HELDERSCHE COURANT
Mo. 9008
DINSDAG 5 NOVEMBER 1918
49o JAARGANG
Uitgever: C. Pg aOER Jr., Helder.
Oplaag 7000 ex.
AbonnementsprijsIn de stad f 1.10, per post f 1.35, Buitenland f 2.35.
Losse ex. 3 cent
Advertentlên per regel 15 cent.
Op i pagans 4^vpn dit bind
is opgenomen i
1. 0E DISTRIBUTIE ia Hsldsr.
Taifl.
ii .i ii WlaiJngtn.
Anna PaulawRa.
zyp*.
Os strijd aan hst Wsstsi Ijk front,
De N. Rott. Crt. wijst op de moei-
lijke positie der Duitschei* in de
streek vau de Maas, waar de A-me-,
rikanen, bijgestaan door de Fransehen,
op hun; linkervleugel, een geweldigen
en voor het lieele Duitsche front
buitengewoon gevaarlijken aanval zijn
begonnen. De Franschen tornen van
links tegen de boschrijke uitloopers
van de Argonnen op, de Amerikanen
trachten rechts daarvan naar het
Noorden veld te wiDnen. Uit den
aard der zaak is de tegenstand van
de Duitschers in deze streek bizonder
hardnekkig. Reeds hadden zij er troe
pen opgehoopt, zooveel zij konden.
Thans naar de Amerikanen be
richten werpen zij van alle kan
ten bijeengeschraapte reserves in het
Yuur, om te houden, wat er te houden
valt. In geen geval zal het dus voor
de geallieerden in dit gebied een ge
makkelijke strijd zijn, en daarom mag
de vooruitgang der Amerikanen, al
bedraagt hij nog niet meer dan een
anderhalf uur loopens, aanzienlijk
worden genoemd. Indien de Duitsche
stellingen ten Noorden Yan de Ar
gonnen worden omgetrokken, en daar
is wel kans op dan moeten zij inde
streek,, die tot het,eind toe de spil
van huniterugtochtsbewegiugen moet
blijven terug, en geen klein beetje.
Zij zullen onder den druk van de
vijandelijke strijdkrachten moeten af-
deiilzen tot aan de Maas in de streek
van Mézières, en dat beduidt, dat zij
op de rest van het front over zijn
geheele lengte, eenige étappes van
hun beraamde ontruiming zullen
moeten overslaan, althans in buiten
gemeen snel tempo op elkander laten
volgen, tot dataij\van Zuid tot Noord
op de Maaslinie staan. Daarom is het
bericht van eenterugtocht over het
kanaal van Terneuzeu in de richting
van Autwerpen zoo belangwekkend.
Dit .toch .kan het gevolg daarvan zijn,
dat de Dnitaehers inzien, dat zij het
aan ideiMaas op den duur niet zullen
kunnen houden.
V» hut WMtelIJk fuut.
Valer,ciionss biitt.
Londen, 2 November. De strijd van
gisteren ten Zuiden-van Valenciennes
was zeer hevig en duurde tot heden
ochtend voort.
Op een front van 6 mylen zyn
talrijke vijanden gedood, verscheidene
vijandelijke tegenaanvallen afgeslagen
en 4000 gevangenen gemaakt.
Meer naar het Noorden is het
Canadeesche legerkorps onder gene
raal Currie, na een hevig gevecht,
in de buitenwijken van Valenciennes,
door de stad getrokken, die nu geheel
In ons bezit is.
Londen, 3 November, 's morgens.
Gisteravond werd de staalfabriek ten
Zuid-Oosten yan Valenciennes, welke
de vijand in den loop van den-dag
zeer hardnekkig verdedigd had, door
onze troepen genomen.
Onze linie werd over een afstand
van anderhalven mijl ten Oosten van
de stad vooruitgebracht en de ver
overing van het dorp St. Saulde
werd voltooid.
Als gevolg van twee dagen strijden
aan dit front hebben wij 5000 ge
vangenen gemaakt en 4 kanonnen
en enkele tanks veroverd.
Afgezien van plaatselijke gevechten
en patrouille-actie bij nacht,-valt er
niets van hetBritsche front te melden.
Vorderingin tuiiohon de
Argonnen en do Mooi.
Parijs, 2 Nov. 'sAv. De. krachtige
aanvallen, gisteren en hedenochtend
door het 4e leger aan het Aisne-front
ondernomen en de geslaagde aan
vallen der Amerikanen tusschen de
Argonnen en de Maas hebben de
Duitschers tot den terugtocht door
het Argonnewoud gedwongen.
DeFransche troepen,diode Duitsche
achterhoede, welke door een schit
terenden tegenstand dén opmarsch
tracht te vertragen, terugdrijven,
hebben belangrijke vorderingen
maakt op bet geheele aanvalsfront.
Op den linkervleugel hebben de
Franschen Pemuy veroverd en hun
front tot aan den Zuidelijken oever
van het Andennes-kanaal vooruitge
bracht, hetwelk zij over een breedte
van 2 K.M. vanaf Semuy tot Neu-
ville et Day hebben bereikt.
Meer naar het'Zuiden hebben zij
de buitenwijken van Alleux, Quatre
Champs en La Croix-au-Bois bereikt,
na het Vandy-bosch en het dorp
Ballay te hebben genomen, ondanks
den tegenstand der Duitschers, die
vooral verbitterd was op het Alleux-
plateau en in de bergen gte van La
Croix-au-Bois.
Op den rechtervleugel zijn Longue
en Primat in handen der Franschen
gevallen.
Ten Noorden van deze plaats rukken
de Franschen op tot voorbij de Chalne
Pate en zetten, ondanks de ernstige
hindernis van het Argonne-woud de
achtervolging der Duitschers krachtig
voort,-die terugtrekken met achter
lating van een groote hoeveelheid
oorlogsmaterieel.
Tegenaan vallen, door de Duitschers
ondernomen, met n'arfte in destreek
van Semuy, zijn afgeslagen en hebben
de Franschen in staat gesteld, het
aantal hunner krijgsgevangenen met
verscheidene honderden te Yermeer
deren.
Vorderingen der Amerikanen
Londen, 2 Nov. Avondbericht. Het
eerste Amerikaansche leger zette zyn
opmarsch voort, waarbij het allen
tegenstand overwon en o.a. de steden
ChampigneulleB, Morthomme, Verpil,
Civry-les-Busancy - Tenorgues -Bri-
queway - Busancy, Villers-devant-
Dun en Clëry-le-Petit veroverde.
Het aantal gevangenen bedraagt
thans meer dan 4000, onder wie vier
bataljons-commandanten met hun
personeel. De vijand heeft geweldig
veel materiaal in dén steek gelaten,
waaronder 68 kanonnen en honderd
machinegeweren. Een complete Beier-
,sche batterij, met manschappen en
jpaarden viel in onze handen.
Oultich Legerbericht.
Berlijn, 3 November, 's middags.
Legergroep van kroonprins Ru pprech t:
In Vlaanderen namen wij de aan de
Leie staande troepen, in aansluiting
op ons nieuw front aan de Schelde,
op Gent terug.
Ten N.0. van Oudenaarde en bij
Doornik werden partieele aanvallen
van den vijand afgeslagen.
Bij en ten Z. van Valenciennes
.zette de vijand zijn hevige aan vallen
voort. In de gevechten des voormid
dags drong hij ons naai^ Saultain
terug en nestelde zich vreer in
Preseau. Villerspol werd, ondanks
herhaalde aanvallen behouden. Her-
mieuwde aanvallen, des namiddags
ten O. yan Valenciennes uitgevoerd,
imislukten.
Ten W. van Lanarecies sloegen wij
ipartieele aanvallen van den vijand af.
Waar de vijand binnendrong, wierpen
afdeelingen wielrijders hem weer
iterug.
Legergroep van den Duitschen
kroonprins en von Gallwitz:
Een aanval der Amerikanen ten
W. van de Maas, noopte ons, het
:front tusschen de Aisne en Cham-
pigneulle terug te nemen.
Op de linie QuatrechampSiBuzancy
.ontwikkelden zich gisteren voorter-
aein-geechtön.
Ten Westen van de Maas zetten
.de Amerikanen hun aanvallen voort.
£ij hebben bij Tailly en voorbij
;Villers-devant-Dun eenig terrein gc-
Avonnen overigens- werden..zij terug
geslagen.
Ten Wosten vand«'Moezel hadden
thevige.gevechten op .het voorterrein
iplaats.
Da buit dar Engelichen.
In de maand October 1918 hebben
de Britsche strijdkrachten 49,000
Duitschers gevangen genomen met
inbegrip van 1700 officieren. Zy hebben
jn hetzelfde tijdvak 925 kanonnen,
«waaronder verscheiden zware, buit
gemaakt. Voorts 7000 machinege-
iweren en 670 schans mortieren. In
Üe streek, waaruit de. vijand terug
getrokken is, hebben wij de hand
gelegd op enorme voorraden munitie i
en materiaal.
De heele buit in de slagen van de
drie laatste-maanden bedraagt 2378
kanonnen, ruim 17,000 machine
sveren en 275 schansmortieren.
Kelfrido bezat.
Parijs. 3 Nov. Vijf en dertig dagen
na hot begin van het offensief dieeft
de bevelhebber van het eerste Servi
sche leger zijn intocht in Belgrado
gedaan.
Andere Servische troepen zijn de
Kolubara overgetrokken ten N. van
Valjevo en rukken op naar Charbatz.
In Montenegro zijn de Zuid-Slaven
te Podgoritza aangekomen.
De Servische cavalerie heeft ver
scheidene succesvolle gevechten ge
leverd in de streek ten Z. van den
IJzeren Poort. De Serviërs hebben
de Ooetenrijksche monitors en con-
vooien op den Donau beschoten.
Hst Oostenrijkse!» slagschip
„Vsrlbus Unitis" versteld.
Volgens een bericht van-den Itali-
aanschen Marinestaf zijn in 'den
nacht van 1 November de comman
dant der marine-genie Raffaele Ros-
seti en de luitenant-arts Rafaele
Paclucci in de binnenhaven van de
vesting Pola doorgedrongen. Geduldig
en stoutmoedig wachtten zij het
geschikte uur af en tegen het opgaan
van de zon brachten zij het groote
slagschip „Veribus Unitis", het
admiraalschip der Oosten rijksch-
Hongaar-sche vloot, tot'zinken.
Men gelooft, dat beiden het leven
er hebben afgebracht.
Duitsch-OssUnrljk sn den vrede.
Weenen, 2 Nov. De Raad van State
van den Duitsch-Oostenrijkschen staat
heeft tot het volk een manifest gericht
waarin hij de vaststelling van de
voorloopige grondwet en de verkiezing
van den Raad van State meedeelt.
De Raad van State zal het bestuur
over de Duitsche gebieden van
Oostenrijk en het bevel over de
Duitsch-Oostenrijksche troepen op zich
nemen. Het manifest verzoekt de orde
te bewaren en de andere nationali
teiten te outzien en gaat dan verder.:
Alles dient vermeden te worden,
wat het tot stand komen van den
vrede, dien de volks regee
ring van Duitseh-0ostenrijk
gemeenschappelijk met
Duitschland zal sluiten, in
gevaar zou kunnen brengen.
De vorming van het nieuwe Duitsch-
Oostenrijksche leger is begonnen met
maatregelen totschiffcing van soldaten
die geen Duitscb spreken.
De Raad van State verbiedt de
vorming yan.burgergarden. De Ween-
sche troepen en de politie hebben den
voorzitter van den ,Raad van State
den eed van trouw afgelegd.
Oa toestand In Oostenrijk.
De Weeusche correspondent van
't „Bcrl. Tagebl." seinde 31 Oct.:
De berichten van het front wordon
steedabedenkeiyker.Deterugkeerende
troepen zijn meestal deserteurs. Zoo
genaamde „groene gardisten", moeten
plunderend en brandend al tot Klagen-
furt en Veldes gekomen zijn.
Te Triest .verwacht men elk oogen-
blik het binneDloopen van Engelsch-
Amerikaansehe smaldeelen. Naar 't
heet, heeft de keizer de vloot aan
den Zu id-Slavischen staat overgegeven
opdat ze niet in 's Yijands handen-zal
vallen.
Hier zegt men, dat de Entente zal
eischen, Duitsch-Oostenrijk, en zoo
noodig ook Weenen, te bezetten, als
er geen wapenstilstand tot stand komt.
De „Raad van State zal, indien hij
succes wil hebben, snel te werk
moeten gaan, want de toestand is
niet onbedenkelijk. Dat blijkt uit de
samenscholingen Yan soldaten en
invalieden, die steeds opnieuw om
hetparlement8gebouw zich verdringen
en wier stemming bolsjevistisch is.
De algevaardigden, die van het balkon
tot de menigte spreken, gelukt het
maar half de opgewonden soldaten
te overtuigen, dat de nieuwe regeering
den vrede ook niet in den zak heeft
en dat zij den loop van zaken moeten
afwachen.
Oa moord op Tuza.
Berlijn, 2 November. De Berliner-
Zeitung a. M. bevat de volgende
bizonderheden over den moord op
graaf Tisza
Tisza was gisteravond thuis ge
bleven, ofschoon hij zich anders
steeds naar de stad placht te begeven.
Vóór zijn huis stond een afdeeling
gendarmen yan zes man op wacht.
Deze wacht werd door een groep
van 60 a:-70 personen overweldigd.
Daarna openden drie soldaten, die
met de bajonet op het geweer voor
het huis waren verschenen, het
automatisch slot van de deur en
traden door de hal het salon binnen.
Hier kwam graaf Tisza hen tege
moet. Aan zijn zijde bevonden zich
zijn echtgenoote en gravin Almassy.
Tisza vroeg den binnentredenden
wat zij wenschten. Daarop zeide een
van de soldaten: zeg mij wat ge
;daar in de hand hebt! Tisza ant
woordde dat hij een revolver in de
hand had. De soldaten eischten dat
Tisza den revolver wegleggen zou.
Ik leg den revolver niet weg, zeide
Tisza, want gij legt uw geweien
.ook niet weg.
Thans richtten do soldaten tot de
gravinnen Tisza en Almassy den
eisch om op zij te gaan. Gravin
Tisza antwoordde dat zij niet op zij
wenschte te gaan en ook gravin
Almassy weigerde.
Een der soldaten zeide tot Tisza:
zijt er schuld aan dat millioenen
menschen te gronde zijn gegaan,
want ge hobbden oorlog veroorzaakt.
Daarop verzocht een der soldaten
nogmaals den dames om op zij te
gaan. De soldaten legden hun ge
weren op Tisza aan. Een van hen
ibet uur van de afrekening
heeft geslagen 1 Drie schoten knaldon
en doorboorden Tisza, die tusschen
zijn vrouw en gravin Almassy in-
eenzonk. Zijn laatste woorden waren:
ik ben getrofen, ik sterf, dat moest
zoo gebeuren.
De drie soldaten verlieten het huis
en ook de gendarmen, die voor het
huis de wacht hielden, vertrokken
zonder hun geweren mee te nemen.
Een ooderhoud mat dan
Rijkskanselier.
Berlijn, 1 Nov. De parijsche cor
respondent van liet Hollandsch
Nieuwsbureau sei-nt d.d. 1 Nov.
Heden had ik gelegenheid een on
derhoud te hebben met den Rijks
kanselier, prins Max van Baden,
welke mededeelingen deed over de
jongste veranderingen der Duitsche
constitutie, die door den Bondsraad
zijn -aangenomen en thans wet
worden.
Wat u thans in het Duitsche Rijk
in het algemeen en in de bondsraden
afzonderlijk ziet gebeuren, aldus de
Rijkskanselier, is het resultaat van
een stille, onderaardsche beweging,
welke zich in den loop van vele jaren
heeft ontwikkeld. De oorlog, de daden
van het militarisme en de politieke
wijsheid van afhankelijke leiders heb
ben schipbreuk geleden en slechts de
beweging, waarover ik sprak, reus
achtig bevorderd. De democratische
idee heeft thans haar zegevierende
intocht in Duitschland gedaan om
daar voor altijd te blijven en te heer-
schen en niet'alleen in het Rijk, maar
evengoed in de afzonderlijke bonds
staten. De verwisseling, welke heeft
plaats gehad, is dus niet een resultaat
van het oogenblik,. doch wortelt een
voudig in den wil van het Duitsche
volk. Iedere twijfel, welke de oprecht
heid van het systeem betreft, is weer
legd door het feit, dat deze wisseling
in de tegenwoordige constitutie vast
verankerd ligt. In dit verband erken
ik onomwonden, dat president Wilson
de democratische idee de behulpzame
hand geboden heeft, want zijn her
haalde plechtige verklaringen, dat een
oprecht democratische Duitsche re
geering er zich ^jsoluutop kan
verlaten, dat het rrent en de gerech
tigheid voor het sluiten van den vrede
den doorslag zullen geven, heeft
ongetwijfeld de positie der democra
tische leiders in Duitschland versterkt.
Om deze redenen heeft de nieuwe
regeering zich genoopt gezien, den
heer Wilson met de wijziging van
de Duitsche grondwet door een me
morandum op de hoogte te stellen,
dat aan den Zwitsersclien zaakge
lastigde te Washington is overhan
digd.
De nieuwe positie van het Duitsche
keizerrijk besprekende, vervolgde de
Rijkskanselier aldus: Ofschoon wij
steeds vrije republieken als bonds
staten hebben getolereerd, gelijk
Hamburg, Lübeck en Bremen, heeft
toch de meerderheid van-het Duitsche
volk beslist van zijn voorkeur doen
blijkenvoor het monarchale systeem
in den vorm van een parlementaire
regeering. Hot denkbeeld, dat diege
nen, die voor de grondwetswyzigiu-
gen. verantwoordeiyk zijn, voor oogen
Ingezonden mededeling.
Herman Nypels,
Talaf. Intorc. 140, Spoorstraat 41.
Heeren Ondergoedaren,
half- tn heel wol.
Overhemden, - Handschoenen.
Billijke prijzen.
zeefde, was de positie van den
keizer soortgelijk t.e doen worden aan
idie van bijv. de koningin van Neder
land. Daardoor was het standpunt,
idat de keizer opperste oorlogsheer
van het Duitsche leger en de vloot
izou zijn, volkomen verouderd ge
worden.
Bulgarije een republiek?
Het Berliner Tageblatt verneemt
;uit Kief, dat den 25en October in
tegenwoordigheid eener talrijke me-
;nigte in Tiinowa.-de oude hoofdstad
van Bulgarije, de Bulgaarsche volks
republiek is uitgeroepen. Koning Boris
heeft afstand van den troon gedaan.
Aan het hooffi van den staat, heeft
zich een regentschapsraad geplaatst.
De leiding der beweging is in handen
van den leider der Boerenpartij,
Staroboelof.
Een Internationaal Socialistisch
Kantras.
Op het telegram, door de Neder-
landsche delegatie van het Intern.
Socialistisch Bureau tot Branding
gericht, om hem uit te n.oodigen
mee de voorbereidende stappen te
doen voor het bijeenroepen van een
vredeskongres der Internationale,
heeft Branting geantwoord daartoe
bereid te zijn, mits het Van der
Velde en Huysmans moge] ijk-'•zal
zijn, aan de voorbereidend?» zitting
van het Internationaal Bureau deel
te nemen. De Belgische minister
Van der Velde is daartoe in staat,
van Huysmans moet nog een nadere
mededeeling inkomen.
Da plaats dar vradaaesafaraatia.
Parijs, 3 Nov. De „Temps" wijdt
een artikel aan de-vraag: waar de
vredesconferentie zal plaats hebben.
Het blad schakelt Reims uit, waarvan
de ruïnes niet het grooto aantal
•gevolmachtigden, kunnen herbergen
liet erkent do rechten yan Brussel,
maar besluit, dat het beste zou zijn,
den vrede in Frankrijk te teekenen,
dat zelf het tooneel is geweest van
de geheele worsteling; en wel inde
stad Versailles, waar in 1871 de
Duitsche souvereiniteitisuitgeroepen.
De keus van Versailles zou het
symbool zijn van de oorlogsdoeleinden
en hun resultaat.
BINNEM'AHD.
uit
Sehaapsbauwaaterlaal
Buitschiaftd.
Naar men aan de „N. Rott. Gt."
meldt, is het algemeen uitvoerver
bod voor scheepsbouwraateriaal, dat
eedert langen tijd in Duitschland
ten opzichte van ons land bestond,
niet ingang van 1 November opge
geven. De aflevering van dit mate
riaal is met dien datum door Duitsch
land hervat.
Duitschland moet bereid gevonden
zijn een vrij aanzienlijke hoeveelheid
schecpsbouwmaterialen ter beschik
king van Nederland te stellen, zonder
de voorheen' geöischte bezwarende
voorwaarden. Ook moet een aan
merkelijke prijsdaling hebben plaats
gehad en voor nieuwe aankoopen
van dit materiaal worden ons prijzen
van f 210 tot f 200 per 1000 K.G.
genoemd.
Onze Soheupvaart.
De Haagsche correspondent van
Nipa verneemt van zeer bevoegde
zijde dat de vredesvooruitzichten nog
geen invloed uitoefenen op de positie
der regeering itegenover liet scheep
vaart verkeer ingenomen. Zoodra de
.Geassocieerden bij het te Londen af
te sluiten agreement gelegenheid
geven tot bunkeren, vervoer en
clearance zal de regeering waar
schijnlijk de noodige scheepsruimte
vorderen om door het halen van
graan uit Argentinië en van de hoe
veelheid kokosvet voor rekening der
Nederlandsche regeering in Neder-
landsch-Tndie aangekocht, in de meest
dringende behoefte te voorzien.
Men mag dan ook verwachten, dat
zoodra het agreement tot stand
gekomen is naar Batavia geseind
zal worden de „Noordam" met vet,
waaraan zooals men weet zeer ern
stig gebrek bestaat, huiswaarts te
sturen. Eerst nadat zij het ook
slechts vermoedelijk korten tijd
door een distribueeren van scheeps
ruimte over de verschillende belang
hebbenden ruimte genoeg beschikbaar-
is gesteld om geleidelijk vetten, thee,
koffie, tabak, tin enz. hierheen te
vervoeren zal men volgens de mee
ning van den zegsman van Nipa's
correspondent de scheepvaart waar
schijnlijk verder geheel vrij laten.
Voorts zal men eveneens naar
meening van Nipa's zegsman
waarschijnlijk vermoedelijk nog kor
ten, tijd door middel van uitvoer-
licenties er tegen moeten waken,
dat Nederland, wanneer er vrede is,
by het aankoopen van Indische
producten achter het net zou visschen
terwijl tevens die licenties wellicht
gebezigd kunnen worden om van
buitenlandsche afnemers zekere con
traprestaties te verkrijgen.
Dc „Tabanan".
Het „Sper. Hbl.\' meldt: Daar de
Engelsche regeering van het recht
tot onderzoek op de terugreis van
het convooi niet wil afzien, is het
geraden op do terugvaart de noodige
voorzorgen in acht te nemen.
Behalve de uitgewisselde marine-
menschen kunnen een aantal militaire
passagiers meegenomen worden. Ten
einde echter het karakter van „oor
logsschip" zoo zuiver mogelijk te
bewaren, zullen de aan te wijzen
passagiers hun gezin niet bij zich
mogen hebben. Verder zullen mee
gaan de cadetten, bestemd voor de
mil.-academie of de cadettenschool,
thans in indië studeerend, de leer
lingen voor den Hoofdcursus, benevens
zieke militairen en een aantal officie
ren. Ook zal een zekere hoeveelheid
militaire goederen meegegeven wor
den, benevens een quantiteit rijst en
koffie ten behoeve van de militaire
zeemacht in Nederland. Voorts moet
hetachip 700 ton tin mee terugnemen,
^dia volgens mededeeling der Nederl.
regeering met de eerste de beste
gelegen heid derwaarts moeten worden
gevoerd.
De mftikrantsofHtearing.
Het Bureau voor Mededeelingen
inzake de Voedselvoorziening meldt:
De melk rantsoeneer ing, die met
1 November in werking is getreden,
omvat zoowel volle als taptemelk,
die ter beschikking der gewone ver
bruikers kan worden gesteld. Men
weet, dat het wegens de heerschende
vetsehaarschte noodzakelijk is zooveel
mogelijk boter te produceéren, waar
door vanzelf weinig volle melk voor
directe consumptie overblijft.
De gemeenten kunnen dan ook over
niet meer dan 2/10 L. volle melk per
hoofd der bevolking beschikken
hebben zij pieer, dan moet ook dit
meerdere worden gekarnd en de boter
aan het rijk geleverd.
Wanneer nu van de 2 10 L. eerst
de zieken en kinderen hun portie
ontvangen, biyft er yoor den gewonen
gebruiker slechts 1/10 L. per hoofd
en per dag over.
Intusschen zal zooveel mogelijk
gezorgd worden, dat dit zeer be
scheiden rantsoen wordt aangevuld
met tapte- of (en) karnemelk, waarvan
2/10 L. per hoofd en per dag mag
worden verstrekt. Daarbij komt dan
nog per week een pond geconden
seerde taptemelk voor elk pond zijn
ongeveer l'/a rL. taptemelk en een
kwart pond suiker verwerkt, zoodat
dit product, dat b.v. in kofflie en bij
de bereiding der spijzen zeer wel de
gewone melk kan vervangen, eeno
hooge voedingswaarde vertegenwoor
digt. Trouwens, ook de taptemelk,
waartegen bij sommigen nog een
vooroordeel bestaat, heeft een hoog
Yoedingsgehalte, evenals karnemelk.
Deze rantsoeneering behoort streng
te worden doorgevoerd. De bedoeling
is, dat de gemeenten alleen op bons
of melkbaarten melk doen verstrekken.
Geschiedt dit niet, of zorgen zij er
niet voor, dat een mogelijk teveel
aan melk tot boter wordt verwerkt,
dan geeft het ryk geen bijslag op de
melk, zoodat öf de gemeente een
aanzieniyk bedrag moet bijpassen bf
wel de verbruikers, een hoogeren
prijs te betalen zullen hebben'
Dit zou te erger zijn, omdat de
prijs der volle melk wegens de hooge
productiekosten en ondanks den
rijksbyslag, toch op niet minder dan
2 c. per 1/10 L. kan worden gesteld.
Daarentegen zal over tapte- en karne
melk niet meer dan 7J c. per L. in
rekening worden gebracht. De ge
condenseerde taptemelk, die het vorig
jaar f 1 kostte, zal nu voor slechts
per K.G. worden verkocht en
is ook verkrijgbaar voor 65 c. per
flesch van 1 K.G. en 33 c. per llesch
van K.G.
Het is echter, met het oog op
's rijks financiën, zeer gewenscht,
dat zy, die daartoe in staat zyn, den
vollen kostenden prijs betalen. Zy
krijgen daai.toe do gelegenheid,doordat
ook blokjes taptemelk met -suiker
tegen 45 c. worden verkrijgbaar
gesteld.
De hoeveelheid gecondenseerde
taptemelk, waarover de regeering
beschikt, zal, naar gehoopt wordt, in
de behoefte kunnen voorzien. In den
vorigen winter werd van dereserve
5 millioen K.G. slechts een zeer
klein deel gebruikt. Natuurlijk zal
dit jaar de behoeftegrooter zijnook
is de prijs lager en is aan den melk
handel een ietwat grootere winst
marge toegestaan om den afzet tc
bevorderen. Toch mag verwacht
worden, dat, aangezien niet iedereen
zijn volle rantsoen zal gebruiken, de
thans beschikbare reserve van 17
millioen K.G. voldoende zal blyken
te zijn.
Met 1 Januari zal bovendien nog
verkrijgbaar worden taptemelbpoeder,
waarvan het rantsoen 1 ons per week
zal bedragen. De prijs is gesteld op
15" c. per ons. Indien er gemeenten
zijn, die niet voldoende taptemelk
kunnen ontvangen, dan zal daarheen
ook vóór 1 Januari reeds taptemelk-
poeder ter aanvulling worden ge
zonden.
Wanneer er- niet voldoende volle
melk is, kan ook volle melkpoeder
worden aangevraagd, waarvan de prijs
op 20 ets. per ons is gesteld.
Wat de zieken en kinderen beneden
3 jaar betreft, voor hen wordt aller
eerst gezorgd uit de 2/10 L. volle
melk, die elke gemeente per hoofd
harer bevolking ontvangt. Deze zieken
en kihdermelk zal voor 10 c. (vroeger
11 c.) per L. worden verkrijgbaar
gesteld. Het, is echter zeer aanbevelens
waardig, dat zij, die financieeldaartoe
in staat zyn, den vollen melkprys
betalendaardoor toch zal weder
'slands kas worden ontlast.
Voorts zal voor ziekenhuizen en
huiszieken nog verkrygbaar zijn volle
melkpoeder en gecondenseerde inelk
in. blik tegen 55 c.voor suikerzieken
bovendien gecondenseerde volle melk
zonder suiker tegen 50 c.. per blik,
35,000 vluchtelingBn U Maastricht
varwaeht.
Uit Maastricht wordt, gemeld:
De komst der vluchtelingen wordt
door den garnizoenscommandant ge
regeld. Deze laat geen vluchtelingen
toe, voordat alles op behoorlijke wijze
voor de ontvangst in gereedheid is
gebracht.
Voortaan worden er slechts een
maqimum van 2000 per tlug toe
gelaten.
Er worden nog pl.m. 35,000 vluch
telingen verwacht.
Ob muiterij te da Harskamp.
De commissie van
onderzoek.
Door den minister van Oorlog zyn
benoonul in de commissie tot onder
zoek naar de oorzaak en den omvang
der ongeregeldheden, welke onlangs
de legerplaats bij Harskamp en
daarna op andere plaatsen ouder de
militairen hebben plaats gevonden
tot voorzitter jhr. mr. B. G. de
Jonge, oud minister van Oorlog;
tot ledengeneraal-majoor J. Burger,
souschef van den staf van het
algemeen hoofdkwartier; F. J. H.
Evers, hoofd-aalmoezenier by het leger
te velde; A. G. A. Everts, oud-
hoofdambtenaar derStaatsspoovwegen
te Utrecht; kolonel jhr. A. F. K.
Graswinckel, commandant der 11e
infanterie brigade, ds. H. Janssen,
waarnemend veldprediker in algei
meenen dienst; generaal-majoor J. G.
Kist, commandant der 2e divisiemv.
Limburg, lid van Gedeputeerde
Staten van ZuidrHollandB. J. van
Stapele, lid van den Gemeenteraad
van Rotterdam; J. B. Vesters, hoofd
redacteur van „Het Huisgezin": H.
de Wilde, lid van Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland; luitenant-kolonel
jhr. E. J. M. Wittert van 2e R. V. A.
mr. J. Woltman, administrateur by
het Departement van Oorlog.
Aan de commissie zullen worden
toegevoegd als secretarissen de eerste
luitenant B. Brinkman en de reserve-
tweede luitenant mr. J. Offerhaus,
boiden werkzaam aan het departement
van Oorlog.
Bezoek van den
opperbevelho bber.
Naar het Volk meldt heeft Vrydag
1. de opperbevelhebber een bezoek
gebracht aan de Harskamp. Het blad
deelt hieromtrent het volgende mede
Verschillende soldaten zyn door den
opperbevelhebber gehoord om hun
grieven kenbaar te maken.
Er werd gevraagd of het 1 eregiment
infanterie overgeplaatst kon worden.
Het antwoord luidde:
Ja, dat zou gebeuren, en dan zouden-
ze kunnen ondervinden, dat er nog
beroerder legeringen waren dan
Harskamp.
Als ze het nog slechter kregen,
werd er geantwoord, konden er wel
eens weer onlusten uitbreken.
Dat moesten ze maar eens pro-
beeren, dan zouden ze ondervindeu,
dat hij er ook was, antwoorddo de
generaal.
Let wel, dit was geen onderhoud
met de m uitelinge.nmaar me t soldaten
die trots alle opgestapelde grieven
zichzelf gebleven zyn on niet aan
het muiten hebben deelgenomen..
Deze generaal paedagoog kent schijn
baar alleen macht en geweld.
Uit betrouwbare bron Blijkt, dat
Zijne Excellentie het volgende be
volen heeft
Het heele regiment, muitelingen
en goedwillenden, wordt overgebracht
naar Brabant. Het zal er te voet
heengaan in volledig ooriogstenue.
Geen stukje particuliere bagage mag
mee. De troep, heeft de particuliere
gage al naar huis moeten zenden.
Het blad wijst er verder op dat
dergelijke maatregelen tot nieuw
verzet moeten leiden.
SpaaR8ch« grtep.
In Almelo met een bevolking van
ongeveer 24,000 zielen, zyn in de
maand October 143 personen overle
den, van wie 124 aan de Spaansche
griep.
Het vorige jaar werden in de
maand October slechts 11 sterfge
vallen aangegeven en het gemid
delde getal bedraagt 20 22 per
maand.
In de omliggende gemeenten heeft,
de ziekte ook een groot aantal
slachtoffers geëischt. Vooral de ge
meente Vriezen veen is zwaar ge
troffen. Op een bevolking van 6200
zielen zijn daar van 7 tot 28 October
~4 personen overleden, dat is onge
veer 1 '/5 pet. dor geheele bevolking.
Er zijn daar gezinnen die 3 en 4
harer leden door den dood hebben
verloren.
Congreo dor S D. J. P,
In verband met het op 24 Novem
ber a.s. te houden congres, publiceert
„Het Volk" de volgende oproep
tot de moderne arbeiders
beweging, uitgaande van het
partij-bestuur der S.D.A.P., het Ned.
Verbond van Vakvereenigingen en
den Bond van Ned. Arb. Coöperaties
De jongste gebeurtenissen in Europa
en in ons eigen land verplichten ons
een ernstig woord tot u te spreken.
De politieke heerschappy dei-
machten, die den wereldoorlog hebben
ontketend, is bezig ineen te storten.
Rusland is voorgegaan, in Hongarije
en de Oostenrijksche natiën grypt de
arbeidersklasse naar de politieke
leiding bij de vorming van zelfstandige
staten, in Italië gist het.; in Duitschland
voltrekt zich onder- de leiding der
sociaaldemocratie eene, tot heden
vreedzame, revolutie: het stelsel, dat
de sterkste belichaming was van de
opperheerschappij der verouderde
machten van militairisme en volks
onderdrukking, is bozig t,c verdwijnen.
Het imperialisme, dat de volken
gedwongen heeft tot den vreeseiyksten
broedermoord, is de doodgraver ge
worden van het burgerlyke regeer-
stelsel en boven de verwoeste Land
streken, de tallooze kerkhoven en den
ekonomischen ondergang der volken,
gaat de zon Yan een nieuwen tijd op.
En het is overal het werkende volk
arbeidersklasse, kleine boeren,
ondergaande leden van den midden
stand, leidende hulpkrachten in het
kapitalistisch bedrijf, een steeds
grooter deel van den slecht betaalden
ambtenaarsstand, het intcllektueele
proletariaat, en niet het minst de
soldaten van leger en vloot, die
ergste slachtoffers van den oorlogs
toestand dat op do puinhoopen
der ineenzinkende oude wereld 'den
nieuwen tijd toejuicht.
Ook over Nederland bracht hol.
kapitalistische stelsel een zee van
jammer en ellende. De bevolking
hongert. Yoor de keuze geplaatst,
om öf de lasten dei mobilisatie tot,
handhaving der neutraliteit op ons
te nemen, öf het land open te stel
len als oorlogster rein voor de na
burige strydende machten, bleef geen
andere.keuze dan liet eerste. Do be
hoefte aan steenkolen en zout, aan
grondstoffen voor landbouw en in
dustrie, aan graan, vet en andere
levensmiddelen, dwong ons land «en
uitvoerpolitiek op, die in handen
eener burgerlyke regeering maar al
te veel ruimte liet tot bevordering
der belangen van kapitalistische
groepen boven die van het honge
rende volk. Alle pogingen, om de
oorlogswinetmakerij in den wortel
aan te tasten- en in de gebrekkige
levensmiddelen voorziening grondige
verbetering te brengerh stuitten op
de oppermacht der burgerlyke klas
sen af. Noch debatten en moties in
de Kamer, noch demonstraties heb
ben tot voldoend ingrijpen geleid.
De strijd tusschen de beide stroo
mingen in de socialistische arbeiders-
wereld kon slechts het zelfvertrou
wen der bourgeoisie versterken en
de zoo noodige machtsontwikkeling
der arbeiders tegenhouden. De arbei
dende bevolking, die hare zjeken.en
kinderen zag verkwynen, moest met
hongerige m(aag ten arbeid gaan en
verloor meer en meer alle uitzicht
op verbetering. En intusschen gaf
de regeering blijk van haai- gemis
aan medegevoelen en begrijpen van
wat het volk leed; ondanks onze
herhaalde waarschuwingen, vertoo-
gen en demonstraties, iB zij zich
den steeds meer dreigenden ernst
van den toestand niet-,.bewust.
Leidde deze toestand reeds her
haaldelijk tot uitbarstingen van
volkswoede, die wezen op een
voortwóekerenden geest van anarchie
in sommige volkskringen de
jongste gebeurtenissen in het leger
wijzen er op, dat ook daar het ge
duld raakt uitgeput en de overdreven
dicipline en pesterij van boven,
anarchie kweekte beneden. Hoé vaak
ook opgevorderd, de mobilisatie te
beperken,, door ruime verloven den
soldaten het loven minder ondragelyk
te maken, en hoe vaak ook gewaar
schuwd voor het dom-driest optreden
van een deel der officieren en kom-
raamleerenden de regeering had
te weinig voeling met de ziel der
troepen, om het gewicht onzer
waarschuwingen, protesten en eischen
te begrijpen. Al werd ook op monig
bijzonder punt toegegeven, de alge-
meene toestand der gemobiliseerde»
bleef gelijk. Het was ook hier:
vechten tegen de Bierkaai
Toen werd, zonder voldoende toe
lichting, ten tweeden male een groot
deel der verloven ingetrokken, ook
voor manschappen, veraf gelegen
van het terrein in het Zuiden des
lands, waar ter interneering van
vreemde soldaten en verdere ver
vulling onzer neutraliteitsverplich
tingen werkeiyk de aanwezigheid
van een deel der troepen wordt
geëischt. De gevolgen van dezen
maatregel wyzen er op, dat het leger,
waarop in laatste instantie de heer-
sohappy der burgerlyke klasse steunt,
voor haar minder en minder be
trouwbaar wordt.
"Wy, vertegenwoordigers der mo
derne arbeidersbeweging in Neder
land, hebben in dé 25 jaren van ons
werken de arbeidersklasse geleid tot
verheffing van haar intellectueel en
moreel peil, tot vergrooting van haar
economisch weerstandsvermogen, tot
versterking van haar maatschappe
lijke beteekenis. Zij is geworden dc-
sterkste factor in het politieke leven
van ons volk, een macht van orga
nisatie in het, ty^drijfslevoii, die tot.
groote dingen in'staat is. Indien wij
steeds, en met nameindenoorlogstijd,
dit ons toevertrouwde pand zorg
vuldig- hebben bewaard voor ontijdige
stappen, dan geschiedde dat niet om
het heerschende stelsel te sparen.
Het .was integendeel onzen wil, om
op het oogenblik, dat de strijdende
arbeidersklasse gereed moetstaan lot
volbrenging van het grooto werk, dat
de historie van haar eisebt, haar
ongeschonden in den strijd te kunnen
roeren. Want - niet voor wanhopige
uitbarstingen van het oogenblik, maar
voor de duurzame verheffing dor
arbeiders, voor hunne bevrijding van
kapitalistische uitbuiting en onder
drukking. is deze macht door ons
geschapen en ontwikkeld. Zoo hebben
wy, ook by eiken strijd tot verbetering
der arbeidsvoorwaarden, bij al ons
werken voor de coöperatie, by onze
jarenlange worsteling voor algemeen
kiesrecht en sociale hervorming,
steeds voor oogen gehad: de vervan
ging van het stelsel en ondermijning
van het kapitalisme, het optreden
der arbeidende klasse als leidende.,
factor in Staat en Maatschappy.
Daarom begroeten wij den tyd van
thans ale het oogenblik voor de
gatische moderne arbeidersbeweging,
om den revolutionairen toestand in
Europa onder de oogen te zien en
omtrent de vragen, waarvoor hij de
strydendo arbeidersklasse plaatst,
haar houding te bepalen.
Alleen op die wyze is het'mogelyk,
te zorgen, als hier de tyden rijp zyn.
dat wy bewust en krachtig onze taak
kunnen vervullen. Alleen zóó zullen
wy sterk staan, zoowel tegen alle
pogingen van terrorisme en anarchie,
als tegen het streven der heerschende
klasse, om haar stelsel van uitbuiting
en onderdrukking te handhaven.
Daarom roepen wy u op tot het
bijwonen van een Congres, dat op 21
November gehouden zal worden om
de houding te bepalen, die in dezen
grooten stryd door het proletariaat
moet worden ingenomen.
