De algemeens toestand.
De verkiezingen in
Duitschland.
Uit de tot dusverre ingekomen be
richten blijkt wel dat de onafhankelijke
socialisten slechts een poever ver-
kiezings-resultaat te boeken hebben.
Hun scheeve rol tijdens de relletjes
te Berlijn, hun coquetteeren mèt de
Spartaciërs heeft hun geen goed
gedaan. Het is waarsctüjniyk, dat
dientengevolge heel wat kiezere op
de ScheidemanuTcandidaten hebben
gestemd, die anders op de enaf-
hankelljken hadden gesteurd. Hebben
de regeeringssocialisten daardoor van
links toevloed van stemmen gekregen,
zij hebben zelf ook in rechtsche
richting verloren. 9e aanvankelijk
zoo zwakke houding van de regeering
tegenover het Spartacusopreer moet
heel wat van haar vroegere mee-
loopers uit de kleinere burgerij de
oogen hebben geopend, en daaraan
is het wel toe te «chrljvei, dat de
Duitsche democratische partij [d.i. de
partij van Theodor Wolff, het meest
overeenkomend met de vroegere
Freisinnige Volkspartei, maar op
breederen grondslag gesteld] dadelijk
zoo flink veer den dag gekomen is.
Toch schijnt zij met haar 74 zetels
achter te zullen blijven by het cen
trum dat haar program in demo-
cratisch-republikeinschen zin heeft
omgewerkt en zich heeft herdoopt in
christelijke volkspartij. Deze partij
had linsdagavond reeds 80 zetels en
zal er nog eenige van de 22 overige
krijgen, daar de districten, waarvan
de uitslag nog niet bekend is, over
wegend katholieke districten zijn.
[Trier, Coblenz en de Palts]. 9e
Duitscbe volkspartij heeft met 22
zetels een armzalig resultaat te
boeken. Vroeger heette deze party
nationaal-liberaal. Het is de party
van de groot-industrie en zy ging
in de praktyk gewoeniyk met de
conservatieven mee. Op den linker
vleugel van deze party schynen de
democraten terrein te hebben ge
wonnen. Wellicht heeft zy naar
rechts aan de conservatieven terrein
verloren; in alle geval komen deze
er met 33 zetels vry aardig uit. Zy
noemen zich tegenweordig Duitsch
nationale volksparty.
De Vredesconferentie.
Volgens de Daily Chronicle zal pre
sident Wilson aan de vredesconfe
rentie een entwerp voor den volkeren
bond voorleggendat „meer een samen
stel is van voorschriften, door alle
geallieerden voorgesteld, dan een plan
van president "Wilson alleen". Niette
min is toch een algemeene volkeren
bond bedoeld, en niet een ouderwetscb
verbond ender een, nieuwen naai
zooals Clemenceau beoogt, want
Duitschland en de Donaulanden zou
den er in worden opgenemen.
De vredesconferentie isintusschen
nog niet gereed met de bespreking
van haar houding tegenover Rusland
en Lyon deelt dan eok mede, dat
Wilson na een bezoek van 6 weken
aan Washington, weer inluropazal
terugkomen. Het draadlooze station
voegt er eenigszins naikf by, dat men
uitdie vertraging niet moet afleiden,
dat er ernstige oneenigheid bestaat
Integendeel„de overeenstemming
neemt voortdurend toe." Het is jam
mer, dat de openbaarheid die toene
ming van de overeenstemming niet
volgen kan, omdat de publiciteit zich
bepaalt tot communiqué's waarin
alleen wordt gemeld, dat men nog
niets heeft besloten, maar vordert
in derichting van overeeastèmming."
Ook de opstellers van het werk
program der Duistche nationale ver
gadering verwachten de cigenlyke
vredesonderhandelimgen niet voor
Juni.
iy wijze van tydverdryf houden
de Britscbe kranten zich weer bezig
met de kwestie van de bestraffing
van den Duitschen ksizsr. De ver
banning op St. Helena is vrosger een
van de sterkste prikkels voor Napo
leon-vergoding geweest.
Het gewelddadige optreden van
Liebknecht en Rosa Luxemburg heeft
de reactie gebaat, hun martelaarsdood
echter, heeft echter het getaand aan
zien van hun denkbeelden nieuwen
glans verleend. Ie de perseoniykheid
van Wilhelm II eigenlijk de eer en
de notitie wel waard, die men hem
zou betoonen door een internationale
terechtstelling
chaotische keizerrijk door de overige
wereld zal worden gevolgd. De for
muleering van het plan is aan Wilson
overgelaten, die het den geassocieer
den morgen zal voorleggen.
Vertrouwbare inlichtingen doen
gelooven dat verscheiden deelen van
het rijk, waar democratische regee
ringen zijn gevestigd, zullen worden
erkend, evenals alle sovjets, zonder
dat biermede de bolsjewistische prak-
tyken, welke zy volgen, zullen worden
goedgekeurd. Het geheele schema is
er op gericht uit de eerste hand
inlichtingen te verkrijgen.
Frankrijk blyft nog steeds het plan
tot gewapende interventie steunen.
Amerika en Engeland zijn geueigd
te gelooven dat de volkenbond tot
hetzelfde xal leiden en zij blijven sterk
gekant tegen een gewapende bewe
ging. Het Fransche plan komt over
een met Clemenceau's voorkeur voor
een evenwicht der mogendheden bo
ven «en volkenbond.
De Chicago Tribune verneemt
Woensdagavond uit ParijsDe gealli
eerde mogendheden hebben Rusland
ter vredesconferentie uitgenoodigd,
ten einde aan het heerschende schrik
bewind een einde te maken.
De oorlogsraad der geallieerden
heeft heden het voorstel draadloos
tot de verschillende Russische re
geering gericht, met inbegrip van de
bolsjewistische. Tegelijkertijd wordt
een wapenstilstand voorgesteld.
Het voorstel, dat door Wilson is
opgesteld, draagt de kenteekenen
van het voorstel, dat Lloyd George
maanden geleden heeft gedaan, toen
hij de geallieerden over hun gevoelens
ten opzichte der Russische kwestie
heeft gepolsd. Pichon heeft geant
woord dat Frankrijk tegen het onder
handelen met elke tegenweordige
Russische regeering is, dech dat
Amerika's en Engeland's houding
overheerschend zyD, waaneer er een
eenvormige politiok moet worden
geformuleerd.
Os VredesooBftrtiitlt.
Taft m dat vrede.
De „Times" meldt uit Now-Tork,
dat, volgens den Washingtonscben
correspondent van de „Evening lun",
Taft waarschijnlijk de epvolger van
Wilson zal zyn als vredesgedelegeer-
de, zoodra de preaideet naar de Ver-
eenigde Staten terugkeert Heewel
hy republikein is, acht men hem in
het algemeen als gedelegeerde aan
nemelijk, vooral eok om zijn prestige
als oud-president.
Volgens een bericht uit Toronto
aan de „Times" heeft Taft in de
Empire Club aldaar een rede gehou
den, waarin hy «en welsprekend
pleidooi hield voor den jolkenbond
en voor een goede verstandhouding
met Ingeland. Hy meende, dat
Duitschland niet tot den volkenbond
moest worden toegelaten eer het
berouw toonde, en hy opperde het
denkbeeld, dat het beter zeu zyn,
indien de Duitsche koloniën zouden
worden beheerd door den volkenbond,
dan dat ze aan Engeland zeuden
komen. Dat zou later onvermydeiyk
aanleiding geven tot tegenbeschuldi-
gingen en onder zekere elementen
in Frankrijk en Amerika het gevoelen
wekken, dat Eogeland den oerlog
ten eigen bate had geëxploiteerd. Dat
zou wel onjuist zyn, maar al zulke
mogeiykheden van misverstand moes
ten werden vermeden.
Uit Parys wordt daarentegen ge
meld, dat aan het bericht, volgens
^hetwelk president Wilson by zyn
tljdeiyken terugkeer naar Amerika,
door iemand anders dan «taatssecre-
taris Baker zou worden vervangen,
geen geloof wordt gehecht.
Parys, 22 Jan. Naar wordt mede
gedeeld is de vredesconferentie tet
een feitelijke overeenstemming geko
men ten aanzien van Rusland, het
geen echter aldus wordt opgevat dat
er een definitie is vastgesteld van
de politiek, welke tegenever het
BUITENLAND.
De toestand in Duitschland.
la uitslag dar varklsziagen.
Beriyn, 22 Januari. In de 37 kies
districten met 421 afgevaardigden
hebben behaaldde Duitsch-nationale
volkspartij 84, christelijke volkspartij
8S, Duitsche volkspartij 23, Duitsche
demokratische party 77, aociaal-
demekratische partij 164 en de onaf-
hankeiyke s.-d. 24 zetels. Verder zijn
11 niet tot een groep beheorenëen
gekezeir, die bestaan uit vier Welfen,
één vertegenwoordiger van de boeren-
en landarbeiders-demokraten, vier
Beiersche boerenbonders en twee
vertegenwoordigers van den Wur-
tembergschen boeren- en burgerbond.
Tegenover 188 socialistische afge
vaardigden va* alle groepen staan
dua 233 vertegenwoerdigers der
andere, burgerlijke partijen.
Dt nationale vergadering ta Weimar.
De vergaderingen zullen in den
nieuwen schouwburg gehoude* wor
den, een aan alle kanten vrijstaand
gebeuw. De afgevaardigden nemen
in de zaal plaats, de regeering op de
planken. 9e pers werdt op den twee
den rang ondergebracht. Thans wor
den telefonische geleidingen in allerijl
aangelegd. Er komt een sneltrein-
dienst tusschen Weimar en Beriyn,
alsmede een koerierdienst, waarvan
ook de bladen gebruik mogen maken.
Men rekent op 1200 tot 1508 men-
achen, die dienen te worden gehuis
vest, voor wie men ook te Apolda
ea Jena woningen zal moeten laten
inrichten.
Stakiagsa.
De gevolgen van de staking aan
de Berlynsche electrische centrale
zy* zeer groot, meldt het „Berl.
Tagebl.". Reeds Dinsdagavond moest
het meerendeel der restaurants en
openbare vermakelijkheden sluite*.
Tengevolge van het stopzetten van
het tramverkeer konden duizenden
menschen hun vaak veraf gelegen
woningen slechts onder groote be
zwaren bereiken. Zelfs de brand-
weerwachtpesten waren zonder licht;
het telefoon- ea telegraaf verkeer werd
herhaaldelijk onderbroken.
Ook in het W. B. gingen Dinsdag
avo*d om half negen de lichten uit;
de onderbreking van den arbeid
duurde echter maar enkele minuten,
die met petroleumlampen en kaarsen
werd veortgezet. Ia het tegenever-
gelegen restaurant, waar gaslicht
brandde, werd een vliegende redak-
tie" ingericht, en weldra klapperden
naast de punch of bier drinkende
gasten de schrijfmachines.
Een later bericht meldt dat het
geschil is bijgelegd.
Naar het „Berl. Tageblatt" meldt,
werd er gisteren in 44 van de 65
Opper-Silezische mijnen gestaakt.
Te Berlijn.
Te Beriyn is het neg altijd niet
rustig. De Voss. Ztg. meldt althans,
dat er in Berlijn nog steeds „lustig"
van de dqken geschoten wordt. Dat
de avonduren in de krantenwijk ver
vuld zija van den klank der schoten
volgens het blad reeds een toe
stand waaraan men gewend is en
het ryden van donker-gemaakte tram
wagens door de gevechtszone aan
het Anhalterstation behoort schier
tot den gewonen dienst. Maandag
avond ging het er nog heeter dan
gewoonlijk toe. Een gewapende Spar-
tacusbende ondernam tegen zeven
uur een aanval met geweren en
handgranaten op het Anhalterstation,
die echter door de regeeringstroepen
werd afgeslagen.
In aansluiting daarmede ontwik
kelde zich de van het station tot
den Hasenplatz gebruikeiyk geworden
schietpartij van de daken, die voor
een poosje een plaatselyke omlegging
van hot tfamverkeer noodzakelijk
maakte. Later werd het schieten in
de Königgr&tzer-, Wilhelm-, Prinz
Albrecht- en Köthenerstraten voort
gezet. De lucht was vervuld van het
oorverdeovend lawaai van geweren
en handgranaten.
Volgens het „Berliner Tageblatt"
een bevel tot inhechtenisneming
uiteevaardigd tegen Dorenbach, den
gelezen aanvoerder van de „volks-
marinedivisie".
Er is enorm veel materiaal tegen
hem, zegt het blad. Dorenbach alleen
was het, die op bevel van Liebknecht
en Rosa Luxemburg de gebeurtenissen
van 23 en 24 December op touw
om de regeering ten val te
brengen.
Men heeft een uitvoerige brief
wisseling tusschen Dorenbach en de
twee overleden Spartaeusleiders ge
vonden.
Voorts is gebleken, dat Dorenbach
door middel van valsche stukken in
December kunstmatig den matrozen-
opstand heeft verwekt.
Dorenbach vervalschte onderteeke-
ningen om de matrozen tegen Wells
op te stoken en toen hem ten slotte
de grond onder de voeten begon te
branden, nam hij geld uit de divisiekas.
Spartacu* op de Noordzes-ailaadan.
Berlijn, 22 Jan. Van Wangeroog
wordt gemeld: de bevolking der
Noordzee-eilanden wordt ernBtig be
dreigd door rondtrekkende benden
Spartaciérs, die dorpen overvallen en
plunderen. Den lOen Januari heeft
zulk een op drie mijnvegers uit
Cuxhaven komende bende, ter sterkte
van 200 man, Wangeroog geteisterd.
De onderneming ging van den sol-
datenraad te Bremen uit.
De bende werd door de bezetting
van het eiland overweldigd en
vangen genomen. Het wapenen van
Duitsche oorlogsvaartuigen om tegen
deze benden op te treden is door de
Britsche maritieme commissie van
onderzoek geweigerd.
Da krltlaka toestand la Duitschland.
Beriyn, 22 Januari. Gisteren heeft
een kabinetszitting plaats gevonden,
waarin een algemeene bespreking
over den politieken en econemischen
toestand in zijn geheel werd gehouden.
Men heeft in 't bizonder gesproken
over het financieel beheer, het ver
keer, de kolenverzorging en de werk
loosheid. Ee*stemmig bleek men van
meening, dat de toestand ondragelijk
geworden is en dat er kapitale ver
anderingen moeten worden bewerkt.
In de steden hoopen de werkeloozen
zich op, terwijl op het land en in
de mijnen de arbeidskrachten ont
breken en de productie dientengevolge
stilstaat. Het is te verwachten dat
het kabinet binnenkort handelend zal
optreden in overeenstemming met de
gebiedende eischen van het oogenblik.
Aanzienlijke beperking van het
spoorwegverkeer.
Beriyn, 22 Jan. (W. B.) Officieel,
Ofschoon'het verkeer van personen-
en sneltreinen tot dusver reeds tot
nadeel van allen, die van de treinen
moeten gebruik maken, sterk beperkt
was, ziet de directie der staatsspoor
wegen zich toch gedwongen, opnieuw
ingrijpende beperkingen in het per
sonen- en sneltreinverkeer in te
voeren. Zij treden reeds op 23 Jan.
in werking. Van dien dag af zullen
in het geheele Duitsche rijk nauwelijks
nog een dozy'n sneltreinen rijden. De
aanleiding van dezen ernstigen, het
geheele ecenomische leven zeer be-
nadeelenden maatregel is in de eerste
plaats de voortdurende uitlevering van'
goede locomotieven aan de Intente
mogendheden.
Ba vocdsslvoerzIsslRg van
Duitschland.
De „Berliner Zeitung am Mittag'
meldt over het scheepvaartverdrag
met de ententeIn het voorzienings
plan, dat voor Duitschland voorloopig
opgesteld is, is gerekend op 200,000
ton broodkoren en 70,000 ton vet.
Wat de scheepvaart aangaat
Trier voerloepig niets anders afge
sproken dan aat Duitschland zijn
heele handelstonnage ter beschikking
stelt van de geallieerde scheepvaart
gemeenschap veor de verzorging. De
Duitsche schepen blyven Duitsch
eigendom en worden met Duitsche
bemanning bemand, voor zoover dit
niet door de bolsjewistische beweging
onder de manschappen onmogeHjk
wordt.
Di toiitind in Hongarije.
De corresp. van het „Hbl." schryft
uit BoedapestDen volken van
het Europeesche continent kan het
niet onverschillig zijn, hoe de gebeur
en in het Oosten zullen ver
loepen en wat de overwinnaars te
Versailles zullen bepalen. Het Weener
congres kon nauwelijks vyf decennia
aan de Europeesche volkeren rust
verzekeren. Wat na 1860 geschiedde
duidde reeds op den komenden storm.
Op het congres te Beriyn ihebben
Bismarck en graaf Julius Andrassy
de Oostersche quaestie tegen den wil
van de Balkanvolkeren geregeld. De
besluiten van dit congres leidden tot
de toestanden, die zich sedert de
jaren omstreeks 1880 op het Balkan-
schiereiland ontwikkelden.
De vrede van Boecharest is hot
bewys, dat overwonnen volkeren de
de beste gelegenheid aangrij
pen om het onder dwang aangegane
verdrag als een vodje papier te
schouwen.
Brest-Litowsk on Conteccui waren
de laatste plaatsen, waar overwonnen
volken een machtsvrede werd opge
legd. Van het Weener congres tot
San Stefano, Beriyn, Boecharest zijn
tientallen jaren verloopen. Thans
echter, nu de menschheid in de lucht
en op den bodem der zee, van Wladi-
vrostok tot Konstantinopel, van Kaap-
tot Helgoland met stalen mon
sters en hongeroorlogen elkander
bestrijden, duurt de tyd van onder
drukking niet meer tientallen jaren.
Maanden en dagen zijn voldoende
om het te Brest-Litowsk uiteengè-
scheurde reusachtige rijk van den
witten Tsaar in een kokenden vul
kaan te veranderen, waaruit giftige
gassen opstygen die de menschheid
Rodek, de propagandist dor Rus-
sischo Bolsjewiki zou zich weder te
Berlijn bevinden. Hij heeft reeds
getracht weder in verbinding te
komen met de verstrooide leiders der
Spartacusbeweging.
Uit duizenden wonden bloedt Rus
land, het onschuldige volk lijdt onbe-
schryfiyk, de ellende is echter nog
niet genoeg.
In Spa en Belgrado werden aan de
overwonnen centrale mogendheden
wapenstilstandsvoorwaarden opge
legd, die niet alleen in de overwonnen
landen, maar ook in de harten van
alle naar gerechtigheid snakkende
menschen verontwaardiging wekten.
Spa en Belgrado ontketenden onder-
aaiische krachten. Naar Duitschland
en Hmgarije strekte het bolsjewisme
de ariien uit. De openbare orde is
gedaan, k* steden en dorpen heerscht
de zuiverst anarchie, er is geen ge
bieder meerlt Hongarije staan zonder
onderscheid ailt fabrieken en indus-
treele ondernemingen stil. Duizenden
en honderdduizenden arbeiders zyn
werkloos. In de late uren van den
nacht „werken" de communisten met
het bevestigen van aanplakbiljetten,
met vergaderingen enhetaat-tal van
hun aanhangers wordt dagelijks groo-
ter. De sociaal-democratische païty,
die eenige georganiseerde en werkelijk
politieke party is ook al reeds'in twee
fracties, van welke een een zeer bols-
jewiksche tint heeft, gesplitst.
Intusschen duurt nog steeds het
opdringen van Tsjechen en Roeme-
niërs voort. En de regeering is machte
loos. Zij houdt nog altyd rekening
met de voorwaarden van Belgrado
en zorgt er voor geen stap te doen,
die in Parijs verkeerd zou kunnen
worden opgevat.
Uit de bezette gebieden stroomt de
bevolking naar de hoofdstad. Boeda
pest, dat voor den oorlog 850,000
inwoners telde, heeft er thans 2
millioen. De toestand in de provincie,
vooral in de door Tjsechen en Roe-
meniérs bezette gebieden, is onver-
drageiyk. De Tsjechen rooven en dra
gen alles weg, alsof zy niet van plan
zijn hier te biy ven. Het is streng ver
boden Hongaarsch te spreken, de
Hongaarsche kranten mogen niet ver
schijnen, en de Boedapester bladen
worden aan de stations verbrand. In
de scholen van boven-Hongarije is de
Tsjechische taal ingevoerd ofschoon
van de 1000 Slowaken] misschien
een enkele deze taal begrijpt. De Slo-
wakische taal is een geheel zelfstan
dige, en heeft evenveel overeenkomst
met de Tsjechische als het Zweedach
met het Nederlandsch.
Uit Zevenburgen gevluchte intel-
lectueelen vertellen dat de Roeme-
niêrs met stokslagen de menschen
bestraffen die op straat Hongaarsch
spreken. Alleen de Serviërs gedragen
zich behooriyk in de bezette gebieden.
Het bovenstaande geeft eenig denk-
beold van wat de toestand in Hongarije
zou worden indien het den overwin
naars eens niet mocht gelukken het
Hongaarsche vraagstuk in Versailles
tot oplossing te brengen.
Zoolang de landsgrenzen niet zijn
vastgesteld kan van een consolideering
van den toestand geen sprake zyn.
Het kolengebrek heeft reeds het
hoogtepunt bereikt. Het spoerweg-
verkeer is tot nul gereduceerd. Met
het tramverkeer te Boedapest is het
zoo allertreurigst gesteld, dat het
geen verkeer meer mag heeten.
Gaskolen zyn er heelemaal niet.
De ellende neemt met den dag toe.
Haar het grootste ongeluk is dat
niemand meer werken wil.
Engeland.
Da Sinn-Fein-boweging.
Londen, 21 Jan. Bij de opening van
de Sinn-Fein-conventie te Dublin
werd het publiek in grooten getale
toegelaten. Cathal Brugha werd tot
voorzitter gekozen. Graaf Plunkett
en de Valera werde* aangewezen
tot gedelegeerden ter vredescenfe-
rentie. De vergadering werd tet
Woensdag verdaagd.
Te Tipperary werden twee politie
beambten, die een wagen met wapens
en ammunitie begeleidden, door ge
maskerde mannen overvallen, die
over een heining spsongen, „hands
up" riepen en de beambten dood
schoten. Zy reden weg met den
wagen, namen geweren en ammunitie
en de lijken der politiebeambten mede
en verdwenen.
De monirchisiische beweging
in Portugel.
Lissabon, 22 Januari. Vier oorlogs
schepen zyn naar Oporto vertrokken,
dat scherp zal worden geblokkeerd.
De reservisten van de eerste en
vierde divisie zijn wederom onder
de wapenen geroepen. De troepen te
Lissabon, het garnizoen, de marine
en de republikeinsehe garde hebben
zich véór de regeering verklaard,
PLAATSELIJK NIEUWS.
Briavis voer Hr. Ms. Zeven
Provlacltte.
Zy die hun brieven opgenomen
wenschen te zien in de brievenmail
welke 24 en 31 Jan. e.k. via Engeland
aan Hr. Ms. -„Zeven Provinciën" te
New York wordt verzonden, moeten
deze voorzien van twee elkander
snijdende lijnen over het geheele adres,
loopende van den eenen hoek naar
den anderen.
Soeratarla gomoanta Heldor.
Burgemeester en Wethouders heb
ben veor benoeming tot Secretaris
dezer gemeente bij den Raad inge
diend de volgende aanbeveling:
1. P. Sikkes, Secretaris der ge
meente Sneek. 2. J. Kamman, Secre
taris der gemeente Delfzijl.
Jubllaa.
De komende weken brenge* onze
»emeente een paar jubilea. De heer
3. C. Koek herdenkt nameiyk
Januari a.s. den dag, waarop hij 80
jaren b|j de stafmuziek der Kon. Ned.
Marine is. De heer Koek, die binnen
kort den dienst met pensioen verlaat,
is, zooals men misschien zal weten,
voorzitter van den Bond van Staf
muzikanten, in welke hoedanigheid
hy uitteraard de gelegenheid heeft,
de belangen van zyn collega's te
behartigen. Ook is de heer Koek op
richter en voorzitter van de af-
deeling Helder van den Bond van
Toonkunstenaars, tervvyi hy tevens
voorzitter is van het Comité tot
organiseering van volksconcerten,
een vereeniging, die zich in de
beide winters van haar'optreden een
nog steeds wassende populariteit
heeft verworven.
Een tweede jubileum is dat van
den hoofdconducteur der H. S. M., den
A. T. Ekamp, die 1 Februari a.s.
25 jaar bij de Hollandsche Spoorweg
maatschappij werkzaam is. Van die
25 jaar is hy niet minder dan 24
jaar hier ter stede woonachtig, en als
zoodanig by het Heldersche reizend
publiek eon goede bekende. Wy ver
trouwen, dat de dag niet onopgemerkt
voorby zal gaan voor dezen zilveren
jubilaris.
Darde Kunstavond.
De duivel I Mephisto in avondtoilet,
in gebleede jas, in correct gezel
schapstoilet. Maar toch: de duivel.
Dezelfde loerende, valsche oogen als
de traditioneele Mephisto-figuur,
dezelfde alom tegenwoordigheid, het
zelfde uit-den-grond-rljzen als zijn
collega uit de bekende opera.
Maar met dit uiterlijk optreden
houdt de verwantschap opde Hon
gaarsche duivel is menschelijker,
reéeler, levenderhij gaat niet op
zy voor het kruis dat hem voorge
houden wordt, noch is hy de vrouwen
verleider in optima forma, die de
Qretchens ten val en de Fausten
tenortder brengt. Hij is de moderne
duivel met andere aspiraties.
Is hy überhaupt wel een duivel,
deze vreemde gast in het huis van
Hans, is hl) wezeniyk en waariyk
de booze geest die rendwaart i* de
maatschappij en die de menschheid
vernietigt, verderft, temeerslaat, enkel
uit drang tot boosdeen Is hij niet
veeleer de incarnatie van iets gansch
anders? Zie, deze duivel heeft, als
hij met vrouwen alleen is, steeds
een „étui" by de hand: het tranen-
etui, met het kanten zakdoekje en
hfet poederkwastje om een behuild
wangetje af te vege* en te bewerken.
Is het omdat de vrouwen zoohuiten-
gewoon veel huilen 7 Of is h§t omdat
hy, de cynische menschenkenner,
zich tot taak heeft gesteld alle
vrouwen te doen huilen?...
O zeker, hy verleidt de zielen,
zooals de andere, de klassieke duivel;
hy smult aan hun smart, aan hun
wanhoop, aan hun angsthij lacht
zich tranen bij hun pogingen om uit
het labyrinth van zielskronkelingen
te komen, bij hun pogingen om den
lengen te handhaven, die hun arme
levens vult.
En hier zijn we erdeze djaivel is de
waarheid, die wij *iet keanen willen,
niet erkennen durven. Hy is het ge
weten, dat wij in slaap sussen, hy
is de booze genius van het goede,
die rondom ons waart. Hij is de zelf
kennis, het onder-bewustzljn van
onzen geest, hy trekt ons aan de
ooren als wij drogredeneeren met
onze ziel, hij trapt ons opdeteenen
ais wij bezig zijn ons-zelf in slaap
te sussen, hij is om ods en in ons,
verschynt op de kritieke oogenblik-
ken in ons leven, legt beslag op onze
handelingen, houdt inspectie over
onze intiemste gedachten. Wee
wanneer gy u-zelf wilt paaien met
den leugen der conventie of der
moraaleen onverbiddelijk aeen
roept deze duivel u toe. Hy is amoreel
onze vriend, omdat hy ons-zelf is en
onze gedachten, van individualistisch
standpunt uit beschouwd, amoreel
zijn. Hij bezit den spiegel der waar
heid, het elixer der aelf kennis, het
heulsap der genezing, O, hij is «n-
verbiddelijk, koud, wreed en cynisch
hij spot met wat gy heilig waant
te zijn.
Waant te zyn. Ons leven is waan,
en zelfbedrog en verblinding
enze duivel neemt u den blinddoek
van de oogen en laat u zien hoe het
in uw eigen geest en gemoed gésteld
is. Deze duivel is, hoe afzichtelijk hy
er uitziet, onze vriend hy kent onze
geheime dryfveeren, onze ongeweten
verlangens, onzen ongestilden hon
ger. Hy is de chirurg, die de pijn
lijke operatie doet, uiteriyk koud en
onbewogen, maar zijn menscheiyk
hart klopt voor ons lijden en zijn
vaste hand past op, dat zijn mes niet
verder gaat dan wenschelyk is.
Het is een verbazend knap stuk,
dat Franz Mölnar, de Hongaar ons
in zyn „Duivel" voorzet. Knap, niet
alleen om de innerlijke waarde, den
dieperen ondergrond, ;maar ook om
het uiteriyk cachet dat een regen
van schitterende dialogen het verleent.
Als een vuurwerk, als phosfores-
ceerende vlammen knetteren ei
de dialogenre- en dupliek zyn
steeds ad rem en als vurige ballen
spatten ze vaak uiteen. Het heeft
geen zin den inhoud van het stuk
na te vertellen, en die inhoud zou
op zichzelf ook weinig zeggen over
de waarde van het stuk, die niet in
het uiteriyke alleen zit.
„De Duivel" is de glansrol van
Yerkade en wie, die hem zag staan,
met zyn lange armen scharmaaiende
of zijn lenig.lichaam in alle bochten
wringende, met zijn markanten
Mephisto-kop, zou niet gaarne deelen
in bewondering voor deze creatie, al
moge het zyn, dat sommige zegs
wijzen en sommige gebaren hem
niet altyd bevielen?
Zyn partnerin was mevr. Duymaer
van Twist, die een prachtige Jolanthe
gaf met al haar weifelingen en
angsten. Zy is eerst bang voor den
vreemden gast, voor zyn ijzig
cynisme, zyn koele wreedheid, maar
komt, als zoovele anderen, toch
onwillekeurig onder zijn ban. En als
jduivel" tenslotte alles goed
maakt men bedenke, hy is amoreel,
en het onderbewustzyn van den
mensch is dat ook - dan is zij de
lachende, liefhebbende vrouw, die
Hans haar liefde bekent.
Ook Hans Henri Eerens, die
revanche nam voor zijn ziekte den
vorigen keer gaf schitterend spel
in zyn wanhoop en twyfel, zijn
ongeloof.
Moeten wy de andere spelers nog
noemen Daar was Seiden Mizzi
(Fie Caarelsen) met haar diepe alt,
die zoo echt haar gevoelens als
volkskind vertolkte, daar was Hans
Brüning als Alfred, Charlotte Kötiler
als Elsa, Anton Ruys als Anareas,
daar was vooral Carl Tobi als „de
knecht", en welk een heerlyke blij
spel-knecht was hy!
Laat ons eindigen en dankbaar
constateeren, dat ze allen voldeden.
Aan de dames, die de beide hoofd
rollen vervulden, werden bloemen
aangeboden aan mevr. Duymaer van
Twist een koninkiyke mand met
witte seringen, waardoor zy zicht
baar getroffen was.
Voor de commissie die deze uit
voeringen organiseert, was deze derde
kunstavond een groot, een overwel
digend succes.
6b Volksconcert.
Het zesde der reeks Volksconcerten,
door het symphonie-orkest der Kon.
Marine gegeven, was weder een
groot succes: een volle zaal luisterde
met aandacht en spanning naar de
afwerking van het programma. Ge
deeltelijk was dit eene herhaling van
het programma der verige week;
ook nu weder trof de uitvoering van
Beethoven's vijfde symphonie en de
fraaie marsch van Elgar. Op verzoek
was Strausz' „Schöne blaue Donau"
op het programma gezet; deze be
kende, maar uiterst aantrekkeiyLe
wals bezit steeds groote bekoring,
maar miste de bezetting van een
harmonie orkest. Als symphenle-uit-
voering viel zy ons niet mede. „Ri-
goletto" met zyn populaire muziek
bekoorde ongemoen; hoe liefelyk
is toch die Italiaansche muziek!
dachten wij bij het luisteren.
Naar wij vernamen zal een vol
gend maal weder een solozanger
(tenor) optreden voor beide concer
ten. Zoo blyven de comité's steeds
diligent.
BINNENLAND.
Insullnds.
Naar wy vernemen, is de Insulinde
Dinsdagavond half acht KaapLandsend
asseerd. Geen bijzonderheden. In
den afgeloopen nacht had de Noor-
dam draadlooze verbinding met den
wal. Het was niet uit .te maken,
waar het schip zich bevond, doch
wel, dat het bestemd was naar Fal-
mouth.
Varhooging dor ranUooson.
(Officieel.) Het Ministerie van Buiten-
landsche Zaken deelt het volgende
mede
In de vergadering van de Tweede
Kamer van 13 November 1918 ver
klaarde de tijdelijke voorzitter van
den Raad van Ministers dat Neder
land zou kunnen rekenen op toevoer
gedurende een jaar van o.a. 375.900
ton broodgraan inclusief ryst, 45,000
ton chilisalpeter, 40,000 ton phos-
phaten, 25,0j0 ton pyrieten en 800,000
ton mais voor veevoeder.
Voortgezette onderhandelingen
hebben, thans tot het resultaat ge
leid, dat deze hoeveelheden met in
gang van 30 Jasuari zijn verhoogd
als volgt:
broodgraan tot 600,000 ton,
salpeter tot 70,000
phosphaat tot 60,000
pyriet tot u 33,000
mais voor veevoeder tot 500.000
Voor andere soorten veevoeder is
een jaarlijksche hoeveelheid bepaald
van 250,000 ton. Ryst is niet meer
begrepen onder broodgraan, maar er
is een apart rantsoen van 70,000 ton
rijst, inclusief mout, sago, tapioca,
mandioka, arrowroot en stijfsel.
Met „ton" wordt in het bovenstaande
bedoeld een metrieke ton.
Da bslagtingplaniian vso
Miilstar Da Vrlas.
Naar de „Stichtsche Crt." meldt,
heeft de antirevolutionnaire kies-
vereeniging „Nederland en Oranje'
te Utrecht de volgende motie aan
genomen
„De kiesvereeniging, enz., kennis
genomen hebbe*d« van de mede-
deelingen van den Minister
Financien, waarby deze een belasting
aankondigde op koffie, thee, eaGao,
enz.betreurt ten zeerste, dat de
Minister voer dekking van de Staats
schulden een belasting wil gaan
heffen op artikelen, die door het
algemeen gebruik, ook in de kringgn
der flnancieel-zwakken, voor "een
belasting niet in aanmerking mogen
komen, in 't byzonder niet, omdat
een zoodanige belasting hoegst on-
biliyk kan worden geacht en niet in
verhouding van de draagkracht van
de verschillende deelen der bevolking:
verzoekt der Regeering dringend
voorstellen tot heffing van deze be
lasting niet i* te dienen."
Doorvoar vaa krlj|igsvssgaaaa.
Het bericht van de Tyd (zie le pag.]
omtrent den doorvoer van 800,000
krygsgevangenen uit Duitschland
door ens land is, naar wy vernemen,
uit de lucht gegrepen. Ter plaatse
waar men het zou moeten weten,
was van onderhandelingen die op
een dergelyken doorvoer betrekking
hebben, niets bekend.
De deorvoer van buitenlandsche
militairen deor ons land wordt met
uitzondering van een aantal Russen,
waarover men nog doende is, als
nagenoeg afgeloopen beschouwd.
Btroovlng.
Een buitenman is te Rotterdam
op de Leuvehaven van f 10,000 aan
bankpapier beroofd. Twee vrouwen
zyn, als verdacht van medeplichtig
heid aan deze berooving, aangehou
den.
VaalbaloviBde Jongelui.
De politie heeft in arrest gesteld
-een jongen van 15 jaar, die op 't
eind van het vorige jaar, toen hy
dus den „leeftyd" van veer tien jareh
had bereikt, een bankinstelling te
Amsterdam door middel van een
valschen wissel voor een bedrag van
f 861 heeft opgelicht.
Met een vriendje van denzelfden
leeftyd is hy toen naar Antwerpeh
gegaan, werd daar gevangen gezet
en thans te Amsterdam aangehouden.
Dagenaraarssde Jeugd.
De politie, te IJmuiden is een heele
reeks van diefstallen op het.spoor
gekomen, welke alle door zeer jeug
dige personen werden bedreven. Zoo
werd aangehouden een achtjarige
jongen, die ten nadeele van een dame
een portemonnaie ontrolde toen deze
dame zich. by een groentenwagen
ophield om inkoopen te doen. Verder
werden nog twee knapen, *esp. 8 en
9 jaar oud, aangehouden wegens
zakkenrollerij. Personen, die voor
winkels de uitstallingen bekeken,
werden hiervan het slachtoffer.
Spoordlefstalles.
De politie te Vlissingen heeft ge
arresteerd een conducteur der S.S.,
die zich heeft schuldig gemaakt aan
diefstal van goederen uit koffers in
bagagewagen. By huiszoeking
nog verschillende goederen ge
vonden, afkomstig van diefstal van
per spoor verzouden goederen.
De conducteur heeft bekend en is
naar Middelburg overgebracht.
Een tralsbotslaf.
Parys, 22 Januari. Zondag heeft
zich op het oosternet bij het station,
Mamvages tusschen Neufchateau en'
Toul een ernstig spoorwegengeluk
voorgedaan: een goederentrein liep
op een passagierstrein. Volgens do
eerste inlichtingen zouden een twin
tig menschen gedood en een veertig
gewond zljs.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Wojssdeg.
De Kamer hield zieh bezig met de
behandeling van het heofdstuk on
derwijs. Een amendement om ook
tijdelyke onderwijzers aan openbare
schelen te doen deelen i* de salaris-
verhooging, wordt aangenomen.
De heer Kleerekoper bespreekt
het bioscoopbezoek. Hy heeft zich
nooit kunnen begrijpen, dat deze zoo
druk bezocht worden. Daartegenover
moet voor weinig geld goede kunst
worden gegeven, en de muzikale en
dramatische kunst moet te vaak een
beroep doen op de kassen'der over
heid. Met positieven arbeid doet men
meer dan met negatieve bestrijding
der slechte kunst.
De heer Ter Hall verdedigt de
revue-kunst, de heer Van R a v e-
s t e y n zet het communistisch stand
punt inzake kunst uiteen. Men moet
niet van boven af ©en stuk aan de
arbeidersklasse opdringen; zij moet
ze zelf scheppen.
De heer Van Wijnbergen,
constateert, dat de katholieken de
laatste jaren veel hebben gepresteerd
op tooneelgebied. De rechterzijde zal
alleen de waariyk goede kunst kun
nen subsidieeren, en wat is daarvan
het criterium?
De heer Schouten (a.r.) betoogt,
dat de everheid dit niet kan uitma
ken en dat dus daarom de overheid
niet mag subsidieeren.
Ook sndere leden van rechts geven
hun meening over dit vraagstuk. De
Minister deelt mede, dat eene
commissie zal worden benoemd om
beoordeelen of de goede kunst
moet werden gesnbsideerd. Het stand
punt van den heer Schouten aan
vaardt de Min. niet.
Over de everige artikelen valt niet
veel te vermelden. Bepleit en be
ien worden subsidies aan kunst
lichamen Nederl. Opera e. d., maar
de belangstelling is niet groot genoeg
voor eene stemming, zoodat de ver
gadering verdaagd wordt.
6EMINBD NIEUWS.
INBEZONOEN.
Bulkan v«nu>twoordal(jkt)«ld dar R.dscll*
|Vu nlot gapiaatiu atakken wordi d* f.aoj
nlat uru|cg*«aT*D.)
Een woord asn gedemobiliseerd**
•s oud-godemobilisoerdef.
Geachte Redactie!
Het zy mij vergund, door middel
van Uw geëerd blad, het volgende
ter kennis te brengen van Helder's
burgerij, meer in 't byzonder, dat
deel, die in de bange distributiejaren
1914—1918, de wapenen hebben
moeten aangorden, om de paraatheid
van het Nederlandsche leger ook
naar buiten te demonstreeren enalzoo
het hunne hebben bygedragen tot
handhaving der neutraliteit.
Dus is het tot gedemobiliseerden
en ""ÖÜd-gedemobiliseerden, dat deze
regelen zyn gericht.
Al zyt ge thans tydelijk burger, er
is nog veel aan Uw positie te ver
beteren, b.v. intrekking der Land
stormwet, aanvullingswetten enber-
keuringswet, zooals de zaken thans
staan, kunt gy, landstormers, nog
steeds voor herhalingsoefeningen
onder de wapenen geroepen worden.
Ook gij, mannen van de Landweer
en oudere militielichtingen, die allen
3 jaar of langer hebben gediend,
moet voor Uw verder leven geen
nadeel meer ondervinden van even-
tueele herhalingsoefeningen, daarom
moet gy yveren voor de afschaffing
van igérhalingsoefeningen voor hen,
die langer dan 2 jaar hebben gediend
om voor de maanden die gy in dienst
hebt doorgebracht eene vergoeding
te erlangen, daar gy geheel buiten
de huidige steunregeling valt.
Waar nu in de meeste plaatsen
van ons land de gedemobiliseerden
zich hebben vereenigd, ten einde
georganiseerd hunne belangen by de
regeering voor te dragen, volgt gij.
Een voorloopig program van eischen
is opgesteld, deze alle in dit stuk te
publieeeren, zou te veel van de plaats
ruimte vergen (er zyn n.1. 9 punten).
Zij die hiervan kennis wenschen
te nemen en sympathiseeren met de
idee te komen tot inrichting van
eene afdeeling van gedemobiliseer
den, worden verzocht hun naam en
adres op briefkaart te vermelden en
deze te adresseeren aan onderge-
teekende.
Ik ben overgegaam tot het inzen
den van dit stskje, naar aanleiding
van het feit, dat eenige gedemobili
seerden my gevraagd hebben iets
voor hunne belasgen te doen, en
overtuigd zynde dat in een gemeente
van ruim 27000 inwoners, vele zul
len zyn die hiermede accoord gaan,
verwacht ik dat een stroom van brief-
kaarte* by my binnenkomt, want
er staan groote belangen op het apel.
U, Mynheer de Redacteur, by voor
baat dankzeggend voor de verleende
plaatsruimte, teeken ik
Hoogachtend,
Uw dw.
H. f. Fxkkbbdij,
Gebouw: Bond voor M. M. Pers.
Helder, 22 Januari 1916.
SPORT.
Heldarsehe Competitie.
Utltlagm van Zondag 19 Januari.
H.T.Y.—H.F.C. II0-9
H.B.Z.T.S. Ü-Concoidia 0-5
Rögl.
H.BY.V.S. u)eer niet opgekomen.
Wedstrijdprogramma voor Zondag
26 Januari.
uur: H.V.Y.—Zeemacht
Scheidsrechter Keppel.
{Terrein Bolweg).
UIT DÉN OMTREK.
Wltrlngen.
Men deelt ons mede, dat de z&ng-
vereeniglng „Excelsior" van den
Oever Zondag 26 Januari a.s., in de
tooneelzaal van den heer Mart. de
Haan te Hippolytushoef op vereerend
verzoek een openbar» uitvoering zal