COURANT Tweede Blad. No #060. ZATERDAG 8 MAART 1D19 *7e JAARGANG UitgeverC. PB BOER Jr., Helder. Oplaag 7000 ex. Abonnementsprijs; In de stad f 1.10, per poet t 1.3S, Bolteoland f 2.35. Losse ex. 3 cent BUITENLAND. De algemtene toestand. In het begin van het jaar 1918 heeft deRussisehe regeering verklaard, dat zfj de voorstellen van ie centralen aangaande de bezette streken van Rusland verwierp. De houding van de Russische gedelegeerden was in het geheel niet deemoedig. „Gij hebt onze legers overwonnen", zoo zeiden zij, „maar wy vechten door met de fakkel der revolutie." Hee onwerkelijk klonken die woorden nog, toen zy, nu ongeveer een jaar geleden door den heer Trotzky werden gouitl En toch liepen, vóór iat het jaar om was, do Duitsche troepen even hard naar huis, als de Russische het hun hadden voorgedaan. Trotzky'a een vormige rhetoriok hoeft het gewonnen van den vuistslag van generaal Hoffmann. De Duitsche onderhande laars te Spa staan op de plaats, die de Russen in Brest-Litofsk innamen, en het zijn de geallieerden, die met de vuist kunnen slaan, ale zij er lust in hebben. 'Het Is nu voor de Duit- schers te laat om Trotzky'e waar schuwing met zijn fakkel ter harte te nemen, maar de rest van zijn methode's kunnen nog wel tot leer zaam voorbeeld strekken. Inderdaad hebben eok zy nu voor het eerst eens „Neen" gezegd. De Duitschers kunnen ïrotzky's woorden over de fakkel nog niet ever- nemen, want daarvoor is by hen te lande de revolutie nog Diet ver ge noeg gevorderd. Immers de Duitsche regeering zelf, met de leiders van de meerderheids-socialisten vooraan,|heb ben hun macht aan een nog slechts „burgerlijke" revolutie te danken, eu zij doen te zamen alle moeite om de zoogenaamde „proletarische" revolu tie den kop in te drukken, die tijdens de onderhandelingen te Brest in Rus land reeds de overwinning had be haald. Maar toch, als by onderhandelingen over wapenstilstand of vrede, een party, die uit militair oogpunt vol komen weerloos is, een „neen" durft te laten hooren, dan geeft zy daarmee te kennen, dat zy er niet in gelooft, dat de middelen, waarin de tegen- party de baas is, de militaire middelen nameiyk, de eenige factor zyn, die den doorslag geeft. Dat ongeloof is in deze dan ook volkomen op zyn plaats. Een her- yatting van den oorlog, al zou die ook volstrekt eenzydig zijn, is voor de entente momenteel allerminst verkiezelyk, en zij zal zich nog wel eens bedenken, voor zy er toe over gaat. Daarom behoeftjmen de tyding, dat de onderhandelingen te Spa op een dood punt zyn gekomen, niet tragisch op te nemen. Integendeel, deze omstandigheid kan de komst van den vrede meer bespoedigen, dan het voortdurend pruttelend „Ja" zeggen van de Duitsche onderhan delaars. Foch heeft zyn lijstje van militaire voorwaarden by den Raad van Tienen, die zich voor gelegenheden als deze in „Opperste oorlogsraad" pleegt te verdoopen, ingediend, en hy heeft het teruggezonden gekregen. De voorwaarden zyn nog niet scherp genoeg, zoo heet het. Dit klinkt allemaal heel ernstig, maar het zijn niet de militaire veorwaarden, waar de kwestie om draait, het gaat om de economische voorwaarden, die met de militaire voorwaarden wor den verbonden. In als men nu hoort, dat de militaire voorwaarden nog zullen worden verzwaard, en dat zy van duurzamen aard zullen worden ge maakt, dan heeft dat naar alle waarschyniykbeid in, dat de econo mische voorwaarden, de voorwaarden omtrent ds levering van levensmid delen, zullen worden verlicht, en zoo heeft men hier feitelyk met een vermomde concessie aan Duitschlaud te doen. Want de ontwapening, daarin zullen de Duitschers niet lastig zyn. Meer dan 200.000 man om de orde te bewaren begeeren zy niet. Het biykt al meeiiyk genoeg een troepen macht van die grootte te vinden, waarvan niet ten minste een derde volkomen onvertrouwbaar is. Dat hseft _meu nu weer te Berlyn gezien. Het is uitgekomen, dat op de Alexanderplatz de regeerings- troepen in het hoofdcommissariaat van politie fsitelyk belegerd zyn gewsest door afvallige troepen, ver sterkt door gewapende stakers. Dsze opheldering wijzigt eehter den indruk niet, dat de rsgeering de heels be weging, die een voorbarig en onvoor bereid karakter draagt, «r wel onder zal krijgen. Het pleit om ds Alexan derplatz schynt ook al in het voor deel van ds regeering te zyn beslist. ,N. Rott. Ct." Ds ontwapsalag van Dillsohlaad. Parijs, 7 Maart. Lloyd George 1b teruggekomen niet alleen overtuigd, dat er snel moet gewerkt worden, maar ook dat men, om leder toe komstig gevaar te bezweren, nog veel verder moet gaan met de ont wapening van Duitschlaud dan eerat was voorgesteld. In den oppersten oorlogsraad heeft hy uiteengezet, na eerst hulde te hebben gebracht aan de militaire deskundigen, dat de hernieuwing van den wapenstilstand niet alleen een militairen maar ook een politieken kant heeft, waarvan de definitieve regeling toekomt aan de hoefden der regeeringen. Lloyd George heeft geconcludeerd tot verscherping der militaire voor waarden met name wat betreft het -.-vu uiöi, uluc nai> uowoit iiot effectief, dat Duitschland mag behou den. Hij heeft daarna het debat tot heden verdaagd om zich te beraden met de Britsche delegatie over e« voorstel in dezen geest. Getrouw aan bet systeem sm beginnen met de eenvoudigste quae- sties en daarna de moeilijkere te behandelen, was de raad begonnen met den tekst der maritieme voor waarden. Het „Journal" zegt, dat de Brit sche admiraliteit deze voorwaarden heeft opgesteld en voegt eraan toe, dat men er op kan rekenen, dat de Britsche deskundigen niets hebben laten bestaan van het machtig werk tuig, door von Tirpitz geschapen noch pantserschepen, noch duikboo- ten, noch arsenaals, nsch het ge duchte defensieve en offensieve stel sel dat, onder de bescherming van Helgoland, gevormd wordt door de marine-basis van Kiel en Wilhelms- hafen. Dat alles zal geslecht worden. Daarover zyn alle geallieerden het eens. De quaestie, wat men met de schepen zal doen, is aangehouden. Wat de militaire quaestie betreft, kan men eveneens een zeer groote gestrengheid verwachten van zyde der geallieerden. Men bestudeert thans de vraag wat de beste wyze is om te beletten, dat Duitschland zich in het geheim op nieuwe aan vallen voorbereidt. Daarvoor moet een keuze worden gedaan of men aan Duitschland een vrij willigera- dan wel een conscriptie- leger zal opleggen. Vermoedelyk zal heden de lucht- quaestie worden behandeld. Eerst als de beste middelen ge vonden zyn om Duitschland definitief in militair opzicht weerloos te maken, zal men de territoriale voorwaarden bespreken. "ïzake de houding van Lloyd George zegt de „Figaro", dat het uitstekend is dat het denkbeeld om de voorwaarden te verscherpen uit gaat van Engeland. Ging het van Frankryk uit, dan zou men hebben kunnen zeggen, dat wy toegeven aan een bekrompen chauvinisme en aan den wensch om het overwonnen Duitschland naar hartelust te ver trappen. Nu het initiatief is genomen door de objectieve koele en bezonnen Engelschen, zal men begrijpen, dat de geallieerden dienaangaande zeer vast- omiynde verlangens hebben, waarvan zy geen enkele afwyking zullen toe laten. Da ParIJSGha coafaraatla. Londen, 7 Maart. Uit Parysde bespreking over de te Spa gerezen moeilijkheid is tot morgenmiddag uitgesteld. De door Lloyd George geamendeerde voorstellen over de ontwapening van Duitschland zijn aangenomen. Hat lat van da Duitsche «loot. De „Times" meldt, dat ze een telegram ontving uit Hoek van Hol land, zeggend dat de Nederlandsche scheepssloopers het voorstel om de Duitsche oorlogsschepen te doen zin ken betreuren. Zy zouden vele mil- lioenen ponden sterling willen betalen voor het sloopen der schepen. Yoor het werk waren er in Nederland voldoende werkkrachten. Da vradasvoorwaardan. Tardieu deelde aan journalisten ede, dat de raad van tien Donder dag het ontwerp voor de maritieme vredesvoorwaarden had besproken en vrywel tot overeenstemming was gekomen. Het onderzoek der militaire voorwaarden was uitgesteld tot Vry- dag, daar een gedacbtenwisseling noodig was ter beslissing over de vraag of de aan den vyand op te leggen voorwaarden nog strenger zouden moeten zyn dan die door de militaire raadgevers van den raad aanbevolen. In beginsel waren alle leden van den raad het hierover eens. Naar de „Times" uit Parijs ver neemt, zyn de bepalingen van de preliminairen er op gericht het Duit sche vliegwezen geheel lam te leggen tot de verplichtingen van het defini tieve vredesverdrag alle zyn verdeeld. Duitschland zal echter enkele vlieg tuigen mogen behouden voor het zoeken van mynen, terwyi het geen loodsen enz. voor vliegtuigen zal mogen hebben binnen 40. K.M. van de grens. Yliegkampen binnen die strook moeten onbruikbaar worden gemaakt. De Btlgioohe olsohen. De Parijsche correspondent van het H.bl. meldt: De commissie voor de Belgische eischen heeft haar rapport voltooid. Zy eoncludsert tot herziening van het verdrag van 1839. Eaa waarschuwing van da V. S. aan Italië. Washington, 8 Maart. De V. S. hebben Italië gewaarschuwd, dat, indien het voortgaat met het belem meren der bevoorrading van de nieuwe Zuid-Slavische en Tsjecbo- ■lowakischeataten, er stappen gedaan zullen warden om den aanvoer van Amerikaansche levensmiddelen naar Italië geheel stop te zetten. Da Zuld-Amarlkaaan la de meerderheid. Parys, 6 Maart. Op een hyeen- komst van afgevaardigden der klei nere mogendheden voor de verkiezing van vyf afgevaardigden, die haar gezamenl|k zullen vertegenwoordi gen in de flnancieele commissies, hebben de Zuid-Amerikanen, de meerderheid waren, weten te bewerken, dat gekozen werden de afgevaardigden van Brazilë, Portugal, Ecuador, Bolivia en Panama. De andere kleine mogendheden kozen daarop nog vier afgevaardigden, wier verkiezing echter door den oppersten raad moet worden goedgekeurd. Hst paleis vaa Egmoad als zatal vaa den Volkerenbond. Het college van B. en W. van Brussel stelt den gemeenteraad voor het paleis van Egmond aan president Wilson aan te bieden als zetel voor des Volkerenbond, Duitschland. Da toestand te Berlijn. Berlyn, 6 Maart, 's avonds. De toestand is in den loop van den dag aanmerkeiyk ernstiger ge worden. Het aantal stakers is toe genomen. De bladen zyn in het geheel niet verschenen. Ook de arbeiders der electriciteitsfabriek hebben het werk schynbaar gestaakt, want Ber lyn was van des avonds halfzes af zonder licht. Op den Alexanderplatz is het hedtn weer tot botsingen gekomen. Het gerucht loopt, dat 30,000 ge wapende Spartacisten uit Midden- Duitschland op weg zyn naar Berlyn, Berlyn, 6 Maart, half acht 's avonds. De gedeelteiyke gevechten in het hart der stad zyn gedaan. De regeerings- troepen leden naar verhouding ge ringe verliezen, vooral omdat van infanterie weinig gebruik werd ge maakt. Men deed het grootendeels met artillerie, mynwerpers en vooral met machinegeweren af. Tal van menschen werden gevangengenomen. Berlyn, 7 Maart. Om zeven uur hedenavond was de algemeene sta king feitelijk geëindigd. De onder- grondsche spoor heeft het verkeer aaistonds hervatde zetters en druk kers keerden kort daarep naar hun werkplaatsen terugde telefoon werd voor particulier gebruik vrijgegeven. Hedenmiddag is de algemeene sta king in Ha 11e opgeheven. Het treinverkeer over Erfurt is sedert gisteren weer opgang. Het tramver keer in Hal le zal Zaterdag worden hervat. Tijdens den nacht zyn 34 plun deraars In hechtenis genomen. Een er van is doodgeschoten. De staat van beleg blyft vooralsnog gehand haafd, doch zal langzaam in kracht afnemen. Oc algemeens staking gellndigd verklaard. Berlijn, 7 Maart. De stakings commissie van de Beriynsche ar beidersraden heeft hedenavond be sloten de algemeene staking voor geëindigd te verklaren. Daar echter aan de arbeidersraden de definitieve beslissing is, moet deze nog afgewacht worden. Echter kan er niet aan getwyfeld worden, dat de meerderheid zich morgen zal houden aan het besluit van de Spartacist«nterechtgesteld. Beriyn, 7 Maart. Hit betrouwbare bron wordt medegedeeld, dat een groot aaatal (men spreekt van meer dan 100) Spartacisten, di© zich schul dig gemaakt hadden aan oproer, dood geschoten zyn door de militare over heid krachtens het recht, haar biertoe verleend door den Btaat van beleg. Engeland. Engslssd'a lagsr. Londen, 6 Maart. In tweede lezing is in het Lagerhuis het ontwerp aangenomen, waardoor de regeering in staat wordt gesteld, na de expira tie van de wet op den dienstplicht, welke by het teekenen van den vrede niet langer van kracht is, voldoende strydkrachten te handhaven, om in den toestand te voorzien. Eau Britsche wsarsshuwlsg. De „Daily Telegr." wydt een artikel aan den ïood in centraal- en Oost- Europa en betoogt, dat nog niet vol komen wordt ingezien dat alle hoop voor de toekomst, alles, wat we hoop ten te winnen door de vernietiging ▼an het „Prussianism" afhangt van de wijze, waarop het groote probleem der voorziening sal worden behandeld. Als dit vraagstuk niet krachtig wordt aangepakt zal er geen Duitschland over bleven om mee te onderhandelen. Het voedselgebrek is het grootste gevaar, dat algemeene anarchie doet dreigen. Er is, zegt het blad, geen twijfel aan den ernst van het voedings- vraagstuk in Duitschland, en in Oosten ryk-Hongarye en Rusland zyn de zaken nog erger. Ook in Boheme en Tsjecho-ilovakye in het algemeen en in Polen zyn de zaken ernstig genoeg om de mogelijkheid te wekken van anarchie en politieken ondergang. De „Daily Teleg." dringt dus op de levensmiddelenvoorziening dier vol keren aan, omdat anders al hst werk van de vredesconferentie te gronde zal gaan en het gevaaar groot is van een verspreiding van de politieke ziekte-epidemie. Eegelasd en de Isvaasmiddaltn- voorzisnlRg. Londen, 7 Maart. De levensmid delencontroleur Roberts, die heden in New-Castle het woord heeft geveerd, heeft de kwestie besproken eenige artikelen van de gecontroleerde lijst af te voeren en gezegd: wy zijn bezig het toezisht op de margarine en de thee op' te heffen. De aanvoer dezer artikelen is nu zoo overvloedig dat de opheffing kan geschieden. Over den algemeenen levensmid delentoestand zeide Robertswy moeten er voor waken niet te veel in ons zelf op te gaan, maar te denken aan den nood van Europa als geheel. Uit inlichttngen, die my van vol strekt onbestrydbare zyde bereiken, blykt dat de toestand in grove trekken niet minder dan tragisch is. Het niet te veel om te zeggen dat Roe menië, Servië, Oostsnryk en Duitsch land verhongeren. 8edert de wapen stilstand werd onderteekend hebben de geallieerden voor al deze landen gedaan wat zy kunnen, doch het is niet genoeg en de vraag rijst thans of wy in staat zullen zyn voldoende levensmiddelen noor deze landen te krijgen om een catastrofe te voor komen. Het Engclscho rsuzaaluchtichip. Londen, 6 Maart. De Engelsche stuur ballon, de „R 38", die 670 voet lang is en 80 voet in doorsnede meet, toegerust is met 5 motoren, ieder Yan 250 P.K., en 4 personen- kajuiten heeft, maakte gisteren haar proeftocht van drie uren, waarbij 30 passagiers werden meegevoerd. De ballon stond onder bevel van officie ren van het „Royal Flying Corps". De stuurballon wordt ondergebracht in een ontzagiyke loeds, myien in het rond zichtbaar, en waarvan de 4 ontzaglijke deuren ieder 180.000 kilo wegen. Er' zijn honderd man noodig om een van die deuren open te draaien. Nadat de zandzakken waren uit geworpen, steeg de ballon statig om hoog, de motors begonnen te gonzen en daarop zette het luchtschip koers naar Huil, manoeuvreerde geruimen tijd en keerde toen huiswaarts wegens verandering van weder. Volgens een medewerker van „Evening News" belemmerde de wind de landing, die evenwel met Bucces plaats vond. Frankrijk. Ec Fransohc mijnwerkers. Evenals in Engeland, gaan ook de Fransche myn werkers krachtige eischen stellen. Te Bruay heeft dezer dagen een congres plaats gehad onder leiding van Batly en Cadot van de mijnwerkers van het Pas-de-Calais, waar van de maatschappyen geëischt werd de achturendag en 50 pet. opslag. Verder werd verklaard, dat men zich in verbinding zal stellen met het Fransche spoorwegpersoneel, met de mynwerkers van de andere mijn- bekkens en met de Engelsche arbei- ders-Triple alliantie om overleg te plegen over een gemeenschappeiyke actie voor het geval aan de eischen ien gehoor mocht worden gegeven. Marcel Cachin waarschuwt in de „Humanité" regeering en parlement voor redevoeringen en lapmiddelen en dringt aan op daden. De slsgvüdea. Sinds October 1916 is by velen het denkbeeld gerezen gedeelten van het slagveld te „conserveeren" in den toestand, waarin loopgraven, onder komens, enz. verkeerden tydens den stryd, als een pieuse herinnering en hulde aan de „diables bleus". De Fransche toeristenbond maakte reeds groetscheepsche plannen om tochten naar de slagvelden te organiseeren. Maar dit alles, schryft de „Matin", zal niet zoo mogen wezen. De be richten, welke van de desolate ope- ratietooneelen worden ontvangen, wijzen erop, dat overal de „souvenirs de guerre"in elkaar tintten en weiara tot onherkenbare ruines zullen zyn veranderd. Zeker, de met den grond gelijk gemaakte dorpen zijn nog niet herrezen, maar dageiyks brokkelen de betonnen blokhuizen af, terwyi groote stukken ervan naar alle zijden worden weggesleept. De verdedigings werken op de veelomstreden Hartman- weilerkopf worden gesloopt door de genen, wie het juist ter harte moest gaan, dat zuik een monument onge schonden bewaard bleef. Technisch onberispeiyk ingerichte onderaard- sche schuilplaatsen, verbandplaatsen, enz. laat men onderkomen en instor ten. Wat de elementen spareD, ver nielen Fransche handen. De beruchte granaattrechters worden de graven van de yzerdraadversperringen, wel ke, door regen en wind losgewoeld, omvallen. Over de verschillende be roemd geworden punten van het front, zooals het doolhof van Souchez, hoogte 108 by Berry-au-Bac. de forten van Douaumont en Vaux, de waar nemingsposten op den berg Sinalin het bergplateau bij Reims, de werken in de HiDdenburglinie zyn door den Toeristenbond rapporten opge steld voorzien van photo's, enz., welke sinds maande n reeds overgedragen zy n aan een ministerieele commissie voor de conservatie van die „reliques". Maar er gebeurt niets en weldra zal het geheele front nog slechts éën hopelooze ruïne zyn. Esa HoRgaarseh offaniief tsgan da Roomaaaa? Londen, 6 Maart. De „Times" heeft gisteren uit Weenen een tot dusver nog niet bevestigd bericht ont vangen, volgenB hetwelk de Hongaren op een breed front tot den aanval tegen de Roemenen zouden zijn over gegaan' Nederlaag der bolsjewlkl. Riga heraamaa. Londen, 6 Maart. De „Daily Telegr. zegt dat te Londen bericht is ont vangen, dat de Duitsche troepen in de Baltische provinciën aan de bolsjewiki een geduchte nederlaag hebben toe gebracht en Riga hebben hernomen. PLAATSELIJK NIEUWS. Dg Brandstoffen-Distributie. Van! de Brandstoffen-Commissie ontvingen wy het volgende schrijven Ingesloten hebben wy de eer U een afschrift te doen toekomen van een brief der Rykskelen-Distributie te Den Haag, in antwoord op een door ons schrifteiyk ingezonden klacht, de distributie der brandstoffen in onze Gemeente betreffende, naar verhouding van die in anderen met ons gelijk te stellen plaatsen. Bij welke klacht wjj ook het vergelijkende staatje dat in Uw blad dd. 11/2 1919, en volgende Nos., onder het hoofd Brandstoffen-Distributie voorkwam, voegden. Uit bygaand schry ven zal U biyken dat de door U verzamelde gegevens ten deele onjuist en ten deele on volledig waren, waarom wy U ver zoeken in aansluiting daarop tot publicatie van het aan ona toege- Dlstributie op bovengenoemd artikeltje te willen overgaan. Het hierboven bedoeld schry ven van de „Rijkskolen-Distributie" luidt als volgt: Den Haag, 26 Febr. 1919. Aan de Brandstoffen-Commissie Den Helder. Naar aanleiding van het ons toe gezonden couranten-artikel, betref fende den stand der brandstoffen- voorziening in het district den Helder, herhalen wy, dat onze toewyzingen voor Uw district zoo ruim zyn als de beschikbare kwaliteiten maar eenigszins veroorloven. De gegevens in bygaande courant -zyn evenwel ten deele geheel onjuist, dan wel ten deele onvolledig, oaadat daaruit niet blijkt de totale stand van levering in een bepaald district, dus welk percentage b.v. aan de groepen B., C. en D. op de rant soenen is verstrekt. Sommige dis tricten hebben van onze totaal-toe- wyzingen een te groot gedeelte op de minimum-rantsoenen afgegeven, waardoor zy dan de andere groepen niet naar behooren konden helpen. Overigens refereeren wy aan de circulaire, die U óón dezer dagen, omtrent de Distributie in Maart, enz. zal worden toegezonden. Ryks-Kolendistributie. Evenals by de klachteD over de gasrantsooneering maakt het Ryks- kolenbureau zich ook thans met een Jantje van Leiden van de zaak af. Wij krijgen evenveel als andere plaatsen, maar het resultaat in de praktijk is, dat tal van plaatsen meer hebben gedistribueerd aan minimum-rantsoenen dan den Helder. Thans weer bevat „Het Vaderland" de mededeeling, dat in Den Haag de bons 10 en 11 Maandag inwissel baar zijn Zou dan, onder den rook van het Kolenbureau zelf, deBrand- stnffencommissie in den Haag een voudig de groepen 3, C en D maar niet bedienen Geloove dat wie wil. Ook met de kolen voorziening voor de gasfabriek ging het op dezelfde wyze. Uit niet te weerspre ken cyfers is door bevoegde personen en ook door ons, aange toond, dat wy ver en ver achterstaan by andere gemeenten, zoo zelfs, dat wy b.v. reeds vier jaar lang geen straatverlichting hebben; maar het Rykskolonbureaubeweert: wykrygen precies evenveel kolen als de anderen. Zooals reeds in het „Handelsblad" van Donderdag werd opgemerkt, belet de Rijkskolendistributie op het oogen- blik de onmiddellyke verbetering van den' toestand. Dat is het gevoelen van alle deskundigen. De kolenhandel ontvangt veldoende offerten uit het buitenland, doch mag ze niet accep- teeren. Hoe eerder het Rykskolenbureau wordt opgedoekt, hoe beter. Beroerder dan wij het op het oogenblik hier te Helder hebben, kan het niet wordenl VolksverttysBwoo'diglsg an revolutie. Over bovenstaand onderwerp sprak voor de A. G. O. de Amsterdam- sche hoogleeraar prof. A. G. van Hamel gisterenavond. Vermoedeiyk tengevolge van het minder gunstige weer was het bezoek niet zoo druk wy dat van de A. G. O. gewoon zyn; zooals het bijna altijd gaat, hadden de afwezigen ongelijk, want do causerie van prof. van Hamel en vooral de fraaie lichtbeelden waren zeer interessant. Geen der beide onderwerpen, aldus de hoogleeraar, is ons bijzonder sympathiek. Het aanzien van de parlementen (want dit geldt vol strekt niet alleen voor ons land, maar is een internationaal verschijn sel) is in de laatste jaren gedaald, en eok het begrip „revolutie" is ons niet byster sympathiek. Niettemin bestaat tusschen beide zaken ver band, want geen enkel parlement is kunnen ontstaan zonder voorafgaande revolutionaire woelingen. Hetgeen men de parlementen verwijt is hun logge, langzame wyze van werken, waardoor in den wetgevenden arbeid weinig voortgang is, hun gebrek aan kennis van zaken, waardoor ver keerde of ondeskundige wetten ont staan, tenslotte het feit, dat ze niet of onvoldoende het volk vertegen woordigen. Hiervan is dan ook al het gevolg, dat thans in Rusland en in Duitschland de sovjets en de areolraden zyn ontstaan; plaatselijke lichamen, die in meer direct contact staan met de bevolking. Geen van die parlementaire instel lingen is langs rustigen weg tot stand gekomeneerst na langdurigen stryd heeft het volk medezeggenschap in den wetgevenden arbeid gekregeü. De grondgedachte van het parle mentaire stelsel: dat een volk geen kinderkamer is, door voogden be- heerscht, maar een verzameling van mondige menschen, die, als de staat iets van hen verlangt, ook mede zeggenschap willen hebben, die grondgedachte is gezond. Dat laüg zamerhand het parlement ontaard is tot een plaats waar ontzettend lang gesproken en dientengevolge weinig gedaan wordt, is zeer te betreuren. Niet alleen kan een parlementaire regeering geen besluiten nemen die niet in overeenstemming zyn met den wil der volksvertegen woordigiüg, maar de Kroon kan ook haar minis ters niet handhaven als het volk hen zijn vertrouwen opzegt. Het volk kan dus de ministers - naar huis Dit stelsel is zeer oud. Een Fransche schrijver heeft gezegd, dat het eigen- lyk gegroeid is in de moerassen van het oude Germanië. Inderdaad was geen volk minder geschikt zich tyranniek gezag te onderwerpen dan de oude Germanen. Geen wonder dan ook dat de volksmacht voor 't eerat zonden antwoord der Rykskolen- in de Nederlanden tot uiting kwam. De onafhankelijkheid zat in ons blo*d en is feitelyk de oorzaak geweest van onze onafhankeiykheid. Koning Philips II wilde geen rekening houden met de wenschen van het Neder landsche volk, waardoor ontevreden heid ontstond en opstand. Wel eigenaardig is dat in die dagen tevens de opbloei valt van het Cal vinisme. Calvyn ging zelfs zóóver, dat hy schreef, dat een volk het recht had zich tegen den vorst te verzetten, indien die vorst het iets, tegen den wil des volks in, wilde opleggen. Dezelfde revolutionaire idéé vindt men thans in belichaamd in het bolsjewisme. In de praktyk ver- wezenlykte zich Calvy'n's leer dan ook, toen de Nederlanders Philips afzworen. Prins Willem I heeft het eerst het recht van de volksvertegenwoor diging erkend, doordat hy verklaarde alleen in overleg met de Statea te willen regeeren. Als een soort tra ditie is dit gebruik in het huis Oranje ingeweven. De stadhouder Willem III wilde slechts als vorst in Enge land regeeren indien hem een parle ment werd gegeven. Met een volksvertegenwoordiging alleen is men echter niet klaar; daarnaast moet, als uitvoerende macht, een regeering zetelen. Immers een groot lichaam als een volksver tegenwoordiging zou alleen niet kunnen regeeren, de boel zou al spoedig in 't honderd loopen. Een parlement kan alleen optreden als controleerend orgaan. In zijn zui- versten vorm is het parlement het eerst in Engeland gekristaliseerd. De Hollanders hadden het eerst het be ginsel toegepast, doch de Engelschen de uitwerking. Maar ook hier giDg dit niet zonder bloedvergieten ge paard (onthoofding van Karei I in 1648). Van uit Engeland breidde de parlementaire regeerings vorm zich uit over Frankryk en Nederland, maar steeds ging dit met strijd ge paard. Nog in de 19e eeuw werd in ons land voor een parlement gestre den tot 1848 toe. In dat jaar ontstond een nieuwe grondwet, maar het duurde jaren voor het nieuwe par lementaire stelsel voldoende was doorgedrongen. Berst in 1866 gebeurde het, dat een eind gemaakt werd aan de auto cratische wfize van optreden der regeering. Uitvoerig verhaalt spr. de gebeurtenissen, die zich in dat jaar afspeelden met den minister Heems kerk, die herhaalde malen tegen den telkens opnieuw uitgesproken wil des volks in, de regeering handhaafde, zelfs den koning in het geding bracht. Tot ten slotte de Eerste Kamer den koning verzocht de regeering te ont binden en Heemskerk den stryd verloor. Voldoet het parlementaire stelsel nog aan de idealen, die men vroeger hieromtrent koesterde? Overal heeft hun arbeid totdësillusiegeleid; door allerlei middelen wordt getracht aan de leegheid van werken tegemoet te komen. In de dagen der Fransche revolutie werden alleD, die te lang spraken, eenvoudig ter dood veroor deeld Zoo radicaal zyn we niet meer in EDgeland wordt veor elk wets ontwerp een bepaald aantal uren spreken vastgesteld. Het heeft dit nadeel, dat verschillende leden hun denkbeejden niet meer kunDen ont wikkelen als ze toevallig onder aan de lyst staan. In ons eigen .land wordt ook het reglement van orde veranderd. De oplossing zal men wel in deze richting moeten zoeken, dat de Kamer tot taak krygt een meer algemeene contróle en dat de regeling an onderdeelen aan andere, kleinere lichamen wordt overgelaten. Het tweede verwyt, dat de Kamer niet deskundig genoeg is om met kennis van zaken wetten te ontwer pen, wordt daarmede ook ondervan gen. Haar werkkring is te uitge breid, zy krygt te veel op haar schou ders en kan onmogeiyk van alle on derwerpen op de hoogte zyn. Men kan dat ondervangen door instelling van afzonderlyke cellege's voor bepaalde kwesties; mynradeD, loonraden, etc. De ervaring echter leert, dat het een hopenlooze warboel wordt indien men daarin geen een heid legt. Uit de thana in Rusland en Duitschland werkende raden zullen dergeiyke colleges dan eek mettertyd wel ontstaan. Tenslotte is daar nog het referen dum als een by uitstek democratisch- middel om de gebreken van het parlement aan te zuiveren. In enkele landen (Amerika, Zwitserland, Dene marken) heeft men daarvan al prak tische resultaten gehad. De beteekenis van het parlement blyft ondanks een reférendum intact als zinnebeeld dfer democratie, een middel tot opvoeding van het volk. Het parlement is de toetssteen voor de ontwikkeling van een volkhet ia de sleutel, die de mondig verklaarde zoon des huizes plechtig ontvangt, waardoor zyn gangen niet meer worden nagegaan en hy des avonds kan thuiskomen zonder te behoeven te bellen. In het tweede gedeelte lichtte de Bpr. aan de hand van tal van fraaie lichtbeelden een en ander nader toe. We zagen verschillende afbeeldingen van volksvertegenwoordigingenvan de primitieve bijeenkomst der oude Germanen af tot de fraaie en smaak volle inrichting van het Ingelsche Parliamentheuse toe. Ook kiekjes van volksverzamelingen, revoluties, etc., het Verbond der Edelen, de nationale vergadering in Frankryk, etc., kortom, een interessante ver zameling. Het was de heer van CouweLuir, die den hoogleeraar voor zyn aan gename, boeiende rede dankte. r»g«l 16 oent. De volgende week, Vrydag 14 Maart, heeft de tiende der lezingen plaats. Het bestuur van de A. G. O. meende hieraan een eenigszins feesteiyk karakter te moeten geven, en heeft voer dien avond mejuffrouw An- toinette van Dyk uitgenoodigd om hare Hollandsche liederen te komen zingen» Mejuffrouw van Dyk is hier, een paar winte-s geleden eens met het gezelschap 1'isuisae opgetreden. Zy zong toen, naast Hollandsche, ook Ingelsche liedjes, en door haar coetnums uit het tydperk waaruit haar lieJjts dateeren, gaf zij groote bekoring aan haar optreden. Thans komt zy met een Hollandsch pro gramma, en de begeleiding is met piano en fluit, hetgeen ongetwyfeld de aantrekkeiykheid zal verhoogen. Het bestuur is, wegens de hooge kosten, genoodzaakt den entréeprys veor dien avond eenigszins te ver hoogen, en heeft dien vastgesteld op 25 cent. Men zie overigens de advertentie in dit nummer. Deze avend aal worden gehouden in „Tivoli"het is zaak vroegtijdig kaarten te nemen, teneinde niet teleurgesteld te worden. Plaatselijke Keuze. Met het doel een afdeeling van den Bond voor PJaatselyke Keuze op te richten had het Heldersch Drank- weer-comité Vrydagavond een ver gadering in het Militair Tehuis be legd. Se belangstelling was zeer gering. De voorzitter, de heer B. Abbenes opent de vergadering en heet de aanwezigen harteiyk welkom. Het Chr. Gem. dubbel kwartet zong onder leiding van den heer P. Brizee een 2-tal Latijnsche num mers t.w. Ave Verum en Jesu dulcis memoria. Deze nummertjes werden goed gezongen. Het kwartet bewees dat de leiding in goede handen is. De voorzitter zet thans het doel van de vergadering uiteen. Toen in 1913 een actie voor Plaatselyke Keuze op touw werd gezet, was dit om te zien hoe het Ned. volk hier tegen over stond. Het resultaat was, dat er 600.000 menschen voor het ver minderen der drankgelegenheden was. Ook Den Helder heeft aan deze aotie meegedaan, doch na deze actie niets meer van zich laten hooren. Daarom zuilen wy thans trachten een afd. van den Bond v. PJ. Keuze op te richten. Om lid te zijn behoeft men geen geheelonthouder te zyn, men kan ook zender dat met Plaatse lyke Keuze symp&tbiseeren. Gelegenheid wordt gegeven tot het stellen van vragen. De voorz. hoopt dat we een aangename ge- dachtenwisseling mogen hebben met als «lot de oprichting van een af deeling. De heer de Jong vraagt of een ieder wel weet wat PI. keuze is. De leden behoeven geen geheelonthouders te zyn het kunnen zelfs dronkaards zijn, er zyn veel dronkaards die voor Pl. keuze zyn. PI. keuze is daarom zoo'n groote eiach omdat we dan zelf kunnen zeggen of er drankgelegen heden moeten zyn of niet Wy zullen met Pl. keuze nog geruimen tyd met drankgelegenheden zitten opge scheept. Hoe moet de drankverkoop dan worden geregeld? Tot 1881 was er een vrye verkoop. Geen weldenkend mensch verlangt weer naar dien tyd terug toen men in een kruidenierswinkel zelfs een borrel kon koopen. Toen kregen we het vergunning stelsel. Onder dit stelsel kunnen ver scheidene gemeenten droog gelegd worden. We krijgen oen geleidelijke inkrimping en hebben met dit stelsel een vasten sluitingstijd. Spr. herinnert nu aan den stryd door sommigen tegen Pl. keuze ge streden en haalt hierbij enkele voor beelden aan. Br zyn thans nog 20.000 kroeg bazen in ons land. Van hen gaat een groote macht uit tegen de drank- bestryding. Spr. behandelt nu bet Gotenburger stelsel, waarbij de drank handel groot belang heeft by groote verkoop. Het beste is nog het Staats monopolie. Ook hier hebben we wel tegenwerking maar een zeer kleine, daarom moeten we traehten het Staatsmonopolie doer te voeren. Spr. zet dit nader ulton. Mej. tiegers zegt latby Plaatselyke Keuze steeds het doel voor oogen gehouden moet worden, waarom bet gaat. Ir waren wel 600.000 stemmen uitgebracht, maar we moeten oppassen dat het niet denzelfden weg opgaat als in Amerika, waar, nu door Pl. keuze Amerika is drooggelegd, de arbeiders dreigen te staken als dit wordt doorgevoerd Wordt daarom lid, maar ook een goed lid. Daarna werd een oogenblikje gepauzeerd. Als de vergadering wordt heropend ziDgt het dubbel gemengd kwartet nog een 2 tal nummers t. w. Panis Angelicus en Avondlied. Vooral dit laatste was heel mooi. De voor zitter deelt mee dat 19 personen zich als lid voor den Bond voor Pl. Keuze opgeven. De minimum contributie is ver- moedeiyk f 0.26 per jaar. Voer nie mand dus een bezwaar om lid te worden. Een der aanwezigen vraagt hoe het kan samen gaas dat een Bond als die voor Pl. Keuze met bet doel de drankverkoop zooveel mogeiyk te beperken, ook niet geheel-onthouders in haar organisatie opneemt. De voorzitter zegt dat dit is gedaan met het doel om die personen met de geheel onthouders in aanraking te brengen en hen op die manier voor de zaak te winnen. De heer de Jong zet dit nog nader uiteen waarna deze zich na bekomen inlichtingen ook als lid opgeeft. De voorzitter sluit met een woord van dank aan hst Cbr. Gem. dubbel kwartet en de afgevaardigden der vereenigingen de openbare byeen- komst. In de nu volgende huish. vergade ring wordt een voerloopig bestuur benoemd om statuten en reglement vast te stellen. Het secretariaat is tydeiyk gevestigd by den heer Na-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1919 | | pagina 5