HELDERSCHE COURANT
Hotel „BELLEVUE".
ZONDAG a.s.
TUIN-CONCERT
No. 4985
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1918
46e JAARGANG
Bllaagera O. BB BOBR Jr., Heiier. Oplaag 6800 m. - AbOTHtroeBteprljaiinde »<ad f 1.^_^r_^ogt_nn26, BBlttPlaod t g.£6. Lwt -j- 20,e/|y^yles»to^l"Bj
DE WEEK.
10 September.
Sindi Msandag middag 9 S*ptember,
half vier ure, toen Hare Majesteit
d« nieuwe Excollecfcie» beéodigde
hebben wij opvolger» der leden van
het extra-parlementaire kabinet, in
1918 door mr. Cort v. d. Linden
aaamgeeteld. D. w. z. er. komen
üo jf twea ministers bö, wier departe
menten rnoet«n worden geconstitu
eerd vn welde voorzitter der Cbr.-
historische Unie, dr. J. Tb. dB Viseer,
voor d.» nieuws portefeuille van
O c <3 er wij ii, kunsten en wetenschappen
(tot nu to® onder Binnsnl. Zaken
r^aaortaerend) [en prof. mr. P. J. M.
Aalbarse voor het departement van
Arbai-i, dat verrijzen zal.
öelük in de jongste dagen „secret
de Policbinello" was, ia jbr. mr.
Charles da Bear en brouck. Gouverneur
van Limburg, va opvolger van mr.
Cort v. d. Linden sla premier en
hoofd van Binnenlandscbe Z\kon. Met
hem nomen In dan Raad der Kroon
plaatstdo z*er handige talentvolle en
welvprekendo Haagscbo burgemeester
jbr. mr. dr. H. A. v. Karnebesk al*
mirhter van Buitecl.Zaken;deoud-
pr»mier Henmskerk, thans Staatsraad,
voor Justitio; de Amsterdamsen#,
ala ster-ig en vindingrijk bakende
wethouder mr. S. de Yrles Cz. voor
Financiën; do directeur generaal van
PoRtsrijBQ en Telegrafie jbr. G. A. A.
Altinfj von Geusau als opvolger vaü
don .burger-minister" van Oorlog,
mr. Be Jongede hoofdingenieur-
directeur van den Rijke waterstaat in
Limburg A. H. W. Köoig als opvolger
van dr. Lely, in wiens lijn hij onge
twijfeld zal blijven; de dlr.-generaal
van den Landbouw H. A. v. IJaiel-
ottyn voor Landbouw, Növerheid en
Handeldus van oud-minister Posthu-
ma's .hondebaantje" en eindelijk de
oud-landvoogd Idenburg als minister
van Koloniön (voor .de darde maal
deze portefeuille aanvaardend). Marine
(waarvoor vlce-admiraal Naudin ten
Cataophet laat steoogenUik bedankte),
zal voorloopig door Exc. Alting von
Geusau worden beheerd.
Als eerste .novum" wordt het
optreden aangekondigd van een digni
taris, wlsns positie wordt aangeduid
als die van den Staatssecretaris in
sommige andere landen. HQ zal een
Boort van sub-premier zijn, staande
buiten bet Kabinet; den premier ter
zijde staand, zoowel bij vraagstukken
van binnen als van buitenlandsch
beleid. Boze hoofdambtenaar la ook
al reeaa een .dwarakökir" genaamd.
Wat de juiale beteekenis van zi)o
functie is, zal de toekomst hebben
te Inerua.
0e „menscben" zijn er nu. Wij
weten nu met „officiésle zekerheid",
wie a.s. Zaterdag 14 September in de
Vereanigdo vergadering der beide
Kamers zal vericbijneu om de zitting-
1917-'18 namens da Kroon te aluiten.
Het wachten, in greote spanning
ie nu op de Troonrede, welke de
Koningin a.«. Dinsdag 17 September
zal uitspreken iu de Ridderzaal ep
het Haagzcho Binnenhof; op het
program van de nieuwe Regeering,
dac daarin zal zijn vervat. Mag men
.De Tijd" gslooven, dan ie dat pro
gram reeds in bgzonderheden vast
gesteld door de Rechticbe partijen
met algemeene instemming begroet.
Bshaivs da practiscbe uitwerking
van art. 192 .voor de aanneming
waarvan een ernstig beroep op de
1 verplichtingen der linkerzijde" zal
worden gedaan, zou hoto.a. bevatten
de indiening van voorstellen tot be
langrijks bezuiniging op de oorlogs-
uitgaveu, inperking der mobi-
J ia t i e, vereenvoudiging van het
j-Jisfcributiestelsel en opheffing van de
thans vigaerenda overbodige bureau-
cr&tiowijziging van de Woningwet
en andere maatregelen ter voorziening
in doa woningnoodhervormingan in
bolaafcingweson, in het koloniale be
stuur, vereenvoudiging in de parle
mentaire werkmethode, en nog meer.
Het nieuwe Kabinet heeft thans
recht om hen, die raede gereed zfin
met bon (soms op smetenden toon
genjte) kritiek, tee te roepen.Wacht
cp mijn daden I"
Di formatie van het mioieterie-Ruys
de Bteronbrouck beeft langen tijd
gevorderd, en afgescheiden van de
moeielijkheid orn divorae Coalitie-
wenschen „onder één hoedje" te
v*CS«Qi mag die lange duur dor thans
gelukkig achter don rug liggende
Kabinet-s crisis bjj niemand verwon
dring wekken.J Sa nieuwe premier
zelf heeft ongetwijfeld eon groot en
zwaar offer gebracht, toen hij Maas-
tjrJpöfc verliet om het even hoogo als
anzskarp «n ondankbars ambt van
eersten raadsman der Kroon te gaan
aanvaarden. Van mr. de Yrlea zal
7>»ber niemand in den lande ontken
nen, dat bij, - de nalatenschap Treub
op de schouders nemend, daarmee
aeu daad vsn moed, van durf ver
richtte, waarvoor ook zeer-aterke
fioancfora teruggeschrikt zijn. Et pour
causel
Tal van reusachtige uitgavon moeten
door Vader Staat in de naaste toe
komst godaar en de bange vraag
waar. de bslaeting-scbroef niet vaster
kan worden aangedraaid - waarde
bronnen ervan te vinden. Of de heer
Van Yasslateyn, 'a hoeren Posthuma'e
opvolger, da .zenuwen als kabel
touwen", mitsgaders de immuniteit
tegen felle aanvallen en ook eenzijdige,
onbillijke kritiek zal bezitten, voor
het ambt van Landbouw- en Crisis-
zaken-minlster thans noodig; 't zal
moeten blijken.
Den afgetreden ministers js door
0. M., bij het Besluit van ontslag op
Ai.uvrage, ontheffing van hun functie
verleend onds-r .dankbetuiging veor
de vele gewichtige diensten", door
ben aan 2. M. en san den lande „in
buitengewoon moeilijke omstandig
heden bewezen". Die extraerdic&ire,
het uiterste van inspanning en toe
wijding vergende toestand - vergete
mon niet duurt nog steeds voort.
Be vrijheid der openbare meening
bezit in Nederland bet onaantastbare
recht van kritiek op de daden der
verantwoord»lijkheid dragende be
windslieden. Maar die kritiek zij een
loyale; esne milde, door do buiteu-
;ewon» omstandigheden, welke de
koningin in haar Besluit van ontslag
der ministère Cort v. d. Lindon c.«.
noemt, tot byzondflio toegevendheid,
waar men mocht falen of mistasten,
noodzaakt. SUcbts op deze wijze kan
«menwerking lusscbon Regeering en
Natie worden bereikt, welke onmis
baar is om het ranke, telkens aan
groot gevaar blootgesteld schoepje
van Staat vorder ta voeren, door óe
stormen, die blijven gieren, door do
wilde, hoog opstuivende golven.
Bs kwestie der voedselvoorziening,
met al den aankleve van dien, behoort
natuurlijk tot dn belangrijkste en
tevens neteligste kwssnön, welke
bet nieuwe bewind nu most regelen.
B» onderhandeling over de nieuwe
oeconomische overeenkomsten moet
horvat. Da „Nieuw-Amsterdam" ia
den 5an j.1, uit New-York vertrokken
.»n men hoopt dat het -schip 'f een
en ander za! meebrengen, behalve
dan grondstoffen voor de brood
bereiding. Want groot, angstwekkend-
tosnemend is in hot arme Patria het
tekort aan velerlei. Dat de Yan
Houten fabrieken stop moesten zetten
bij algeheel gebrek aan grondstoffen,
is zeer teekenend. B« nieuwe dienst-
regeling der spoorwegen, op 1 Nov.
aanvangend, zal tooneD eone niet
onbeduidende bsperking van het
spoorwegverkeer. Wellicht niet zóó
aanzieniijk, als eommige geruchten
wilden doen gslooven, maar toch van
meer betceksnia dan de gerust
stellende tegenspraak daarvan luidde.
Blijkt het waar ta zijn, dat wij
welhaast 5000 ton petroleum uit
Oostenrijk kunnen wachten, dan zal
dit vooral voor bet platteland, dat
voor een beduidend deal nog niet de
weldaden en zegeningen van de
electrific&tie geniet, een .lichtpunt"
zijn. Ba duisternis most nu in den
letterlijken èa in den figuurlijken
zin van het begrip worden bestrodon.
Hef tekort aan verlichting is een
wakkere bondgenoot van d» op zoo
vreeoelijke wfjz» toeremendo crimi
naliteit. Het O. M. bij de Haarlemnche
Rechtbank, in de sfgrijielijkt moord
zaak Attingerlevenslaneegevangenis-
atraf elschend, heeft niet zondor
radon gewezen op den toevloed van
vreemde elementen, van personen,
wier eerbied voor s«n menschenleven
op het slagveld, bij de msnschea-
•lachting aan de fronten, vornietigd
werdBe moreels infectie is zeer
groot. Kommer en gebrek prikkolan
den b]j velen sluimerenden miadadlg-
helds aanlag. Ba wetenschap, dat er
geen plaats is om de verdachte en
beruchte individuen af te zonderen,
de maatschappij dus te beveiligen,
wakkert de driestheid aan. Dag aan
dag bevat de rubr.ek van groofcere
en kleinere misdrijven een lijst van
nieuwe delicten. Be cleuw-opgetreden
minister van Justitie, mr. Th. Heems
kerk, heofa een buitengewoon ge
wichtige taak te vervullen. En 't is
wel zeer te hopen, dat de vereen
voudiging der werkwijze van het
Parlement, die op het Regseringa-
program zou atsan, met bekwamen
spoed zal worden doorgevoerd, opdat
minister Heemskerk gologenheid
vinde om van het vele, dat hij thans
heeft tot stand te brengen, 't voor
naamste en metst dringende ta ver-
wezanlSkön. Bat or .periculum in
mora" hier la; groot en ernstig ge
vaar bij het talmenwie zal 't durven
bstwliten
Wij staan nu, in het een en-twin-
tigite regeeringsjaar van onze Konin-
dert vooravond van nieuwe
b|j het Staatabeatior. Het af-
der waarde van hot bowind,
door de afgetreden xniniaters gevoerd,
is evan griavand als nutteloos. Wij
moeten nu allen besiffon, dat wo
leven in hafc .teaken van opbouwen".
Yan herstel der bagaue foufenvan
beveiliging der goede en kostbare
dlngsn, die wjj bezittenvan wakke
ren, gemeenacbappelijkeuksmp tegen
het, vele booze en gevaarlijke, dat
ateeds blijft dreigen.
Mb. Antonio,
ugeu» iu
gin, aan
dingen I
breken
Etn Blauw oorloggstljdperk aan
hat Westelijk frontT
Tot nog tos maken de geallieerden,
onder steeds toenemenden tegenstand
hunner vijanden, langzaam vorderin
gen. Zjj staan, kan men zsggen, ten
Z.W. van Kamorijk tot ten O. van
Chauny, vlak vóór de Hindenburg
linie, welke z$ meer naar het Noorden
en meer naar het Zuiden reeds heb
ben overschreden. Zjj zien het Be
loofde Land hunner militaire droo-
men, met de steden Kamerijk en St.
quoütin, voor zich liggen. Boch het
is de vrasg, of zjj in da eerste dagen,
in den eersten tijd, krachtige pogin-
geu zullen aanwenden om dit land
met overwinning van de ontzaglijke
moeilijkheden der Hindenburg-linie
binnen te trekken. In de Franeche
pers klinken talrijke stemmen, die
zich niet ontveinzen, dat men met
het bereiken dezer linie komt te staan
voor een geheel nieuw oorlogsatadi-
um, hetwelk van de troepen eischt,
dat zty op adem zullen zijn gekomen
na de afgelegde lange afstanden en
verbitterde gevechten van den laat-
aten tijd. .Het geniale van het raa-
noBUvreeren", schrijft Hutin in de
.Echo de Paris", bsataat niet daarin,
om preoies aan te vallen op bet punt,
waar de vijand, na zijn troepen op
nieuw te hebben gegroepeerd, ze ge
reed heeft staan om met machtig
materiaal onzen stoot op te vangen.
Onze militaire leiders verdienen, dat
mon niet twijfelt aan het gelukkige
verloop der manoeuvre, die men on
getwijfeld zal aanschouwen. Yele
wegen leiden naar Kamerijk eu St.
Quentio. Hutin verwacht dus een
verrasasndftn strategischon zet van
maaracöslk Focb.
En in ,1'Oeuvre" uit goneraal Ver-
raux zijn bewondering voor de ma
noeuvreercapaciteiten van het tegen
woordige opperbevel.
Sprekende van de taak die nog ver
vuld moet worden, z?gé hjjDe twee
go Marne slag behoeft niet te eindigen
als de «drste, tegenover e«n linie, die
mon niet kon doorbreken, noch over
schrijden, noch omtrekken, omdat
men tot geen enkel ander middel zijn
toevlucht kon mimen dan tot don mosd
tter manschappen. Thans zijn er de
tanks om de linie te breken, de vlieg
tuig»» om haar te overschrijden en
do macosuvre om baar om to trekken.
Eg had er bö kunnen voegenthans
hebben wij haar reeds op drie punten
(iüjj La 3asié« cn Atnzy-le.Chaid3U
eon weinig, ten W. van Kamerijk
over een aanzienlijk gedeelte) erve;-,
schreden. Foch is esn veel te kundig
veldheer om zijn militaire krachten
frontaal tegsu «en bolwerk ala het
complex hlndormaasn dat Hindenburg
Unie boet to latsu dcodloopr-n, ea
dsarom vorwaent mon van hom een
oplossing, die deze bindarnis op an-
ctere wijze uit dtn wog zil ruimon
dan door louter gaweld van uit hst
westen dezsr linie tegen St. QusnUn.
.Voor hat ooganblik", *cbifjfc de
.Times", hangt de toestand af van
öe plannen van Foch, die nog niet
onthuld zön. Zijn politiek van aan
houdende atooten heeft ons in iets
meer dan zoven weken gebracht naar
het front van zes maanden gelndon,
mot verbeteringen in sommige vak
ken, maar nog niet teruggewonnen
verliezen in andere. Nu bij nog meer
dan twee maanden goed campagne-
we»r voor zich heeft, mag m?n er
vast op rekenen, dat Foch niet in
het minate van plan is, om tot rust
te vervallen. Water en bosschen zijn
thans zijn voornaamste hindirniaarn,
maar cr zjjn tal van veelbelovende
mogelijkheden. Bovenal valt hij ont
moedigde troeptn aan, die esn zenuw
achtige en door on door verontruste
natie achter zich hebban. Maar al
mochten w{j opnieuw door de Hin
denburg-linie boon breken, toch volgt
hier niet noodzakelijk uit, dat de
DuLtechers gedwonedn zullen zijn op
de Maas en de Fraasch Belgischs
grena terug ta trekken, zooals volen
veronderstellen. Men gelooft, dat de
vijand andere verdedigicgsstelaela
achter Laon on St. Qaentin heeft aan
gelegd sn de mythologie geplunderd
lm fr, om er namen voor tv vinden.
Ondor andere is er een Brüohilde-
linie." (T<jd.)
Van het Westelijk front.
Parijs, 10 September. Gisteren heeft
da towafeacd g«en belangrijke wijzi
gingen óndergaan op do vleugels van
hst giivechteterrelc, doch in het cen
trum h«bben de goallifrerdvn, onéanka
het-slechtQ wser, aanzienlijke vorde
ringen gsmaakt ln de richting van
St. Qusntin en La Fère. Het Crozat-
kanaal tuaschen St. Simonen Tergnisr
is thaca volkcmsn in ons bezit. Be
verbinding tusacben La Fèrv en St.
Quoniiu is indsrdasd verbroken.
Generaal Mangin heoft terrein ge
wonnen cn belangrijke stellingen vsr-
meestord cp den linkeroever van de
Oise en bewesten hst bosch van St..
Gobaic.
Het branden van La Fère doet den
criticus van de Matia gelooven dat de
Buitschsra hun terugtocht zullen
voortzetten.
Parijs, 10 Sspt. Tutscban de Somme
en de Oise breidden de Fr&nschen
hunne vorderingen uit ondanks den
tegenstand der Dnitschart. Zjj zijn
tot voorbij Hinacourt getrokken cn
hebben esn tegenaanval afgeslagen,
die van Eraigny-le-Grand uit werd
gedaan.
Er hebben zich gevochten ontwik-
kaM lang» den weg van La Fère
naar St. Quentin. Be Frar.schon be-
zotten het dorp Travecy.
Ten Z. van de Oiae aioegen zij
verscheiden tegenaanvallen ln de
atreik van Laffaux sf.
In do Vogezen mislukten twee
onver'no9dBcho aanvallen der Duit-
Echers.
.Londen, 10 Sopt. Haig bericht:
Behalve omtrent plaatselijke gevech
ten in de Epshy- ea Gouzoaucourt-
sectoren, waarin wij krijgsgavan
genen maakten, valt niete bolangr^ks
te vermelden van bet slsgfront ten
Z. dor Scarpe.
Aan het Lvie froct maakten En-
galsche patrouilles eenige vorderingen
ten N.0. van Neuve Chapelle enten
W. van Armentlèros.
Het stormachtige weder houdt aan.
Prins Albarf van Saksan-Waimar,
Borlflu, 10 Sept. In de jongste ge
vechten aan hot Weatfront sneuvelde
prins Albert van Saksen-Weimar,
ritmeester in het kuraealevsregt.
.Köaigin" No. 2.
Prins Albert was een zoon van den
te Heidelberg wonende» prins Wilhelm
van Sakson-Weimar.
Dg strijd in Siberië.
Wladiwostock, 4 Sept. Het Siberi
sche front is uitgebreid over eon
afstand van 4000 mijlen, doordat de
T««cho-Slowak*n in Westelijk Sibsriö
zijn doorgebroken en de verbinding
met Irkoetek hebben tot stand ge
bracht. Be vijand ls uiteengedreven
on de spoorlijn is blijkbaar van
Wladiwostok tot Perm in handen der
Entente gezinde troepen. Generaal
Otano aanvaardde do taak om toezicht
op den spoorweg te houden.
Deze feiten brachten nog al op-
ichudding|le weeg, daar zij van groote
bateokenis zijn. Het bolsjewisme te
Blagoweatejensk en Chabarowek li
nu afgesneden van dat in het westen
en zal zijn natuurleken dood sterven.
Het herstel van het Russische front
is eon stap dichter bij de verwezen
lijking gekomen. Esn belangrijk ge
volg zal zijn, dat de ingewikkelde
politieke toastend in het verre oosten,
die een gevolg is van den enverzoen-
bi] gunstig weder
an 8.30 tot 10.30 aar.
lijken strijd tusschsn de politieke
partijen, in gunstige» zin zal worden
gewijzigd voor de geallieerden en da
war» bslangen van Rusland.
Uit Rusland.
Ba Russisch Sovjetregeericg heeft
dan 5sn Soptembar sen nota tot dsD
BsiJLScbec en Zweedschen consul
«aricbs over de uitwisseling
van diplomaten. Zij ia geneigd
do diplomatieke agenten dor entente,
dia na da ontdekking der jongste
samenzwering gevangen zjja gsno-
mon,-wij te teteu, mits demsutrak
mogundtasdöii wiilen waarborgen, dat
de Russifche govoimachtigde te
Londen, Litwinof, en allo Rwtsitche
burgers een vri/eeleido erlangen, dat
de bagage van Litwinof rist wordt
onderzocht «n bij ca z|ja medewerkers
niet worden lastig gevallen. Deze
voorwaarden movtcn, naast den vrljuo
uitvaart uit Engeland en doorvaart
door Scandinavië, door Nederland,
Noorwsgen on Zweden worden ge
waarborgd. Watmoor da schikking is
getroffen zal Litwinof telegrafisch
daarvan in kennia worden gesteld.
Pas wanneer antwoord van Litwinof
is ontvangen, zal ds Eageleche ver
tegenwoordiger Lockhait Rusland
rkunnen verlaten. Het Eagelschs
gezantechap zal san den Neder-
landschen vertegenwoor
diger ter bescherming worden
overgedragen.
De wraakzucht dar bolajevikl.
5« correspondent van ce ,BiiIy
Chron." te Stockholm zegt, aat de
laatste bolsjsvlstiach» bladen voi staan
met bloeddorstig» artikelen, opwek
kingen «n moties, waarin de ,masr.a-
terrour" wordt verlangd togen dn
bourgeoisie naar aanleiding van do
aanslagen op Lonin an O.tfitzky, die
door socislisteu zjjn geploegd. Hat
algemeene wachtwoord is individueel
terrorisme. Bs gemeente Patrograd
bsüloot een aanvang te maksn met
os verdelging van de bourgeoisie en
baar agenten.
De «Krasnaya Gassia" publiceert
esn telegram van hst front, waarin
meadoogeclooz» wraak wordt geöischt
en do dood aan alle soclHal-revolutïo-
nairan. .Watten on rechtbanken zijn
niet noedig, opint hun bloed vloola
uc. zo woi'deu verdelgd", aldus eindigt
het telegram.
Een dag na do onlusten te Petro-
grad besloot da Sovjet om de soldijen
van de sovjet-garden te verhoogen
tot 50 roebels par maand, voor da
voeding der mannen wordt dan
bovendien nog gozorgd.
Archlbald Hurd bepleit
de sluiting «an de Noordzee.
Londen, 10 Saptember. Archibald
Hurd, (de marine dsekundlje van de
.Daily Talegraph"), die in herinnering
brengt, dat bty laug geleden aan hseft
gedronjen op volstrekte sluiting van
do Noordzse, geeft aon overzicht van
de uitkomsten, bereikt mat het
nieuw® mijnveld, dat vier maanden
geleden gelegd la en kom% daarbij tot
deze slotsom: ondanks alles wat de
admiraliteit betaamd en de marine
mat mooie uitkomsten gedaan beeft,
wordt er nog een ontzaglijke scheaps-
ruimte in den grond geboord.. Bo
verklaring daarvoor ia te vinden in
de vertraging met oen volledige
sluiting van de Noordzee door mijnen.
Het is sen wereldoorlog, want zoo
goed als de geheele wereld is gekant
togen de zBerooverij. Siachta vier
kleine onzijdige sisten staan tu>achcn
de bondgenooten en de maatregelen,
die aan de zeeroover]] vermoedelijk
eens voor al etn einde zouden maken.
Men dient te overwogen, of do belan
gen van de wereld niet elschec, dat
do Noordzee gesloten wordt en «r
geen andere uitgang overbluft dan
een, dio volstrekt onder odzb controls
ataafc. In elk geval zou msn zeker
do proef ermee kunnen nemen,
waarbij de onzijdige naties van Noord-
Europa dan gor&ütsoeneard zouden
wordsn volgens het een «f andere
pion dat hen voor gebrek zou vrij
waren. Tenzij men dien weg inslaat,
moet és wereld blijkbaar meer of
minder machteloos toezien, dat do
vernieling van tonnenmaat aanhoudt.
Do schepen kunnen vervangen wor
den, gelijk totnutoe, maar donkeen»
aan de koeten en ook aan de moreele
uitwerking, als de duikboot niet over
weldigd is, voor de oorlog eindigt.
„Zeetanks".
De Engelschen gaan na ook op zee
don vijand met tanks bestreden, ten
einde de versperringen vóór de haven»,
die grootendeete uit boomstammen
bestaan en staaldraden bezitten voor
bet tegenhouden der duikboolen, .o vet
te klimmen". De zeetsnk ia een lichte
motorboot met een eloctromotor van
10 p.k. Boor esn schakel ketting is
een krachtoverbrenger door twee paar
radaren met hat hek on den boeg
verbonden. Be vier raderen vormen
do leiding van kettingen, waaraan op
een afstand van 70 c.M. krachtige
doornen zijn aangebracht. Zoodra de
motorboot de versperringabalken na
dert, worden de doornen uitgestoken,
die de balkgDf rflpen en met de geheele
kracht van den motor hat lichte
vaartuig optillen. Ban wipt de boot
vanzelf weer in het water en zet ztyn
weg naar de volgende versperring
voort.
Ba geheele boot kan aa,n boord van
een groot schip zoo mogelijk dicht bij
de versparring worden gebracht en
te water gelaten. Be motor werkt
bijna volkomen geruiscbloos en db
boot loopt ongeveer 7 K.M. per uur.
BINNENLAND.
Het nieuwe Ministerie.
Natuurlijk geven de bladen ver
schillende beschouwingen over de
sam?nstelling van het nienwe mini
sterie, die thans eindelek s.fg?komen
is. Wij zullen er, heel in 't kori, eenige
van vermeldsc. Het .Vaderland" ver
heugt zich in het feit., dat hot .parle
msDtair" kabinet er is. Be ,N. Rots.
Crt." meent, dat het niet van biaoadere
kracht kan zijü, indien het gezegd©
waar i», dat esn kabin«t zwakker is
naarmate het langer heeft geduurd
hat ter wereld te brengen. Bj forma
teur is geen groote figuur waarvan
bazieling zal uitgaan, zegt b«t blad,
vooral de keu» van d»n heer van
IJsslstelja voor Landbouw on Crisis
aangelegenheden lijkt hrr blad een
misgreep. ,Be besto mannen z^c het
niet", - aldus de .Nieuwe Courant"
de fijuur van dsn hsar van IJ wal-
steiu noemt het b'ad politiek ivtwat
onzeker. De .Maasbode" maant, dat
het, gezien fatat feit, dat de vijftig led»n
der rechterzijde geen o meerderheid
vormen, onvoorzichtig is ven rochU
toch het regeorkaoteel te betrekken.
Met oen parlementair bewind U ons
land echter een waldaad bewezsn.
,1a Telegraaf' mesnt, dat onder
leiding van den Economisch;» Bond
san nationaal ministerie had meetea
worden gevormd, en protesteert tegen
de banosming van den heer van IJssel-
üteln, die ala leidor van het Kon. Nat.
Steuncomité allesbehalve esn organi
sator blook. Het .Nieuws van den
Dag" is niet bang voor het .papisme"
in ons bewind, omdat er nooit een
tijd geweest is, waarin esn kerke
lijk kabinet minder zijn zin kon door
drijven dan thans. Bat het negen
weken moest duren eer het gezochte
gevonden was, duidt, meent .Het
Volk" op ernstige organische gebreken
in de rechterzijde en het kan moeilijk
anders of het kabinet moet van die
gebreken z(jn leven langdenadeelan
ondervinden. Bie gebreken zijn: de
afwezigheid van een gemecnschapps*
ffjk rscatach program, de stille tegen
werking van dr, Kuyper en het feit,
dat de eigenlijks leider der Katholieken,
dr. Nolens, niet als kabinetstormeer-
der in aanmerking wilde komen.
Dg MlalsUrt geen Kamerlede».
Het .Hlbld." verneemt, dat, evenals
mr. Th. Heemskerk, ook de hoer
Idenburg, de nieuwbenoemde minister
van Koloniën, zjjn Kametlidmatt-
achtp niet zal aanvaarden, terwijl
ook dr. Be Visser, de aanstaande
minister van Onderwijs, go®n Kamer
lid blijft..
Presidium Tweede Kamer.
Uit toonaangevonde parlementaire
90. politieke.kringen d«r rechterzijde
verneemt het Haagsche Correspon
dentiftbureau, dat de mogelijkheid
verre van uitgesleten is, dat, mot het
oog op d« samenstelling van do nieuw
gekozen Tweede Kamer, da heer mr.
B. Fock wodorom in aanmerking zal
worden gebracht voor het voorzitter
schap der Kam»r.
Visscherlj-consulsnt.
Bij Kon. besluit van 3 Aug. i»,
met ingang van 1 dezer, dr. J. J.
Tesch, ta Leiden, bsnoemd tot vis-
schery-consülect.
Da Ver. Staten en Ned.-indii.
De schikking tusacben de Ver.
Staten en Nsd. Ooatlodis ia nog
altijd niet onderteekend. M»n schijnt
zich op het oogenblik bezig te hou
den m*t de nadere formuleering van
verschillende onderdeelen der ovsr-
«enkomat. Bazr ook bö èeu Gouver
neur Generaal geen principieel# be
denkingen tegen da schikking blijken
te bestaan, is men inmiddels reeds
overgegaan tot afgifte van uitvoer
vergunningen.
Vlieg-onge!uk.
Batavia, 2 September. Be vlieg-
demonstratie van j,Indiö Weerbaar"
eindigde met een ongeluk. Be vlisgtr
Mosselman stortts omlaag en werd
ernstig gewond.
Het verhoogde relzlgareterlef.
Nanr het Hbl. verneemt, zal het
zomeifcarief'voor relzigeravervoer op
d» spoorwegen voor den aanstaanden
winterdleDSt niet worden verlaagd,
zoodat de yervoarbewhzan gehand
haafd blijven op 50 boven de nor
male.
Vermindering vetrantsoon.
Naar de ,Msb." verneemt, zal tegen
het einde der maand, waarschijnlijk
te beginnen met het geldig worden
van de nieuwe vetkaart, bet vetrant
soen worden verminderd, door den
duur van de vefckaarten met eecige
dagen te verlengen.
Onze broodvoorziening.
Ba thans afgetreden minister van
landbouw heeft d.d. 9 dazsr nog den
volg«nden brief gericht tot do Alge
metme Synode van de Ncd. Hervormde
Kork, tie Generale Synode van de
Gereformeerde Kerken in Nederland,
do Evangelisch Lutharacho Synode,
de Algemeene Kerkelijks Yergadering
der Hersteld Evangelisch Luthcrscbe
Kerk, de Commissie tot de Zaken
der Remonstrantsche Broederschap,
het bestuur dar Algemtane Boopsgs
zinde Sociateit, do Centrale Commtasie
tot de Algemeene Zaken van het
Nad. Israölietisch Kerkgenootschap
on tot monseigneur H. v. d. Wetering,
aartsbisschop van Utrecht.
Ik heb do eer U mode te dealen,
dat do voedselvoorziening van ons
land der regetriog ernstige zorgen
baart.
In bet bijzonder veroorloof ik mij
uw aandacht er op te vestigen, dat
do broodvoorziening van de bavolking
van Nederland in een hachelijke en
zorgwekkende positie verkeert.
Ondanks de grootere oppervlakte,
welke aan de teelt van grondstoffen
voor de broodbereiding is dienstbaar
gemaakt, meen ik naar aanleiding
van de door deskundigen gebonden
schattingen met goeden grond te
mogen aannemen, sat da opbrengst
van het oogsijaar 1917 -1918 die van
h«t voorafgaande jaar niet in eenige
mate van beteekenis zal overtreffen.
Van de opbrengst van het oogst
jaar 1916-1917 is in toteal aan de
regerring geleverd 70000 ton tarwe
en 180.000 ton rogge. Het feit, dat
de regaoring nog over eenigen voor
raad van buitenlandeche grondstoffen
beschikte en in ruime mats de z.g.
strekmiddelen, als aardappelmeel, ge
droogde aardappelen, erwten en
boonwnsr.sel on zelfs lijnkoeken aan-
wendds, maakte het mogelijk om,
zij het dan ook in eon steeds kleiner
wordend rantsoen, aan de bevolking
haar dagelgksch brood ta verschaften.
Thans is de voorraad buitenlansische'
gronaatoften zoo goed ala verbruikt
Ba vooruitzichten van den ar.rdnppel-
oojjit zijn van dien aard, dat ©r ge
gronde vrees bestaat, dat de hoeveel
heid, v;*lke voor de. broodb«reidiog
beschikbaar komt, het quantum, het
welk het vorige jaar in bet, brood
verwerkt is, niet zal overtreffen. Iu-
middele zal thans het grootste ra-
deelte dor aardappelen gedroogd
worden, ten einde het dimii nattige
rendomont te verkrijgen. Ook wor
den nog steeds proeven met andere
strekmiddelen genomen, doch deze
zullen, indien zij met gunstigen
uitslag bekroond worden, slechts in
hoofdzaak in staat zijn het brood
volume te vergrooten, hetgeen esn
vormindering van de voedingswaarde
van het brood mei zich medebrengt.
Zooais ik reeds ta voren heb ver
meld, is gedurende 't oogstjaar 1916—
1917 in totaal 250,000 ton broodkoren
aan de regeering geleverd. Voeg ik
daarbij 35,000 ton strekmiddelen, een
hoeveelheid gelijkstaande aan die,
welke het voorgaande jaar is aange
wend, en 100,000 ton buitenlandsche
broodgrondstoffsn, welke hoeveelheid
door Amerika ls toegszsgd, dan komt
gedurende het oogstjaar 1918-1919
in totaal 385,000 ton beschikbaar. Be
maandelQkicbe behoefte bedraagt
ruim 37,000 ton, zoodat m*t eeoigen
grond aangenomen mag worden, dat
tot circa begin Juli 1919 de bevolking
van Nederland op een rantsoen van
200 gram per portoon psr dag haar
dagaltjksch brood kan nuttigen.
Uit het bovenstaande moge tevens
blijken, dat van veihoogisg van bet
broodrantsoen, waaraan hiar endaar
blijkens da geruchten in de ptrs ge
dacht wordt, geen sprake kan zijn.
Minder rechtstreeks ala het voor
gaande zal u ln het volgende duidelijk
worden, dat, al moge de verwachting
gekoesterd worden, «tet tot in de eerato
dagen van de maand Juli 1919 volgens
den tegenwoordigen maatstaf brood
gebruikt zal kunnen worden, nog
geenszins de kans nitgeslotan is, dat
er tnsschentUds stagnatie ontstaat
Men zal namelijk in coniumtie
moeten brengen hetgeen gedurende
de voorafgaande maand is Ingeleverd.
Be maandeiijksche inleveringscljfers
van bet afgeleopon oogstjaar wiasBlea
tuaschen 16,000 ton en 43,000 ton;
slechts twee malen te echter eon
hoeveelheid, grooter of gelQk aan de
maandelgksche behoef.e, ingeleverd.
Be aanvoer van broodgrondstoffen
nit Amerika ia zier gering en zal
nauwelijks voldoende zijn om do
maandeJijkache tekortan aan te vullen.
Welke de gevolgen zullen zijn, wan
neer onvarheopt een lading graan
mocht vergaan of op andere wijze
grondstoffin onbruikbaar mochten
worden, bshoeft g«en nadere ver
klaring.
Oplossing van deze moeilijkheden
zal niet van ona land alleen afhangen.
Veel kr-n daaraan echter gedaan wor
den daar de landsouwors hun pro
ducten infoveren zonder iets achter
ta houden.
Wa&r het my wil voorkomen, dat
het. besef vau do uooden van dezen
tUd alom en in het bijzonder te platte-
lande nog niet tot allo menachen vol
doende is doorgedrongen, doe ik een
ernstig beroep op ,uw medewerking,
opiat do voorgangers uwer gezindte
dit. beeef kuinen verlevendigen. Ik
twijfel niet, of eon krachtige opwek
king hunnerzijds zal hare goeie uit
werking niet miasin.
Da boterprijs verhoogd.
minister van Landbouw heeft
met intrekking van vorige beschik
kingen nieuwe maximumprijzen voor
buter vastgesteld.
boterprijs voor den kleinhandel
Is nu f 3.40 per K.G., ingaande op
12 September.
Bs minister heeft in esn schrijven
aan do gameentefcesturen medege
deeld, dat deze verhooging nood
zakelijk is gawordsn in verband mat
de omotandicheid, dat tengevolge
van het lage vetgohalte in de melk
gedurende de eerste zomermaanden
dezes jaars voor de tot boter ver
werkte melk niet die grondprijs be
taald is kunnen worden, welke als
maatstaf beeft gediend by de vast
stelling van tet. dusver geldende
botarprijzen.
Aardappelae ea ruedvleeseb.
Be hser Edo Fimmon, secretaris
van de Centrale commissie uit de
arbeidersbeweging voor de levens
mlddelenvooraieniug, heeft Maandag
onder meer aan don minister vaq
Landbouw geseind
Waar volgens d® modedeeling van
Uwe Excellentie de kleiaard appelen,
zonder bijzondere toestemming der
Staten'Generaal niet vóór Maart 1919
onder den kostprijs kunnen worden
verkocht, kan ik er thans nog slechts
met klem bij Uwe Excellentie op
aandringen, de veen- en zandaard
appelen niet gelijktijdig met de klei-
aardappelen te distribuseren.
Indien de minder goede, soorten
gegeten moeten worden, dat dan allen
ze eten. Wordt den rijken gelegen
heid gegeven zich van gotde aard
appelen te voorzien, terwijl de arbsl-
derabevolking, wegens baar flnanci-
ile onmacht, aangewezen is op de
slechte, somtijds haast ongeniotbare
■oorten, dan zullen ernstige conflicten
niet uitblijven.
Voorts heeft de heer Fimmen bö
dan minister ornstig verzat aange-
teekend tegen het vóór 1 October,
d«n datum, waarop met de algemeene
distributie van nindvleench tegen
verlaagden prijs za! worden bagonnen,
bescbikbaar nellen van vlaoscb, met
j eiyktgdig bulten werking stellen van
ce maximumprijzen, laarmede wor
den z. i. de rijken openlp: bevoor
recht boven de armen.
Op een dergelijk telegram van den
heer Lanaink, bestuurslid van het
N. A. S., botreffende de rundvlaezch-
voorziening, heoft da minister het
volgonaa geantwoord:
.Bericht u in antwoord op uw te
legram betreffrnde rundvfoescb, dat
uw moening, als zou door th&as vait-
gestelde regeling arbvideriklau* niet
n steat zijn rundvloesch te betrekken
•n de gegoedvn grooten voorraad
zullen epdo»n, niet juist is. Regallng
distributie ia geheoi aan gemeente
besturen overgelaten, zoodat deze bet
ln hun hand hebben zask vlot en
nsar behooren te doen verloopen.
Zoo kunnen zij b9 verstrekking aan
slagen daaraan voorwaarden verbin
den, dio practisch neerkomen op
maximum prijsvaststelling. Bonsta!-
Ml kan bovendien voorkomen, dat
gegoeden eenige boeveelheid bekomen
9o von hetgeen arbsiders zich aan
schaffen, terwijl gemeente niet meer
dan 2 ons per inwoner bovon esn
jaar ontvangt. Maatregel voorloopige
'terzijdestelling centrale slachterijen
ls getroffen om te voorkomen, dat
bevolking langer van vleesch ver
stoken zou blijven. Ik merk nog op,
dat ik bereid ben voor elke gemeente,
die zulks wensebt, speciale maximum
prijzen te bepalen".
Afsofiaffieg bakkarsnaohtarbold.
Be gemeenteraad van Zand voort
besloet den b&kkersnachtarbtid af te
schaffen.
Eei gevaarlijk lakroker.
Toen de hesr H. van der Sleesen.
eigenaar van hotel „Be Nagtegaal"
ln den Bergerhout te Alkmaar Maan
dagnacht ongeveer drie uur zich op
zijn slaapkamer uitkleedde, bemerkte
hg dat achter het gordijn van de
kleerenkaat Mn man verborgen was.
D>zt loste ©enige revolverschoten op
den heer Yan der Sleesen, waardoor
dez9 een echetwond aan bet hoofd
bekwam. Be kellneri die nog op
waren kwamen op het ichieten «f.
zagen door bet huis een man
vluchten, die door een keukenraam
op otraat kwam en verdween, zonder
dut zjj sonige aanwijzing omtrent
zijn persoon konden krijgen.
Bs toestand van den hoer Yan
der Sleesen is bevredigend.
Smokkelen.
Bö Benekamp heef: Zondagavond
een amokkalsar getracht den kom
mies-soldaat, die hem wilde arrestee-
ren) den halo af te snijden. Het boozo
opzat werd echter ten deels verijdeld.
Be betrokkene krevg nn slechte een
niet gevaarlijke snede aai de keel. Bo
dader is in arrest gesteld.
Maandagavond werden twee amok-
keiaars uit R«uver (L.), die op het
haltgeroep van dienstdoende soldaat-
kommiezan niet bleven staan, door
dezen doodgeschoten. Een derde kroeg
een nfo»-tevenagevisurUjk« beenwond.
INGEZONDEN.
Buiten ▼«mntwoordtlljkhtld dw XtdneU*.
(Van ni*t g«)U«UM ctukk» wordt oopy
ul«t Urugs*S*T«a
Al te bontl
Waarde Redacteur I
U sloot bet debat tusschen den
heer B. en m|j ondergoteekecdo. Zeer
terecht. Maar nu komt de heer
Zooderven met eon citaat aansjouwen,
uit de lezing van den beer Muhring,
waarin gvzigel wordt, dat in het
At rondlssement Alkmaar, veroordeeld
zijn, of ter beschikking der Regeering
werden gesteld, ruim 60 kinderen,
alleen uit den Helder. Wij hebban
ter pleatss 4 Bioscopen, dus 604 15
kinderen ajjn sedtlijk verloren gegaan,
mede door mijn toedoen, als Bioscoop
exploitant. Bat uit den mond van een
sociaal-democraat te hooren, doet mij,
als roctavl-democraat, de schouders
ophalen.
Maar enfin, mon heeft, rosé en rooi,
belde verschillen. Boch ln het kort.
heer Z. noodigt ml} uit, op 20
Sspt. «ene openbare vergadering ta
komen bijwonen, alwaar over dit
onderwerp ?»i worden gesproken.
Msar wij sociaal-democraten, ztja
immers de mannen van deprsctijkV
Weina daa, ik noodig den hoor Z.
Mubring ca onzen gebealsn R&ad uit,
7t j-w gratis ons Theater te komen
bezoeken (bohalve hunne kinderen
beneden de 16 jaar) dan kunnen zö,
die onzadelijkheidsopvosding aan-
schonweiyk voorgesteld zien. Noen
vriend Z. 't is een paskwil, heil het
verbod. Alleen nog deze vraag aaa
den heer Z. en ala hoofddoel van dit
schrijven. Wanneer gij werkoigkzoo
symphatiseert met ée opvoeding der
jeugd, waaraan ik geen oogenbllk
twijfel, stelt u dan voor in do eerst
komende Raadszitting,eene commissie
te benoemen, die wekelijks de films
beurt. Bit kan geschieden als volgt:
Yrijdags begint het nieuwe week-
progr;mma, de commissie kourt dit
des avonds, als het voor 't eerst
wordt gegeven en bepaalt dan goti
d niet goedvoor kinderen. Be Direc
tie'* kunnen zulks dan Zaterdags
daarop, aan hat Theater door middel
van een publicatiebord, bekendmaken.
Maar dan ook streng daaraan ge
houden. Niet zoo als thans geschiedt.
En hiermede basta!
Achtend,
J. J.