HELDERSCHE COURANT
No. 4994
DONDERDAG 3 OCTOBER 1918
46e JAARGANG
altaar,-i e. gg Jr., M«l*s»r^.qi»l«fca 7000 mx* &frq^»reeBtepriis^JiB_d^ go«t 11.85, «ntfnlaadi »2.26^lme •x. agnt, - AAwrfgtl&fi par ri<l 18 «gat 20 °/0 «wrloa»ioe«lag.
Op pagina 4 van dit blad
iSHOpgenoman i
1. Qamengd nieuw».
2. Sport.
3. Uit dan omtrok.
4. Fflullleton, enz.
DE'WEEK.
1 October.
Op 6ad oa zljö~da-honderd van de
Twèsde Kam*r nu compleet. Wij
hebben onze mater conecripta", me
vrouw Grosnewsg, door preeldaat
Foek in de vergadering van Vrydag
27 Sspterabsr j 1. op extrabwteiyjce
•wtjza brgroet ala eerste vrouw ru
Ns-eriard, di» ia de Volksvertegen
woordiging.-zitting imgnsraen, - en
w(j bebb«n.fl8>-acdepatras costcripti"
in hst Lagerhuis. 9e eoden en beloften
zya gedaan. B® Plattelander Boa hooft
gezorgd voor de „nota gal®", door ky
hst zrggen van »dat verklaar en- democraten,
beleef Ik" da Gronöwattolöka
„zuiverings formule", da beide
voorste vinger* van de rechterband,
geltjk fcy hst scd afleggen pleegt t®
gsKehieden, - op te haffen. Beee
Volka vertegenwoordiger zal een beei«&
deun hebben, om door de ambii-
brosders ,au serieus®" te wordon
genomen
Ia platte van dan tot minister van
Kolosfdn fesnoomdhn heer Itenburg
b«aft hst Osntrasl-Burapu den Rotter*
dampchen a^U-r-ssolutloualrJ. Schóu-
Uu gekozwi meaiou vtiklawa. Thans
ia nog slechte -dl vacature te ver*
vaikn, oat'Uua^doOi dr.«B»Vi»*»r'i
opircöea al» ■TOiBtatar-vawOadartry»,
Kusatea en "WetAj^hsppaa. Bij hst
opmaken v&a d® uitkomst d»r 3 Juli-
verkiezlogen zyn fouten gemaakt. Ze
waren talrijk au niét eender betae kenis,
maar toch niafc van d'en aard, dat
m?a da gelü&fabrievonosgslitig moest
vetkaren, VoibBteriög io datechnkk
dsr .Kieswet la ..echter onvermyieiyk.
W0 hebban su tot 1922 den tijd,
voof*«n alear wtderam een stormloop
kan worden ondernomen tegen de
Twsxds Ksmsr. JEi reeds .hseft ds
vryte.-d-imocratlïch® leider, mr. M«r-
ofaaut, - de S B.A.E» in een vllejjs
sf/angenA esn voorstel aanhangig
gemaskfej tut da artrikWng beeft voor
de verkiezingen sa?v 1922 bet actief
Vrouwen-kiesrecht in ta voeren.
Mea we*t, tet ds-premiar, Vij het
Adres debatje ia do Eirata Kamer,
zich wat het A. Y. K. betreft, een
.silnger om dan arm"' hield, zonder
zich esn oogsiibllk princlpivel te
verklaren tegen bat tos vertrouwen
van het stembiljet aan de Nederland*
echs vrouw. Na ès Indiening van bet
voorstel Mavchaat ia 't nog waar-
schQoiyker gsworden dan tevoren,
dat men pogen zal roede nu te hooren
ts kijj.-oo, hca hst nieuwe Kabinet
tageoorer A. V. K. etaat.
D Tweeöa Kamer ie zoo varit&nèif
geweest om haar voortra! riykeu voor
zitter, mr. B. Y'ock, op zetel te hand
haren. Rschts steunde ep 27 Ssptem
ber j.1. dsn unie-liberavlde soc.-demo
craten hielden zich aan dea vlce*
prasaei der vorig® Kamer, den beer
Schaper. Mat 83 at-mmen werd d®
hoer Fock waéarom numero een op
ii nominatie, en 'c ia zoerzskereen
blijk v&a buitengawoce waafdwricg,
d*t de Kamsr, zoo alt- zij nu ie saam-
gesteld, den hsar Fock gaf. Waar mat
At club Trcalstra geen accoord, due,
kon worden bereikt, was hiermee de
de zia tot toenadering in de Rechtache
gïledsren uitgeput. Vice prasBos nu
mero twee der lijnt, word de katho
lieke, mr. KooIbo, no; 3-dreubleider
van de chr. historische part^, jhr. mr.
Rs Geer. Bij den «tifli om bet
2de vies-pr*sid«ntscha? der Kamer
ging 't vrQwel Rechte (dat 51 atem-
meu uitbracht) tegen Linke, dat zich
op d»n hier Sclrapar vereenigde. Be
uitBiag - dat namel^k rar. Fock aan
d'j Króón werd voorgedragen voor és
biding, - mag men, nofmaaio ge
tuigd, ten z?erate tor juichen. Maar
overigens valt te betreuren dat toe-
epiuiten van de scherpte der partij
vorboudingen, blijkend uit het zich
iaoiearen van de «oe. democratiicho
gro>p. Uren san feilen atr^d, waarin
het uiterste van tact sn kracht d«s
voorzit!t>ra. zsi worden- gevergd, zjjo
ia da Kr.m«r to wachten. B® h«tmao
dor „NaderlaDdeche boltjewiki", d«
S. B. P., do revolutionair® heer Wijn
koop, kwaoi met zijo voorstel tor net
bs&ntwoordea dei Troonrede rast een
a-irsa, daaraan éa spjclala toelichting
gevend dat hst veris® Kabinet on
verwijld in etaat van beecbuldiging,
moet worden gesteld. Be heer Cort
v. d. Linden (die woldra weer inden
Raad van -State zjO-terugkeMen, de
plaat* van minialer Haemakerk ia-
nemend) zal zich ovor hsar Wijnkoop'*
grimmig* plannen vermoedelijk even
min bijjeor ongvrust maken ale zijn
ond-coilsga's van h-ït-minieterio, dih
vau 1913 tot 1918 bet bewind imfc
gevoerd. Maar de heer Wijnkoop 1Ü*
hoort Lot és sartskeiige menscben,
die ook een hopsloozsn kamp nlbt
gauw opga van, al ware 't slechte ott
hot gedruiech dat die strijd berokkent^.
Het voornteHfoeletrftj -etrekkeBé
om (via een adres van antwoord i
thane reede een groot politiek debat
met het Kcbinet-Ruys aan te binden;
Wat bat lot van dit voorstel zal zijn
ia terwijl ik dit schrijf, nog niet
kend.
Ia alle bescUsllenhelé veroerloof
ik mij do opvatting te handaaven,
dat-do Kamer het-al gemeen belang
'i büt zou dismra .n baten door nog
enkele wsken geduld te oefenen en
d?,n begin November bh
krijgen van den strijd, dien £e voor
stellen tot loyale uitvoering vau art.
192 Grondwet zullen ontketenen.
Waarlijk, in de eeratkomande
tijden zullen do stofwolken in ée
Parlementa-aresa hoog genoeg op
dwarrelen. Hst peinzen iar«edslang
immers over d« mojÉsHjkheid een»r
verbeterde werk-methode vau ons
Parlement. Be heer Merchant schreef
onlange in ,,Bs Vröz-Bsmocraat",
dat een wijziging der - Grondwet 't
bist ware, tan éo«l hebbend de
■grondwettelijke wetgevende macht
te veranderen; ée w«tg«?ende be
voegdheid ook tos te kennen aan
organisatie*, welke thans deza ba-
voegdbfilê miisen. Ds „verandsrdo
wsrkwijza" der Kamer, dia rnsnzoo
vurig wemebt, zou acht mr.
Marchant zich overtuigd -t. daarvan
hst gevolg wezen.
't Is mogelijk, en aan het advies
van ten man, zoo schrander .en zoo
ervaren ale ée leider der wijzüraig-
mcet zeker waarde
worden gehecht Bat .or gentmfd
dient te worden naar verfcetoricg
vau da parlementaire werk-mathode,
't staat vut Maar ook bet prach
tigite, kunstlgste syatasm zal -
vergete men niet in de praktijk
falsn indien ook „de menschen", die
't hebben toe te passen, zich niet
veranderen
Algemeone Beschouwingen over de
S-^atsbegrootiug het grooti pol'
tieka to*mooi te vieren.
Inderdaad, ds nationale L|jd ie
thans zóó kostbaar 1 tNogUeze week
zal inkomen het (in de Troonrede
immer* als extra urgente aangekon
digde) ontwerp tot gelijkstelling vau
de salarissen der opanb&re en b^-
zondaro onderwaters. Het berleefée
orttwerp*JU)ha*n<c éue.i.JaarbC zal
men «en voorproelje te genieten
Wd leven nu in den officieeien
jWiuiartyd". Ia dea nacht van 29
op 80 September, t® drie ure, zijn
ocz® klokken-ou horlogee <t«n uur
achtesuit gezet. E i hst wcór Is met
é®D wintertijd ln volkomen harmonie.
Sinds vele dagvn stroomt -e gelijk
op dit moment en plast ds regen
neer. Be heifst, in zijn barre gsdaants,
is gekomen. Be gewassen, vooral de
feoouen, moiten vau dsn. overvloed
van hemelwatsr geducht hebben
gsledsn.
Hst vooruitzicht is verre van vrco-
lijk. Wij zitten op 'i oogsnbhk in
afwachting vau d» komst der bons
zonder kant om nieuwe schoenen te
koopen of oude te laten repareersti.
9® vetnood stijgt met deu dag. Te
Amsterdam, dsn Haag, Haarlem en
elders hadden wesr broodrslletjez
plaatn, werden brooékarren g'.plua-
derd.
Bs onderhandelingen voor het slui
ten van een economische regeling
met ds ooriegvosrocden werdén her
vat. Amerika richtte tot de Neder-
lasdtche rege?riog de uitnocdigicg,
het verbod tot uitvaren in te trekken.
Bijna tegelijkertijd bereikte minis
ter Van Kamebeek het verzoek, uit
Weensn komend, om den Haag ta
kunnen kiezen als plsate, w?.ar d*
eerste besprekingen voor ho-. vredss-
borstel kunnen wordon gshoudeu.
Nsuiurlijk kon het ffangscbe ptein
slechte een antwoord gaven, dit in
overeenstemming w« met den elscb
der Neéerlandtcbe onz^digbaié.
Wij etaau thana, wat den wereld-
strijd betreft, einde ruim vier jiran
woedend, op een keerpunt. Ea elk
uur van d®n éag en van den nacht
kan tijdingen brengen over gsweidige
I'ebeurtenisevn. Ook voor h»fe ouie
'atria breken tu dagen san, waarop
met v&ite, krachtige hand het bestier
most werden gevoard.
Muscbteu staan wo nu eludaiyk
aan den vooravond van bet einde
der worsteling. Maar ook na het
-hw*U]r-vaB-4ten-vred*-op aarde zul
len wij een tijdperk doorleven, waar
in van iedere geestkracht «n zin tot
*amenw*rklng vul-zal wortea ge
slicht I
Ben 5sn a.s. vertrekt de .Nieuw-
Amsterdam" waar naar Amer ka.
Maar schoon bet aaavoeikn van
veorraéen voor d« levenemiddelen-
voorziening uit ée Nieuwe Wereld
van- onschatbare waarde ia, heel
wat mrar zou aoodig zijn om in ons
land het monster van ée ondervoeding
dat dagelijks zioïels -slacatoffara
maakt, aan enze volkskracht knagend,
te overwinnen.
Bs prezen voor Alles en nog wat
ook ds tarieven der Posteren, die
van het spoorwegverkeer, de abonne
men ts voor waarden dsr bladeu, etc.
gaan geptaag omhoog. Be loonen zijn
voor valan ruimer gewordsn, maar
ée wijziging in den levensstandaard,
gedwongen,; ook voor hen, die den
eisch van .zuloighéid en overleg" ten
volle toepassen is dermate belang
rijk, de daling -dsr waarde van het
geld zóó aanzienlijk, dat de verhoogde
salarieering er door teniet wordt
gedaan in de meeste gevalten.
.-Be eerste .maatregels#, daur minis
ter van Ysselstaijn, ook in overreu-
stemming met den premier, getroffen,
hebben in breeéon kring voldoening
gswjkt, Maar ook bier geldt hetjouds,
welbekende.La plus belle fillp du
monde re pent doneer qua ce
qn'elle a" 1
Be criminaliteit neemt voortdurend
toe. Be ra'srtek, melding ma ssnS-van
het getal inbraken, oplichtingen
(geval ts Kerkrade!) sn apdsre
delicten, die dagelijks worden ge
pleegd, wordt al grnoter. Hetwemslt
in de straten der steden en op hst
platteland-van vrijelijk rondloopande
bnü-sn. fi«-g®vacgeöiö5*a zlja ever-
vol. Telkens worden ml*delen aan
de hand gedaan om aan dat groots,
zeer dreigende kwaad paal en psrk
te stellen. Ea minieter Heomsk«rk
beeft hier een evsn dackbsra als
urgsnte taak ts vorvullon. Want de
noodzakelijkheid om de verlichting to
beperken onderwijl ds avonden
langer worden - is eane der trouw
ste helpsters en bondgeuootsn van
mr. Cartouche en Co., - de thans
,"1...
Mb. Antonio
Van hnt Wettelijk front.
Parijs, 1 October. Officieel middag-
bericht. Tujscheu Aisne en Yt3le
hebben vanechtend de Franechtn hun
vooruitgang hervat.
Ia Coamptgn® hebben da Frantche
troepen hun aanvallen voortzettend,
bun miccss 7an d%n vorig^n avond
voltooid.
Op bun rechtervleugel hebben zij
aanzienlijkan vooruitgang bevochteu
in h>t dal van de Aisne.
Blcarville en Condé Isa Autiy wer
den veroverd.
Er werden verscbsldsn gevangenen
gemaakt. Bs buit aan materieel is
aanzienlijken omvat ruim 200 wagens
voor smalspoor en verscheiden wagens
voor normaal spoor.
Ssdart d»n 26st$n Ssptember zijd
tusischen d® Suipps en de Argonne
ruim 13,000 g®"angenen gemaakt.
Iq üetzslfda tydvak zfla ruim 800
kanonnen, waar van verscheidene van
zwaar kalibsr, in handen der Franschen
geraakt.
Da successen dar Belgen.
Be Belgen hebben in Ylaanderen
ongehoorde vorderingen gemaakt, die
een bedreiging vormen, zoowel voor
<te Buitscbe kuat&Ullicgen als voor
Ryase! (Lllte). Do Belgen staan dicht
bij Ro8sac!a®r« (Roulers) en trekken
in de richting van Msenen (Xsnio)
en Kortrijk (Courtrai) op.
Het bosch van Houthulst, daar zijn
de fipg«techsn nooit omheen kemon
komen. Bat bcsah van Houthulst is
door de Bslgen in minder dan esn
dag vermeesterd.
Be hoogte van Pacschendtele, de
hoogten ten Noorden en ten Zuiden
daarvan, kortom dia g»h«ele gebogen
heuvalrug, diu ale esn ampbithcater
om Tp«en hoen ligt, daarop zijn alle
aspvaliet der Britten gestrand. Be
Btlgen hebb»n ze nu alle genomen.
Het terrein, waer alle vorigaelEgen
in Ylaanderen *ijn doodgebloed,waar
da Baitiche verdediging in 1917 de
gkweldigs poging der Britten, om de
kuststellingem ora te trekken, heeft
verijdeld, i« thans door d« Balgen
veroverd. Ba Belgen, op d® rechter-
fliDk gesteund door de Britten, hekbon
de steliirgea van 1917 ver overschre
den. Zy z(ja veel meer dan dubbel
zoo vor ala ds EogeUchen vroeger
ooit hebben berAkt. Ea dat niet alleen,
ook de basis van hun cffensief ia veel
brssder.
Zoo man dan bij die vroegere
aanvallende bewegingen van deBritten
he«ffc kunnen spreken vau een be
dreiging ven de Buitsche kustlinia,
dan mag m -n het thans zoo veel te
mesr doen, nü de Balgen ten Oosten
van Bixmuden z^n gevorderd tot
Handzame, op ruim eea uurlooptns
van Tnourout, den weg Ro®sa®laerc-
Moeren hebben overschreden, en langs
de Lei® een anderhalf uur loopensin
Oostwaartsche richting zijn opgerukt.
Op dit BChifcterond krjjg«b«.ti Ijf zullen
echter nog snde s moeilijk® slagen
moeten volgsn, inéien het groot®
doel, de omtrekkicg van te kuatatel-
llagen, zil worden bereikt. Want do
Buitschsrs staan daar nu wederom
in stvUingtn, dl® zij bat vorige jiar
voor het gerei tem si een tegonelag
wsrd geteden van dsn aard, ate hun
du ie overkomen in orSa hadden
gebracht.
Harre, 1 October. Ondanks hit
afichuwelijke wser en den stroomen
den reg*n hebban de Belgische
troepen bun vooruitgang Maandag
voortgezet en een bvlacgtijk succes
bthsald. Zi) hebb»n den weg Z'.rren-
Siaden bereikt sn overschreden »n
beoosten het dorp Am«rsveld S adsn-
burg, alsmede Sleyhag®, aan den weg
Staden Roweelaere vermeesterd. Meor
n».ar het Zuiden ie OostsUuwkarke
op ongeveer vier K.M bewesten
Ro83*«latre, eveneens la onze handon
gevalten- Ba Bilgiscbe llsi» liep in
dea namiddag beoosttn Mosrslsse, dat
den vorigen dag in eao zwa-sn strijd
was verm**storl en versenigt zich
in d® nabijheid van Badizsele mot de
Eogelscho linie.'
Terzelfder tijd dat daze zsgevierende
krijgsverrichtingen ten uitvoer werden
(«bracht, werden plaatselijke onder
nemingen benoorden Bixoiuidsn v«r
richt sn met schitterend succ«s
bekroond. Bs belangrijke verste.kie
posten, de hot ven Terstille en Violette,
op ruim twos K.M. noordoost®lijk van
Rsmacapallo gilegen, werdr-n na esn
korte en hevige beschieting door onz9
troepsn met een elag vermeesterd,
waarbij gevangenen en buit werden
gebuikt. B® hoev»n TcraUll® en
Violett®, dl® midden in de overstroom
db vlakte liggen, waren door de
Bultechers in vestingen veranderd en
vormden steunpunten van den eer
eten rang.
Da FransohiR dringen St. Quantin
blanta.
Fat ijs, 1 October. Officieel avond-
bericht. Be .aanvallen, die het le
Fratische leger, in verbinding met de
Britten, in de streek van 81. Quentin
heeft ouderromen, heb'aen heden tot
gewichtige resultaten geleid. Be Fran-
sche troepen, dia deo wijkenden vijand
achtervolgen, zijn St. Queotin tot het
kanaal binaengedroDgsu. Be Butt-
schers bieden cog bardnekklgen tegen
stand in dsn uitoisten rand dsr stad,
die van het noorden uit ia aangs
klampt. Ia deze streek hebbin de
Franschen het kar aal bereikfc'tusscben
ie Trorquoy en Rouvroy; in het zui
den zijn zy ét HindtDburgiinie bin
nengedrongen tot op ongeveer twee
K.M. beoos.en Gaucby.
Op het front vau do Veslo ia de
krachtige druk, die sedert giste; en
door hst vijfde Fransche leger Is
uitgeoefend, met succes bekroond. Bn
Buitschers werden gedwongen de
hoogvlakten tuischtn de Aisne en de
atreak van Reims prjjj te geven en
zijn over de gabeele linie geweken.
Ba Franschen hebben Maizy en Cosct-
vreux, op den zuidelijken osvor van
Aisne bezet. Meer naar rechts hebban
zij Miortval, Yantelay, Bouvancourt,
Trlgiy, Chenay, Merty en St. Thierry
vormeoatsrd en hun linla tot den rand
van hst fort van St. Thierry voor
uitgeschoven. Sedert gisteren z(jo er
2100 gevangenengeteldde Franschen
hebben 10 kanonnen van zwaar kali
ber bujjgemaakt.
Ia Cöampag&e hahban da *ro»p»n
in bat vi*r£a Fransche leg*r, dis
bun krachtslctpansing der voorbaan
de dagan voortzetten, hun voordeelen
uitgebreid. Ter rrchïerzijde habben
z(j in het dal van de Aisn9 Autry,
de boeschan van Autiy en Yaux-lra
Mourrooe bezet. M«-er nsar het westen
hebbsn ?ij de zuideiyka buiten wijken
van Cballeraugts brzjt, hna linies tot
op ééa K.M. bezuiden Liwy vooruit
gabracht en z\jn zij de boascheo van
Oifeullle binnengefTongen, raldcoat»-
lijk van dezs plaat*. B« Franschen
hebben talrijke gevangenen en buit
aan kanonnen gemaakt.
De vordiringen der Engelschsn.
Londen, 80 Sept. Reuter verneemt
Be Beiisn hébben cu geheel Bix
muideu .bezet, ook WerckeD, aóht
kilometer ten O. van B xmuideo, en
GheluWe dicht bij k«en®n (Menin),
waar zy nu nog ra sar 3 K.M. vau
af e>aan.
Zy hebben den spoorweg Mesnen-
Armentiè.sa bereikt van Werv.'cq
üsii ZYf- Meeoen) af tob Warne
ten. Ea'gelichen patuea B'écourt,
K.M. tsn N. van Kacierijk. Zy
hebben alle voorstedsa vau K? mcrijk
ten NO., Wjsten en Zuidwesten
ervan vetmester cl. Ia ée stad zelf
wordt g»700bten.
Meer naar het Zuiden staken de
Eogelscben hst ScbekUkanaal over
«c nsm*n Cióvecesur, 7 K.M. ten Z.
van Kameiyk.
Ton N. van St. Qaentin hebben zy
da Hirdonburg-ll&ie over een front
van 13 K.M. doorbroken. St.Qaer.tIa
ii nu van twee kanten omgetrokken.
Vermoedelijk zal er binnen enkel»
dagen c*n erast scbo reorganisatie
ysü het vyandeiyke front plaste
vinden, vooral ln het vak van ds
Bslgiïche kust en tuischen Scarpe
en Oise.
Ba vijand moet de linie verkorten.
Het geheele front tunchm Rheime
en de ree is aan hst wankelen ge
raakt. Dt Fcanschen. hebben dsn
hal ven Cbemin dss Bamsa genomen
en esn nieuwen aanval sedaan tus-
tchen -Vesla en Aisne, die ia het
algemeen gesproken, gevorderd is tot
de lyn Re vilten Montigny ten O. van
Joncheiy.
Ia di Argonne hebben de Fran
schen Mervaux, ten Z W. van Mon-
thois genomen, maar de vooruitgang
d^ar is zssr. largzsam en de vgand
vacht hardnekkig.
In d« Argannen.
Londen, 1 October. Off.eicel Ame-
riksansch etafbericht. Geéureudo dea
dsg hebben wy onze linta in de Ar-
;onn«n vooruitgebracht. Meer naar
iet Oosten zijn onze patroeljw vcorby
Clerga® cpgatr&kkin ea zijn thans
werkzaam bmooriea dit punt en aan
den weg van Exermenfc tot Gescos,
waarbg ze voeling mst dan vijand
houden.
Ia het noordtn trekken de Ameri
kanen mst de Franschen en Britten
od en deelen in hun tucctssön. Sedert
September hebban onze vliegers
maar dan 100 vijandelijke vliegtuigen
sn 21 ballos •..neergeschoten.
Da strijd ia Vlundiran.
Londen, 1 October. Zware rsgens
ln Frankrijk en Vlaanderen, dio dsn
et lijd gisteren, cenigeiraate hebben
belemmerd. Niettemin habben dege-
aUièerdeu wazeaiyke vorderingen te
msukt. Be Fiansct-iü werken thans
aveaeess mede .san den aanval in
Vlaanderen, mat de Belgen sn B itten,
ocfer sanvoarlrg van Koning Albert.
In sptjt vau den hsrdnekkisctn tegen
stand ia hït gcheale f ront vooruit
geschoveu.
Ee gaalliaerdetroapanhebben heden
nacht Amerafsl.de,. Stadan »u Ojat-
uiiuwkarko vermawterd en op v»r-
«chilleü^e punten. ,d»n weg van Zsr-
ren tot Rouleirs (Roear.eke?s) ,©n van
Rouiera naar Mtenen oy®rschr«dsn.
Londen, 1 Octob«r. Ha'g- bericht
Wy kregen vost in Joccouit ,cn ver
dreven den vyacd van Jiet hoogge
legen trrrein ten Z. van Lt Catslet.
Sedeit 27 September verelotgen wy
86 Buitsche divisies en brachten de
zen zware vsrllezoD toe. Wy maakten
in. September; 66,300 gtvangsnen,
waaronder 150Q c.fflcieren, sn ver-
Oïerdea 700 kanonpen in- duizenden
mitiailteura, In Augustus ?n Septem
ber namen wy 123,618 mau, waar
onder 2788 officieren, gevangen 6n
maakten wy 1400 kauonnsn bu'.t.
Nieuwe veideringeo.
Londen, 1 Oct. Rtutera correspon
dent aan het Bfltichs frons verneemt
dat de AuïlraJi6r» hedenmorgen bi
een nieuwen aanval Estrées, tan Z O.
van L® Catelet, veroverdeo. Be Engel
schsn en Belgen namen Led«fbcm,
Follegbem en Opell®, ten N. van
Meentn.
Dultsch legerfaericht.
Berlijn,. 1 Octpber., Officieel avond
bericht. Hevige ï^jandeiyke aacvallen
ln Vlaandirsn, aan bsjde zijden van
Kameryk en in Champagne riju af
geslagen.
Van het flevichtsterrein in
MacsdoniS.
Psrij», 1 October. Officieel Fr&nsch
bericht, B« Oostenrykfia biyven be
westen het Bchridameer krachtlgen
tegenstand bieden.
Van het gevafihtsterrein In
Paiastina.
Londen, 1 October. Officieel,
ruitery heeft zich in den avond van
30 September noordwestelijk *Q zuids-
lijk van Bamaacus opgesteld. Wfi
namen 1000 man gevangen en maak
ten vijf kanoenen buit.
De rtgwingscrisis in
Duitichland.
Berlyn, 1 Octobsr. Het wordt beves
tigd dat-ails staatssecretarissen bun
ambten ter beschikking hebben ge-
ireld. Algemeen wordt aangenomso
^at vico kanselier von Pay«r, oftchoon
hy met het oog op zya boogen lesf
tfld h«t kanseliersschap nivt wil aan
vaarden, esn kabinet uit teden der
tot dusver bestaande meevd*rh&ids-
jartyen, met deelQ»mingd«r nationaal
ibnralen zal vorm«n.
De overgave ven Bulgarije.
Londen, 30 Soptembor. Riuter ver
neemt, dat d; wapeestilstond oDtuld-
deliyk In werking treedt. H t is een
wapunstilstaud tot hst sluiten van
dan vrede. Ba transactie is van mili
taire?! asrd; ?y li door een Franach
genera» 1 uitgevoerd, en niet door
(liplomatm.
O;der de voornsamete bepallngzn
zyu oomiddeliyke ontruiming van da
bezette drelcn ven Grickeniand en
S®rviö, onmiddellijke demobi'isstie en
uitlevering aan de geallieerden van
alle tram-poTtmlddeten, booten en
spoorwegen.
B i geallieerdsn zullen ook cocttêle
ultobteneo op de wapane, die vrr-
z^mfld en in verschillends besten var.
bet land opgeslagen zullen worden.
Be geallieerds!! zullen vryon door-
teebt door Bulgsrye hebben en zuilen
punten van strategisch belacg fee
zetton. Iu Bnlfarfjd ztif zal deze
bezstling door Britechs, Franach® of
It3liaauBchs trospsn gê»chieden, tor-
wyi de Grieksche districten door
Griekea en de Ser?ische életrictsn
door Serviór» bezgt zullen worden.
Er is geen woord ever territoriale
wyz'gingen na den oorlog gezegd.
Mm bacft bwlotsn al izzt quaeitles
tot de algemeens vreèsmg*l:iig aan
bet einde v&n den oorlog uit tc etcllen,
want bet zou zvsr ongelukkig zyn,
indien geschilpunten Am oorlog fes
lemmerden.
Aldus hoopt men, door de se bo-
sluiten uit te stellen, esn duurzamen
vrsda op den Balkan tot stand te
brengen.
Opstand in Montanagro?
Londen, 1 Ort. Bs bladen berich
ten, dut volgens wn uit G®cève ont
vangen telegram in Montenegro een
opetand is uitgebroken, die dra'gt den
terugtocht vsn hst O.-H. leger, dat
groiidgcbisd in Albaniö en Montene
gro bad bezat, af te snyden.
Da bult van ds gealliaardan.
Paiys, 30 September. Sedert de
offensiersn der giallieerden op 18
September bsbbeu dezen den vol
genden buit gemaakt:
Aanval in het Oaataii, door de
S?rvfëre, Grieken, F-anechen, Engel
fcchen on Italianen, meer dan 60,000
gevar-genonen meer dan 350kaconn»n.
Ann?al in Palestina, door de Eu-
telichen, 60,000 gevangenen en 325
kanonnen.
Aanval in Caamszgna, door de
Franschen, meer aan 11,000 gehan
genen.
Aanval iu de Argonne, door de
Amerikanen, mc?r dan 8000 ge7au
gfc/.en en meer dan 100 kanonoen.
Aanval by Knmoryk, door de Ea
gehchcD, meer dan 22,000 gevangenen
en meer dan 300 kanonnsu.
Aanval by Yperen en B xmuideo,
dnor do Belgen en Eogalschen, mvor
d?.n 9000 gevangenen en meer dan
200 kanonoes.
In h%t Wetten zya dus 60,000 ge-
ïargensn en 600 kacosnen genomen,
op alle oorlogstcoasslen 150,000 gt-
vangeuen en 1300 kanonnen.
Burian blijft diligent.
Frankfort, 80 Ssptember. Volgens
bericht uit Wespen, *eizekeren klin
gen, èif met üo zogeoring voelicg
bouden, dat Burian ingeval m?k maar
één regeerirg niet pfriyzend ant
woordt, uitnoodlgicgsn tot vredeabe-
eprekisgen in z«e stuurt.
Uit Dultschland.
B. riyn, 1 October. Het Wolffbursau
verneemt dat h«t tweede goudtrau-
sport uit Rusland aan de grens Is
asnjekomen en door de Rykabank
overgenomen ie.
WJadiwostok, 1 October. BaJ^pan
scbe generale staf deelt mede é&tdc
bolsjewiki volkomen uit Bla^owcst-
bj?t.sk zyu verdreven. Bo kiijgaver-
richtlngen in heb Verre Oosten bepalen
zich thana tot de jacht op verspreide
rood® gardesoldaten.
De Belgische neutraliteit.
Ia da jongste redevoering van
grvaf Hertling teipxak deee nog
eene wrer de kwsstte der Belgische
neutraliteit. Wy hebben dit gcd9clte
zyn»r redevoering in cnu blad ver
meld; graaf He.tiicg sprak deze
woorden
„Slechts ter wille van onzt ver
dediging zyn w(j Bslï.ö binnen-
gemarcaeurd. Ik it/% dit mst temeer
nadruk, cmdat er in de laatst» dagen
wtsr «sn schromeiyk mitbruik ge
maakt is van de wadden, door d*n
toenmaiisen rijkvkaLselier gecprokec.
Wy hebben bet g«ecbre?en recht ge-
scboDd&n. Ms-ir er bsstaat zoowol
voor hot individu als voor d«n ntaat
nog esn andrr recht, het recht van
zelfverdediging en vau cooiw»er.
wy haddsn reden om ta verouder-
stelten, dat indien wy ni»t spoedig
handelden, de vy&nd oni voor zou
zyu eu by ore zou binnen marchee-
ran. Later hsbbdn wy dan uit de
Belgische aichieveu gezteu, boa be
donksiyk bet g;st«ld was met do
Bilsischo neutraliteit."
Naar hst Handelsblad weet m*do
te dcel»Q, zou graaf Htrtling op dize
reeds zoo va&k ter sprake gabrachte
kwestie alleen zyn ternggtbomsn om
•en antwoord te gevrn op wat de
betr Erzberger in eene brccbure
hieromtrent zeide. Bezs betoogde
da*, in, dat bet, na de ezriyks woor
den door Von Betbmann Hollwag
g«»prt-kflc, to b«tr«urcn Is, dat de
■cbendinr der Belgische neutraliteit
thans wordt goedgepraat met een
nieuwe Bolgiscbe schuld. Hy bawyst,
Ast Buitscbland tan alten tijde da
neutraliteit van BslgLA erkend heeft,
9c ia de Belgische arc^iaven ge
vonden documenten bidden slechte
betrekklrg op eon eveotueela breuk
van de neutraliteit door Bultachland,
niet op militaire hulp vau EogslauU
in e ?n Daitach Frantcben oorlog, al
dus betoogt ds echry ver der brochure.
B>lgö was ale neutrale at ast ver
plicht het verzoek van Buitscbland
om door Belgiüch grondgebied ta
Diarchseren vaa de hstd ts wyzen.
Bs'giö beef: intigendiel gebandeld,
zooils het handeten mo?«t in ozer-
eunstsmming met de verdrsgen be-
tetfftnd» zfin neutralisatie eu onjuUt
is het den DuiUchen opm&rach te
rechtvaardigen met een schuld van
Bslgiö. Aldus de haer Erzberger en
msn moe*) zyn moed bewonderen om
onomwonden dit allee te durven
ziggen.
Het Handslsbiad merkt zeer terecht
op, dat, indien ds rykekantelier wer-
koiyk met den heer Erzberger had
wijlen polemlaesren, by mst andere
ea nieuwere argumantan bad mootan
aankomen d&n met dsze volkomen
verouderde, die de h. ar E zberger
immars juist tegensprak. Bs meening
van d*n ryirskanselter is trouwens
eist meer de algemeen gangbare,
zooals ds sociaal temeersten in hun
!sch voar de desluame aen de re
geering hebbra bewezan, waar zy
vrosgen: achadsvergosdiogaan Belglö.
De forten van Metz.
Ganeraal-msjoor Str F. Maurice
achtyft in de .Bally Chronicle"
Visie j'.reu lang hebben de Bult-
sch*ra den fortsngordsl om M*tz heen
.(gebreid, al naarmate vereter dragend
goschut ontwikkeld werd. Ik was ln
het vcoijatr van 1914 te Metz en
toon werd er nog gewerkt san ds
buitenste forten.
Beza buitenste verdedigingswerken
van Mstz liggen in een halven cirkel
met oen straal vau ongeveer 8 Kilo
meter van hat midden der stad af
gerekend en bestaan'uit: bet fort
Lotharingen ln hst Noordwesten, op
den heuvelrug Ooeteiyk van het fort
Privat en Amanivilters," het fort
Kaiserin pal wssieiyk van d* stad
getegen en juist Oostelijk vau Gr»*
velotte. Hit fort Kronprinz op het
hoogs plateau dat de Moezel b«-
hiorscht en de noordzyde van het
Gorz^ratfja afsluit, dat de Bultechere
in 1870 doortrokken om Bazaine by
Mars la Tenr aan te valles, sn bst
fort Somray ln bet Zuiden, op den
Ooitriykvn oever van de Motzol.
Btze forten zyn naar een geheel
ander bfgiosel gtbouwd dan die van
Luik co Namen. Beze laatste be
stonden uit gepantserde torens cf
keep nis, verzonken ln een gemet
selde bedding, waarby ter bed eaing
vaa ds kanonnen ea toren? veel in
gewikkelde machinerie noodlg wat.
Een directe trsffer. van een der
zwaarste typen houwitsers stelt zulk
esn toren en stek gewooniyk bulten
gevecht, tsrwfll nog een psar goed
gerichte echoten ze geheel en al ver
nielen.
Be forten van Mstz daarentegen
zijn bedoeld om als spil ta dienen
voor een vordedlgiogestelsel van
mobiele infanterie en artillerie.
zware kanonnen zyn b'Jna
zsker niet ln vasto emplacementen
opgeitsild,maar kunnen vermqeéeltJk
vsrplaafcst wór^eo, zooaat de "vijand
steeds moet biy?sn gissen waar zy
gaplaatst zyn. Waarschyniyk is de
pantsering van d« forten van Metz
dan ook niet zoo kwetsbaar door
houwitsirvuur ste die der Belgische
vestingen, en het zou te veel zyn
te varwachten dat hare kanonnen
op dezsifde wyzt als dte vaa NAmen
tot zwijgen kunnen wordsa gebracht.
Uit de Vereenigde Staten.
VrouvanklairRoht.
Washington, SO Sept. Wilnon drong
in eau rede tot den Senaat aan op
hat verlaeuon van kiesrecht san
vrouwen, daar dit toodig is voor het
met succes voortzetten vaa den
oorlog. ,Bit is een volkioorlog. Het
volk is van meening, dat de vrouwen
sen rel moeten speten naast ée
mannen en op gclykea vost." Ba
pres dsLt we®s er op, dat Eng«tend
resés ia voorgegaan. Ba energie der
vrouwan achita by ook onmisbaar
voor het oplossen der quaestiea n*
den oorlog.
BINNENLAND.
NederlRnésch geztnt te WashlRgtoR.
N»ar bet Hbld. verneemt, wj.dt op
di,Nieuw Amsterdam", dte 6 Octobar
uit Rotterdam vertrekken zal, een
plaat® opeugohouden voor dea nicu-
wsn Nidsrlandschên gazant te Wae-
bington. Sians benoeming zal dus wel
zssr vlug mogen afkomen om het
schip op tfji te doen vertrekken.
Dl hnr CoIQr.
Da .Avoudpost" meldt, dat de beer
Coiyu aan boord van de ,Sindoro" is.
Zya bezosk aan Lonian zou niet alleen
aen z^keiyk karakter dragen (hvt
spreken met den beur Beterdisg over
de benosmicg van esn nieuwen
directeur ln da plaats van deu beir
Pteyte Mzn., die mot Ingang van 1
October a.s., om gezondbeidsredenfn
ontslag heeft gevraagd als d ncteur
vau ds Balaafsche Perr. Mpydcch
het most tevens in verband staan
met den vrede.
Di Riirprljzin.
In Twente zya de eierpryzen,
uderfc hot intrekken van d»n msxi-
mumprijf, meer dan verdubbtld en
nog wiilen sommige boeren ze voor
dien prijs 82 k 34 cent niet
vrrkoopinze denken over enkele
weken 40 cent te kunnen maken.
Biir maximumprljzin voor grooRtoa.
Mst het oog cp de ontzettende
hooge groentenpryzen ia door den
feu'gemiester van Vllssingen in den
laatsten t(jd berh&aldeiyk aan den
minister gevraagd, ook voor groenten
maximumprijzen vaat te «tellen.
Bszer dagen ie bericht ontfangoo,
dat de mlniater, gezien de velschil
lende kwaliteiten d«r groenten en
met het oog op d« technische ba-
zweren hieraan voibonden, geen
maximumprijzen veor groenten zal
vaststellen.
Verhooging brood- on moolprljxon.
Bs Mlniater van Landbouw be fc
bepaald éat met ingang van 16 Oct.
1918 zullen gelden de navolgende
msximuropryrentarwebrood (ga
bakk»n vau regeericgsbloem) f0.40
per KG., f0.16 per 400 grsm, f0.08
per 200 giam;id«m («ebikken ouder
rabbinaal tonzlcht) f041 per KG.,
f 0.16J per 400 gram en f 0.034 per
200 gram.
Appelstroop.
B« Min. v. Lsr.db. h«ef>, onderin-
trekking van zijn besch. van 22 Juli,
voor zoovo*l betreft appetetroop,
vaetgeiteld de volgende maxi mum-
prijzen voor sppetetroop: kleinhandel-
ürijs f0.90 per K.G. en f0.10 per
V.. K.G.; c. kleinbamtelpuia voor
appelstroop, welke in potten of finnen
met esn netto inboud van 450 gram
worden te koop aangeboden f056;
in potten of glazen met oen netto
inhoud van 700 gram f085; in potten
of glazen mst etn netto inhoud van
900 grsm fl.10. B» prijzen syn ba-
rsksnd inclusief verpakking.
Koffie.
H«4 Bureau voor Mededsellngsn
inzake de Voedselvoorziening meldt
Teu onrechte ia ln de .Tetegraaf"
gemeld, dat ds koffltprys f 1 50 zou
word«;'. Voorshands biyft de prye
f 1.40 per pond.
Ruid- ir kalfivietiih.
Het Bureau voor Mcdedeelingsn
inzake de Voedselvoorziening mellt:
B» boatsande regeling voor rund
on kalfavlececb, die volgens dn 1)3-
«cbikklcg van 6 Saptember 1.1. tot
1 Octobsr zou galdtn, wordt voor-
loopig gehandhaafd. Bs mr-ximum-
pryztn op rund-cnkalfavtetech bltjvec
tot esn nader (e bepalen datum
buiten werkingalleen die voor vet
kalftvliasch voor ruod-rslacht-
afvallen worden gehandhaafd. Ook hst
vervoer van ver»ch rund »u kalfs-
vleesch Is vooralsnog vrfi, terwijl de
verplichting ora alleen in centrale
slachtplaatsen ta doen slachten en
gelsgsnheid tot keuring te govan
mede voorshands buiten werking
blijft.
Op dit oogenblik komt dus in den
bestaanden toestand tan aanzien van
rund- en kalfovlessch geensrlol ver
andering.
Aanvoor van vlaoh alt Noorwegen
door do gosoonto Amatordam.
Het gemeeatebestnur van Amster
dam beeft zich de laats'.e weken
bezig gehouden om te trachten voor
ds esrctvolgsnds rcatndtn de be
schikking te verkrygtn over mesr
voedsel voor da bevolking. Hst is er
in geslaagd bsJangryke hosvselbeden
stokvlech en haring te koopun. Be
gekochte voorraden zullen voldoende
ya om gedurende esn aantal w.*k«n
zoowel «tokvlfch als haiiug op bons
uit hst Ls vsns middslsnbo ikj s beschik
baar te stellen. Esn gedsslts dsr
tchsspsiulmta voor dsn taavoir van
de partyea benoodigd ii reeds bevracht.
Wannear zich gsen moeiiykhtden
voor de scheepvaart tusschen Noor
wegen en Nsderland voordoen, mrg
er op Worden gerekend, dat ta Am-
steidsm in hst begin van November
met du l)7#ring vanNoorscbe baring
en stokwsch zal kunnen beginnen.
Hst zal deer dezen aanvoer mede
mogeiyk zyn om de Centrale Keuken,
beter dan waarscbyniyk anders bet
gsv&l zou zyu, ln ds gelegenheid te
•tellen vordzamegerechten ta leveren.
Be verkoop zal uiteraard g»sch eden
ln ds G«mesnteiyke vischwinkeisen
daarnaast ln den gewonen bandol op
voorwaarden door de Gemeente vast
te stellen.
ValiehR liviHinlddilinbon.
Be politie te Amscerdam heeft
Maandag een goede vanget gedaan,
door twee mannen aan ta houden,
verdacht van het uitgeven van na
gemaakte bons, ter eekoming vau
meel. Een vrouw, die in h*ar winkel
een dergelijken w»ardelooz®n bon ln
ontvangst had geüomen, deed er aan
gifte van, met gevolg, dat do politi»
ln oen drukkery asn d« Prinsengracht,
een groots matsa rezetts specie in
beslag kon nemen. Er was daar «en
volledigs inrichting gemaakt, om da
bons zoo bedriagsiyk mogelijk na t#
kunnen bootsen. Ee politie vond en
nam o.m. in beslag groots vollen
geperforeerd papier, waarop dc bon-
n?,j,a zonden worden ged;ukt. Ook
ontdekte z'y zetsel voor valsche thee-
en kcffltkaarten.
Iu verband met deze knoeiery werd
tevsne sangebouden een jeugdige
letterzetter, die in dien zin meie-
plichtig ie, dat hy voor beide andore
personen gezet beeft.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dlnadag 1 Ootober.
Zy, die omtrent de nieuwe Kamer
debatten zich veoretellingen gemaakt
hadden ala zendeD,met zcoveel nieuws
eu vaak recalcitrants elementen, dv
discussies op een geheel and»r peil
komen, zullen wel niet bairog«n uit
komen: deze eerste dag kenme.'kta
zich al aanstonds door tal vaa iuci-
dsuteo, die in leder geval, hoo m-n
er overigens over denken moge, ée
lectuur der Kamerverslagen interes-
eant maakten.
Nadat de Voorzitter zyn voorzitter
schap met esn korte reds aanvaard
heeft en eenige kleinere zaken zyn
afgedaan, komt aan de orde de
voorstellen dsr s.d.a.p. en der s.d.p.
om een adrea van antwoord op da
troonrede ta zenden. Hat voorstel der
e.da.p. wordt door den heer Troel
etra toegelicht, die be'nogt, dat ée
omstandigheden, het bui inlandxch
