lELDERSCHECOURANT
Aannemirs, Handelaren
•n Industrieelen
Adres: F. C. v. d. HAAGEN,
Ne. «030
ZATENDAU 28 DECEMBER 1818
4A> MAMANS
UHgmr: C. DB
Ifotder.
Oplaag 7000 ex.
Abownamantaprljas ln da stad I 1.10, per poat i 1.35, Buitenland f 2.35.
Losse ex. 3 oent
Advurfamn per regel 15 oent.
BINNENLAND.
Nederland en Bilgli.
De correspondent Tan het „Hbl."
te Brussel meldt d.d. 16 December
Op het heden alhier,geopende so
cialistische congres pakt© een spreker
geweldig uit: tegen da annexatieplan
nen, die aan Belgis worden toege
dicht, en vooral in de Fransche bladen
als het blad van Hervé tot uiting
komen. Hij wees er met nadruk op,
dat de algemeene raad reeds tijdens
de bezetting een motie had aange
nomen, waarbij was verklaard, dat
de Belgische arbeiderepartij, hoe ridi
cuul de onderstelling mocht sljn, zich
niet kon indenken, dat Yandervelde
deel zou nemen aan een ministerie,
dat openlijk of bedekt belust zeu zijn
op inlijving van grondgebied ten
koste van Duitsch-Rflnland of van
Nederland.
daarop verklaarde Vandervelde
woordelijk: Ik heb slechts éda -woord
te zeggen. Had de regeering zich
uitgesproken voor een geweldadige
iniyvingspolitiek tegenover Holland,
wat niet het geval is, dan zeu ik
van die regeering geen deel uitmaken.
Dit bevestigt de overtuiging dat
de inlijvingsgeest, die bier enkele
bladen zonder gezag bedelt, bij de
regeering zelve niet is te vinden.
Di hiir Vliagin «var uiautla,
Het lid der Eerste Kamer, de heer
W. H. Viiegen, heeft Zondag te
Maastricht en Heerlen in drukbe
zochte vergaderingen over de an
nexatieplannen gesproken. Zooals
men weten zal is de heer Viiegen
geboren Limburger. Hij twijfelde aan
den ernst der Belgische beweging,
die alleen maar in da pers tot uiting
komt. Toch is een actie er tegen
wel goed, daar men anders zou den
ken in België, dat wij het goed vonden.
Verontrustend is het, dat de Belgi
sche regeering nog geen uitspraak
heeft gedaan. Van het standpunt der
s.d.a.p. geeft spr. thans eene uiteen
zetting. De Belgische oischen zijn
onredelijk en op geschiedkundige
gronden betoogt spr. dat Bolgiëgeener-
lei rechten op Limburg kan doen
gelden. Nimmer ook was ar een var-
langen tot terugeischen van de in
1839 gescheiden provincies. Bat Lim
burg yoor België een strategisch ge
vaar zou zijn, noemt de heer Vliegen
onzin. Noch economisch noch politiek
is er aanleiding tot aansluiting fby
Belgiö. Ook taalkundig behoort de
provincie tot Nederland en wenscht
niet Fransch te worden geregeerd.
Tegen de beslissing ,d«r mogend
heden zal tenslotte niet te vechten
zijn. Echter zou inlijving beteekenen
jarenlange onderlinge haat, een schan
de voor Belgia, en het bederf van
den Europeeschen toestand. Daarom
dient de Belg. soc. dem. partij te
worden gewaarschuwd. Reeds hebben
enkelen zich tegen,inlijving verklaard
eu spr. vertrouwd op het gezopd
verstand der Belgen.
Onheuaoba |akaadalli|
Naar aanleiding van geruchte»
welke hem ter oora waren gekomen,
ale zouden deNederlandsche militairen
die de Belgen naar hun vaderland
begeleiden, daar minder welwillend
zijn behandeld, heeft het Hbl. zich
om inlichtingen gewend tet een der
leiders van het transport, dat dezer
dagenlangs De venter,lutphen,Dieren,
Arnhem, Nijmegen en den Bosch naar
Belgil vertrok.
„Zoolang,wij neg op Nederlaadsch
grondgebied waren," deelde dezen
denberichtgever mede, „ging alles
goed. De Belgen die aan de velschil
lende stations werden ingenomen,
zagen zich door de Hollanden uitge
leide doen, en levendig toegejuicht.'
De ontvangst die. ons, Kallanden,
echter in Belgia ten benrt viel, .ver
schilde van dit uitgeleide der Belgen
door de Hollanders al» de .nacht van
den dag.
In- Esschen moesten wij het trans
port afleveren. Hun blijdschap dat
het eenmaal zoover was, uitten onze
reisgenooten depr een hartgrondig
„Goddank nu zijnw$. eindelijk- van
die kaaskoppen af."
„Bit was echter neg maar een
voorproefje van de ontvangst die ons
in de stad zon ten deel vallen. Ons
verschijnen in de- stad -gnf aanleiding
tot een algemeen gejouw en gescheld
en van alle kanten overlaadde het
plebs, dat een zeer vijandige houding
aannam, en zich zelfs - niet ontzag,
nu en dan met steenen te gooien,
ons met schimp en hoon. Ik zelf
werd door een straatklinker aan den
elleboog lichtgewond. Ergerlijk was
bet, dat de politie volkomen- werke
loos bleef, terwijl wij geen minuut
met rust-werden gelaten en het
sarren van het publiek: «eb bloed
aan het gisten bracht
„In een goederenwagen moesten
wij de terugreis ondernemen. Toen
wij daartegen bij den stationschef te
Esschen bezwaar maakten kregen
wij te hooren: „Jullie,mag blij zijn,
dat je meekomt 1"
De zegsman. vanAaaheiict
sprak er tenslotte zijn verwondering
over uit, dat er niet eerder reeds
gewag van soortgelijke feiten in de
bladen was -gemaakt,- waar hij-wist,
dat het leiders van vroeger-vertrok-
ken transporten niet anders vergaan
was.
Qazoutai viseb.
Het Bureau voor mededelingen
inzak© de Voedselvoorziening meldt
Ondanks herhaalde aanbiedingen
is de afzet. van„gezouten.—visch in
Nederland verre beneden de verwach
ting gebleven, hoewel de prijs voor
den consument zeer laag was -ge-
stek. (10 cent per pond) eu deze
visch - voornamelijk schelviscb,
wijting en gul eene hooge voedings
waarde bezit en, indien goel toebe
reid, zeer smakelijk is. Zoodoende is
thans nog een groote voorraad over
gebleven, die, wanneer er hier te
lande geen vraag naar ia, aal moeten
worden uitgevoerd.
De gemeentebesturen hebben echter
nogmaals de gelegenheid bestellingen
op deze visch te doen, mits zij zich
daarmede vóór 1 Januari a.s. wenden
tot het Centraal Bureau voor den
afzet van Vissoherij-producten, Prias
Hendrikkade, Amsterdam.
fiaan varlaglag van bet
broodrastsoan.
Het Nederlandsch Correspondentie-
bureau meldt:
Naar men ons uit de meest be
trouwbare bron mededeelt, is van
verlaging van het broodrantsoen
geen sprake.
Thaa.
Het onsje thee waar we reeds zoo
lang op-wachten, zal zeer waarschijn
lijk 18 Januarie gedistribueerd wor
den. Dan is onze voorraad Bchoon op.
Wanneer we weer thee zullen kra
gen is .nog niet bekend. Met de Taba-
nan, d e half Februarie hier verwacht
wordt, komen 12,000 kisten mee, die
ook weer de distributie van 1 ons
mogelijk zullen maken.
Da aaiklacht te|ta lult. tar zat
Cfcallfat.
Naar het „Vaderland" verneemt
vrij, is de aanklacht wegens smaad
schrift, onlangs ingediend door de
leden van den Algemeenen bond van
Onderofficieren der K. M. en van het
keips Mariniers, van Klavoren en
Prin3 tegen den luitenant ter zee
der 2e klasse J. L. Chaillet ter zake
van enkele zinsneden in zijn bekend
artikel in ons Avondblad van 29 Nov.
1918 deor (jen officier van Justitie te
Alkmaar verwezen naar den militairen
rechter, L c. den zeekrijgsraad te
Willemsoord. Inmiddels verklaarde
de militaire rechter de aanklacht niet
ontvankelijk en stelde geen vervol
ging in, omdat de geïncrimineerde zin
sneden geen smaadschrift bevatten
tegen bepaalde personen en overigens
het artikel ten duidelijkste aangaf
geschreven te zijn in iet openbaar
belang.
Aanbou* kralsara.
Op vragen van den heer Treub
betreffende in aanbouw,'zijnde kruisers,
heeft de minister van marine ge
antwoord
De geruchten, dat de aansehaffings-
koeten van de drie op Nederlandsche
werven in aanbouw zijnde kruisers
belangrijk meer zullen bedragen dan
het oorspronkelijk bedrag, dat daar
voor'werd genoemd, zijn juist. Aan
de Volksvertegenwoordiging werden
daaromtrent reeds mededeelingen
gedaan bij do behandeling van de
begrooting van Nederlandsch-Indiö
voor het dienstjaar 1918 (Memorie
van Antwoord van 6 Februari 1918,
bladz. 36, en Handelingen Tweede
Kamer 1918, bladz. 1715-1717).
Of d#-:toen genoomde prijzen, be
rustend ;op een ramiug in Januari
1918/ zullen bltfkon juist te zijn, kan
niot met zekerheid werden gezegd,
daar zulks in hoofdzaak afhankelijk
i«'van den'nog onzekeren pr|a dei-
materialen,
Wanneer, zooals verwacht kan
worden, depryzen eerlang dalen,
zullen een aantal artikelen minder
kostbaar worden dan werd aange-
namehi
Het rompgewicht va» de Java
bedraagt op 1 December 1918 onge
veer 1650 ton en van de Sumatra
Ongeveer-2000 ton, voor dé Celebes
is ongeveer 30 ton rompmateriaal
bewerkt. Veor de 8 sehepen zijn
verschillende onderdeelen van ketels,
machines en andere werktuigen in
bewerking en zijn een aantal bestel
lingen geplaatst.
Bü tijdige ontvangst van de be-
noodigde outillage en. regelmatigen
aanvoer van de materialen kan bij
normalen arbeidstijd verwacht wor
den, dat de Java, Sumatra en'Celebes
respectievelijk 1 Januari 1920,1 Sep
tember 1919 en 1 JulM921 te water
zullen kunnen worden gelaten.
Aannemende, dat binnen niet te
langen rijd normale omstandigheden
zullen intreden, kan gereedheid voor
beproeving in zee worden verwacht
van Java en Sumatra na omstreeks
2 jaar en van .Celebea na omstreeks
2} jaar.
De vreee,/ dat op-het tijdstip dat
deao schepen gereed zullen zijn, oor
logsschepen aan andere eischen zullen
moeten voldoen, dan met de drie
kruisers-het geval is, wordt niet
gekoesterd.
Me» zal. als- eiachen blijven stellen
groote snelheid en werkingsafstand
bij krachtige bewapening en daaraan
zullen deze schepen voldoen.
Op de vlootbouwprogramma'a van
Noord-Amerika, Japan en Argentinië
-komen ook dergelijke kruiser» voor.
Tot den bomw van deze schepen
ia door de Volksvertegenwoordiging
besloten, daar zij noodig zijn voor
de verdediging va» de koloniën en
voor vlagverteon, tevens bevordering
van economische belangen, in aan
merking genomen, dat «en groot
deel der bestaande sehepon opge
varen is.
Voor den epbouw van de Neder
landsche handelsvloot kunnen, zoodra
er vr»er materialen komen, behalve
d» overige hellingen der werven,
waar thans de kruisers worden ge
bouwd, worden benut de hellingen
van meer dan een dozijn andere
werven in Nederland, welke groote
schepen -kunnen bouwen, nl. 41J
Ondergeteekende beeft geen aan
leiding om te overwegen em den
aanbouw van deze 8 kruisers te staken.
Nadara atauaragalinfl vaor
gadaiaablllsaardan vaa da landmacht.
Een aanvulling op de vroeger
bekendgemaakte steunregeling voor
gedemobiliseerden van de landmacht
i» bekend-gemaakt, waaraan wij het
volgende ontleenen:
Officieren en onderofficieren krijgen
de eerste maand na de huiswaarts-
zending het volle traktement, de
tweede .maand tweederde en de derde
maand de helft, f 40.— voor aan
schaffing van kleeding, «en en ander
voor zoover dit noodig zal blijken.
Verwanten van overleden dienst
plichtigen krijgen gedurende 120
dagen eene uitkeering vaa hoegstens
f3.— per dag, terwijl gedurende 60
dagen na den 14en November de
kostwinnersvergoeding blijft uitbe
taald, verhoogd met f 0.75 per dag
ten behoeve van den dienstplichtige..
Zij, die recht hebben op voortgezette
kostwinnersvergoeding, zullen die
blijven genieten. Dienstplichtigen, na
14 Nov. met verlof gaande en wiens
verwanten geen kostwinnersvergoe
ding genieten, krijgen gedurende 1Ï0
dagen eene uitkeering van f 1.50 per
dag, verwanten van den dienstplich
tige, die tusschen 1 Aug. en 14 Nev.
naar huis is gezonden, krijgA ge
durende 60 dagen daarna nog het op
dat tijdstip genoten bedrag, enz.
Onza varllszan
aan viatoharsschapan.
Van de Nederlandsche visscherij-
vloot zijn gedurende de vier oorlogs
jaren niet minder dan 167 schepen
verloren gegaan. Slechts 15 van deze
zijn geHeven door de gewone zee
rampen stranding, overvaren en
noodweer, de overige 152 zijn ver
ongelukt door oorzaken, welke ver
band houden met den oorlogstoestand.
Dobr entplofflngen van mijnen
verongelukten 43 schepen.
Door Dnitsche duikbooten werden
41 loggers en treilers tot zinken
gebracht.
Dooi* onbekende oorzaak, waarbij
echter is aangenomen, dat deze
verband hield met den eorlog, bleven
64 schepen uit. Van deze werd taal
noch teeken meer vernomen na de
uitreis.
Door oorlogsschepen werden 4
visschersschepen overstoomd.
Caatrala organisatie van da Nijver
heid.
Door de regeering is Donderdag
een vergadering gehouden met de
besturen der verschillende voreeni-
gingen van werkgevers, welke ten
doel had begrootingen te houden be
treffende den toestand, waarin de
industrie v»rkeerten de perspectieven,
die het agreement met de Geassoci
eerden opent. In verband zoowel met
het vraagstuk van de aanvoeren der
grondstoffen als dat van den export
werden: uitvoerige besprekingen ge
wijd aan de mogelijkheid, door het
stichten van een centraal lichaam,
dat representatief kan worden
jeacht voor de geheele ny ver
leid, een voortdurend contact met
de regeering te handhaven. De tot
standkoming van een dergelijk orgaan
is de;regeering geneigd te bevorderen.
Heden zal opnieuween vergadering
plaats hebben waarbij men tot defi
nitieve resultaten hoopt te komen.
Nadarlandsoha Jaarbeurs.
Door den Raad van Beheer van de
Nederlandsche Jaarbeurs is het voor-
loopig ontwerp tot oprichting van
vaste jaarbeursgebouwen te Utrecht,
aan B. en W. van Utrecht overgelegd.
Volgens deze plannen zullen op
het Treeburg te Utrecht die gebou
wen moeten verrijzen, te zamen aan
ongeveer 1800 deelnemers plaats
ruimte verschaftend., Deze gebouwen
zullen ieder 5 verdiepingen tellen.
Direct na de derde Jaarbeurs zal met
de uitvoering van het eerste gedeelte
van het .plan, het plaatsen van het
eerste gebouw, worden begonnen'.
Het eindcijfer van de begrooting
hiervoor is 2 millioen gulden. De
helft van dit bouwkapitaal wil men
bijeenbrengen door stichting van een
N. V. „Vereeniging tot het houden
van Jaarbeurzen in Nederland" en.
wel door uitgifte van f 10.000 prefe
rente aandeelen en f990.000 gewone
aandeelen, waarvan reeds f 700.000
bij tal van industrieels ondernemingen:
werden geplaatst. Voor h«t over
schietende 1 millioen zal een hypo
thecaire ieening worden.gesloten af
losbaar in 40 jaar.
Men verwacht een alleszins bevre^
digende uitkomst van de exploitatie
der gebouwen, vooral wanneer zoo
als in de bedoeling ligt spoedig
aal worden overgegaan tot het houden
van een voor- en een najaarsbeurs.
Het batig saldo per jaar wordt ge
raamd op f 70.000, toelatende een
dividend van ongeveer 6 over de
gewone aandeelen.
Het eerste gebouw zal een opper
vlakte krijgen Yan 8000 vierk. meter
Parterre zal een buitengewoon groot
en monumentaal restaurant worden
gesticht, een vergaderzaal, ruimte
biedend voor ongeveer 500 personen
6D een groot aantal winkels, welke
het geheele jaar, behalve tijdens de
beurs, geopend zullen zijn. De totale
oppervlakte der gebouwen zal 18.000
vSerk. M. bedragen.
Het geheel der kosten wordt ge
raamd op 10 millioen gulden. Minis
ter De Vries heeft zich bereid ver
klaard een voorstel aanbangig te ma
ken tot het verleenen van een zeer
groot subsidie (eenige millieenen).
Bastalgoidaraa op fsaitdagsa.
Van 1 Jan. af sullen op de erkend»
Chr. feestdagen, evenals op de Zon
dagen, geen bestel goeder oh (gewoon
en snelvervoor) worden besteld, met
uitzondering van zendingen, waarvan
spoedbestelling is voorgeschreven.
en zijn staf gevangen on brachten
hem naar dea Marstall [aldus worden
de gebouwen der ex-keizerlijke stallen
genoemd]. Het gebouw waarin de
regeoring was gevestigd werd geheel
door matrozen van de buitenwereld
afgesloten en Ebert, de rijkskanselier,
was als in een belegerde veste. In
den vroegen ochtend van Dinsdag is
dit oproer voortgezet en heeft aan
eon aantal menschen, men spreekt
van een 70-tal, het leven gekost De
berichten zijn nog vaag, maar volgens
deze berichten zou het eerst geschoten
zijn door matrozen, dio in de meening
waren, dat zjj te doen hadden met
een contra-revolutie van denkoning
trouw gebl»ven troepen. Daarop
begon een artillerievuur, dat eon
vernielende werkin g had.Het Marstall-
gebouw en het slot zijn zwaar be
schadigd, eveneons de aan het slotplein
gelegen huizen. Tegon half tien werd
de parlementaire vlag geheschen, een
deel der matrozen verklaarde zich
bereid ontwapend af te trekken on
de Marstall word geleidelijk ontruimd.
Er waren intusschen langzamerhand
veel burgers aangekomen, die ru
moerige betoogingen hielden. Natiën
uur kwam de republikeinsche sol
daten weer aanzetten met vracht
auto's en een gepantserde auto. Het
kwam ochter niet tot bloedige bot
singen. Te elf uur kwam Ledebour,
die in eon toespraak verwijten richtte
tot h»n, die aan de troepen uit
Potsdam bovel hadden gegeven tot
don aanval over te gaan. Het scheen,
dat de partijen tot overeenstemming
waren gekomen, on men weet niet,
waaraan het plotselinge artillerievuur
te danken is. Met politiek heeft de
zaak nieta te maken, het is alleen
een salariskwestie.
BUITENLAND.
Onlusten t* BsrIIJn.
Maandagavond hebben zich te
Berlijn bloedige straatonlusten afge
speeld. Hieromtrent wordt het vol
gende gemeld:
In het gewonen keizerlijk slot en
de stallen zjjn reeds sinds de jongste
revolutiedagen matrozendivisies,onge
veer 2000 man tellend, ingekwartierd,
In de laatste dagen werd door de^le iden-
da kringen hun vertrek wenschelijk
geacht, daar men in hon aanhangers
zag van Liebknecht. Maandagavond
drongen matrozen in het comman-
dantahuLB, namen den commandant
Ingezonden mededeellng.
Herman Nypels,
Telef. Jntaro. 140, Spoorstraat 41.
Heeran Ondergoederen,
half- en heel wol.
Overhemden. - Handschoenen,
Billijke prijken.
Raadsoverzloht.
Waarlijk, het scheelde niet veel of
deze allerlaatste vergadering van het
onvergetelijke Jaar onzes Heeren 1918
was ook als bijeenkomst van de
vreedschap. historisch geworden. Niet
om het belangrijke van de agenda,
want in weerwil van twee aanvullinga-
agenda's, waardoor de toch al om
vangrijke agenda nog uitgebreider
werd, was het schier allemaal klein
goed.
Maar het was het .feit, dut op
Maandag den 23»ten December onze
gemeente zonder gas nat, dat de
zitting, die de heeren raadsleden maar
steeds in de avond- en; nachtelijke
uren verkiezen te houden* historisch
dreigde te worden.
Maar de godin .de3 lichts was des
avond» met ons,;want in vollen luister
prijkten wederalle gaslampen enjwier*
»en hun licht op de raadsleden, enflde
)odes. 't Was, groezelig: licht, 't was
bruinachtig licht, maar wat, nood 7
alle» beter dan duisternis of een
walmend en primitief kaarsje.
De lange agenda begon met een
uitingvan pisteitaan de nagedachte
nis des heeren Uurbanus, oud-ge-
meente-secretaris en voordien jaren
lang gemeente-ambtenaar. De Raad
verhief zich zwijgend een oogenblik
van. z\jn .zetel.
Het eerste gevecht werd geleverd
door den heer van Breda naar aan
leiding van het voorstel omtrent af
schaffing yan den bakkeranachtarbeid.
Waarde lezer, zegt u nou eensmet
de hand op uw hart: is a daar voor
of .daar tegen Nietwaar, u is hu
maan^ is menschlievend,. democraat,
en u gunt van harte de nijvere bak-
kerspatreons en -gezellen.hun onont
beerlijke nachtrust. H is het principi
eel met me eens, dat dat nachtwerk
uit den booze is, dat de bakker, zoo
goed als wie ook, den nacht moet
gebruiken om te slapen.
Maarbehalve de bovengenoem
de eigenschappen van democraat,
menschlievend ©nzoovoort, is u ook
mensch, wien niet» mensehelyks
vreemd is. U heeft ruim vier jaar
lang het meest afschuwelijke brood
gegeten dat denkbaar wasu heeft
met philosoflsche berusting afstand
gedaan van de heerlijkheden, die een
normale bakkerskar in Je vroege
morgenuren aanbiedt. Heerlijkheden
als daar z|ncroquante puntjes,
knappende, doorbakken kadetjes, fijne
profeetj©3, overheerlijke tulbandjes,
van amandelen en specerij geurige
krentebroodjes, stevige, voedzame
mikken* en hoe al die gewrochten
nog meer mogen heeten. U heeft er
afstand van gedaan, ze zijn sinds
jaren van uw menu geschrapt en
blijmoedig verzwelgt u dag in dag
uit het kleffe, -ongare baksel, dat wij
thans brood neemsn, wetend, dat de
bakker nu eenmaal niet anders kan
'geven.
En ziedaar! Sinds een paasweken
is niet de wiekslag des vrëdes ge
hoord, of voor uw. geest doemen.weer
op al die lucullische geneuchten, die
ik u boven zwakjes trachtte te
schetsen. In lange rijen stellen ze
zich_ voor uw geest in 't gelidde
geurige damp slaat van hun lijven,
het water komt u in den mond, en
gij. besluit reeds van nu af nbg meer
op uw boterbon uit te zuinigen ter
wille yan zoo'n warm, versch kadetje
met flink beter op uw nuchter»
maag 1
Maar lacyl daar komt, als een
meteoor deze bakkersvererdening uit
de lucht rollen, en weg zijn, als met
één slag, uw heerlijke droomen I
Weg versche profeetjes, weg dam
pende kadetjes, weg al die verruk
kelijke dingetjesAls gij ze eten
zult, is het exquise van de verschheid
er af, zijn ze ten halve oudbakken,
i hebben ze geur en gloed verloren
Met de hand op het hart, lieve
lezer: rijt ge vóór of tegen de
afschaffing van den bakkersnacht-
arbeid
Men begrijpt, dat wij slechts
schertsendat vry persoonlijk, zoo
goed als de geheele Raad, den nacht
arbeid een euvel achten, dat veel te
lang voortgewoekerd heeft in de
maatschappij. En wij prijzen het in
het college, dat thans een einde aan
dezen zich aan onzen tijd niet meer
aan passenden toestand wil maken.
De wijzigingen, die de heer Yan
Breda in de concept-verordening
wilde zien aangebracht, waren wel
iswaar niet van zeer ingrijpenden
aard, maar gaven den Voorzitter,
heer De Ven, toch aanleiding
zich daartegen te verzetten. Beide
parftjen, patroons en gezellen, hadden
hun wenschen kenbaar gemaakt, zoo
betoogde de heer De Ven, en aan
beide was iets toegegeven. Thans
weder te gaan veranderen ten voor
deel» der patroons was niet gewenscht.
Daar echter, zooals de heer Van
Breda betoogde, de onderhandelingen
met de gezellen een jaar oud waren
en sedert toestanden en inzichten
gewijzigd waren, en bovendien in
deze nog altijd abnormale omstandig
heden van invoering van het stelsel
toch geen sprake kon, zijn, legde de
Raad zich neder bij het voorstel de
zaak voorloopig nog te verdagen
totdat nogmaals tusschen de be
trokkenen overleg zoude zijn ge
pleegd.
De heer Adriaanse besprak den
bouw der brikettenfabriek, die aan
het Neord-Hollandsch Kanaal verrijst
Deze zaak is bijna geheel in ge
heimen raad behandeld. Slechts werd,
in eene openbare raadsvergadering
van Augustus, aan de Brandstoffen-
commissie een crediet verleend van
f 100.000.— ter stichting. Sindsdien
is er veel gebeurd, waarnaar men
slechts gissen kan, doch waardoor
dit aanvankelijk crediet in niet geringe
mate werd overschreden. De oor
spronkelijke plaats van oprichting
werdi gewyzigd en er werd een
terrein gekozen aan het Noord-Hol-
landsch Kanaal. Hiervoor was aan-
koop van grond noodig en vandaar
dit voorstel.
Een en ander was voor den heer
Adriaanse aanleiding over deze zaak
eehs wat meer licht te doen schijDen.
Hoe komt het, vroeg deze heer, dat
de oorspronkelijke ramingen zoo
bovenmate overschreden zijn Daar
door krijgt de stichting, bedoeld als
een tijdelijke, het karakter van een
permanente fabriek. Er was gezegd
en de Raad was daardoor eigen
lijk beinvloed em het crediet toe te
te staan dat de fabriek voor 1
December gereed zou zijn. Nu is het
SI December en we mogen blij zijn
als ze 81 Januari werkt. Dan is de
winter voorbij, de toestand wordt
langzamerhand normaler, zoodat de
heele zaak, aldus ispr., dreigt een
strop voor, de gemeente te worden.
Nu is er een advertentie geplaatst
voor personeel, die het karakter draagt
ale zou dit vast gemeente-personeel
werden. Dat is nooit de bedoeling
geweest.
De heer Biersteker was het voor
een deel met dezen spreker, eens. Het
betreffend besluit, was wel wat over
haast genomen door den Raad. Maar
nu dat zoo was, diende men .het te
eerbiedigen.
Wethouder de Geus was minder
pessimistisch dan de heer Adriaan»e",
en meende,, dat dit bedrijf zichzelf
in eenige jaren zou dekken. Heel
veel wijzer werden wij niet door
's wethouder» mededeelingenwe
weten nogaltydnietom welke redenen
zoo voortdurend geheimhouding is
betracht. Het. betreft .bier.to«h een
plan. van eenige tonnen, gouds en
omtrent het rendabele van zoo'n
oorlogsbedrijf (want dat is het toch
in ieder geval) valt niets te zeggen,
Trouwens de heer Michela sprak al
van een. „tijdelijkheid van langen
duur", daar een dergelijk bedrag niet
in een paar jaar terug verdiend wordt.
Gezien de vaagheid der mededeelin
gen, zullen wij ons van eenig oordeel
onthouden, maar wij mogen toch
wel vragen: waartoe die geheim
zinnige manier van bandelen? Waar
om niet. aan het publiek den etand
van zaken meegedeeld We weten
nu zeo half, dat het op het oogen
blik al een strep dreigt te worden
ten gevolge van allerlei tegenslagen,
maar het rechte Weten wij niet En
dat kan toch niet goed z|jn.
eerste, en tevens laatste maal, in den
Raad gehoord. Het komt zelden voor
datde gemeente-secretarie een voorstel-
van de bestuurstafel verdedigt Thans
was er eenige aanleiding toe, daar
eene verklaring van het nieuw in te
voeren decimaal registratuur stelsel
uitteraard het best door dezen functio
naris kon worden gegeven. Even te
voren was aan den heer Van Poelje
op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend en was hem door den Voort,
geluk gewenscht met zijne benoeming
tot referendaris ter Haagsche secre
tarie.
En na eene reeks benoemingen
was het einde- gekomen vao deze
laatste zitting in het historische
jaar 1918.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Jubilaumglda R. K. Volksbond.
Ter gelegenheid van het zilveren
jubileum der afdeeling Helder van
den R. EL Volksbond, is een fraai
uitgevoerde feestgids verschenen. Tai
van vooraanstaande katholieken heb-,
ben bijdragen geleverd voor dit
boekje, dat tevens uitgebreide bij
zonderheden bevat voor de in Januari
te houden feestelijkheden. Behalve
de gewone, officieele bijdragen van
de besturen en de geestelijke leiders,
vinden wij bijdragen van M. de Haas
('s Hertogenbosch), die in een. artikel
vertelt van het „Lief en Leed van
25 jaar". Mr. Bomans (Haarlem) her
innert aan het feit, dat de R. K.
Volksbond reeds vóór de Encycliek
„Rerum Novarum" van Paus Leo XIII
de banen van deze leus betrad,
J. W. Smit, Centr. President, draagt
een bijdrage bij, dr. A. C. J. van Goor
herinnert aan de spreuk' „Eendracht
maakt macht" en onze vriend Cb.
van de Bilt schetst zijn heugenis van
meer dan 20 jaren organisatieleven
aan Holland's Noordkust, 's Bonds
geestelijk adviseur, de zeereerwaarde
heer Alink tenslotte, roept In bloem
rijke tale den Bond het Level toe.
Rector P. Btroomer schrijft een kort
woord ter herdenking, en de heer
S. J. J. Luyckx bespreekt de revolutie
dagen van November 1918.
Tusschen deze bijdragen door vindt
men het uitgebreide programma van
de feestelijkheden, benevens, in bonte
afwisseling, tal van portretten en
photo's. Het programma z|j hier in
het kort vermeld: 5 Januari Optocht
en opening der tentoonstellingen, van
5 tot 12 Januari Reclametentoon-
etelling voor Handel, Nijverheid en
Industrie (benedenzaal), huisvlijt-,
tentoonstelling (bovenzaal), poppén-
tentoonstelling (achterzaal), muziek
avonden. 18 en 14 Januari zyn aan
geestelijke oefeningen gewijd, 15
Januari aan optocht et receptie en
feestvierende vergadering, 16 en 17
Januari worden door „Het Neder
landsch Tooneel-ensemble" onder,
leiding van Vinc. Berghegge, Amster
dam, voorstellingen gegeven van „De
Pastoor van Neuvillette" en „Het
Lied yan alle tijden", beide van D.
H. Scheffer. 18 Jan. hebben kinder-
feestenplaats(lichtbeeldenvoor»telllng
goochelen e.d.), en 19 J»n. des avond»
eene familievoorstelling, terwijl', aan
het slot de prijzen voor de verleting
zullen worden getrokken.
Tal van medailles zijn voor deze
ilegenheid geschonkendoor de
loningin, door Prins Hendrik, den
Minister van Marine, den Opper
bevelhebber, den Commissaris der
Koningin, den Burgemeester en tal
van Kamerleden, besturen, particu
lieren en geestelijken.
Het boekje bevat voorts uitvoerige
bizonderheden over de versohillende
feesten, de samenstelling der ver-,
schillende subcomité's, enz., en ls
h 76 cents verkrijgbaar.
Bij het vrij onbelangrijke veorctel
betreffende teruggave van gemaakte
onkosten, door de aannemers Starren-
burg en Boerdljk bij den bouw van
de nieuwe Ulo-Sohool gemaakt, ten
gevolge van een gerezen gesobil
tusschen hen en den eigenaar van
een aangrenzend perceel, ontstond
tusschen den wethouder Grünwald
en bedoelden eigenaar, het raadslid
Spruit, een scherpe woordenwisseling.
De heer Spruit las een apologie voor
ten opzichte van zijne handelwijze,
en toen de heer Grünwald zich bij
de weerlegging van dit geschrift nog
al boos maakte en opwond, riep de
heer Spruit sarcastisch: onwaarI
enwaarl Genoemde heer Spruit ging
zelfs zoover van den gemeente
bouwmeester te beschuldigen van
onware rapporten te schrijven,
waarep op rijn» beurt de heer Bier
steker vuur vatte en verklaarde den
heer Kastelen meer geloef te schenken
dan den heer Öpruit.
Daar de zaak van: zeer onderge
schikt belang is en er alleen het
eigenbelang van den heer Spruit
mede gemoeid was - heeft deze
heer ooit andere dan eigenbelangen
verdedigd in den Raad? kunnen
wij den lezer verwijzen naar de
officieele notulen waarin de kwestie
in extenso zal worden opgenomen.
Een nieuw geluid werd voor de
IngMtondnn mededeellng.
doen verstandig ban SLEEPWERK
te doan vsrrlehtcn door de
Heldersohe
Meubeltransport- en
Sleepondernemlng.
Spuistraat 8
INGEZONDEN,
Baltap TNraotwuordaltfkbeld Hu BaiUott»,
(Vmi niet cepUaUW «takken wordt de eopy
niet leraicgsgeven.)
Nojmaal» de Bond ven Minder Merlae-
peraoneel an de S.O.A.P.
Alvorens het stukje van den heer
Michels te beantwoorden diene het
navolgende ter opheldering
Mijn stukje in de „Helderache
Courant" van 21 December J.I., feitelijk
behoorende bij de polemiek tusschen
den heer Michels en mij in het
„Algemeen Handelsblad" gevoerd, heb
ik aan laatstgenoemde courant ter
opname aangeboden, doeh de redactie,
geen plaatsruimte meer voor een
eventueel antwoord van den heer
Michels kunnende verleenen, wilde
om die reden mijn stukje ook niet
aanvaarden.
Daarna heb ik gastvrijheid ge^vraagd
en verkregen van de redactie der
„HelderacheCourant", aan wie ik voor
de verleening daarvan ten zeerste
dank verschuldigd ben.
En nu het stukje van den heer
Michels
Het doet eenigermate vreemd,aan
te lezen, dat hij in het „Handelsblad"
mijn betoog omtrent den invloed der
S.D.A.P. op den Bond van Minder
Marine-personeel „afdoende" zou
hebben weerlegd.
Als men weet, dat hU hiervoor
alleen ten beste gal de bewering
omtrent het ledental der afdeeling
Helder van de S.D.A.P., welke be
wering, zooals ik reeds aantoonde,
allerminst steek houdt, dan ziet men
waarin die „afdoende" weerlegging
heeft bestaan.
Op dezelfde wijze is de heer Michela
nu ook weer bezig aan zulk een
„afdoende" weerlegging.
Hij erkent de leider van den Bond
M. M. P. te z|jn, doch verwijt m\j
dat m|jn betoog alleen op dit leider
schap berust.
Angstvallig vermijdt hij echter In
te gaan op hetgeen ik nog meer
aanvoerde, n.1. het gebeurde in de
reyolufte-week.
Ook zou ik nog kunnen vragen
Waarom gaat de leider vertegen
woordiger van den Bond v. M. M. P.
naar een congres der S.D.A.P. te
Rotterdam, alwaar! over het al dan
niet revolutkraneeren zal worden
beslist? De heer Michels moge zeggen,
dat h|J daar slecht» als gast is ge
weest, h|j voerde daar als vertegen
woordiger van den Bond het woord
om mede te deelen, wat de gevoelens
van den Bend warén.
Zoowel het gebeurde in de revo
lutie-week als het hierboven ge
vraagde fis aeer gemakkelijk te ver
klaren, indien men met mij aanneemt
den grooten invloed der S.D.A.P. |op
het Bondsbestuur.
Maar is deze invloed niet aanwezig,
dan vrees ik dat zoodanige verklaring
althans een bevredigende min
der gemakkelijk is te geTen.
Overigens vraagt de heer Michels
naar den bekenden weg. Waar ik,
zooals hem bekend is, in het „Han
delsblad" reeds schreef, hoe „nimmer
een gezonde toestand kan worden
geschapen, indien een militaire ver-
eeniging onder den invloed staat van
eenige politieke party" daaronder
rangschik ik ook de vrijz.-democrati-
sche, Mr. Michels en ik vermeldde,
hoe ik het gewenscht acht, dat de
adviseur van een militairen bond
geheel buiten de politiek staat, had
de vraag omtrent den invloed van
een eventueel vrijz.-dem. leider van
xoodanigen bond achterwege kunnen
blijven, daar het antwoord in het
vorenstaande ligt opgesloten.
Ook weet de heer Michels, hoe Ik
schreef, dat de officieren in de eerste
plaat» de hand in eigen boezem
hebben te eteken, dus ook de ver
onderstelling, dat lk onze fouten
i„acbter het breede lichaam van den
bond" wil verbergen, is, zooals Mr.
Michele bekend kon zyn, indien hy
myn „geschrijf' behoorfljk leest, er
igebeel naast.
Doel van myn schryven ls eenig
en alleen de oogen van het mindere
Marine-personeel te openen voor het
gevaar dat er schuilt in de leiding
van een volbloed S. D. A. P.'er, d. i.
van een; lid der party, welke zich
sinds Nov. jJ. weder op den bodem
der revolutie gaat stellen.
Over India kan ik kort z|jn. Waar
de heer Brandateder verder naar links
iwil dan de heer Michels en de eerste
uit den. aard der zaak zyn invloed
i beter in Indië kan laten gelden, wil
de. Indisehe hoofd-afdeeling de alge
meen» leiding niet volgen.
Dit is in het klein, wat in Rusland
in het groet, is gesehied en welk
spelletje thana in Duitschland wordt
gespeeld.
Als de revolutie wordt ontketend,
nemen eerst dei gematigde socialisten
de l»idinf, doch al spoedig tredende
meer revolutionaire en anarchistische
elementen naar voren, zetten de ge
matigde leidera over boord en men
krijgt een chaos van ellende en leed.
Voer de Boeveeföte maal zien we
weer, dat het-gesoakkeiyker is een
,paard ep hol te brengen dan het
weer ln de hand te krygen.
Ten alotte kern ik nog even op
het Motterdamsche congres terug. De
vertegenwoordiger van den Bond v.
M. M. P. zei daar:
Aan het Marine personeel is mede-
„gedeeld, dat de landmacht klaar
„etend em tegen orde-veratorlngen
op te komen. JfitHhien hu ft yntn
,tégea d* landmacht wil hit amgtkw-
gnugf. (Curaiveering geschiedt
door m|j.)
Op deze wyw spreekt de vertegen
woordiger van den Bond v. M. M. P.
over. de Marine-autoriteiten, nadat
door hem de vrede-sluiting tusschen
het Marine-bestuur en den bond sterk
is voorgestaan entoegejuicht.
My dankt, dat, toen hy zoo sprak,
de S.KA.P.'er Michels vergat dat hij
daar vertegenwoordiger van den Bond
M. M. P. was.
De lult. ter zee der le klasse,
H. J. Habtkah?.
W/oord, 14 Dee. 1918.
CORRESPONDENTIE.
Den heer W. R. Z. Het komt
0D8 voor, dat de „ruzie" tasschen de
beide heeren wordt uitgevochten, en
dat het niet noodig is, dat een derde
zich daarin mengt.
MARINE EN LKQER.
B| Kon bMloit üi. met Sl Docembtr j.!-, b«-
▼ordtrd ut liiuwat ur sc« kl. I» laluamt
t«r 8» kl. W. T. J. Tali.
Inlijving miliilellehtln|»n 1618 en 1918
en alt»t»l *»n e«rsts-o»f»nlng.
D« blirot v*rm«Id« «roop«n tab di«n«tpUcb-
ttc*D i'jliso «U T»l«t woidia mceil! i
1. la b«t U|dr»k tao 8 vovro.n 9 9;
*- tui tb«n« co» Bierecb «t.nd gtde.iu Tin
0» (AiAlUa dtr diAn«tpiiekiig«n T«nd*lichting
l»18, utfAweton aab d» f.glm.nteo hnicun;
h. d» 8tao»tpllebUg«n d*i iichtlcg 1918 toig»-
wab»d aad h«t korps podIodbIaia ec feutomd
voor lut ••«at» ia u 1U»«Q RAdaeite;
S to hit tgdTAk r«n 1? Sl Fior-i-Jl '119:
4« «lADAtpiieht gaa d«r lichting <919 toaga-
Waiaü «ia de gccia (tsetoidlenat) ea kest«md
▼•o« b«t ••rato nu J||f«a gAdte u
Vokfloopif jgllan baiuo op. wring womad
g«laun ijj die nik hoofd* tad rnjiuiiUg in
AAOEUAikiDg komsa om op «en radar ls b«|xl«o
da>nm naar d.Q land-toim oear U gaan Ook
behoeven duaatpllchilgeo, die 'n aalc ge.al
▼srkeeran en oiutal of verleng log vao olutel
vao aerate o«'eaiD« hebban tot oei lUd.lip v»n
lnlQttog rao e.o dar <-ndar U, tb en 9 vei malde
groepen van .dlaoatpHehtigeo, voorloopig out
onder de wa.-enen te komea
Ten aanateo v«n 'dienstplichtigen, die tiet
lo sa»aeik>ng kemao em op een nadet U be-
palea dalem na r den leAdetorm over te geen
en alt.tel vaa aaiaU-oe eomg beoben tot het
tUdsUp van iolövinc van een der hiervoien
vermelde g'Oepeo, woidi dit aiuul geacht U
tijn ver>*<nd ond-racheidenifa
voor «oeveei betreft de groepen la «n tb. tot
8 Tebroar ».-»« voor aooveel bet,«ft groep
t tot l? Februari i9it.
BJiondere BMttandlgbedeo voorbehouden
i. «eer verleend
X Aaga»-
