COURANT
HET ZUL NIET LANG MEER DUREN
No. 4988
DONDERDAG 19 SEPTEMBER T918
46e JAARGANG
tjllg»v«r' c. Dl 8QBR Jr.. HeUer. Oplage 6800 «r. - b.n »r lil i In <l« atad IIper »o»i 11-25, BaH«nland 2.26. Lom», ex. 8 «ent. adwtantlèu per rH«H»M«l4 ZO »»rloi«lo«»laB.
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldorsohe Cou
ranti Zondagsblad en Modeblad
fid» kwartaal 1918 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 30 Sopt. a.Bo, zullende
andera daarover per postkwitantie
worden beschikt met verhooging van
diBpositiekosten.
Aangezien, door de verhoogde in
casso tarieven van de postthans met
10 cents verhooging inplaats van 5
moet worden beschikt, raden wy onzen
abonné's,' in hun eigen belang aan,
ons het bedrag zoo spoédig mogéUjk
toetezendec. Postwissels voor dat doel
behoeven slechts met een zegel van
2l/j cent te worden beplakt.
De abonnementsprijzen van ons blad
en zyne premie uitgaven, zijn
Heldersche Courant:
franco per post f T.25j 'Buitenland f 2.25
Zondagsblad:
franco por post f 0.60,, Buitenland f 0.90
Modeblad
franoo por post f 0.95, Buitenland f 1.20
Vereenigde Staten een vrede zouden
rilleü overwogen en zij kan en wil
■ton vooratel tot het huuden van een
firentie aanvaarden in een zaak,
waarover zy haar houding en bedoe
ffhgen' zoo duidelijk heeft gemaakt.
Van hat Westelijk front.
Berlijn, 17 September. Het Berlicer
TageklatÉ zegt, dat er gemeld wordt,
dat de leiders der mserderheidspsr
tyen, Zondag bij den rijkskanselier
vergaderd, hun misnoegen hebben
uitgedrukt over het feit dat zijn niet
waren ingelicht over de diplomatieke
gebeurtenissen van de laatste weken.
Zij zouden tenminste «enige aandui
ding hebben willen ontvangen
Dit bericht, zoo meldt het Berlincr
Tageblatt verder,, is onjuist.
Da partijleiders konden daarom hun
ontevredenheid daarover niet uiten,
omdat OosteniiJk-Hongarije de nota
alloen van zichzelf hsift laten uitgaan.
De Dulttc'ae rrgeering heeft haar
houding ten opzichte van de nota
niet kunnen bepalen, voor en aleer
zij in Berlijn was aangekomen.
Evenals als de Rijksdag ls de
rtgeeriDg echter van mening, dat nlt
onze bereidwilligheid om vrede te
sluiten voortvloeit, dat wij de nota
tonatBramend beantwoorden, al wor
den ook de kansen van haar uitwer
king te Berlijn sceptischer beoordeeld,
dan zulks blijkbaar te Wéenen het
geval is.
De Germania meldt nog het vol
gende
Volgens.de Zentrumscorrespondenz
hebben de besprekingen tus.chon de
leiders van ds partijen der meerder
heid in don Rijksdag tot resultaat
g*leid, dat zy hen als noodzakelijk
bïschouwen, dat de RJjksdag «en
duurzameu invloeld krijgt op de
zaken d«s rijks. Ten opzichte'van da
buitenlandscho politiek houden ds
partijen van de meerderheid vast asn
de resolutie van den 19den Juli 1917.
Parijs, 17 Sepfc. Ten W. van St.
Qaentin hsbbon de Fransche troepen
in den loop van den dag vorderingen
gemaakt in de streek van Bolnon en
Savy en een 50 tal manschappen
gevangen genomen. Tustchen Ailette
en Aisne hsbben de Franschen hun
ter rein win stuif gébreid.Deplaaiselyke
aanvallen hebben ben in staat gesteld
vooruit te komen op de plateaux ten
N. en ten O. van AUamant, Zij
maakten een 100 tal gevangenen.
Hedenmorgen vermeesterden zij.na
ion bevigen strijd oon door de
Buittchers krachtig verdedigd stand
punt ten O. van Sancy. Het aabtal
lijken door de Franschen ten N. van
Liffeux gevonden, .getuigt vau de
hoogte der .verliezen, door de Duit-
schers by de laatste geyechteu in
•Jozo streek geleden. Aan het Véali-
fronfc deden de Buitschers drie tegen-
jaavalLea op de Frauacho ptellingen
in de strook va» l?lennea.'Zij Wérden
telkens zw»r» Verliezen terug
geslagen.
Van haf gevechljterreln in
Mscidonië.
Parij», 17 Sept, Mei dt oMratin
aan bet Mitedonitche tr'orrt Mlfjft het
veorepoedta gaan. Be doorbraak vab
de SokolVetreblk Hbie he.tt tbabi
i.oda een.yödte Van 25 K.M.eaeetf
diepte van zeven K.M.
3. öirviü-5 namen de vereterkte
/.one tusschen Gradeijneza en Sokol
sa tlotrgen Bulgaren tèiug," zoo
dat doz» ln wanorde mossienjluebten,
Be geallieerden ö.&^en verschil
lende belangrljko hoogten, Aie in de
sfgeloopan drie jaar jrSMfcórfci: <gn.
ia de jongste twee dagen jzjjn
^000 m»n go vangen genomen en' 30
kanonnac, een groot aantd^toltraU-
leurs, raynwai^rs pn et-n belangrijke
hoeveelheid andere j»jj|t veroverd. Be
operaties duren voort
Het Amerikaansche leger In
Europa.
Londen, l'ï Sept. -Bericht wordt,
dat gadutende ie BV*n<? Augustus
313.000 man. Araerikg$j$b| troepep
naar Europa werden overgebracht,
waarvan 180X00 met Briticho-asbj*
pen.
Hat aptgpord
van da Veraenlyde Staten
op hit Wewisohi voorstel.
Washington, 17 September. 1
secretaris van staat publiceert die
volgende verklaring
Be president hei ft mij gemachtigd
£e verklaren, dat het volgende het
antwoord van onze regeering zal zijn
op de Oohtentijkach-Hongai^adie nota,
voorstellende een niet offlcleele confe
rentie der oorlogvoerenden.
Be regeering der Yereenigde Staten
ran gevoelen, dat zy sleet
is van gevoelen, dat zy slechts één
antwoord kan. geven op het voorstel
van de keizerlijke OosUnrJjjksch-
Hongaarsche regocring.
Zl) heeft berhaaldeiyk en met
volkomen openhartigheid de voor
waarden medegedeeld, waarop de
De Marine-Begrooting.
Aan de Memorie van Toelichting
op de Marine-begroeting ontleenen wij
het volgends:
Nieuwe aanbouw. Op deze begroo
ting worden foudsen aangevraagd
voor de voortzet,tlrg van den bouvr
van 3 onderzeebooten O 9,10 «n 11
foemorie, B onderzeebooten O 12, 13
®H 14 memorie, 4 torpsdobooten Z
1-4 (laatste termijn) f 103.000, 1
mijaenlegger (1917) (31e termijn)
I 736.750, i mycenlsgger (1918)(2de
termijn) f 436.750, tot een gezamenlijk
bedrag van f 1.276.500, dat geheel t* n
laste van de Staata-begrooticg komt.
Voorts tot voortzetting van doh
bouw van - Hr. M«. kruiser Java
(5de termijn) f L550.960, Hr. M«.
kruiser Celebés (3« termyo)f 1 550.960,
Hr. M*. kruiser Sumatra (5e termijb)
f 150.960, 4 onderzeebooten K IV, V,
VI en VII (5» termijn) f550 000, 3
dnderzeebcofcen K VIII, IX en X 3»
tbrmijn) f 840.300 en 3 onderzeebooten
K XI, XII en XIII (2e term#*)
1500.000, tot oen gezamenlijk bedrag
tan f6.548.180.
Het heeft in de bedoeling gelegen
d«n bou& rarf de óndarzaeboóten O 9,
10 en 11, op te dragan aan een daar
voor in aanmerking komende Neder-
landoche Scheepsbouwwerf, liaar door
de Fr. Krupp A. G. .Gërmaniawerf
te Kiel te leveren plannen, waarin
met de in den ooriog opgedane er
varingen rekening zou warden go
houden. Baar hst niet is mogen
gelukken eeDigezius voldoende waar
borgen të verki(jgftn,'datdo voor deze
booten bestemde' oïiemotoren en
andere belangrijke ondsrdeelen t. z. t.
naar Nederland zouden mogen worden
uitgevoerd, is het niet mogelijk
geweest in 1917 voor den bouw een
contract aan te gaan.
De onzekerheid cf het in de tegen
woordige tijdsomstandigheden moge
lijk At biyken «mtftcteta te «tflten
met voldoende waarboi gan voor het
maktin van een begin van uitvoering
in 1918 voor de onderzeebcoten 012,
13 en 14 leidde er toe, het voor deze
booten benoodigde evenals voor de
O 9, 10' en:Il voor memorie op te
brengen.
Boor de groote moeilijkheden, die
werden ondervonden met het betrek
ken van onderdooien voor turbine»,
zal het niet mogtffik rijd bet op hot
loopende dienstjaar nitget:okkea be
drag van f 303.000 gehesl aan.de
toip'dobooten Z1/tri 4 ta vorwerken.
Hot genoemde overschot is dasrom
voor het dienk jaar 1919" uitgetrokken.
Voor de verschillende werken te
Willemsoord w'drdt aangevraagd
f 1,034 500, tegenover f 658,500 in
1918, derhalve voor 1919 f885,000
meer.
Gymnastieklokaal te Willemsoord.
Aan de inrichting der gymnastiek-
school to'Willebbsóord zijn verschil-
lende bezwaren verbonden, waaraan
dit jaar tegemoet zal Worden gekomen.
Een post van f 25,000 wordt dW-
vpor aangevraagd.
Vóór de 'uitbreiding van het ver-
epermijnenmagazyn te Willemsoord
wordt f 100,000. aangevraagd, aismefi
•en zelfde bodrag voor dun bouw van
een laadstatfón Voof den ondérkee-
dienst të Willemaoerd.
Terbouioing marinekazerne te 4»h-
sterdam. Voorgesteld wordt over te
gaan tot de verbouwing van de marine
kazerne te Amsterdam, met het oog
op het feit dat dit'gebouw eerlang
weer zal worden bestemd voor de
kazernearing van ongeveer 500 onder
officieren sn manschappen van het
korps marinier»). De raming hiorvoor
bedraatt f 325,000.
Aankoop terrein en bouw van een
marinehospitaal te Middelburg. Door
de verplaatsing van den zetel van
dan commandant der marine van
Hellevoetsluis naar Middelburg, de
permanente statlómraeriüg - van oor
logsbodems' tr Vlisaidgen en ds
oprichting van vliegkampen ta Veera
ea Souburg, verdient het overweging
in do nabijheid van Middelburg ovér
'te gaan tot den bouw vaüebn marl-
nehoipltaal.
Een eerste termijn ad f 1000 is
Uitgetrokken voor den bouw eener
nieuwe Marinierskazerne in den euden
Mstheserpoldër te 'Rotterdam, waar
van de kosten naar voorloop! ge
raming op f 975,000 worden gesteld.
Bij bet opmaken van deze bagroo-
ting ij*' het' standpunt ingenomen dat
ook 'tii& dëzsn oorlog de marine
luchtvaartdienst een onafscheidelijk
deel behoort te wezen van de marine,
zoewel hier te lande als in de
kslon'ön.
get benoodigdo aantal zee vliegtuigen
en Undvliegtuigen, r*sp. verdëtld
over de verschillende zeevliegkampen
en over de twee marine-stelling en,
zou r.l«lMÏÏ1tuBn«u wgijin bmllit
door azuicbï ffloe t» v.rJ»«i«n o,ar
drla j«r.n, nl. 1019, 1920 in 1921 in
aaniliilting met datgene, waarvoor
reeda gelden zyn toegestaan, zoodat
thane fond|;n worden aangevraagd
▼oor een gsd.eito van hst nog ont
brekende. Na 1921 zal dan ja*riykt
een bidrag van ongeveer f8,600,000
coodlg wezen.
Be bier aangegeven gedragslijn
houdt yj&rband met de momonteele
inrichten eïm.fc .v«tu«elen-Vredes
toestand vanaf 1919. Hoqdt de oor
logstoestand aan, dan zal eeni zo.o
geleidelijke uitbreiding niet verant
woord rijn en snéller moeten
werden aangeschaft, waarby rekening
moet worden gebonden met den
verelschten tyd, waarin personeel kan
worden opgeUld. Be voor die snellere
uitbreiding bénöodigde gelden kunnen
dan, worden aangevraagd bij buiten
gewoon krediet.'
Bij deze begrooting worden tevens
aangevraagd gel^ejj voor de
scbaffing van mitrailleurs tsn bedrage
van f 700.000 on voor de aanschaf
fing vau vlisgmatoriaal voor den
marineluchtvaartdienst in Ooit-Iod.'ö,
ten bedrage van f 750,000.
Voor de aanschafficg van stations
voor draadloozo telegraflï voor vlieg
tuigen, zoomede voor onderhoud-
kosten van vliegkampen met terrei
nen onder ei gis u beheer wordt gere
kend op een bedrag van f540.000,
terwijl voor ocderhoudkosten van
deze laatste, uit to voeron door par
ticulieren, een bedrag van f17,300
is cpgenomtn.
Rosds lang werd de noodzaak ge
voeld do gelcgenhoid ts opecen tot
hoogtre vorming van Zeeofficieren.
Tot dusverre sruitto dit af op be
zwaren van personeelen aard. Waar
hat evenwel niet te voorzien is, hoe
lang de togenwoordige omstandighe
den nog zullen duren, is de minister
van oordeel dat do bsctaande bezwa
ren moeten wijken voor het genoemde
groote belang. Het ligt in tfè bedoe
ling de hoogere vorming van zeeof
ficieren to doen plaats hebben in
nauw verband met do Hoogere Krijgs
school, in dien zin, dat een belangrijk
gedeelte van het programma, dat
wordt gevolgd aan de Hoogere Krijgs
school door de officieren der marine,
gezamenlijk met die der landmacht
zal worden doorloopen, terwijl aan
don anderen kant de officieren der
landmacht verschillende voordrachten
zullen kunnen bijwonen, die voor
zeeofficieren worden gegeven.
Als tijdelijke maatregel wordt aan
oenigo officieren der marine vergund
een deel der lessen van den op 1
November 1918 aan de Hoogere
Krijgsschool aanvargenden cursus te
volg«n.
Voor de voorkeur op 30 woningen
van de vereeniging Helderdie den
bouw van 92 arbeiderswoningen
wenscht te ondernemen, werd een
jsarlykscha bijdrage in de exploitatie
kosten toegezegd van f2241 en aan
de vereeniging Algemeen Belang te
Helder zoodanige bijdrage voor 20
woningon van f226152.
Voorts worden posten uitgetrokken
7c>or da stichting van een gebouw
voor kantoren, weebtkamers der
loodsen en woningen van de ambte
naren van het loodswezen te Rotter
dam.
UIT OE PERS.
Da Troonrede.
Wij laten bieronder het oordeel
van oenige der voornaamste bladsn
over da Troonrede volgen:
Aan het Alg. Handelsblad (üb.)
komt hst voor, dat wel eenig gewag
had kunnen zijn gtmaakt van de
ergerlijke b»j»ging waai aan wij van
de zijde dar oorlogvoerenden in steeds
toenemende mate bloot staan.
Gshesl duidelijk vindt ook dit blad
de zinsnede betreffinde de lasten
der mobilisatie niet. De aankondiging
van bet strevea om Ao noodige maat
regelen in verband met het gobrek
aan noodzakelijke levensmiddelen zoo
weinig mogelijk drukkend, te doen
zyn en ook de rechten der inge
zetenen te verzekeren, vernam het
met voldoeniog.
Spreekt uit hst crieisgedeelte, zegt
het blad, van deze openingsrede geen
andera dan een zuiver algemeen
nationale toon, zoodra men aan dat
deel komt, dat handelt over onze
gewone binnenlandschspoliliok, krijgt
men to merken dat we een recfytsch
ministerie hebben gakrogsn. Ëa on
gemakkelijk I Al dadciyk worét op
onderwijsgebied 7ierkant front ge
maakt tegen de (voormaligs) linker-
zijde.
Nog minder behagtlijk doet de dan
volgende zinsnede over de sociale
wetgeving het Hbl. aan. Eerst in
voering .zonder vertraging", van ds
Talma wetton. Baai na pas aanvulling
vau die wetten. Het ia precies de
eisch der meest onverzetteljjken
rechtschen.
oude twisten op onderwijsgebied
en op bet stuk der sociale wetgeving,
zullen nu weldra worden hervat,
vraagt het Mbl.
De Nieuwe Crt. (V.-l.) vindt even
zeer do uiting over de verlichting
van de lasten der mobilisatie een
puzzle.
Overigens draagt, volgens dit blad,
de troonrede de sporen van den spoed
waarmede zij opgesteld is moeten
wordsn. Omtrent de plannen van hat
ministerie verneemt men er slechts
weinig uit. Met name de zinsnede
betriffende do financiën kenmerkt
zich door groote magsrheid. Een eigen
lijk rogeeringmprogram vindt men er
niet in, behalve dan het voornemen
om do bijzondere onderwfizera zoodra
mogelijk ta hulp te komen.
Het Vaderland (lib.) vernam daar
entegen met teer groote voldoening,
dat z(jn hoop vervuld werd in zake
de mobilisatie, waarvan de lasten
zonder vermindering van ds weer
macht verlicht zullen worden. In do
jfinancieele paragraaf vindt het blad
zelfs de richting niet aangewezen.
Niet geheel zohdor gevaar lijkt da
redactie het aangekondigde voorstel
tot wegneming van de steeds toene-
nemende osgelijkhoid in bezoldiging
van de openbare en bijzondere onder
wijzers.
Overigens acht het blad de troon
rede een kloek en toch bescheiden
Stuk, waarin de nationale gedachte
zich luid uitspreekt, en waarin het
partygoluii ternauwernood wordt ver
somen; en de Standaard zelfs zal
moeilijk kunnpn volhouden dat de gele
vlag in fop waait.
Het blad is van oordeel, dat het
nieuwe kabinet met voldoening op zfin
■arsten stap terng kan Zien,
Volgens dt N. Rolt. CV. kenmerkt
de troonrede zich bovenal door sober
heid, niet zoozeer in het gebfuik van
woorden als wel van inhoud. Over
het algemeen is dit toe te juichen.
E«n troonrede ontleent haar beteeke-
nis aan de wfize, waarop wordt ge-
streifd naar ds» cplossirg van d® aau
de orde gestelde vraagstukken. Eo
daaromtrent ge»ft deze rede juiafc geen
licht, klaagt bet Rotterdamscbo blad.
Omtrent de verzekeringswetten zvgt
het blad dat het compromitplan is
opgegeven. Ba regsering icbynt de
krachtproef te zullen wagen. Een
ongelukkig denkbeeld.
Pa raat van ds rede ia spoedig
doorloopen. Een verhevon indruk krijgt
man er niet van.
Het stuk wekt meir den tchfin van
oene rcgeeriDg, die nog niet goed
weet wat zij zelve, dan van een be
wind dat met zekerheid op een vast
doel afgaat. Dit is te betreureD.
Daardoor ontstaat het gevaar, dat
het vertrouwen van het volk, zonder
hetwelk geon Kabinet bet lang stellen
kan, het niet in dio mate zal toebe
deeld worden, als op het ooogenbllk
meer dan ooit noodzakelijk was. Ba
troonrede moge tot oppositie geen
aanloiding geven, maar wia volgt met
hart en ziel een stuurman, die het
roer zoo los in de hand houdt?"
De Standaard (a. racht de belui-
ging, dat de lasten der mobilisatie
zender vermindering van de weer
macht verlicht zullen worden niet
gerustatellond.
Het blad concludeert:
Voel in bijzonderheden daalde deze
Troonrede alzoo niet af. In bet a>-
mcane bletf ze sterker dan in het
bijzondere.
Voor De Tijd (r.-k.) klinkt in de
Troonrede een vast geluid. Er blijkt
uit, dat het kabinet de christelijke
signatuur zal dragen, christelijke po
litiek zal voeren.
Wat de verzekeringswetten betr«ft,
die zullen zonder vertraging wordon
uitgevoerd en daarna zullen voorstel
len worden ingediend tot aanvulling
der wetten. Het ministerie volgt don
coDfltitutioneelsn wegde wetten, die
reeds in bet .Staatsblad" slaan, wor
den uitgevoerdde gebleken leemten
in de wat zullen zcoira mogelfik
worden aangevuld. Het beginsel blijft
behouden, het staatspensioen isoens
voor goed van de baan
Ook de Residentiebode heift in het
stuk de rcchUcho toon gevonden.
Ook over de uitvoering zonder ver
traging van de wettsn-Talma verheugt
het blad zich zeer.
't I« het bis d niet btel duidelijk,
of de mobilisatie nu zal ingekrompsn
worden, of dat op andere manior de
lasten verlicht zullen worden. Zou
dit laatste bet geval zBn, dan heeft
de verlichting niet zoo heel veel te
bitwkenon.
Be slotsom van het blad is
Summa summarum een rede, zoe-
als die, gezien den aard en de samen
stelling der Regeering, verwacht kon
worden; krachtig en rustig beleid,
waarbij met ieder» rechten wordt
rekening gehouden, maar dat, als 't
moet, geen tegenstand ontziet; be
zuiniging en verlichting waar moge
lijk. overigens onbskrompsn voor
ziening in de nooien; recht, gerech
tigheid sn voortvarendheid in onder-
wy« en sociale wetgeving; cbriatelyko
politiek in Nederland en Ind e.
,,Het Gentrum(r.-k.) vindt hst
9eén mooie troonrede, krachtig van
vorm, watrdig van toon, rijk van
inhoud." Het is een sUrke regeering,
welke dit .sterke sluk opstelde".
By ,Het Huisgezin" (r.-k.) hesft de
troonrede den indruk vau rustige
kracht, maar ook dien van saam-
hoorigheid gewekt.
Meer dan groote lijnen lsre ft men
in deze Troonrede echter niet aan.
Wij hebben eenvoudig een rechts
boleid te wachten zond«r meer, dat
niet zal buigen voor linksche drei
gementen, maar evenmin in drijven
haar kracht zal zoeken.
_Het Volk(S.8.A.P.) noemt het
staatsstuk een tamelijk kleurloos
geschrift, waarin niet is aangegeven,
in welke richting de oplosuing van
do vermelde zaken gezocht zal wordon.
Wat van ds aanvankelijke voor
nemens van den nisuwen krisis-
ministsr aanstonds verluidde, stemde
allerminst tot gerustheid, en wat da
troonrede er nu van zegt, zijn niet
veel anders dan algemeens frazen.
De regeering zal te dazen opzichte
duchtig aan den tand gevoeld moeten
worden, opdat er zekerheid kome,
in hoeverre zy bsreid is asn het
onveranderd program der moderne
arbeidersbeweging, reeds hst vorige
jaar ingediend, gevolg te geven.
Verder zegt het Volk:
Etn goede noot op het regeerings-
program verdient ds aankondiging
van vermindering van de lasten der
mobilisatie. Wy verliezen niet uit het
oog, dat nog skchta «en .trachten'"
naar die vermindering wordt in
uitzicht gesteld. Hopelijk moet hieruit
niet afgeleid worden, dat nog geen
overeenstemming in den boezem van
het kabinet bereikt is ten aanzien
van do mogelijkheid van gedeeltelijke
mobilisatie. Wellicht batoekvnt het
alleen, dat nog het verzet van den
opperbevelhebber, waarvan re«d« spra
ke was, overwonnen moet worden.
Een Ipkonsekwentie ziet het blad
in ds aankondiging van de voortzet
ting der vorining van oen mliitsire
weermacht in d8 koloniën.
Met genoegen werd vernomen, dat
de uitvoering van bet nieuwe onder
wijsartikel der grondwet ,in den geost
van ondsrling vertrouwen en toena
dering" zal worden behandeld. Echtor
wordt het genoegen daarover aan
merkelijk gedempt door het beriebt,
dat vooraf de gelijkstelling der sala-
riajjjn van de openbare enbirondere
onderwijzers zal wordon ingevoerd.
Het aanstonds doorzetten van bet
eenmaal verworpen voorstel, nu door
de regeering, geeft geon hoogen dunk
van .den geest van onderling ver
trouwen en toenadering", waarin de
regeering; in onderwijszaken toezegt
te zullon bandelen.
Ook in de aankondiging betriffende
de Talma- wetton ziet het blad weinig
goeds,
Vcorloopig heeft de Troonrede op
menig punt een gevoel van onbeh»
gelijkheid by het blad gewekt.
BINNENLAND.
Sfaatscommissls opleiding
zai-officier«n.
Naar .Het Vad." verneemt, zyn de
werkzaamheden der Staatscommissie
inzake de opleiding tot zee-officier od
tot officier-machinist thans zoover
gevorderd dat binnenkort bet ge (rukte
verslag aan H. M. de Koninging zal
worden aar-geboden. Deze commissie,
wtlke ODder voorzitterschap van den
oud-Minister Colijn werkt, zal hst
verzoek doen haar rapport openbaar
te mogen maken. Met belangstelling
wordt het verslsg tegemoet gezien.
Bo commissie b»gon einde Februari
haar arbeid en heeft biykbaar met
spoed gewerkt, want de baar voor
gelegde vraagstukken 7treiscbten een
grondige s udie.
Verbetering van de zeewering In
Noord-Holland.
Op de begrooting voor Waterstaat
zyn gelden uitgetrokken voor de vcort-
zetting vau de verdediging van den
onderzteschen oever aan de zuidoost-
punt van Tixel
voor de verdediging vsn hetNoor-
derstrand van Vlieland;
voor de vordediging van den duin-
voet langs het zuiderstrand van Vlie
land;
verbetering van een hoofd voor de
Pettemer zaeweiing;
bezloking en bescorting vau hit
onderzeesch beloop van d«n Helder-
schen zeidtjk;
voorziening in de verdediging van
de Noordzeekust in de provincie
Noord-Holland,tuitchendeH»lderscbe
en Hondsbossche zeeweringen.
Zuiderzeewerken.
Een wetsontwerp is ingediend,
waarin voorgesteld wordt de begroo-
ting van het Zuiderzetfonds vast te
stellen op f 200.000, wiarbij rekening
is gehouden met de vestiging ea in
richting van een bureel voor de
Zuiderzeewerken, de indienatotellicg
van personeel en uitgebreide opne
mingen sn onderzoekingen, die in bet
volgend jaar zullen wordon ter hand
genomen.
Staatsvisschershavenbtdrljf
IJmuidaa.
Ingediend is een wetsontwerp tot
vaststelling van de begrooticg voor
het StaaiivicscherihaveDbedriff to
IJmuiden, biyken» dewelke voor
eersten termyn van den bouw van
een tweadc drijvend droogdok
250.000 wordt aangevraagd. Met
het oog Gp het later te herstellen
vorkoor in de haven rekent men op
don bouw van een vierde viechhal,
waarvoor als eerste termön f 110.000
noodig is. Be aanleg van de haring
haven zal moeten wordin voortgezet.
Voor mogelijke uitbreiding wordt
thana de aankoop van leriein voor
gesteld.
Hervatting spoordienst Amsterdam
Weesp.
Bonderdag wordt de dienst
Amsteidam—Hilvsrsum -Amerifoort
hirvat.
B.e treinen zullen 10—15 minuten
vroiger vertrekken dan op de dienst
regeling is aangegeven.
Relletjes.
To Amsterdam hebben Dinsdag
weder ongeregeldheden plaats gehad
waarby de bakkerawinkcls vooral het
moetten ontgelden, 's Mergens te elf
uur drongen een troep mannen en
vrouwen de winkel van de fa. Sl&hle
aan de Spuietraat binnen en maakte
men zich meester van den geheelen
brood voof raad.
Boor de Westerstraat trok Bins-
dagmiddag een troep vrouwen en
kinderen, blykbaar van zins brood
te bi machtigen. Een Juid gfjouw
steeg op, toen van een bakkerswinkel
de gordijnen werden neergelaten en
de deur gesloten werd. Een vergeefsche
roffel met vuisten op de glazen win
keldeur en de vrouwen trokken
verder, met snellen pas, over de
NoordermarktnaardeBrouwersgracht.
Be bakkerswinkel op den hook van
Brouwersgracht on Keizersgracht
bleek het doel van den tocht en de
vrouwen stormden er heen, den win
kel binnen. Baar eitchten z(j schreeu
wend en kryicheni brood. Be bakker
beduidde, dat bij bet niet had, doch
do vrouwen geloofden hem niet en
bleven schreeuwen.
Eerst toen politie en huzaren ver
schonen verspreidde ie menigte zich.
In de Kiukoratraat v?aa het Dins
dagmiddag eveneens rumoerig. Een
troep opgeschoten jongens, vergezeld
door vrouwen uit de volksklasse,
eisebte in den bakkerswinkel van
Homoet, Tollensatraat 102, bróód
zonder bon. Het personeel was ge
noodzaakt het brood af te geven,
doch meaige vrouw betaalds hot
brood.
In andere gedeelteg van do Van
Lennepbuurfc en het Bilderdijkkwar-
tier is door enkele groepen gepoogd
grocntenwinkels te plunderen. Het
optreden der patrouilleert den mare-
cbauiiées beeft dit weten te voor
komen.
Zes gewonden.
Ba Jordaan is Binsdag in den voor
avond het tooneol geweest van on-
gerogftldhcdsn, waarby door de in
fanterie, welke de politie assisteerde,
eenlgo schoten werden gelost. Het
noodlottig gevolg was, dat zes per
sonen gewond werden, waarvan een
een enkele ernstig.
Tusschen zes en zeven uur werd
In den Amaterdamschen Boterbandel,
Lindenctraat hoek NoordtrmarkL
boter zonder bons verdocht. Toen de
winkel uttvei koelst was, ontstond
groote ont^.vrsdenheid onder het pu
bliek, dat nog niet aan de beurt was
l geweest. Bie ontevredenheid uitte zich
dat er in ons kleine land neg duizenden, ja tienduizenden gevonden worden, die
niets of byna niets van een of meer der vreemde talen kennen. Want er is nu
gelegenheid om rp prettige eenvoudige wyze Fransch, Duitsch cf Engelsch te
le«ren en dat tegen zulk een biliykeu piys, dat niemand in zyn geldehjko om
stand'gheden een redon kan zien, hier aan geen deel te nemen. Voor den piys
van f 0.60 per maand ontvangt U wekeiyks een blad, dat U geleidelijk maar
z«ker zoover brengt, dat U een eenvoudig boek in de vreemdo taal kunt lezen,
dat U in staat zyt eenvoudige correspondentie in die taal te voeren. Proifcum-
mers worden gratis en franco toegezonden. Bize geleganboid moogt Uniet
laten paeseeren. Vraagt proefnummers. A. F. G. LEIOERITZ, D. H. SCHENK,
Hoofdondorwyzers, Amstoldijk .47, Amsterdam. Telefoon Zuid 4072.
dcor het werpen met ateenen naar
de militairen, die ondor bovol van
ten laten luitenant op de Noorder-
markt waren opgeateld. Baar ver
schillende sommaties niet voldoende
bleken om do menigte te bewegtn
zich te verspreiden, volgde een salvo
met wachtpatronen. Een zestal psr-
eonen, manren, viouwsn en jongens
werden getroffen, waarop de men-
schen gillend uiteenstoven en weg
vluchtten in de donkere zyatraten.
Te 's Gravenhage werden eveneens
relletjes veroorzaakt. Hier werd een
aanval gedaan op eenige levensmid
delenwinkels aan de Vaenkad* en de
Nieuwe Haven. Er word onmiddeliyk
het was omstreeks half acht toen
de eerste ruit werd ingeworpen
krachtdadig Ingegrepen. Be oploopjes,
die de voorvallen hadden veroorzaakt,
gaven aanleiding tot de vorming van
een aantal troepen opgeschoten jon
gens, die dan hier, dan daar opdoken
en poogden ruiten in te slaan en
zooveel mogeiyk rumoer te veroor
zaken. Onmiddeliyk zag men de be
faamde houten blindeeringen, die ln
April negenoeg elk winkelraam be
schutten, weor te voorscbyn halen.
Be politie was intucschen op haar
qui vive in, versterkt door «en aan
zienlijke macht huzaren, tïaagde zy
erin uitbreiding van de herrie te
voorkomen.
Het brandpunt van ds berrie was
het kwartier Prineegracbt-Groote
Markt; er moest daar ef teltyke malen
gechargeerd worden. Tegen tienen
werd het ook daar intuaschen weer
iuetig. Voor soover men kon nagaan
is het gebleven by enkele ingesmeten
ruiten, speciaal in brood- en melk-
zakon, en by het weghalen van par-
tijijes kaas #n dergelijke voedings
middelen,
Ongeluk.
Op het vliegterrein (uaachen
Vljesingen en Seuburg werd Binsdsg-
mlddag het Zondag gedaalde Engelsche
vliegtuig gedemonteerd. Boor het
omslaan van dit vliegtuig kwam het
terecht op een daar op schildwacht
ataanden milicien, die onmiddeliyk
dood was.
Nog altijd Kvatta.
Een paar dagen geleden toch vor-
den te Pannerden de ambtenaren
langs den Rijnoever verborgen een-
en-twintig zakken, volgepakt met
«enige duizenden stukken Kwatta-
chocolade tot «en groote waarde. Be
goederen waren daar blykbaar per
schip gsdepoceerd, om later op de
zelfde wyzi verder te wordsn ver
voord, totdat de grens zou zyn bereikt.
AUas werd gecorfiskeerd.
Vlaaehart-O. W.
Het gaat den Zuidarzeevisichers
wei naar den vliezo. Na een zeld
zame antjovlsperiode een zeer groote
botvan'gst on dat tegen gemiddeld
60 cent per pond, dat mag wel een
vet je heeten. Een dageiykacbe ont
vangst van 'n f400.— i» nu niet zoo
heel zeldzaam, evenmin als «en wc-
keiykscbe van f2000. Men moet
daarbij evenwel in aanmerking nemen,
dat de materialen van 'c vak thans
schromoiyk duur zyn. Maar.
btyft toch wel wat over I
Etn smokktlcomplot.
Men melit aan de ,L. K."
Te Echt zyn als verdacht van
medeplicbt'gheid aan smokkelen ge
arresteerd de sectiechef der ryka-
ambtenaren en enkele notabelen.
Ze zijn naar Roermond overgebracht
en op laat van de Justitie ln de
gevangenis opgesloten.
Di diefstal van f 37.000.
Binsdagmiddag te half vijf is de
bediende die een bankinstelling te
Amsterdam hestt opgelicht voor 37
bapkbiljttten van duizend galden in
tötel Hamdorf te Laren gearresteerd.
Hij was in.-het betel gekomen en
bad kamers besteld, maar wekte door
zdn handelingen den achterdocht van
den hotelhouder temeer, wfil door den
gaet een bankbiljet van duizend gul
den werd gewisseld.
Blnsdsgmorgen las de hotelhouder
in de bladen het verhaal van de op
lichting sn bovond dat het nummsr
van het door hem in ontvangst ge
nomen bankbiljet overeen kwam met
dat, door de politie voor een der gc-
stelen bankbiljetten opgegeven.
Be politie, gewaarschuwd, stelde
een onderzoek in, in de kssten van
de kamer, door den bediende gebuurd.
Z« vond dsar de 35 overige bank
biljetten.
Toen de verdachte 's middags per
auto naar het hotel terugkeerde, werd
hy door eenige rechercheurs gearre
steerd.
Desertie an haar gevolgen.
Zaterdag kwam to Oldenzasl weer
over de grens de Noderlandacbe mili
tair Jan Fcenstra uit Lemmer, die op
8 Augustus 1917 m«t en op aandringen
van zyn kameraad Harmen Bakker
uit Wykel (Friesl.) van zyn corps het
24e res. regiment in Zeelsnd naar
Belg'ö was gedesertsird. Beze desertie
was hem sl heel slecht bekomen en
op zyn herhaald aandringen an smee
ken wae hij eindeiyk ds vorige week
.door de Bultsche autoriteiten vrijge
laten. Over zijn lotgevallen deelde hy
cJÉihet volgende mede,We kwamen
an in de gemeente Eecloo op Belgisch
grondgebied, waar we een nacht door
de Bultsche grenswacht werden ge
vangen gehouden. Baarna werden we
naar Gent en den daaropvolgenden
dag naar Kortryk en voor den com
mandant geleid. Baze trachtte van ons
allerlei wetenswaardigheden over het
Nederlandsche leger te vernemen en
hy liet ons daarom 8 dagen zoo gosd
als vry in Kortryk rondloopeD. Toen
hy echter geen enkele inlichting over
ons leger kon verkrygen, omdat we
pertinent weigerden, deze te verstrek
ken, werden we overgebrscht naar
het gevangenkamp by Bülmen en
acht dagen later naar het Sennelager
by Padeiborn. En weer een wook later
werd ik overgebracht, naar het atraf
lager Lichtenhorat, omdat ik weigerde
den arbeid te verrichton, welken men
my aanwees. In het beruchts kamp
Lichtenhorat heb ik gedurende een
verblijf van acht maanden heel wat
ellsnds beleefd en nog meer gezien.
Be behandeling was daar zeer bard,
vsor velen onmanscheiyk de voeding,
dekking, enz. uitermate slecht. Met
hard werken van 's morgens 8 uur
tot 'saveadt 6 uur verdiands ik de
totale som van SO Pfg. Vaak hadden
wo 's middags om 12 uur nog goen
et«n gehad. Aanhoudend verzocht ik
naar Nederland te mogen terugkeeren,
doch alles tevergeefs. Integendeelna
acht maanden verbiyf in dit ver-
ichrikkeiyke oord werd ik met 13
andere Nederlanders getransporteerd
naar een steenfabriek te Annetzaan
de Elbe, waar we hard moeiten wer
ken. Hier verdiende ik zei Mark per
dag, maar moest zelf ook voer koit,
enz. zorgen, slechts drie dagen was
t my mogeiyk dit werk te verrichten
ik werd ernstig ziek (en ben thans
nog lydende) en naar het ziekenhuis
te Bannenberg overgebracht. Tien
weken lang genoot ik daar een vry
goede verpleging. Baarna was Ik rog
twee maanden in het kamp teHolz-
mindon, waar ik echter niet behoefde
te werken, omdat ik te zwak was.
)r bon ik dan eicdelyk op myn
dringends smeekingen vrijgelaten en
ik dank don hemel dat ik hier weer
ben." En als we ten slotte den 20-
jarigen jongeman vroegen, waarom
uy toch was gaan deserteeren, ant
woordde by, dat hy door zyn kameraad,
die ouder wa» dan by, was verleid,
onder voorspiegeling, dat bet ln
Buitschland veel beter was dan in
Holland. Hy had er echter spyt genoeg
van en een jaar lang een zeer treurig
leven moeten leiden.
IN8EZ0NDEN.
BnlUo VMintwoordtllJkhcId dar Radactla.
(Van olat gapiutsta itukkan wordt da copy
niat taniggagavan.)
Da Openluchtfeesten.
Geachte Redactie
Bele»>fd verzoek ik U plaatsing
voor het volgende
Ia de vergadering waarin rekening
en verantwoording werd g? daar inzake
de openluchtfeesten in Augustus fa-
honden, werd door den Hs»r W.
Biersteker als voorzlttor vaa Helders
Belang" zyn leedwezen mtgeiproken
over myn optie Jen in den Raad,
waarin ik ais mijn macnicg zou
hebben uitgesproken dat deze feeeten
als oen janboel" zouden zyn te
karaktorisseren en mij werd to» ge
roepen .komt eens kyken op w.lke
wyze de sport geësrd en gediecd
wordt".
Geachte Redactie, ik teb ten*
geicformeerd of ik de gekwalificeerde
woorden febezgd heb, doch ik kan
met zekerheid medt doelen dat deze
woorden niet door my geuit *yn.
Maar afgescheiden hiervan, laat ik dun
heer B. de verzekering mogin geven
dat ik niet onder dee voor zyn waar-
detrlcg ten oj zichte van do sport.
Beze beeft myn volle tympatbie.
Wanneer de he>r B. 't verder beeft
als zonden myn uitingen niet bevoi:
dolyk zyn aan den goeden geelt en
de eenheid der bevolking, dan wil ik
hem er op wijzen dat jnist het Comité
oorzaak is dat deze eenheid verbroken
wordt, aangezien men door het hou
den dier aportdemonstratio's op di n
Zondag esn belangryk deel der
berolking buitensluit.
Myn bezwaar gaat dus niet tegen
het honden van muziekconcou: en
■portdemonatraties, deze hebben zoo
als ik zeg, myn sympathie, doch myn
bezwaar was en dat h«b ik uitge
sproken, dat de overheid zyn goed
keuring beeft gehecht aan het daar
aan vertinden van feeatoiykheden,
welke in deze tyden van bitteren
nood en waar het leed van het men ach-
dom torenhoog «tijgt, m. i. te veroor-
deelen zijn. Wat overigens het karak
ter van de feesttiykheden betreft, do
heer Schotffelenberger beeft zich in
dit blad uitgelaten op een wyze waar
uit men kon opmaken dat die feesten
nu niet zoo byzonder veredelend
werkten, terwyi de heer Zonder van
ook in dit blad schreef dat waar de
heer Adriaanae op de feestelfikhoden
critiek uitoefende, hy daaraan niete
had toe te voegen. Ik sta dus niet
geheel alleen in mQn oordeel, sterker
nog, ik geloof dat zeer veel inwoners
dezer gemeente, al houden zy zich
.als schoenmaker by htm loost" niette
min volkomen myn oordeel onder
schrijven.
De beer B. doet 't voorkomen als-
of lk «an buitenstaander ben. Mag ik
1 hom tenslotte nog herinnaren dat ik
