HELDERSGHE COURANT W. J. BAKKER, Arts, VAN ZATERDAG 29 JUNI 1918. Tweede Blad. plaatselijk nieuws. Vsrklazlngsrsds P. J. Oud. Gisterenavond hield de afgevaar digde ter Tweede Kamer, de heer P. J. Oud in «Casino" eene rede, dirtot titel droeg: „De zaal wae geheel gevuld". De heer W. de Boer, voorzitter van de Vryz. Kieevereea. opende met een enkel woocd de byeeakomsten drukte over de groote opkomst zyae vol doening uit. De heer Koster, van wien mede een spreekbeurt was aange kondigd, waa verhinderd. Nidat de zsugvereenigiog .Morgen rooa", ouderleiaitig van haar directeur, don bier Van der Met), zich had laten hooren in een twoet&l nummers kreeg de heer Oud het woord. Spr. zal een leiddraad geven voor de bij de aanmaande verkiezingen aan te nomen houding. Op de kiezerslijsten onder het nieuwe stelsel staan oude bekenden, maar ook nieuwe partijen, z(j zijn te verdeslen in drie groepenbelangenpartijen, personen- par tijen, en nieuwe politieke partijen. Allereerst een woord over de per soonlijke partijen. Een merkwaardig voorbeeld daarvan is de partij van den heer D. de Klerk, die wel niet voor dit district candidaat staat, maar welks candidatuur eon sterk staaltje is van het zuiver persoonlijke. Hij is alleen candidaat gesteld om in de Kamer te komen, want noch de Liberale Unie tot wie hij behoorde, noch de Eooc. Bond, tot wien hij overging, stelde hem candidaat en hij wilae toch in de Kamer. Ba andere peraonenparty ls die van Staalman en zijn scöoonzoon. Ook neze heeft geen politiek beginsel scheer zich, en het is het beste niet veel woorden aan hem te wijden. Een tweede groep is die van de belangenpartijen, zooals de Neutrale Partij ei ééa is. Nu Evenr. Vertegen woordiging ingevoerd is, was er voor allerlei groepen gelegenheid hun be langen naar voren te orehgec. Hen- ri Ler Hall belooft, behalve de be langen van kunst en amusements bedrijf nog tal van andere zakende heer Koopman, een der canaidaten, belooft staatspensioen op 60jarigen leeftijd. Wat beeft de heer Koopman ooit voor staatpensioen gedaan, dat hij het recht meent te hebben dit te beloven? Hij heeft misschien rond gezien en gemerkt dst geen enkele party beneden 65 jaar blijft en is toen daar maar onder gegaan. Er zyn er meer: de Polltieparty, het V. B. W. Hun doel ls enkel politie agenten, onderofficieren iu de Kamer lobrengen. Het zal toch leder wel duidelijk zijn, dat zy dit recht hebben, fiüar dan geschiedt het als lid van een politieke party. Er zijn maar weinig dagen m bet jaar waarop in de Kamer deze speciale belangen aan de orde komen. En als zy nu de overige dagen wegbiyven uit Kamer en alleen die dagen, dat /aua belangen besproken worden, yeraehjjjnen, is dan de kans niet groot, dat de kamerleden zullen zeggen, gij zyt al die overige dagen weggebleven, nu laten wjj u in den steek? Wsar «men we terecht als we voor al (ks aparte vakbelangen vertegen- ww$g4ja naar de Kamerstoren? Trouwces, hun eigen bonden waarschuwden ertegen: de Politie bond zoowel als de middenstands- t#ejreeniging adviseeren hun leden niet op deze candidatcn te stemmen. Een nieuwe party ia de Economische Bond. Zy is van alle andere de ge- vaariykste. Hij vosrt welvaartspolitiek zonder partystryd, zegt hij. Bit lijkt Bse 1 mooi maar partystryd is noodig in de politiek. Niet om maar af te stemmen wat van den tegenstander komt, onkel omdat het van hem is, maar als partystryd op grond van een beginsel, van een Inzicht in de maat- sebappoiyke vraagstukken in een volk ontbreekt, zou de volkskracht ge broken worden. Paitystyd ligt in bet wezen der poliek, zy er moet pr zyn. Eq nu komt de 2c. Bond die geen «irtyitystryd wil, enkel welvaarts- jpoliftajr. Maar dat willen alle partyen. Bat is aap woord zonder meer. De vrybaadelamu zoowel als de protec- tiomsteu voeren pelvaurtspolitiek, maar welk een Güdorp-j&ejd ls er t,och niet tusschen beid». s djt prpstige öoiif.iek vraagt spr. De Bcon. Bond wil particulier initiatief en vrijhandel, behalve - bepaalde gavaUt». Hun orgaan «Be Loods", zette do hedoajing hiervan uiteen en de regoering moet de be voogdheid houden in sommige ge vallen tarieven in te, voeren. Maar pp die manier wordt toch de volfes- li uitgeschakeld. Da Bcon. Bond vf/ii ipQ politieken strijd met esriyke KBitfalsn pp faooger peil brengen, maar men heeft bij ben zelf daarvan niet veel gemarkt. £y de Schepenkwestie,ftj&n Amerika op onze vloot beslag legds, wgren oiet ttilSi kamerleden het met de politiek regeering eens. Toch bebb6n aiicu t^bter de regeering gestaan, omdat man voplde, dat dit in deze ernstige tyden pttëbt was. Wat deed echter da E B. Hy zond in den Haag een locdschryven, waarin gezegd werd. dat de rogssring speelde met de belangen van het volk Ia dat hooge politiek 1 (Op 't oogenblik ls het een wan luopige boel in den E. B. Men is het op verschillende punten oneens. Is zy voor staatspensioen of niet Perlo, do strijder voor ptgatspensioen, lid van dan E. B., gagt ju zyn orgaan is, Mesritz hseft m aan jfebat met gezegd netn. Welk een ver. SieBiPia politiek als Treub, jarenlang (bestrijder jr^n staatspensioen, waar mot^jn elgop oarty moest breken, thans cmgedrafj£ nu hy ziet dat het volk niet mes? staatspen sioen is, meegaat mpt de wemsb. Tusschen dsn E. B. on vrij-lib. is verwantschap, zei in den Hsag een «preker. Maar ln Alkmaar sprak Jrsub geheel in vryz. dem. geest, omdat dit district vrtlslnnlg is. Hat is te betreuren, dat Treub geen vryz. dem. meer is; hy is het die het stempel op onze party gedrukt heeft en de steunkraebt is geweest, Maar hy iB niet meer de oude radi caal van vroegsr. Be E B. Is als esn Amaterdam&ch weesmeisjeaau den eecen kant zwart, aan den aodereu rood. Spr. geeft nog een paar voorbeelden van de inconsequente houding van den E. B. en komt dan op de ver houding tusschen de bestaande partyen van links, mot name de vrye- en unieliberalc on de sociaaldemocraten. In dit verband roept spr.: ziet naar onze daden. Baar gaat het om, niet om het programma. De Lib. Du ie ia wél in naam een democratische party, maar zy blyffc in gebreke ais b8» op daden aankomt. Toen meu Thor beek e vroeg naar zyo proeramma, zetde by: dat heb ik niet, doch let op mya daden. Bit is geen grootspraak geweest, by was het die de grondslagen legde voor den modernen staat. Als wy thans tegenover het libe ralisme staan is dat, omdat de lib. unie niet is meegegaan met de ver dere ontwikkeling der maatschappij. De L. U. heeft groote dingen gedaan, maar haar taak ia vervuld. Nieuwere denkbeelden moeten komsn, gebouwd op de oude. Be L. U. dead net om gekoord als Thorbecko: zij verwees naar haar program, niet naar haar daden. Uit den drang der omstandigheden ia in 1913 de concentratie geboren. Het oude kiesstelsel maakte dat noodz&keiyk. Hst concentratie-pro gram ademde een democratischen geest. (Algemeen kiesrecht, staats pensioen, verhoog ing dir. belastingen.) Heeft de L U. by de verwozeniyking daarvan getoond daarvan doordron gen te zyn? Juiet net tegendeel. Alle vryz. par tyen waren voor staatspensioen. Ook min. Cort van der Linden, ook Treub, toen min. v. Landbouw, die bet jarenlang bestreden heeft. Wy hebben toen gezegdlaat ons uitkijken, dat Treub met eeu staatspensioen komt, dat niet in wezen lykt op een ver plichte ouderdomsverzekering, die wy niet wilden. Treub begon met een poging de bedeeldeD uittieluiten. Die mislukte. Toen werd by min. van financiën, en diende een stelsel belastingwetten in, waatonder ook een pocsioenbe- laeticg. Nu zou deze laatste niet onmogeiyk zyn, indien zy door d9 rijken werd opgebracht. T.eub ging daartegeu in, tegen het vryz. be ginaol, alle inkomens werden over ééa kam geschoren, zoodat iemand van f650 inkomen byv. in de inkomstenbelasting f 1.25, in de pen sioen belasting 1% «- f6.60 betalen zou, terwyi iemand met f 100.000 inkomen, die f4665.— ir-k. bel. be taalt, ook slechts 1 of f 1000.- aan pensioenbelasücg zou betalen. Di« stelsel was dus eeoe verkapte premiebetaling, omdat, naar Treub, zelf zeide, de kleine inkomens bet1 meest behoefte hadden aan Staats- pensioen. Toen wilde hö Staatspen sioen en premiebetaling aan elkaar koppelen, en wees by voorbaat alle amendementen af. De motie-Schaper kwam om dit verband af te snijden, en natuuriyk waren alle vrfizlnnigen hier voor. Behalve de vrye- en unie liberalen, die Treub steunden in zyn reactionaire politiek. Zeer zeker, tegen ds letter van hun program handelden z« niet, maar dan toch wel tegen den geest. Woorden hadden ze om te pleiten voor een premievry Staatspensioen, maar de daden ontbraken. Ook by de belastingheffing ging hst zoo. Wö zelden: verhoog de be lastingen naar draagkracht, ontlast zooveel mogeiyk de kleine inkomens. Het scheen of de vry lib. en unie-lib. het met ons eens waren. Boch let op bun daden: by de behandeling van de wet op de inkomstenbelasting werd dbor ons voorgesteld de hoogere in komens zwaarder te belaaten dan de Regeering voorstelde. En van de libe ralen kwam het grootste verzet, die vonden, dat er te grooten druk gelegd werd op do hooga inkomens. Nooit vroegen ze zich af hos de kleine in komens het zouden moeten redden. Met de vermogensbelasting her haalde zich het spelletje. Toen vOQden ze nit dat het onwetenscbappeiyk was. Omdat eon Bultsch professor gezegd bad, dat als men een inkom stenbelasting bad zonder progrensie, een vermogensbelasting met progres sie daar niet by paat6. Da oorlog stuurde de financiën heelemaal in de war. By de leening ia Nov. 1914 stelde Treub voor op- ceateu op alle mogelijke belastingen. Br. Bos bepleitte heffing ineens, en Treub verweet dr. Bos op hoogen toon jacht naar popuj&rjteit 1 Wy stelden ons scherp tegen Treub en deze zei tenslotte, het khn niet zooals gy het wilt, maakt danzoo'n ontwerp. Dat hebben wy gedaan, Esn commissie werd benoemd om bet denkbeeld pit te werkon, en na 8 maanden was bpt gebeurd. Maar de bib. Unie, die ook dit idéé zou uit werken, is nu, na 8} jaar, nog niet gekomen met baar stelsel. Zy zelf moesten tosgeven, dat het idéé uitvoerbaar was: toen het echter op stemmen aankwam waren de unieliberalen zoek. By kjtf wetsontwerp op de ver- dediglngsbeiasting bepleitten wy goen extra-belasting voor ïnkomeDB bene- dsn f 2000.— Be regeering begon al by f 1200.- en ons voorstel werd niet aangenomen. Treub vilde 150 opcenten op de verdedigingsbolasting. Het was noodig, zei hy. Wy zeiden: goed, hoe meer wordt afgelost hoe bater. Maar niet voor alle inkomens de zelfde verhooging. Toen verminderde Treub bet tot 60 WU pasten ons aan dit Dieuwe stelsel aan. Het amendement werd aangenomen, en de .Nieuwe Courant", het vryiibe- rale blad by uitnemendheid begon een campagne tegen ons, omdat wy de böoga Jnjroraens zoo zwaar be last baddeci Dat zyn de daden waarop lk u wys. Bat wy geen resultaten be reikten komt omdat wy nog te Zwak zyn. Helpt mede ons te versterken 1 Spr. komt thans op de verhouding tuescben regeering en volksvertegen woordiging. Be macht der regeering is thans groot. Zij grijpt in in da vrtlhiid van bedryf, en volksvoeding. Natuuriyk, dat in deze tyden allerlei maatregelen mootenworden genomen, maar daardoor ontstaat een ontzag lijke ambtenarij, die de macht heeft. Wy ei»chten waarborgen dat niet een ambtenaar zoo maar kan iogrti pen. Spr. noemt krasse feiten. Wy ■treden voor distributie-rechtspraak, Marc'nant, de leider der vryz. diende een motie ln in dien geut. Thans is een wetsontwerp ingediend, het ia cog wel niet geheél naar onzen goeat, een amendement Limburg om uitbreiding werd verworpen. Wy kiezers kunnen op de regeerlng geen invloed oefenen, wel op de volks vertegenwoordiging. Daarin klopt bet hart van het volk. Cort van der Linden is als Napoleon, die geen parlement noodig vond] Cort van der Linden, die zich in 1914 op dien volkswil beriep, heeft zich langzamer bso d tegenover dien volkswil geplaatst, De regeering moet staan onmiddeliyk onderden invloed van de volksvertegenwoordiging, dat ia op het oogenblik het groote punt van democratie. Wat baat het ons als het parlement ons geeft wat we wenschen en de regeoring trekt er zich niets van aan. Spr. wy«t op verschillende gevallen, die zich voordeden, dat de regeering weigerde, den wil des volks uit te voeren. De soc. dem. staan medeschuldig aan dezen toestand door hua weigering om de portefeuilles te aanvaarden. Spr. weerlegt «enige persoonlijke uitingen van het soc. dem. blaadje «Yoorwaarta", dat eprak o.a. van .weinig politiek benul" by den heer Oad. Neen, het eenige middel ware geweest eeu regeerlng uit de linker- zyde. Er waren bezwaren te over winnen, maar de minderheden moeten zich vereeuigen willen ze Iets bsreiken. Door de weigering in 1913 heeft de soc. dem. deze beele historie io de haod gewerkt, dat telkers afwyzen van wetsontwerpen, door beide kamers aangenomen. Op 'c oogenblik hoort men andere klanken by hen, maar klaren wyn schenken zy nog niet, zy willen re- geeren met burgeriyke partyen, doch op eea soc. programma, hetgeen alleen kan by 51 stemmen der soc. dem. Zy zullen water in hun wyn moeten doen. Teoslotte de Lib. Unie. Hopeloos verdeeld, in arren moede, weet zö niet anders te doen dan ons zwart te maken. Oito verwyt qs v. d. dat zy de openbare «chool verraden en art. 192 der Ghondwet hebben verknoeid. Maar diezelfde Otto hseft aan dat art. zyn stem gegeven. Is dat niet onop recht Als hot mannen van karakter waieu, hadden ze naait Lieftinck moeten gaan staan. Dat was een man, die party koos. Toans hebben ze iets andera uit gevonden. .Een stem op de vryz. dem. i» een stem op Troelstra" roept men. Maar zelf gaan ze ook in het «cbuitje van Troelatra, als 't gaat om stemmen te winnen. Wij droomen niet van een socialis tische maatscbappy, hoewel tusschen ons die democraat zijn, en de soc. dem. diep verschil van beginsel bestaat. Wat echter te zeggen van deL'.b.Uoie, die vsrtellsn dat wy willen afscbafflog van privaatbezit. Bat willen wy juist niet. Spr. geeft als voorbeeld van daden het verloop van hst wetsontwerp inzake werkverschaffing aan land arbeiders. Dit werd bestreden door de soc. dem., die den eigendom wil den uitlichten op grond van hun beginsel dat de grond aan de gemeen schap hoort. Wie hebben dit het scbsrpst ver-1 dedigd? Do unieiiberalen? Neen,co. 2 der der vryz. lyst, de landbouwer Teenstra. Onoprecht is het te zeggen, dat wy in 't schuitje der soc. dem. gaan. Wy hopen vooruit te gaan al kun neu wy ook nog geen meerderheid behalen. Wat wy vragen is: laten de democraten zich vereenigen, niat zich verbinden aan het conservatieve liberalisme. Wy moeten uit de duis ternis van den oorlog een nieuwe toekomst tegemoet. De redding der wereld zal gevonden worden in vermindering der bewa- ping; daarvoor moet g«y verd worden. Als deze oorlogs nachtmerrie uit is, moet worden gehoord één kreet der democratie, dat bet uit is met het wapengeweld. Gij allen kunt strijden als gy ver trouwen in dit ideaal hebt. Bit ver trouwen mist ge by da liboralen, die nu alweer de bewapening op willen dryven. Van Hamel meent dat een oorlog zoo verfrisscbend werkt, ook Nierstraaz trekt het land door om bewapening te bepleiten. Nu is Van Hamel de L. U. niet, maar zy staat toch verantwoordeiyk voor zyns woorden. We hebben Drion gehoord, die niet pees wil wachten tot na den oorlog, maar thans al propaganda maakt voor uitbreiding der bewape ning. Lamlendig zyt ge, zeggen de lib., als ge geen gold geeft voor militaire doeleinden. Niet lamlendig, zegt spr., noemen de liberalen zich ala ze geen gpld geven voor sociale wetten, Zorgen voor ds le vonde volkskracht. Bat zy de eerste eiscb. Ons volk moet ongebroken uit dezen oorlog komen. Wy moeten het sterk maken, in het licht waaruit de nieuwe dag zal op rijzen. Wy trskken hem tegemoet met volle o®ertui?lng in de grond slagen der democratie 1 Nadat, na een korts pauze, de zang vereeniging zich had doen booren, meldden zich twee debaters aan. Be heer Wyt besprak het stand punt der liberale unie. Nog pas een jaar geleden heeft ds L. U. meege werkt aan 's becren Oud's verkiezing daarom is dit debat niet aan gsoaam. B)e overwinning was toen noodig voor de alg. vryz. beginselen. Sedert is ds toestand veranderd. Da Erenr. Vertegenwoordiging heeft verschil lende partyen gebracht, maar van de L U. ia steeds hst streven uitgegaan tot samenwerking. Onze trots is, dat wy het vrfjx. beginsel gevonden heb ben. Tegenover vooruitstrevende els menton zyn ook de behoudende ln onze Uoia, maar wy hebben steeds- getracht- samenwerking te vinden. Het verschil zit mser in de taktiek. Wy meenen, dat alleen van esn groote i party kracht kan uitgaan. Be L'b. Unie gaf vroeger de ioidlng aan en had de verantwoordeiykhsid. Thans is dit niet mogeiyk, maar toch is en biyft zy de grootste vryz. party en na de Katb. Staatsparty de grootste parlementaire party. Het program van actie is een paar malen hier ter stede besproken, spr. kan dat laten rusten. Be-L.U. kan wyzen op een staat van dienst, zy is getrouw hare béloftan nagekomen, speciaal op de groote punten in 1918, hoewel op onderdeelen wel eens ver deeld. Haar program is democratisch. Het streven der vryz. dem. is dat de Lib. Unie verdwynen moet, spilt ■on in democratische en behoudende partyen. In de praktyk is daarvan tot nog toe weinig uitgekomen. Want de democraten, noch de antirev. toonden veel neiging tot aansluiting b(j h6t vryz. blok. Maar vryz. dem. en soc. dem. zullen wel nooit de leiding kuunen nemen. Het bezwaar tegen deze taktiek van do L.U. is niet zoozeer dat men ons verzwakken wil dan wel dat men gerekend heeft dat der kiezers van vryzinnigen huize zyn. Gebleken is dat vele vryz. kiezers ous af zyu gevallen, juist om het verketteren van de beginselen. En dat gevaar is niet denkbeeldig, dat ze óf by den Econ. Bond, óf by soc. dem. £f cbr. hist. zullen terecht komen. Het ls gsmakkeiyk om te wyzen op unieliberalen, die afgevallen zyn, maar apr. kreeg den indruk, dat de heer Oud, die verleden jaar sprak van een .timmermansrekening" van de a.cLa.p., vanavond óók met zoo'n lyalje voor de vryz. dem. aaDkomt. Hoe krachtiger een party is, hoe mser verschillende elementen zy telt, meent spr. Spr. wyst op hetgeen het ministerie Piersou-Borgesius heeft tot stand gebracht, dat wel sens water in den wyn heeft moeten doen. De u. I. is en biyft steeds een krach tig element in ons parlement, en spr. kan niet dulden,dat men wensebt dat zy als party verdwynen zal. Trouwens, oit bewyst ook wel haar steun door 't ganiche land. De tweede debater, de heer Van der Hoeven merkte op, dat de heer Oud thans de soc. dem. fel bestreden heeft, maar hebben die hem niet naar de Tweede Kamer gebracht? De party had daarvoor moeten worden geprezen. Spr. beeft ten vongen jare het hokje voor den heer Oud, die pas in .ondertrouw" was opgenomen (uitdrukking van den heer Staalman) zwart gemaakt. heer Oud, de debaters beant woordend, beantwoordt allereerst een door den beer Kennlnck gestelde vraag inzake de houding der vryz. by het wetsontwerp op het hoogoven- bsdryf. De vryz. stemden daar tegen, omdat de staat hierdoor ondergeschikt werd aan particuliere ondernemers. De vryz. zya aileen dko voor staats exploitatie ais de staat medezeggen schap krjjgt in het bedryf. Ook bestond tr gevaar voor protectjoulsme indien dit bedryf eens niet mocht rendeeren. Met den heer v. d. Hoeven wil spr. gaarne een pluimpje brengen aan do soc. dem,, nie zich royaal en loyaal aan hst parool hebben gebonden. Watde opmerkingen betreft van den boer Wflt, voor zoover ze slaan op hetgeen de Heldersche.ufile-liberalen gedaan hebben gaat spr. accoord. Ze hebben Inderdaad <by de verkiezing meegcnolpen aan spr. candidatuur. Maar hebben dat de Held. unie-llb. gedaan, het Hoofdbwtuur hunner unie heeft wel degeiyk de candidatuur Be Meester ta&r voren gebracht, zelfs is er pressie geoefend op de vryz. dem. om dien zetel aan spr. te betwisten. De L.U. drong op samenwerking <n, zegt de hoer W]jt. Inderdaad, telkens ls ons verweten, dat wy de concentratie verbroken zouden heb ben. Thans zegt de L.ÏÏ. dat wy met Troelatra meegaan. Niet de heer Wyt zegt dat, maar de party. Wy willen juist daarom niét met de party mee, omdat er geeu eenheid in heorscht. Ds LU. strydt voor de vryzinnig- held. Maar vryzinulg alleen iu niet voldoendeer zijn punten, die niet met vrijzinnigheid alteen opgelost kunnen worden: O.a. de belasting politiek, wy willen ln andere richting dan de L.U. De L. U. ls on biyft de krachtigste party zegt de heer Wijt. Pas op, zegt spr. voor 8 Juli I Het program der L.U. Is democra tisch. Spr. heeft dat niet tegenge-, sproken. Maar alweerlet op de da den. De timmermansrekenisg der soc. dem. inzake punten op gebied van levensmiddelenvoorziening, die niets om het lyf haddem, kan niet worden vergeleken met de belangrijke punten die spr. optornde. Er ls geen plaats meer voor ds L. U. Er zyn thans de vryz. dem. óu de vrye liberalen; daartusschen geen plaats. De concentratie zal ons niet versterken, manr integendeel, verzwakken; wy krijgen dan alle conservatieve elementen, die onze ■temmen zullen verzwakken. Spr. gaat nog op verschillende punten door, op de concentratie 1918, die de vryz. verzwakte, op bet kabinet Goeman Borgeiius, toen de vryz. üog lid waren van de L. U. en daardoor uittraden, om'te betoogeu dat samenwerking niet wel doenlyk was. Thans zjjn wS vry geworden. Ge lukkig, we kunnen voor ons eigen Ideaal stryden. Ba Lib. Unie moet verdwynen, we moeten komen tot zuivere verhoudingen. De heer de Boer sloot met woor den van dank de byeenkomst en wees op 'sbeeren Ouds bescheiden heid, die zichzelf Dlet aanbeval. Hy wekte op den heer Oad van de vryz. dem. lyst te stemmen; by was d« man die in de commissie voor de beiastingpolitiek zat, die het amen dement van de vryz. inzake de ver- dedigiDgsbelasting heeft ineengezet, etc. Zijn bescheidenheid verbood dat te zeggen. Stemt daarom Oud! EeononliBhs Bond. Gisteravond hield bovengenoemde bend een openbare vergadering in de bovenzaal van hst café .Central", alhier. Be vergadering wae slecht bezocht, waarschijnlijk in verband met andere politieke lezingen bier ter plaatse. De voorzitter opent de vergadering met een welkom aan de aanwezigen en geeft het woord aan de eerste spreekster: M vrouwWjjnaendti Fran- ckeu-Byierinck, die- op deze ver gadering hoofdzakeiyk het feminls tische gedeelte van het programma van deu Economiachen Bond zal uiteen zetten. Spreekster zegt o.a. het volgende Het is op zeer ultdrukkeiyk ver zoek, dat ik hier enkele principes van onzen bond en inzonderheid het feministisch gedeelte van ons werk program zal behandelen. Ik deed dit niet gaarne, daar door tal van vrou wen, welke zich op politiek gebied bewegen bet vrouwenkiesrecht reeds te teel op den voorgrond werd ge bracht. Ik zelf heb reeds 16 jaar meegestreden voor het vrouwen kiesrecht Met het oog op den komenden winter en de ontzaggeiyke moeilijke tyden, zou bet niet te biliyken zijn de rechten der vrouw op den voor grond te doen treden. Voor de a.s. 2e Kamer verkiezingen zyn 22 vrouwen candidaat gesteld. Wanneer al die vrouwen gekozen werden zou dit bijna een kwart van het parlement ztjn, het gedeelte zal echter veel kleiner zyn. Spr. staat echter niet op hel standpunt om de actie voor vrouwenkiesrecht in één jaar door te zetten. De kans is uitent gering om dit er door te krijgen, daar het aan meerderheid var stem meu vooreerst wel zal ontbreken. Naast de Tweede Kamer staat echter ook nog da Eerste Kamer, welke veel conservatiever is, zoodat, wanneer het vrouwenkiesrecht door de Tweede Kamer zou worden aanvaard, dit toch door de Eerste Kamer van de hand zou kunnen worden gewezen. Breede lagen van vrouwen zyu echter nog onvoorbereid. Wenschoiyk zon het zyn, dat do vrouwen eerst het kiesrecht verkregen voor de ge meenteraden. Zy zouden hierin een goed werk kunnen doen, en hier in groote mate de belangen der vrouwen kunnen behartigen, vooral met bet oog op de dringende tyden waarin wij leven. Wie toch, ala de vrouw, zou beter kunnen beoordeelen dc verstrekking van gas en levensmid delen In Ben Haag en Amsterdam heeft men gaaloozs uren. Waren deze uren niet beter door vrouwen te regelen In een circulaire van dén minister van Landbouw, dd. 22 Dec. 1915, aan de Gemeentebesturen gericht, dron$ de minister er op san vrouwen in het dlstributiebadryf werkzaam te doen zyn. Dit echter werd door geen gemeente in toepassing gebracht, wel echter de handhaving van de in die circulaire vastgeetelde maximam- uyzeu. Mannen kunnen onmogeiyk jeoordeolen of een bepaalde schotel te vuur of in de hooikiat moet, om op zuinige wyze klaar te maken. Bit is niet bet terrein van den man. Nu ls het de tyd van de vrouw zich wel met de wet en de politiek te bemoeien, omdat de politiek zich met de vrouw bemoeit. Aan de relletjes, tengevolge van i bitter slecht geregelde voedsel voorziening, moet een eind worden gemaakt. De vrouw most echter niet vergen, dit eerste jaar met haar kies recht op den voorgrond te treden, maar hare belangen ten achterstellen by de voedselvoorziening. Wy moeten eea betere regeling hebben, opdat het volk iu den komenden wlntsr geen honger lijdt. Naast 3 van bet werkprogram behandelt spreekster 9, waarin o.a. voorkomt: Herziening oazer verouder de wetboeken, naar de elschen des tyds. Ons Burg. Wetboek dateert van 1888, en hesft dus den respectabelen leeftyd van tachtig jaar bereikt, het geen voor een menschenleven mooi, och voor een wetboek, met het oog op de groote veranderingen, welke de laatste 50 jaar hebben plaats ge vonden, veel te oud is. Vooral het huweiykewetboek is zeer op achter, betgeen de zeden ons hebben doen zien. Er moet verbete ring wordon gebracht ln het onrecht wat do vrouw en de moeder wordt aangedaan, zoodat we lnplaats van vaderiyke macht, ouderlijke macht verkrygen. By het huweiyk moet de vrouw gehoorzaamheid aan haar echtgenoot belogen. Spr. lichtte dit nog met een grappig en sprekend voorbeeld toe. Zelfa ln Buitschland is de huweiykswet beter geregeld dan bier te lande. Be E. B. wil de vrouw op een maatschappeiyk stand punt stellen, vry van politiek ge- ribbel. Verder sprak spr. over de sociale voorziening, n.1. de moederschapt- verzekerlng, die vooral voor de ar beidersvrouw zoo noodzakeiyk ie. Onvoldoende verzorging en zorgen voor het gezin geven de moeder en daardoor ook het pasgeboren kind vaak «en knak. Deze verzekering zal de volkskracht doen ver grooten. Be vrouwen moeten toetreden en zich op de hoogte stellen van de ver schillende politieke partyen en dan uitmaken tot welke party zy be hooren. De vrouwen kunnen van de mannen niet vergen dat zy om bare belangen steeds kunnzn der.ken, bui ten den oorlog zon dit misschien gaan. Be Ecou. Bond, welke op 15 Bec. 1917 werd opgericht, hneft zyn pro gramma gebaseerd op de doorgemaak te en de nog door te maken crisis jaren. De bond wenscht een strikte welvaartspolitiek. '«Lande fioanción zyn bard achteruitgegaan, in 1917 met een miljard, terwyi de begrooting voor 1919 sluit met een groot tekort. Ook de burgers voelen dit tekort, 'bun kapitaal en goed vermindert. Be E. B; wil da welvaart verhoogen en de geest en intelligentie ontwikkelen. De E B. wil verder geiyketelllrg van opsnUare en byzocdere scheien, zoodat aan den schoolstryd, waarin d» zittende kamerleden zyn vastge roest, een eiDd zou kunnen komen. De E. B. meent dat men samen moet werken, opdat er eon einde zal bomen aan alle politiek gekibbel. Wy hebben aan Mr. Treub te danken dat er op dit" oogenblik nog een wei nig rijst in 't land ie, deze minleter heeft in 1014. toen er in minder dan 14 dagen van den ryetvoorraad het land uitging, de grenzen voor dit artikel gesloten. Wy kunnen zesgen dat Treub ons land heeft gered, Diet minister Poithuma, met zyn staf van ambtenaren, waardoor de corruptie zoo groot geworden is. Spr. gaf ons enkele bewyzen hiervan. Tenslotte noemde epr. een der voornaamste punten, 10, waarin de E. B. den stryd aanbindt tegen de vervalsching van levenemiddelen, waarvoor ook de huievrouw voor haar gezin en kinderen heeft mede stryden. Spr. besluit haar rede met het ver zoek of iemand nog toelichting op een en ander wenscht, waarop het applaus het tegendeel bewyst. Daarna volgt de tweede spreker, mr. H. Louis Israéls, met zyn rede, waarin hy o.m. zegt: Na bet weisprekend betoog van mevrouw Wynaendts Fraocken, stel ik U voor, een paar punten van het progamma «enigszins huiseiyk te behandelen, in onzen kleinen, huise Ujken kriog. In de eerste plaats is aan de orde, de vraag waarom de E. B. werd opgericht en waarom hy aan de a.s. verkiezingen deelneemt. De E. B. is een kind der omstan digheden. De noodzxken zyn dringend geworden, in het algemeen om te breken met het politieke gehasp.il, te komen tot een algemeen welzyn, een aigemeene welvaarts politiek. Wy vertegenwoordigen niet een bepaalde groep of richting, doch willen alle partyen V6re#nigen om tot die aigemeene welvaartspolitiek te komen. Hierna legt spr. op een duideiyke wyze de nieuwe wyze van kiezen, de «aigemeene vertegenwoor diging" uit, waarna spr. de houding van de regeering critiseert. Be regee ring heeft den volkswil ala meteen slaapdrank verslapt door ze vaak van allerlei zaken onkuDdig te laten. Dat wy buiten den oorlog gebleven zyn is geen verdienste voor het ministerie. Het buitqn den oorlog blyven hebben wy te danken aan ouze gunstige geografiicbe ligging, een ligging, die voor geen van beide belligerenten belang brengt ons in den stryd te brengen. Zoodra het echter in 't belang van een der beide oorlogvoe rende parryen ligt om ons in den stryd te dry ven, zal de regeering niet by machte zyn dit te verhin deren. Na nog op enkele vragen geant woord te hebben, eindigde spr. na de aanwezigen tot toetreden tot den B. uitgenoodigd te hebben onder applaus zyue rede. Hierna sluiting. Kiaskrlng Helder. Het aantal kiezers voor de Tweede Kamer In den kieskring Helder be draagt 79136. Be adjunct-commies by rijks werven F. M. Verbeek is met ingang van 1 Augustus overgeplaatst van rijks werf te Willemsoord naar 'sryks werf te Helle voetsluis. Voor het praktyk diploma Boek houden, Handelsrekenen en Handels recht van de Vereeniging van leer aren in de Handelawetenicbappen, examen 8, 4 en I Juni, slaagde de heer J. Stoll, leerling van den heer C. v. d. Mey. Uit hst Politierapport. Als verdacht van diefstal van een rywiel uit een bloembolleaschuur te Koegras is op d«zerzydich verEoek door de politie te 's Gravenhage aan gehouden en naar hier overgebracht de marinematroos C. v.B.,dfe bekende het feit gepltsgd te hebben en na het opmaken van het proces-verbaal ter beschikking der militaire autoriteit gesteld. Hy ls ijovendieu nog deserteur. Door een winkelier utt de 2* Vroon straat ls aangifte gedaan dat van zyn rywiel, hetwelk eenige oogenbllkken onbeheerd voor een perceel was nedergezet, zya boodschappenmand is ontvreemd. Ten nadeele van een bewoner van Huisduinen ls van zyn erf een vouw- wagentje ontvreemd. BINNENLAND. Hit ooivosl naar Nsd.-lsdli. Het Nederl.Correspondeotle-bureau in den Haag verneemt, dat binnenkort offlcleale mededeeling nopens het vertrek van het convooi naar Neder- landsch Indie kan worden verwacht. Ds Holisidls. Het stoomschip Hollaadia is Don derdag van Hallfax vertokken. Het heeft passagiers en ongeveer 1000 ton meel aan boord. Ds Frlsla. De Frlsla zal, als ze te Bergen zal zyc aangekomen, de reis mogen voort zetten, aangezien er thans bericht is ontvangen dat de Hollandla Halifax verlaten heeft. Biykens esn door de directie van den Kon. Holl. Lloyi ontvangen telegram ls de Frisia gistermorgen uur te Bergen aangekomen. Hst wrak vsa ds „KsnlsBla-Ragaatss". Wind en weder dienende zal de sleepboot .Zeeland' heden weder uitvaren. Hst aftrsdsa vss minister Rsmksnist. Ba afgetreden minister van marine, schout by nacht Ramboanet heeft gistervoormiddag aan het departement afscheid genomen van afdeelingtcbefs, hoofdambtenaren en officieren van het ministerie en heeft daarna zyn portefeuille overgedragen aan de met het Intermediair beheer van marine belaaten minister van oorlog, mr. Be Jonge. Osrust ts Alkmssr. Door de Revolut. Vrye Socialisten Vereeniging te Alkmaar was Donder dagavond eeu meeting belegd op het Doelenveld, die door eenige honderden werd bygawoond ea waar Bouma uit Rotterdam als spreker optrad. Na afloop trokken de meetinggangers door de stad en wierpen de ruiten in o.a by de raadsleden mr. Leesberg en Gloeck, terwyi ook by den burg» meester de ruiten Ingegooid of Inge drukt werden. Gistermorgen worden het raadslid Lubbe op de Kaasmarkt en het raadslid Meienbrink op de Vischm&rkt lastig gevallen. De politie joeg de menigte met den blanken sabel uiteen. burgemeester beeft samenscho lingen van meer dan drie personen verbodsa. ts Alkmssr. Be Gemeenteraad nam Donderdag een besluit, waarby eeu toeslag op den prfis van bet gas zal worden verleend san hen, die ln de laagste klassen van den hoófdeiyken omslag zyn aangeslagen. Be regeling is als volgtZy, die nist in den H. O. zya aangeslagen, krijgen 7J cent toeslag de aangeélageoen ln de le kl. 6i ct., In de 2a kl. 5* ct., in de 8e kl. 4i ct., ln de 4e kl. S* ct.,indo 6*kl.2}ct., in de 6a kl. 1} ct. en ln de 7e kl. ct. toeslag. Hiermede is voer de gemeente een jaariykscbe uitgave v. f67396.40 gemoeid. Verder werd besloten geen boete meer te heffen van hen, die we gens te hoog gebruik tydeiyk worden afgesloten, ea omdat vroeger reeds bepaald is, dat by nieuwe aansluiting het in een vorige maand te veel ge bruilte alsdan moet worden ingehaald. Ds Csstrals Ksukan ts Hoorn zal 1 Juli, wegaus gebrek aan levens middelen, worden ge aio ten. Ksurlsg van dsn landstorm. De minister van oorlog beeft aan de burgemeesters meegedeeld, dat bet in zyn bedoeliog ligt, de Ingeschreve nen voor den landstorm, voor zooveel zy geboren zya in 1877 en 1876. Iu Juli en Augustus te doen keurenen hun verzocht, ten spocdigete voor elk dezer beide groepen van Ingeschreve nen het keuringsregiater te doen op maken. Drass uit Amarika. Nas. wil vernemen, ligger de Nieuw-Amsterdam (12 dezer ce New Yotk aaugekomeo) en de Zyidyk (21 dezor aldaar biummgeloopon) i.og steeds te New York zoo ler dat Iets bekend is gemaakt over de ladingen graan of meel, door de Amerikaan- ach» regeering toegezegd, en waarop deze stoomschepen moeten blyven wachten. N. Rott. Ct. OE OORLOG. Oi Czaar aan Rualand niat «armoord Da Kölnische Zeltung verneemt vau het departement van den hof- maarschalk te Barmatadt dat het groothertogeiyk Hof van de regee ring der sovlSt republiek, via baar gezantschap te Beriyn, bericht heeft ontvangen, volgens hetwelk de voor malige tsaar zich ln veiligheid be vindt. Be VorwKrts schreef gisteren ,Be tydlngen over een geweldda- dlgen dood van den ex-tsaar, nemen toe in aantal. Men behoeft ze nauwe- lyks meer ln twyfel te trekken. Ook bet blad van Maxim Gorki jNowaja Bchesn" meldt de gebeur tenis ala *«n feit. Over de maaier, waarop de moord ls gepleegd, komen verschillende berichten ln. Zy stem men slechts ln zoo verre overeen, dat zy de daad op rekening stellen van de Bolsjewlkl. Be bloedige, opko kende draaikolken van de tegen- revolutie hebben den ex tsaar ver zwolgen. Het sinds jaar en dag drei gende noodlot heeft zich bewaarheid." Di tOMtand In Oostenrijk. Wat er eigeniyk in Oostenrijk ge beurt, weet niemand. 8edert 25 Juni zyn geen Oostenryksche couranten verschenen en het ligt voor do band dat, de meest wilde geruchten de ronde doen. In navolging van Rualand zyn zoowel In Oostenrijk als ln Hongarye arbeidersraden opgericht, die waar mogeiyk de aigemeene werkstaking bobben bevolen. Het werk in de fabrieken ia neergelegd, en zooals gezégd, de couranten komon niet uit. Het ultbiyven van telegrafische be richten doet vermoeden, dat de toe stand alles behalve in orde is. Ben telegram uit Boedapest van gisteren meldt, dat het sociaal demo cratlsch partybéstuur een oproep openbaar beef', gemaakt, waarin wordt gezegd dat de arbfllderspa--ty week in den stryd ls gewikkeld, doch iat rij niet in staat (sgeweeut baar elschen door te zetten. Aan alle zyden ln het parlement ls, met uit zondering van eenige eerlfikemannen, de arbeidersklasse in d«n steek go- laten. Het party bestuur spoort er daarom tee aan om ln den kortst mogviyken tQd dsn arbeid te hervatten, daar de itrfid by den hnidlgea toe stand en in bet huidige oogenblik niet tot een resultaat kan leiden. De voortzetting van den stryd zou de kracht der arbeidersklasse slechts doelloos fnuiken. Van het Westeiyk front ea van bet Oostenrijk-Ita)l*an»ehe front, geen nieuws van belang. Allo berichten maken slechte melding van kleine gevschum. In de lucht wordt hevig gevochten. Een Eogelscti bericht spreekt van bet neerschieten van 20 Duitsche vliegtuigen, torwyi zy zelf 14 vlieg tuigen vermisseD. By een luchtaanval op Parijs zijn weder 11 personen gedood. OIT DEN OMTREK. Tuel, 28 Juni. Uit de Noordelijke. Provinciën komen thans groote bestellingen ln, by de haLdelaars io lacrimoi-atieü. Men hoopt dus spoedig met 't korren dier mosselen te laten aanvangen, een werk waarby ook de vaartuigjes kunnen gebezigd worden om de Noord- zeevisecbery uit te oefenen. CORRESPONDENTIE. Tsliissairt Gssiss. In een advertentie van de Casino- irectle wordt aaogekoodlgd een Tuin- concert door het 8tedciy k Muziekcorps! Bit moet wezen«door de kleins kspul d*r Marine". AFWEZIG tot WOENSDAG a.s. Da praktijk vsrdt waargsssass door ds H.H. Dr. v. d. LEE. Dr. LOUWERSE. Dr. QRUNWALD.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1918 | | pagina 5