Ho. 5011
DINSDAG 12 NOVEMBER 1918
46e JAARGANG
Uitgever: C. PE IQERJr.,Helder.
Oplaag 7000 ex.
Abonnementsprijs: In de stad t 1.10, per poat f 1.35, Buitenland I 2.35.
Losse ex. 3 oent
Advertutiin per regel 15 cent.
Op pagina 4. van dit blad
ie opgenomen i
1. Sport.
2. Uit den omtrek.
3. DE DISTRIBUTIE te Halder.
i. T"«l>
„Wielingen.
H H Callanlsoog
Anna Pauiowna.
ii ZljP».
4. Feuilleton enz.
De revolutie in
Duitschland.
De wereldgeschiedeniswordtop
het oogenblik per uur geschreven.
Sn hoeTronen vallen als bordpapier
in elkaar, keizers- en koningskronen
rollen over de straat, het oude Europa
kraakt en barst en steentAls
een zoutzak, valt de eene dynastie
na.de.andere ineen. Welk een tijd!
Voor een blad als het onze, dat
tot plicht heeft, zeer bescheidenlek,
driemaal 's. weeks den lezer het
nieuws te verkondigen, is er geen
bijhouden aan. Ieder oogenblik ver
andert de situatie, ieder uur schier
-komen nieuwe telegrammen, van
wereldhistorische beteekenis.
Aftreden van dan Keizer.
In een deel onzer vorige oplaag
van. Zaterdag j.1. konden wij nog
vermelden, dat de Duitsche keizer,
doer den drang der omstandigheden
genoodzaakt, afstand van den troon
voor zich en zijn zoon heeft gedaan.
Indien hij daarmede hoopte de revo
lutie in zijn land te bezweren, werd
hij daarin bedrogen, want van alle
zijden is die revolutie uitgebarsten.
In het telegram, waarin de abdicatie
van. den keizer bericht wordt, ver
meldt Wolff tevens dat de Rijks
kanselier, dat is dus prins;Max van
Baden, nog zoolang in z\jn ambt
blijft totdat de afstand van den
keizer en het afzien van den troon
door zijn zoon bij de wet geregeld
zullen zijn. Hij heeft het voornemen,
den regent de benoeming- van den
afgevaardigde Ebert tot rijkskanselier
en het wetsontwerp voor onmiddel
lijke uitschrijving van algemeene
verkiezingen voor een grondwet-
goYende Buitsche nationale vergade
ring voor te. stellen, dié geroepen
zal zijn den toekomstigen toestand
yan het Duitsche volk, alsmede van
de volkeren,-die hun intrede binnen
de rijksgrenzen zouden wenschen,
definitief vast. te.stellen.
Inmiddels, zijn de gebeurtenissen/
die. wij hieronder vermelden, zoo
snel in zijn. werk gegaan, dat.de
Hat prool*me«r«n der republiek.
Jnniddels. kpinen. uit alle kanten
van het .ineenzakkende, keizerrijk de
berichten omtrent revolutie. Uit
Frankfort wordt d.d. 10 November
gemeld
De. vorming, van de nieuwe regee
ring te Berlijn, Ebert, Scheidemann,
Landsberg, heeft zich in alle kalmte,
rust en orde voltrokken.
De. regeering publiceert een oproep,
waarin gezegd wordt, dat de. regee
ring zich zal organiseeren.voor de
verkiezing eener constitueerende na
tionale vergadering. Aan deze ver
kiezing zullen, alle burgers, die oüdev
zijn dan 20 jaren, van beiderlei sekse
met volkomen gelijke rechten deel
nemen. Als dit geschied zal.zijn, zal
dq regeering haar, machtsbevoegdheid
in handen der nieuwe«-egeerings-
vertegenwoordiging leggen.
Na het afdanken van den keizer
hield Scheidemann voor het Rijksdag-
gebouw een toespraak, waarin hij het
uitroepen van de republiek bekend
maakte. De Kohenzollerns zijn ter
zijde gesteld. De republiek is op
gericht.
Aao den. opperbevelhebber in"de
Marken is een afgevaardigde van den
soldatenraad toegevoegd. Alle mili
taire besluiten moeten door Ebert
worden onderteekond.
Den minister van Oorlog Seheuch
is de soc. democratische afgevaardigde
Goehre toegevoegd.
In het koninklijk paleis, en wel in
dezelfde kamer waarin in het begin
van den oorlog de keizer een toespraak
hield, sprak Liebknecht tot de.menigte
over de Internationale.
Hot Berlijnsche garnizoen heeft zich
zonder tegenstand te bieden bij de
irevolutionnairen aangesloten. Velen
wierpen hun geweren in de Spree.
De matrozen uit Wilhelmshaven
izonden een deputatie per luchtschip
maar Berlijn.
De. onderhandelingen tusschen de
jmeerderheidssocialisten en de onaf-
.hankeljiken duren voort. Over het
«■•sulfaat, verluidt nog niets.
Onbloedige omwenteling in
de Bondsstaten.
Even onbloedig en kalm als te
jBerlijn .en in vele andere steden van
Duitschland met Inbegrip van het
'industriegebied, is de omwenteling
geschied in Beieren en Hessen. De
ffleiersche koninklijke familie heeft
jzich naar Wildenbarth begeven, de
-.overige leden van de Wittelsbachers
:bevinden zich nog te München.
De groothertog van Baden heeft
(den Landdag voor vérstrekkende
jheryormingen tegen 15 November
(bijeengeroepen.
De groothertog van Hessen heeft
keizer met zijn gevolg hals over mog niet formeel afgedankt, doch dit
i,i.1:1. Het rtoa-«iflpht.s een nuaost.ifi van uren.
d» kop.naai'; ons land de wijk, genomen
hebben. Hieromtrent, vermeldt de
Maandagcourant.
ïix-Ke>zer Vilhelm in Nederland.
Zondagochtend om half acht is
•x,-keizer Wilhelm met groot gevolg,
in - het- geheel bestaande uit 51 per
sonen, gezeten in tien auto's, bij
Etjsden do grens gepasseerd. Hij had
den tocht per auto afgelegd en is via
Visd ons land binnengekomen. Naar
beweerd wordt, zou ook veldmaar
schalk Hindenburg deel Yan het
gezelschap uitmaken.
Zaterdagavond arriveerde te Maas
tricht een Duitsch generaal, die zich
tot de autoriteiten wendde en dezen
mededeelde, dat de afgetreden keizer
vanDuitschland den volgenden dag
in Nederland zou aankomen. Hij
verwittigde de autoriteiten hiervan,
opdat deze de noodige maatregelen
zouden kunnen .nemen, om voor de
goede orde te waken. Het was
onmogelijk, precies te zeggen, hoe
laat de afgetreden keizer op Neder-
landsch gebied zou arriveeren, doch
de Noderlandscho autoriteiten bereid
den zich er op voor, dat hij reeds in
den vroegen ochtend van den volgen
den dag." zou aankomen. Er werd
vastgesteld, wie het gezelschap..aan
de grens zou ontvangen en hoe het
verkeer verder zou worden geregeld.
Zondagochtend vroeg, om-half acht
reeds, naderden tien automobielen,
op den grooten. straatweg van Visé
naar Maastricht, de grens. Deze weg
is de eenige route, die hij Eijsden
naar- ons land leidt. De lange rij
auto's, waarin tal van.hooge officieren
en generaals gezeten waren, bood
een romantischen aanblik. Ondanks
het keizerlijk cachet, dat op de
wagens lag, droegen zij ontegen
zeggelijk de duidelijke sporen van
den. langen, tragischen en roemloozen
tocht uit het verlaten vaderland. De
auto's zaten alle zwaar onder het
stof en het slijk, en hun. aankomst
op Nederlandschen bodem leverde,
êen onvergeteljjken aanblik op.
In langzaam tempo kwamen de
auto's den weg Visé-Eysden .afgereden.
Het dorpje Mo.uland, dat pal tegen
•nze grens aan ligt, lag nog in
diepe rust, toen de stoet door de in
ochtendnevel gehulde straatjes reed.
Doch in een oogwenk verschenen op.
het geronk van do motors overal
nieuwsgierigen voor de huizen, die
tefc hun stomme verbazing den ex-
keizer herkenden, wiens aftrsden.nog
nieteens -goed tot. het afgelegen
gehucht was doorgedrongen.
Maar wat moet er zijn omgegaan
in den slanker Beier, die bij het
naderen van den indrukwekkènden
stoet auto's zenuwachtig, den post,
waarboven de. opschriften„Bureau
de Douane" en „Zoll", in- en.uitliep,
den luitenant waarschuwde, en ten
slótte, ondanks de tragische lotswis
seling Yan den, gevallen monarch
stram het militaire saluut bracht 1
Voorbij de honderd meter neutrale
zone, naderde nu het, uitgebreide
geselschap de grens. De officieren
waren allen gewapend en in. .uniform.
De auto's werden door .officieren
bestuurd.
jis. nog slechts een quaestie van uren,
.iwant de sociaal-democraten en de
.arbeiders- en- soldatonraden verlangen
de republiek.
Hoe het zal gaan in Saksen en
de kleinere bondsstaten is nog niet
;bekend.
Da Officieren sn da ravelutie.
Opmerkelijk en een symptoom
-voor het kalm. verloop der. zaken is,
'idat de officieren zoowel in Pruisen
[alsook in .Beieren, Württemberg en.
[Hessen, zich in dienst der reyolu-.
tionnaire zaak gestold hebben en ijve-
jrig medewerken aan de handhaving
der orde.
Weanen zoakt aansluiting bij
Berlijn.
Karakteristiek is het, dat te Berlijn
een telegram van den staatsraad te
Weenen is aangekomen, waarin deze
de hoop uitspreekt, dat aan de ver
kiezingen voor de constitueerende
nationale vergadering ook het Duit
sche volk van Oostenrijk zal moeten
deelnemen.
Een oproep van Ebert tot
het volk.
De nieuwe rljkskaneeliev, Ebert
richt zich in eene proclamatie tot
het, Duitsche volk,-waarin hij wijst
op het streven der regeering, dié
thans een volksregeering is'geworden,
om zoo spoedig mogelijk den vrede
aan het Duitsche volk te brengen,
en de vrijheid, die het verkregen
heeft, te bevestigen. Hij vraagt den
.steun van ajle medeburgers bij dezen
zwaren arbeid. In een tweeden oproep
doet Ebert een beroep op de mede
werking van de autoriteiten. Het
zal velen zwaar vallen met de nieuwe
mannen samen te werken, aldus
Ebert, maar de liefde voor ons volk
gebiedt het.-
Da vlcot In handen der
revolutionairen.
Verschillende bemanningen van te
Barnsbütte liggende oorlogeschepen
hebbe* zich bij de oproerige beweging
te Kiel aangesloten. Matrozen hebben
het draadlooze station in. östmoor
bezet en.zich verder, meester gemaakt
van alle militaire werken. Onlusten
hadden nergens plaats. In de meeste
plaatsen in Hannover en Westphalen
heeft de omwenteling zich voltrok
ken en is de macht in handen van
de soldatenraden. De Duitsche wach
ten aan de oostgrens hebben overal
de wapens neergeworpen en
posten verlaten.
Da ravolutle In Wurrtembsrg.
De nieuwe voorloopige regeering
heeft, zich in het Landdaggebouw te
Stuttgart geconstitueerd. Zij vaardigde
een manifest uit, waarin zij hiervan
mededeeling - doet, en zegt, dat de
eerste taak van de regeering zal zijn
de constituante op grond van de
bekend, .gemaakte kiesrecbtseischen
voor te bereiden. Verder zal de re
geering amnestie op groote schaal
uitvaardigen. Zij noodigt voorts de
bevolking uit de lichamen tot hand
having van openbare veiligheid en
orde bij hun taak te steunen, en den
fttkeid'. te .hervatten. Tegen onbe
voegde elementen,, die zich openbare
ambten aanmatigen, moet met beslist
heid worden opgetreden. Generaal, von
Eppinghaus, de plaatselijke bevel
hebber, heeft zich verklaard mede te
zullen werken aan de handhaving der
orde.
Da revolutie In Beyere*.
In Beyeren is de republiek reeds
Zaterdag uitgeroepen. Er is een
nieuwe regeering ingesteld, met Kurt
Eisner aan het hoofd.
Da ravolutle In andere
Bondstaten.
De. hertog van Brunswijk heeft,
naar vandaar gemeld wordt, voor
zich en zijn opvolger afstand gedaan
van den troon. In Meelden burg ont
vingen de groothertog en het minis
terie afgevaardigden van den arbeiders-
en soldatenraad, die hunwenschom
onverwijlde invoering eener grondwet
voordroegen. Aan de ministers is
ontslag verleend op hun verzoek.
Een nieuw ministerie met eene
meerderheid van links zal worden
gevormd.
Te Leipzig is Vrijdagmiddag de
revolutionaire beweging reeds be
gonnen en zonder bloedvergieten
heeft het militair commando ge
capituleerd. In Berlijn geschiedde dit
Zaterdagvoormiddag. De opperbevel
hebber in de Marken (militair gebied
rond Berlijn) is afgetreden; de alge
meene staking is door den Arbeiders-
en Soldatenraad geproclameerd. De
levensmiddelenverzorging der bevol
king blijft intact. In optochten, waarin
ronde vanen werden meegedragen,
gingen de arbeiders, voorafgegaan
door soldaten van alle wapens, van
de voorsteden naar de binnenstad.
Soldaten en officieren verwijderden,
meestal vrijwillig, decocardes; een
algemeene verbroedering vond plaats,
men drong de kazernes binnen en
vond een geestdriftige ontvangst bij
de soldaten. De inbezitneming van
de meeste openbare gebouwen ge
schiedde zonder moejlykheden, nadat
het duidelijk waa geworden, dat de
militairen tot het volk waren over
gegaan.
Te Keulen werden de militaire
treinen bestormd, en de officieren en
soldaten gedwongen hun wapens in
te leveren. De gevangenissen werden,
geopend. De beweging plantte zich
voort naar Gladbach en Rhêydt en
breidt zich geleidelijk uit.
Het bekende Wolff-telegrambureau
is in handen yan do arbeiders en
soldaten.
Oe toestand
In Duitschland.
,De ver woestingen van den dertig
jarigen oorlog samengeperst in drie
of vier jaren en over het geheele
continent verspreid; hongersnood,
epidemie», algemeene, door.acute nood
veroorzaakte verwildering van de
legers en van de volksmassa's;
reddelooze verwarring van ons kunstig
raderwerk in handel,' industrie en
crediet, eindigend in een algemeen
bankroet; ineenstorting van de oude
staten en hun traditioneele staats
wijsheid aldus, dat- de kronen, by
dozijnen over het plaveisel rollen en
er niemand is om ze op te. rapen,
slechts één resultaat beslist zeker
de.algemeene uitputting en de vorming
van voorwaarden voor de eindel-ijke
zegepraal van de arbeidersklasse."
Aldus zegt J. G. B., de schrijver
van het politiek weekoverzicht in
bet „Hbl." schetste Friedrich
Engels, de vriend en medewerker van
Karl Marx, reeds tientallen jaren
n de beteekenis van een
wereldoorlog, die ook hij voorzag, al
hoopte Jhy dat de heevschendo klassen
in Europa in het .besef dezer gevaren
hetuiterste zouden weten te vermijden.
Voor do landen, die in de gruwelijke
worsteling het onderspit hebben
an is er zeer zeker veel van
uitgekomen. De overwinning, dio de
nationalistische instincten der volken
prikkelt, maakt toegeeflijk jegens
begane fouten en bevestigt althans
vQorloopig de positie der regeerders,
aan wier leiding het gelukkige,resul
taat 'is te danken. De nederlaag
echter sluit elke toegeeflijkheid uit
en dóet met alle felheid de gevoelens
tot. uiting komen, die de teleurstelling
over de mislukking van allo schoone
verwachtingen, over de tevergeefs
gebrachte offers,het nutteloos door
stane .lijden wekt.
"Welke ook de .diepere oorzaken
waren van de Russische revolutie
reeds zoolang smeulend en al eerder
opgevlamd maar toen weer onder
drukt het was de nederlaag, het
was de militaire ineenstorting die
den bodem bereidde voor bet weislagen
van een omwenteling, die eens begon
nen, niet. meer was te stuiten en nu
al het bestaande dreigt te vernietigen.
Welke invloed in deze. nog in het
bijzonder door de Russische propagan
da is .geoefend, zal nader moeten
blijken, al is reeds van dé door het
Russische.' gezantschap gesteunde
agitatie veel aan het licht gekomen.
Maar er was een stemming ont
staan, die voor deze propaganda
en die der Duitsche bolsjeviki een
maar al .te gunstigen bodem aanbood.
De ernst van den toestand werd
door de nieuwe Duitsche regeering,
die zonder dralen haar vredesactie
en haren hervormingaarbeid voort
zette, volkomeningezien. Die ernst
werd ook volkomen beseft door de
Duitsche sociaal-democratie, die.geen
gelegenheid liet voorbijgaan om tot
bezonnenheid te manen en te waar
schuwen voor de ernstige gevaren,
die in deze voor het land zoo nood
lottige dagen, van een bolsjevismè,
naaf Russisch voorbeeld, he.t volk te
wachten stonden.
Echter die waarschuwingen zijn
tevergeefsgebleken en opverschillende
plaatsen braken muiterijen en op
roeren uit.
Nu het eenmaal zoover is gekomen,
tracht de sociaal-democratische partij,
die ten «lotte toch een revolutionaire
Ingezonden mededeeling.
Herman Nypels,
Tolaf. taterc. 140, Spoorstraat 41.
Heereo Oodargasdaren,
half- an hoelwol.
Overhemden. - Handschoenen.
Billijks prijzen.
party is, zich van de beweging meester
te maken, zich aan het hoofd te
stellen, en de revolutionaire stemming
te gebruiken, ten einde de voorwaar
den te scheppen, die haar in. staat
zullen .stellen, haar politiek en sociaal
program te verwezenlijken, haar.doel
de omverwerping van het kapitalis
tische. stelsel en de socialiseering yan
staat en maatschappij te bereiken.
De voorwaarden ter voorbereiding
van zulk een ommekeer slechts,
want de. leiders der Duitsche sociaal
democratie weten tq goed, dat het
socialistisch einddoel maar, niet zoo
in één slag te veroveren is, dat dit
slechts te bereiken is.langs den weg
der evolutie, niet langs dien van
het geweld.
Zij weten ook dat alleen door
samenwerking van alle waarlijk
democratische elementen het land
voor burgeroorlog en-ondergang kan
worden gered.
En juist daarom doen zij thans
de uiterste pogingen om de leiding
van de revolutionair opgezweepte
massa in handen te houden en de
begonnen beweging te organiseeren
en in rustiger banen te leiden.
De zegepraal van het .bolsjewisme
zou immers de ondergang zijn van
de sociaaldemocratié. Hoezeer men
dat in de Duitsche sociaal-demo,cratie
beseft blijkt wel uit het volgende
citaat uit de „Vorwarts": „De phan-
tasten, die van een zuivere prole-
tarifirsregeering Ha^se-Ledeboer spre
ken, of die zelfs 'reeds in hun ge
dachten een nog verder links staande
.regeering gevormd hebben, zweeft
het Russische voorbeeld voor oogen,
dat ze niet kennen.' Kenden ze hot,
dan zouden waarschijnlijk ook zij
;niet gelooven, langi dezen weg iets
veor het toekomstig geluk van het
volk te kunnen beréikeri'. Het bolsje
wisme heeft tot draver het Russi
sche volk niet gelukkig gemaakt,
helaas I Of het er l oeit toe komen
zal, is nog zeer de [vraagMen zou
verstandig-doen- éérst de verdere
resultaten af te vrachten."
De sociaal-democijaten willen gelijk
gezogd pogen deleiqing der revolutio
naire beweging in handen te houden
en zij hebben daarom den rijkskanse
lier verschillend© gelachen gesteld,
welker voldoening, naar zij meenen,
hun het vertrouwen der revolutionaire
massa's kan doen behouden. En hun
voornaamste eisch was dan zeker
wel den afstand .van keizer en kroon
prins in wie het ancien regime,
ondanks alle toegevendheid van den
keizer jegens den modernen geest,
is belichaamd.
Het gaat in Duitschland zooals in
het moderne Europa is te verwachten
een revolutie maakt geen.halt bij de
„bourgeoisphase", zooals de „Nation"
onlangs opmerkte. „Vroeger of later1
zal een beweging, waarin socialisten
de leiding hebben in zekeren vorm
of omvang een sociale revolutie'
worden". Dat is gebleken in Rusland.
Het blijkt nu ook in Duitschland.
Maar Duitschland is geen Rusland
en de toekomst, de naaste toekomst
misschienal, zal moeten leeren, of
de revolutionaire gedachte in Duitsch
land reeds zoo diep heeftwortel
geschoten dat de „bourgeoisphf
der democratische omwenteling, voor
de bolsjewistische phase zal plaats
maken".
"Waarschijnlijk is dat niet. In het
besef van het groote gevaar van het
bolsjewisme zullen bourgeoisie en
socialisten tot samenwerking bereid
zijn ten einde een voortgang in steeds
meer extreme richting te stuiten, die
ten slotto zou leidon t,ofc een ineen
storting als in Rusland.
Immers do Bolsjewiki-regeering is
geen volksregeering. Integendeel, met
alle middelen verhindert zij dat het
volk andere meeningen uit. Een
volksregeering bestaat niet onder het
Bolsjewiki regime. Het is slechts een
kleine minderheid, dio met geweld
van wapenen de groote meerderheid
terroriseert. En teekenend voor den
toestand waarin het land is gebracht
is- het feit dat in Rusland geen
beweging op touw gezet kan worden
die krachtig genoeg is om deze alles
vernietigende] onmogelijke regeering
te verdrijven.
Zal het in Duitschland ook dien
weg opgaan? In verschillende.plaatsen
zijn het de onafhankelijke socialisten
diede leiding hebben van de revolutie.
De macht is hier dus gekomen in
handen van een minderheid van het
volk, van een meerderheid van het
demonstveerende volk en van het
volk dat, om zijn doel te bereiken,
strijden wilde. Van de meerderheid
dus van hen, die felle politieke
machtswenschen terwijl de groote
meerderheid van het volk voor hand
having van do wettige.regeeringgeen
offers, geen inspanning, over had.
De mogelijkheid bestaat dus, dat
in Duitschland ook een minderheid
van do regeering komt. Evenwel zal
het dan toch niet zoo'n chaos worden
als in Rusland. Een dergelijke regee
ring zou ook niet lang in Duitschland
geduld worden, doch niettemin in
korten tijd groote rampen over het
land brengen, dat -juist nu alle
krachten zal noodig .hebben om zich
economisch te. herstellen.
Welken invloed zal de loop der
gebeurtenissen in Duitschland op
andore landen hebben De Entente
heeft door haar getreuzel zeker heel
veel tot dezen stand van zaken bij
gedragen» En de voorstanders van
de vernietiging van Duitschland in
de Ententelanden zullen zeker een
onaangenaam gevoel niet kunnen
onderdrukken.
Zulk een revolutie was zeker niet
wat zij verlangden toen zy ter prik
keling van de oorlogslüst van eigen
volk met zooveel geestdrift de leuze
aanhieven van den strijd voor dé
werelddemocratie.
De „N. Rott. Ct." meent, dat de
groote oorlog kans heeft uit te loopen
op een wereldrevolutie, ejr dat de
regeerende mannen aan de overzijde
van het Kanaal dat al beginnen in te
zien, blijkt uit de uitlatingen van
Ohurchill. De aanmaak van munitie
moet dootgaan, zegt hij, want er
kunnen ernstige ongeregeldheden
uitbreken,
Waar Duitschland door de Entente
zoo om is gehoondhet orde scheppen,
dat ishet bestryden van revolutie,
in Rusland, dat heeft de Entente, wat
Rusland aangaat, al van Duitschland.
overgenomen, dat zal zij in Duitsch
land doen, indien zij vreest, dat de
besmetting van de revolutie naar het
Westen zal doordringen, en zoo zou
strijd tusschen verschillende
groepen van imperialistische mogend
heden veranderen in een wereld-
klassenstrijd. De vraag is maar: hoe
lang zal dat duren, voor ook de legers
der Entente worden aangetast
Oe economische
gevolgen.
Over den te verwachten econo-
mischen toestand na den oorlog
schrijft, D. K., in het „Handelsblad":
Be fondsenmarkt geeft in den
jongsten tijd biyk van een zeer
onregelmatig verloop. Dit is toe te
schrijven aan het feit, dat zoo al
niet de vrede zelf, dan toch de
politieke en economische constellatie,
waaronder hij tot stand schijnt te
zullen komen, de beurakringen heeft
verrast. De gebeurtenissen, die zich
thans met zulk een dramatische snel
heid ontwikkelen, roepen derhalve
een gevoel van groote onzekerheid
in het levon.
Gedurende de lange oerlogsjaren,
die achter ons liggen, hebben de
regeeringen in alle' oorlogvoerende
landen gelegenheid te over gehad,
hun aandacht te wijden aan de
netelige vraagstukken,die zich te
eeniger tijd by de demobilisatie
zouden voordoen. Allerwegen had
men geleidelijk tot in onderdeelen
plannen uitgewerkt, welke de strek
king hadden, te voorkomen, dat het
terugkeeren der groete troepenmas
sa's een ontwrichting van het econo
misch leven tot gevolg zou hebben.
In het algemeen had men zich
een regeling van het moeilijke vraag
stuk in dier voege gedacht, dat bijv.
het eerst ingenieurs en bedrijfsleiders
zouden worden ontslagen, vervolgens
de bouwvakarbeiders, die het gemak
kelijkst werk zouden kunnen vinden
bij het herstel van de vele. door den
krijg vernietigde eigendommen. Naar
mate de aanvoer van grondstoffen
zulks zou toelaten, zouden daarna
geleidelyk arbeiders in verschillende
takken van nyverheid naar huis toe-
worden gezonden. In het voorjaar
zouden de landarbeiders worden ont
slagen die dan dadelijk in veeteelt
de landbouw hun plaatsen
zouden kunnen innemen. Op die.
wijze zou de ontbinding der legers
weliswaar een werk van langen adem
zijn geworden en zouden nog maan
den lang aanzienlijke kosten moeten
worden gemaakt voor het onderhoud
dér nog in hot veld staande troepen.
De geleideiyke aanpassing van het
economisch leven aan den nieuwen
toestand zou echter belangrijke offers
waard zyn geweest.
Al deze plannen dreigen nu echter
spaak te loopen door de ineenstorting
der overwonnen landen. De leger
leiding houdt de troepen niet langer
banden met het gevolg dat
honderdduizenden arbeiders in korten
tijd in hun gezin zouden terugkeeren
voor de regeling is getroffen om
hen aan werk en brood te helpen,
Voor de naaste toekomst zouden de
vooruitzichten derhalve reeds zorge
lijk zijn geweest, ook indien niet de
revolutie het hoofd was gaan opheffen,
De discipline, welke den Duitschers
ingeboren schijnt, zal weliswaar een
sterk tegenwicht vormen tegen een
neiging tot uitspattingen ais die,
waarvan Rusland thans het tooneel
Niettemin is het begrijpelijk dat
men zich ongerust maakt, vooral in
het vooruitzicht, dat de toestand nog
meer gespannen kan worden indien
de Geallieerden zoodanige vredesvoor
waarden mochten gaan voorschrijven,
dat de kans op een economisch herstel
in Duitschland voor lange jaren zou
worden vernietigd.
Trots alle goede voornemens van
president Wilson dreigt het inderdaad
dien kant uit te gaan. Met de veertien
punten van diens program gaat het
geleidelijk als met de beroemde ge
schiedenis van de zeven kleine neger
tjes, van wie er successievelijk telkens
één minder over is gebleven. Een
der voornaamste programpunten van
Wilson, nl. de vrijheid der zee, is
uitdrukkeiyk door Groot-Britannié
afgewezen. Dit was trouwens te
voorzien. Tenzij het nog eens tot
een werkelijken volkerenbond mocht
komen, zal voor deze .vrijheid ter
zee te eeniger tijd wellicht een nieuwe
groote oorlog moeten worden gevoerd,
en wel tusschen Engeland en de Ver-
eenigde Staten, aan welks militaire
en economische hulp Engeland zijn
overwinning in hot thans volstreden
wereldconflict te danken heeft gehad.
Het eenige, dat van het geheele
program, van Wilson overblijft,
ongeveer het niet voeren van een
•conoraischen na-oorlog. Op zich zolf
is dit trouwens nog belangrijk genoeg,
daar, het den over wonnentegenstapder
alsnog een. kans zal geve» om op dep
duur zijn handelsbetrekkingen met het'
buitenland te herstellen.. Dat .hiermede
ook een Amerikaansch belang zat
zijn gediend, spreekt overigens van
zelf. Wanneer de Vereenigde Staten
waren toegetreden tot een bond tot
het boycotten van Duitschland, dan
zouden zy zich hebben beroofd van
een der grootste afnemers van ver
schillende hunner voornaamste han
delsartikelen, zooals katoen, koper
enz. Tydens den oorlog, heeftmen
dit gemis niet gevoeld, daar alle
beschikbare voorraden dqor de muni
tieindustrie werden afgenomen. Na
den krijg zal men echter sp.oedig
genoeg weder prijs stellen op het
hervattender relaties met de vroegere'
afnemers.
Na den loop, dien tle gebeurtenissen
in de jongste week hebben genomen,
behoeft men zich echter nauwelijks
een illusie te maken omtrent de
vooruitzichten der Middel-Europee-
sche landen voor de naaste toekomst.
Van een vrede door overleg, waarop
de Duitschers hebben gehoopt, en
die door President Wilson in het
vooruitzicht was gesteld, zal in
werkeiykheid geen sprake zijn. Niet
alleen zal Duitschland alle politieke
voorwaarden moeten aanvaarden,
die het land worden opgelegd, doch
bovendien zal de ontzaglijke schade,
die de Duitschers, met hun „rück-
sichtslose" methode van oorlogvoeren
in het vijandelijk gebied hebben
aangericht, wel door de verliezende
partij moeten worden vergoed.
Men duizelt bij de gedachte aan
de bedragen, waarom, het bij, deze
eind-afrekening zal kunnen, gaan.
Het totale bedrag, dat aan de
bevolking in het bezette .gebied ia
afgeperst en dat thans ongetwijfeld
zal moeten worden teruggegeven,,
loopt derhalve, in de milliarden..
Bovendien zyn voor enorme bedragen
requisitiebons uitgereikt voor opge
vorderde goederen. Het. mag twijfel
achtig' worden geacht, of het ooit
in do bedoeling heeft gelegen, deze.
ten slotte te voldoen,dochtha*a
zal het stellig moeten geschieden.
Uit Belgis en Noord-Fj;aqkrijk ia
voorts alles, wat slechts vervoerbaar
was, weggesleept en ook hiervoor
zal do rekening, hetzij in geld of
wel in natura worden gepresenteerd.
DaarnevenskoMt dan,nog eerst de
vergoeding voor hetgeen door de
krijgsbedrijven is verwoest, of wel
opzettelqk is vernield (zooals de
kolenmijnen in het Leosgebied). En
alsof dit »og niet genoog is, zullen
de Duitschers, blijkens de jongste
mededeeling der Entente, ook aan
sprakelijk worden gesteld voor de
schier niet moer te berekenen waarde
der door hen in den grond-gebo<M-do
schepen en ladingen. De duikboot
oorlog, waarmede zij zich de vijand
schap van de Vereenigde Staten pp
den hals hebben gehaald, zal zich op
die wijze ook na het herstel, van den
vrede nog op een ontzettende wijze
wreken,
Reeds heeft de Engelseho regeering
officieel medegedeeld, in een. waar
schuwing aan de neutralen tegen
overbracht van Duitsche sc-heeps-
ruimte, dat de Geallieerden recht
meenen te hebben op deze schepen,
als vergoeding voor de door de
Duitschersgetorpedeerdetonnenmaat.
Indien de Entente aan deze voor
waarde vasthoudt, dan zal vrijwel de
geheele Duitsche handelsvloot«noeten
worden uitgeleverd. Zulk een eisch
was aanvankelijk slechts door. de-wild
ste oorlogsfan tasten in Engeland ge
steld. De kans bestaat dan bovendien,
dat de Duitsche werven nog jarenlang
voor de Entente moeten blijven werken
tot aanvulling der.reat©erende ton
nage, daar het totale verlies verre de
geheele Duitsche tonnenmaat over
treft..
Het eenige zwakke lichtpunt-voor
Duitschland by dozen nieuwen eisch
der Entente is het feit, dat.alleen
vergoeding wordt geeischt voor de
schade, die burgerlijke bevolking
der Geallieerden door den duikboot-
oorlog heeft geledon. Hieruit zou
kunnen worden afgeleid, dat de
scheepaverliezenvan de Entente^
rogeeringen zelf buiten deschadclijst-
zullen blijven. Aangezien zoowel in
Engeland als in de Vereenigde Staten
tijdens den oorlog een grootdeelder
nieuwe handelstonnage niet door.de
particuliere reederijen, maar. door de
regeering op stapel is gezet, zou
Duitschland, indien de mededeeling
in dezen geest mag worden opgevat,
althans een aanmerkelijk deel van
de vernietigde tonnenmaat niet be
hoeven te vergoeden. Zelfs in dat
geval kan echter de eind rekening
tot zulke bedragen oploopeny dat het
land voor zeer geruimen tijd econo
misch zal worden geruïneerd.
Reeds, gaan in Duitschland stem
men op om, met het oog op de
groote oorlogsschatting, die hetland
vermoedelijk aan de Entente zal
moeten opbrengen, de binnenland-
sche oorlogsscbuld te annuleeren.
Indien de revolutionnaire beweging
zich verder mocht uitbreiden,, dqn is
het mogelijk, dat inderdaad besluiten
in dien zin worden genpmen.. Het
behoeft evenwel nauwelijks te worden
betoogd, dat hierdoor de .toestand
geenezins zou verbeteren,, daar zulk
een maatregel de. financieele, positie
der bankinstellingen, die voor mili-
arden Mark schatkist wissels hebben
genomen, en der groote maatschap;
pijen, die voor enorme bedragen, op
de oorlogsleeningen hebben inge
schreven, ernstig zou schokken. Jets
anders is het natuurlijk, wanneer
een aanmerkelijk deel der oorlog»;
schuld binnen betrekkeiyk korten
tyd. wordt afgedaan door een.heffing
van de vermogens en de hooge in
komens. Wel zou dit een belangryke
druk op de kapitaal vorming .oefenen,
doch de bronnen hiervan worden
dan althans niet. vernietigd, zoodat
men geleidelijk over de te lijden
verliezen zou kunnen heenkomen.
Ravolutle In Zwitserland.
De algemene sHVInggepraclamenrd.
Onzent te Washington.
De^ heer J. T. Cremer, benoemd
tot. gezant te "Washington, is Zater
dag inet.het stpoipschip „Hollandia''
daarheen vertrokken.
Het ontslag van Oensrasl Snijders.
's-Gravenhage, 9Nov. Op de meest
eervolle wijze is of» verzoek ontslag
verleend aan generaal Snijders, als
opperbevelhebber van land- én zee
macht en chef van den generalen
staf, onder byzondere dankbetuiging
voor de uitnemende diensten, door
hem aan Koningin en lande in vel
schillende gewichtige betrekkingen
in buitengewoon moeilyke omstan
digheden bewezen.
flsen nieuws Opperbevelhebber.
Naar het Haagsch Correspondentie
bureau uit, gpede bron verneemt, zal
er geen nieuwe opperbevelhebber
worden benoemd. In afwachting van
een reorganisatie van. het .Algemeen
Hoofdkwartier zullen de loopende
aangelegenheden van het opperbevel
worden behartigd door den luit.-gen.
Pop, chef van den staf van -het
[Algemeen, Hoofdkwartier.
8esn asnvoer van Dultschs
stesnkslsn.
Sedert Zaterdagavond staat de
.aanvoer van Dultsehe steenkolen naar
»ons Jand stop. Twee avondtreinen
jzyn niet gearriveerd.
Het goederenverkeer in Duitschland
stopgenet. Het pqrnonenverkeer
gaat door.
>Bs soonomisoha ondtfrhandslingen
ta Lenden.
Van de Zwitsersche grens, 10 Nov.
De j-ftYolutionaira beweging is alge
meen, De ..algproeene staking is ge
proclameerd., De, grenzen zjjn voor-
loopig tot morgen,. Maandagmiddag,
gpsioten.
BINNENLAND.
Aanvoer van Kelsnlale producten.
's-Gravenhage, 9 Nov. Volgons
•telegram van regeeringsonderhandle-
Jaars te Londen ontvangen, hebben
.deze* in afwachting der algemeene
qvereeikomet reeds de volgende
-regeling getroffen
Het- s.s. „Noordam" zal met passa
giers en volle lading coeoeolie, het
„Bengkalis" met volle lading
iCocosolle en het s.s. „Tabanan" met
passagiers en volle lading koloniale
-producten kunnen vertrekken.
Genoemde stoomschepen, thans in
Nederlandsch-ïndischs havens liggen
de, zullen de reis naar Nederland via
Durban en Gibraltar nemen. In deze
jhavehs zullen de noodige bunkerkolen
worden verstrekt. Mocht bf aankomst
te Gibraltar de economische overeen-
{komst, waarover fe Lenden wordt
•onderhandeld, neg niet stand zijn
;gekomen, dan zullen de stoomschepen
moeten wachten tet dit het geval is.
Het verhoogde broodrantsoen.
Het Bureau voor Mededeelingen
Inzake de Voedselvoorziening meldt:
De verhoogiug van het broodrant-
•en tot 280 gram per dag, die met
16 November-a;s. in werking treedt,
brengt uit den aard der zaak eene
belangrijke verandering ten aanzien
der broodkaart mede.
Den 14en November is de nu gel-
idende broodkaart afgeloopen. De kaart
van het 76ste tydvak, die dan aan
de beurt komt, zal 10 dagen geldig
zyn, waarby echter de bons niet
meer, zooals tot nu toe, voor de
helft, doch voor de volle daarop
vermelde- gewichtawaarde zullen wor
den aangenomen. Aldus beschikt men
van 16 tot en met 24 November
over 2100 gram, d.i. 280 gram per
dag.
De daarop volgende periode wordt
de zaak eenigszins anders. Lang
voordat tot verhooging van het
broodrantsoen was besloten, moesten
reeds de broodkaarten voor de 80ste
periode worden gereedgemaakt. Deze
kaarten nu zyn veel kleiner en han
diger dan de thans geldende en
ingedeeld op 1400 gram overeenkom
stig het thans nog bestaande week-
rantsoeh.
Deze kaarten moeten by de nieuwe
regeling toch worden gebruikt, eener-
zyds omdat men niet tydig nieuwe
kaarten gereed zou kunnen maken,
anderzijds omdat met eenige tientallen
miliioenen broodkaarten natuurlijk
een aanzicniyit bedrag zou verloren
gaan. Van 25 November af komt
dus de „nieuwe broodkaart van 1400
gram in omloop. Ook deze zal telkens
10 dagen gelden, maar daarbij zal
elke bon de dubbele, waarde hebben
van hel daarop vermelde gewicht.
Het MarlM-hospltaal ta Middelburg.
Het gemeentebestuur van V-lis-
singen heeft een adres gericht tot
dé Tweede Kamer, waarin bezwaar
wordt gemaakt tegen het stichtep
van een marine-hospitaal te Middel
burg. In het.adres wordt gepleit voor
Vlisgingen. als piaat3 van vestiging
van genoemd -instituut.
Hat ipoorwagvarkaar mat Rotterdam.
De spoorbrug Koningshaven te
Rotterdam is weer in zoo ver her
steld, dat de spoorwegdienst Maandag
hervat zal-kunnen worden.
Motoriohoanar vergaan.
By. de- directie der vrachtvaart-
maatschappij „Neerlandia" is bericht
ontvangen, dat de motorschoener
„Anna'.', die, geladen met dakpannen,
van AmsterdamnaorHaugeaund voer,
in stormweer vergaan ia. Van de uit
11, man bestaande equipage zijn 9
man te Borgen geland. De kapitein
L Hazelhof, weigerde zijn schip te
verlaten en verdween met het vaar-
tuig in. dé .gelven. Ook de kok is
verdronken.