HELDERSCHECOURANT
DE VONDELING
No. 5004
ZATERDAG 26 OCTOBER 1018
46a JAARGANG
Ultfl»ver: C. PB BOER Jr., HaHor.
Oplaag 7000 ex.
Abonnementaprijss in de atad f 1.10, per post f 1.35, Buitenland f 2.35.
Losse ex. 3 cent
Advertentlên per regel 15 cent.
Op- tn oadergaeg vir Zor rr Mrrr
an tijd vrr hoogwater (Texel).
(Wintertijd.)
Unnn Zon
Out, op: onder: op: onder: ».to.:n-m.
Zoudeg 27 A. 11.66 a, Ut 6.47 «.«O 0 *9 IJ»
UAADdig 83 3.1 8.48 4 SS 1*0 3*8
Dlnidag 29 m. 16 830 WO "0 866
Woened. 30 2.13 3.37 8.63 *6* *-• 66
JJondtrd. 81 319 368 6 64 4 31 6.10
Kov.
Vrijdag 1 4.W 811 668 4JB 0-- 6.43
Zaterdag 2 6018 810J3 4JT7 8 46 7.16
DE WEEK.
22 O c t o b r.
Vtyf en-twintig «prtkera. Ëa ca
vier langdurig* Parlement* zittingen
nog geon „land iu zcat"; nog altijd
doböer*Ld op dan wgden, onafzien
baar grootea oceaan dar bespiegeling
o?*r da levensmiddelen-voorziening,
öat ia da atand van zaken terwgi ik
dit ga icbrtfraD. Ba haar Schaper
varmoadaHJK begrgpecd dat da motie,
welk* hg dan l&en October j.1. aan
hangig beeft gemaakt, niet voal kana
op auccia bad, heefc baar gewgzigd.
Er o.8, da alinea betreffen** da
militaire voorraden uitgelicht, dia in
een afzonderlyk* motia zalb«r)av*n.
Ei ar Is opganoman san alinaa,aan-
aricgatid op varhoogiog van bat
broodrantaoan, daar da baar Schapar
tot bat baaluit ia gakomao, dat „de
internationale tocatand wal zóó ge
wgzigd ia, dal aan apoadiga varhoo
giog van hat rantsoen dringand
o 7orweging verdlant". Miniata; Van
IJaaalitegn heeft - weot man
raedi ean schrei* gadaan tar tegemoet-
koming door «xtra-rantaoen ln ,'i
vooruitzicht te atallan voor jong#
mentchan tuatchan da twaalf an
twintig jiar. O/erlgene baafc Z.Exc.
op daaexivoudigat», duidelijke en be
knopte wljzt gezegd, hoe 't met hat
leroottantsoan nu gaachapan ataat.
Het daghat in dan OostenMaar
't licht sehynt heisas, nog lang nlat
ovwal.Eicd November gsatd*Nieuw
Ameteidam" waar graan balen in
Amerika. Uncla Ssm batfc ona,
met zyn sacbod van minitana 100.000
tou kolen per maand *n graan „op-
den koop toe" (oa'uurigk togen ba
hoorltyk* betaling, msar dia verechop-
pen w|j nlat gaarna) op da kantarlng
van haifat- an wintertijd aan schoon
vergezicht geopend. Maar da conditie,
ar asn verknocht, dat wg namelijk
allee uitroer van levenamidde'en naar
BuUscbland sultan itop zetten, werpt
vunzig* roet ia bat heorigk-igkende
maalWa voeren nog slachts
groenten uit over da oostelijke grenzen
Aanvaarden wij Vncla San'* offtrte,
dan offsren wij anza neur.ralitait op.
Ssn an ander brengt da Naiarlandache
Redering in aea i(jd, waarop da
flx&le worsteling echijut t* worden
^estraden, in aan uitermate laatiga
positie. Be gedelegeerden, mat senator
Coiij i aan 'c hoofd, zijn naar Londen
vertrokken tot hak voeren van da
economische besprekingen mat da
g*associeardai. Ëi da zeventigjarig
■enator, oud minister Oramar la ba-
noomd tot gezant ta Waahington.
Voor aan, dia da zeven ktulrjta achter
den rug heeft, ia er z#k»r beal
buitengewone moed, zaar ongewone
offjrïastdigheid, krachtig plichtaga-
voal to» nood;g om thane, ui k aan
ambt ta aanvaarden 1Maar da
„leifmadt man" J. T. Cremer, met
zija door sport gehard, tyzeraterk,
foi.icü lichaam lijkt nog asn vijftiger.
Man mag ham. - met zijne
schitterende carré:* achter dan rut
*>u in stcffelijkan zin algahaal onaf-
bsnkaigk, wal zaar dankbaar zijn,
dak h|j aan Minister Yan Ksrnebeek'e
roepstem beeft willen gevolg gaven.
Iqb.c .au erkontelytheid opsnbaard*
z ch vinnip* kritiek naar aanleiding
van deze benoeming. Mannen van
ztdeigke hoogheid, van intellectueel*
kracht *n van sterk plichtsbesef
dienen ook an zelf* tegen zulk*
dingen gepantserd t* zijn. Mtar dat
de niets en niemand eparanda kritiek
ons kan berooxea van denateunaan
hat algemeen bslat g, door da weinige
figuren van waarachtige bateokeniz,
dia wij nog hebban: 't is, halaas,
de waarheid.
Ken atark-sprakand bawiji van da
zonderlinge .mentaliteit" bij sommige
kritikastor», leverde da .bolsjewiek"
in onze Tweede Kamer, da heer
Bavii Wijnkoop, da vriend, bewon
deraar en repreientant te onzent van
Lvnin (ien „Ereatz-tsaar", zooali de
heer Buy* dien Vrijdag j.1. in zjja
FEUILLETON.
onstuimig* kabaal rode noemde). Zoo
als men weet, heefc de premier den
15 Ootober in de Tweede Kamer
verklaard dat het Kabinet gaarne
bereid is om met ceno parlementaire
commissie saam ta werken t«n
opzichte van al wat de Crisismaat
regelen betreft. Bat sympathiek*
woord maakt* op allau «en uitnamen-
den indruk. B* minister-president
had ar, weet men aan doen
voorafgaan da ontioezaming, dat ons
volk, hetwelk nu gebukt gaat ondar
da economisch* noodan recht hseft
om ta weten hat .waarom" van da
maatregilon, dia de R «gearing noodig
acht I
.Jawel 1" riep da heer Wijnkoop
Uit, .past maar op dat za U gsen
papier in plaats van brood trachten
tos te stoppen I..." Om tegenover
dergelijk wantrouwen; beter gezegd:
tegen zulke taktiak om wantrouwen
ta zaaien zijn kalmte te blijven ba
waren, 't ie de knust van slechts
enkelen, zeer-sterken
Ik keer tot minister Van IJaael-
s;«yn terug in zijn contact met de
Tweeds Kamer. E«n dar voornaam
ste passos Vin zija op 15 Ociober
gehouden eerst* .distributie rade"
wxi zijn verklaring, luidend dat .da
Regaaring niet zal nalaten de krach
tigste maatregelen te namen om dan
kettingbandal ta bastiijden." Nu da
wijziging vau de Bistributia-wafc 1916
door bet vorig* Kabinet is ingetrok
kan, was het ministers .eerste
zorg, zoo spoedig mogelijk aen wets
ontwerp te ontwo/prn om verbetering
in de tegenwoordige bepalingen te
brengen." Bat bet Parlement gehoor
zal geven aan 'a ministers roepstem
om .dat ontwerp zoo sposdlg moge-
lijk tot wet te verheffen," - men
mag er zeker van zijn. Evenals 't
thans wal vaststaat, dat da Staten-
Öjnaraal hel mogelijke zal doen om
te bevorderen, dat hat ontwerp-
Heemakerk ter bestrijding van da
criminaliteit, door althane aan ba
duidend deal der vifi rondloopend»
boaven op to bergen, ztar snel in
bet Staatsblad kan worden opgeno
men. Het gebrek aan plaatsruimte
in de gevangenissen, enz., alsmede
het gemis van .stevige" strafbepa
lingan togen da opkooptrs zija (vol
gans hat adres, dtztr dagen uit Am
sterdam san minister Heemikark
gezonder) de grootste oorzaken van
de toaDamende mudadigh«id. Hat
departement van Justitie zal .diligent"
genoeg zijn. Ala bet Lagerhuis nu
maar den strtyl aanbindt tegen hat
de schronet* plannen verijdelende
monster dor breedsprakigheid, dat
hit op S Juli j.1. gehorea Lagerhuis
nog me*r in zijn macht dreigt te
krijgen dan met de onlangs geetorven
Tweede Kamer 't geval was.
Regeling, Volksvertegenwoordiging
en volk moeten in dezen b-ngautgj
■amen werken. Bij het epdu.ken van
de v> edesgeruchten, hot mogelijk
worden dat de groote menscaen-
slachting eindelijk zal worden atrp
gazet, zijn da kattinghandalaart door
,«en pacischan schrik bevangen" en
.angstig uit hun holen t* voorscbjjo
I akomas, beladen met de voorraden,
dia zij tot nu toe, loarsnd op een
gunstig* gelegenheid, achterbaks
hadden gehouien", zooals mon uit
da Hofstad aan da ,N. Rott. Crt."
schreef. De prijzen daalJ#n reeds
pijlsnel. Tabak, vet, slaolie, gort,
havermout, Jaagar ondergoederen,
allerlei andera dingen nog waran te
plots, voor de helft dar prijzen,
die neg enkele dagen ta «oren warden
gevraagd. Be kattinghandaiaars kwa
men mat aanbiedingen, op aaebat-
tacdan toon, in plaats van zich bal
sturig an onwillig-prtjz g te houden.
Aan Jan Publiek thans de bsurt om
de hearan met hun gebakkon pier
tj es" te laten zitten. Er Is zooals
d* haar Staalman Yiijdagj.1. terecht
»i geen naam ta gaten aan do
eiland*, welke b|j ons volk door den
gruwaigkan woeker is berokkend.
Maar voor da haeraa kettingbanda-
laars an conté.-tan loopan da .schoona
dagen van Aranjuez" gelukkig tan
einde.
Wat da naaste toekomst ons bran
gen zal - de herademing door dan
vrede of da voortzetting van de ont
zettend* ellende op dit oogenblik
weten w|j 't nog niet. Onze Zuid-
Westelijke grenzen worden door de
vluchtelingen orerstroomd; de mili
taiie verloven in de Zaidelijke deelen
•oor
PAUL TJUfMT.
.Maar ik kwam hier om je iets
ta vartallen wat was hat? Ik kan
nlat maar donken Ik had niet moe
tan komen - lk ben ziek." Maar
met een uiterste krachtinspanning
vcrzsmelds hg zijn gedachten. .Ik
wast hat l - ik ging naar Mlriam
en vond haar dood. Maar z|j bad aan
zoon achtergelaten. Hat kind glim
lachte togen me an mgn hart ent
sloot zich voor hst hulpelooz* schap
seltje en ik nam het mee."
."Wat zeg je?" vroeg Southwold
met een vreemden klank in B|jn stem.
,Ik heb het kind tot me genomen
en opgevoed - om het werktuig te
»jjü van mgn wraak op zijn vader."
.Oobden ia dat de waarheid?"
.Boor eigen begaafdheid heeft
zich opgewerkt, tot dat zQn eigen
vader hem een verraderigken slag
toebracht, dis hsm in dispts stortts."
.Ie Strand mgn zoon, Miriam'i
Boon
Southwold's galaat zag doodsblssk
sn hg bsefds o?sr al *gn lsdtn, ter-
wgi hg hst antwoord afwachtte.
.John Strand is je zoon je zoon
zonder naam."
Mat da grootst# moaits bracht
Cobdan deza woorden uit, en hg had
z» niet gezegd of bg zonk in elkaar.
HOOFBSTUK XLVI
Toan John al de couranten gelezen
bad, ging hg naar beneden om met
Oranston ta ontbgtan an nauwaigka
waran za gezeten of Joyce, Sylvia
en baar vader kwamen binnen. Zq
waren allen opgewonden over de
courantenverslagen en John kwam
tan slotts ook onder hun invloed.
Toen bet ontbgt w:s afgeloopen,
wisten John an Joyce zich aen oogen
blik van da anderen af ta zondaren.
,0<n twaalf uar is de candidsat-
stailing. Als ar gaan tagancsndidast
it, koeren wa terstond naar Londen
terug. Ik ban arg bezorgd over je
oom," raid# hg.
.Ba pleegzuster zou telagrsfeeren
wannsar hat soms minder goed mocht
gaan,"
Zg waran hu allen ln da kamer
an zg atenden zwijgend tegenover
alkaar. Plotseling kaak John ap en
zag, dat Joyce's oogen op hem go
▼titlgd waran mat asn uitdrukking
▼an da innigste liefde.
.Jeyce, lieveling," fluisterde hg.
.John, ik ben zoo gelukkig 1 Nu*
besef ik pas, hoe vreeseigk alles ge
weest is. Tetwgi we in die ellende
verkeerden, durfde ik het eigenigk
niet allea in te denken. Ik had je
voor dien tgd al zao Hef, msar nu
aanbid lk je met heel m|jn ziel. Het
ia misschien envrouweigk om dat
ta bekennenmaar lk schaam ar ma
das lands moesten wordeD gestopt
en nieuwe latten worden Nederland
opgelegd, naast de beschetmiEg van
zijn grenzen.
Be nieuwe minister van Landbouw,
Ny varheid an Handel - om op hem
wear teruj te komen beeft tot
dusver, iu zgu eerste .oQtmoeting"
mot de Tweede Kamer, aen goeden
indruk gemaakt. Zgn order om het
afmaken van vee ter bsstrgding van
het mond en klauwzeer te staken,
werd vrg algemeen met groote
vreugde ontvangen. Behalve de reus
achtige gcldeigk* offers voor bet Rgk
welke dat stelsel meebracht - de
vurige besteder van bet afmaak
syete»m, de hser Be Wgckersloot de
Weerdeateya, kwam tot oens berake
ning o 7or t wee waken van aen millioen
aneen ton por week tcbsdelooseialling
van het Rgkis er nog de demoraii
storende uitwerking vao bet stelsel.
Be zooeven genoemde afgevaardigde
verzekerde dat de bearan hat vea
opzettelijk besmettan om d« Rijks-
duiten binnen te krggen. Zeker is,
dat da .surisscrafames", da onzalige
gouddorst, thans zeer velen to: haar
slachtoffers maakt. Minister Van
IJstelstegn bsefc, door het laten van
graan aan de boeren, aan bigk van
vertrouwen gegeven asn doze est*
goria van landgesooten. Bat zg niet
allen .engelen" zgu, men zal 't
willen aannamen. M«ar óók is waar,
dat zg vaak op onblligk generali-
seorande, over óóa kam Beherende
wg?t aan verguzence oa smalende
kritiek blootstaan. Bat he>fc do cbr.
historische landbouwer, da heer Helt-
kamp, zgn .maidan-spetch" in da
Tweed* Ksmar houdend, de vorig*
waak op even leuke alp rake wijze
varduideigkt. Zoo dat da rade van
het boertje", om wian man aars:
lachte, ean succèi werdda ministers
Ruya an en Heemtkerk hem de hand
kwamen drukken 1
't Zgn nu tgden van spanning, van
overgarg. Me task, die drukt od de
.mannen san 't roer", Is heel zwaar
en moeieigk. Het accièi der Rgk*
middelen over September 1918 was
bg vergeigking met da Inkomsten in
Sept.-'17, -- veibigdend: circa vier
milllosn gulden. Maar 't is een peule
schil, wanneer men denkt aan wat
do Schatkiat nu bebo»ft.
Over de planoen van het Kabinet
ie 'c een en ander bekend geworden.
Minister Aalberee, van het A'beids
departement, bereidt met alle kracht
dj invoering van RadenInvaliditeit*
an Ziektewet voor; ook een Ouder-
doms verzekering voor niet arbeiders,
regeling van de huisindustrie en
tecbDiecbe he.zienlng van de Onge
vallen wat.
M uister Bi Yries, mr. Traub's
oprolgjr, is bozig o.a. aan eeo ontwei p
tot verruiming van het belasting
gebied dar gemtanten.
Asn nog veel mearl Ba oud
wstboudir van Amsterdam, tbans
miniirer van Fiu&nc.ö i, laat oog geen
kgka:s to» in de .cuisine" van zgn
departement, Maar uitgelekt is reeds,
dat Z.Exc. dankt, zelf* zeer ernstig,
aan een belasting ad 10 pet. op ds
advettantiei.. B*t geruent wekte
all«szlna-begrg?oigce ontstemming,
't li vgftig jaar geleden, dat bet zoo
gebate dagbladzegel te onzent werd
sfgescbafr. Toans zouden we weer
teiugkjwien op dan iu 1869 verlaten
weg 1 Be ontwikkeling van het cou-
Tantenbedrgf, dat tgdena de ciimis
periode toch reeds mat zoo ontzet
tande moeiigkbelon ta kampen had,
gaan belemmeren? 't It nauwoigke
te gelooven. Eu men meg meteanig
vurtrouwtu hopm, dat minister Be
Yries een dergeigken maatragel zou
voorstellen, wanneer er gaan ander
object tar belasting voor de schatkist
te vinlan ware. Ia plaats van ta be
ginnen met een hefflog, zóó impo
pulair sis da hier bedoelde I
Bat vertrouwon en de medewerking
das volks heefc de premier gezegd
zgn voor da Rtgeering in deze
tgden onmisbaar.
Zoe ia 't.
En even onmisbaar is voor haar
da loyale staua van da Volksverte
genwoordiging. Bezs heefc zei ik
straks strgd ta voeren tegen de
greote vysndin van goed en behoorigk
legislatikl werk: de breedsprakig
beid.
Msar ook is een .eisc'i dei tgds",
dat het geze* der Volksvertegenwoor
diging, hetwelk toch reeds wankelt,
niet worde ondermycd door .visch-
msrkt-scènes", als de twist tuucben
niet voor. Je hebt gestreden om me
van ja te verwyieren, maar dat zal
je niet gelukken. Bat is alleen je
trots, die dat wil en trots kan niet
bestaan, waar liefde is."
.Joyce, spreek 200 niet; ik mag
niet zwak zgn
.Jawel," fluisterde zg, en zich aan
_n borst vigend, kuata zg hem op
zgu mond. ,'t Helpt niet, of je js
tegen ma verzat."
.Een man zonder naam; aan zoon
dar schande," zaide bg bitter.
.Je vader beging da zonde; beu
jU daarvoor aansprakaigk Hg is
hiar da verliezend* partg. Bank aans
wat iadara man ar voor zou willen
ga-an, zulk aen zoon ta hebban als
jg Als hg ooit de waarheid hoort,
zal dat z§n straf zgn."
.Ondanks mgn wantrouwen, voelde
ik me toch altyd tot hem aaoge-
trokken en ik had ook den indruk,
dat bg van mg hield."
.Bat was de stsm van 't bloed.
Lsat ik je eens gosd aanzien. Ja, je
ïgkt in enkels trekkas op bam, maar
zgn gezicht mist iets den adel,
die het jouwe heeft. Msar tech zal
ik hem nooit haat kunnan toedra
gen, want hg Ir jou vader," zeide ze.
Weer volgde ein oogenblik van
stilte; toen schoof za haar hand ln
da zgna.
.JohD, lk ben zoo diop rampzalig
goweost. Verdien ik niet een boel je
geluk Ben enkel woordje van jou
ao da wereld is aen wereld van
vreugd voor me. Ik weet dat je
ernaar hunkert je armen om me
de heereu Du|ja en Wgnkoop op V;y
dag 18 October j 1. deed aanschouwen,
Er is g'p ofitserd, d&t het moderne
Parlement druk bezig is, harakiri te
plegen. Wia een kabaal bgwoonde,
sis op dien 18»n October in ons La
gerhuis is aarg»ricbt, zal (ook al
bihoort hg niet lot de vgandan van
het parlementarisme) allicht den in
druk hebban omgedaan, dat hst gevaar
voor dien zelfmoord toch niet zoo
denkbeeldig ie I
Ma. Ahtonio.
HetantwoordvanWilson.
Washington, 28 October. De secre
taris van Staat maakt het volgende
bekend
Van den secretaris van Staat aan
den zaakgelastigde ad interim belast
met do behartiging der Duitsche be
langen in de Vereen. Staten:
Sir. Ik heb de eer de ontvangst
te bevestigen van uw nota van 22
dezer, insluitende een mededeeling
van 20 Oct. van de Duitsche re
geering, en deel u mede, dat de
president mij opdraagt daarop als
volgt te antwoorden
„Na ontvangst van de plechtige
en duidelijke (explicit) verzekering
van de Duitsche spgeering, dat zij
zonder voorbehoud de vredesvoor
waarden aanvaardt, die zijn neerge
legd in zijn boodschap aan het Con
gres der V. S. van 8 Januari 1918,
alsook de regelende beginselen (prin-
ciples of setllements), aangekondigd
in zijn volgende boodschappen, in het
bijzondér de boodschap van 27 Sep
tember, en dat zy de bijzonderheden
van de toepassing daarvan wenscht
te bespreken, en dat deze bedoeling
en dit oogmerk uitgaan, niet van hen,
die tot dusverre de Duitsche politiek
hebben voorgeschreven en den tegen-
woordigen oorlog namens Duitsch-
land hebben geleid, maar vhn minis
ters, die voor de meerderheid van den
sdag spreken en voor een ovex--
weldigende meerderheid van het
Duitsche volk en na eveneens de
duidelijke (explicit) belofte van de
tegenwoordige Duitsche regeering te
hebben ontvangen, dat de mensche-
lyke voorschriften van beschaafde
oorlogvoering, zoowel te land als ter
zee door de Duitsche gewapende
strijdkrachten in acht zullen worden
genomen, meent de President van de
V. S.:
dat hy niet kan weigeren om met
de regeeringen, waarmede de V. S.
zijn geassocieerd, het vraagstuk van
een wapenstilstand te bespreken (to
take up).
Hg acht het zijn plicht echter nog
weer eens opnieuw te zeggen, dat
de eenige wapenstilstand, dien hij
gerechtigd zou zijn ter overweging
voor te stellen, er een is welke de
Vereenigde Staten en de met deze
geassocieerde mogendheden in staat
zou stellen elke regeling te doen
eerbiedigen, waartoe men zou hebben
besloten en die een hernieuwing der
vijandelykheden van de zijde van
Duitschland onmogelijk zou maken.
De President heeft daarom zyn
correspondentie met de'tegenwoor
dige Duitsche autoriteiten overgelegd
aan de regeeringen waarmede de
regeering van de Vereenigde Staten
als oorlogvoerende is verbonden, met
den wensch, dat, wanneer die regee
ringen bereid zijn vrede tot stand te
brengen volgens de aangegeven
voorwaarden en beginselen, hare
militaire raadgevers en de militaire
raadgevers van de Vereen. Staten
zullen worden verzocht om voor de
tegen Duitschland geassocieerde re-
ingen de noodige voorwaarden
vast te stellen, welke volkomen het
belang der betrokken volken zullen
beschermen en aan de geassocieerde
regeeringen onbeperkte macht zullen
verzekeren ter waarborging en tot
het doen eerbiedigen van de bijzon
derheden yan den vrede, waarin de
Duitsche regeering heeft toegestemd.
Indien althans zulk een wapen
stilstand van militair standpunt
mogelijk wordt geacht.
heen te alaan. 'c li je trots, die js
mond gesloten houdt eu je oogen
hard doet blyven. Mig er niet een
beetje liefio ln komen smeekte zy.
Hy was diep bewogen en zg
wachtte ademloos op zgu antwoord,
toen de daur openging en Sylria
binnenkwam, hand in hand met
Cran&ton. Zy ging hiaitig weer terug,
taen zg hen zoo dicht bg elkaar zag
staan, maar John riep baar.
,Ik zie, dat je bezit vanCranston
hebt genomen," zeide hg glimlachend.
.Mag ik je feliciteeren
.Bat badt je al lang geleden kun
nen doen maar ik heb nu met vader
onderhandeld."
,Ea met welk resultaat?"
.Alles Is ln orde, maar nu is
het Pailip weer, die koppig is!'
.Mgnhcer Masou heeft zgn toe
stemming tot ona engagement ge
geven, en hy wil me een mooie be
trekking bezorgen in zgn zaak in
New To:k, waar ik flink verdienen
kan. Baar bea ik hem ontzagigk
dankbaar voor; maar nu wil lk
wachten met trouwen, tot ik een
aardige som vsrdiend heb, dat li da
heele zaak," zeide Pnllip, terwgt bg
een zgdeUngsche blik op Sylvia
wierp, waaruit duidelyk bleek, dat
zg 't samen niet eens waren op .dit
punt.
Zg zeide dan ook dadeigk.Ik zie
er de noodzakel|kheld niet van in.
't Held komt er toch niet op aanl
Er is immers meer dan genoeg en
Philip behoeft z'.ch niet aft# pij algen
tm het nog to vormoordoron. B&aron-
Indien zulke voorwaarden voor een
wapenstilstand zullen worden aange
geven, zal de aanvaarding er van
door Duitschland het beste concrete
bewijs zijn van zyn ondubbelzinnige
aanneming van de vredesvoorwaarden
en beginselen waaruit dc geheele
actie is voortgekomen.
De president is van oordeel dat hij
gebrek aan oprechtheid zou toonen,
indien hij niet in zoo rond mogelijke
woorden uiteenzette waarom buiten
gewone waarborg moet worden ver
langd. Hoe beteekenend en belangrijk
de constitutioneele wijzigingen ook
schgnen te zijn, waarover door den
Duitschen staatssecretaris van buiten-
landsche zaken in zijn nota van 20 Oct.
wordt gesproken, het blijkt nog niet
dat het beginsel van een aan het
Duitsche volk verantwoordelijke re
geering volkomen is uitgewerkt, of
dat er eehige waarborg is of wordt
overwogen, dat de wijziging in be
ginselen en methoden, waarover men
het nu gedeeltelijk eens is, ook
blijvend zal zyn. Bovendien blijkt nog
niet dat het hart van de tegenwoordige
moeilijkheden is bereikt. Het is
mogelijk dat voor de toekomst
oorfogen onder controle van het
Duitsche volk zijn gekomen, maar
met den tegenwoordigen oorlog was
dat niet het geval, en met deu
tegenwoordigen oorlog hebben wy te
maken.
Het spreekt vanzelf dat het Duitsche
volk de macht niet heeft om de
berusting van de militaire autoi-i-
teiten van het rijk in den volkswil
af te dwingen; dat de macht van
den Koning van Pruisen om de
politiek van het rijk te controleeren,
onverzwakt isdat het beslissende
initiatief nog altyd bij hen berust,
die tot dusver de meesters van
Duitschland waren.
In de overtuiging dat de vrede van
de wereld thans geheel afhangt van
openlijke verklaringen en oprechte
(straightforward) actie, acht de presi
dent het zyn plicht te zeggen, zonder
eenige poging om te verzachten wat
scherpe woorden mogen lijken, dat
de natiën van de wereld de woorden
van hen die tot dusverre de meesters
der Duitsche politiek zijn geweest
niet vertrouwen of kunnen vertrou
wen en om nogmaals uitc-en te
zetten dat bij het sluiten van den
vrede en bij de poging om de oneindige
schade en onrechtvaardigheden van
dezen oorlog goed te maken, de
regeoring der V. S. niet kan te doen
hebben met andere dan de wezenlyke
vertegenwoordigers van het Duitsche
volk, die verzekerd zijn van een
waarachtige constitutioneele positie
als werkelijke regeerders van Duitsch
land.
Wanneer zij (de regeering der V. S.)
nu te doen heeft met de militaire
meesters, den monarch en de auto
craten van Duitschland, of later met
hen zal hebben te doen, dan moet zy
niet vredesonderhandelingen eischen,
maar overgave. Niets kan worden
gewonnen door de hoofdzaak onge
zegd te laten."
Aanvaard de hernieuwde verzeke
ring van mijn hoogachting
w. g. Robert Lansing.
Dc N. Rott. Crt. schrijft over het
antwoord Yan WilsonDit is nu al
de derde nota diet Wilson naar aan
leiding van het veïzoek van Duitsch
land naar Berlijn heeft laten zenden,
maar dit is feitelijk eerst Wilson's
antwoord.
Dat valt om te beginnen mee,
want het stond lang niet meer vast,
dat er nog een antwoord op het aan-
vankelyk verzoek zou komen, het
verzoek, naar men zich herinnert,
om stappen te doen tot herstel van
den vrede, om dat verzoek aan de
geassocieerden mee te deelen, dezen
uit te noodigen gevolmachtigden te
zenden en een onmiddellyken wapen
stilstand te sluiten.
Indien, zoo zegt Wilson, hij te
doen zou hebben, of maar de kans
zou loopen, later weer te doen te
krijgen met de monarchistische auto
boten wil ik dien tgd niet zonder
hem zgu, die bg aan zyn zaken zou
moeten fevcn."
.Nog aan 't kibbelen?' vroeg
Mason, die in de dtur atoatf met een
breeden glimlach op zgn gezicht.
_,Cran#toü, ik geloof, dat de taak,
die je wacht, als j» trouwt, meer zal
zgn dan je aankunt kerel!"
,Ik wil niet, dat mgn man op
zoo'n ellendig kantoor z t."
Ba jongensachtige uitdrukking ver
dween op Oranston's gezicht en het
werd heel ernstig.
,'t Ie beter, dat we 't nu ceas en
voor goid uitmaken en vaststellen,"
zeide hg. .Kom mee, Sylvia."
.Bat kunnen we hier ook wel
doen," antwoordde zy terwgi ze zich
in een armstoel liet vallen.
.Zooala gy wilt. Ik wou j eans
precies zeggen, hoo ik erover denk.
Het is neg niet lang geleden, dat ik
een doeniet wa* en mya geld op had
gemaakt, maar sinda ik John Strand
heb leeren kennen, heb ik gewerkt
en ik geloof, dat ik mgn beat heb
gedaan."
.Bat heb je 1" viel Jobn hem met
warmte in de redt.
.Maar dat allee is nog zoo kort.
Ik heb om zoo te zeggen nog geen
cent overgespaard en als ik er ge
noegen mee nam van het geld van
mgn vrouw te leven, zou ik nooit
eenige achting voor mezelf kunnen
hebben. Bg eiken dollar dien ik uit
gaf, zou de gedachte me hinderen,
dat ik niets uitvoerde."
.Behalve je vrouw gelukkig ma-
craten van Duitschland, dan zou „de
regeering van de Vereenigde Staten
geen vredesonderhandelingen maar
capitulatie eischen." Dit levert geen
goeden Nederlandsohen zin op wij
zouden bg voorbeeld zeggengeen
genoegen kunnen nemen met vredes
onderhandelingen, maar capitulatie
eischen. Wij hebben echter getracht
ons zoo dicht mogelijk aan den En-
gelschen tekst te houden, en het is
ten opzichte van dezen zin ten
minste duidelijk wat de bedoeling i3.
Als Wilson nog mot de monar
chistische autocraten te doen zou
krijgen, dan zou hy capitulatie
eischen.
Deze uitspraak, al staat zij aan het
slot van de nota, lijkt ons van veel
belang, want zij geeft ons wellicht
den sleutel tot de verklaring van het
voorafgaande.
Immers uit die opmerking aan het
slot sehynt men naar het ons
voorkomt *te mogen opmaken, dat
Wilson van meening is, dat hetgeen
hy vooraf laat gaan, niet
eisch tot capitulatie is.
De president zal, zoo verklaart hij
in het begin van zijn antwoord, nu
inderdaad de kwestie van de wapen
stilstand bij de met de Vereenigde
Staten geassocieerde regeeringen
(Engeland, Frankrijk, Japan, Italië
enz.) ter sprake brengen.
Daarmee voldoet hij aan het aan
vankelijke Duitsche verzoek.
Hij doet dat in de veronderstelling,
dat die geassocieerde regeeringen,
evenals hy (Wilson), en evenals de
tegenwoordige Duitsche regeering,
een vrede begeer en te sluiten op den
grondslag van het door den president
onwikkelde program.
Als wy dit goed begrypen, dan lykt
ons deze verklaring een punt van
overwegend belang.
Wilson geeft aan Engeland enz.
in overweging een wapenstilstand te
sluiten en wel in een bepaalde ver
onderstelling. Is die veronderstelling
onjuist, dan komt er niets van dien
wapenstilstand. Daaruit volgt, dat,
als wèl over dien wapenstilstand
wordt o n d e r h a n d e 1 d, dat dan
de veronderstelling juist moet zijn
gebleken, dat dan dus alle geassoci
eerden zich stellen op den grondslag
van de 14 punten, den volkerenbond
enz. den vrede willen hebben
Door deze verklaring van Wilson
wordt dus aau Duitschland (bij aan
vaarding van de voorwaarden voor
een wapenstilstand) een vrede op de
Wilson-voorwaarden in uitzicht ge
stold. Niet gewaarborgd echter.
Daardoor is dan metoen iaan de
hand van de zooevon genoemde slot
passage, verklaard, waarom hetgeen
de president nu feitelijk verlangt,
naar zijn opvatting niet met een
capitulatie gelijk staat.
Duitschland zal immers ter vredes
conferentie mogen verschgnen, niet
om zijn vonnis aan te hooren, maar
om over de uitvoering van een ge-
meenschappeigk program mede te
beraadslagen.
Maar nu komt het groote voorbe
houd. Niet als gelyke zal Duitschland
daar mogen meepraten.
Want eerst moet Duitschland (door
de voorwaarden van den wapenstil
stand: in een zoodanige positie wor
den geplaatst „gelaten" is het woord
dat Wilson gebruikt), dat het onmo-
gelyk den „oorlog" zal kunnen „her
vatten", dat de geallieerden evenwel
elke overeenkomst „die zou wor
den aangegaan", zouden kunnen
afdwingen. De militaire adviseurs
der geassocieerden, zoo wordt dit in
de volgende alinea nog verduidelijkt,
zouden- zoodanige voorwaarden voor
i wapenstilstand moeten
doorleggen aan hun regeeringen,
„dat zij den geassocieerden de on
beperkte macht verzekeren, de bi-
zonderheden van den vrede,
waarin de Duitsche regee
ring heeft toegestemd, te
waarborgen en af te dwingen."
Dit is dus een heel bizonder soort
van wapenstilstand.
Het is iets heel anders dan wat
men gemeenlijk onder een wapen
stilstand verstaat. Onder een wapen
stilstand pleegt men te verstaan een
schorsing van het krygsbedrijf, die
de partijen over het algemeen laat
in den toestand, waarbij zij bij het
sluiten van het wapenstilstands ver
drag waren. Komt er dan geen vrede
tot stand, dan gaat het krygsbedrijf
weer verder.
Deze wapenstilstand zou evenwel
kea," z»ida zymaar er was Iets
zachts over baar gekomsD, iat da
beftigheid vau straks geheel ver
drongen had.
„Bat' km ik doen, ook al werk ik.
Eq als je evenzetr aan mgn geluk
denkt als aan 't jouwe, dan stem j
er in toe, dat ik je vaders aanbod
aacnetm. Bat is alles wat ik te
zeggen heb."
„Bravo, mgu j mgetx," zslde Mason,
„Ik ben a'lemachtlg big, dat je er
zoo over dankt."
„Eajij?" vroeg Fullip, zich tot
Sylvia wendend.
„Wanneer zou j» met dat nieuwe
werk kunnen beginnen?" vroeg ze
blozend.
„Zoodra j t vader het me opdraagt,"
antwoordde hg.
„Bat zal zgn de dag, nadat we in
New York ?yn aangekomen. Bg
nadir inzien, heb ik je toch liever
daar ginds. Ban zie lk mgu kind
meer. Eq na mgn dood kunnen jelui
je vestigen waar je wilt. Ik ge
loof, dat bet tgd is voor de candi
daatatelling," zeide hg op zgn horloge
tiende.
Een paar uur later wiet John, dat
bg opnieuw afgevaardigde was voor
North Loamthire, want er had zich
geen candidaat tegenover hem ge
steld. Een groei e menigto was voor
het Stadhuis saamgeloopeu en toen
hy naar buiten kwam, werd hgimet
daverend gejnlch ontvangen.
Onder dra lunch in 't hotel regende
het al telegrammen met gelukwen-
schen. Toen hg de namen van torn-
niet slechts dienen om de gelegenheid
tot praten over den vrede mogelijk
te maken, hij zou reeds in allen deele
op het vredesverdag vooruit loopen.
Hij zou moeten maken, dat Duitsch
land na het sluiten van den vrede -
geen macht .meer zou hebben den
oorlog te hervatten (laat staan vóór
het sluiten van den vrede, indien de
onderhandelingen niet naar Duitsch-
land's zin loopen), en dat de entente
na het sluiten van den vrede -
de macht zou hebben alle bepalingen
van dien vrede, zoo noodig, af te
dwingen.
Als Duitschland zulke voorwaarden
voor een wapenstilstand aanneemt,
geeft het zich dus van te voren over,
met slechts deze beperking, dat Wil
sou in de veronderstelling verkeert,
dat de ententemogendheden een vrede
volgens zyn program zullen willen
sluiten.
De president eischt dus Yan Duitsch
land een militaire overgave apriovi,
op goed vertrouwen, dat de geallieer
den het niet te bont. zullen maken.
Eu, terwijl hij van Duitschland onbe
perkt vertrouwen in de geallieerden
eischt, verlangt hij aan den anderen
kant dat Duitschland als geen ver
trouwen waardig zwaar geboeid
ter vredesconferentie zal verschynen.
Zelf inziende, dat hy daarmee heel
ver gaat, voegt hij aan zijn eischen
een zekere verontschuldiging toe, die
we al hebben besproken. Waren het
de oude machthebbers in Duitschland,
met wie hg te doen had, hij zou
capitulatie moeten hebben. Die oude
machthebbers zijn nog niet secuur
genoeg opgeruimd, zoo betoogt hy
derhalve moet hij nu wel iets eischen,
dat niet zoo heel veel van een capi
tulatie verschilt, dat een capitulatie
is, getemperd door een vooruitzicht.
Hierin sehynt ook nog een wenk te
schuilen, indien de Keizer cum suis
nog verder werd gekneveld.
Dan komt er ten slotte het voor
behoud by„als de geallieerden zoo'n
wapenstilstand uit militair oogpunt
dienstig achten."
Als Duitschland deze voorwaarden
van den wapenstilstand (die het ook
in vredestyd machteloos moeten
maken) aanneemt, zegt de president,
dan is dat het beste bewys, dat Duitsch
land het program van Wilson on
dubbelzinnig aanvaardt. Het kan zijn
maar het zou toch wel wat heel
zyn, om - omgekeerd - te
willen zeggen, dat als Duitschland
zich niet van te voren ovorgeeft -
dat dat een bewijs zou zijn, dat bet
zich niet op Wilson's program zou
willen stellen.
Voorloopig dus onderhandelingen
onder de geassocieerden. Eerst als die
zijn afgeloopen en tot resultaat hebben
gevoerd, zal het woord weer aan
Duitschland zijn.
Oi Framchs locialistia an da
vredesvoorwaarden.
In de „Humanitó", het officieele
Fransche socialistische dagblad, dat
sedert het jongste Fransche socia
listen-congres van hoofdredactie ver
anderd is, komt het Kamerlid Ernest
Lafont in een artikel „Een provocatie"
in heftige woorden op tegen degenen
in Frankryk, die van Duitschland
een onvoorwaardelijke overgave wil
len eischen.
Op de muren van Parijs was eeu
manifest van een „Burgerbond" aan
geplakt, waarin gezegd werd, dat
er niet onderhandeld moet worden,
dat er geen schikking getroffen moet
worden, maar dat Duitschland het
bewijs van zijn berouw moet geven
en dat het moet komen tot een
onvoorwaardelyke capitulatie.
Lafort noemt dit aanplakbiljet iets
afschuwelijks (abominable). Hy zegt
verder letterlijk: „Wy bevinden ons
op een uur, waarop alle verkoopers
van slechte patriotische alcohol de
menigte dronken trachten te maken
in het belang van hun kwade doel
einden. Laat ons waken, laat ons
woord voor woord, daad voor daad
geven.
Door deze stompzinnige overdrij
vingen en grove uitdagingen, werkt
die Burgerbond „pour le Roi de
Prusse". Het is onzen plicht dien
bond te bestrijden en te brandmerken".
De „Temps" van den volgenden
dag, 20 October, komt tegen deze
taal van Lafont op en spreekt over
hem en zijn geestverwanten als van
„eenige liefhebbers van een vrede
zonder overwinning, die nog ver
dwaald zy'n in de rangen van een
Frankryk, dat bij het geluid vau
onze suceessen van vaderlandsliefde
trilt".
mig* afzenders las, kwam er een
bitter* glimlach op zgn gezicht,
want zg jolst hadden hem de meeat
tastbare bewgz»n van! hua ongeloof
gegeven. Toen hg klaar atocd om
naar den trein te gaan, kwam er
nog een bezending. Hg ateric ze on
geopend in zgn zak met het plan zo
ln den trein naar Londen te lezen.
Mason had een salonwagen besteld,'
die achter aan den sneltrein gehaakt
werd en op bet perron vond John
een aantal politiek* aanhangers, met
wie hg genoodzaakt was zich t*
onderhonden, totdat de trein vertrok.
Nadat hg een sigaar aangestoken
had, hsaide by de ongeopende tel*-
giammen te voorschijn en een der
eerste, die hg in banden kreeg, deed
hem plotseling verbleeken.
„Kom dadeigk naar Bowning Street,
Oobden hoogst ernstig ziek hier -
Southwold."
Het was niet alleen de angstvoor
zgn pleegvader, die hem kwelde,
maar ook dieni aanwezigheid in hat
huia van den premier baarde hem
zorg. Waa Cobden daar gegaan met
het voornemen Southwold over hem,
John, te epreken?
Na een oogenblik aarzeleni gafjig
het telegram aan Joyce, daar hg 't
beter vond, dat zg wist, wat er ge
beurd waa, want de mogeigkheld
bestond, dat zg bg bun aat komst
zenden hooren, dat Cobden dood waa,
(Wi|d) vamlcdd