HELDERSCHE COURANT
Herman Nypels
No. 6094
DINSDAG 27 MEI 1919
47* JAARGANG
Redaoteur-Ultgewri C. PI GOEW Jr., Helder. Oplaag 700<T- Abonnementoprij»In d« »tad I 1.15, per papt I 1.40. Buitenland I 2.40. - Loaae ex. al. - Ad»ertanH»n per regel 17'/, ol
WOT" In verband met
den Hemelvaartsdag
verschijnt het eerst'
volgend nummer
morgen (Woensdag).
BUITENLAND.
Het Dulteche teginvoaritel.
De conferentie te Spa, waar d
Duitsche vredesdelegatie met afge
vaardigden van de regeering heeft
overlegd over het volledige Duitsche
tegenvoorstel, is al afgeloopen. Naar
men zich zal herinneren, is boven
genoemd tegenvoorstel te Berlijn
ontworpen en vervolgens naar Ver-
sailles gezonden. De delegatie heeft
blijkbaar eenige wijzigingsvoorstellen
willen doen, die men nu, door de
mondelinge bespreking, vlug af heeft
kunnen doen.
Alvorens te vertrokkon, hoeft
Brockdorff-Rantzau nog «en paar
nota's aan Ciemenceau gezonden.
Dat aanzwellen van den stroom
van nota's, zoowel als de omstandig
heid, dat de geallieerden de bespoe-
digingsconferentio van Spa niet
hebben tegengewerkt, zijn weer
goede teokenen, teekenen, dat de
kansen op een intensievere gedachte
wisseling toenemen.
Iu dit verband moet ook nog de
omstandigheid genoemd worden dat
de inhoud van het antwoord naar
aanleiding van het Duitsche volkeren
bondsplan niet alleen zser heusch
van toon is, maar dat er dewensch
uit spreekt, op verschillends punten
eenige tegemoetkoming te toonen.
Over andere punten wordt nadere
overweging toegezegd.
Dultaihland en de tarritiriali
quautles.
in verband met het bericht van
den Berlijnschen correspondent van
het Hbl., dat Duitschland de onder-
teekening van het vredesverdrag
niet afhankelijk zou maken van
territoriale quaesties, zij gewezen op
een uitlating van de offlcieuse fD.
Allg.Ztg.", waarin wordt verklaard,
dat Duitsehland niet van plan is af
te wijken van de 14 punten van
Wilson. „De discussie over het ver
drag zal van Duitsche zijde zich dus
evenzeer over territoriale als over
economische en financieele vraag
stukken uitstrekken. Volgens het
ontwerp is ten aanzien van het
Saargebied de economische zijde met
de politieke verbonden. Duitschland
is wel bereid tegemoetkomingen te
doen van economischen aard, maar
handhaaft het recht van de opper
hoogheid van Duitschland over dit
zuiver Duitsche gebied. In een af
scheuring van Opper-Silezië kan
Duitschland niet toestemmen en wat
West-Pruisen aangaat, staat het op
het recht, van zelfbeschikking voor
alle dealen die niet door een ontwijfel
baar Poolsche bevolking zijn bewoond.
0« Dultiibi koloiiln.
Dit Berlijn wordt gemeldDe kolo
niale kwestie by het sluiten van den
vrede is behandeld in een vergadering,
onder leiding van minister dr. Bell
in tegenwoordigheid van tal van ver
tegenwoordigers van het koloniale
oeconomische leven en menschen, die
jaren lang in de koloniln hebben
gewoond. Dr. Bell ontwierp een beeld
van de onderhandelingen té Spa,
waaraan dr. Seitz, goeverneur van
Z.W. Afrika heeft deelgenomen. De
vaste wil der Duitsche delegatie om
het rechtsstandpunt op den onmis-
kenbaren grondslag van Wilson's
program tot het uiterste met nadruk
te bepleiten, trad machtig en een
stemmig- aan den dag. Se koloniale
eischen maken onscheidbaar deel uit
van de Duitsche tegenvoorstellen aan
De oiemomiuhi
vredesvoorwaarden.
Men weet, dat Brockdorff Bantaau
den iaden aan den president van
de vredesconferentie een rapport
heeft doen toekomen, door een tech
nische commissie over de oecono
mische vredesvoorwaarden
opgesteld. Het antwoord van Cie
menceau begint aldus
„De geassocieerden hebben het
rapport der commissie, door de
Duitsche regeering aangewezen om
de oeconomische voorwaarden in het
vredesverdrag te onderzoeken, ont
vangen en nauwgezet bestudeerd.
Naar hun meening geeft dit rapport
een zeer onvoldoende uiteenzetting
van de feiten, is het op sommige
plaatsen erg overdreven en ziet het
den grondbeginselen over het hoofd,
die uit den oorprong van den oorlog
en de uitkomsten daarvan voort
vloeien en die de betrokken voor
waarden rechtvaardigen."
De nota msrkt op, dat het Duitsche
rapport ten onrechte van het Duitsche
bevolkingscijfer van vóór den oorlog
uitgaat, terwyl dit aantal wordt
ingekrompen. Ten opzichte van de
uitlevering vah Duitsche scheeps
gelegenheid stelt het rapport vast,
dat het algemeene tekort aan tonne-
maat, waarvan Duitschland zijn deel
behoort te dragen, niet zijn oorzaak
vindt in de vredesvoorwaarden, doch
in het misdadig gedrag van Duitsch
land. Wat aangaat de korenverbou-
wende streken in het Oosten, waarvan
Duitschland, naar het klaagt, wordt
beroofd, zegt de nota:
„Deze landen zijn ontsnapt aan het
gruwelijke lot, dat de Duitsche legers
in het Westen Belgiö en Frankrijk,
in het Oosten Polen, Rusland, Servil
en Roemenie hebben laten ondergaan.
Er is, naar het schijnt, geen reden,
waarom de voortbrengselen daarvan
geen afzet op Duitsch gebied zouden
bleven vinden."
De nota treedt dan in bizonderheden
aangaande de Duitsche klachten over
de fosfaten, kolen, ijzerhoudende
delfstoffen en de toekomst van de
Duitscheny verheid. Het oeconomisch
onheil," merkt ze op, „is algemeen.
Alle volken, alle landen, zullen er
onder te lijden-hebben. Er is geen
reden waarom Duitschland, dat voor
den oorlog aansprakelijk is, het niet
gelijkelijk zou verduren."
De nota eindigt met de volgende
alinea
„De eerste voorwaarde voor herstel
schijntde erkenning door Duitschland
te zijn van den toestand der wereld
op het oogenblik, welken dit land
grootendeels te voorschijn heeft ge
roepen. Het moet het zich bewust
maken, dat het niet buiten schot kan
blijven. In de ontzaglijke ramp, die
op de wereld is neergebeukt, is het
aandiel, dat Duitschland geroepen is
op zich te nemen, door de overwin
nende mogendheden afgewogen,
waarbij zijn krachten uitsluitend den
doorslag hebben gegeven. Alle naties
van Europa hebben verliezen geleden,
ze dragen die lasten, byna te zwaar
voor hnn krachtsn en zullen ze
blijven dragen."
Os verantwoordelijkheid voor
dm oorlog.
De Duitsche delegatie te Versailles
overhandigde een nieuwe nota aan
gaande de schuldvraag en de kwestie
der schadevergoeding. In de nota
wordt erkend dat de Duitschers de
plicht hebben 'de schade in Belgiö en
Noord-Frankrijk te herstellen, maar
constateert te vods de Duitsche eischen
op schadevergoeding wegens de hon-
gerbiokkade en bestrijdt met beslist
heid, dat Duitschland alleen schuld
heett aan den oorlog.
Hit verdrag rast OoifenrIJk.
Het ontwerp vredesverdrag met
Oostenrijk zal waarschijnlijk Woens
dag overhandigd worden. De militaire
voorwaarden zijn streng. Ze brengen
het leger terug tot vijftien duizend
man en gelasten de uitlevering van
feitelijk alle wapenvoorraden. De
voorwaarden omtrent de marine zijn
van denzelfden aard.
D. Turksch. quaxtli.
De „Times" meldt uit Parijs, dat
de Turksche quaestie nog geenszins
is opgelost. De zaak is van zeer
delicaten aard en het zyn niet alleen
de gevoelens van de Turken, die in
aanmerking komen. Toen de quaestie
voor het eerst door de leidende leden
der "Vredesconferentie werd besproken,
scheen er geneigdheid te zijn om
den Turk te behandelen als een
paria, wien alle bezittingen zouden
worden afgenomen en die naar het
hartje van Klein-Azil zou worden
verbannen, om daar verder een rustig
bestaan te leiden. Er zijn echter ver
schillende redenen om dit plan niet
uit te voeren en in beginsel is men
het hierover eens. Een der voor
naamste redenen is de stemming in
Indiö. Het oorspronkelijk denkbeeld
was om geheel Turkije te verdoelen,
ook die gebieden, waar de meerder
heid van het volk Turksch is, en de
verschillende deelen te doen besturen
door de mogendheden onder mandaat
van den volkenbond. Het schijnt dat
dit denkbeeld niet zooveel steun meer
vindt en de diplomaten neigen meer
er toe, om den Turk de souvereiniteit
in het grootste deel van Klein-Azië
te doen behouden, terwijl de gealli
eerden voor een bepaalden tijd de
financieele controle zouden behouden
en de verantwoordelijkheid voor de
betaling van de Turksche oorlogs
schulden.
Wat de verdere Turksche gebieden
betreft zou- waarschijnlijk de regeling
zoo zjjn: Mesopotaroië, Palestina,
Syrië, Armenië zullen niet langer
Turksch zijn, maar onder mandaat
worden geplaatst. Het kustgebied
van Klein-Azil, dat voornamelijk
door Grieken wordt bewoond, zou
onder mandaat van Griekenland
komen. De reden dat niet volkomen
gebiedsafatand wordt toegestaan is
deze, dat men de rechten der minder
heden wil waarborgen. Misschien zal
na een korte periode het Grieksche
mandaat in volkomen souvereiniteit
worden veranderd.
Het gebied onder Turksch bestuur
zal onder voogdij komen van een
luropeeiche mogendheid, die de
openbare orde zal verzekeren en de
financiën zal controleeren.
Over het lot van Konstantinopel
en Europeesch Turkije is nog niets
met zekerheid te zeggen. Er is
sprake van, dat Amerika een der
mandaathoudende mogendheden zal
zyn, maar er is nog niets definitief
te dezer zake bekend. In elk geval
kan Amerika geen verplichting van
dezen aard aanvaarden zonder mach
tiging van den Senaat, na de ratifi
catie van het Yolkenbond- en "Vredes
verdrag.
Als Duitiehlind waigirt.
De Fraasche draadlooze dienst
meldt, dat in Belgit reeds een aan
tal militaire maatregelen genomen
worden voor het geval, dat Duitsch
land de vredesvoorwaarden niet tee
kent. De tijdelijke universitaire groe
pen zijn ontbonden, de verloven zijn
opgeheven; de secties der spoor
wegen zijn weer onder het beheer
van het veldleger gekomen. De de
mobilisatie van de lichtiDgen 1907,
1908 enl909 is uitgesteld, totdat de
toestand weer normaal geworden zal
zijn.
Beelallsatie In Diitiebland.
Het Duitsche rijksministerie voor
de economische zaken heeft bij de
regeering een plan voor socialisatie
ingediend. Socialisatie wordt in dit
plan de „gemein-wirtschaft"genoemd.
Het ontwerp oefent eerst scherpe
kritiek uit op de werkeloosheid van
de regeering op dit gebied. Dan komt
eindelijk het eigenlijke voorstel. Er
nut onmiddellijk ten rad en-er)
ganisatie worden ingevoerd bij
bizondere rijkswet, nog vóór de grond
wet tot stand komt. De kern er van
zal zijn een organisatie naar de vak
ken. Deze bizondere vakorganisaties,
die economisohe en rechterlijke be
voegdheden hebben, worden samen
gesteld uit arbeiders en werkgevers
en vormen samen den economischen
raad van het rijk als opperste orgaan
van de Duitsche „gemein-wirtschaft".
De organisatie van dezen raad is
gedacht op den grondslag van strenge
gelijkheid van werkgevers en werk
nemers. De werknemers zullen dus
dezelfde rechten hebben en daarmede
dezelfde verantwoordelijkheid als de
ondernemer. In den economischen
raad van het rijk zullen ook ver
tegenwoordigers van den handel en
van de verbruikers zitting hebben,
Naast het kolen- en kali-bedrijf zullen
ook de voorzieningen met electrici-
teit en de maalderijen onder alge
meen beheer komen. Het aandeel
van het rijk aan industrieele onder
nemingen zal door een doelmatige
wijze van vermogensbelasting bmror-
dèrd worden. Men heeft n.1. het plan
gemaakt dat het de bevoegdheid krijgt
inplaats van belastingen in geld de
in de vermogensaangiften genoemde
objecten over te nemen voor den
prijs waarvoor die zijn aangegeven.
De belastbare objecten, die de eigenaar
verzwegen heeft, zal men zonder
eenige vergoeding kunnen overnemen.
Het bestuur van alle bedrijven, die
gedeeltelijk in handen van het rijk
zijn, of in handen van het rijk zullen
komen, is aan een bizondere rijks-
vermogensbank opgedragen.
Deze rijks-vermogensbank heeft ook
het beheer over een fonds van ver
scheiden miljoenen, die ten doel heeft
de Duitsche warenproductie in het
bizonder door het doen van bestel
lingen voor het rijk te bevorderen.
Van de winst zullen de onderne
mingen, die deze bestellingen krijgen,
3/4 van het bedrag, dat ze meer be
dragen dan een rente van 5 pet.
voor kapitaal en reserve, weer aan
het fonds moeten terugbetalen. Yan
deze winstbedragen zullen 2/8 ten
goede komen aan de bevordering van
de productie van artikelen en 1/8
voor de bevordering van het sociale
werk van het zijn. Om nieuwe loons-
verhoogingen tengevolge van de prijs-
verhooging voor buitenlandsche le
vensmiddelen te vermijden,-zullen in
den eerstkemenden tijd aan de ar
beiders hun loon gedeeltelijk in le
vensmiddelen, kleeding enz. worden
uitbetaald. De kosten ten gevolge
daarvan zullen door een fonds voor
bepaalde ondernemingen en door het
rijk worden gedekt. Het rijk zal zich
de middelen voor deze onkosten ver
schaffen door verhooging van den
broodprijs en door de prijzen in het
binnenland aan die op de wereldmarkt
gelijk te maken.
In het ontwerp, dat in hoofdzaak
niet van socialistische zijde afkomstig
is, heet het, dat een uitgebreide so
cialisatie noodig is, om de schuld
van het rijk te kunnen betalen. Aan
het ontwerp is ook nog een wets
ontwerp toegevoegd voor den z.g.
arbeidsvrede. Dit wetsontwerp zal de
mogelijkheid scheppen te verhinderen,
dat in fabrieken, die voor de hand
having van het economische leven,
in het bizonder voor de verzorging
met brandstoffen, electriciteit, hoeden,
kleeding, verlichting, voor het ver
keer van personen en goederen con
flicten te verhoeden. By de onder
nemingen, waaraan op deze wijze
een gedwongen vrede is opgelegd,
zullen ook fabrieken van anderen
aard worden opgenomen, als werk
gevers en werknemers dit gemeen
schappelijk vragen.
Ir hit RichtilIJki Kiulin.
In de „D. Allg. Ztg." vertelt dr.
Jöblinger van een feuilletonKeulen
bij dag en by nacht getiteld o. a.
Toont het leven te Keulen overdag
bont tafereel, dat verandert
plotseling 's avonds tegen 10 uur (tot
1 Mei zelfs tegen 9 uur). Dat is voer
Keulen n.1. het politieuur, d. w. z.
niemand mag na 10 uur op straat
zyn, tenzy hy in het bezit is van
een „nachtpermissie". Daar echter
zulk één pas voor den nacht te
Keulen tot de zeldzaamheden behoort,
moet het overgroot© gedeelte van de
Keulsche bevolking zorgen, dat ze
om tien uur in haar woning is.
Daarom is er telkens een strijd om
de laatste tram, die natuuriyk iederen
avond overvuld is en ieder loopt zoo
hard hy kan, em maar niet betrapt
te worden. Want de Engelschen
verstaan geen gekheid. Wie na 10
uur te Keulen ©p straat wordt aan
getroffen, dien wacht een wreed lot.
Drie dames hadden zonder boos opzet
het politieuurtje overtreden. Zy
kwamen van een vriendin en werden
10 minuten na afloop van den termyn
door oen Eogelsch officier aange
houden. Hoflyk verzocht de officier
de dames hem te volgen, waarop een
van dezen jammerde, dat ze nog
niet had gesoupeerd. Vriendeiyk nam
de officier de dames daarop mee naar
een voornaam Keulsch hotel, waar
hy haar een Engelsch „dinner" liet
voordienen. Nadat dit genuttigd was,
werden de dames naar de kazerne
geleid, waar ze in haar avondtoilet
tot den vroegen morgen toe onder
toezicht Engel sche auto's moesten
schoonmaken. Die straf wacht ieder
die na 10 uur op straat wordt aan
getroffen. Zyn er geen auto's om
schoon te maken, dan moeten aard
appelen worden geschild. Maar hier
mee zyn de Engelschen nog niet
tevreden, de overtreders moeten ook
nog een flinke boete betalen, die al
naar de middelen van den delinquent
tusschen 10 en 400 Mark afwisselt.
Di looiin In EDgilaid.
De Labour Gazette geeft een over
zicht van de beweging van de loonen
in den oorlogstyd, waaraan het vol
gende ontleend is. In vergelyking
met den tijd voor den oorlog zyn
dt loon» in de bouwtakken tusschen
Ingezonden mededoellng.
STEEDS HET NIEUWSTE
IN ALLE PRIJZEN
HELDER
1914 en April 1919 gestegen met 88
pet. tot 110 pet.; in de steenkolen-
nyverheid met 110 tot 120 pet.; in
het machine-vak met 98 pet tot 156
pet.; in den scheepsbouw met 50 pet.
tot 154 pet.
De vermeerdering was natuurlijk
het hoogst by de categorie» met de
laagste loonen.
Het ministerie van arbeid schat
de gemiddelde verhooging in de ge-
heele nijverheid op 100 tot 120 pet.
De Manchester Guardian betreurt
het, dat er zoo weinig gegevens zijn
voor het berekenen van de verandering
van salarissen. Toch hebben de
menschen met lage en middelbare
salarissen in den oorlog een moeie-
lijker tyd gehad dan de werkend©
stand. Ongetwyfeld, meent het blad,
hebben de salarissen geen gelijken
tred met de pryzen gehouden.
T<|»-raialutl! la Hon|«IJa.
Uit Graz wordt gemeld: De
verontwaardiging der Duitsche be
volking over de ongehoorde economi
sche en politieke onderdrukking door
de bolsjewiki regeering te Boedapest
is thans openiyk tot uiting gekomen.
De tegenrevolutie is in het Eisen-
berger Komitaat in vollen gang en
breidt zich steeds uit. Ongeveer 8000
boeren hebben zich gewapend en by
de tegenrevolutie aangesloten.
Dl itrljd tigia dl Belajewiki.
Volgens de bijzondere correspon
dent van de „Times" te Helsingfors
werd de vorige week aan de Fin-
sche grens bericht ontvangen dat
men een grooten brand in en om
Petrograd heeft waargenomen. Er
werd een luide ontploffing gehoord.
Men gelooft, dat de bolsjewiki, in
h*t nauw gebracht door den op-
marsch der Esthlanders, munitie
depots in de lucht laten vliegen.
Van het platteland rondom Pe
trograd wordt machinegeweervuur
gemeld. Naar verluidt ia de bevol;
king in opstand gekomen tegen de
bolsjewiki.
Een bericht uit Kopenhagen aan
de „Voss. Zeitung" meldt, dat het
Russische Noordelijke leger, ge
steund door de Bngeische vloot,
Peterhof (d© vroegere zomerresi
dentie van den Tsaar aan de Fin-
sche golf) heeft genomen.
De strijd tig» di Afglim».
De Afghaansche opperbevelhebber
heeft een brief aan den politieken
agent Khyber gezonden, waarin hy
om Btaking der vijandelijkheden ver
zoekt.
Kort© berichten.
De Franschen hebben allen
ambtenaren in de Palte gelast, den
van trouw af te leggen aan de
nieuwe republikeinsche regeering.
Slechts één voldeed hieraan.
De Fransche bevelhebber verklaart
elk streven naar zelfstandigheid van
de Palts of aansluiting by frankrijk
te zullen ondersteunen.
- Te Beriyn hebben regeeringa-
troepen een optocht van betoogende
oorlogsinvaliden met mitrailleurvuur
belet.
Het Al-Duitsch Verbond wil de
keizerlijke familie doen uitnoodigen
om naar Duitschland terug te keeren.
De Oostenryksche journalist
Fiachauer, correspondent van de,N.
Fr. Presse", is wegens zyn onheb
belyk gedrag door de Fransche re
geering uitgewezen.
De Oostenryksche delegatie
wordt Woensdag byeengeroepen en
krijgt acht dagen tijd om te ant
woorden.
Tegen leden van het vroegere
Grieksche kabinet Lambros zijn be
velen tot inhechtenisneming uitge
voerd wegens den aanslag op Fransche
en Engelsche matrozen.
Om het bezit van Kiejef wordt
hevig gevochten tusschen Oekrajiners
en bolsjewiki.
Luchtvaart
Het eerste Reutertelegram meldde,
dat Hawker en Grieve waren epge-
pikt op 60 gr. 20' Noorderbreedte
en 29 gr. 30' Westerlengte. Dat is
dus wèl midden in den Oceaan;
nadat de aviateurs ruim de helft
van den te vliegen afstand hadden
afgelegd.
Toen zy werden opgepikt door
de Deensche stoomboot „Mary", ble
ken de beide aviateurs nog uitstekend
in conditie, ondanks het feit, dat ze
anderhalf uur in zee hadden gelegen.
Het was wel een wonder overigens,
dat de „Mary" daar juist passeerde,
want dit schip had toevallig deze
koers geloopen: een overigens byna
niet bevaren route. Trouwens, binnen
de 50 myien was er verder geen
schip in de buurt.
Men kan zich de opwinding, die
het terugwinnen van Hawker en
Grieve in Engeland veroorzaakte,
eenigszins voorstellen. Juist Zaterdag
immers waren er een twaalftal des-
tr-oyers binnengekomen, die op zoek
waren geweest naar Hawker en die
een driehonderd mylen ver in zee
hadden gezocht en geen spoor der
aviateurs hadden ontdekt.
De vreugde in Londen was Zondag
algemeen. Honderden verzamelden
zich voor Hawker's huis in Suf biton,
zoodat het verkeer daar door de
politie moest worden geregeld.
Mevrouw Hawker werd natuuriyk
geïnterviewd. Zy zeide, dat zy de
hoop, haar-echtgenoot levend terug
te zien, nog niet had opgegeven. Zy
had een voorgevoel gehad, dat alles
nog terecht zou komen.
„Zondag is onze geluksdag",
zeide zy.
Natuuriyk heeft Hawker onmid-
deliyk, nadat de destroyer „Woolston"
die hem en zyn passagier van de
„Mary" heeft afgehaald, was bin
nengekomen, aan de „Daily Mail"
geseind hoe het kwam, dat hy in
zee moest dalen. Hawker zegt dan,
dat er aan den motor niets man
keerde, die liep prachtig; maar hy
kreeg een gebrek in de toevoerpyp
van de radiator naar de waterpomp
daarvan liet het soldeersel los. Zelfs
nadat het water wegliep, liep de
motor nog goed. Zonder moeite
streek het toestel op zee neer. Na
negentig minuten werden de avia
teurs opgepikt.
Het ongeval was van zóó weinig
ernstigen aard, dat, had Hawker
een watervliegtuig gehad in plaats
van een gewoon land-vliegtuig, hy
had kunnen dalen en op het water
drijvend, kunnen repareeren.
Het heegte-reeord.
Het wereld-hoogterecord, dat sinds
18 September 1918 op naam stond
van den Duitschen majoor SchrOder,
met een hoogte van 8814 M., is
opnieuw verbeterd. De Franschman
Lecointe bracht dit 20 Mei j.1. op
8900 M. "Wel bereikte de Engelsch-
man Lang in Januari een hoogte
van 9300 M., doch dit record is niet
officieel erkend.
Hawker girad.
Lloyds station te Butt of Lewis
seinde Zondagmorgen het volgende:
„Het Deensche stoomschip „Mary",
Oostwaarts koersende, bericht de
bemanning te hebben gered van de
Sopwith."
Het station vroeg hierop „Is het
Hawker?" waarop bevestigend ge
antwoord werd.
De „Mary" verliet 28 April New-
Orleans met bestemming Denemar
ken.
Een Britsche destroyer, welke de
„Mary" ontmoette, nam Hawker en
Grieve over, welke geland zyn te
Thurso. (Thurso is de hoofdstad van
het graafschap Caithness in het
Noorden van Schotland.
BUfNENLAND.
Aanvoer van Duitechi etiinkolm.
Sedert Vrydagavond is onverwachts
de aanvoer van steenkolen uit Duitsch
land hervat. Uitgezonderd Zondags
zullen nu weer geregeld tweesteen-
kolentreinen daags hier aankomen
welk aantal vermoedelyk zal wor
den uitgebreid.
Kolcidiitrlbutii.
Het Nederl. Correspondentiebureau
in Den Haag meldt:
Naar aanleiding van het bericht
van de Nieuwe Gt., dat de kolendi-
stributie met Augustus zou worden
opgeheven, kunnen wy van de meest
betrouwbare zijde mededeeleu, dat,
ofschoon wyzigingen in de kolendis-
tributie wel in overweging zyn, van
opheffing geen sprake ia.
3.i. „Bilt".
Het door de Tereenigde Staten op
gevorderd stoomschip „Bali" der
Maatschappij „Nederland", is Zater
dagmorgenonder Amerikaansche vlag
in ballast te IJmuiden aangekomen,
ten einde in Amsterdam te dokken
en aan de reederij te worden afge
leverd.
Dl fiamitlN vir Vilsi*.
Men seint uit Velsen aan de ,N.
Rott. Crt":
Naar wy uit gosde bron vernemen,
zal de gemeente Velsen uit haar
financieele moeilijkheden worden ge
holpen door den Postchèque- en
•Girodienst, onder garantie van het
Ryk. Reeds is een voorloopig voor
schot verstrekt.
Ol fiimoliili moeilijkheden vu
Zaandam.
De gemeenteraad van Zaandam
hield hedenmorgen een spoedverga
dering ter behandeling van het
voorstel van B. en W. tot wyziging
der voorwaarden betreffende de
geldleening ad f 1.065.000, welke
geldleening, zooals bekend, eenigen
tyd geleden mislukte.
Besloten werd het rentetype te
verboogen tot 5J
Burgemeester Ter Laan deelde
mede, dat de leening thans als
geslaagd kan worden beschouwd en
in haar geheel zal geplaatst worden
by de Ned. Handel smaatschappy te
Amsterdam.
Burgem. Ter Laan maakte daar-
by nog van de gelegennbeid gebruik
om in tegenspraak met het antwoord
van den Minister aan het lid van
de Eerste Kamer, den heer Stork,
te verzekeren dat de Regeering wel"
degeiyk had toegezegd Zaandam uit
de financieele moeilijkheden te redden.
Centraal Bureau vaa advies.
Deze instelling voor den Midden
stand vergaderde dezer dagen in
café Centraal te Alkmaar onder
voorzitterschap van den heer Jb.
Cloeck. Uit het jaarverslag stippen
wy aan, dat in 84 zaken de bleken
werden ingericht, bygehouden of
gecontroleerd en balansen opgemaakt
456 adviezen ep administratief, tech
nisch en juridisch gebied werden
gratis verleend. In het tyd vak van
5 Aug. tot 1 Dec. werden voor het
Rykskantoor voor Manufacturen 774
geleidebiljetten afgegeven. Herbaalde-
lyk werd assistentie verleend by het
invullen der aangifte-biljetten voor
O. W.-, Inkomsten-, Vermogensbe
lastingen enz. Het aantal aangesloten
vereenigingen ia van 20 in 1917 met
1144 leden thans gestegen tot 32 met
1649 leden. Er sloten zich aan: de
Algemeene Winkeliersvereeniging te
Den Helderde Andyker Midden-
standsvereen.de Hanze te Heilo en
te Grootebroek; de Bond van Horloge
makers te Alkmaar; de Handel
drijvende Middenstandsvereen. te
Koegras; de Hanze te Hoogwoud;
de Handeldry vende-en Industrieele
Middenstandsvereeniging te Anna
Paulowna; de Hanze te Edam; te
Heerhugowaard, te Castricum en te
Schoorlterwyi zich nog voortdurend
nieuwe vereenigingen aansluiten.
Zoo wordt het Centraal Bureau meer
en meer de vraagbaak voor den
Middenstand. Te Helder werd een
correspondentschap opgericht dat
door den heer C. Adriaanse wordt
waargenomen.
Na het jaarverslag deed de Admini
strateur rekening en verantwoording
over het afgeloopen jaar, die door
eene daartoe aangewezen commissie
van 3 leden zal worden geverifieerd.
De begrooting sluitende in ontvangst
en uitgaaf met een bedrag van
f6108.19 werd vervolgens goedge
keurd.
Tot bestuurslid werd met algemeene
stemmen herkozen de heer Q. Appel
man te "Westwoud.
Na rondvraag volgde sluiting.
Dl Rijksmiddel».
Zooals wij reeds in ons vorig
nummer hebben gemeld, is de op
brengst der Ryksmiddelen in April
wederom schitterend geweest. Er is
een bedrag van f24 57 millioen inge
komen, tegen f 22.06 millioen ver
leden jaar. De opbrengst zou zells nog
belangryk hooger zyn geweest, indien
de suiker-accyns niet ruim f 1 milli
oen by 1918 ten achteren zou zyn
gebleven. Deatyds was de bate uit
dit middel echter abnormaal hoog,
n.1. f8.24 millioen tegen f2.18 mil
lioen in het voorgaande jaar.
Byzonder ruim gevloeid heeft in
de afgeloopen maand de opbrengst
van het gedistilleerd, waaruit f 2.81
millioen werd ontvangen, tegen
slechts f 1.81 millioen in April 1918.
Dit is een gevolg geweest van het
in' werking treden van de accyns-
verhooging op 7 April.
De inkomstenbelasting biyft nog
steeds aanmerkeiyk by het vorige
jaar ten achter, wegens het late uit
reiken der aanslagbiljetten en de
uitschakeling van de dividend- en
tantième-belasting, die thans afzon
derlijk wordt verantwoord. Uit laatst
genoemde heffing is in April f226.000
ontvangen. Dit bedrag zal in de vol
gende maand wel aanzienlyk stijgen,
in verband met de verschillende
dividend-betalingen.
Schitterend was wederom de op
brengst der invoerrechten, waaruit
f 2.308.000 binnenkwam, tegen
f 670.000 verleden jaar. Hierin weer
spiegelt zich duideiyk de ruimere
handelsbeweging, die tot buitenge
wone bate voor de schatkist leidt,
nu tal van artikelen, waarop invoer
recht ad valorem wordt geheven, zoo
byzonder hoog in prijs zyn. Dit zal
nog wel eenigen tyd duren. Naarmate
het handelsverkeer zich herstelt, kan
de regeering uit het invoerrechti op
zeer hooge inkomsten rekenen, afge
zien van de plannen, die bestaan, om
het tarief van invoerrechten te vor-
hoogen.
Ook de meeste overige middelen
hebben een ruime opbrengst gegeven.
De belasting op gouden en zilveren
werken bracht wederom een record.
Het statistiekrecht bracht byna 4} ton
in, tegen slechts f 75.000 verleden
jaar, hetgeen natuuriyk, evenals de
vermeerdering van de invoerrechten,
verband houdt met de uitbreiding
van de handelsbeweging. Deze reflec
teert zich ook in de loodsgelden,
waaruit f76.000 werd ontvangen,
tegen slechts f 12.000 verleden jaar.
In vergelijking met normale jaren is
deze opbrengst echter nog steeds
gering.
0a opheffing dsr Stimiimlté's.
Het Kon. Nat. Steuncomité heeft
in de laatBte maanden denoodzakeiyk-
heid voorzien, dat de steuncomité's
hunne werkzaamheden zouden gaan
beëindigen of in elk geval beperken.
Daar echter de werkloosheid nog een
vry grooten omvang heeft en de
bedreiging met werkloosheid voor
menige bedrijfstak blyffc bestaan, kon
het Nat. Steuncomité het sein tot
opheffing der steuncomité's niet geven,
zoolang niet langs anderen weg de
hulp werd verleend. Ook stond by het
Kon. Nat. Steuncomité vast, dat de
wyze, waarop de hulp werd verleend,
een grondige verandering moesi
ondergaan om aangepast te zyn aan
de nieuwe toestanden en om met
meer kracht misbruiken te bestrijden
Het Kon. Nat. Steuncomité richtte
aan de Regeering het verzoek of deze
bereid zou zyn de noodige maatregelen
▼oor te bereiden om de steunbeweging
naar normale verhoudingen te kunnen
terugvoeren.
De voorzitter van het Kon. Nat.
Steuncomité, prof. J. P. de Vooys,
heeft daarop een plan ontworpen,
waarmede de regeering zich in be
ginsel kon yereenigen. Voor de uit
werking van dat plan in zoo korten
tyd, dat het nog voor het zomerrecés
aan de Staten-Generaal kon worden
voorgelegd, is op 2 April j.1. door de
Regeering een opdracht gegeven, aan
prof. De Vooya. Deze is daarop on
middellijk is overleg getreden met
de betrokken ambtenaren en met
den Werkloosheidsraad en de Alge
meene Armencommissie. Voorloopige
plannen werden verder besproken in
de Commissie, van Advies voor de
Werkloosheidsverzekering en de Com
missie van Bijstand voor de Arbeids
bemiddeling.
Op 29 April diende prof. De Vooys
zyn uitgewerkte plannen in, die be
stonden uit eenige zeer kleine nood
wetten en begrotingsvoorstellen.
Bezwaren van formeelen aard heb
ben «nig oponthoud veroorzaakt,
doclrithanB zyn de plannen goedge
keurd en sullen binnenkort naar den
Raad van State worden verzonden.
Binnenkort is van het Kon. Nat.
•teuncomité een mededeeling aan de
steuncomité's te verwachten over
verschillende voorbereidende maat
regelen.
UIT 008T-IH0IË.
Eis geweldige ramp.
Da aittarstieg vm Bi Kloet.
Officieel. Biykens uit Indiö ont
vangen telegram heeft op 20 dezer
eene uitbarsting plaats gehad. In het
district Arengat zyn daardoor 20
dessa's geheel en 6 gedeeltelijk ver
dwenen, in het diBfcrict Blitar 11
dessa's gedeelteiyk verwoest. Het
aantal dooden en vermiBten wordt
geschat op 16.000, doch velen moeten
gevlucht zyn. In Blitar zyn tot dusver
4157 lyken gevonden. Als omgekomen
worden opgegeven de heer 'De Man,
de heer en mevrouw Arriëns en kind,
de heer en mevrouw Boekhout en
twee kinderen, de heer De Boer,
chemist Insulinde, mevrouw Brugge-
man—Haak, de heer Van Leeuwen
kind, de heeren Rouwenhorst en
Fischer en een kind van den heer
Mamacher, terwyl mevrouw Mama-
cher nwaar gewond is.
Een overstrooming van de kali
Konte beeft geen doorbraak, doch
wel schade aan irrigatiewerken ver
oor aaakt, waardoor de bevloei In g
onderbroken ia. De stand van de
Brantasrivier is niet verontrustend.
In een groot deel van Kedirie en
Mttlang, -waar de asehregen aanzien
lyk was, wordt mislukking van de
rypends podie-aanplant gevreesd sla
regen uitblijft.
Wederom werd Java door eene
dier natuurrampen bezocht, die dit
san vulkanen ryke eiland ln den loop
der eeuwen zoo dikwerf en zoo
gruwsaam troffen.
WOïdt het b.v. niet aangenomen,
dat een vulkanische uitbarsting zóó
afdoend een einde maakte aan bet
bloeiend Midden-Javaansche ryk, met
zjjn troUche monumenten als de
Boroboedoer, dat na 850 tot de 14e
eeuw geen sporen van bewoning
meer worden aangetroffen, uitge
zonderd een twaalfde eeuwsch op
zich zelfhtaand jaartal op den Diëng
Men vermoedtdat zulk esn natuur
ramp toen de geheel© bevolking
Oostwaarts heeft doen vluchten,
Oostwaarts, waar sedert en wellicht
ook vroeger reeda vulkanische uit
barstingen telkens sn telkens zoo
▼eel jammer en ellende teweeg
brachten.
Onder die melochen van Oost-Java
neemt de Kloet wel eene eerste plaats
in en dat wel wegens de greote
verwoestingen, die hy in de laatste
vyftig jaren aanrichtte.
„De top van den Kloet bevat drie
ikraterranden; de -grootste en waar-
schyniyk oudste" zoo lezen wy in
de Encyclopaedte van N.-I., ,in alleen
in zyn oostelijk deel nog voorhan
den. Ie meest oostelijke rand is
maar-het ZO.-epen; hiertoe behoort
ook het hoogste punt 1781 M.; de
meest westiiyke rand is de tegen
woordig nog werkzame krater en
bevat het beruchte kratermeer. De
kraterwand is zoo goed als geheel
gesloten; ^aan de westzyde is een
smalle kloof, waar in door de Kali Badak
de afvloeiing van het meer plaats
beeft. Op'Gi Januari 1875 is by de
plaat* van afvloeiing een stuk van
den kraterwasd afgestort,Jten gevolge
waarvan -hst -meerniveau plotseling
ongeveer 60 meter daalde en een
enerine watermassa (40 h 50 millioen
M') zleh over de westhelling ont
lastte en gro*te verwoestingen aan
richtte.
De jongste hevige eruptie van
28 Mei Ï901 heeft een uitgebreide
literatuur ten gevolge gehad; op
dien datum werd byna al het water
van het meer uitgeworpen, dat met
de losse producten op den mantel
vermengd als modderstroom (lahar)
een deel der districten Blitar en
Strengst verwoestte; in 1906 werd
een ontlastingkoker aangebracht,
waardoor de waterstand gereguleerd
wordt. De in 1901 uitgeworpen asch
bedekte volgens Houwiük een op
pervlakte van 116.055 K.MS.
Vermoedelyk zyn het ook nu we
der de in den Kloet samengeperste
geweldige natuurkrachten geweeat,
die het onheil veroorzaakten, waar
aan naar schatting vyftig duizend
menschen ten offer vielen.
Daar lagen nog tot kort geleden
langs de belling van den Kloet ver
spreid, tal van kolfle ondernemingen,
de dorpen der inboorlingen. En nu
•treek daar weer de hand des doods
over die lachende heuvels en valeien
vyftig duizend menschen, die aan
den Kloet-moloch ten offer vielen.
Veel leed, groote ellende zal ook
nu weder daar evenals in 1876 en
19Ö1 geleden zyn en te lenigen val
len. "Wanneer hier te lande, gedu
rende den oorlog, de nood wel eens
hoog span 1e, dan stond men in
Indië steeds bereid de nooden van
het moederland te helpen lenigen,
moge ook dit nu iu deze, evenals
te voren wanneer diergelijke rampen
Indiö troffen, zyn plicht beseffen
en betrachten.