COURANT TUIN-CONCERT 1 Hotel „BELLEVUE". ZONDAG a.s. No. 4984 DINSDAG 10 SEPTEMBER 1918 46e JAARGANG PB^OBRJrMHéld»»-. - Oplaaig 6800 asx. AbonnwiwigteprW»» Op pagina 4 van dit blad ia opgenomen i 1. DE DISTRIBUTIE te Helder. Texel. Callantsoog. Anne Paulowne. Zijpe. 2. Feuilleton, enz. DE OORLOO. Vorderingen in de richting van St. Quentin en La Fèra. De Duitsche tegenstand wordt krachtiger. Parije, 8 Sept., 'smiddag*. Bij heb vallen van don nacht hadden onze troepen gitteren Villeveque en S t. Mille genomen, evenals het grootste deel van het boach vsn fiavrincourt, Plaatselijke gevechten hadden gis terenavond en gedurende den nacht plaat» ten Oosten van Her mi es on in den sector ten Westen vsn Armen tières, zonder dateenige werkelijke verandering in den toe stand ontstond.- Ten Westen van LaBassée heb ban onze patrouilles hare vorderingen in de vijandelijke stellingen voortgezet. Ten Noorden van de O i s e hebben de Franschen zich meester gemaakt van het dorp Monnessy. Zij zijn het kansal van S t. Q u e n t i n ge naderd. Ten Zuiden van de O i e e zij a z(j vooruitgekomen tot de buiten wijken vsn S s r c s i 1. In de streek van Laffony, evenals ten Noorden van Cellesur Aisne, hebben de Franschen zich in hun stellingen gehandhaafd, ondanks verscheidene iJuiisch® tegenaanvallen. Twoe Fransche overvallen in Cham pagne leverden gevangenen op. Bsrlijo, 8 Sept., 's middags. Infan terie afdstlingin brachten uit de Bel gische linies ten Oosten van Nor ken gevangenen terug. Ten Noorden van Armentièrea zijn hernieuwde aanvallen der Engelschin afgeslagen. Aan het gevechtsfront staan wij overal in onze nieuwe stellingen. Be vijand poogde dezen gisteren ten Zuiden van den weg Péronne— E a m e r ij k met sterke strijdkrach ten aan ta tasten. Be achterhoeden bonden den strlji met hem aan en weken strijdend voor den talrQkor vijand, 's Avonds wei dan ten Westen van do linie Gouzeaucourt— Epehy—Templeux hevige aan vallen afgeslagen. Aan weerszijden van de Somme ia de vijand ook gisteren slechts aarzelrnd gevolgd. In de linie Ver man d-St. Simon en aan het C r o z t kanaal zijn wg met hem in gevechtscontact. Ten Noorden van de A i s n e is de artilleriestrijd verscherpt. Ten Weeten van Pr mon tre—Br *c- c o u r t mislukten krachtige partieolo aanvallen van den vijand. Ten Zuiden-van da Ai lat te ie de vijand doorgedrongen iot ten Oosten van Y a u x a i 11 o n. Krach tige aanvallen tustchen V a u x a i 1 1 o n en Westelijk van V a i 11 y, dia tot *s avonds toe meermalen herhaald werden, werden afgeslagen. Tusschin Aisne en Vesle heerschta goan bedrijvigheid. Oc terugtocht der Ouitschers. Met spoed trekken de Buitschers terug op de Hindenburg-linie, althans in zoover ze die nog niet verloren hebbon. Tusschen Atrecht en Ka merijk hebben de Eogelschen een deel er van retds veroverd, terwijl nu ook de Franschen bezuiden Sc. Gobain die linie overschreden hebben Da vraag is nu of de terugtocht der Buitschers sneller gaat dan be oogd werd. Da N. Rotfc. Crt. geeft hierop het volgende antwoord: Op 2 Sept.' schiet.f de militaire mede werker van de officieuss Norddeuische Zsitung, dat volgens het plan het front nu zoodanig was verlegd, dat het op 80 kilometer braedte bfina volkomen recht Was. Ds tegenstander zou, als hjj zijn aanvallen wilde door zetten, frontale aanvallen moeten doen, die zijn eigen vernietiging ten gevolge zouden hebben. Ia de nu bereikte frontlinie zullen de Duitsche troepen aan de ententelegsrs de tanden laten zien, met bet gevolg, dat ze het wel zullen laten ooit wsder terug te komen. Be vijanden hebben dat ook wel ingezien en daar om probeeren z\j bij Atrecht door de Hindenburg Unie hoen tokomon,maar dat is alles tevergeefach. Tustchen de Scarpe en d« Oise zal hot entente- offensief duu nu wel uit zijn. Onze frontvorlegging ia voorloopig afge- looptn, al zullen we wel nog eens aen klein eincjs achteruit buigen, wat geen ongerustheid hoeft te baren, a|s man bedenkt, dat wij over het algemeen nog 20 kilometer van de ou£e stellingen af staan. Zoo kon men op den 2den Sep tember m de Norddeutachs Allge- meine lezen, en het is toch de vraag, of men dat allemaal zou hebben laten drukken, indien men had voorzien, dat da Britten twee dagen later ten Zuidoosten van Atrecht juist wel door de Hindenburg linie zouden komen en dat onmiddellijk daarop de terugtocht met den grootsten spoed zou moeten worden hervat, ook in hst vak van de Ailette en aan weers zijden daarvan? Wij betwijfelen het, en vermoeden d&n ook, dat de boven gestelde vraag bevestigend zal moeten worden beantwoord. Met dat al, die terugtocht naar de oude stellingbn, ook al gaat hij sneller dan beoogst was, is niet van be slissonden aard. Beslissende gebeur tenissen zQn eerst over eenige dagen te verwachten, als de Franschen over St. Gobain op den weg naar Laon zullen trachten te komen (waardoor de Buitschers den Chemin des Barbes zouden mosten prijsgeven) en Eagelschen op Kamerijk zullen willen aanrukken. Baarbij zal dan meteen blijken, of bet Buitsche leger zich weder tot zijn oude kracht zal weten te verheffen, dan wel of hot, door verwarring in don aanvoer van mu nitie en levonsmidüelon en psychische vermoeidheid, opnieuw zal zwichten. Ook de militaire medewerker van de „Vorwarts" meent dat bet offensief tot staan zal komen. Hij schrijftDo Buifecbe legeraanvoering heeft be sloten den verdoren strijd niet meer aanvallend, doch verdedigend le voeren. Be stollingen echter, die wij nog sedert 8 Augustus bezet bieldon on die uit onze eigen aanva1sond.er nomingan waren voortgekomen, wa ren niet geschikt voor de verdediging en bobben do eerste successen dor Engölscben en Franschen vergemak kelijkt. Het besluit nopens de verdediging stelde een verder besluit tet eiech, si. de linies terug te trekken om voor terrein te winnen en vijandelijke flankbewegingen te vermijden. In den loop van deze 14 dagen hebben-deze noodzakelijkheden zich herhaaldelijk voorgedaan, zoodat de Buitsche slag linie, lanvzaam Oostwaarts trekt. Daze beweging wordt tegengehouden door talrijke krachtige tegenaanvallen der Buitsche verdedigers. Aldue is de vijand slecbta langzaam vooruit gekomen en heft in deze 14 dagen gemiddeld slechts 15 tot 21 K.M. gewonnen, dus dagelijks 1000 tet 1500 meter. Het zou zelfs denkbaar zijn dat de Buitsche legeraanvoering zich gaarne sneller van den vijand zou willen losmaken om hem door de troostelooze woestenij naar de Sieg- friedstelling te lokken. Maar om de voor het leger noodza kelijke voorraden levensmiddelen en munitie te bewaren, is hardnekkigen tegenstand noodzakelijk. Het eigenlijke kenmerk van den slag is gelegen in het feit dat du tegenstander met alle maebt «en grootu beslissing wil verkrUtfan, ler- 'ijl de Buitsche legeraanvoering de ie beslissing op dit ecgenblik niet wenscht. Ba Fransche bladen leggen arden nadiuk op dat de Hindenburg-linie reeds op twee punten, in het Noorden en in het Zuiden, bereikt of over schreden is, en dat de Duitscbers wanhopige pogingen doen om het om bet middenstuk, tusschen L* Fère, St. Quentin en Kamerijk intact te houden. Ook voorzien zij reaüs den val van den Chemin den Dames, hetgeen niet onwa&rscbUnltik is, daar de Franschen nu reeds ten Z. van St. Gobain staan. Het leger van generaal Marqin blijft vorderingen maken ondanks do »t»ada toenemsnden tegonsiand der Buu- tcbors. Rscda staan zij ten W. van Pre mon tre en BrauGOurt (7 K.M. ten Oosten van (Lucy le-Ctataau.) Beoosten Ham ea Chouty welke plaatsen Vrijdag door do Frauschsn werden genomen, zija zij reeds c-pge ïukt langs het Crozat-kanial. St. Simon en Tergnier (6 K. M. ten W. van La Fè e) werden door hen bezet. Ook in de richting van St. Quentin gaau de geallieerden nog steeds vooruit. Viller équa werd door hon genomen. Oa gevolgen van het offensief. Men schrift aan de N. Rott. Ct. Be verwoede gevechten aan het Westelijk front hebben reeds in zoo verre Invloed op het bezet gebied van Belgö dat het loger vaa Buitsche ambtenaren in dienst van hst generaal- gouvernement tot den velddienst op geroepen is. Zjj werden ver var gen door vrouwelijke ambtenaren. Reeds moeten «en 12.000 van zulke dames in Belg aangesteld zijn. Hoyon volkomen vernield. Reuter'» correspondent bij het Fransche leger zogt, dat een storm van verontwaardiging zal worden verwekt dcor de opzettelijks ver nieling, door de Buitsctms te Noyon aangericht, waar zij zich o?er hst verlies van de stad op de b\j hen gebruikelijke wijze gawroken hebben door haar zoo volkomen als hun mogelijk was, te verwoesten. oude stad was zoozeer van raijnvallen voorzien, dat tot Vrijdag iallaen enkele sapeurs verlof kregen 'haar binnen, ie treden. Tc«n senator Noel, de 80-jarige burgemeester van NoyoD, die in Buitschland krijgs gevangene is goweesfc, zijn stad be zocht, was hij verbijsterd door het geen de Buitschers gedaan hadden. Be oude .Place" met het fraaie, middeleeuwscbe stadhuis en bet oude buis, waarin Calvljn gewoond hsïfe, zijn geheel in puin. Gaan van de voornaamste gebouwen is aan de vernieling ontkomen, bebalvo de kathedraal, die, ofschoon 2ij ver scheidene malon getrc ffen is, hersteld kan worden. Alle openbare monumenten zijn ernstig beschadigd en niet meer dan een tiende van de huizen kan her steld worden. Enkele dagen voor de ontruiming der stad was zij nauwelijks beschadigd. Behalve dat de Buitschers mijnen gelegd hadden, hielden z\j Noyon dagen en nachtou onder vuur, tot kanonnen de stad niet meer konden bereiken. Baarna wierpen zij bommen uit de lucht. D> duikboot- on mijnoorlog. Washington, 7 September. Officieel. Het transportschip Mount Verton, vroeger Kronpritzessin Cocille (19,503 ton) ie Donderdag op de thuisreis ge torpedeerd, 200 mgl van de Fransche kust. Het schip wiet zonder onge lukken een havon te bereikec. Do hulp vin Amorika. Het agentschap Ha\a« zegt, dat ar ongeveer 280,000 Amerikanen per maand in Frankrijk ontscheept wor den. In het volgende voor jaar zal het Amerikaansche leger alleen al net zoo talrijk z(jn als het geheele Buitsche leger. Tegenover de Amerikaansche, Ecgelsscho en Franscbo legers tezamen is de Toestand van Buitschland zoo doende zonder uitkomst. Havaa ba sluitWij habbsn Buitxchland bij de koel. Wij zullen het niet weer los laten. Duitschland en Spanje. Be Frankfurter Zeitung verneemt via Bern uit Madrid dat de Buitsche regeering nog geen definitief antwoord op de Spaanseha nota heeft gezondon. Uit Duitschland. Tijduns de harfatmarkt te Lei-pzig zijn, volgons da Buitsche bladen, ver bazend veel diefstallen gepleegd in de hofel». lu oen groot hotel ie niet alleen het bocldegood, doch zjjn ook de bedden meegenomen. In een ander hotel zijn ae gordfioen gestolenIn de eetgelegenheid van het station most men een pand gevon voor het gebiuik van een lepsl, daar er ge durende de laatste weken 500 lepels zijn ontvroemd. De Russische Soviëtrepubllek. Het ia bezwaarlijk de nauwkeurige grenzen van de Rusrieche Sovjet republiek aan te duiden, daar deze zich vrijwel dagelijks wijzigen. Op het oogenblik wordt de ropu bliek begrensd in het westen door bet door Duitschland bezette gebied on delinieNarwa Ple«kau(Pskof)-Oiaja- Mohilef. Vandaar loopt do grenslijn in oostelijke richting naar de Wolga en vervolgens naar de afcreek van Zarizyn tot den Kaukasus. Ba ooste lijke grens loopt van Petrofek, waar de groot® weg van Rostof aan den Bon, over Wladikawkas r-a&r Bakoe, langs do Kaspieete Zso tot da mon ding van de Oeral en vandaar over Kasan en Pi»rm loept. Be noordelijke grens gaat van do Oaral, oostelijk van Perm in een rechts lija naar Petersburg. Onafhankelijk van dik Europeeech gebied is Turkcatan en Siber:ö, waar het boltjewieksche go biel van Tomsk tot aan Mandijoerije reikt. De Soviettopubliok wordt op de volgende wijze bedreigd: in bet noorden door ongeveer 18 tot 20.000 man geallieerde trospan (Engelschin, Amerikanen, Franschen «n Serviër»), versterkt m©t 6 tot 7000 Rassen on Finnen. Deze troepen bevinden zich aan de Meermauspoorlija en rukken naar Potrosawodek, op den westeltykon oa.or van het- O.^egameer, op. Engel- vche strijdkrachten dringen vau Arcbangtl uit naar hot zuiden en zuidootken op. In het Zuiden ataan iu het Don- gebied onder generaal Krasnof, i ongeveur 50,000 kozakkenin den Kaukasus bevinden de bergbewoner* zich in opstand de bohj9Wiki. Om Wladitaxwkas zyn geveehc.a aan den gang tusecheu bobjawiki en kozakkon bij Bdko* staan Armeniërs en Rusisa fer sterkte van 8 tot 10.000 man. Bovendien zijn daar nog 2500 Eagelschen geiend, die van Mcaopo- tamië dcor Pcirzië aan ds Zuidkust der Kaapi'«cho Ze» opdringen. In Petrofsk en Actrakan hebben anti- boltjtwiikiche opataiuiun plaats. Het Ooüelilk front kan in het Noorden a!a tvjaehiscb front word«n gekenschetst, dat door 60 tot 80,000 Tejecten en kozakken wordt gevormd. Zuidwestelijk van Porm zijn a« boeren iu opstand gtkom^u en bedroigan de boicjewiki iu Jekaterinenburg. In Oost Siberië trekken datroepen der goalliewden, waaronder Japan ner», aan da Osssoori op. Hier be vinden zich 20,000 man boixje wiekschc troepen. De roode terreur in Ruslend. Uit Moskou worat gemeldBe rco^e terreur duurt voott. Ia bijua alle etedoa werden leden der rochtsche ■ociaai-riivolutionnaire partij gearre- utoard en feden der butgerlljke par tijen, alsmede oud-officieren als gijze laars genomen. Vale personen werden gefusilleerd, onder wie bisschop Makoriua. Uit krirgen, dis niet In relatie staan met de Sovjets, verluidt, dat de patri- ai ch gearresteerd is, maar dit is tot duover officieel nog niet bevestigd. Be gozondheidetoeiitand van Lemn gaat vooruit, hoewal do long-ver bloeding nog n Ut geheel opgehouden ir. Opstand in da Oekraïne, Da ,Times"-corieipcnd#nt to Ko penhagen meldt Volgens oen telegram aan .Natio- naltiöende" is overal in de Ofkraine opstand uitgebroken. Be rebellen hebban T/jergof bezet en het heele Buitccha garnizoen van 1500 man gedood. Er wordt zwaar gestreden in de gouvomemantöfi Polawa, T»jerni- gc f en Kn f, waar muitende benden ten getale van 30.000 m*n togen de Buitschers oprukken. In Novgorod on andere plaatsen zijn Buitsche politie agenten en soldaten gedooi. Be autoriteiten zijn gevlucht. Hïsjoi Noygorod door de boeren veroverd. Volgene bericht uit Moskou aan de Duiteche pers, hebben opstandige boeren, dia sedert twoe maanden Nifrjai Novgorod belogerden, de stad na verbitterde gevechten veroverd. Ba stad heeft ernstig gtledeD, heele wijken z)jn door de langdurige ge vechten verwoest. Be verslagen Soviettjoapsiu zijn naar het Zuid- Westen teruggetrokken. BINNENLAND. Da Gaassoclaardai an da Duitsche vrijgeleiden. Het Haagtche Correspondentie- bur*&u deelt mede: Wü waren in de gelegenheid tot een bevoegde Fransche persoonlijkheid eenige vragen te richten naar aan leiding van het onlangs door de Fran sche regeering uitgevaardigde decreet ten aanzien van schepen welke van e»n vrijgeleide voorzien zijn. Er werd bij gunstig weder van 8.30 tot 10.30 uur. ons geantwoord dat dit dooreet ulecbts beoogde een homtc iu do Fransche wetgeving aaxi t« vullen wwlbe, ia tcggr.stelljng met de Eagelacho on Amerikaansche wetgevingen, niet ge doogde dio schepen voor het Prfizenhof te brengen, welka zi.ch onderwerpen aan regelen, waardoor zij hun onzijdig karaktorzoudan verliezen ea waardoor zij dientengevolge hst voordeel hunner onzijdigheid zoua'an komen t« derven. Wat met name Nederland betreft ia a r duu geen enkele wijziging gekomen in den t«g«nwoordig*n toestand, zoo- liiiS da Hcheïpvaftrtvoorwaarden, zoo- als die op het oogeüblik gelden, zelve geen wijziging hebben ondergaan. Eieren. Naar aanleiding van het gebrek aan eieren, dselt het Bureau voor VoajsjUoorziening mede, dat door het gebrek aan pluimveevoeder va door de hooge voedselprijzen er in 1917 «ea groot aantal hoenders werd gaalacbt. Be eierecproductie, die in 1916 op 755 milljoen stuks waid geschat, was daardoor in 1917 ruim 200 millioen minder. In 1918 werri met de slachting voortgegaan, waar door de hoenderatapQ), die in begin 1916 op ruim 8 millioen stuks werd genchat, thans nog slechts S millioen stuks telt. Vervolgens zet h»t Bureau uiteen, waarom werd svergegaan tot uit vaardiging van een verbod tot ver voer van eieren, dat niet zou gelden voor invoer binnen de grenzen der gemteutc. in verband daarmede getroffen regelingen geven aan eierhaodelaren en vereehigingtu op bet gebiod van den eiorhandel, door het verstrekken van vervoerbowijzen, ruimschoot» gelegenheid eieren te vervoeren naar ounns stapelplaatsen, welke eieren' onder bepaalde voorwaarden en vol gens vastgestelde ragefon, tsgenden maximum tnaicttdohacdelprij» zija ta la voren aan gemeenten, die e>.-n aan vraag om eieren ten behoeve van zieken en zwakken htbbcn ingezonden. Be regeling geldt du® alleen om zieken en zwakken aan eieren to helpen. Vordere verstrakking van eieren kso niet plaata hebben. Baar wegens het pttroleumgobrek de broedmachines builen werking zijn gesteld, zal ook het volgandn jaar de olerproductiv, zooal niet geringer, dan toch zokor niet grooter zijn dan dit jaar. Ernstig zal intusschen worden overwogen, om te komen tot een regeliog, waardoor ftsn meer gelijk matige vardstling der geheeic eier- productie u gewaarborgd en zal worden voorkomen, dat in sommigs streken van ons land eieren in vol doende hoev£6lheid kunnen worden gebruikt, terwijl in andere plaatsen eierea zoo goed als niet te verkrijgen zijn. Houtauvofir. Vrijdag zijn ie Bslfzijl nog echt gcooto booten met hout aangekomen. Tot&al worden nu twintig bcoten met hout, m&t bestemming voor het binnenland, geloei. Be strengs conti6'o aan de Builache grens is weer opgeheven. Zo heeft maar 2 dagen geduurd. Aardappelen Op hot U-legram dat de heer Edo Firn men aan den minister van land bouw verzond namens de centrale commissie nit de srbeiderabewrglng om te pioteiteeren tesen hei b»paUn van den prlja voor kleiaardappelen op 9^ cent- herfc de minietor ant woord gezonden, waarin bfi verwijst naar de Memorie van Toelichting tot- het Levensmiddelen Ontwerp 1918. Hierin werd de toezegging gedaan dat de kleiaardappelen, zoolang er vosn- ou zandaardappelsn zouden zijn, tegon 9J ct. en de andere aardappelen waarvoor dezelfde inkoopsprijs geldt tegen 5} ct. gedistribueerd zouden worden. Warneer de zand- on voenaardap- polen gedistribueerd zijn, zal ook op do kleiaardappalec eon bijulag go- geven worden, waardoor deze dan tegen 6£ ct. p. K.G. verkrijgbaar zullen zijn. Verder zegt de minister Het verbaast mü dan ook te ver nemen, dat thans bij u bezwaren rijzen tegen de uitvoering van een maatregel, waartoe ik op grond van toezegging aan de Kamer vei plicht bon sn dar. u &x~ zelf van apreokt dat «en storm vau verontwaardiging onder arbeidende bevolking zal opgaan. Betreffende uw mededeling, dat ik zou tosgGzegd hebben ds aardappel prijzen geleidelijk te zullen vermia- deren, mark ik op, dat ook deze toezegging, welke, zooals u trouwens ook b-.kend is, alleen op vroege aerd- appolen betrekking had, w<*rd naga komon, daar do prijs der vroeg» aardappulen herhaaldelijk verlaagd is. Ten slotta m«-rkt de minister op dat het hem due onmogelijk ia thans verandering in den prijs te brengen, daar eerst de goedkeuring dor Skaten- generaal voor wijziging moet worden vorkregen. Jam an marmelade., Het bureau voor mededeelingen inzake do voedselvoorziening meldt In verband met de vetschaarschte, is het van belang, dat een behoorlijke hoeveelheid jam tegen redelijke prijzen ter beschikking van de bevolking komt. Daarom heeft de minister van' landbouw besprekingen doen houden mtt de Nederiandsche Vereenigiug van Fxuitverwerkers, met hetrexul- taat, dat ie fabrikanien ettelijke millioenen K.G. jam (aardbeien, fram bozen, bessen, frambozen en bessen, en kersen) aan de rejaeriDg zullen leveren in kistjes van 10 K.G. Daardoor zal een distributie v*n jtm kunnen plaats hebben; dezi» diatribuiia zal geschieden op bons. Bt> prijs, waar'.oor deze japa verkrijgbaar zal worden gesteld, ra f 1.15 per K G. of 11 cte. f;-*r ons. fabrikanten zuilen het recht bobben, 710 van hun voorraad pulp t* verwerken tot buishoudjam, die zjj in kleine verpakking in tfon handel mogen brengen. Hisrbij zullen achter de volgende maximum-kleinhsudel- pry'zen in aebt moeten worden ge nomen lo. verpakt in glazen, potten of blikjes, miniiuuminhoui 0.45 K.G., f 0.85 verpakt in kistjes, minimum- inhoui 0.46 K.G., f 0.78 varpakt in glazen, potten of blikjes, minimuminhoud 0.9 K.G., f 1.65 4o. verpakt in kist jas, minimum- inhoud 0.9 K.G., f 1.50. Bepaald, dat bo vangenoemdo prijzen met ingang van heden reeds gelden voor huiehoudjam en huishoudmar- mel&de. Extra premie voor de teelt van wintertarwe of winterrogge op dit najaar te scheuren grasland. Alvorens de uitvoering van de Scheut wet zoo v«r gevorderd kan z]jn, dat voor elk bedrfif in ons ga- heele laud da te scheuren oppervlakto grasland is aangewezen, zal de zaai tijd van rogge en tarwe reeds zijn aangebroken. Het is echter zeer in het belang der voedselvoorziening, dat reeds dit najaar een zoo groot mogelijke oppet- vlakte broodgraan wordt uitgezaaid op gescheurd grasland. minister van Landbouw, nijver heid en handel maakt hierom bekend, dat grasland, dat langer dan de laatste vier jaren onafgebroken in gras gelegen beeft an dat na aangifte op na te m&lden wljzn wordt ge scheurd, tusschen heden enl5Novem ber 1918, en nog dit najaar wordt bezaaid met rogge of tarwe, zal worden geacht te zijn gescheurd krachtens de Scheur wet, vcor zoo v»rre betreft hst ïeebt dar belang hebbenden op de tos te keunen kchs.de- loocstellingen, en dat daarboven nog een extra premie van flOOperH.A. (zaaisuaveld) zal worden toegekend. oppervlakte, dio aldus in een bedrijf met tarwe of rogge wordt bebsuwd, zal bovendien ten voile In mindering komen van het aantal H. A. waarop ten laste van d.*.t bsdrijf ■chfurelicht wordt gelegd. Een noogevea t« Velsen. De ,Opr. Haarl. Crt." heeft met den heer Frans Natscher, lid van den gemeenteraad van Velsen, een vraag&eaprek gehad over het vestigen vau bv-t Nederlandsch hoogovenbcdrQf le Velsen. Z. i. zal dat een enorme verandering geven voor de toekomst dier gemeectv. .Een hoogoven druks zijn stempel op den ganschen omtrek. Hst maakt alles zwart en kaal, de lucht on zuiver het verc-orzsakt een htltcb lawaai, dag en nacht. Want een hoogoven moet altijd doorwerken, des nachts is de gloed van de vuren ver in oen omtrek zichtbaar. Ook het lossen van de eztsbooten gaat steeds door en zal veel rumoer ver oorzaken. „Bj terreinen in den omtrek zullen er zeer door in waarde achteruitgaan, het prachtige landgoed „Rooswijk" b.v. zal zoo goed als waardeloos worden. _Het bosiuur van het hoogoven bedrijf mevnt dat het budrijf na 5 cf 6 jaar 1000 k 2000 arbaiders zal bobben. In dien korten ifid zal du» dj bevolking van Velsen vermeerde ren met 4000 a 8000 2ialen. Daarvoor zullen scholen gesticht moeten wor den, do kosten van geneeskundig toezicht en bydragsn voor krank zinnigen zullon zeer vermeerderen, kortom het budget der gemeente Velaaa zal er zasr dcor vvrzwaard worden. .Baar alolt h;t Hoogovanbadrijf niét» tigecover. Intttondetl, men verlacgt vaa Velsen nog veel meer. Er z*l esn groot aantal woningen gebouwd mosten worden. Daartoe meet d® gemeente meewerken of zij moet zelf 200 arbeiderswoningen per jaar bouwen. ,0? werkkrachten uit Noord Hol land schijnt het Hoogoveübedrijf Biet Kssteld. DoZ'j zijn to democratisch. Mnn schijnt het oog geslagen te hebbon cp arbeiders van de Zuid- Hollandecne eilanden. Ban zulien er zeker buitenlandscbe, geschoolde werkkrachten komen, zoodat 't hier een amalgama van allerloi elemonten zal worden. Bovendien zal de werk loosheid te IJmuiden er dus zoer waarschijnlijk niet door verminderen. De verslaggever van de .Oprccbto" vrosg cf er zich wellicht een winkel stand zou kunnen ontwikkelen en of de badplaats Wijk aan Zee er last van zou hebben. Ba beer Nettcher antwoordde, dat bij zulke grooie bedrijven mecsv flinke ct Operaties worden opgericht, evenals b.v. da Papierfabriek te Velsen er een hoeft. Baar ca noordelijko «n westelijke winden hier ov»rhoersch&nd zijn, zullen IJmuiden, Velseroerd eo Wijkerooghat meest de onaangenaam heden van het bedrijf ondervinden. Wijk aan Zee minder. Bo beer Nettcher meende dat de ingenieurs en de ambtenaren, dus de categorie v&n personen, waaraan wel wat te verdienen is, niet in den omtrek van het bedrijf zullen gaan wonet. Wellicht znllen die dus elders bun woonplaats kiezen, tenzij we te Velaen villaparken mochten krijgen. Het oordeal van den heer Netscher is, dat de gemeente Velsen heel geen moeite moet doen oen hot bedrijf daar te krijgen. Oplichting. Een dame in den Haag kocht dezer dagen van een paar onbekende'köop- liedor. 24 flesschen slaolie Voor f168.—. Bij gebrnik bleek de inhoud van de flaeschsn, die behoorlijk van etiketten sn cxpsules waren voorzien, slechts water te zijn. Heldersche brieven zonder omslag. v. Ziezoo, meneer," zei een gepen- sionnesrda van de Marinewerf, die zjja pijpje rookte op een bank in ons plantsoen, ,nou zijn we uit den brand hoor de papieren zitten al in den Haag." „Wat bedoelt u?" „Nou, weet u dan niet dat da duurtetoeslsg op ons pensioen mis schien gauw wordt uitbetaald? Ja, bot geld kan vandaag of morgen kom-sn en moeder do vrouw diafiog aardig pienter is en geregeld de' Helderscho Courant" bijhoudt, kijkt alken Dinsdag en Donderdag en Zater dag in hot blad of or aoms nog niets vau instaat. Och, wat zal ik u zoggen Die vrouwlui zfin nu eenmaal op de duiten als de duivel op san zielfje. Maar de kwósstie is eigenlijk: ze heeft bij voorbaat al op de centen gepoft mijn ondergoed was schoon op en zij had ook wat noodig en stel nu eens vcor, dat het geld weg blijft In onze gemeente wonen ons®voer zeshonderd ouejss die in aanmerking zullen komen vaorSden diuurtotoeslag op het ponttiosn, dank zij do onver moeide pogingen der Heldersche Veraeniging van gepensioneerden, die destjjds er hard voor gewerkt heeft, om het zoover te krijgen. Het be stuur, de leden, ze hebben om den drommel niet stil gezeten en nu bun doal zoo mooi bereikt is zullen ze wel geen spijt hebben van alles wat toen maar In 't werk werd gesteld. Man heeft verzoekschriften gezonden aan do Koningin, aan den minister. Man hseft kamerleden opgezocht en weten te winnon voor de zaak. Men is «en keer of w&t in den Haag gowsost en heeft daar telkens bg d?n minister aangeklopt. Ea ziedaar. Nu wachten ze nog msar op de uit betaling. Het ljjkt ons een welver diend extraatje. Wie zou hot de rnonschen niat gunnan? Atlas geeft in dit tijdperk van duurte meer loon of toeslag. B(j het ijk, bij de ge meente, bij de particulieren, 't Was allemaal wel noodzakelijk om hst e reu wicht Gen best je t® houden, want eea ieder kwam in verdruk king door de abnormale dingau. Dsgepensionnserdeu van de Marine- wei f, Y&n Leger &u Vloot, die hier in Helder en Nlouwediop levcm, kregen het hard to verantwoorden en wij, die waarschijnlijk een licht en ga- m»kkeltjk en onbezorgd »n zelfzuchtig bastaan hebben, zonder verantwoor delijkheid en kommer over anderen, wü wist» zeker niet dat er zoo veel fatsoenlijke eiland® binnen den kring van gepensionoeerdeu werd doorstaan Maar hoevelen tref fen we in onze stad nist aau, die met drie, vier guldens op zestig- jarigen leeftijd zijn »f|eacbeept lui, d!e ondor de oud® en verouderde pensioenen vielen en die zich nu maar op hun ouden dag moeten zien te eehe-pen. NuIn dozen harden, tan gen tijd. W® kunneu allemaal op obzs vingers natellen wat dat zeggen wil. Er zijn nobele, ijverigs £«pension: neerden die couranten loopbaantjes hebban of iets ander» verrichten..Er zijn g.-ptnsionnoerden die nog zelfs hard en zwaar moeten aanpakken willen zo niet ten gronde gaan met hun f.rmzalige peneioenpenningen. Er zgü gapensionneerden die afhan kelijk zija van familie en kinderen, omdat zij vroeger feitelijk met een kluitjs in 't riet gestuurd zijn. Het kan mij vsak genoeg hinderen, dat bej xarde mentchen schrikwek kend onrechtvaardig zijn bsloond an in hun laatste dagen moeten tobben. Je moet maar aan* hooren ho«treu r.'g sommigen in de tegenwoordige maatschappij moeten lijden. Hos kan het anders Met dria of vier gulden pensioen in de wesk kun jr geen groot® sprongen maken én zonder da r.on of andere bijverdienste is armoede je lot. Zoo'n stuk of wat trof ik onlangs ia do oude Helder. Ze woonden er goedkoop, maar erbarmelgk alecht. De ouderwatsche vUftitm-stuiver'jos- kuur werd betaald door da keik en eenigo beste, brave vrienden spijker den wol eins wat bij. Ze leefden als sloppen bewoners in deze achteibuurt eu je kon ds gevolgen van hun somber hedsn op da gezichton lazen. Ze haddon het zuinig en jammerlijk ou ging«u zichtbaar lichamelijk achter uit omdat er geen degelijk voedsel moor inkwam en hun toestand kan niat anders dan verergeren naarmate de abnormale lijdaomstandigheden duren. Benkt u dat het op den msnach geen invlr-ed bedt als hq ten jaar of wat slecht wordt gevosd Be onbarmhartige samenloop van alles en alles wat we tegenwooidig beleven", maakt menig ongelukkig schepseltje, onder oud en onder jong. Arme zwakke mannen en vrouwen en kinderen raken langzaam maar zeker in etn deerniswaardige positie. Voor zieken en zwakken mag iets byzon dors worden verstrekt, maar wie nu werkelijk versterkende middelen noodig heefc ter voorkoming van jammtr en ellende ia welbeklagens waardig, want de tijden zijn voorbü dat je voor een futje melk en eieren ei chocolade, ryit, havermout, boonen en erwten, vleescb tn visch kon kooper, en het la thans een soort van buitengewone onder scheiding als je het een of auder krijgt op voorschrift van den dokter. Laatst stonden we persoonlijk ia een dichte massa publiek aan de Kerkgracht, waar de Bokter*- comrniiizie zitting houdt, en tonu voelden ws dat er genoeg ramp zaligen zijn die een harde dobber hebben door onder vosding. Je zag or schoolgaande kinderen van min-N vermogende ouders jongetjes en meisjes met de armelijkste klesren aaa 't lijf. Oude jasjes en manteltjes om de droevig tengere leest jas go- slagen, de voaten in verslinten, kapotte kousen gastoken, do beenige, dunne armpjes door de verschaurde mouwen zichtbaar. Wonderlijk tongetakelde stumpers, die op school voor „schooiers" worden versleten, arme drommels met het klamme zweet op de stofte gezichijes, die groenen geel van honger en gebrek zagen. Z9 kwamen er met formulieren voor grootvaders en. grootmoeders, voor vaders en moeders di» krank en miserabel waren. Een heele troep lieden stapte er binnen. De warmte sloeg je tegen met een reuk van armoede. Er stonden een paar mannen te boesten. Hun wangen waren weggetrokken langs de jukbeenderen en kaken. Strak en mee stille span ning van wacht-angst keken ze naar de gesloten deur waar nieuwe troepen opdrongen. Baar waren zwakken met ingevallen borsten, ziekelijk gele ga- zichten, spitse neuzen en 't meeren- deel hunner leek tot den werkmans stand te behooren. Ea 't was net alsof ze allemaal bier gelijk daklooze proleten in een ingericht warm lokaal voor niemendal hun honger kwamen stillen. Je hoorde ze in 't volle gangetje klagen en in vluchtige trekken ver tellen van hun leed. Eenige ontzenuw de wezens met donkere wenkbrauwen boven hun ingezonken oogkassen ver telden onder elkander dat ze door hun armelijk hapje eten baaat niet in staat waren om op ds been te blijven. Eéa was onder weg al esu» in elkaar gezakt van narigheid. Bie kreeg een jaar ef vier terug nog goeie spullenmelk en eieren en biefstuk. Maar nou moost-ie hst doen met droog regeeringabrood en nachts lag-ie in doodsbenauwenis z'n longen uit te hessten. Hg zou langs dezen weg probeeren óm wat beters onder den neus te krijgen, want zoo kon het niot langer, Een pa« herstelde kraam vrouw stond te praten met een groots donkere vrouw zhst stekend zwarte koorts odgep. Ze hoestte af en toe esn hevigè aanval nit en verhaalde dat ze negen kinderen had, dat de jongtto pas was geboren en dat ze zóó zwak was, véél zwakker dan vijf jaar geleden en dat ze geen ra*d meer wist om aan ta sterken. Wat kreeg een meosch? Grcote God, als ze zoo moest blij ven sukkelen, ging ze beslist d« put in en daarom moesten de heeren hier het non maar een* goed weten. Een oud ventjs met kalende schedel en grfizonas stoppelbaard haalde zijn snuifdoos uit, boorde twee vingertoppen in 't,neusgat, dan af vegend met rdoden" rug vsn de hand. Hij sprak over zijn armoo ellsnde thuis: z'n vrouw had verval van krachten en z'n dochter was ten doods uitgeput en gaf bloed op van 't waeschen «nawerken.en bij wist niet wat te beginnen om dio twse weer «enigszins te laten opknappen en als de dokters hier niofc wat deden, dan gingen ze zeker dood. En een opgeschoten meid met tan gorsn kieepijndook waar griezelige watten uit piuision, vertelde aan een vrien din .jtat,.. ze altwee jaat alleen de huishouding deed, want baar moeder had de taterculose en baar vader had ds tuberculose en do professor in Utrecht had gezegd dat zo wel beter konden worden als ze maar andsr best sten kregen. Voor beiden kregen z® twae kan melk per dag. Was dat nou de moeite En sen buurvrouw over de deur die niets mankeerde en zelfs nog vet en dik werd, kreeg melk en rijst. Haar moeders zuster die ook geen lor mankeerde en maar wat fratsen verkocht bij den dokter, had ook vier ons rijst en een kan molk daag». Ze begreep er niets van. Maar dat wist ze welhet ging niot altijd rechtvaardig toe. En weer een andere vrouw eprak lil schreienden wanhoopt- jammer over haar twee zwakke kindsran voor wie ze bier kwam. Ze woondon nog maar pas in't Nieuwe- diep en kwam uit Rotterdam. Boch al» ze alles geweten had was ze daar gebleven. In Rotterdam was het voor zwakke kinderen beter dan hier. Baar werden ze kosteloos naar buiten gestuurd sn ze kregen iederen dag warme soep uit de keuken. 't Ie waar, in Rotterdam en andere groote steden zorgt men best voor zwakke, ziekelijke kinderen, want dio worden voor oen week ei zes buiten de stad gezonden en op school kunnen ze 's morgens geregeld soop •n molk gebruiken. Boch rékan nasar gerust dat het pvwigeiJB', daar ook met alle andere dingen Uftjijk mis is. Be kwestie is evenwel, dat de m«n- schen, die van buiten komen en hier woonachtig zijn omdat do mannen meestal bij do marine hooren, altijd in de eerste plaats meeron dst het in deze gemeente bet slechtst it. Waarom? Uit baat en rijd Jegens't Nieuwodiep. Wie meent, dat het in bedoeld© ateduo gunstiger is, slaat de plank mie. Ja, in Amsterdam en Rotterdam beleven ze lasten en on aangenaamheden die we hier niet eens kennen. Laat men maar zeggen jullie Niiuwediepers vinden alles goed «n daarom is het hier zoo beroerd. Het is overal niet in dan baak, vrienden. Overal mopperen «n snak ken ze naar een beteren tp. Maar wü, Nieuwediepers, zijn nu eenmaal erg kalm on badaard van aard en ons volk weet zich zoolang mogelfik verstandig te schikken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1918 | | pagina 1