Oe wapenstilstand
geteekend.
Parys, 11 November. De Duitsche
gevolmachtigden aan het Duitsche
opperbevel, om medegedeeld te wor
den aan alle belanghebbende autori
teiten
De wapenstilstand is om 5 uur des
morgens (Fransche tijd) geteekend,
en treedt in werking om 11 uur des
morgens (Pransche tijd). De termijn
voor de ontruiming is verlengd met
24 uur voor den linker Rijnoever,
verder 5 dagen, dus 31 in het geheel.
(De bedoeling van deze cijfers is niet
geheel duidelijk, aangezien er niet uit
bl(jkt welke termijn met 5 dagen
wordt verlengd, en wat bedoeld wordt
met het totaal 31. Red. H.). De
wijzigingen van den tekst, zooals die
door Helldorf is medegebracht, zullen
langs draadloozen weg worden bericht.
w. g. Erzberger.
Berlijn, 11 November. Officieel. De
Duitsche regeering heeft de wapen
stilstandsvoorwaarden onvoorwaar
delijk aangenomen.
De vljand-lijkhiden opgehmiden
Het persbureau Radio verneemt
draadloos het volgende communiqué
van de nieuwe Duitsche regeering
De vijandelijkheden moeten."" op 11
November te 11 u. 55 des voor mid
dags op het geheele front worden
gestaakt. De voorste linies mogen
vanaf dit tijdstip niet meer naar den
kant van den vijand worden over
schreden. Verdere bevelen volgen.
Parijs, 11 November. Maarschalk
Poch seinde draadloos aan den opper
bevelhebber De vijandelijkheden
zullen aan het geheele front worden
gestaakt vanaf 11 November des
morgens te 11 uur-. (Fransche tijd).
(In het Duitsche communiqué staat
11 u. 55. Dit is Duitsche tijd. Red. H.).
De geallieerde troepen zullen tot
nader order de linie, die op dit tijdstip
zal zijn bereikt, niet overschrijden.
w.g. Maarschalk Foch.
Dl «oorwaarden voor den
wapenstilstand
Ontruiming bezet gebied.
Bezetting Linker Rijnoever.
Berlijn, 10 Nov.' Officieel. Het vol
gende is een uittreksel uit de wapen
stilstandsvoorwaarden
1. Zij worden zes uren na onder -
teekening van kracht.
2. Onmiddellijke ontruiming van
Belgiö, Frankrijk en Elzas-Lotharin
gen, binnen veertien dagen. Wat aan
troepen na dezen tijd overblijft, wordt
geïnterneerd of is krijgsgevangen.
3. Er moeten worden afgestaan
5000 kanonnen, in de eerste plaats
zware, 30.000 machinegeweren, 3000
mijn werpers, 2000 vliegtuigen.
4. Ontruiming van den linker
Rijnoever, Mainz, Coblenz, Keulen
worden door den vijand bezet over
een radius van 30 K.M. diepte.
5. Op den rechteroever van den
Rijn een 30 tot 40 K.M. diepe neutrale
zoneontruiming in elf dagen.
6. Uit het linker Rijnoever-gebied
mag niets worden weggevoerdalle
fabrieken, spoorwegen enz. moeten
intact worden gelaten.
7. 5000 locomotieven, 150.000 wa
gons, 10.000 auto's moeten worden
afgestaan.
8. Onderhoud van de vijandelijke
bezettingstroepen door Duitschland.
9. In het Oosten moeten alle
troepen worden teruggehaald binnen
de grenzen van 1 Aug. 1914; de
termijn daarvoor is aangewezen.
10. Afstand doen van de verdragen
van Brest-Litowsk en Boekarest.
11. Onvoorwaardelijke capitulatie
van Oost-Afrika.
12. Teruggave van het vermogen
van de Belgische bank en van het
Russische en Roemeensche goud.
13. Uitlevering van de krijgsge
vangenen zonder wederkeerigheid.
14. Uitlevering van 100 duik-
boóten, 8 lichte kruisers, 6 dread-
noughtsde overige schepen worden
ontwapend en bewaakt door de ge-
allieerden in neutrale of geallieerde
havens.
15. Zekerheid voor eene vrije
doorvaart door het Kattegat; weg
ruiming van de mijnenvelden en
bezetting van alle forten en batterijen
van waaruit deze doorvaart zou
kunnen worden belemmerd.
16. De blokkade blijft bestaan
Duitsche schepen mogen ook verder
gekaperd worden.
17. Alle door Duitschland voor de
neutralen ingestelde beperkingen van
de scheepvaart worden opgeheven.
18. De wapenstilstand duurt dertig
dagen.
Wfjzlngsn van d» voorwaardan.
Havas seint een lang tele
gram, draadloos opgevangen, dat
door de Duitsche gevolmachtigden
aan het Duitsche opperbevel is ge
zonden en de volgende wijzigingen
van de wapenstilstandsvoorwaarden
bevat, waarbij echter paragrafen en
alinea's worden genoemd, die niet
geheel overeenkomen met die in het
uittreksel dat wij reeds publiceerden,
en welker aanduiding w(j, om ver
warring te voorkomen, dus maar
weglaten
Om het gevaar te verminderen
dat verbonden is aan de instelling
van een neutrale zöne, zal de des
betreffende alinea (in de wapenstil
standsvoorwaarden) als volgt worden
gewijzigdEen neutrale zöne zal
worden ingesteld op den rechter
Rijnoever, tusschen de rivier een
lyn op 10 K.M, afstand daarvan, van
de Nederlandsche grens töt aan de
Zwitsersche.
De ontruiming door den v(jand
van het Rijnland aan de.linker- en
rechter-oevers zal zoodanig geregeld
worden dat zij zal zijn uitgevoerd
binnen een termijn van 16 nieuwe
dagen, dus 30 dagen, na de onder
teekening van den wapenstilstand.
De volgende zinsnede zal hieraan
worden toegevoegdVan de inwoners
zal niemand vervolgd worden wegens
deelneming aan oorlogsmaatregelen
Yóór het teekenen van den wapen
stilstand.
Geen enkele maatregel zal worden
genomen of officieele order gegeven,
die ten gevolge heeft dat de industrieele
bedrijven (op den linker Rijnoever) in
waarde dalen, of dat het personeel
wordt verminderd.
Aan de geassocieerde mogendheden
zullen worden uitgeleverd 5000 ge
monteerde machines, 150,000 wagons
en 5000 vrachtautomobielen in goeden
staat en voorzien van alle réserve-
en onderdeelen, binnen een termijn
die niet langer dan 30 dagen mag
duren,
Alle voorraden steenkool en ingre
diënten voor het onderhoud van
materiaal, wegen, en werken, zullen
ter plaatse worden gelaten. Deze
voorraden zullen worden onderhouden
door Duitschland, wat betreit de
verzorging der wegen en verbindin
gen van het land aan den linker
Rijnoever.
Het recht van requisitie zal door
de legers der geallieerden en der Ver.
Staten worden uitgeoefend in alle
bezette gebieden, tegen afrekening
met de rechthebbenden.
De repatrieering van de Duitsche
krijgsgevangenen die in Nederland
en Zwitserland geïuterneerd-zyn, zal
voortgang hebben als tot dusver. De
repatrieering van Duitsche krijgsge
vangenen zal geregeld worden nadat
de vredespreliininairen zijn gesloten.
Alle Duitsche troepen die zich op
het oogenblik bevinden in gebieden
welke voor den oorlog deel uitmaakten
van Oostenrijk, Roemenië, en Turkije
moéten onmiddellijk binnen degrenzen
van 1 Augustus 1914 terugkeeren.
Alle Duitsche troepen die zich op
het oögenblik bevinden in gebieden
welke voor den oorlog deel uitmaakten
van Rusland, moeten eveneens terug
keeren binnen de Duitsche grenzen
zooals hier boven aangegeven, zoodra
de geallieerden het oogen blik gekomen
zullen achten, waarbij rekening wordt
gehouden met den binnenlandschen
toestand van die gebieden.
Onmiddellijke staking door de
Duitsche troepen van alle requisities,
inbeslagnemingen of dwangmaat
regelen in Roemenië en Rusland, voor
de verschaffing van hulpmiddelen
met bestemming voor Duitschland
(Roemenie en Rusland volgens de
grenzen van 1 Aug. 1914).
De geallieerden zullen den vrijen
toegang hebben tot de door de Duit-
schers op de oostelijke grenzen
ontruimde gebieden, hetzij viaDanzig,
hetzij langs de Weichsel, teneinde
de bevolking te kunnen ravitailleeren,
en de orde te kunnen bandhaven.
Terugtrekking van alle Duitsche
strijdkrachten die in Oost-Afrika
opereeren, binnen den termijn van een
maand.
Uitlevering aan de geallieerdenen
de Ver. Staten van alle duikbopten,
met inbegrip van alle duikbootkrui
sers en mijnenleggers, die op het
oogenblik bestaan, met hunne vol
ledige bewapening en uitrusting, in
de havens, door de geallieerden en
de Ver. Staten.
Zij die niet meer in zee kunnen
gaan zullen onttakeld worden van
personeel en materiaal, en moeten
onder toezicht van de geallieerden
en de Vei\ Staten blijven. De duik-
booten die zeewaardig zijn, zullen
worden gereed gemaakt om de
Duitsche havens te verlaten, zoodra
langs draadloozen weg orders zullen
zijn ontvangen voor de reis, en de
dag zal zijn bepaald voor de uitle
vering. Deze voorwaarden moeten
zijn uitgevoerd binnen een termijn
van 14 dagen na de onderteekening
van den wapenstilstand.
Alle schepen die zijn aangewezen
om geïnterneerd te worden zullen
gereed moeten zijn om de Duitsche
havens te verlaten zeven dagen na
de onderteekening van den wapen
stilstand. Langs draadloozen weg
zullen aanwijzingen voor de reis
worden gegeven.
De geallieerden zijn er op be
dacht dat de voortzetting van de
blokkade de ravitailleering van
Duitschland voor zoover zij die noodig
achten, niet zal beletten, zoodra de
wapenstilstand is gesloten.
Duitschland laat alle havenmate-
riaal en rivier vaartmateriaal intact
ter plaatse, alsmede alle handels
schepen, sleepbooten, werven, werk
tuigen, luchtvaart- en scheepvaart-
materieel, wapenen, „en voorraden
van eiken aard, bij de ontruiming
van de Belgische kust en havens.
Paragraaf 34 luidt nu als volgt
De duur is bepaald op 35 dagen,
met de mogelijkheid van verlenging.
In dit tijdsverloop l^,n de wapen
stilstand, ingeval de voorwaarden
niet allen zijn nagekomen, door een
der contracteerende partijen worden
opgezegd, met 48 uur voorafgaande
kennisgeving.
Om de uitvoering van het wapen
stilstandsverdrag onder de beste
voorwaarden te verzekeren, is bet
beginsel van een internationale per
manente wapenstilstandscommissie
aanvaard. Deze commissie zal func-
tionneeren onder de hooge autoriteit
van het militaire en marine-opper
bevel der geallieerde strijdkrachten.
Do overblijfselen van het
Oust?nr!j>-sch« Leger.
De „Daily Telegraph" verneemt
uit Milaan dd. DonderdagTrente
en de omtrek zijn een bewegend
labyrinth van een worstelende en ver
warde massa menschelijke wezens, die
het overschot van het verslagen leger
van den vijand vormen. Deze gewel
dige menigte zonder leiding neemt
in haast on bereken baren omvang bij
het uur toe, naar mate de verspreide
vleugels in de richting van Trente
op komen zetten. Het is een vraag
stuk, waar men die ontzaglijke kudden
overwonnenen onderdak moet brengen
en waar men hen heen moet zenden,
daar zij in eindelooze golven aan-
stroomen en zich in de bevrijde stad
opboopen. Het vraagstuk van hun
ontwapening hebben zij zelf geregeld,
doordat de soldaten al hun wapens
weggesmeten hebben niet alleen uit
vermoeienis, maar ook uit de grootste
walging voor alle wapens, die zich
ook uit ten opzichte van machine
geweren, kanonnen en revolvers.
De artillerie biedt een niet minder
droevig schouwspel. Om de kanonnen
heen bivakkeeren de artilleristen met
enkele officieren. Zy zien er uit als
een toonbeeld van ellende, zooals zij
daar in jassen en dekens gehuld, op
den rand van de affuiten bij elkaar
gehurkt zitten.
Nederland en de
revolutie.
D«elsch»ndiirS.D.£.P. - Door
voering der soeials wetgeving. -
afschaffing der forste Kamer
an Invoering van h.t Vrouwen
kiesrecht.
Zondagavond had in het gebouw
„Voorwaarts" te Rotterdam een ver
gadering plaats, aan welke werd
deelgenomen door het partijbestuur
van de S. D. A. P., het bestunr van
het Ned. Verbond van Vakvereeni-
gingen, met hoofdbesturen van den
Ned. Bond van Dienstplichtigen, de
Sociaal-Democratische Kamerfractie,
de besturen der Federatie Rotterdam,
Amsterdam, Den Haag, Utrecht,
Dordrecht en Groningen der S. D.
A. P., de Bestuurdersbonden te
Rotterdam, Amsterdam en 's Graven-
hage en de Soc.-Dem. Raadsfractie
te Rotterdam, welke bijeenkomst tot
diep in den nacht duurde. Daar werd
de internationale toestand besproken
en in verband daarmede de omstandig
heden, waarin de Nederlandsche
arbeidersklasse verkeert.
Besloten werd het reeds aange
kondigde algemeen arbeiderscongres
een week te vervroegen en te hou
den op Zaterdag 16 en Zondag 17
November a.s.<Aan een klein aantal
werd opgedragen de eischen op te
stellen, die aan dit congres ter be
krachtiging zullen worden voorge
legd. Het volgend voorloopig program
werd opgesteld:
1. Onmiddellijke demobilisatie met
uitkeering van behoorlijke ver
goeding, zoolang de gedemobili-
seerden werkeloos zijn.
2. Onmiddellijke invoering van al
gemeen vrouwenkiesrecht door
nieuwe verkiezingen gevolgd.
8. Afschaffing der Eerste Kamer.
4. Onverwijlde invoering van den
wettel ijken 8-urendag en den
6-urendag voor mijnwerkers.
5. Invoering van staatspeDsionnee-
rlng op 60-jarigen leeftijd.
6. Inwilliging van alle eischen van
het program van den Ned. Bond
van Dienstplichtigen.
7. Belangrijke verhooging der sala
rissen der werklieden en lagere
ambtenaren in publieken dienst
en van het spoorwegpersoneel,
8. Intrekking van de stakingswetten
van 1903.
9. Volledige werkloozenzorg onder
beheer der arbeidersorganisatie.
10. Levensmiddelenvoorziening als
gemeenschapszorg. Regeling van
productie en aanvoer.
11. Socialisatie van alle .bedrijven
die daarvoor in aanmerking
komen.
12. Uitvoering van het program van
Bern, zijnde de samenvatting van
al onze eischen op het gebied dei-
sociale wetgeving. t
In den loop dezer week zullen in
alle grootere steden volksvergaderin
gen plaats hebben ter onderteekening
van deze eischen. Op het congres
zullen de middelen worden vastge
steld om dit program door te voeren.
Het program van den Bond v*m
Nederlandsche Dienstplichtigen luidt:
1. Onmiddellijke demobilisatie met
uitkeering van behoorlijke vergoe
dingen aan gehuwden en ongehuwden,
zoolang dezen werkloos zijn.
2. Regeling van die vergoedingen
zoodanig, dat het gezin behoorlijk
kan bestaan. De uitkeeringen worden
berekend naar het standaardloon,
door de vakvereenigingen behaald.
3. Algeheele wijziging van het
strafstelsel, in het byzondér verbe
tering van de arrestlokalen. Vrij-
heidsberooving. niet meer uitgespro
ken door één man. Opschorting van
de straf ingeval van beroep. Verbod,
om verlof in te houden by straf.
Vertegenwoordiging van de soldaten
in de krijgsraden. Afschaffing van
de militaire rechtspraak in vredestijd.
4. Zorg voor de materieele behan
deling (ligging, voeding, kazerneering)
met medezeggingschap van vertrou
wensmannen, gekozen door en uit
den troep.
5. Afschaffing van den militairen
groet.
6. Instelling van bataljons-raden,
waarin vertrouwensmannen, gekozen
door en uit den troep. Het geven
van de meest uitgebreide bevoegdheid
aan deze raden inzake toezicht en
contrólo in keuken en cantine.
7. Grondige verbetering van den
geneeskundigen dienst.
8. Verlofregeling. Iedere soldaat ten
minste een volle kalenderweek per
maand verlof.
9. Vrijheid van vereenigen en ver
gaderen en van het verspreiden en
lezen van allerlei geschriften.
10. Het vrije gebruik eu volle bezit
bij demobilisatie voor de gedemobili-
seerden van schoeisel en onderkleeren.
De eischen van het program
van Bern zijn in 9 hoofdstukken
gegroepeerd
Hoofdstuk I beoogt de vrijheid van
vestiging, waaronder wordt verstaan
geen verbod van emigratie, geen
.algemeen verbod van immigratie,
verbod van werving van contract
arbeiders voor het buitenland en
toelating yan dergelijke arbeiders,
bewerking van de arbeidsmarkt
statistiek om de arbeiders te behoeden
voor het reizetf naar landen met
geringe arbeidsgelegenheid.
Hoofdstuk II vraagt het vrije recht
van vereeniging voor de arbeiders
van alle landen en bevat bepalingen
ter waarborging yan dat recht.
Hoofdstuk III behandelt de sociale
verzekering. Doorvoering in den
kortst mogelyken tijd van verzekering
tegen ziekte, beroepsongevallen, in
validiteit, ouderdom en werkloosheid.
Alle de sociale verzekeringen betref
fende documenten en verklaringen
moeten kosteloos worden uitgereikt
en zijn vrij van fiskale rechten.
Hoofdstuk IV. Arbeidstyd
a. De dagelyksche arbeidstyd mag
voor alle arbeiders de 10 uur niet
overschrijden.
b. De arbeidstijd in mijnen, con-
tinuebedrijven en in het bijzonder
in de de gezondheid schadende in
dustrieën moet verkort worden tot
een maximum van 8 uur daags.
c. Nachtarbeid tusschen 8 uur
's avonds en 6 uur 's morgens moet
wettelijk worden verboden voor alle
bedrijven, die niet volgens hun aard
of uit technische overwegingen op
nachtarbeid zijn aangewezen. De
arbeidstijd mag in bedrijven, waarin
nachtarbeid is toegestaan, 8 uur per
etmaal niet overschrijden.
d. Den arbeider moet wekelijks
een achtereenvolgende rustduur van
minstens 36 uur wettelijk worden
verzekerd, gelegen tusschen den
Zaterdag en den Maandagmorgen.
e. De voor de gezondheid meest
schadelijke bedrijven moeten in ieder
land bij verordening worden om
schreven.
Hoofdstuk V vraagt verschillende
voorschriften in het belang der
hygiëne, o. a. uniformiteit der hygië
nische voorschriften voorde afzonder
lijke industriën.
Hoofdstuk VI (huisindustrie) vraagt
toepassing van alle wetten en ver
ordeningen op het gebied der arbei-
dersbescherming op de huisindustrie,
uitbreiding van de sociale verzekering
tot de huisindustrie, verbod van de
huisindustrie voor bepaalde werken
enz.
Hoofdstuk VII houdt bepalingen in
in het belang van kinderbescherming
(verbod van loondienst voor kinderen
beneden 15 jaar enz.), Hoofdstuk VIII
van vrouwenbescherming (wekelijk-
sche arbeidstijd van 44 uur enz.)
Hoofdstuk IX houdt de maatregelen
in ter doorvoering van de arbeidersbe-
schermi rig. Krachtigearbeidsinspectie
enz.
Aan het slot van een artikel „De
Dageraad" waarin „Het Volk" de
toestand in Duitschland bespreekt,
zegt bet blad:
En wij?
Het spreekt vanzelf, dat de gebeur
tenissen in Duitschland niet zonder
invloed zullen blijven op de andere
landen van Europa. Elk op haar
eigen wijze zullen de arbeiderspartijen
uiting geven aan den wil, om bij
het grooto werk dat de Duitsche
sociaal-demokratie op zich nam tot-
hernieuwing van de wereld, haar
waardig op zij te streven.
Elk op haar eigen wijze. Overal
heeft het kapitalistisch stelsel onher
roepelijk zijn gezag over de massa's
verloren. Overal voelt de massa, dat
nieuwe vormeu en gedachten bezig
zijn te ontkiemen. Overal zijn de
siaafgeborenen ontwaakt. De moderne
arbeidersbeweging van Nederland
staat in volle wapenrusting gereed,
om uit den nieuwen toestand alle
konsekwenties te trekken. Zij zal
zich geen enkele mogelijkheid, die
zich voor haar opdoet, laten ontglip
pen. Haar krijgsraad is gemobiliseerd.
Zij zou grootere plannen kunnen
makeD, haar doel hooger kunnen
stellen, indien ook hier te lande
althans het socialistische deel der-
arbeidersklasse een eenheid vormde.
De verdeeldheid tusschen de socialis
ten onderling, ,het streven van de
kleinste der socialistische partijen,
om de macht tot zich te trekken
met vernietiging van de grootste,
is op dit oogenblik de zwakte van
de Nederlandsche arbeidersklasse, is
de macht van de kapitalistische
klasse. Als één ding noodig is in
dezen tijd van Europeeschen hongers
nood, is het dat de veranderingen
die zich voltrekken, geschieden zoo
veel mógelijk georganiseerd, zooveel
mogelijk zonder vernietiging. Des
organisatie, anarchie, terreur, kunnen
thans over de bezitlooze massa de
meest afschuwelijke ellende brengen,
een ellende als die in de groote
steden van Rusland heerscht, waai
de boeren met geweld het bezit van
hun graan verdedigen, en uitgehon-
gerdeproletariërs in ongeteldemenigte
zich nederleggen om te sterven. Niet
zonder leedvermaak ziet de kapita
listische klasse, die overigens ten
volle onder den indruk is van een
toestand, die in de vlucht van
Diiitschland's keizer het scherpst
wordt, gesymboliseerd, het aan, dat
zelf3 iemand als mevrouw Roland
Holst in deze dagen niet anders
weet te doen, dan in naam der Liefde
haar volgelingen ophitsen tegen „de
bloed-demokraten Troelstra, Wibaut,
Tellegen".
Hier ligt de zwakte van de Neder
landsche arbeidersklasse. Maar des
ondanks zal de, moderne arbeiders
beweging haar plicht weten te doen.
Zij kiest haar weg zonder om te
zien naar rechts of links/Zy vraagt
alleen, welke eischen zij in dit
oogenblik kan verwezenlijken. Zy
stelt ze en roept de massa op tot
den strijd. Tot dien sterken en hoop-
vollen strijd, waartoe alleen de innige
samenwerking van alle organisaties
de kracht kan geven. De dageraad
blinkt; en al staat ook in het Oosten
de zon hooger aan den hemel dan
hier, hy zal ook voor ons allengs
stygen tot volle middaghoogte!
De N. Rott. Ct. schrijft:
Het was te voorzien, dat de volks
beweging, die in Duitschland ingezet
is, ook ons land niet onberoerd zou
laten. Maar tevens was te verwachten,
dat zij hier te lande een ander karakter
zou aannemen, dan zy bij onze Ooste-
lyke naburen heeft. Daar moest zij in
de eerste plaats gericht zijn op de
verkrijging van volksvrijheid en volks
invloed over het beleid van 's lands
zaken. Hier hebben wij in dat opzicht
niet veel meer te wenschen. Onze
constitutioneele instellingen zyn reeds
sinds lang' in democratische richting
ontwikkeld. Wy hebben vrijheid van
vereeniging, vrijheid van vergadering,
vryheid van schrijven en spreken.
Het zelfbestuur van het volk is ge
vestigd in gemeente, provincie en 1
staat. Sedert verleden jaar hebben
wij een algemeen kiesrecht, dat zich
met het kiesrecht van welk ander
land ook kan metenalleen het
vrouwenkiesrecht ontbreekt nog, doch
dit kan ingevoerd worden by gewone
wet, en een ontwerp, om de vrouwen
het kiesrecht toe te kennen opgelyken
voet met de mannen is bij de Tweede
Kamer door de vrijzinnig-democra
tische Kamerfractie aanhangig ge
maakt.
Onder deze omstandigheden is te
begrijpen, dat hef heden,openbaar ge
maakte program van hervormingen,
waartoe de S. D. A. P. den tijd rijp
acht, in, groote hoofdzaak sociale
veranderingen op het oog heeft.
Belangrijke politieke eischen staan
er op het programma, slechts tvyee
Invoering van vrouwenkiesrecht, mat
nieuwe verkiezing van de Tweede
Kameren afschaffing van de Eerste
Kamer.
Wat den eersten eisch aangaat,
de invoering van algemeen vrouwen
kiesrecht, dat is niet een specifiek
sociaal-democratisch verlangen. Wy
hebben altijd betreqjd, dat het vorig
kabinet niet den moed heeft gevon
den, dit vraagstuk practisch aan de
orde te stellen,, en door te zetten.
Invoering van algemeen vrouwen
kiesrecht leek ons, hoe men ook
'overigens daarover dacht, door den
oorlog onafwijsbaar geworden. De
vrouwen in alle landen hebben zich
in de laatste vier jaren ten minste
even goede staatsburgers getoond
als de mannen, en er is geen argu
ment te vinden, om de vrouwen het
kiesrecht te onthouden. In Engeland
gaat men er toe over, aan de vrouwen
kiesrecht toe te kennen, andere landen
hebben reeds lang het voorbeeld
gegevenhet is niet gewenscht en
om geen enkele reden noodig, hier
evolutionaire denkbeelden, die zich
op dit punt vrywel overal aan het
vestigen zijn, tegen te houden.
Invoering van vrouwenkiesrecht
behoort daarom, dunkt ons, op verzet
niet te stuiten. En dat deze veran
dering in het kiezerecorps, zoodra.
zij haar beslag zal hebben gekregen,
door ontbinding van de Tweede
Kamer en nieuwe verkiezing zal
moeten worden gevolgd, behoeft geen
betoog.
Wat de afschaffing van de Eerste
Kamer aangaat, deze zal op het
oogenblik niet kunnen plaats hebben
zonder staatsgreep. Uit het. socialis
tisch manifest biykt niet of dit de
bedoeling is. Logisch zou zijn, zoo
men zich op het standpunt plaatst,
dat het volk in zyn ganechen omvang,
zoo vrouwen als mannen, over het
bestuur van het land en de innerlyke
organisatie van den staat moeten
beslissen, dat dan eerst de nieuwe
Kamer, die op grond van het zoo
even behandelde punt zal worden
verkozen, over al of niet handhaving
van de Eerste Kamer beslissen zal.
Dat dan de kansen van dit laatste
college er goed voor zullen staan,
zouden wij durven betwijfelen. De
Eerste Kamer heeft zich hier te
lande niet populair weten te maken,
en zy heeft vooral in de latere jaren
haar positie verzwakt, ^doordat zy
te dikwijls als-parly-instrument opge
treden is.
De sociale eischen van het program
zyn veel belangrijker, dan de politieke.
Ook daaronder zijn er verschillende
opgenomen die niet specifiek socialis
tische eischen mogen worden ge
noemd.,.
B.v. eene nieuwe regeling van de
salarissen van ambtenaren, beambten
en werklieden van het personeel in
semipublieken dienst.
Staatspensionneering is ook voor
vele „burgerlijke" partijen geen nieuw
of verrassend punt; of de aanvang
van de pensionneering de 60 of 65
jarige leeftijd zal worden, raakt het
beginsel niet.
Socialisatie van alle bedrijven „die
daarvoor in aanmerking komen" is
een rekbaar begrip. Socialisatie zal
wel hetzelfde beteekenen als over-
heidsexploitatie, en het woord zal
wel gekozen zijn, om aan den eisch
een socialistisch tintje te geven. Maar
zulk eène socialiseering heeft ook
voor menig niet-socialistisch burger
niets afschrikwekkends. Yan het
denkbeeld, dat de spoorwegen moeten
worden gesocialiseerd is de burger
lijke oeconomist Treub de groote
propagandist hier te lande. verheids
exploitatie van een aantal bedrijven
van monopolistischen aard heeft reeds
op ruimen voet plaats. Posterij, tele
graaf, telefoon, gas- en waterleiding,
electrici teitsle ver ing, gemeen tely ke
tramwegexploitatie, enz. is reeds
sinds lang hier te lande niet onbe
kend. Indien er andere bedrijven
voor „in aanmerking komen", d.w.z.
als op goede gronden kan worden
betoogd, dat de overheidsexploitatie
van die bedrijven beter zal zijn dan
de particuliere, en meer dienstig aan
het algemeen belang, dan zal niemand
zulke bedrijven voor overheidsexploi
tatie buiten aanmerking willen laten.
Het kan niet onze bedoeling zijn
thans stuk voor stuk alle sociale
eischen breedvoerig te bespreken.
Ook is ons niet van alle de beteekonis
geheel duidelijk of bekend. Wat be
doelt men met „Levensmiddelen
voorziening als gemeenschapszorg;
regeling van productie en aanvoer"?
De oorlog heeft het gansche maat
schappelijk leven tot in zijn onderste
voegen uit elkander gerukt. Handel
en bedidjf zijn volkomen gedesorga
niseerd, zoo niet geheel tot stilstand
gebracht. Alles is abnormaal ge
worden, alles ligt onderste boven
en neemt nieuwe vormen aan. Nu
de vrede op komst is en wy weer
moeten gaan pogen, tot eene ge-
meenschappeiyke organisatie te ge
raken, vinden we nog slechts weinig
aanrakingspunten in het leven van
1914 om den bouw op te trekken. Wy
staan als het ware voor een maat
schappelijk vacuum. Wij hier te lande
niet alleen, doch nagenoeg heel
Europa.
Dit is de ellende, die uit den oorlog
is voortgesproten, doch het biedt
aan den anderen kant ook een groot
voordeel. Nu het oude in zoo menig
opzicht ineengestort is, hebben wij
ten opzichte van den herbouw zooveel
te meer vrijheid. Kan in geregelde
tijden de basis van den maatschap-
pelyken bouw niet worden verlengd,
zonder dat daar een verschrikbeiyke
crisis uit voortspruit, nu het er op
aankomt een nieuwen grondslag te
zoeken, ia er veel meer vryheid Yan
beweging. Om een voorbeeld te geven
het loonvraagstuk. Do looneischen,
thans ten aanzien van de werklieden
en ambtenaren in publieken dienst
gesteld, zullennatuurlyk in looneischen
Yoor het particulier bedryf hun echo
vinden. Ditzelfde zal men in alle
Europeesche landen zien plaat» hebben,
en het maakt het probleem er te
gemakkelyker om. Wanneer de pro
ductie hervat wordt op eene loonbasis,
die in alle landen aanmerkeiyk is
verhoogd, dan zal voortbrenging en
verbruik zich zonder groote schokken
daar aanstonds aan kunnen aanpassen.
Alleen zou men verlangen, om oneer-
lyke concurrentie tusschen verschil
lende landen te voorkomen, dat een
internationaal overleg over de arbeids
voorwaarden en de sociale verzorging
mede in het leven zou worden geroepen.
Dit lykt noodig, om op den duur de
noodige vastigheid te verzekeren. De
8-urendag lijkt op die wys zelfs on-
middellyk verwezenlijkbaar.
Over het algemeen is de tijd gunstig
tot hervorming, omdat, gelijk gezegd,
de desorganisatie van het maatschap
pelijk leven zoo groot is. Wat noodig is,
is in de eerste plaats, dat ieder voor
zich, de oude denkbeelden, die zich
gevestigd hebben, herziet en tracht
de evolutie mede te maken. Wy hebben
in de afgeloopen vier jaren gelegen
heid gehad, het meer dan eens te
vragenDe oorlog ging ons voorbij,
maar hij zal blijken, ons toch wel
iets te hebben geleerd?
Wy hopen het, en vertrouwen op
het gezond verstand der burgery.
Dan kan uit de ellende, die de oorlog
ook over ons land heeft gebracht,
een betere toestand geboren worden,
en een betere maatschappy, dan die
was, waarvan de oorlog de leelijke
zyden zoo. schril heeft aan den dag
gelegd.
Uit de revolutionair! arbeiders
beweging.
De Landelijke Federatie van Re
volutionaire Socialisten heeft in ver
band met den ernstigen internationalen
toestand aan al haar afdeelingen een
circulaire gezonden waarin deze opge
wekt worden tot een krachtige
revolutionaire actie om ?ich by
eventueele voorvallen als in het
buitenland te kunnen doen gelden.
Op een groot aantal plaatsen zullen
in verband hiermede openbare bijeen
komsten worden belegd en straat
demonstraties worden gehouden. Ver
der zullen de arbeiders schriftelijk
opgewekt worden om bij het uitbreken
eener revolutie hier te lande zorg te
dragen dat deze tot resultaat heeft
dat de maatschappy in haar grond
slagen worde hervormd, dat grond
en arbeidersmiddelen in handen komen
der arbeidersgemeenschap en niet in
handen blijven der kapitalisten.
In de gisterochtend aangevangen
jaarvergadering van de Amsterdam-
sche Federatie van personeel in open
bare dienst, werd medegedeeld, dat
het in de bedoeling van het Nationaal
Arbeidersseeretariaat ligt om tegen
Zaterdag a.s. een congres uit te
schrijven, waarop de op onafhankelijk
standpunt staande organisaties zullen
beraadslagen welke houding in de
naaste toekomst dient te worden
aangenomen. Verschillende aanwezi
gen achtten deze termyn te lang.
Nu de gebeurtenissen in Europa
zich met iéder uur scherper afteekenen,
achtte men het oogenblik gekomen
om, desnoods met geweld, een directe
invoering van den achturen-dag te
verkrijgen.
Besloten werd er bij het Nationaal
Arbeiderssecretariaat op aan te dringen
om zoo spoedig mogelijk, en in elk
geval vóór Zaterdag een bijeenkomst
met de onafhankelijke organisaties
te beleggen.
Oe ex-keizer in Holland.
Omtrent de komst van (Jen keizer
in ons land worden nog de volgende
bijzonderheden gemold:
De ex-keizer was gekleed in
Pruisisch generaalsuniform met de
militaire pet. Hy leunde op zyn
wandelstok en zag er zeer terneer
geslagen uit. Zijn haar is zeer grijs
geworden. Zijn wangen waren in
gevallen en zyn gedrongen gestalte
toonde weinig overeenkomst meer
met de welvarende martiale figuur,
die men kent van de afbeeldingen,
en uit de Gotha-almanakkenHij
onderhield zich op matten toon met
een der hooggeplaatste officieren,
die in zyn gezelschap waren mee
gekomen en maakte zich nu en dan
los van zijn gezelschap om met een
blik zonder belangstelling den stillen
straatweg, die naar de grenspost
leidt, af te staren.
De stoet werd onmiddellyk onder
geleide gesteld van eon majoor en
een luitenant-adjudant van het gar
nizoen te Maastricht en naar het
station Eysden geleid. Daar was
intusschen de keizerlijke trein, be
staande uit twee Nederlandsche
locomotieven, een tiental keizerlijke
wagons en een Belgische goederen
trein het station binnengekomen. In
den Duitschen trein bevonden zich
militaire autoriteiten en bedienena
personeel. Het station van Eysden
was omringd door duizenden nieuws
gierigen.
Onder de Belgen, waarvan zich in
bet half-Belgische dorp Eysden twee
duizend bevinden, van wie het
meerendeel in het begin van -den
oorlog uit Visé, Berneau, Mouland
enz., hier een wijkplaats is komen
zoeken, was de opwinding het grootst.
Sommige oogenblikken dreigde de
haat tegen den man, die zij in het
station wisten, op enkele meters
afstand van- hen, den vorm van
ernstige demonstraties aan te nemen.
Officieel wordt uit den Haag gemeld,
dat, in verband met de aanwezigheid
aan de grens van den afgetreden
Duitschen keizer, zich Zondagmiddag
eenige autoriteiten, waaronder de
Duitsche gezant, baron van Rosen,
daarheen hebben begeven. Deze werd
o.a. vergezeld door mr. Doude van
Troostwijk, kabinetschef by het de
partement van buitenlandsohe zaken.
De militaire autoriteit te Eysden
heeft zich onmiddellijk met den Haag
in verbinding gesteld, om instructies
te vragen. Naar gemeld wordt, worden
de officieren, w.o. eenige leden van
den generalen staf, die zich in het
gezelschap van den ex-keizer bevon
den, geïnterneerd.
De Nederlandsche Regeering zal
geen bezwaar maken tégen het ver-
blijf van den keizer in ons land. Hy
bevindt zicht als privaat-persoon in
geiyke positie als andere uitgeweken
staatsburgers uit vreemde landen.
Volgens de „Courier de la Meuse",
zijn op den keizerlijken trein, die ledig
door België van Spa naar Eysden is
gereisd, onderweg schoten gelost.
Het schijnt, dat de keizer per auto
de reis heeft gemaakt, om de waak
zaamheid van de revolutionnairen te
verschalken. Het gerucht loopt ook,
dat de kroonprins, die getracht heeft
de grens te passeeren, opgehouden
is door Duitsche soldaten, die weiger
den hem over de grens te laten.
Volgens een anéer bericht had de
kroonprins ook te Visé moeten aan
komen, om gelijk met den keizer te
vluchten.
Oe kroonprins doodgeschoten?
Het V. D. bureau verneemt van de
grens: Wij vernemen van zeer be
trouwbare zijde dat de kroonprins is
doodgeschoten.
Uit Maastricht wordt nog aan „De
Tyd" gemeldNaar ik uit vertrouw
bare bron verneem, is tot de vlucht
besloten, nadat de voor Duitschland
vernietigende wapenstilstandsvoor
waarden der Entente in het hoofd
kwartier waren aangekomen tegelijk
met de zonder voorkennis van den
Keizer geschiede mededeeling der
Duitsche regeering, dat hij van den
troon was afgetreden.
Ofschoon de Keizer, hoe ook daartoe
geprest, weigerde een officieele pro
clamatie te teekenen van den troons
afstand voor zich en voor zyn huis,
begreep hy, dat hy niet gehandhaafd
kon biy'ven.
Na het aanhooren der wapenstil
standsvoorwaarden vrerd de Keizer
zich volkomen van den verschrikke-
ïyken toestand bewust en deed by
aan de hooge militaire legeraanvoe
ring de bitterste verwyten, dat hy
misleid was!
Een generaal ontried de ontvluch
ting, als zijnde een Duitschen keizer
onwaardig.
Von Hindenburg bestemde generaal
Von Falkenhayn om den Keizer, die
zich in gezelschap bevond van zyn
jongsten zoon, te begeleiden. Deze
generaal kwam mede te Eysden aan
en zal geïnterneerd worden.
De voorbereidingen voor de vlucht
werden getroffen door den Duitschen
gezant, Baron Rosen, Graaf Bentinck
en Generaal Van Heutsz.
i 8 keizer naar Amorongan.
De ex-keizer ia Zondagnacht te
Eijsden gebleven en vertrok Maandag
morgen met een extra-trein via
Arnhem naar Maarn, waar hy om
streeks kwart voor drie aankwam.
Van daar zal hy zich per auto naar
Amerongen begeven, waar hij op het
kasteel van graaf Bentinck zijn intrek
zal nemen.
Voorloopig biyft hy slechts twee
dagen te Amerongen, in afwachting
van de besluiten van de regeering.
Twee .extra treinen werden veor het
vervoer van den keizer en zyn
hofhouding beschikbaar gesteld. De
eerste was uitsluitend voor den keizer
en zyn bagage bestemd. Met de
tweede zou de hofhouding vertrekken.
,Het Volk" meldt nog:
Van den keizer zal niet verlangd
worden dat hij zijn jeerewoord geeft,
doch het zal stilzwijgend worden
aangenomen dat de ex-keizer onder
een moreele verplichting staat. Eenige
mate van bewegingsyryheid zal
worden toegestaan.
(Zie verder tweede blad.)
Oe toestand te Berlijn.
Berlijn, 9 Nov. - Een extra editie
van de „Vorwarts" publiceert dè'n
volgenden oproep tot algemeene
staking
„De arbeiders- en soldatenraad van
Berlyn heeft besloten tot algemeene
staking. Alle bedryven worden stil
gelegd.
De levensmiddelen verzorging dei-
bevolking zal intact blyven.
Een groot deel van het garnizoen
heeft zich in gesloten gelederen met
machinegeweren en artillerie ter
beschikking van den Arbeiders- en
Soldaten-Raad gesteld.
De beweging wordt geleid door de
Duitsche Sociaal-Democratische Party
en de Onafhankelyke Sociaal-Demo
cratische Party. De Arbeiders- en
Soldatenraad zorgt voor handhaving
van rust en orde.
Leve de socialistische republiek.
De Arbeiders- en Soldatenraad.
Gavecht ap hit «lotpliin.
Beriyn, 9 Nov. Hedenavond om
acht uur reed een hospitaalauto
komend van de Breitestrasse naar
het slotplein. Nadat de auto in het
slotplein verdwenen was viel plotse
ling een schot en men zag rosse
rookwolken aan den ingang van den
Marstallgebouwen opstygen. Terwyi
men er nog in het onzekere over was
of het schot uit de Marstall kwam of
door een soldaat van den arbeidersraad
was gelost, viel een tweede schot van
de Marstall. Alsof dit het sein tot een
beraamde schietery was kwam het
volgende oogenblik uit de kelder de
eerste en tweede verdieping van het
MarBtallgebouw een hevig machine
geweer vuur. Een paniek greep de
groote, vele duizenden tellende
menigte aan, die naar alle zijden
vluchtte. Tusschen de mannen van
den soldatenraad en de verscholen
bezetting in het Marstallgebouw
ontwikkelde zich een tien minuten
lang durend vuurgevecht. Nadat de
manschappen van den soldatenraad
die zich achter de Begasfontein hadden
opgesteld, hun munitie verschoten
hadden, trokken zij zich terug en
wachtten versterking af. Toen deze
na een half uur aankwam, werd een
aanval tegen de Marstall op touw
gezet, die op het oogenblik nog
voortduurt.
