HELDERSCHECOURANT
No. 4990
DINSDAG 24 SEPTEMBER 1918
46« JAARGANG
yitlwriS.PB»»"* Jr., ■•ld«r. 9pl»m 7000 ox. Abmin«m«nt»prqa g in dm artad tl.-, pai- tl.gS, Bollenland jg.25. - Laaaaa*^ 8 •awt. Aawif atlfee» per ragat 1# t -t- 2Q aarioa«toe»lafl.
Op pagina 4 van dit blad
ia opgenomani
1. DE DISTRIBUTIE te Helder.
Texel.
Callantscog.
Anna Paulowna,
ZIJP».
2. Feuilleton, enz.
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldereche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
3d# kwartaal 1918 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 30 Sept. a.s., zullende
anders daarover per postkwitantie
worden beschikt met verhooging van
dispoaitiekosten.
Aangezien, door de verhoogde in
casso tarieven van de postj thans met
10 cents verhooging inplaats van 5
moet voorden beschikt, raden wij onzen
abonné's, in hun eigen belang aan,
ons het bedrag zoo spoedig mogelijk
toetezenden.-Postwissels voor dat doel
behoeven slechts met een zegel van
21/» cent te worden beplakt.
De abonnementsprijzen van ons blad
en zijne premie uitgaven, zijn:
Helderseha Courant:
franco per post f 1.25, Buitenland f 2.25
Zondagsblad
franco par post f 0.60, Buitenland f 0.90
Modeblad:
franco per pest f fh95, Buitenland f 1.20
Een Turksche débacle in
Palestina.
18.000 ganagaaui au lOOkaaoanaa
la handaa dar Eagalaabaa.
In den nacht van 19 Sept. hebben
de Ea$slvch*a in Palestina «ver «en
front van 16 mölen, tusschen Rabat
en de ;k0 hst offensief geopend. Zy
braken in den nacht door de Tarkache
linies m rukten 's avonds Tulkeron
binnen, twintig K.M. van hun uit
gangspunt. Do cavalerie staat in den
rug van het geheels Turkscho leger
en rukt Oostwaarts op naar Nablus;
andere cavalorie rukt op naar öiabula
«n fioisau, cm den Turken den
terugtocht naar 't Noor don af te
snijden.
Loadec, 22 S®pt. Op 20 September
was d# tessenotsind van den vijand
ovoral gebroken, uitgezonderd op don
Turkschon linkervleugel in de J o r-
d a a n v a 1.1 e i. Onze linkervleugel,
die een omtrekkende beweging ten
Opeten van Bah had gemaakt, be
reikte de linie Idiah—Baka—
M a n k o u d i o h, een kruispunt van
spoor- en straatwegen, die uit bet
Westen naar Nablus loopen.
Onzs rechtervleugel, die door moei
lijk tirran oprukt», en aanzienlijken
tegenstand moest overwinnen, hotft
d« linie Khan-Jibelt bereikt,
1 >/4 myi ten Noord-Oosten van
M u g b t r e a-S a w 1 e h,aan den weg
van Jeruzalem naar Nab 1 u
In het Noorden is onze cavalerie
het land van A r rad d ou doorge
trokken en hóeft de steden Naza-
rath, Afule en Bejsan bezet,
zy ving daar de gedeaorganisesrde
raasaa's der vijandelijke troepen en
convooien op, toon deze uit het Zuiden
aankwamen. Alle wegen langs welke
de vgand nog kon ontsnappen, met
uitzondering van deoverg angsplaatstn
in de Jordaan tusschenBo i ran
en J i a z- o d-D a m i e h, waren aldns
afgesloten.
Ten Oosten van den Jerdaan
hebben de Arabische troepen van den
koning van Hedjaz de spooriyh van
Bnraa op talrijke plaatsen vernield.
Verscheidene belangrijke bruggen,
waaronder een over de Yurmak,
zijn vernietigd.
21 September 's avonds, waa het
aautalgevangenen tot 1S.000 gestegen.
Het aantel vevoverdo kanonnen be
draagt 120.
Uit Macedoniën.
De geallieerden overschrijden de
Czerna.
Parijs, 21 Sopt., 'a avond»,
vervolging van de Bulgaarsch» strëd-
krachten, die tusschen Czerna en
V a r d a r verslagen zijn, wordt
stelselmatig voortgezet, ondanks den
toonemecdo tegenstand der Bulgaar-
scbe achterhoede. De Serviicho strijd
krachten hebben de|M l d d c n- V a t s h a
bereikt.
Op den linkervleugel hobben de
Engslech-PraMCh-Serviecho troepen
de Czerna overgeschreden in de
streek van C o b r e n. Op den rechter
vleugel hebben zij zich meester ge
maakt van den top van de Part*
en van B z o n a.
Be Bulgaren verbranden de dorpen,
die zij ontruimen. Een van hun
veldbatterHeu is in handen der Fran-
schim gevallen.
Het aantal gevangenen bedraagt
reeds 5000. 90 Kanonnen werden
vorovord.
Vin hst Wettalijk front.
Berlijn, 22 Sept. 's middage. H e t
leger vanprinsRupprecht.
Ten W. van F1 e u r b a i x en ten
Z. van Havrincourt werden
Eogeleche partieele aanvallen en ten
N. van de Scarpe krachtige Aanval
len van den vijand afgeslagen. Bij
een door ons ondernomen operatie
maakten wij 45 gevangenen.
Hetlegervan gen e r aa 1 v on
B o e b n. Na de vruchtelooze partieele
aanvallen der beide laatste dagen,
gingen do Engelschen gistere» weder
tot groote aanvallen over. Hun doel
was ion doorbraak ten Z. van Ka-
me rijk. Onder bescherming van
dichte vuurgolvtn, begon de 'Engel-
sche infanterie, vergezeld door tanks
tusschcn hot boach van O o u z e a u
court en Hargicourt dun san-
val. Wij hadden in afwachting van
don vöauclelykipn aanval in den nacht
vaa ,19 sa 20 September onze
verdediging van het vrije terrein ten
Oosten van Epehy naar de oude
Engelicba stellingen tusschen Vil-
1 e r a G u i s 1 a i n en B e 11 i c o u r ft
verlegd. Be aanval werd voer onze
linie tot staan gebracht.
Na een zeer krachtige artillerie-
voorboreiding ging de vijand opnieuw
tot d«n asnval ovar. Ook doza tweede
stormloop mislukte volkomen. In h»t
Zuld-Wooteiijk Brei van V i 11 e r s
6 u i s 1 a i n en de boerderij Q u e u-
nomonft drong de vijand tydelyk
binnen, doch door een tegenaanval
word hy onmiddellijk waar verdreven.
Bsb avond» en des nac'ate volgden
op een zeer krschtig® beschieting
nogmaals hevige aanvallen, die af
geslagen werden.
Londm, 22 Sept namiddag.
Gedurende den nacht hebban onze
troepen den aanval ten Oosten van
Epéby hernieuwd en vorderingen
gemaakt. Zij hebben de Priel boerderij
andere versterkte weerstands
puuten veroverd. Gisteren en doa
nachts zijn eon aantal gevangenen
door ons gemaakt.
Ten Zuiden van Viller» Guislain
werd gisteravond een pla&tsGltjkeri
aanval van den vijand na een ver
bitterd gevocht afgeslagen.
Ia don loop van den nacht hebben
onze troopan in diazon sector hun
linio vooruitgeschoven en verscheidene
gevangenen gemaakt.
Gisterenmiddag viel do vijand
opnieuw bij Mosuvres aan en werd
taruggoalagen.
Ba Eogalache troepen ondernamen
in den afgsloopsn nacht een succes-
veile plaatselijke op aratin ten Noorden
van do Scarpe, in da nn-oek van
Gravelie, wsartsy onzs lini» ovar een
front van twe# mijlen vooruitgobracht
werd en verscheiaono gevangenen
ons in banden violen.
Hedenmorgen de*d de vijand een
plaatselijken aanbal op onz® nieuwe
stellingen ten NoordWesten van
La Bisrés. -Be strijd duurt hior nog
steeds voort.
De Hindenburg-linie.
Een medewerker aan de .Baily
Mail" zegt
„Be origlceile Hindenburg-linie
werd in den wlDter van 1916 voltooid,
op een tijdstip toen de-Buitschers een
ineenstorting bij de Somme vreesden.
Be oorspronkelijk ontworpen linie liap
van een punt ten Oosten van Atrechfc
door Bullacourt en Quóaut naar St.
Quentin en de Aisae. Biarachter
Word, teneinde ook bij een doorbraak
dezer linie gedekt te zijn, een fcwssde
verdedigingsstvlael, de zoogenaamde
Wodan-linle aangelegd, welke achter
het eerste van Lens tot Quéant liop.
Bit diende ter bescherming van
Kamerijk en Bouai in geval van oen
Engelseh offensief met Atrecht alfi
uitgangspunt.
In Mei 1917 werd Bullecourt dooi
de Australiör» veroverd tn viel esn
belangrijk deel der Hindenburg linie
in onze banden, waarna zij door
Engelsche deskundigen onderzocht
kou worden.
Yan de voorrijde gezien bestaat zij
daar ter plaatse uit een glooiing met
een daar overheen loopende bruins
lijn, gevormd door d« eorats Duit-
sche loopgraaf.
Op een 125 meter afstands vóór
deze loopgraaf ligt sou draadver
sperring van 8 meter diepte, gemaakt
van bijzonder rtark prikkeldraad,
met prikkels van 2} centimeter
lengte, »n op sommigo plaatsen zoo
dik als «en pink, en voorts zoo door-
eengewoeld en .verward dat het uiterst
moeilik is er doorheen te komen.
Ylak achter deze linie zijn op iedere
100 metor afstands van beton ge
maakte stellingen gelegen, welke de
linie beheerschen. Eik van deze stel
lingen is ingericht voor van twee tot
vijf machinegeweren. In de tusechen-
ruimten tusschen deze .pillondoozen"
bsvinden zich ook nog andere ma
chinegeweer-stellingen.
Achter de eerst» linie vind', man
kris-kras door elkander, maar volgens
een geometrisch plan aangelegde
draadversperring» gordels en daar
achter, op een afstand al naar da ge
steldheid van den bodem wisselend
van een paar hond«rd meter tot drie
kwart kilometer, ligt een tweede loop
graaf. Bsza is bijzonder breed gemaakt,
teneinde te voorkomen dat tanks er
overheen kunnen gaan.
Achter de tweede loopgraaf ligt
opnieuw een draadversperringsgordel
«n dan komt do hoofd- of steunlinie.
Baze i» door Russischs gevangenen
gegraven en over de geheelo lengte
loopt eronder op 40 voat diepte e®u
tunnel, waarop onderaard sche kamers
uitkomen, alles elictrlsch verlicht.
Om de 50 meter vindt men ten trap,
dis naar den beganen grond loopt.
Bovsn den tunnel zijn een aantal
machinegeweer-posten en loopgraaf
mortior-stellingen aangebracht. L'fton
voeren van den tunnel naar deze
posten, zoodat de munitie gemakkelijk
en vlug naar boven kan worden
gebracht".
Luohtaanvalien op Karlsruhe
an Mancheim.
Londen, 21 Sept. Gedurende den
nacht van 20 op 21 September hebben
wij 17 ton bommen geworpen. Be
Lanz werksn te Mannheim en de
werven en fabrieken ten Westen van
Karlsruhe werden met succes aan-
gevallen. Te Karlsruhe brak een
zware brand uit, terwijl te Mann
heim ontploffingen werden waarge
nomen. Be hoogovens van de Burbacji-
werken werden gebombardeerd.
Da duikboot- an mljnoorlog.
Wesnen, 21 September. Een onzer
dulkbootsn heeft in den vroegen och
tend van 20 Sept. voor Kaap Rodeni,
noordeiyk van Bur&zzo, Ren groots
Franache duikboot tot zinken gebracht.
Behalve den fregat luitenant Eugéne
Lupére kon niemand worden gered.
Berlijn, 21 September. lu het ver
boden gebied om Eognland hebben de
Buitsche duikbooten 14,000 ton bruto
in den grond geboord.
Parijs, 21 September. Be Admiraal
Cbaraer (4600 t.) van Bizerta onder
weg naar Malta met 174 op rarendsn
en een lading paarden m oorlogstuig
aan boord ia op 13 dezer gstorpedeord.
AU» opvarenden op zes na zijn gered.
Britscha monitor gezonken.
Londen, 21 Septembsr. B» admirali
teit deelt mede dat nr den 16 Sept.
een Brifcïcho monitor in d« haven i»
gezoDken, ton gevolge van in
wendige ontploffing. Esn officier on
19 manschappen worden gedood; 57
man worden vermist en zjjn var-
moedeltjk gedood.
Een verandering In de leiding
van den Dulkbontoorlog
Uit Berlijn wordt gsmeld
„Vice-admiraal Behnke is met de
varv&nging van den maft verlof zjjnden
staats secretaris van marine, von
Cappell», bslast."
Be uitdrukking «met verlof zijnde"
maakt, dat hot groot® belang van dit
berichtniet dadelijk in hat oog springt
zegt de „N. Rotts. Ct."
Bit «verlof" van von CappellQ,die
tot nu roe ataatssecr«taria van marine
was, i» namelijk eerst Vydag inge-
gatn en van onbepsrkten duur. Met
andsxe woordoa von Cappelle ie ont
slagen, on zijn opvolger is Behnke,
een mzn, die zich niet hseft laten
kennen als voorstander van den on-
bsparktan duikbootoorlog.
In aile geval is de sonig® uitlating
in het openbaar, dis van ham b»kend
daz®, dat de duikbootoorlog do
belangen der neutralen niet moot
schaden, de laven* der opvarenden
van koopvaardijschepen moet ontzien
«n het volkenrecht niet meet aan
tasten. Nu dateert deze uitlating wel
van 1915, maar niet alleen laat de
censuur toe, dat het Berlinor Tageblatfc
aan deze uitlating herinnert, maar
hot agentschap van Wolff vertpreidt
deao herinnering zelfs per telegraaf.
Bovendien valt het aftrwdeu van
Cappelle en-zijn vervanging door
Bihnke in son tijd van diplomatieke
moeilijkheden met Spanje overduik-
bootkwe&tieezijn eerste taak zal dus
wel zijn er zorg voor te dragen, dat
de du kbootoorlogvoaring ook nog niet
dit land bij Buitschland's vijanden
voegt, on, ala in (lie lijn wordt voort-
gewerkt, mag men wel niet dadelijk
op zoo ieta als de opheffing van het
vsraperde gebied hopen, maar toch
wel dat bij de cijfers van da m&ando-
lijba vernietigd® handelaschefips-
ruimte, niet meer do gezamenlijke
inhoud zul zijn inbegrepen ven de
rampzaligs visicherischaepjes der
neutralen, waarvan de opvarenden
zoo dikwijl* do uifoefening van hun
vreedzaam bedrijf met den dood
hebben moeten bekoopen.
Bultschland wil op vrede aansturen,
en debenoeming van von Bebnke is
in zoover een stap in die richting,
s*ls zjj geschikt zijn, om tenminste
nieuwe oorlogsverklaringen ta ver
mijden. Bit mag niet zoo heel veel
acbyuen, maar hat duidt toch wel
aen g:oote verandering aan, want
men bedenke, dat in 1917 Buit schland
zich door den duikbootoorlog de oor
logsverklaring van Amerika op dan
hals heeft gehaald. Wanneer het nu
de onbeperkte handhaving van dit
soort van oorlogvoering niet meer
de moeite waard acht, om er do
vijandschap van Spanje in ruil voor
te krijgen dan versterkt dit toch
aanmerkelijk de positie van alle neu
tralen in duikbootkweities. Be be
noeming van Bthrka mag du* als
oen naar alle waarichijnlijkheld gun
stige gebeurtenis worden begroet.
Op hat stuk van het streven naar
vrcida i* dezo benoeming nog slechts
negatief work, maar er zijn nog ver
dere benoemingen op hoog® posten
te verwachten, waarvan men «enigen
positieven uitslag verwacht. Er
heericht in Buitschland die «igen
aardige spanning, die in oorlogstijd
telken* aan de bljaenroeping van den
Rijksdag ix voorafgegaan. Hat streven
is algemeen zooveel is duidelijk
om in den Rgksdag een meerderheid
op een vast politiek program te for-
meertm en de regeering met die
meerderheid in overaenstemming te
brengen.
Een oproep «an Amerika.
Ten einde te trachten de beschaaf
de wereld tegen het terrorisme in
Rusland onder het bewind der bols-
jtwikl te vereenigen, hebban de Ver-
eenigds Staten aan de ambassadeurs
en gezanten in neutrale en gealli
eerde landen opdracht gegeven, zich
er van te vsrgewiassn, of de regee
ringen, waarbij tij geaccrediteerd ztja,
zich willen aansluiten Mj een onmid-
delijke actie, om „den bedrijvers van
dez« misdaden dan afachuw in ta
prenten, waarmee de beschaving hun
huidige meodoogenlooze daden be
schouwt."
Aan Engeland en Frankrijk heeft
men deze vraag niet gesteld, daar
dezo da bolsjewiki feitelijk voor out
laws hebben verklaard. Zij zijn ech
ter tolegraüich van Amerika'» actie
in kennis gesteld.
Volgons beriehteu van diplomaten
moeten do vreedzame Russen inPe-
trograd, Moscou en andere steden
een openlijk erkende terroristische
campagne doerstaan. Buizenden wor
den zonder vorm van proces doodge
schoten. Ba gevangenissen zijn over
vol.
Hot is duidelijk gemaakt, dat de
Vereenigde Staten uitsluitend in het
belang van het Russische volk han
delen met bet doel het te helpen de
natie weder op te bouwen volgens
de beginselen van democratie
zelfbestuur.
BMNEMUND.
Een aansporing der Amerikaansohe
regeering.
Rvutor seint Uit Washington d.d.
20 Sipt.Hat departement van buiten-
Ucdsche zaken bispreakt in san
oföeieele verklaring don wenzch van
Nederland om levonamiddehn uit
Amerika te ontvangen, terwijl 400.000
ton Nederlandacbe ecbwoparulmt» in
Europesiche havorifl ongebruikt ligt.
In het «tuk wordt de hoop uitge
sproken, dat de Nedsrlantfsehe regee
ring hst voorbeeld der andere n*u
tralen zal volgen en duu weg openen
voor algem8®n« h»rvaiting van den
hanatl door hit verbod tot uitvaren
op te heffen.
Een handelsovereenkomst met
Oostenrijk?
Weentn, 20 Sept. 'Putschen Neder
land on Oostenrijk vinden onder
handelingen plaats, dia eeu gunstig
verloop nemen over het s>luitan van
een handelsovereenkomst, waarbij
Oostenrijk aan Nederland 5000 ton
petroleum on groot® hoeveolbcdep
suiker zal laveren, waart&gauovar
Nederland hsndelscredieten in gulden»
zal toestaan.
Rantsoansoring van gas on
•lactricitsit.
Het bureau voor madedselingen
inzake da voodsolvoorziening meldt:
Be Ryks-kolendistributie hooft voor
da rantaoenoering van gas en olac-
trlciteit voor h9t tijdvak van 1 Oc-
tobor 1918—31 Maart 1919 de vol
gende regelingen vastgesteld.
Wat het gass botrofc, moet aan alle
particuliere verbruikers worden ver
strekt
I. als minimumrantsoon
a. voor verlichting in October 14
Ms., in November 16 Ms., in Decem
ber 18 M3., in Januari 17 M3., in
Fabru&ri 13 M3., in Maart 12 M3.
b. voor bijkoken (watervorwarming
enz.): 10 Mx. per gezin per maand,
vermeerderd met 2 Ms. voor eiken
persoon, waaruit het gezin bestaat
II. als vast rantsoen
voor verwarming: 45 M8. in ruil
voor elke door de branéstoffencom
missie van het aanvullingsrantsoen
af te trekken brandstoffenoenheid,
tot een maximum van 6 brandstof-
fen eenheden, wslkc ruiling slechts
is toegfstaan aan hen, die in het
vorige winterseizoen hebben geruild.
In gemeenten, waar het gemiddeld
gebruik in het vorige wintertijd vak
lager was dan bovengenoemd mini
mum-rantsoen, mag uit den aard der
zaak hot minimum-rantsoun niet hoo-
ger worden gesteld dan het gemid
deld verbruik in dat tijdvak.
Nadat voor elke gaifAbriek d« hoe
veelheid grondstoffen ia vastgesteld,
noodig, zoowel om de bovenstaande
rantsoenen af te leveren ais om in
de door do Rijks-kolendistributie vast
ia stellen hoeveelheid gas voor in
dustrie, straatverlichting, verlichting
voor openbare gebouwen enz., te
voorzien, wordt do ovent.u«el over
blijvende hoeveelheid verdeeld over
de gasbedrijven in die gemeenten,
welke, naar het oordeel der Rfjks
kolendistributie, door bijzondere plaat
selijke omstandigheden, daarvoor in
aanmerking komen.
Aan alle gasbedrijven zal in deze
maand ten spoedigste worden mede
gedeeld, welke hoe vaalheid grond
stoffen in het tijdvak van 1 October
1918 tot 31 Maart 1919 kan worden
verwerkt.
Elke gemeente moet een zoodanig
stelsel van gas-rantaoeneering invoe
ren, dat elke verbruiker zijn minimum-
rantsoen ontvangt.
In vergelijking met derantsoenee
ring over het vorig winter tijd vak zjj
opgemerkt, dat het: iichtranixoan van
120 M5. in teruggebracht op 90 M5.,
betgeen, lettende op de verbrutks-
cfjfe/s van don vorigen winter, zon
der al te groofc bezwaren mogelijk
geacht wordt. Het gasrantsoan voor
bjjboken is hetzelfde gebleven als in
dan vorigen winter.
Baan uitvoer van laveRsmlddelan.
Naar hot Nad. Corr. bureau ons
meldt, is de uitvoer van alle levens
middelen en van alles, wat in bet
algemeen in verband staat met de
volkskkedicg, thans stopgezet,
Hat vatraataofiR.
Naar wij vernemen, bestaat bij de
regsering niet bet voornemen ver
andering te brengen in hot vetrantsoen.
Aardappalaa.
Naar wij ihan* met mat zekerheid
vernomen, ligt het in de bedoeling
den opslag van aardappelen door
paiticulieran met het oog op het
aanstaand winterseizoen mogoifjk te
maken tot beperkts hoeveelheden.
Distributie van volkaklaadiRg,
Ba gemeentebesturen van Amster
dam, Rotterdam, Ben Haag, Utrecht
en Groningen zijn opgeroepen tot een
bespreking op Maandag aanstaands
met minister Van IJwolateyn betref
fende de wijze, waarop de volksklcc-
ding zal worden gedistribueerd.
Eieren.
Bo Minister van Landbouw heeft
ingetrokken het vervoarvorbod on den
maximumprijs voor eiaren (dit eerste
alleen betreffende varsche eieren).
Biykens een circulair» aan de
burgemeesters is da Minister tot dezo
intrekking overgegaan op grond van
de omstandigheid, dat de productie
van eieren ln die mate is verminderd,
dat voor handhaving der betrekkelijke
beschikkingen geen aanleiding meer
bestaat en de regeering thans be
schikken kan over een hoeveelheid
k&lkeieren voor den komenden winter
ten behoeve van zieken en zwakken.
Be wyze, waarop de distributie van
kalkeleren zal plaats vinden, zal nader
bekend worden gtfnaak^
Schoenen,
Do Rsgoering heeft besloten over
te -gaan tot 'rantaoonearing van
schoenen.
Voortaan zullen alleen schoenen
verkrijgbaar zijn ttgen afgifte van
•en door het gemesntebastour te
verstrekken bon.
In afwachting van het totstand-
feorasn der daarvoor noodige rege-
lingan ia inftmehen aflivering vaa
schoonen zoowel door grossiers als
door winkeliers aan publiek verboden.
Op het oogenblik kun en dus geen
schoenen worden gskocöt.
Het Bureau voor Mededelingen iii
zaka de voedselvoorziening meldt:
Sinds langen t?jd worden ui? het
buitenland gjsn looistoffen meer aan
gevoerd, terwijl da inlandsen» pro
ductie allerminst in de behoefte'kan
voorziaa. Ook van ai: dor» grondstoffen,
noodig voor da vervaardiging vaa
sohoenwsrk, namen da voorraden,
die sitt kondsn wordon aangevuld,
steeds af. Daardoor is reeds meer
dan één maatregel noodzakelijk ge-
wordan, teneinde het buschikbare
leder zoo billijk mogehjk ta verdoelsn
sn du, ook door1aiijgiug der productie
kosten, Bteods opioopondé prijzen
binnen redelijk® grenzen te houden.
Laatiitoiljk weiden daartoe de stan-
daardschoenen ingevoerd, waardoor
tegen niet to hoogo prijzen goede
schoenen ter beschikking konden
komen.
Aan den anderen kant werd bij
voortduring aangedrongen op hat
betrachten van spaaiz&amheid bij
het verrichten van reparaties; daar
voor werd niet meer zoolleer ter
beschikking gesteld, dan noodzakelijk
scheen.
Terwijl dus groote zuinigheid ge-
biadende sisch is, bleek julot in don
laatsten tijd eon zoo abnormaal groote
vraag raar schoenen te ontataan, dat
de Regeering heeft moeten besluiton
ook voor dat aitikal tot rantsoene
ring over te gaan. Voortaan zullen
derhalve alleen schoenen verkrijgbaar
zijn tegen afgifte van een door het
gomeenteb»stuur t® verstrekken bon.
Wat de winkeliers betreft, dezo
zullen in hot vervolg hun voorraden
alleen aangevuld kunnen krijgen
tsgan inlevering van bons aan de
grossiers, die op gelijke wij te woder
schoenen van de fabrikanten zullen
mogen ontvangen.
Be aflevering van schoenen door
de fabrikanten aan d« grossiers is
reeds gebonden aan een door bet
Rijkakantoor voor Huiden en Leder
ta verleenen ontbefflog van het ver
bod van afljvering.
Bat het in bet belang der winke
liers zei ven is, wanneer zij. stipt de
hand houden aan het afleverings
verbod, spreekt vanzelf. Immers,
wanneer zfj in strijd met dat verbod
toch verkoopen, znllen zij lator ook
naar evenredigheid minder bons
kunnen inleveren en zal dus de
aanvulling hunner voorraden in de
zelfde rnata daaronder lijden, ook
wat de voor hun handel onmisbare
juiste verhouding van soorten ®n
maten betreft.
Aan de gemeentebesturen is over
gelaten do regeling zóó te treffen,
dat de beperkte hoeveelheid schoenen,
die reeds gemaakt is of rog ver
vaardigd zal kunnen worden, ln den
eersten plaats ten goide komt aan
hen, die het meest bihoefto hebben
aan schoenwerk.
Vlaesch voor dan winter.
Sedert eenige dagen is aan het
abattoir te Amsterdam een aanvang
gemaakt met bet afslachten van het
vee, dat voor de vleeschvoorzlening
van dezen winter zal worden inge
vroren.
Naar da „Tel." meent, zijn hiervoor
1.000 atuke vee bestemd. Te Amster
dam zijn nu ongeveer 1000 schapen
gearriveerd an 200 rundereu. Be
kwaliteit van hat vleesch moet zeer
goed zijn.
Op het oogfnblik wordt alleen in
Amsterdam ea Haarlem vee voor
den winter geslacht. Het is echter
waarschijnlijk, dat nog ander® plaat
sen, waar men over csntrale slacht
plaatsen met vriescellen beschikt,
voor het afslachten en invriezen
worden aangewezen.
Het van dit ve« overblijvende vet
wordt naar de botvrfabriokon gozonden.
Da crisis-uitgaven.
Het loont de moeite^ zegt de Tel.,
uit de Millioenon nota die tegen
woordig haar naam mot eer® draagt
da cijfers bijeen te harken, die
betrekking hobben op dun crisis-dienst.
Zij kunnen ons leoren, welke ont
zaglijke, door niemand onzer ooit
vsrmoede uitgaven, al» gevolg van
den buitengewonen toestand gedaan
moesten worden. Eu zij do»n ons
tevens zien, hoe die uitgaven van
jaar tot jaar zijn toegenomen.
Em enkels greep du*.
Ziehier de sommen, die do crisis
ons sinds 1914 iietfi gekost
1914 f 91.665.073
1915 212.908.794
1916 252.011612
1917 348298,912
Voor de la&istganosrade twe® jaren
zijn de cijfers nog slechts voorlooplg.
Zy bunnen dus nog boog«r worden.
Houden wa ons echter aan d« boven
staande, dan zien we, dat van 1 Augus
tus 1914 tot 31 Bac. 1917 da crisis
ons in totaal vso rond 905 mil
lioen gulden heeft gekost. In
het begin van bet loopende jaar word
het milliard overschreden. Hebban
wö uit ele Millioenen-noti goed ge
cijferd, dan zullen de crisis uitgaven
over 1918 naar oen grova schatting
bedragen 470 k 500 millioen gulden,
Binnenkort zullen we dus de 1% mil
liard genaderd zijn.
Nu bedenke men twseöriel.
In da eerste plaats, dat in die
cijfers ook zitten de interneerings-
boston van krijgsgevangenen, die wij
later van de betrokken landen terug
ontvangen.
En vervolgens, dat we sinds 1916
ook 'n post crisis-ontvangsten hebben
voornamulijk d» verdediging»- en de
oorlogsiïinatbelsstingan. 0*«r 1916
brachten daze 33 millioan, over 1917
zelfs 229 millioen gulden op. Deze
bsdragon dienen als. dekking. Maar
dit verandert niets aan het feit, dat
we aardig op weg zijn, naar de IJ
mil'uaïd crieis-uitgaven. Wat dit cijfer
beUekent, f iet men al, wanneer men
woot, dat we (biykena d® citfors in
Bijlag B d®r Nota), van 1906 tot en
met; 1913 ln totaal ook ongevaer IJ
milliard aan gewone uitgaven haddun.
Be crisis-uitgaven zuilen dua san bet
«inds van 1918 ongeveer evenveel
bedragen als het totaal ven de gewone
staalsuitgavn gedursnd® da laatste
acht jaren vóór don oorlog.
Neemt men de gewone eu do crisis
uiftvavtn to zamon, dan zuiion zij van
1914 &f tot het oinde van het loopende
jaar ongeveer 2£ milliard bedragen.
Wanneer mciu nu weef, slat voor
1900 tot en roet 1913 de g»won«
itgaven ook in totaal 2J milliard
hebben bedragen, dan ziet men, dat
in 3} jsar crisiatlji de uilgaven zoo
0Dg»-/«sr evvn hoog zijn geweest als
in de laatste 13 jaren vóór dort oorlog
!»y eikaar.
Bit zegt genoeg.
Laat ons medolijden koesteren met
minister Be Yries, dis in dazen chaos
orde most brengen.
Da zaavlsacherfj.
Uit IJmulden wordt aan h«t Hdbl.
gemeld, dat do heeren Yeltkamp,
onderdirecteur der N. U. M. mr.
Andreae, rechtskundig adviseur der
Vemnitlng van Reeders van Vis-
scht&rs vaar tuigen te IJmuiden, en de
heer Hendry, directeur van het Britsn
Vischbureau in den Haag, naar Enge
land zullen vertrekken tot het voeren
van onderhandelingen, waardoor hot
mogelijk zou zijn dat ouzo stoom-
tioilervloot ongehinderd heft bedrijf op
de Noordzee zou kunnen uitoefenen.
Esh balangrljke aanhouding,
ie politia te Amsterdam is erin
geslaagd de hand te leggen op een
rende van acht psrsonen, dier er baar
werk van maakte vaische broodkaarten
ta vervaardigen «n uit te geven.
Dezer dagen werden twee psrsonen
gehoord wegens het handelen in brood-
raar ten. Bij nauwkeurige beschouwing
bleek bet een inspecteur dat de ver
handelde kaarten vervalacht waren.
Esn uitgebreid ondsrzoek werd inge
steld, met het gevolg, dat Vrijdag to
Haarlem een latterzetter en een druk
ker van een dtukkerij, waar de echte
kaerten worden vervaardigd, gearre
steerd werden. Zy hadden de metalen
cliché'» der kaarten uit de drukkerij
geatolen an hadden er in de woning
van een hunner vaische kaarten mee
vervaardigd. Per dag werden er ge
middeld duizend gedrukten afgeleverd.
Ia de woning werd een complets in
stallatie voor het drukken van de
vaische kaarten in btslag genomen.
Ook vond man er cliché'* voor brood
kaarten van de 72ste week. Men vond
er tevens cliché's voor het vervaardi
gen van bons voor kindermeel, welke
to Haarlem worden uitgegeven.
Bovendien zijn nog aangehouden
twee handlangers van de beide ver
vaardigers, eveneens werkzaam op de
drukkerij, waar de echte kaarten ge
maakt werden en verder vlor per
sonen, die de valnche kaarton in om
loop brachten.
Het Achttal is in amrst gesteld.
De vervaardigers verkochten de
kaarten voor 47J cent p«r stuk aan
hunne handlangers. Aan particulieren
werden de kaarten voor 75 cent par
stuk verkocht.
Liter zijn by de aangeboudonen ook
nog cliché's gevonden voor vaische
boteikaarten der lo, 6», 12» eu 13e
week.
Volgens huu verklaring waren de
gearresteerden pas enkelo weken met
hun misdadig bedryf bezig.
Dlafatal van 5000 broodkaartan.
Zondagmorgen is ts Amsterdam aan
gifte gedaan vaa een brutalen diefstal,
welk® des nachts hseft plaats gehad.
Twee mannen hadden zich nachts
aangamold by den waker van school
66 aan den Amsteldyk, voorgevende,
dat zij van do recherche waren, om
aldaar een ondorzoak in te «tellen.
Terwyi de waker met hen hot school
gebouw binnenging, werden zy ge
volgd door twee andore mannen, die
van hst gunstige oogoDblik gebiuik
maakten om 5000 broodkaarten, die
daar voor afgifte g»r«ed lagen, weg
te nomen.
Kleins pasmunt.
Ba Kamer vau Koophandel en Fa
brieken te Harderwyk hseft de aan
dacht van dan minister van ff oancién
gematigd op bet bnataande groote
gebrsk aan kleine pasm.nnt, kwarijam
en dubbeltjes. Vooral van d® zijde der
garnalen handelaren, die dagelijks als
pelioou vols kleine bsdragen hsbbon
uit te keeren, bereiken d® Kamer vele
klachten. Be Kamer geeft in ernstige
o rerwsging, bedoelde kleine pasmunt
te do*n slaan uit „minder gewild"
metaal.
Bioseoopvraagatuk.
9e minister van binnenlandsche
zaken i« voornemens een commissie
in te stellen tot onderzoek van het
bioscoopvraagstuk.
Ir vrasmdan krlJgsdlsRtt.
Aan „Het Volk" wordt gemeld:
Een Hollandsch burger in Amerika,
de ingenieur J. Slavenburg, ioimand
van «on Rotterdamsche bankiers
familie is door de Amirikaansche
regeeri&g, ondanks zijn protesten,
gedwongen dienst te nemen in het
leger. Pogingen cok van de familie
b)j verschillende consuls aangewand
om bem uit den dienet te krUgen,
mislukten. Hff werd naar het front
gezonden en is daar gewond. Ter
vorpleging werd by daarna opgeno
men in ®en hospitaal in Eo guland.
Opnieuw heeft men toen pogingen
in het werk gesteld om hem vry te
kiygen, zelfs by den vorigen minister
van oorlog, jhr. De Jonge. Tevar-
geefach echter. Be hoer Slavenburg
is, nadat hy hersteld was, weer naar
het front gezonden.
Wy vernemen, dat een Kamerlid,
de heer Snoeck Henbemans, zich
dezs zaak aangetrokken heeft.
Een seizoan zonder foolan.
He Nederlandacbe Centrale Bond
van Personrel in het HotelCLfó
en Rsstaurantbedryf znndt ons een
uitvoorig stuk over „een seizoen
zonder fooiem" waaraan het volgend»
ontleend is
H«t vraagütut van de afscbafffog
van het fooionstelsel in het hotel-,
café en restaurantbedrijf, wstd ln
den loop der jaren in vols toonaar
den reeds bezongen.
Niat zelden deed men het voor
komen, alnof het de kellnera e. d.
die don strijd voor d« aftchoffing
van het fooionetelsel zou don belem
meren. Ba fjibnlachtig üooge inkom
sten, welke elk jaar tijdens den kom-
kommertyd in tal van bladen over
de inkomsten Yan de kellnora worden
gelanceard, werd dan als verklaring
van deze tegenkanting naar voren
gebracht.
Hst i» verklaarbaar dat een groot
ds$ vau het bellnersparsoneol tegen
de afschaffing is, niet het minst
daarom, w«l hun de zekerheid tot
nog toe hseft ontbrokon dat zy aan
inkomsten er niet op achteruit zullen
gaan by opheffing van het fooien
stelsel. Het overige personeel in bet
bedrfff geniet zeer lage loenen.
Zouden zy naar dien maatstaf wor
den betaald, zoo ia het niet te ver
wonderen, wanneer do kellnora op
dié gronden tégen de afschaffing
ernstige bezwaren opperen.
Be stryd, dien de Bond voert ter
verkryging van een bstero positie
voor zyn leden, is o. m. gebaseerd
op het doel, om ook de kallnvrs iu
loondienst van den ondernemer te
brengen. Baarby wordt den vskge
nooten mat nadruk gewezen op het
immoreel®, van het voor fooien en
giften te moeten werken en leven,
en den mortelen druk, welke het op
de karakters der betrokkenen uit-
oifent.
By het verpachten van optnbare
jebouwen, werd van de zydo van den
iond getracht, het fooienstelsel hier
te doen verwyderen en de daar werk
zaam zynde kellners in loondienst te
brengen.
In Haarlem besloot de Raad het
fooienstelsel nlt den spoedig te openen
stadsschouwburg te houden, waarby
tevens werd bspanld, dat de loonen
van dit;; personeel door de commissie
van beheer diendsn te worden goed
gekeurd.
Ontegenzeggeiyk zijn het juist de
loonen, welke aan bet personeel in
de lunchrooms woiden betaald, die
dit personeel ertoe brengt, de fooi op
klandeatiene wüze te accspteeren.
Be exploitant van bet Hotel „De
Nieuws Kroon" te Apoldoorn heef»
godurendo het afgeloopen seizoen eon
proaf genomen met do afschaffing
van het fooisuBtelsol en aan het be
trokken personeel oen bshooriyk In
komen gewaarborgd.
Boor personeel tn directie werd
het publiek verzocht géén fooien te
geven en wed overeengekomen, dat
mocht er al eon* een zwakkeling
onder het personeel worden aar ge
troffen eono, die tegen de arbeid»
voorwaarden in, tóch een fooi had
aangenomen onmiddoliyk ontslag
zou volgen. Géén kellner word echter
op grond van oen duodanige om-
treding ontslagen. In'plant» van de
fooi trad de voorwaarde van „loon
naar wérken" en met voldoening msg
worden geconstateerd, dat het riaul-
laat van dszo proefneming er eene
is, die' hst' voortbestaan van deze
afschaffing doet verzekeren.
Het publiek ontelugen vau deze
heffing het door don ondernemer
opgelegd ter betaling van loon aan
zyn personeel, het poraoneel vry van
de permanente verdenking: slechts
d&troni voorkomend en gedienstig te
zyn, wyi dit van invloed is op d«
hte groot heid van de te ontvangen
fooi, daarenboven d« we:kjever vr(j
uitgaande van de rechtmatige be
sehuldiging, fééa salariH aan dit
pérsonsel te betalen, doch by bet
bepalen van de diverse prijzen, het
doen voorkomen, alsof het in groote
mate de loonen zyn, die de p?yzen
zoo deden stijgen.
Het resultaat van sou seizoen
zonder fooien wettigt dit berosp
op ds publick® modewerking.
Zij, die in het achter ons liggend
seizoen bot meer genoemd hotel ts
Apeldoorn bebbeu bezocht, konden
do afschïffing van het fooienstelsel
met voldosning constatesren en te
ven», dat bjj eon langer verblyf dan
oen kort oponthoud, kon worden waar-
Beuomen, dat ook zonder het ge7«n
van de gebruikelijks fooi een niet
minder vlugge bediening en aange
name omgang van do zijde van hst
b*trokk*n personeel werd ondervon
den.
Bs uitkomsten van de exploitatie,
over doa duur van een zomer, zonder
fooien derhalve verhoogd mot de
uitgaven aan loon voor do kellners
bleken in een daarvoor gehouien
bespreking tusschon de directie en
de vertegenwoordigers van den vak
bond voor de eerste géén aanleiding
te gav«n om de proefneming nint te
continuesran in tegendeel!
Zonder in zyn prijzen hooger ts
zyn dan geiykw&aidige zaken in den
omtrek of elders in den lando, werd
de zaak gedreven en eon verbooging
van consumptiopryzen was me«r hst
gevolg van de steeds stijgende in-
koopspryzen, dan het botalen van
loon aan dit personeel.
In het wezen der dingen wordt de
fooi dan ook félteiyk g®gevnn asn den
ondernemer, dia zyn kelners niet
betaalt, dit loon dus in zyn zak houdt
en geeft de bezoeker datgene, wat
door den ondernemer dient te worden
betaald.
Ie afwijking met alle bsdryven,
waarin naar het haat het