Advertentiën.
Pliitselijk teltWinlHcmcimn.
BUITENLAND.
Duitschland.
D* toestand ta Barlijn.
In den loop van Woensdagmorgen
kregen de volksverzamelingen op den
Aiexanderplatz voor het hoofdbureau
vaü politie een steeds dreigender
karakter, zoodat het plein herhaal
delijk moest worden schoongeveegd.
Tegen een uur 's middags trachtte
een Spartacist de poort van het
presidium door een handgranaat te
doen springen. Hij werd doodgescho
ten. Hierop begon een algemeen vuur
tegen het gebouw van de omgelegen
huizen en straten uit. De regeerings-
troepen beantwoordden het vuur uit
het presidium. Ongeveer 80 burgers
en matrozeu trachtten het dienstge
bouw in de zijstraten te bestormen,
waar de regeer in gsartillerie was
ondergebracht. Zij werden afgeslagen.
Enkele matrozenafdeeliogen naderden
in den loop van den middag steeds
meer het presidium. Zij stelden in
de omliggende straten mitrailleurs
op en wierpen barricaden op, met de
bedoeling het gebouw te bestormen.
Ook des nachts werden de ge
vechten voortgezet. Ofschoon de
aanvallers ook artillerie in het vuur
brachten, werden alle aanvallen af-
Donderdagmorgen, tusschen 7 en 8
uur, mislukte eveneens een aanval
op het hoofdbureau. Alleen aan een
kleine afdeeling van ongeveer vijftig
man is het gelukt tijdelyk in den
zuidelijken vleugel van het bureau
binnen te dringen. Deze afdeeling
werd na korten tijd door de bezetting
van het hoofdbureau verdreven. Het
bureau werd in den loop van den
morgen opnieuw beschoten en naar
alle kanten ingesloten.
Na een gevechtspauze werd Don
derdagmorgen van half twaalf afweer
met korte onderbreking mot mitrail
leurs geschoten. Het Stadtvogtei-
gebouw, dat onmiddellijk aan hot
politiepresidium grenst, werd met
zware mijnen gebombardeerd. De
aanvallers slaagden er in een aantal
gevangenen te bevrijden. De verliezen
van beide partijen bedroegen tot
Woensdagavond laat ongeveer 20
dooden. Dit cijfer is nu weer gestegen.
Donderdagmiddag te drie uur werd
er in de richting van het raadhuis
naar den Marstall levendig geschoten,
zelfs met artillerie. De Marstall was
eerst bezet door de Volksmarine-
divisie, en de regeeringstroepen heb
ben ia een hardnekkig gevecht,
waarbfj ook artillerie gebruikt werd,
twee uur werk gehad om het gebouw
te heroveren. De bezetting van den
Marstall is in hechtenis genomen.
In de middaguren werd gelijktijdig
door de regeeringstroepen een kraDig
geleide aanval gedaan. Hij bracht
een volledig succes. Het Marinehuis
kreeg drie voltreffers van zware veld-
houwitsers. De verdedigers verlieten
vluchtend hun positie.
Het Alexanderplein en de omlig
gende straten werden door vrljwilh-
gersformaties der Gardecavalerie di-
visie bestormd en volledig schoon
geveegd, ondanks de verbitterde te
genweer der Spartacisten.
Door een omvattenden aanval werd
de binnenstad, die door de Sparta
cisten bezet was geweest, genomen.
Verscheidene gebouwen zooals school
gebouwen, waarin de Spartacisten
zich gevestigd hadden, zijn thans
door de staven der „Gardecavalerie-
Schützendivision" bezet. Natuurlijk
moeten nog enkele Spartacisten nes
ten gezuiverd worden. Het deel der
volksmarinedivi9ie en der soldaten-
weerbaarheid, die zich tegenover de
regeering hadden geplaatst, werden
ontwapend. De Spartaciörs zwichtten
in de meeste gevallen na korten
■trijd. Regeeringstreuwe troepen hou
den het hoofdcommissariaat van poli
tie, dat, naar geruchten wilden, door
de Spartaciörs bezet zou zijn, onver
anderd in handen. De troepen van
de garde blijven zoo goed als het
korps vrijwilligers de regeering trouw
ter zijde.
Volgens goed ingelichte kringen
heeft het oproer te Berlijn, ondanks
al het uiterlijk epzien, hetwelk de
Spartaciörs het pogen te geven,
slechts de beteekenis eener episode.
De aanvallers op het hoofdbureau
bestonden ten deele uit gewapende
arbeiders uit de grooto Berlljnsche
bedrijven, uit gewapende werkloozen,
uit leden van den Rooden Soldaten-
bond (dat zijn deserteurs of vrijge
laten militaire strafgevangeneD), als
mede uit deelen der volksmarine-
diviaie.
De Berlijnsche correspondent van
het „Hbl." slaagde er Donderdag, na
vael moeite, in het „Handelsblad"
per telefoon te bereiken. Hy vertelde
toen dat hij ging staken. Beslist
atakin. 's Middags of 'a avonds, mor
gen of vermorgen. Staken uit protest,
sympathie, solidariteit, om alle rede
nen tegelijk. Dat houdt geen Sparta-
cistische hond uitEn op den duur
zelfs geen Journalist.
Wij laten hem hier verder aan het
woord
De telefoon is doof. Nog erger
Oost-Indisch doof. Neem ik den hoorn
van den haak, dan antwoordt de
juffrouw met een stem, dii van ge
wichtigheid en ernst kraakt: .In
verband met de afkondiSing van den
staat van beleg mogen krachtens
militair bevel geen particuliere ge
sprekken gevoerd worden."
Ik heb in den beginne getracht de
juffrouw aan het verstand te brengen,
dat ik dankbaar was voor elk parti
culier gesprek, dat zij mij bespaarde
van menschen, die vragen of
nog geen levensmiddelen uit Holland
komen, van bekenden, die weten
willen of de toestand nog erger sal
worden, van abonné's die zich be
klagen dat het „Handelsblad" niet
bezorgd wordt maar dat ik voor
mijn beroep, en niet voor mijn privé
genoegen, af en toe moest telefonee-
ren, niet alleen om mijn geestelijk
licht op te steken, maar ook om mijn
kruier te bestellen een juweel van
een man, die de meest dringende
boodschappen zelfs binnen 24 uur
doet om mijn kranteaexpedlties
Ingezonden mededeeling.
Wekelijks ontvangen wij tegen
zeer goedkoops prijzen:
ENGELSCHE STOFFEN
voor kleeding naar maat.
In ome Confectie-Afdeeling eveneens
belangrijk verminderde prijzen.
HERMAN NYPELS.
uit te schelden, omdat de bladen weer
niet of een half etmaal te laat ge
bracht zijn, niettegenstaande ik per
maand een extra bezorgloon betalen
moet van 20 mark. Hoe zou een
woedend mensch leven zonder zijn
telefonische „broom"?
„Lieve juffrouw, lieve juffrouw,
zonder telefoon kan ik niet werken 1"
Mijn smeekende stem moet haar
vermurwen 1"
„Dan moet u eerst toestemming
vragen bij do „Oberpostdirektio*"."
„Geldt dat ook voor gesprekken met
Amsterdam."
;Ook voor gesprekken buiten
Beilijn."
Na twee dagen ben ik zoover, dat
ik verbinding mag aanvragen met
Amsterdam. Niet officieel, want de
juffrouw van mijn AmtLtttzow heeft
nog geen officieele schriftelijke mede
deeling ontvangen, maar onder de
roo3, door de vriendelijke bemidde
ling van een der heeren van de
„oberpost-öirektion", die weet dat
de zaak in orde is. De stadstelefoon
echter blijft voorloopig voor mij nog
Oost-Indisch doof, zoodat ik niet ver
bonden kan worden met de rijks
kanselarij, met het departement van
buitenlandsche zaken, of welk offi
cieel bureau ook, waar de een of
andere heer zit, die mijn ellendigen
toestand begrijpen en er spoedig een
einde aan maken zou.
Zich bewust van zijn macht en
iniju machteloosheid stuurt mij de
krantenbaas mijn stapeltje niet meer
in huis. Ik moet er dan zelf op uit.
Ren van kiosk naar kiosk overal
uitverkocht. Draaf een uur en krijg
eindelijk een paar avondbladen bij
een man, die wat exemplaren ach
terbaks heeft gehouden voor lief
hebbers, die lief hebberprijzen betalen
willen.
Gisteren moest ik naar de stad
om de telefoon-quaestie in orde te
maken die nog niet in orde is,
want in het revolutionaire Duitsch
land maalt de officieele molen heel
langzaam en vooral om mijn
krantenbezorger de les te lezen, nog
duidelijker dan ik het vroeger per
telefoon deed. Geen leege auto. Geen
leeg aapje. Eindelijk, na lang
ken, een auto, die nog niet bezet is.
Vóór ik instap zegt de chauffeur
half lachend: „Vijfmaal de taxe, al
leen heennog terug is mij te ver."
Vijfmaal de taxe zal ongeveer 25 of
""i mark zijn. Vooruit maar.
De krantenbezorger belooft mij,
ook 's avonds voortaan.de bladen te
sullen laten brengen. Terug ben ik
gereden, in stroomenden regen, boven
op een open aardappelenkar, waarop
een paar planken gelegd waren en
waarvoor een paard gespannen was,
al gemummificeerd zonder ooit ge
storven te zijn. Ik kan mij tusschen
de twintig natte en onfrisache geuren
uitwasemende menschenniet roeren.
VJjf mark de rit.
's Avonds werden mijn kranten
niet bezorgd. Gelukkig had ik, uit
wijze voorzorg en met juist voorge
voel, uit de st&d kranten meegebracht.
Maar ik kan toch niet telkens ander
half uur wandelen of 80 mark uit
geven om voor 50 pfenuing kranten
te halen 1 Ea mijn juweel van een
kruier haa9t zich zoo, dat hy vandaag
al de kranten van gisteren braeht.
Gelukkig heb ik het nu zoover,
dat collega's, aan Berlijnsche bladen
vorboDden, en een telegram-bureau,
die wel ia de stad telefoneeren mogen,
zoo vrieadelyk zijn mij af en toe op
de hoogte te houden van wat er ge
beurt. En mijn collega de „oorlogs
correspondent" rent zich de voeten
open en heeft een plaatsje ontdekt,
vanwaar hij mij tel efoniseh bereiken
kan.
Zoo gaat het nog. Maar ik zend
het revolutionaire stakingscomité de
rekening va* den zenuw-specialist,
die mij misschien in rustiger dageu
weer tet een normaal mensch kan
maken.
Vanmorgen vond ik op de ontbijt
tafel geen enkele courant. Ook niet
voor de huisdeur,- ook niet op een
der trappen waar de jongen ze
tegenwoordig wegsmijt als hij geen
trek heeft in trappen klimmen
ook niet bij den portier. De gang van
gisteren naar de atad, met de 30
mark onkosten en een verkoudheid
door den rit op den open aard-
appelkar in stroomenden regen had
toch geholpen. Nu had de bode voor
den eersten keer ook 's morgens mij
in den steek gelaten.
Dus er op uit, gauw er op uit.
Want Amsterdam kan komen. Om
half tien aldaarop is geen peil te
trekken. Ben ik niet heel vroeg klaar
met mijn berichten, dan komt Am
sterdam vroeg. Ben ik wel klaar,
dan kan ik wachten, zooala gisteren
nacht, eindeloos wachten tot één uur.
Ik draaf ettelijke kiosken af. Ner
gens een krant. Ik ren de stad in.
Dan maar naar huiB zonder kran
ten. De telefosn rinkelt zalig ge
luid. Zeker Amsterdam al? Neen,
een Berlijnsche collega. In die ver
telt mijEr zyn vanmorgen geen
kranten verschenen. De drukkers heb
ben zich overal solidair verklaard met
de stakende collega's van Mosse,
Scherl en Ulstein; geen aansluiting
dus b\j de grooto politieke staking,
doch een uitbreiding van de loon-
staking reeds vóór de politieke be
gonnen.
Berlijn zonder kranten, zonder Vor-
w&rts" zelfs.
Wat zal ik nu verder doen De
stad ingaan, te voet, vier, vijf, zes
uur, in de hoop dat mijn goed geluk
mij precies brengt op een plek waar
iets aan de hand is Een speld zoe
ken, in een matras verdwaald Want
het gevecht op het Alexanderplein is
natuurlijk al lang afgeloopen vóór
ik er ben.
Thuis zitten? Zenuwachtig wach
ten tot een goedertierende collega
mij opbelt?
Ik weet zeker: Al staakt heel Ber
lijn en al brandt heel Duitschland,
ik ga op mijn sofa liggen slapen. De
telefoon zal mij lekker niet storen.
Ik staak.
In Mldden-Duittchfaid.
In de Oost-Thuringsche staten
hebben de arbeiders zich in het
algemeen togen de algemeene staking
verklaard. In West-Thuringen loopt
de staking blijkbaar af.
Te Erfurt is de algemeene staking
tot gedeeltelijke stakingen herleid.
In de streek van Altenburg is de
Deze motie de hoeveelste nu
al, sinds het bijeenkomen der nieuwe
Kamer? zal „op een nader te
bepalen dag" worden behandeld}
Overigens valt er niets voor ons
te vermelden.
arbeid hervat. Te Gotha wordt nog
maar gedeeltelijk gestaakt.
Plannen voor do Ocssaovlucht.
Uit New York wordt aan de Times
Op New Foundland is een Engelseh
vliegerdeskundige aangekomen, ten
einde een behoorlijk landingsterrein
uit te zoeken voor de Eogelsche
vliegmachine, dia, naar verwacht
wordt, binnenkort een poging zal
ondernemen om over den Atlantischen
Oceaan te vliegen.
De Amerikanen stellen zeer groot
belang in het vraagstuk van den
Trana-Atlantischen vliegdienst. De
Amerikaansche vliegers zetten wel
in allerijl hun eigen plannen voort
om den tocht te wagen, maar zij
hechten tech geen geloof aan de
voorspelling van minister Daniels,
dat aan hen de eer van de eerste
Oceean-vluch* zal ta beurt vallen.
Zij geven openlijk uiting aan hun
verwachting, dat de Engelsche re
geering de eerste poging zal wageD
niet met een vliegmachine, maar met
een stuurballon van het stijve type,
welke poging men tegen April ver
wacht.
Intuaschen heeft het Amerikaansche
mar ine vlieg vaart-departement in Phi-
ladelphia een nieuw model zeevlieg
tuig besteld, waaraan dag en nacht
gewerkt wordt. De afmetingen dezer
reusachtige machine bedragenspan
wijdte (gezamenlijke lengte) der
bovenste draagvlakken 250 voet,van
de benedenste draagvlakken 200 voet,
lengte van neus tot staart 80 voet,
breedte der draagvlakken 12 voet,
afstand tusschen bovenste en bene
denste draagvlakken 14 voet.
Deze vliegmachine, zeker de aller
grootste die nog ooit gebouwd werd,
is voorzien van 5 Liberty-motoren,
elk van 400 p.k. Drie daarvan
brengen een trekschroef, twee een
duwschroef in beweging.
Naar men zegt, zal dit monster-
vliegtuig genoeg benzine kunnen
meevoeren om onafgebroken 2000
mijlen te vliegen. Het zal niet minder
dan 75 passagiers kunnen vervoeren,
Luchtvaart.
Dank zij de uitstekende wijze,
waarop aan de Britsche afvaardiging
naar Parijs de bijstand verzekerd
was van technische raadslieden voor
allerlei technische vraagstukken,
heeft, naar de „Times" opmerkt, de
Engelsche raadgevende commissie
voor luchtvaartaangelegenheden niet
alleen haar standpunt kunnen aan
geven ten aanzien van de contróle
over de lucht, toen over de grenzen
beraadslaagd werd, en de Britsche
belangen kunnen beschermen, maar
heeft zij ook aan de conferentie het
ontwerp van een international
luchtvaartovereenkoms'
kunnen voorleggen, waarin zorgvul
dig overdachte verordeningen voor
de regeling van het luchtverkeer
tusschen de verschillende staten zijn
neergelegd. De oprichting van die
commissie heeftEngoland een politiek
voor de lucht gegeven, iets wat geen
andere natie bezat. De voornaamste
stelliDg, waarvan het Britsche ont
werp uitgaat, is dat het transito-
verkeer door de lucht voor alle naties
in de geheele wereld vrij moet zijn,
behoudens het recht dat iedere
natie voor zich bezit, om het lucht
verkeer boven haar eigen gebied
te controleeren. Hetzelfde beginsel
van vry transito-verkeer voor het
verkeer van het eene land langs de
verbindingsweg van een ander, dat
de commissie voor de internationa-
liseering van de spoorwegen en water
wegen voor het vervoer te land en
water tracht aangenomen te krijgen,
is door de Britsche commissie in
haar reglement voor de lucht neer-
Krachtens de bepalingen van
overeenkomst zou iedere natie het
monopolie voor luchttransport over
haar eigen daken hebben, behalve
dan voor goederen en passagiers,
die in een rechte ffjn dat land over
steken en van elders daarheen komen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Danda dag B Maait.
In de Tweede Kamer legt de Min,
van Buitenlandsche Zaken de vol
gende regeeringsverklariug af.
„Naar aanleiding van de berichten
in de ochtendbladen, volgens welke
ter Vredesconferentie is besloten de
Belgische eischen ten opzichte van
Nederlandsch grondgebied niet
steunen, uit overweging dat het
buiten de bevoegdheid dier Confe
rentie ligt, over grondgebied van
een neutralen Staat te beschikken,
heb ik de eer mede te deelen, dat
deze berichten in hunne strekking
geheel overeenkomen met de inlich
tingen, welke dienaangaande in den
loop der laatste dagen van
diplomatieke vertegenwoordigers in
het Buitenland zijn ontvangen.
In aansluiting aan mijne openbare
verklaring ter zake, heb ik gen
de Staten-Generaal hiervan niet on
kundig te mogen laten". (Applaus.)
Daarna wordt met de behandeling
der oorlogBbegrooting voortgegaan,
De heer Helsdingen bepleit
verbetering van salarissen van het
lagere personeel.
De heer W ij k wil per motie
terugwerkende kracht goven aan de
Weduwenwet 1909; de Minister wil
dit voor de helft toestaan.
De heeren De Muralt en Duy
maer van Twist dienen moties
in ten aanzien van terugwerkende
kracht aan de pensioenen van vóór
1 April 1911 gepensionneerde offi
cieren en onderofflc., doch toen de
Minister betoogde dat er strijd zou
zjjn met de wet trokken zij hun amen
dementen weer in.
De heer D u y s diende een motie
in, om de Kamer te doen uitspreken
dat de Artillerie-inrichtingen voor
vredesdoeleinden worden bestemd.
INQEZONDEN.
Belt»* \ir»nVToor««llJkü«ifl dei Radastie.
(Vea Wl dSFlnmt* slakK«r> r.oiAt io
.lal Itmnirruol
Geachte Redactie 1
Het zal U en, naar wij vertrouwen,
de meeste lezers van U w geacht blad
wel duidelijk zyn geworden, dat het
voor de Gezondheidscommissie niet
doenlijk is, verder met den heer
Heringa ta discusseeren. Dat de
toestand van het bedoelde gezin aller
bedroevendst is, daarover is de Com
missie het geheel met den heer
Heringa eens. Maar daar gaat het nu
niet om. Het gaat om de beschuldiging
van plichtsverzaking.
In ons vorig schrijven hebben wij
getracht den heer Heringa duidelijk
te maken, dat eene Gezondheidscom
missie niet „daadwerkelijk" kan op
treden, dat zy alleen adviezen kan
geven aan anderen. Wanneer de heer
Heringa nu nog niet begrlipt, dat
zijne beschuldiging misplaatst is, dan
getuigt dat, zacht uitgedrukt, van zoo
weinig begrip, dat verdere discussie
ien nut zou hebben.
Met alle waardeering voor de
menschlievende bedoelingen van den
heer Heringa moet dan ook worden
dat de door hem geuite
beschuldiging een smet werpt, niet op
Gezondheidscommissie, maar op
den schrijver en dat het niet van
lafhartigheid, maar van gezond ver
stand zou hebben getuigd, indien hij
die beschuldiging had ingetrokken.
Namens de Gezondheidscommissie,
G. F. Louwebse, voorzitter.
C. H. Ketneb, Becretaris.
Onze Vloot.
Aan het Nederlandsche Yolkl
Het kan geene verwondering baren,
dat, nu de plannen voor de vorming
van een Volkerenbond vasteren vorm
aangenomen hebben, velen denken
dat algemeene ontwapening lof al
thans belangrijke inkrimping van
legers en vloteu daarvan binnenkort
het daadwerkelijk gevolg zal zijn.
Nu echter eene algemeene of ge
deeltelijke ontwapening als gevolg
dier plannen, bij de jongste behan
deling der Marinebegrooting in de
Tweede Kamer weerklank vond en
er moties werden ingediend, uitspre
kende dat onze Marine dient te wor
den afgeschaft, dan wel ingekrompen,
meent ons hoofdbestuur tegen der
gelijke moties en in 't algemeen tegen
alle uitingen, die een zelfde doelwit
beoogen, ten ernstigste protest te
moeten aanteekenen.
Wy zouden aan onzen plicht, om
ieder vaderlander te doordringen van
het besef, dat ook nu nog een sterke
vloot voor Nederland een levens-
eiach is, te kort doen, indien wjj niet
luide onze waarsGhuwende stem lieten
hooren.
Wij meenen de vraag, of de Vol
kerenbond zal tot stand komen op
eene wjjze, die de goedkeuring weg
draagt van alle naties, groot en klein,
in het midden te kunnen laten.
Wij behoeven eve*min de vraag
aan te voeren of de Volkerenbond
al dan niet een blijvend beletsel voor
alle agressieve bedoelingen zal
Of men die vraag ontkennend dan
wel bevestigend beantwoordEen
vloot is en blyft een dringende eisch.
Voor hen, die zich voorshands
geene al te groote illusiön maken
omtrent het slagen van een Volkeren
bond zal die eisch geene toelichting
van noode hebben.
Deze zullen In den aanbouw van
groote vloten in andere landen stellig
geene aanwijzing zien voor eenig
optimisme. Zy zullen het zekere
boven het onzekere verkiezen.
Maar vooral hun, die van oordeel
zijn, dat de hoop omtrent den Vol
kerenbond vervuld zal worden en dat
deze voortaan gereed zal zijn om elke
daad van onrecht zoo noodig met
geweid te keeren, roepen wy toe
„ook in dat geval hebben wij een
krachtige vloot noodig."
Immers evenals ieder lid van den
Volkerenbond, zal ook ons land ge
roepen worden om naar de mate
zy*er krachten bij te dragen in de
samenstelling der weermacht van
dien bond.
De bepaling der mate van teders
bijdrage zal zeer zeker afhankelijk
worden gesteld van het belang dat
ieder lid heeft by die weermacht.
Dat belaDg zal in de eerste plaats
worden bepaald door de waarde, die
wij en geheel Europa hechten aan
een vrij en onafhaakelyk Nederland.
Maar in de tweede plaats zal dat
belang ongetwijfeld afgemeten worden
naar de waarde, die de wereld hecht
aan onze uitgestrekte, ryke en be
geerde bezittingen in drie wereld-
deelen.
Zoude dan nu de tyd gekomen
zyn om onze Marine af te schaffen?
Landgenootendat kan en mag
uw oordeel niet zijn 1
Onze zeemacht heeft ons eens groot
gemaakt, zy was tot nog toe een
waarborg voor ons bestaan, wij kun
nen haar niet ontberen.
Indien wy ons weerloos maakten,
zouden wij onze roeping en ons be
lang miskennen.
Daaron- moeten wy weerbaar blij
ven, fouten verbeteren, wat verouderd
is hernieuwen en onze zwakte
omzetten in kracht. Dan zullen wy,
hoe de toestanden zich ook mogen
ontwikkelen, verantwoord zijn tegen
over ons zelve en het nageslacht.
Het Hoofdbestuur der
Koninklijke Nederl. Vereeniging
„Onze Vloot",
H. M. van Bemmelen, Voorzitter.
Jhr. C. A. L. vas deb Wtok,
le Secretaris-Pen mngmeeater.
Geachte Redacteur.
Als Secretaris der Vereeniging van
Groentehandelaren, zijdeliDgs betrok
ken zijnde bij de distributie van
aardappelen, zou ik gaarne naar aan
leiding van het ingezonden stuk door
de heeren Luidinga en Swaters in
uw blad van Donderdag j.1. een kleine
ruimte willen verzoeken.
spelde volgens de heeren direct al
een mislukking." Wat toch is het
geval
Door de heeren was een jaar lang
gedistribueerd. Zy wenschten het
echter op de oude conditie niet meer
te doen. Onder ons zegt men: „Zy
wilden er meer van halen." De
directeur van het Levensmiddel en -
bedryf echter kwam overeen met de
vereenigde groenten-handelaren, om
onder toezicht en opzicht van hen
de distributie zelf uit te voeren.
Een ieder deed er het zyne voor,
de heer Amesfoort gaf zyn knechts,
omdat er direct geen gereedschap
was, zelfs zyn schoppen. De heer
Postma gaf ook zyu gereedschap,
de heer Van Os gaf zyn pakhuizen,
ja toen het noodig was op een moment
zyn bascule met gewichten.
Wat deed echter de heer Swaters,
die nu zoo bang is voor den berooiden
toestand der Gemeente-flnancién
Aan de Binnenhaven was er een
best aardappelenpakhuis, eerst had
hy het zoo los i* huur gehad, nu
liet hij direct een contract opmaken
dat het pakhuis door hem voor een
jaar was gehuurd en de Gemeente
kon «laar „het pakhuis" kyken, wat
„zy" toch zeker noodig had.
Toen de heer Swaters zag dat de
onderhandelingen met het distributie
bedrijf niet vlot van stapel liepen,
huurde hy het pakhuis van den heer
Witsenburg, gooide daar eén spoor
wagen aardappelen in, voor de inten
dance (erkunnen er haast 80 in),
en de Gemeente kon er naar kijken.
Als het niet te duur was geweest
had hy het misschien ook wel voor
een half of heel jaar gehuurd, 't Was
wel wat te duur daarom liet hy los.
Wetende dat er voor de aardappe
len-bewerking geschoold personeel
noodig is, hielden de heeren „hun"
personeel nog een paar weken aan
en betaalden die menschen zonder
er werk voor te hebben.
Voor de gemeente was er direct
werkvolk genoeg te krygen, maar
juist niet zoo vele*, die met aardap
pelen bekend waren.
Zyn de heeren, gedachtig aan deze
handelingen, waar de gemeente op
dat moment werkeiyk tegenwerking
door had, tot de conclusie gekomen
om zoe maar te zeggenDe opzet
van het bedryf voorspelde by het
begin eene mislukking. Zoo ja?Dan
laden zij toch een zware verantwoor
ding op zich, en weten degenen
tot wie zy nu zoo angstvallig roe
pen over de gemeente-floanciön, dat,
wanneer het aardappelen-bedryf nu
zooveel meer zal moeten kosten dan
wanneer zy het zouden gedaan hebben
(wat ik neg niet direct toegeef) aan
wien *y dit voor een groot deel te
danken hehben.
Wanneer door de heeren aan de
heeren Raadsleden den raad wordt
gegeven de kosten van de gemeente-
distributie te vergeli jken met de kos
ten door hen het vorige jaar gemaakt
dan wenschte ik toch gaarne op deze
verschillen te wyzen:
Niemand zal róy tegenspreken dat
de aardappelen door de gemeente
ontvangen om te distribueeren, niet
zyn wat men noemt „lekker".
Wy aan den Helder, die gewoon
waren Fxieacbe aardappelen te eteD,
wy houden absoluut niet van dit
soort zand of veen-aardappelen. De
gemeente echter ontvangt ze, en ze
moeten verkocht worden.
Wat moet nu naar myn meening
zyn de bedoeling van „distributie
direct van gemeentewege"? Dit
lo. de consument »oet ontvangen
schoongemaakte aardappelen zonder
rot of vuil (de droge zieken die er
in zyn, kan men niet altyd vinden);
2o. de arbeiders die daarin werk
zaam zyn, moeten ontvangen een
voor dezen tyd behooriyk loon.
Deze 2 punten moeten ni6t uit
gewerkt worden tot het „geld" moet
kosten, maar toch dient er zooveel
mogeiyk naar gestreefd te worden,
dat niemand heeft te klagen.
Wat iB echter de opzet van het
Grossier8-Bedryf?
Punt 1 is: „winst".
En wanneer een koopman een be
drijf begint en uitoefent, dan doet
hy dat om winst te maken.
Een paar voorbeelden.
Het vorig jaar, toen door de heeren
Luidinga en Swaters werd gegros
sierd in aardappelen, kwam de heer
van Amesfoort voor het Distributie
bureau om te laten zien wat voor
aardappelen hy nu toch had ontvan
gen. Het was ongeveer van het
zelfde soort als nu werd weggegooid,
Toch werden ze opgeschept, het
liefst met de deuren en ramen dicht
dan zag men niet wat men kreeg.
Ze moesten verkocht worden. Er
moest geld voor komen, want er
moest „winst" gemaakt worden.
Klaas Bak, een doodgoed man,
liep, toen hy de vuile massa zag,
(die waren nog bevroren ook) weg;
dat was hem toch te erg. Toch
moesten die aardappelen uit de Vij
zelstraat weg. Er moest geld voor
komen. „Winst" moest er komen
en ze werden dan ook opgeschept.
Ongeveer September 1918 weigerde
Bregman aan het spoor, op straffe
van uitgesloten te worden, zulk soort
aardappelen, als nu velen naar de
„belt" gaan. Toch zyn ze verkocht
en natuurlyk naar de magen verhuisd,
want er moest „winst" gemaakt
worden.
Mynheer de Redacteur, ik zal hier
maar mee eindigen. Laat ons hopen
dat er het volgend seizoen geen
distributie van aardappelen meer
noodig zal zyn. Al zullen de aard
appelen dan wel niet zoo heel goed
koop z|Jn, toch is ieder dan weer vrfj
om te gaan waar hy de beste kan
vindea.
Ja, dan zullen wy ook geen last
meer hebben van grossiers, die eerst
trachten door buitensporig hooge
eischen de gemeente het mes op
keel te zetten en wat geld uit de
gemeentekas te scheuren en die dan
later, wanneer hen dit niet gelukt
is, beginnen te klagen over „den
alreeds zoo berooiden staat der ge-
meente-flnancién".
U dankend voor de plaatsruimte,
▼erbiyf ik,
Hoogachtend,
C. Bauib.
aanwezig, ongevraagd adviseerde aan
dien inspecteurer is wel 80 rot.
Eigenaardig was het te zien dat
die inspecteur dit zoo vlug aannam
van iemand, die er niets mee noodig
heeft. Is het echter geen zotteklap?
Zeker er is rot (de heer Swaters had
het nooit, want hy schepte alles op)
de broei maakt nu, maar ook vroeger
rot. Maar wanneer by Witsenburg
°/o moet zyn, dan hadden er baast
10, zegge tien, spoorwagens rot
vandaan moeten komen, ja dan
en er, nu 250 spoerwagens van
10,000 K.G. geborgen zyn geweest,
70 k 80 naar de Belt moeten gereden
worden. Men had dan toch zeker
eerst wel een electrische tram van
de pakhuizen naar de Belt aan mogen
leggen. Maar ookin de Btad was
toch zeker al lang geen aardappel
meer geweest. C. B.
P. 8. Van één, die het weten kan,
heeft de heer Swaters gehoord dat
er by Witsenburg was 80% rot. Die
één die het weten kan en ook alles
UIT OEM OMTREK.
Texel, 6 Maart.
Heden hield de afdeeling „Texel"
van de Vereeniging voer Vrouwen
kiesrecht een herdenkings avond van
het 25-jarig bestaan der vereeniging.
In de met de kleuren der vereen i-
I ;ing sober versierde zaal van Hotel
Texel" waren vele vrouwen en een
klein aantal mannen aanwezig.
Op het gestelde uur, 7$, werd door
de Presidente, Mevrouw Wagemaker-
Key»er, de bijeenkomst geopend met
een opwekkend woord, dat met een
driewerf hoera beantweord werd.
Hierna werd door een klein koor
een meerstemmig lied ten geboore
gebracht, waarna de Presidente een
overzicht gaf van den strijd, dien de
vrouwen ln de laatste 25 jaren hebben
(Betreden. Hulde werd gebracht aan
}r. Aletta Jacobs, en meerdere
voorvechtsters, en scheen het eerst
of de moed verloren zou gaan, vooral
het laatste jaar heeft de vrouwen
dichter by het kiesrecht gebracht,
dan vele jaren te voren.
Gezongen werd „de opmarsch der
vrouwen."
Vervolgens trad Mevr. Van Essen—
Vin ekens op met een rede over
„Vrouwenkiesrecht van het standpunt
der moeder gezien."
De spreekster was niet in alle
hoeken van de zaal even goed ver
staanbaar.
In mooie bewoordingen werd ge
schetst de vrouw, dienende als vrouw
en dienende als moeder. En dan is
de moedertaak wel de hoogste roeping,
die een vrouw heeft te vervullen:
Hoe teeder doet de moeder zich voor,
hoe legt ze steeds het oor te luistereu
naar de geriDgste klanken, die uit
wiegje of ledikantje vernomen kunnen
worden; hoe nauwkeurig slaat ze
iedere beweging gade I Zoo vraagt de
moedertaak reeds in den eersten tyd
van het moederschap de grootste
toewyding. Hoe gaarne zou ze haar
kinderen door haar teedere en leidende
zorg tot mannen en vróuwen gevormd
zien, doch als bare kinderen eenmaal
wat grooter geworden zijn, dan zyn
het alleen de mannen, die zegging
schaphebben. Zyzorgen voorscnolen,
ook voor tuchtscholen, maar de
vrouwen hebben niet het recht voor
de inrichting mede te werken. Ze
worden nog altyd voorgesteld als het
zwakke geslacht. Waar de sterkte
van den man evenwel in bestaat
□iet zoo gemakkeiyk te zeggen. Zou
het zyn in het bedienen van mitrail
leurs? Dat kan ook de vrouw wel
doen.
Neen, de vrouw als moeder staat,
hoog en sterk, waar het de belangen
van het kind, van haar kind geldt.
En daarvoor vraagt ze invloed te
mogen hebben in het Staatsbestuur,
daarvoor vraagt ze het kiesrecht.
Waarom wil men het haar nu nog
laDger onthouden? Zy wil met den
man samen de hand aan den ploeg
slaan, om zoo een schoon, harmonisch
gehèel te vormen. Mag het dan nog
langer bestaan, dat alleen de mannen
stemmen, en dat geen enkele vrouw
en geen enkele moeder het stemrecht
heeft?
Voor uithuizigheid is zeker wel
geen gevaar, wanneer men zoo in de
vier jaar een keer of vyf even gaat
stemmen in het belang van de jeugd,
waaruit toch weldra weder de bur
gerij zal bestaan.
Er moet komen ln den staat een
groote kamer, aan de eene zijde voor
zien met woorden van wysbeid en
liefde van de moeder, aan de andere
zyde met die va* den vader, dan kan
die ïyden tot een schoon geheel.
De vrouw zal tyd weten te vinden,
om de belangen van baar kind te
bepleiten, evengoed als om de teedere
zorgen voor haar kroost in huis en
in het leven voor haar rekening te
houden. Maar vooral ook zuilendoor
de medezeggingschap van de vrouw
verschillend© wetten veranderen, die
thans den man alleen de macht in
handen doen houden. De man doet
met de kinderen wat hy wil, met.
het geld eveneens, en de vrouw heeft
niet het minste in te brengen.
De jeugd wordt thans schandelijk
verwaarloosd, tuchtscholen en gevan
genissen worden gevuld. Dit zal zeker
anders worden, wanneer de vrouw
het kiesrecht sal hebben verkregen,
wanneer de moeder wat over hare
kinderen zal hebben te zeggen 1
Applaus volgde.
In de pauze werden enkele num
mertjes strijdmuziek gegeven door
den heer Son en anderen, die ook
zeer wel voldeden.
Na de pauze werd een feestlied
gezongen, dat door de onbebooriyk-
heid van eenige jongelieden achter
in de zaal niet tot zijn rechtkwam.
Volgde „Texelsch Marijke", die in
do Texelsohe kleederdracht een voor
dracht hield in de texelsche taal.
Mej. C. Dalmeyer, wie de gouden
kap wel tooide, had eer van haar
werk. Ze werd dan ook luide toege
juichten ter ugger oepen
Een mooie hulde werd gebracht
aan mr. Marchant door een achttal
jonge dames getooid met vlag e*
steek, elk dragende een der letters
M. A. R C. H. A. N. T.
Harteiyk klonk achter elk couplet
het: Marchant Marchant, leve mr,
Marchant I"
Een prettig schimmenspel in vyf
bedrijnen, voorstellende het lot van
Donna Bella, wekte zeer de lachlust
op. Het slot was, dat zy haar be
minde Diögo niet kreeg, maar door
ingenomen morphine stierf, 't GiDg
Nadat nog een paar muzieknum
mers waren gegeven, sloot de presi
dente de vergadering met dank aan
de spreekster en aan allen die tot
het welslagen van .den feesteiyken
avond hadden bygedragen.
De afdeeling „Texel" van de V.
V. V. heeft er slag van, mooie avon
den te organiseeren.
Hulde aan het Bestuur I
Onze vroegere plaatsgenoot de heer
M. H. Tuinder, thans hoofd der school
te Opmeer is in geiyke betrekking
benoemd te Dubbeldam.
TbxbI, 7 Maart.
In den loop dezer week zyn van
hier uitgevoerd: 48 schapen en 10
kalveren.
Een paard van den veehouder K.
te De Koog, alhier, heeft in den stal
ziju meester zoo hevig geslagen, dat
de man ernstige kwetsuren bekwam.
Terstond moest geneeskundige hulp
worden ingeroepen.
's Mans toestand moet ernstig, doch
niet hopeloos zyn.
Aan de kas van het Witte Kruis
alhier, heeft men kunnen afdragen,
het belangrijk bedrag van f 117.41$
als netto opbrengst van de keurige
opvoering van 't tooneelstuk ,'t
Generaalsvrouwtje." 't Succes is dus
ln tweeërlei opzieht goed geweest.
Callantsoog.
De pas opgerichte Rederijkers
kamer alhier heeft tot bestuursleden
gekozen: D. de Haan, voorzitter,
7n. ten Boekei, secretaris, Adr. Vos
Jbz., penningmeester, D. Hoek en
P. Vos.
De eerste uitvoering is bepaald op
Callantsoogerkermis.
Aan den heer Jb. Duit, sedert vele
jaren lichtwacbter bij 's Rykskust-
verlichting te Zanddyk in deze ge
meente, is wegens meer dan 65-
j&rigen ouderdom, eervol ontslag uit
's Ryksdienst verleend met ingang
van 1 April 1919.
Burgerl Stand »an Wiarlngan,
over de maand Februari 1919.
GEBORENGeertje, d. v. P. Kuut
en T. TIjsen. Maartje, d. v. P. Kuut
en T. Tysen. Dirk, z.v. F. Pruimboom
en G. Bais. Nan, z. v. S. Omis en N.
Pool. Marie, d. v. Jb. Kool en T. Tysen.
Wilhelmina, d. v. N. Koster en M.
Poel. Jacob, z.v. J. Post en A. Metse
laar. Cornelia Hilgonda, d.v. Th. H.
Boersen en M- Kuut. Aaffce Elisabeth,
d.v. Jb. Keulen en L. L. v. d. Berg.
Geertje, d. v. M. de Haan en C. A.
Krommedam. Alida Geertruida, d. v.
Kaleveld en M. Kaleveld. Jan, z.v.
P. Mosk en A. Smit.
ONDERTROUW Den GETROUWD:
C. Boontjes en G. Hegeman.
OVERLEDENSimon Wagemaker,
oud 73 j., wedn. van M. Halfweeg.
Geertje Lont, oud 67 j-, echtgen. van
C. de Jongh. Arie, z. v. A. Duljnker
en A. Bakker, oud 4 m. Meiei t Tysen,
oud 86 j., echtgen. van M. Lont.
Autje Tysen, oud 52 j., echtgen. van
A. M. Hegeman.
De opzet van het Bedrijf voor- weet was zjjn knecht, die daarjuist er wreed naar toe.
NIEUWE UITGAVEN.
Wy ontvingen ter aanbonding een
van de Strydkreet, orgaan van
het Lerer des Heils met artikels*
over de nieuwe leiders voor Neder
land, den commandaot William Ho-
ward en eebtgenoote.
Dalmeyers instituut voor zelfont
wikkeling zond ons het Maart-ne. van
„Vooruit I" maandblad voor voort
gezette zelfontwikkeling, speciaal ge
wijd aan handel en Industrie ter ge
legenheid der Jaarbeurs.
De „H B.S.'er" is een nieuw, offi
ciéél orgaan van de Nederl. H.B.S.-
bond onder redactie van S. A. Appel,
Gorinchem. Het bevat sportverslagen
en offlciêele mededeelingen verschil
lende artikelen enz.
Inploatt van kaarten.
Ondertrouwd
DEBORA ELTE
en
HIJMAN OUOKERK.
BELO OUOKERK
LEA ElTE
en
LOU'S LEVIE.
Helder, 7 Maart 1919.
Huwelyksvoltrekking 25 Maart a.s.
Receptie 2-4 uur „Casino"gebouw,
alhier.
Inplaats van kaarten.
Heden ontsliep zacht ea kalm
myn lieve Vrouw en der Kinderen
'.orgzame Moeder, Behuwd- en
Grootmoeder,
MARiA CHRISTINA BUL- DE SMU,
in den ouderdom van ruim 70 jaar.
Dat zy ruste in vrede.
K. BIJL,
Kinderen, Behuwd- en
Kleinkinderen.
Helder, 6 Maart 1919.
Vischstraat 24.
10E EN LAATSTE
WINTER-CONCERT
te geven door het
SYMPHONIE-ORCHEST VAN HET
STAFMUZIEKKORPS OER KON. MARINE,
Directeur: A. L. Hazebroex,
op Dinsdag 11 Maart 1919,
aanvang 8 uur precies,
in de Concertzaal „Tlveli".
PROGRAMMA:
1. Ouverture „Egmont"
L. van Beethoven.
2. Concert (d dur) voor
viool met orkestbegeleiding
L. van Beethoven.
AlldglOBOD t'O-po b La-gh.llo c. B Bdo
De Bear JOH PaI.4.
8. Romantische ouverture H. Bunje.
O aedra.an :n dan H ar O DOPPER.
4. Symphonie No. 8 (Erolca)
L. van Beethoven.
a AHegio con brio. b ia funobre.
Seheiao. d. Finale.