COURANT
Tweede Blad.
No #060.
ZATERDAG 8 MAART 1D19
*7e JAARGANG
UitgeverC. PB BOER Jr., Helder.
Oplaag 7000 ex.
Abonnementsprijs; In de stad f 1.10, per poet t 1.3S, Bolteoland f 2.35.
Losse ex. 3 cent
BUITENLAND.
De algemtene toestand.
In het begin van het jaar 1918
heeft deRussisehe regeering verklaard,
dat zfj de voorstellen van ie centralen
aangaande de bezette streken van
Rusland verwierp. De houding van
de Russische gedelegeerden was in
het geheel niet deemoedig. „Gij hebt
onze legers overwonnen", zoo zeiden
zij, „maar wy vechten door met de
fakkel der revolutie." Hee onwerkelijk
klonken die woorden nog, toen zy,
nu ongeveer een jaar geleden door
den heer Trotzky werden gouitl En
toch liepen, vóór iat het jaar om
was, do Duitsche troepen even hard
naar huis, als de Russische het hun
hadden voorgedaan. Trotzky'a een
vormige rhetoriok hoeft het gewonnen
van den vuistslag van generaal
Hoffmann. De Duitsche onderhande
laars te Spa staan op de plaats, die
de Russen in Brest-Litofsk innamen,
en het zijn de geallieerden, die met
de vuist kunnen slaan, ale zij er lust
in hebben. 'Het Is nu voor de Duit-
schers te laat om Trotzky'e waar
schuwing met zijn fakkel ter harte
te nemen, maar de rest van zijn
methode's kunnen nog wel tot leer
zaam voorbeeld strekken. Inderdaad
hebben eok zy nu voor het eerst eens
„Neen" gezegd.
De Duitschers kunnen ïrotzky's
woorden over de fakkel nog niet ever-
nemen, want daarvoor is by hen te
lande de revolutie nog Diet ver ge
noeg gevorderd. Immers de Duitsche
regeering zelf, met de leiders van de
meerderheids-socialisten vooraan,|heb
ben hun macht aan een nog slechts
„burgerlijke" revolutie te danken, eu
zij doen te zamen alle moeite om de
zoogenaamde „proletarische" revolu
tie den kop in te drukken, die tijdens
de onderhandelingen te Brest in Rus
land reeds de overwinning had be
haald.
Maar toch, als by onderhandelingen
over wapenstilstand of vrede, een
party, die uit militair oogpunt vol
komen weerloos is, een „neen" durft
te laten hooren, dan geeft zy daarmee
te kennen, dat zy er niet in gelooft,
dat de middelen, waarin de tegen-
party de baas is, de militaire middelen
nameiyk, de eenige factor zyn, die
den doorslag geeft.
Dat ongeloof is in deze dan ook
volkomen op zyn plaats. Een her-
yatting van den oorlog, al zou die
ook volstrekt eenzydig zijn, is voor
de entente momenteel allerminst
verkiezelyk, en zij zal zich nog wel
eens bedenken, voor zy er toe over
gaat. Daarom behoeftjmen de tyding,
dat de onderhandelingen te Spa op
een dood punt zyn gekomen, niet
tragisch op te nemen. Integendeel,
deze omstandigheid kan de komst
van den vrede meer bespoedigen,
dan het voortdurend pruttelend „Ja"
zeggen van de Duitsche onderhan
delaars.
Foch heeft zyn lijstje van militaire
voorwaarden by den Raad van Tienen,
die zich voor gelegenheden als deze
in „Opperste oorlogsraad" pleegt te
verdoopen, ingediend, en hy heeft
het teruggezonden gekregen. De
voorwaarden zyn nog niet scherp
genoeg, zoo heet het. Dit klinkt
allemaal heel ernstig, maar het zijn
niet de militaire veorwaarden, waar
de kwestie om draait, het gaat om
de economische voorwaarden, die
met de militaire voorwaarden wor
den verbonden.
In als men nu hoort, dat de
militaire voorwaarden nog zullen
worden verzwaard, en dat zy van
duurzamen aard zullen worden ge
maakt, dan heeft dat naar alle
waarschyniykbeid in, dat de econo
mische voorwaarden, de voorwaarden
omtrent ds levering van levensmid
delen, zullen worden verlicht, en zoo
heeft men hier feitelyk met een
vermomde concessie aan Duitschlaud
te doen.
Want de ontwapening, daarin
zullen de Duitschers niet lastig zyn.
Meer dan 200.000 man om de orde
te bewaren begeeren zy niet. Het
biykt al meeiiyk genoeg een troepen
macht van die grootte te vinden,
waarvan niet ten minste een derde
volkomen onvertrouwbaar is.
Dat hseft _meu nu weer te Berlyn
gezien. Het is uitgekomen, dat op
de Alexanderplatz de regeerings-
troepen in het hoofdcommissariaat
van politie fsitelyk belegerd zyn
gewsest door afvallige troepen, ver
sterkt door gewapende stakers. Dsze
opheldering wijzigt eehter den indruk
niet, dat de rsgeering de heels be
weging, die een voorbarig en onvoor
bereid karakter draagt, «r wel onder
zal krijgen. Het pleit om ds Alexan
derplatz schynt ook al in het voor
deel van ds regeering te zyn beslist.
,N. Rott. Ct."
Ds ontwapsalag van Dillsohlaad.
Parijs, 7 Maart. Lloyd George 1b
teruggekomen niet alleen overtuigd,
dat er snel moet gewerkt worden,
maar ook dat men, om leder toe
komstig gevaar te bezweren, nog
veel verder moet gaan met de ont
wapening van Duitschlaud dan eerat
was voorgesteld. In den oppersten
oorlogsraad heeft hy uiteengezet, na
eerst hulde te hebben gebracht aan
de militaire deskundigen, dat de
hernieuwing van den wapenstilstand
niet alleen een militairen maar ook
een politieken kant heeft, waarvan
de definitieve regeling toekomt aan
de hoefden der regeeringen.
Lloyd George heeft geconcludeerd
tot verscherping der militaire voor
waarden met name wat betreft
het
-.-vu uiöi, uluc nai> uowoit iiot
effectief, dat Duitschland mag behou
den. Hij heeft daarna het debat tot
heden verdaagd om zich te beraden
met de Britsche delegatie over e«
voorstel in dezen geest.
Getrouw aan bet systeem sm
beginnen met de eenvoudigste quae-
sties en daarna de moeilijkere te
behandelen, was de raad begonnen
met den tekst der maritieme voor
waarden.
Het „Journal" zegt, dat de Brit
sche admiraliteit deze voorwaarden
heeft opgesteld en voegt eraan toe,
dat men er op kan rekenen, dat de
Britsche deskundigen niets hebben
laten bestaan van het machtig werk
tuig, door von Tirpitz geschapen
noch pantserschepen, noch duikboo-
ten, noch arsenaals, nsch het ge
duchte defensieve en offensieve stel
sel dat, onder de bescherming van
Helgoland, gevormd wordt door de
marine-basis van Kiel en Wilhelms-
hafen. Dat alles zal geslecht worden.
Daarover zyn alle geallieerden het
eens. De quaestie, wat men met de
schepen zal doen, is aangehouden.
Wat de militaire quaestie betreft,
kan men eveneens een zeer groote
gestrengheid verwachten van
zyde der geallieerden. Men bestudeert
thans de vraag wat de beste wyze
is om te beletten, dat Duitschland
zich in het geheim op nieuwe aan
vallen voorbereidt.
Daarvoor moet een keuze worden
gedaan of men aan Duitschland een
vrij willigera- dan wel een conscriptie-
leger zal opleggen.
Vermoedelyk zal heden de lucht-
quaestie worden behandeld.
Eerst als de beste middelen ge
vonden zyn om Duitschland definitief
in militair opzicht weerloos te maken,
zal men de territoriale voorwaarden
bespreken.
"ïzake de houding van Lloyd
George zegt de „Figaro", dat het
uitstekend is dat het denkbeeld om
de voorwaarden te verscherpen uit
gaat van Engeland. Ging het van
Frankryk uit, dan zou men hebben
kunnen zeggen, dat wy toegeven aan
een bekrompen chauvinisme en aan
den wensch om het overwonnen
Duitschland naar hartelust te ver
trappen. Nu het initiatief is genomen
door de objectieve koele en bezonnen
Engelschen, zal men begrijpen, dat de
geallieerden dienaangaande zeer vast-
omiynde verlangens hebben, waarvan
zy geen enkele afwyking zullen toe
laten.
Da ParIJSGha coafaraatla.
Londen, 7 Maart. Uit Parysde
bespreking over de te Spa gerezen
moeilijkheid is tot morgenmiddag
uitgesteld.
De door Lloyd George geamendeerde
voorstellen over de ontwapening van
Duitschland zijn aangenomen.
Hat lat van da Duitsche «loot.
De „Times" meldt, dat ze een
telegram ontving uit Hoek van Hol
land, zeggend dat de Nederlandsche
scheepssloopers het voorstel om de
Duitsche oorlogsschepen te doen zin
ken betreuren. Zy zouden vele mil-
lioenen ponden sterling willen betalen
voor het sloopen der schepen. Yoor
het werk waren er in Nederland
voldoende werkkrachten.
Da vradasvoorwaardan.
Tardieu deelde aan journalisten
ede, dat de raad van tien Donder
dag het ontwerp voor de maritieme
vredesvoorwaarden had besproken
en vrywel tot overeenstemming was
gekomen. Het onderzoek der militaire
voorwaarden was uitgesteld tot Vry-
dag, daar een gedacbtenwisseling
noodig was ter beslissing over de
vraag of de aan den vyand op te
leggen voorwaarden nog strenger
zouden moeten zyn dan die door de
militaire raadgevers van den raad
aanbevolen. In beginsel waren alle
leden van den raad het hierover eens.
Naar de „Times" uit Parijs ver
neemt, zyn de bepalingen van de
preliminairen er op gericht het Duit
sche vliegwezen geheel lam te leggen
tot de verplichtingen van het defini
tieve vredesverdrag alle zyn verdeeld.
Duitschland zal echter enkele vlieg
tuigen mogen behouden voor het
zoeken van mynen, terwyi het geen
loodsen enz. voor vliegtuigen zal
mogen hebben binnen 40. K.M. van
de grens. Yliegkampen binnen die
strook moeten onbruikbaar worden
gemaakt.
De Btlgioohe olsohen.
De Parijsche correspondent van
het H.bl. meldt:
De commissie voor de Belgische
eischen heeft haar rapport voltooid.
Zy eoncludsert tot herziening van
het verdrag van 1839.
Eaa waarschuwing van da V. S.
aan Italië.
Washington, 8 Maart. De V. S.
hebben Italië gewaarschuwd, dat,
indien het voortgaat met het belem
meren der bevoorrading van de
nieuwe Zuid-Slavische en Tsjecbo-
■lowakischeataten, er stappen gedaan
zullen warden om den aanvoer van
Amerikaansche levensmiddelen naar
Italië geheel stop te zetten.
Da Zuld-Amarlkaaan la de
meerderheid.
Parys, 6 Maart. Op een hyeen-
komst van afgevaardigden der klei
nere mogendheden voor de verkiezing
van vyf afgevaardigden, die haar
gezamenl|k zullen vertegenwoordi
gen in de flnancieele commissies,
hebben de Zuid-Amerikanen,
de meerderheid waren, weten te
bewerken, dat gekozen werden de
afgevaardigden van Brazilë, Portugal,
Ecuador, Bolivia en Panama. De
andere kleine mogendheden kozen
daarop nog vier afgevaardigden, wier
verkiezing echter door den oppersten
raad moet worden goedgekeurd.
Hst paleis vaa Egmoad als zatal
vaa den Volkerenbond.
Het college van B. en W. van
Brussel stelt den gemeenteraad voor
het paleis van Egmond aan president
Wilson aan te bieden als zetel voor
des Volkerenbond,
Duitschland.
Da toestand te Berlijn.
Berlyn, 6 Maart, 's avonds.
De toestand is in den loop van
den dag aanmerkeiyk ernstiger ge
worden. Het aantal stakers is toe
genomen. De bladen zyn in het geheel
niet verschenen. Ook de arbeiders
der electriciteitsfabriek hebben het
werk schynbaar gestaakt, want Ber
lyn was van des avonds halfzes af
zonder licht. Op den Alexanderplatz
is het hedtn weer tot botsingen
gekomen.
Het gerucht loopt, dat 30,000 ge
wapende Spartacisten uit Midden-
Duitschland op weg zyn naar Berlyn,
Berlyn, 6 Maart, half acht 's avonds.
De gedeelteiyke gevechten in het hart
der stad zyn gedaan. De regeerings-
troepen leden naar verhouding ge
ringe verliezen, vooral omdat van
infanterie weinig gebruik werd ge
maakt. Men deed het grootendeels
met artillerie, mynwerpers en vooral
met machinegeweren af. Tal van
menschen werden gevangengenomen.
Berlyn, 7 Maart. Om zeven uur
hedenavond was de algemeene sta
king feitelijk geëindigd. De onder-
grondsche spoor heeft het verkeer
aaistonds hervatde zetters en druk
kers keerden kort daarep naar hun
werkplaatsen terugde telefoon werd
voor particulier gebruik vrijgegeven.
Hedenmiddag is de algemeene sta
king in Ha 11e opgeheven. Het
treinverkeer over Erfurt is sedert
gisteren weer opgang. Het tramver
keer in Hal le zal Zaterdag worden
hervat.
Tijdens den nacht zyn 34 plun
deraars In hechtenis genomen. Een
er van is doodgeschoten. De staat
van beleg blyft vooralsnog gehand
haafd, doch zal langzaam in kracht
afnemen.
Oc algemeens staking gellndigd
verklaard.
Berlijn, 7 Maart. De stakings
commissie van de Beriynsche ar
beidersraden heeft hedenavond be
sloten de algemeene staking voor
geëindigd te verklaren.
Daar echter aan de arbeidersraden
de definitieve beslissing is, moet
deze nog afgewacht worden. Echter
kan er niet aan getwyfeld worden,
dat de meerderheid zich morgen
zal houden aan het besluit van de
Spartacist«nterechtgesteld.
Beriyn, 7 Maart. Hit betrouwbare
bron wordt medegedeeld, dat een
groot aaatal (men spreekt van meer
dan 100) Spartacisten, di© zich schul
dig gemaakt hadden aan oproer, dood
geschoten zyn door de militare over
heid krachtens het recht, haar biertoe
verleend door den Btaat van beleg.
Engeland.
Engslssd'a lagsr.
Londen, 6 Maart. In tweede lezing
is in het Lagerhuis het ontwerp
aangenomen, waardoor de regeering
in staat wordt gesteld, na de expira
tie van de wet op den dienstplicht,
welke by het teekenen van den vrede
niet langer van kracht is, voldoende
strydkrachten te handhaven, om in
den toestand te voorzien.
Eau Britsche wsarsshuwlsg.
De „Daily Telegr." wydt een artikel
aan den ïood in centraal- en Oost-
Europa en betoogt, dat nog niet vol
komen wordt ingezien dat alle hoop
voor de toekomst, alles, wat we hoop
ten te winnen door de vernietiging
▼an het „Prussianism" afhangt van
de wijze, waarop het groote probleem
der voorziening sal worden behandeld.
Als dit vraagstuk niet krachtig wordt
aangepakt zal er geen Duitschland
over bleven om mee te onderhandelen.
Het voedselgebrek is het grootste
gevaar, dat algemeene anarchie doet
dreigen. Er is, zegt het blad, geen
twijfel aan den ernst van het voedings-
vraagstuk in Duitschland, en in
Oosten ryk-Hongarye en Rusland zyn
de zaken nog erger. Ook in Boheme
en Tsjecho-ilovakye in het algemeen
en in Polen zyn de zaken ernstig
genoeg om de mogelijkheid te wekken
van anarchie en politieken ondergang.
De „Daily Teleg." dringt dus op de
levensmiddelenvoorziening dier vol
keren aan, omdat anders al hst werk
van de vredesconferentie te gronde
zal gaan en het gevaaar groot is van
een verspreiding van de politieke
ziekte-epidemie.
Eegelasd en de Isvaasmiddaltn-
voorzisnlRg.
Londen, 7 Maart. De levensmid
delencontroleur Roberts, die heden in
New-Castle het woord heeft geveerd,
heeft de kwestie besproken eenige
artikelen van de gecontroleerde lijst
af te voeren en gezegd: wy zijn
bezig het toezisht op de margarine
en de thee op' te heffen. De aanvoer
dezer artikelen is nu zoo overvloedig
dat de opheffing kan geschieden.
Over den algemeenen levensmid
delentoestand zeide Robertswy
moeten er voor waken niet te veel
in ons zelf op te gaan, maar te denken
aan den nood van Europa als geheel.
Uit inlichttngen, die my van vol
strekt onbestrydbare zyde bereiken,
blykt dat de toestand in grove trekken
niet minder dan tragisch is. Het
niet te veel om te zeggen dat Roe
menië, Servië, Oostsnryk en Duitsch
land verhongeren. 8edert de wapen
stilstand werd onderteekend hebben
de geallieerden voor al deze landen
gedaan wat zy kunnen, doch het is
niet genoeg en de vraag rijst thans
of wy in staat zullen zyn voldoende
levensmiddelen noor deze landen te
krijgen om een catastrofe te voor
komen.
Het Engclscho rsuzaaluchtichip.
Londen, 6 Maart. De Engelsche
stuur ballon, de „R 38", die 670
voet lang is en 80 voet in doorsnede
meet, toegerust is met 5 motoren,
ieder Yan 250 P.K., en 4 personen-
kajuiten heeft, maakte gisteren haar
proeftocht van drie uren, waarbij 30
passagiers werden meegevoerd. De
ballon stond onder bevel van officie
ren van het „Royal Flying Corps".
De stuurballon wordt ondergebracht
in een ontzagiyke loeds, myien in
het rond zichtbaar, en waarvan de
4 ontzaglijke deuren ieder 180.000
kilo wegen. Er' zijn honderd man
noodig om een van die deuren open
te draaien.
Nadat de zandzakken waren uit
geworpen, steeg de ballon statig om
hoog, de motors begonnen te gonzen
en daarop zette het luchtschip koers
naar Huil, manoeuvreerde geruimen
tijd en keerde toen huiswaarts wegens
verandering van weder.
Volgens een medewerker van
„Evening News" belemmerde de wind
de landing, die evenwel met Bucces
plaats vond.
Frankrijk.
Ec Fransohc mijnwerkers.
Evenals in Engeland, gaan ook de
Fransche myn werkers krachtige
eischen stellen. Te Bruay heeft dezer
dagen een congres plaats gehad onder
leiding van Batly en Cadot van de
mijnwerkers van het Pas-de-Calais,
waar van de maatschappyen geëischt
werd de achturendag en 50 pet. opslag.
Verder werd verklaard, dat men zich
in verbinding zal stellen met het
Fransche spoorwegpersoneel, met de
mynwerkers van de andere mijn-
bekkens en met de Engelsche arbei-
ders-Triple alliantie om overleg te
plegen over een gemeenschappeiyke
actie voor het geval aan de eischen
ien gehoor mocht worden gegeven.
Marcel Cachin waarschuwt in de
„Humanité" regeering en parlement
voor redevoeringen en lapmiddelen
en dringt aan op daden.
De slsgvüdea.
Sinds October 1916 is by velen het
denkbeeld gerezen gedeelten van het
slagveld te „conserveeren" in den
toestand, waarin loopgraven, onder
komens, enz. verkeerden tydens den
stryd, als een pieuse herinnering en
hulde aan de „diables bleus". De
Fransche toeristenbond maakte reeds
groetscheepsche plannen om tochten
naar de slagvelden te organiseeren.
Maar dit alles, schryft de „Matin",
zal niet zoo mogen wezen. De be
richten, welke van de desolate ope-
ratietooneelen worden ontvangen,
wijzen erop, dat overal de „souvenirs
de guerre"in elkaar tintten en weiara
tot onherkenbare ruines zullen zyn
veranderd. Zeker, de met den grond
gelijk gemaakte dorpen zijn nog niet
herrezen, maar dageiyks brokkelen
de betonnen blokhuizen af, terwyi
groote stukken ervan naar alle zijden
worden weggesleept. De verdedigings
werken op de veelomstreden Hartman-
weilerkopf worden gesloopt door de
genen, wie het juist ter harte moest
gaan, dat zuik een monument onge
schonden bewaard bleef. Technisch
onberispeiyk ingerichte onderaard-
sche schuilplaatsen, verbandplaatsen,
enz. laat men onderkomen en instor
ten. Wat de elementen spareD, ver
nielen Fransche handen. De beruchte
granaattrechters worden de graven
van de yzerdraadversperringen, wel
ke, door regen en wind losgewoeld,
omvallen. Over de verschillende be
roemd geworden punten van het
front, zooals het doolhof van Souchez,
hoogte 108 by Berry-au-Bac. de forten
van Douaumont en Vaux, de waar
nemingsposten op den berg Sinalin
het bergplateau bij Reims, de werken
in de HiDdenburglinie zyn door
den Toeristenbond rapporten opge
steld voorzien van photo's, enz., welke
sinds maande n reeds overgedragen zy n
aan een ministerieele commissie voor
de conservatie van die „reliques".
Maar er gebeurt niets en weldra zal
het geheele front nog slechts éën
hopelooze ruïne zyn.
Esa HoRgaarseh offaniief
tsgan da Roomaaaa?
Londen, 6 Maart. De „Times" heeft
gisteren uit Weenen een tot dusver
nog niet bevestigd bericht ont
vangen, volgenB hetwelk de Hongaren
op een breed front tot den aanval
tegen de Roemenen zouden zijn over
gegaan'
Nederlaag der bolsjewlkl.
Riga heraamaa.
Londen, 6 Maart. De „Daily Telegr.
zegt dat te Londen bericht is ont
vangen, dat de Duitsche troepen in de
Baltische provinciën aan de bolsjewiki
een geduchte nederlaag hebben toe
gebracht en Riga hebben hernomen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Dg Brandstoffen-Distributie.
Van! de Brandstoffen-Commissie
ontvingen wy het volgende schrijven
Ingesloten hebben wy de eer U
een afschrift te doen toekomen van
een brief der Rykskelen-Distributie
te Den Haag, in antwoord op een
door ons schrifteiyk ingezonden
klacht, de distributie der brandstoffen
in onze Gemeente betreffende, naar
verhouding van die in anderen met
ons gelijk te stellen plaatsen. Bij
welke klacht wjj ook het vergelijkende
staatje dat in Uw blad dd. 11/2 1919,
en volgende Nos., onder het hoofd
Brandstoffen-Distributie voorkwam,
voegden.
Uit bygaand schry ven zal U biyken
dat de door U verzamelde gegevens
ten deele onjuist en ten deele on
volledig waren, waarom wy U ver
zoeken in aansluiting daarop tot
publicatie van het aan ona toege-
Dlstributie op bovengenoemd artikeltje
te willen overgaan.
Het hierboven bedoeld schry ven
van de „Rijkskolen-Distributie" luidt
als volgt:
Den Haag, 26 Febr. 1919.
Aan de Brandstoffen-Commissie
Den Helder.
Naar aanleiding van het ons toe
gezonden couranten-artikel, betref
fende den stand der brandstoffen-
voorziening in het district den Helder,
herhalen wy, dat onze toewyzingen
voor Uw district zoo ruim zyn als
de beschikbare kwaliteiten maar
eenigszins veroorloven.
De gegevens in bygaande courant
-zyn evenwel ten deele geheel onjuist,
dan wel ten deele onvolledig, oaadat
daaruit niet blijkt de totale stand
van levering in een bepaald district,
dus welk percentage b.v. aan de
groepen B., C. en D. op de rant
soenen is verstrekt. Sommige dis
tricten hebben van onze totaal-toe-
wyzingen een te groot gedeelte op
de minimum-rantsoenen afgegeven,
waardoor zy dan de andere groepen
niet naar behooren konden helpen.
Overigens refereeren wy aan de
circulaire, die U óón dezer dagen,
omtrent de Distributie in Maart, enz.
zal worden toegezonden.
Ryks-Kolendistributie.
Evenals by de klachteD over de
gasrantsooneering maakt het Ryks-
kolenbureau zich ook thans met een
Jantje van Leiden van de zaak af.
Wij krijgen evenveel als andere
plaatsen, maar het resultaat in de
praktijk is, dat tal van plaatsen
meer hebben gedistribueerd aan
minimum-rantsoenen dan den Helder.
Thans weer bevat „Het Vaderland"
de mededeeling, dat in Den Haag
de bons 10 en 11 Maandag inwissel
baar zijn Zou dan, onder den rook
van het Kolenbureau zelf, deBrand-
stnffencommissie in den Haag een
voudig de groepen 3, C en D maar
niet bedienen Geloove dat wie wil.
Ook met de kolen voorziening voor
de gasfabriek ging het op dezelfde
wyze. Uit niet te weerspre
ken cyfers is door bevoegde
personen en ook door ons, aange
toond, dat wy ver en ver achterstaan
by andere gemeenten, zoo zelfs, dat
wy b.v. reeds vier jaar lang geen
straatverlichting hebben; maar het
Rykskolonbureaubeweert: wykrygen
precies evenveel kolen als de anderen.
Zooals reeds in het „Handelsblad"
van Donderdag werd opgemerkt, belet
de Rijkskolendistributie op het oogen-
blik de onmiddellyke verbetering van
den' toestand. Dat is het gevoelen
van alle deskundigen. De kolenhandel
ontvangt veldoende offerten uit het
buitenland, doch mag ze niet accep-
teeren.
Hoe eerder het Rykskolenbureau
wordt opgedoekt, hoe beter. Beroerder
dan wij het op het oogenblik hier te
Helder hebben, kan het niet
wordenl
VolksverttysBwoo'diglsg an
revolutie.
Over bovenstaand onderwerp sprak
voor de A. G. O. de Amsterdam-
sche hoogleeraar prof. A. G. van
Hamel gisterenavond. Vermoedeiyk
tengevolge van het minder gunstige
weer was het bezoek niet zoo druk
wy dat van de A. G. O. gewoon
zyn; zooals het bijna altijd gaat,
hadden de afwezigen ongelijk, want
do causerie van prof. van Hamel en
vooral de fraaie lichtbeelden waren
zeer interessant.
Geen der beide onderwerpen, aldus
de hoogleeraar, is ons bijzonder
sympathiek. Het aanzien van de
parlementen (want dit geldt vol
strekt niet alleen voor ons land,
maar is een internationaal verschijn
sel) is in de laatste jaren gedaald,
en eok het begrip „revolutie" is ons
niet byster sympathiek. Niettemin
bestaat tusschen beide zaken ver
band, want geen enkel parlement is
kunnen ontstaan zonder voorafgaande
revolutionaire woelingen. Hetgeen
men de parlementen verwijt is hun
logge, langzame wyze van werken,
waardoor in den wetgevenden arbeid
weinig voortgang is, hun gebrek aan
kennis van zaken, waardoor ver
keerde of ondeskundige wetten ont
staan, tenslotte het feit, dat ze niet
of onvoldoende het volk vertegen
woordigen. Hiervan is dan ook al
het gevolg, dat thans in Rusland en
in Duitschland de sovjets en de
areolraden zyn ontstaan; plaatselijke
lichamen, die in meer direct contact
staan met de bevolking.
Geen van die parlementaire instel
lingen is langs rustigen weg tot
stand gekomeneerst na langdurigen
stryd heeft het volk medezeggenschap
in den wetgevenden arbeid gekregeü.
De grondgedachte van het parle
mentaire stelsel: dat een volk geen
kinderkamer is, door voogden be-
heerscht, maar een verzameling van
mondige menschen, die, als de staat
iets van hen verlangt, ook mede
zeggenschap willen hebben, die
grondgedachte is gezond. Dat laüg
zamerhand het parlement ontaard is
tot een plaats waar ontzettend lang
gesproken en dientengevolge weinig
gedaan wordt, is zeer te betreuren.
Niet alleen kan een parlementaire
regeering geen besluiten nemen die
niet in overeenstemming zyn met
den wil der volksvertegen woordigiüg,
maar de Kroon kan ook haar minis
ters niet handhaven als het volk
hen zijn vertrouwen opzegt. Het volk
kan dus de ministers - naar huis
Dit stelsel is zeer oud. Een Fransche
schrijver heeft gezegd, dat het eigen-
lyk gegroeid is in de moerassen van
het oude Germanië. Inderdaad was
geen volk minder geschikt zich
tyranniek gezag te onderwerpen dan
de oude Germanen. Geen wonder dan
ook dat de volksmacht voor 't eerat
zonden antwoord der Rykskolen- in de Nederlanden tot uiting kwam.
De onafhankelijkheid zat in ons blo*d
en is feitelyk de oorzaak geweest
van onze onafhankeiykheid. Koning
Philips II wilde geen rekening houden
met de wenschen van het Neder
landsche volk, waardoor ontevreden
heid ontstond en opstand.
Wel eigenaardig is dat in die dagen
tevens de opbloei valt van het Cal
vinisme. Calvyn ging zelfs zóóver,
dat hy schreef, dat een volk het
recht had zich tegen den vorst te
verzetten, indien die vorst het iets,
tegen den wil des volks in, wilde
opleggen. Dezelfde revolutionaire idéé
vindt men thans in belichaamd in
het bolsjewisme. In de praktyk ver-
wezenlykte zich Calvy'n's leer dan
ook, toen de Nederlanders Philips
afzworen.
Prins Willem I heeft het eerst
het recht van de volksvertegenwoor
diging erkend, doordat hy verklaarde
alleen in overleg met de Statea te
willen regeeren. Als een soort tra
ditie is dit gebruik in het huis Oranje
ingeweven. De stadhouder Willem
III wilde slechts als vorst in Enge
land regeeren indien hem een parle
ment werd gegeven.
Met een volksvertegenwoordiging
alleen is men echter niet klaar;
daarnaast moet, als uitvoerende
macht, een regeering zetelen. Immers
een groot lichaam als een volksver
tegenwoordiging zou alleen niet
kunnen regeeren, de boel zou al
spoedig in 't honderd loopen. Een
parlement kan alleen optreden als
controleerend orgaan. In zijn zui-
versten vorm is het parlement het
eerst in Engeland gekristaliseerd. De
Hollanders hadden het eerst het be
ginsel toegepast, doch de Engelschen
de uitwerking. Maar ook hier giDg
dit niet zonder bloedvergieten ge
paard (onthoofding van Karei I in
1648).
Van uit Engeland breidde de
parlementaire regeerings vorm zich
uit over Frankryk en Nederland,
maar steeds ging dit met strijd ge
paard. Nog in de 19e eeuw werd in
ons land voor een parlement gestre
den tot 1848 toe. In dat jaar ontstond
een nieuwe grondwet, maar het
duurde jaren voor het nieuwe par
lementaire stelsel voldoende was
doorgedrongen.
Berst in 1866 gebeurde het, dat
een eind gemaakt werd aan de auto
cratische wfize van optreden der
regeering. Uitvoerig verhaalt spr. de
gebeurtenissen, die zich in dat jaar
afspeelden met den minister Heems
kerk, die herhaalde malen tegen den
telkens opnieuw uitgesproken wil des
volks in, de regeering handhaafde,
zelfs den koning in het geding bracht.
Tot ten slotte de Eerste Kamer den
koning verzocht de regeering te ont
binden en Heemskerk den stryd
verloor.
Voldoet het parlementaire stelsel
nog aan de idealen, die men vroeger
hieromtrent koesterde? Overal heeft
hun arbeid totdësillusiegeleid; door
allerlei middelen wordt getracht aan
de leegheid van werken tegemoet te
komen. In de dagen der Fransche
revolutie werden alleD, die te lang
spraken, eenvoudig ter dood veroor
deeld Zoo radicaal zyn we niet meer
in EDgeland wordt veor elk wets
ontwerp een bepaald aantal uren
spreken vastgesteld. Het heeft dit
nadeel, dat verschillende leden hun
denkbeejden niet meer kunDen ont
wikkelen als ze toevallig onder aan
de lyst staan. In ons eigen .land
wordt ook het reglement van orde
veranderd. De oplossing zal men wel
in deze richting moeten zoeken, dat de
Kamer tot taak krygt een meer
algemeene contróle en dat de regeling
an onderdeelen aan andere, kleinere
lichamen wordt overgelaten.
Het tweede verwyt, dat de Kamer
niet deskundig genoeg is om met
kennis van zaken wetten te ontwer
pen, wordt daarmede ook ondervan
gen. Haar werkkring is te uitge
breid, zy krygt te veel op haar schou
ders en kan onmogeiyk van alle on
derwerpen op de hoogte zyn.
Men kan dat ondervangen door
instelling van afzonderlyke cellege's
voor bepaalde kwesties; mynradeD,
loonraden, etc. De ervaring echter
leert, dat het een hopenlooze warboel
wordt indien men daarin geen een
heid legt. Uit de thana in Rusland
en Duitschland werkende raden zullen
dergeiyke colleges dan eek mettertyd
wel ontstaan.
Tenslotte is daar nog het referen
dum als een by uitstek democratisch-
middel om de gebreken van het
parlement aan te zuiveren. In enkele
landen (Amerika, Zwitserland, Dene
marken) heeft men daarvan al prak
tische resultaten gehad. De beteekenis
van het parlement blyft ondanks een
reférendum intact als zinnebeeld dfer
democratie, een middel tot opvoeding
van het volk. Het parlement is de
toetssteen voor de ontwikkeling van
een volkhet ia de sleutel, die de
mondig verklaarde zoon des huizes
plechtig ontvangt, waardoor zyn
gangen niet meer worden nagegaan
en hy des avonds kan thuiskomen
zonder te behoeven te bellen.
In het tweede gedeelte lichtte de
Bpr. aan de hand van tal van fraaie
lichtbeelden een en ander nader toe.
We zagen verschillende afbeeldingen
van volksvertegenwoordigingenvan
de primitieve bijeenkomst der oude
Germanen af tot de fraaie en smaak
volle inrichting van het Ingelsche
Parliamentheuse toe. Ook kiekjes
van volksverzamelingen, revoluties,
etc., het Verbond der Edelen, de
nationale vergadering in Frankryk,
etc., kortom, een interessante ver
zameling.
Het was de heer van CouweLuir,
die den hoogleeraar voor zyn aan
gename, boeiende rede dankte.
r»g«l 16 oent.
De volgende week, Vrydag 14 Maart,
heeft de tiende der lezingen plaats.
Het bestuur van de A. G. O. meende
hieraan een eenigszins feesteiyk
karakter te moeten geven, en heeft
voer dien avond mejuffrouw An-
toinette van Dyk uitgenoodigd om
hare Hollandsche liederen te komen
zingen» Mejuffrouw van Dyk is hier,
een paar winte-s geleden eens met
het gezelschap 1'isuisae opgetreden.
Zy zong toen, naast Hollandsche,
ook Ingelsche liedjes, en door haar
coetnums uit het tydperk waaruit
haar lieJjts dateeren, gaf zij groote
bekoring aan haar optreden. Thans
komt zy met een Hollandsch pro
gramma, en de begeleiding is met
piano en fluit, hetgeen ongetwyfeld
de aantrekkeiykheid zal verhoogen.
Het bestuur is, wegens de hooge
kosten, genoodzaakt den entréeprys
veor dien avond eenigszins te ver
hoogen, en heeft dien vastgesteld
op 25 cent. Men zie overigens de
advertentie in dit nummer.
Deze avend aal worden gehouden
in „Tivoli"het is zaak vroegtijdig
kaarten te nemen, teneinde niet
teleurgesteld te worden.
Plaatselijke Keuze.
Met het doel een afdeeling van den
Bond voor PJaatselyke Keuze op te
richten had het Heldersch Drank-
weer-comité Vrydagavond een ver
gadering in het Militair Tehuis be
legd. Se belangstelling was zeer
gering. De voorzitter, de heer B.
Abbenes opent de vergadering en
heet de aanwezigen harteiyk welkom.
Het Chr. Gem. dubbel kwartet
zong onder leiding van den heer
P. Brizee een 2-tal Latijnsche num
mers t.w. Ave Verum en Jesu
dulcis memoria. Deze nummertjes
werden goed gezongen. Het kwartet
bewees dat de leiding in goede
handen is.
De voorzitter zet thans het doel
van de vergadering uiteen. Toen in
1913 een actie voor Plaatselyke Keuze
op touw werd gezet, was dit om te
zien hoe het Ned. volk hier tegen
over stond. Het resultaat was, dat
er 600.000 menschen voor het ver
minderen der drankgelegenheden was.
Ook Den Helder heeft aan deze
aotie meegedaan, doch na deze actie
niets meer van zich laten hooren.
Daarom zuilen wy thans trachten
een afd. van den Bond v. PJ. Keuze
op te richten. Om lid te zijn behoeft
men geen geheelonthouder te zyn,
men kan ook zender dat met Plaatse
lyke Keuze symp&tbiseeren.
Gelegenheid wordt gegeven tot
het stellen van vragen. De voorz.
hoopt dat we een aangename ge-
dachtenwisseling mogen hebben met
als «lot de oprichting van een af
deeling.
De heer de Jong vraagt of een
ieder wel weet wat PI. keuze is. De
leden behoeven geen geheelonthouders
te zyn het kunnen zelfs dronkaards
zijn, er zyn veel dronkaards die voor
Pl. keuze zyn. PI. keuze is daarom
zoo'n groote eiach omdat we dan zelf
kunnen zeggen of er drankgelegen
heden moeten zyn of niet Wy zullen
met Pl. keuze nog geruimen tyd
met drankgelegenheden zitten opge
scheept. Hoe moet de drankverkoop
dan worden geregeld?
Tot 1881 was er een vrye verkoop.
Geen weldenkend mensch verlangt
weer naar dien tyd terug toen men
in een kruidenierswinkel zelfs een
borrel kon koopen.
Toen kregen we het vergunning
stelsel. Onder dit stelsel kunnen ver
scheidene gemeenten droog gelegd
worden. We krijgen oen geleidelijke
inkrimping en hebben met dit stelsel
een vasten sluitingstijd.
Spr. herinnert nu aan den stryd
door sommigen tegen Pl. keuze ge
streden en haalt hierbij enkele voor
beelden aan.
Br zyn thans nog 20.000 kroeg
bazen in ons land. Van hen gaat
een groote macht uit tegen de drank-
bestryding. Spr. behandelt nu bet
Gotenburger stelsel, waarbij de drank
handel groot belang heeft by groote
verkoop. Het beste is nog het Staats
monopolie. Ook hier hebben we wel
tegenwerking maar een zeer kleine,
daarom moeten we traehten het
Staatsmonopolie doer te voeren. Spr.
zet dit nader ulton.
Mej. tiegers zegt latby Plaatselyke
Keuze steeds het doel voor oogen
gehouden moet worden, waarom bet
gaat. Ir waren wel 600.000 stemmen
uitgebracht, maar we moeten oppassen
dat het niet denzelfden weg opgaat
als in Amerika, waar, nu door Pl.
keuze Amerika is drooggelegd, de
arbeiders dreigen te staken als dit
wordt doorgevoerd
Wordt daarom lid, maar ook een
goed lid. Daarna werd een oogenblikje
gepauzeerd. Als de vergadering wordt
heropend ziDgt het dubbel gemengd
kwartet nog een 2 tal nummers t. w.
Panis Angelicus en Avondlied. Vooral
dit laatste was heel mooi. De voor
zitter deelt mee dat 19 personen zich
als lid voor den Bond voor Pl. Keuze
opgeven.
De minimum contributie is ver-
moedeiyk f 0.26 per jaar. Voer nie
mand dus een bezwaar om lid te
worden.
Een der aanwezigen vraagt hoe
het kan samen gaas dat een Bond als
die voor Pl. Keuze met bet doel de
drankverkoop zooveel mogeiyk te
beperken, ook niet geheel-onthouders
in haar organisatie opneemt.
De voorzitter zegt dat dit is gedaan
met het doel om die personen met
de geheel onthouders in aanraking
te brengen en hen op die manier
voor de zaak te winnen.
De heer de Jong zet dit nog nader
uiteen waarna deze zich na bekomen
inlichtingen ook als lid opgeeft.
De voorzitter sluit met een woord
van dank aan hst Cbr. Gem. dubbel
kwartet en de afgevaardigden der
vereenigingen de openbare byeen-
komst.
In de nu volgende huish. vergade
ring wordt een voerloopig bestuur
benoemd om statuten en reglement
vast te stellen. Het secretariaat is
tydeiyk gevestigd by den heer Na-