COURANT
TUIN-CONCERT
1
Hotel „BELLEVUE".
ZONDAG a.s.
No. 4984
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1918
46e JAARGANG
PB^OBRJrMHéld»»-. - Oplaaig 6800 asx. AbonnwiwigteprW»»
Op pagina 4 van dit blad
ia opgenomen i
1. DE DISTRIBUTIE te Helder.
Texel.
Callantsoog.
Anne Paulowne.
Zijpe.
2. Feuilleton, enz.
DE OORLOO.
Vorderingen in de richting van
St. Quentin en La Fèra.
De Duitsche tegenstand wordt krachtiger.
Parije, 8 Sept., 'smiddag*. Bij heb
vallen van don nacht hadden onze
troepen gitteren Villeveque en
S t. Mille genomen, evenals het
grootste deel van het boach vsn
fiavrincourt,
Plaatselijke gevechten hadden gis
terenavond en gedurende den nacht
plaat» ten Oosten van Her mi es
on in den sector ten Westen vsn
Armen tières, zonder dateenige
werkelijke verandering in den toe
stand ontstond.-
Ten Westen van LaBassée heb
ban onze patrouilles hare vorderingen
in de vijandelijke stellingen voortgezet.
Ten Noorden van de O i s e hebben
de Franschen zich meester gemaakt
van het dorp Monnessy. Zij zijn
het kansal van S t. Q u e n t i n ge
naderd. Ten Zuiden van de O i e e
zij a z(j vooruitgekomen tot de buiten
wijken vsn S s r c s i 1. In de streek
van Laffony, evenals ten Noorden
van Cellesur Aisne, hebben de
Franschen zich in hun stellingen
gehandhaafd, ondanks verscheidene
iJuiisch® tegenaanvallen.
Twoe Fransche overvallen in Cham
pagne leverden gevangenen op.
Bsrlijo, 8 Sept., 's middags. Infan
terie afdstlingin brachten uit de Bel
gische linies ten Oosten van Nor ken
gevangenen terug. Ten Noorden van
Armentièrea zijn hernieuwde
aanvallen der Engelschin afgeslagen.
Aan het gevechtsfront staan wij
overal in onze nieuwe stellingen. Be
vijand poogde dezen gisteren ten
Zuiden van den weg Péronne—
E a m e r ij k met sterke strijdkrach
ten aan ta tasten. Be achterhoeden
bonden den strlji met hem aan en
weken strijdend voor den talrQkor
vijand, 's Avonds wei dan ten Westen
van do linie Gouzeaucourt—
Epehy—Templeux hevige aan
vallen afgeslagen.
Aan weerszijden van de Somme
ia de vijand ook gisteren slechts
aarzelrnd gevolgd. In de linie Ver
man d-St. Simon en aan het
C r o z t kanaal zijn wg met hem
in gevechtscontact.
Ten Noorden van de A i s n e is
de artilleriestrijd verscherpt. Ten
Weeten van Pr mon tre—Br *c-
c o u r t mislukten krachtige partieolo
aanvallen van den vijand.
Ten Zuiden-van da Ai lat te ie
de vijand doorgedrongen iot ten
Oosten van Y a u x a i 11 o n. Krach
tige aanvallen tustchen V a u x a i 1
1 o n en Westelijk van V a i 11 y, dia
tot *s avonds toe meermalen herhaald
werden, werden afgeslagen.
Tusschin Aisne en Vesle
heerschta goan bedrijvigheid.
Oc terugtocht der Ouitschers.
Met spoed trekken de Buitschers
terug op de Hindenburg-linie, althans
in zoover ze die nog niet verloren
hebbon. Tusschen Atrecht en Ka
merijk hebben de Eogelschen een
deel er van retds veroverd, terwijl
nu ook de Franschen bezuiden Sc.
Gobain die linie overschreden hebben
Da vraag is nu of de terugtocht
der Buitschers sneller gaat dan be
oogd werd. Da N. Rotfc. Crt. geeft
hierop het volgende antwoord: Op
2 Sept.' schiet.f de militaire mede
werker van de officieuss Norddeuische
Zsitung, dat volgens het plan het
front nu zoodanig was verlegd, dat
het op 80 kilometer braedte bfina
volkomen recht Was. Ds tegenstander
zou, als hjj zijn aanvallen wilde door
zetten, frontale aanvallen moeten
doen, die zijn eigen vernietiging ten
gevolge zouden hebben. Ia de nu
bereikte frontlinie zullen de Duitsche
troepen aan de ententelegsrs de
tanden laten zien, met bet gevolg,
dat ze het wel zullen laten ooit
wsder terug te komen. Be vijanden
hebben dat ook wel ingezien en daar
om probeeren z\j bij Atrecht door de
Hindenburg Unie hoen tokomon,maar
dat is alles tevergeefach. Tustchen
de Scarpe en d« Oise zal hot entente-
offensief duu nu wel uit zijn. Onze
frontvorlegging ia voorloopig afge-
looptn, al zullen we wel nog eens
aen klein eincjs achteruit buigen,
wat geen ongerustheid hoeft te baren,
a|s man bedenkt, dat wij over het
algemeen nog 20 kilometer van de
ou£e stellingen af staan.
Zoo kon men op den 2den Sep
tember m de Norddeutachs Allge-
meine lezen, en het is toch de vraag,
of men dat allemaal zou hebben laten
drukken, indien men had voorzien,
dat da Britten twee dagen later ten
Zuidoosten van Atrecht juist wel
door de Hindenburg linie zouden
komen en dat onmiddellijk daarop
de terugtocht met den grootsten spoed
zou moeten worden hervat, ook in
hst vak van de Ailette en aan weers
zijden daarvan? Wij betwijfelen het,
en vermoeden d&n ook, dat de boven
gestelde vraag bevestigend zal moeten
worden beantwoord.
Met dat al, die terugtocht naar de
oude stellingbn, ook al gaat hij sneller
dan beoogst was, is niet van be
slissonden aard. Beslissende gebeur
tenissen zQn eerst over eenige dagen
te verwachten, als de Franschen over
St. Gobain op den weg naar Laon
zullen trachten te komen (waardoor
de Buitschers den Chemin des Barbes
zouden mosten prijsgeven) en
Eagelschen op Kamerijk zullen willen
aanrukken. Baarbij zal dan meteen
blijken, of bet Buitsche leger zich
weder tot zijn oude kracht zal weten
te verheffen, dan wel of hot, door
verwarring in don aanvoer van mu
nitie en levonsmidüelon en psychische
vermoeidheid, opnieuw zal zwichten.
Ook de militaire medewerker van
de „Vorwarts" meent dat bet offensief
tot staan zal komen. Hij schrijftDo
Buifecbe legeraanvoering heeft be
sloten den verdoren strijd niet meer
aanvallend, doch verdedigend le
voeren. Be stollingen echter, die wij
nog sedert 8 Augustus bezet bieldon
on die uit onze eigen aanva1sond.er
nomingan waren voortgekomen, wa
ren niet geschikt voor de verdediging
en bobben do eerste successen dor
Engölscben en Franschen vergemak
kelijkt.
Het besluit nopens de verdediging
stelde een verder besluit tet eiech, si.
de linies terug te trekken om voor
terrein te winnen en vijandelijke
flankbewegingen te vermijden. In den
loop van deze 14 dagen hebben-deze
noodzakelijkheden zich herhaaldelijk
voorgedaan, zoodat de Buitsche slag
linie, lanvzaam Oostwaarts trekt.
Daze beweging wordt tegengehouden
door talrijke krachtige tegenaanvallen
der Buitsche verdedigers.
Aldue is de vijand slecbta langzaam
vooruit gekomen en heft in deze 14
dagen gemiddeld slechts 15 tot 21 K.M.
gewonnen, dus dagelijks 1000 tet 1500
meter. Het zou zelfs denkbaar zijn
dat de Buitsche legeraanvoering zich
gaarne sneller van den vijand zou
willen losmaken om hem door de
troostelooze woestenij naar de Sieg-
friedstelling te lokken.
Maar om de voor het leger noodza
kelijke voorraden levensmiddelen en
munitie te bewaren, is hardnekkigen
tegenstand noodzakelijk.
Het eigenlijke kenmerk van den
slag is gelegen in het feit dat du
tegenstander met alle maebt «en
grootu beslissing wil verkrUtfan, ler-
'ijl de Buitsche legeraanvoering de ie
beslissing op dit ecgenblik niet
wenscht.
Ba Fransche bladen leggen arden
nadiuk op dat de Hindenburg-linie
reeds op twee punten, in het Noorden
en in het Zuiden, bereikt of over
schreden is, en dat de Duitscbers
wanhopige pogingen doen om het
om bet middenstuk, tusschen L*
Fère, St. Quentin en Kamerijk intact
te houden.
Ook voorzien zij reaüs den val van
den Chemin den Dames, hetgeen niet
onwa&rscbUnltik is, daar de Franschen
nu reeds ten Z. van St. Gobain staan.
Het leger van generaal Marqin blijft
vorderingen maken ondanks do »t»ada
toenemsnden tegonsiand der Buu-
tcbors. Rscda staan zij ten W. van
Pre mon tre en BrauGOurt (7 K.M. ten
Oosten van (Lucy le-Ctataau.)
Beoosten Ham ea Chouty welke
plaatsen Vrijdag door do Frauschsn
werden genomen, zija zij reeds c-pge
ïukt langs het Crozat-kanial. St.
Simon en Tergnier (6 K. M. ten W.
van La Fè e) werden door hen bezet.
Ook in de richting van St. Quentin
gaau de geallieerden nog steeds
vooruit. Viller équa werd door hon
genomen.
Oa gevolgen van het offensief.
Men schrift aan de N. Rott. Ct.
Be verwoede gevechten aan het
Westelijk front hebben reeds in zoo
verre Invloed op het bezet gebied van
Belgö dat het loger vaa Buitsche
ambtenaren in dienst van hst generaal-
gouvernement tot den velddienst op
geroepen is. Zjj werden ver var gen
door vrouwelijke ambtenaren. Reeds
moeten «en 12.000 van zulke dames
in Belg aangesteld zijn.
Hoyon volkomen vernield.
Reuter'» correspondent bij het
Fransche leger zogt, dat een storm
van verontwaardiging zal worden
verwekt dcor de opzettelijks ver
nieling, door de Buitsctms te Noyon
aangericht, waar zij zich o?er hst
verlies van de stad op de b\j hen
gebruikelijke wijze gawroken hebben
door haar zoo volkomen als hun
mogelijk was, te verwoesten.
oude stad was zoozeer van
raijnvallen voorzien, dat tot Vrijdag
iallaen enkele sapeurs verlof kregen
'haar binnen, ie treden. Tc«n senator
Noel, de 80-jarige burgemeester van
NoyoD, die in Buitschland krijgs
gevangene is goweesfc, zijn stad be
zocht, was hij verbijsterd door het
geen de Buitschers gedaan hadden.
Be oude .Place" met het fraaie,
middeleeuwscbe stadhuis en bet
oude buis, waarin Calvljn gewoond
hsïfe, zijn geheel in puin. Gaan van
de voornaamste gebouwen is aan de
vernieling ontkomen, bebalvo de
kathedraal, die, ofschoon 2ij ver
scheidene malon getrc ffen is, hersteld
kan worden.
Alle openbare monumenten zijn
ernstig beschadigd en niet meer dan
een tiende van de huizen kan her
steld worden.
Enkele dagen voor de ontruiming
der stad was zij nauwelijks beschadigd.
Behalve dat de Buitschers mijnen
gelegd hadden, hielden z\j Noyon
dagen en nachtou onder vuur, tot
kanonnen de stad niet meer
konden bereiken. Baarna wierpen zij
bommen uit de lucht.
D> duikboot- on mijnoorlog.
Washington, 7 September. Officieel.
Het transportschip Mount Verton,
vroeger Kronpritzessin Cocille (19,503
ton) ie Donderdag op de thuisreis ge
torpedeerd, 200 mgl van de Fransche
kust. Het schip wiet zonder onge
lukken een havon te bereikec.
Do hulp vin Amorika.
Het agentschap Ha\a« zegt, dat ar
ongeveer 280,000 Amerikanen per
maand in Frankrijk ontscheept wor
den. In het volgende voor jaar zal het
Amerikaansche leger alleen al net zoo
talrijk z(jn als het geheele Buitsche
leger. Tegenover de Amerikaansche,
Ecgelsscho en Franscbo legers tezamen
is de Toestand van Buitschland zoo
doende zonder uitkomst. Havaa ba
sluitWij habbsn Buitxchland bij de
koel. Wij zullen het niet weer los
laten.
Duitschland en Spanje.
Be Frankfurter Zeitung verneemt
via Bern uit Madrid dat de Buitsche
regeering nog geen definitief antwoord
op de Spaanseha nota heeft gezondon.
Uit Duitschland.
Tijduns de harfatmarkt te Lei-pzig
zijn, volgons da Buitsche bladen, ver
bazend veel diefstallen gepleegd in
de hofel». lu oen groot hotel ie niet
alleen het bocldegood, doch zjjn ook
de bedden meegenomen. In een ander
hotel zijn ae gordfioen gestolenIn
de eetgelegenheid van het station
most men een pand gevon voor het
gebiuik van een lepsl, daar er ge
durende de laatste weken 500 lepels
zijn ontvroemd.
De Russische Soviëtrepubllek.
Het ia bezwaarlijk de nauwkeurige
grenzen van de Rusrieche Sovjet
republiek aan te duiden, daar deze
zich vrijwel dagelijks wijzigen.
Op het oogenblik wordt de ropu
bliek begrensd in het westen door
bet door Duitschland bezette gebied
on delinieNarwa Ple«kau(Pskof)-Oiaja-
Mohilef. Vandaar loopt do grenslijn
in oostelijke richting naar de Wolga
en vervolgens naar de afcreek van
Zarizyn tot den Kaukasus. Ba ooste
lijke grens loopt van Petrofek, waar
de groot® weg van Rostof aan den
Bon, over Wladikawkas r-a&r Bakoe,
langs do Kaspieete Zso tot da mon
ding van de Oeral en vandaar over
Kasan en Pi»rm loept. Be noordelijke
grens gaat van do Oaral, oostelijk
van Perm in een rechts lija naar
Petersburg. Onafhankelijk van dik
Europeeech gebied is Turkcatan en
Siber:ö, waar het boltjewieksche go
biel van Tomsk tot aan Mandijoerije
reikt.
De Soviettopubliok wordt op de
volgende wijze bedreigd: in bet
noorden door ongeveer 18 tot 20.000
man geallieerde trospan (Engelschin,
Amerikanen, Franschen «n Serviër»),
versterkt m©t 6 tot 7000 Rassen on
Finnen. Deze troepen bevinden zich
aan de Meermauspoorlija en rukken
naar Potrosawodek, op den westeltykon
oa.or van het- O.^egameer, op. Engel-
vche strijdkrachten dringen vau
Arcbangtl uit naar hot zuiden en
zuidootken op.
In het Zuiden ataan iu het Don-
gebied onder generaal Krasnof, i
ongeveur 50,000 kozakkenin den
Kaukasus bevinden de bergbewoner*
zich in opstand de bohj9Wiki.
Om Wladitaxwkas zyn geveehc.a aan
den gang tusecheu bobjawiki en
kozakkon bij Bdko* staan Armeniërs
en Rusisa fer sterkte van 8 tot 10.000
man. Bovendien zijn daar nog 2500
Eagelschen geiend, die van Mcaopo-
tamië dcor Pcirzië aan ds Zuidkust
der Kaapi'«cho Ze» opdringen. In
Petrofsk en Actrakan hebben anti-
boltjtwiikiche opataiuiun plaats.
Het Ooüelilk front kan in het
Noorden a!a tvjaehiscb front word«n
gekenschetst, dat door 60 tot 80,000
Tejecten en kozakken wordt gevormd.
Zuidwestelijk van Porm zijn a« boeren
iu opstand gtkom^u en bedroigan de
boicjewiki iu Jekaterinenburg.
In Oost Siberië trekken datroepen
der goalliewden, waaronder Japan
ner», aan da Osssoori op. Hier be
vinden zich 20,000 man boixje wiekschc
troepen.
De roode terreur in Ruslend.
Uit Moskou worat gemeldBe rco^e
terreur duurt voott. Ia bijua alle
etedoa werden leden der rochtsche
■ociaai-riivolutionnaire partij gearre-
utoard en feden der butgerlljke par
tijen, alsmede oud-officieren als gijze
laars genomen. Vale personen werden
gefusilleerd, onder wie bisschop
Makoriua.
Uit krirgen, dis niet In relatie staan
met de Sovjets, verluidt, dat de patri-
ai ch gearresteerd is, maar dit is tot
duover officieel nog niet bevestigd.
Be gozondheidetoeiitand van Lemn
gaat vooruit, hoewal do long-ver
bloeding nog n Ut geheel opgehouden ir.
Opstand in da Oekraïne,
Da ,Times"-corieipcnd#nt to Ko
penhagen meldt
Volgens oen telegram aan .Natio-
naltiöende" is overal in de Ofkraine
opstand uitgebroken. Be rebellen
hebban T/jergof bezet en het heele
Buitccha garnizoen van 1500 man
gedood. Er wordt zwaar gestreden in
de gouvomemantöfi Polawa, T»jerni-
gc f en Kn f, waar muitende benden
ten getale van 30.000 m*n togen de
Buitschers oprukken. In Novgorod on
andere plaatsen zijn Buitsche politie
agenten en soldaten gedooi. Be
autoriteiten zijn gevlucht.
Hïsjoi Noygorod door de
boeren veroverd.
Volgene bericht uit Moskou aan de
Duiteche pers, hebben opstandige
boeren, dia sedert twoe maanden
Nifrjai Novgorod belogerden, de stad
na verbitterde gevechten veroverd.
Ba stad heeft ernstig gtledeD, heele
wijken z)jn door de langdurige ge
vechten verwoest. Be verslagen
Soviettjoapsiu zijn naar het Zuid-
Westen teruggetrokken.
BINNENLAND.
Da Gaassoclaardai an da Duitsche
vrijgeleiden.
Het Haagtche Correspondentie-
bur*&u deelt mede:
Wü waren in de gelegenheid tot
een bevoegde Fransche persoonlijkheid
eenige vragen te richten naar aan
leiding van het onlangs door de Fran
sche regeering uitgevaardigde decreet
ten aanzien van schepen welke van
e»n vrijgeleide voorzien zijn. Er werd
bij gunstig weder
van 8.30 tot 10.30 uur.
ons geantwoord dat dit dooreet ulecbts
beoogde een homtc iu do Fransche
wetgeving aaxi t« vullen wwlbe, ia
tcggr.stelljng met de Eagelacho on
Amerikaansche wetgevingen, niet ge
doogde dio schepen voor het Prfizenhof
te brengen, welka zi.ch onderwerpen
aan regelen, waardoor zij hun onzijdig
karaktorzoudan verliezen ea waardoor
zij dientengevolge hst voordeel hunner
onzijdigheid zoua'an komen t« derven.
Wat met name Nederland betreft ia
a r duu geen enkele wijziging gekomen
in den t«g«nwoordig*n toestand, zoo-
liiiS da Hcheïpvaftrtvoorwaarden, zoo-
als die op het oogeüblik gelden, zelve
geen wijziging hebben ondergaan.
Eieren.
Naar aanleiding van het gebrek
aan eieren, dselt het Bureau voor
VoajsjUoorziening mede, dat door
het gebrek aan pluimveevoeder va
door de hooge voedselprijzen er in
1917 «ea groot aantal hoenders werd
gaalacbt. Be eierecproductie, die in
1916 op 755 milljoen stuks waid
geschat, was daardoor in 1917 ruim
200 millioen minder. In 1918 werri
met de slachting voortgegaan, waar
door de hoenderatapQ), die in begin
1916 op ruim 8 millioen stuks werd
genchat, thans nog slechts S millioen
stuks telt.
Vervolgens zet h»t Bureau uiteen,
waarom werd svergegaan tot uit
vaardiging van een verbod tot ver
voer van eieren, dat niet zou gelden
voor invoer binnen de grenzen der
gemteutc.
in verband daarmede getroffen
regelingen geven aan eierhaodelaren
en vereehigingtu op bet gebiod van
den eiorhandel, door het verstrekken
van vervoerbowijzen, ruimschoot»
gelegenheid eieren te vervoeren naar
ounns stapelplaatsen, welke eieren'
onder bepaalde voorwaarden en vol
gens vastgestelde ragefon, tsgenden
maximum tnaicttdohacdelprij» zija ta
la voren aan gemeenten, die e>.-n aan
vraag om eieren ten behoeve
van zieken en zwakken
htbbcn ingezonden. Be regeling geldt
du® alleen om zieken en zwakken
aan eieren to helpen.
Vordere verstrakking
van eieren kso niet plaata
hebben.
Baar wegens het pttroleumgobrek
de broedmachines builen werking zijn
gesteld, zal ook het volgandn jaar de
olerproductiv, zooal niet geringer, dan
toch zokor niet grooter zijn dan dit
jaar.
Ernstig zal intusschen worden
overwogen, om te komen tot een
regeliog, waardoor ftsn meer gelijk
matige vardstling der geheeic eier-
productie u gewaarborgd en zal
worden voorkomen, dat in sommigs
streken van ons land eieren in vol
doende hoev£6lheid kunnen worden
gebruikt, terwijl in andere plaatsen
eierea zoo goed als niet te verkrijgen
zijn.
Houtauvofir.
Vrijdag zijn ie Bslfzijl nog echt
gcooto booten met hout aangekomen.
Tot&al worden nu twintig bcoten
met hout, m&t bestemming voor het
binnenland, geloei.
Be strengs conti6'o aan de Builache
grens is weer opgeheven. Zo heeft
maar 2 dagen geduurd.
Aardappelen
Op hot U-legram dat de heer Edo
Firn men aan den minister van land
bouw verzond namens de centrale
commissie nit de srbeiderabewrglng
om te pioteiteeren tesen hei b»paUn
van den prlja voor kleiaardappelen
op 9^ cent- herfc de minietor ant
woord gezonden, waarin bfi verwijst
naar de Memorie van Toelichting tot-
het Levensmiddelen Ontwerp 1918.
Hierin werd de toezegging gedaan
dat de kleiaardappelen, zoolang er
vosn- ou zandaardappelsn zouden zijn,
tegon 9J ct. en de andere aardappelen
waarvoor dezelfde inkoopsprijs
geldt tegen 5} ct. gedistribueerd
zouden worden.
Warneer de zand- on voenaardap-
polen gedistribueerd zijn, zal ook op
do kleiaardappalec eon bijulag go-
geven worden, waardoor deze dan
tegen 6£ ct. p. K.G. verkrijgbaar
zullen zijn.
Verder zegt de minister
Het verbaast mü dan ook te ver
nemen, dat thans bij u bezwaren
rijzen tegen de uitvoering van een
maatregel, waartoe ik op grond van
toezegging aan de Kamer vei plicht bon
sn dar. u &x~ zelf van apreokt dat «en
storm vau verontwaardiging onder
arbeidende bevolking zal opgaan.
Betreffende uw mededeling, dat
ik zou tosgGzegd hebben ds aardappel
prijzen geleidelijk te zullen vermia-
deren, mark ik op, dat ook deze
toezegging, welke, zooals u trouwens
ook b-.kend is, alleen op vroege aerd-
appolen betrekking had, w<*rd naga
komon, daar do prijs der vroeg»
aardappulen herhaaldelijk verlaagd is.
Ten slotta m«-rkt de minister op
dat het hem due onmogelijk ia thans
verandering in den prijs te brengen,
daar eerst de goedkeuring dor Skaten-
generaal voor wijziging moet worden
vorkregen.
Jam an marmelade.,
Het bureau voor mededeelingen
inzake do voedselvoorziening meldt
In verband met de vetschaarschte,
is het van belang, dat een behoorlijke
hoeveelheid jam tegen redelijke prijzen
ter beschikking van de bevolking
komt. Daarom heeft de minister van'
landbouw besprekingen doen houden
mtt de Nederiandsche Vereenigiug
van Fxuitverwerkers, met hetrexul-
taat, dat ie fabrikanien ettelijke
millioenen K.G. jam (aardbeien, fram
bozen, bessen, frambozen en bessen,
en kersen) aan de rejaeriDg zullen
leveren in kistjes van 10 K.G.
Daardoor zal een distributie v*n
jtm kunnen plaats hebben; dezi»
diatribuiia zal geschieden op bons. Bt>
prijs, waar'.oor deze japa verkrijgbaar
zal worden gesteld, ra f 1.15 per K G.
of 11 cte. f;-*r ons.
fabrikanten zuilen het recht
bobben, 710 van hun voorraad pulp
t* verwerken tot buishoudjam, die zjj
in kleine verpakking in tfon handel
mogen brengen. Hisrbij zullen achter
de volgende maximum-kleinhsudel-
pry'zen in aebt moeten worden ge
nomen
lo. verpakt in glazen, potten of
blikjes, miniiuuminhoui 0.45 K.G.,
f 0.85
verpakt in kistjes, minimum-
inhoui 0.46 K.G., f 0.78
varpakt in glazen, potten of
blikjes, minimuminhoud 0.9 K.G.,
f 1.65
4o. verpakt in kist jas, minimum-
inhoud 0.9 K.G., f 1.50.
Bepaald, dat bo vangenoemdo prijzen
met ingang van heden reeds gelden
voor huiehoudjam en huishoudmar-
mel&de.
Extra premie voor de teelt van
wintertarwe of winterrogge op dit
najaar te scheuren grasland.
Alvorens de uitvoering van de
Scheut wet zoo v«r gevorderd kan
z]jn, dat voor elk bedrfif in ons ga-
heele laud da te scheuren oppervlakto
grasland is aangewezen, zal de zaai
tijd van rogge en tarwe reeds zijn
aangebroken.
Het is echter zeer in het belang
der voedselvoorziening, dat reeds dit
najaar een zoo groot mogelijke oppet-
vlakte broodgraan wordt uitgezaaid
op gescheurd grasland.
minister van Landbouw, nijver
heid en handel maakt hierom bekend,
dat grasland, dat langer dan de
laatste vier jaren onafgebroken in
gras gelegen beeft an dat na aangifte
op na te m&lden wljzn wordt ge
scheurd, tusschen heden enl5Novem
ber 1918, en nog dit najaar wordt
bezaaid met rogge of tarwe, zal
worden geacht te zijn gescheurd
krachtens de Scheur wet, vcor zoo
v»rre betreft hst ïeebt dar belang
hebbenden op de tos te keunen kchs.de-
loocstellingen, en dat daarboven nog
een extra premie van flOOperH.A.
(zaaisuaveld) zal worden toegekend.
oppervlakte, dio aldus in een
bedrijf met tarwe of rogge wordt
bebsuwd, zal bovendien ten voile In
mindering komen van het aantal H. A.
waarop ten laste van d.*.t bsdrijf
■chfurelicht wordt gelegd.
Een noogevea t« Velsen.
De ,Opr. Haarl. Crt." heeft met
den heer Frans Natscher, lid van
den gemeenteraad van Velsen, een
vraag&eaprek gehad over het vestigen
vau bv-t Nederlandsch hoogovenbcdrQf
le Velsen. Z. i. zal dat een enorme
verandering geven voor de toekomst
dier gemeectv.
.Een hoogoven druks zijn stempel
op den ganschen omtrek. Hst maakt
alles zwart en kaal, de lucht on
zuiver het verc-orzsakt een htltcb
lawaai, dag en nacht. Want een
hoogoven moet altijd doorwerken,
des nachts is de gloed van de vuren
ver in oen omtrek zichtbaar. Ook
het lossen van de eztsbooten gaat
steeds door en zal veel rumoer ver
oorzaken.
„Bj terreinen in den omtrek zullen
er zeer door in waarde achteruitgaan,
het prachtige landgoed „Rooswijk"
b.v. zal zoo goed als waardeloos
worden.
_Het bosiuur van het hoogoven
bedrijf mevnt dat het budrijf na 5
cf 6 jaar 1000 k 2000 arbaiders zal
bobben. In dien korten ifid zal du»
dj bevolking van Velsen vermeerde
ren met 4000 a 8000 2ialen. Daarvoor
zullen scholen gesticht moeten wor
den, do kosten van geneeskundig
toezicht en bydragsn voor krank
zinnigen zullon zeer vermeerderen,
kortom het budget der gemeente
Velaaa zal er zasr dcor vvrzwaard
worden.
.Baar alolt h;t Hoogovanbadrijf
niét» tigecover. Intttondetl, men
verlacgt vaa Velsen nog veel meer.
Er z*l esn groot aantal woningen
gebouwd mosten worden. Daartoe
meet d® gemeente meewerken of zij
moet zelf 200 arbeiderswoningen per
jaar bouwen.
,0? werkkrachten uit Noord Hol
land schijnt het Hoogoveübedrijf Biet
Kssteld. DoZ'j zijn to democratisch.
Mnn schijnt het oog geslagen te
hebbon cp arbeiders van de Zuid-
Hollandecne eilanden. Ban zulien
er zeker buitenlandscbe, geschoolde
werkkrachten komen, zoodat 't hier
een amalgama van allerloi elemonten
zal worden. Bovendien zal de werk
loosheid te IJmuiden er dus zoer
waarschijnlijk niet door verminderen.
De verslaggever van de .Oprccbto"
vrosg cf er zich wellicht een winkel
stand zou kunnen ontwikkelen en of
de badplaats Wijk aan Zee er last
van zou hebben.
Ba beer Nettcher antwoordde, dat
bij zulke grooie bedrijven mecsv
flinke ct Operaties worden opgericht,
evenals b.v. da Papierfabriek te Velsen
er een hoeft. Baar ca noordelijko «n
westelijke winden hier ov»rhoersch&nd
zijn, zullen IJmuiden, Velseroerd eo
Wijkerooghat meest de onaangenaam
heden van het bedrijf ondervinden.
Wijk aan Zee minder.
Bo beer Nettcher meende dat de
ingenieurs en de ambtenaren, dus
de categorie v&n personen, waaraan
wel wat te verdienen is, niet in den
omtrek van het bedrijf zullen gaan
wonet. Wellicht znllen die dus elders
bun woonplaats kiezen, tenzij we te
Velaen villaparken mochten krijgen.
Het oordeal van den heer Netscher
is, dat de gemeente Velsen heel geen
moeite moet doen oen hot bedrijf
daar te krijgen.
Oplichting.
Een dame in den Haag kocht dezer
dagen van een paar onbekende'köop-
liedor. 24 flesschen slaolie Voor
f168.—. Bij gebrnik bleek de inhoud
van de flaeschsn, die behoorlijk van
etiketten sn cxpsules waren voorzien,
slechts water te zijn.
Heldersche brieven
zonder omslag.
v.
Ziezoo, meneer," zei een gepen-
sionnesrda van de Marinewerf, die
zjja pijpje rookte op een bank in
ons plantsoen, ,nou zijn we uit den
brand hoor de papieren zitten al
in den Haag."
„Wat bedoelt u?"
„Nou, weet u dan niet dat da
duurtetoeslsg op ons pensioen mis
schien gauw wordt uitbetaald? Ja,
bot geld kan vandaag of morgen
kom-sn en moeder do vrouw diafiog
aardig pienter is en geregeld de'
Helderscho Courant" bijhoudt, kijkt
alken Dinsdag en Donderdag en Zater
dag in hot blad of or aoms nog niets
vau instaat. Och, wat zal ik u zoggen
Die vrouwlui zfin nu eenmaal op de
duiten als de duivel op san zielfje.
Maar de kwósstie is eigenlijk: ze
heeft bij voorbaat al op de centen
gepoft mijn ondergoed was schoon
op en zij had ook wat noodig en
stel nu eens vcor, dat het geld weg
blijft
In onze gemeente wonen ons®voer
zeshonderd ouejss die in aanmerking
zullen komen vaorSden diuurtotoeslag
op het ponttiosn, dank zij do onver
moeide pogingen der Heldersche
Veraeniging van gepensioneerden, die
destjjds er hard voor gewerkt heeft,
om het zoover te krijgen. Het be
stuur, de leden, ze hebben om den
drommel niet stil gezeten en nu bun
doal zoo mooi bereikt is zullen ze
wel geen spijt hebben van alles wat
toen maar In 't werk werd gesteld.
Man heeft verzoekschriften gezonden
aan do Koningin, aan den minister.
Man hseft kamerleden opgezocht en
weten te winnon voor de zaak.
Men is «en keer of w&t in den Haag
gowsost en heeft daar telkens bg
d?n minister aangeklopt. Ea ziedaar.
Nu wachten ze nog msar op de uit
betaling. Het ljjkt ons een welver
diend extraatje. Wie zou hot de
rnonschen niat gunnan? Atlas geeft
in dit tijdperk van duurte meer loon
of toeslag. B(j het ijk, bij de ge
meente, bij de particulieren, 't Was
allemaal wel noodzakelijk om hst
e reu wicht Gen best je t® houden,
want eea ieder kwam in verdruk
king door de abnormale dingau.
Dsgepensionnserdeu van de Marine-
wei f, Y&n Leger &u Vloot, die hier
in Helder en Nlouwediop levcm, kregen
het hard to verantwoorden en wij,
die waarschijnlijk een licht en ga-
m»kkeltjk en onbezorgd »n zelfzuchtig
bastaan hebben, zonder verantwoor
delijkheid en kommer over anderen,
wü wist» zeker niet dat er zoo
veel fatsoenlijke eiland® binnen
den kring van gepensionoeerdeu
werd doorstaan Maar hoevelen tref
fen we in onze stad nist aau, die
met drie, vier guldens op zestig-
jarigen leeftijd zijn »f|eacbeept lui,
d!e ondor de oud® en verouderde
pensioenen vielen en die zich nu maar
op hun ouden dag moeten zien te
eehe-pen. NuIn dozen harden, tan
gen tijd. W® kunneu allemaal op
obzs vingers natellen wat dat zeggen
wil.
Er zijn nobele, ijverigs £«pension:
neerden die couranten loopbaantjes
hebban of iets ander» verrichten..Er
zijn g.-ptnsionnoerden die nog zelfs
hard en zwaar moeten aanpakken
willen zo niet ten gronde gaan met
hun f.rmzalige peneioenpenningen.
Er zgü gapensionneerden die afhan
kelijk zija van familie en kinderen,
omdat zij vroeger feitelijk met een
kluitjs in 't riet gestuurd zijn.
Het kan mij vsak genoeg hinderen,
dat bej xarde mentchen schrikwek
kend onrechtvaardig zijn bsloond an
in hun laatste dagen moeten tobben.
Je moet maar aan* hooren ho«treu
r.'g sommigen in de tegenwoordige
maatschappij moeten lijden. Hos kan
het anders Met dria of vier gulden
pensioen in de wesk kun jr geen
groot® sprongen maken én zonder da
r.on of andere bijverdienste is armoede
je lot.
Zoo'n stuk of wat trof ik onlangs
ia do oude Helder. Ze woonden er
goedkoop, maar erbarmelgk alecht.
De ouderwatsche vUftitm-stuiver'jos-
kuur werd betaald door da keik en
eenigo beste, brave vrienden spijker
den wol eins wat bij. Ze leefden als
sloppen bewoners in deze achteibuurt
eu je kon ds gevolgen van hun
somber hedsn op da gezichton lazen.
Ze haddon het zuinig en jammerlijk
ou ging«u zichtbaar lichamelijk achter
uit omdat er geen degelijk voedsel
moor inkwam en hun toestand kan
niat anders dan verergeren naarmate
de abnormale lijdaomstandigheden
duren.
Benkt u dat het op den msnach
geen invlr-ed bedt als hq ten jaar
of wat slecht wordt gevosd Be
onbarmhartige samenloop van alles
en alles wat we tegenwooidig beleven",
maakt menig ongelukkig schepseltje,
onder oud en onder jong. Arme
zwakke mannen en vrouwen en
kinderen raken langzaam maar zeker
in etn deerniswaardige positie. Voor
zieken en zwakken mag iets byzon
dors worden verstrekt, maar wie
nu werkelijk versterkende middelen
noodig heefc ter voorkoming van
jammtr en ellende ia welbeklagens
waardig, want de tijden zijn voorbü
dat je voor een futje melk en eieren
ei chocolade, ryit, havermout,
boonen en erwten, vleescb tn
visch kon kooper, en het la thans
een soort van buitengewone onder
scheiding als je het een of auder
krijgt op voorschrift van den dokter.
Laatst stonden we persoonlijk ia
een dichte massa publiek aan de
Kerkgracht, waar de Bokter*-
comrniiizie zitting houdt, en tonu
voelden ws dat er genoeg ramp
zaligen zijn die een harde dobber
hebben door onder vosding. Je zag
or schoolgaande kinderen van min-N
vermogende ouders jongetjes en
meisjes met de armelijkste klesren
aaa 't lijf. Oude jasjes en manteltjes
om de droevig tengere leest jas go-
slagen, de voaten in verslinten, kapotte
kousen gastoken, do beenige, dunne
armpjes door de verschaurde mouwen
zichtbaar. Wonderlijk tongetakelde
stumpers, die op school voor
„schooiers" worden versleten, arme
drommels met het klamme zweet
op de stofte gezichijes, die groenen
geel van honger en gebrek zagen.
Z9 kwamen er met formulieren voor
grootvaders en. grootmoeders, voor
vaders en moeders di» krank en
miserabel waren. Een heele troep
lieden stapte er binnen. De warmte
sloeg je tegen met een reuk van
armoede. Er stonden een paar mannen
te boesten. Hun wangen waren
weggetrokken langs de jukbeenderen
en kaken. Strak en mee stille span
ning van wacht-angst keken ze naar
de gesloten deur waar nieuwe troepen
opdrongen. Baar waren zwakken met
ingevallen borsten, ziekelijk gele ga-
zichten, spitse neuzen en 't meeren-
deel hunner leek tot den werkmans
stand te behooren. Ea 't was net
alsof ze allemaal bier gelijk daklooze
proleten in een ingericht warm lokaal
voor niemendal hun honger kwamen
stillen.
Je hoorde ze in 't volle gangetje
klagen en in vluchtige trekken ver
tellen van hun leed. Eenige ontzenuw
de wezens met donkere wenkbrauwen
boven hun ingezonken oogkassen ver
telden onder elkander dat ze door
hun armelijk hapje eten baaat niet
in staat waren om op ds been te
blijven. Eéa was onder weg al esu»
in elkaar gezakt van narigheid. Bie
kreeg een jaar ef vier terug nog goeie
spullenmelk en eieren en biefstuk.
Maar nou moost-ie hst doen met droog
regeeringabrood en nachts lag-ie in
doodsbenauwenis z'n longen uit te
hessten. Hg zou langs dezen weg
probeeren óm wat beters onder den
neus te krijgen, want zoo kon het
niot langer, Een pa« herstelde kraam
vrouw stond te praten met een groots
donkere vrouw zhst stekend zwarte
koorts odgep. Ze hoestte af en toe
esn hevigè aanval nit en verhaalde
dat ze negen kinderen had, dat de
jongtto pas was geboren en dat ze
zóó zwak was, véél zwakker dan vijf
jaar geleden en dat ze geen ra*d meer
wist om aan ta sterken. Wat kreeg
een meosch? Grcote God, als ze zoo
moest blij ven sukkelen, ging ze beslist
d« put in en daarom moesten de
heeren hier het non maar een* goed
weten. Een oud ventjs met kalende
schedel en grfizonas stoppelbaard
haalde zijn snuifdoos uit, boorde twee
vingertoppen in 't,neusgat, dan af
vegend met rdoden" rug vsn de
hand. Hij sprak over zijn armoo ellsnde
thuis: z'n vrouw had verval van
krachten en z'n dochter was ten
doods uitgeput en gaf bloed op van
't waeschen «nawerken.en bij wist
niet wat te beginnen om dio twse
weer «enigszins te laten opknappen
en als de dokters hier niofc wat deden,
dan gingen ze zeker dood. En een
opgeschoten meid met tan gorsn
kieepijndook waar griezelige watten
uit piuision, vertelde aan een vrien
din .jtat,.. ze altwee jaat alleen de
huishouding deed, want baar moeder
had de taterculose en baar vader had
ds tuberculose en do professor in
Utrecht had gezegd dat zo wel beter
konden worden als ze maar andsr
best sten kregen.
Voor beiden kregen z® twae kan
melk per dag. Was dat nou de
moeite En sen buurvrouw over de
deur die niets mankeerde en zelfs
nog vet en dik werd, kreeg melk en
rijst. Haar moeders zuster die ook
geen lor mankeerde en maar wat
fratsen verkocht bij den dokter, had
ook vier ons rijst en een kan molk
daag». Ze begreep er niets van. Maar
dat wist ze welhet ging niot altijd
rechtvaardig toe. En weer een andere
vrouw eprak lil schreienden wanhoopt-
jammer over haar twee zwakke
kindsran voor wie ze bier kwam. Ze
woondon nog maar pas in't Nieuwe-
diep en kwam uit Rotterdam. Boch
al» ze alles geweten had was ze daar
gebleven. In Rotterdam was het voor
zwakke kinderen beter dan hier.
Baar werden ze kosteloos naar buiten
gestuurd sn ze kregen iederen dag
warme soep uit de keuken.
't Ie waar, in Rotterdam en andere
groote steden zorgt men best voor
zwakke, ziekelijke kinderen, want
dio worden voor oen week ei zes
buiten de stad gezonden en op school
kunnen ze 's morgens geregeld soop
•n molk gebruiken. Boch rékan nasar
gerust dat het pvwigeiJB', daar ook
met alle andere dingen Uftjijk mis is.
Be kwestie is evenwel, dat de m«n-
schen, die van buiten komen en hier
woonachtig zijn omdat do mannen
meestal bij do marine hooren, altijd
in de eerste plaats meeron dst het
in deze gemeente bet slechtst it.
Waarom? Uit baat en rijd Jegens't
Nieuwodiep. Wie meent, dat het in
bedoeld© ateduo gunstiger is, slaat
de plank mie. Ja, in Amsterdam en
Rotterdam beleven ze lasten en on
aangenaamheden die we hier niet
eens kennen. Laat men maar zeggen
jullie Niiuwediepers vinden alles goed
«n daarom is het hier zoo beroerd.
Het is overal niet in dan baak,
vrienden. Overal mopperen «n snak
ken ze naar een beteren tp. Maar
wü, Nieuwediepers, zijn nu eenmaal
erg kalm on badaard van aard en
ons volk weet zich zoolang mogelfik
verstandig te schikken.