De reorganisatie van onzen
Gemeentelijken Geneeskundigen
Dienst.
Op de agenda voor de raadsver
gadering van hedenavond is onder
ineer een voorstel van Burgemees
ter en Wethouders geplaatst tot
reorganisatie van onzen gemeen-
te-lijken geneeskundigen dienst.
Ofschoon de plaats, die aan dit
voorstel op de agenda is toege
kend, n.1. eerst na een groot aan
tal andere, waaronder zeer belang
rijke, punten, grond geeft aan de
hij ons gerezen twijfel of van be
handeling reeds op dezen avond
inderdaad iets komen kan, moeten
wij, nu de zaak zoo aanligt, tbch
met die mogelijkheid rekening
houden. Vooral daarom moeten
wij dat doen omdat legen de voor
stellen, zooals zij daar voor ons
liggen, zeer ernstige bedenkingen
zijn aan te voeren, bedenkingen,
die wij nog tijdig onder de aan
dacht van onze lezers willen bren
gen en die wij, zoo ons de gele
genheid daartoe niet ten eenen-
male ontbroken had, gaarne tot
voorwerp eener meer diepgaande
beschouwing hadden gemaakt. Wij
knoopen hier dan ook de opmer
king aan vast, dat publicatie van
voordrachten als hier ter sprake
zijn, slechts enkel e dagen vóór
het tijdstip, waarop zij in openbare
behandeling zullen worden geno
men, er weinig toe kan bijdragen,
dat de publieke opinie zich daar
over naar behooren kan uitspre
ken, nog minder, dat hun, die straks
opgeroepen zullen worden daar
over een beslissend oordeel ti
vellen," genoegzame gelegenheid is
geboden zich dat oordcel te vor
men. Het zou dan ook, naar ons
inzien, niet ondienstig zijn, indien
daarop eens te bevoegder plaatse
werd gewezen.
Burgemeester en Wethouders
geven in de eerste plaats een uit
eenzetting van de wijze, waarop de
- reorganisatie-plannen zijn gerijpt,
Twee motieven zijn het, die voor
namelijk tot de vorming dier denk
beelden hebben geleid, in de eerste
plaats het kosten-argurnen t.
De verhoogingen der wedden vati
de beide gemeente geneesheeren,
waartoe in don aanvang van het
jaar 1917 werd besloten, hadden
n.1. de vraag in het leven geroepen
of het bedrag, dat van toen af aan
ten behoeve van de geneeskundige
armenpractyk moest worden be
taald, niet zoo hoog werd opge
voerd, dat in de waarneming van
dezen dienst op andere wijze meer
doeltreffend kon worden voorzien.
Met name werd de vraag overwo
gen of aanstelling van een enke
len gemeentearts, die geen parti
culiere practijk zou mogen uitoefe
nen, niet meer verkieselijk moet
worden geacht. Het andere motief
is van geheel anderen aard. In
dien, zeggen Burgemeester en
Wethouders, tot reorganisatie
wordt besloten, zal het groote
voordeel zijn verkregen, dat veel
meer dan tot nog toe het geval is,
aan den feitelijken geneeskundigen
dienst aandacht kan worden be
steed, d.w.z. dat het gemeentebe
stuur voortaan te allen tijde de
beschikking zal hebben over een
medicus, die behalve ten behoeve
van de armenpractijk, zijn diensten
kan verleenen in al die gevallen,
waarin de gemeente medische
voorlichting of bijstand van noode
heeft, indien het thans bestaande
systeem wordt verlaten, is tevens
de noodzakelijkheid ontstaan, om
in de eventuccle ontstentenis van
den Directeur te voorzien. Voor
dit doel hebben Burg. en Wethou
ders overleg gepleegd met de mi
litaire autoriteiten, met het ge
volg, dat een regeling zal worden
getroffen, krachtens welke de mi
litaire artsen zioh tegen een be
paalde vergoeding voor de ver
vulling van de bovenomschreven
taak bereid verklaren.
Een ander punt, waaraan de
aandacht moest worden gewijd, is
de wijze van toezicht. Zoodra n.1.
aan het hoofd van het Gemeente
Ziekenhuis een geneeskundige zal
zijn geplaatst, kan volgens Burge
meester en Wethouders niet wor
den bestendigd oen toestand, waar
bij deze geneeskundige onder het
toezicht zou zijn geplaatst van een
Commissie, die niet uitsluitend uit
leden van den Gemeenteraad
samengesteld. In overweging wordt
daarom gegeven de thans bestaan
de Commissie van Toezicht op het
G emeentc Ziekenhuis te vervangen
door een gewone Commissie van
Bijstand uit den Raad, zooals die
ook voor de andere takken van
gemeentedienst ingesteld pleegt- te
worden.
Wy hebben in het bovenstaan
de de kern van het voorstel van
Burgemeester en Wethouders uit
eengezet. Wat er verder wordt ge
zegd, en hetzelfde geldt ten aan
zien van de mede ter vaststelling
aangeboden verordeningen en in
structies, is van meer technischen
aard, zoodat- speciale bespre
king hier van weinig of geen nut
kan zijn. Intussclien zijn er enkele
bepalingen, die van zoo ingrijpen
de beteekenis zijn dat wij er hier
een oogenblik by stil moeten staan.
Wij hebben hier in de eerste
plaats het oog op art. 1 van de
Verordening tot regeling van den
Gemeentelijken Geneeskundigen
Dienst. Het artikel geeft een om
schrijving van de werkzaamheden,
die binnen den kring van den
nieuwen dienst zullen vallen, en
die blijkens het bepaalde in art. 3
van de instructie van den te be
noemen functionaris, naast nog
enkele andere bemoeiingen van
dezen zullen worden gevraagd. Dat
de nieuwe betrekking geen sine
cure is kan daaruit wel blijken.
Naast de volledige beharti
ging van de armenpractijk wordt
van hem gevraagd:
1. het keuren van can<jidaat-ge-
meente-ambtenaren en candidaat-
gemeente-werklieden;
2. het uitoefenen van de contro
le op zieke ambtenaren en werk
lieden m dienst der gemeente vol
gens de daaromtrent gegeven of
in geven voorschriften door den
Raad, Burgemeester en Wethou
ders of den Burgemeester;
3. het geven van adviezen in
zake betreffende, openbare gezond
heid, zoo vaak deze door den
Raad, Burgemeester en Wethou
ders of den Burgemeester worden
gevraagd;
4. het verrichten van den dood-
sohouw;
5. het verrichten van de vacci
natie en de revaccinatie.
Ook zonder daaromtrent in bij
zonderheden te treden meencn wij
wel als algemeen^ opmerking
neer te mogen schrijven, dal de
omvang van een dergelijke taak
voor eeji gemeente met meer dan
30.000 zielen voor één persoon te
groot is. Ofschoon een vergelijking
die wij te dezen aanzien met enkele
andere gemeenten van ongeveer
gelijke grootte als Helder, hebben
getroffen, niet volledig genoeg
om daaruit zonder meer een con
clusie te trekken, staat dit toch
wel vast dat nergens zooveel ar
beid voor één persoon wordt ge
vraagd als hier straks het geval
zal zijn. Wij vragen ons af of geen
der autoriteiten, aan wie Burge
meester en Wethouders te voren
advies hebben gevraagd, op deze
omstandigheid de aandacht heeft
gevestigd. Uit het voorstel kan het
niet blijken. Met de adviezen is
zooveel mogelijk rekening geliou
den. Deze algemeenheid is het,
waarmede Burgemeester en Wet
houders meencn voldoende recht
aan de uitgebrachte adviezen te
hebben doen wedervaren. Wat
hiervan ook zij, wij meencn. dal
met den besten wil van de werel'
de vervulling van een zóó omvang
rijke taak, niet van één persoon
kan worden gevraagd. Of het ecne
ór het andere o e t daaronder
ons inziens Jyden.
Wij willen het bij deze opma
king laten om de aandacht van
onze lezers op een ander punt t'
vestigen, n.1. hierop, dat wij nie
zonder verwondering met geen
enkel woord uit het voorstel heb
ben gelezen, watu-om aan de hier
gekozen oplossing d«? voorkeur
wordt gegeven boven het stelsel
van vrije artsenkeuze, dat juist
in meerdere gemcehten sedert kor
ten tijd ingang heeft gevonden. Hi-
i s natuurlijk mogelijk dat tegei
invoering van dit stelsel juist in
onze gemeente onoverkomelijke
bezwaren zijn aan te voeren. Maar,
vragen wij ons af, waarom, s dit
zoo is, daarvan dan in liet voorstel
met geen enkel woord melding
gemaakt. Wij mogen tocli niet ver
onderstellen dat Burg. en Wellis,
de zaak van zóó weinig belang
achten dat mededeel ing van di
motieven die hun keuze op
voorgestelde regeling hebben doen
vallen, overbodig wordt geoor
deeld. Of is hel zoo dat zy zei I's
hierbij niet hebben stil gestaan en
de meest voordcelige oplossing als
de meest aanbevelenswaardige
hebben beschouwd tevens? Wij
weten het nietl In het voorstel vin
den wy daaromtrent geen enkel
woord vermeld. Ons komt het voor
dat vrije artsenkeuze alleszins aan
beveling verdient. Waarom zou men
ook aan den arme niet het recht
toekennen hulp te zoeken bij den
arts in wien hij nu eenmaal, om
welke reden dan ook, het meeste
vertrouwen stelt? Zou daar ook
niet dit voordeel aan verbonde
zyn, een voordeel dat ook voor de
gemeente medetelt, dat de gene
zing spoediger tot stand komt?
Niemand ontkent toch tegenwoor
dig meer dat er zooicts moet zijn
an een persoonlijk contact tus-
schen den zieke en zijn genees
meester. Kr is thans geen gelegen
heid om op een nadere beschou
wing van het hier aangeroerdi
vraagstuk in te gagn. Wij achten
dan ook voor't oogenblik ons doe!
ten volle bereikt door op do be
langrijkheid van het vraagstuk
hier ook nog eens de aandacht
vestigen. Mogen wij hopen dat ook
in den Raad deze bedenkingen tot
uiting zullen komen opdat Burge
meester cn Wethouders het door
hen ingenomen standpunt eerst
nog eens nader uiteen kunnen
zetten. Eerst dan, maar ook niet
eerder, meenen wy, dat het -voor
stel voor behandeling rijp is.
GEMEENTERAAD.
AauvuUingsagonda Gemeenteraad.
Verschonen is een uanvullingsugcmk
voor de gemeenteraadsvergadering vui
hedenavond. Onder de ingekomen
stukken zijn adressen van de Alg
Held. Wink. Ver., do afd. LLcldor van
de R. K. Middcnstandavereenigiug „d<
Hanze" en de afd. Helder van don Nod.
Hond van Koffiehuis-, Restaurant hou
ders en Slijters, houdende verzoek
gusprijsverlaging. van J. Spruit
de toepassing vau het waterfejdingta-
rief, vau de vcrooniging van Gopciuri*
lieerde minder Geëmployeerde en Ge
pensioneerde Werklieden van 's Rijks
werf te Willemsoord onder de
spreuk „Helpt Elkander", betreffende
het verstrekken van goodJcoope brand
stoffen en goedkoop gas.
Verder is er een voorstel betreffende
aanstelling en regeling dor lesuren er
salarissen van personeel der Burger
avondschool, alsmede een voorstel bc
treffende wijziging der Verordening
op de heffing eoner plaatselijke holu.»
tig naar het inkomen.
Verschenen is een tweede vcrvolg-
agenda op do vergadering van dcu ge
meenteraad voor hedenavond. Hierop
vermeld
Adres van dc afdcoling Helde;- van
liet Diocesaan Kruisverbond en
de afdceling Helder vau den Maria-
bond in liet bisdom Haarlem betref
fende het sluiten van vergunningen cn
■erloflokalen op 31 Augustus ei
■September e.k.
Voorstel tot bet aauganu eeiier o-
eeukomst met de Bank van Wisselink
betreffende het- opnemen en stort'
an gelden in rekening-ronra-nt.
Gemeentelijke Gcncc&k. Dienst.
Door B. en W. is aan den Ruud ilo-
zor Gemeente een schrijven gericht,
aaraan wij het volgende ontleeuen:
In Uwe vergadering van 30 Januari
1917 werd besloten de jaarwedden van
de beide gemeente-geneesheeren tijde
lijk te verhoogen tot ƒ1500,Intus-
schen werd reeds toen Uwe aandacht
gevestigd op het feit, dat door deze
weddeverhoogingen, hoe billijk deze
op zich zelf ook geacht lcondon wor-
het bedrag, dat jaailijks voor do
geneeskundige armenpractijk moest
worden betaald, zoo boog werd opge
voerd, dat dc vraag, of in de waurno-
xning van dezen dienst niet op andere
wijze meer doeltreffend ware te voor
zien. inderdaad ernstige overweging
verdiende. Waar echter toen een zoo
groot getal artsen zich in militai
dienst bevond, was de kans niet denk
beeldig. dat. indien nadere he-ludee-
ring van dit onderwerp tot de
tuiging mocht leiden, dat aanstelling
van een enkelen gemeentearts, die
particuliere practijk zou mogen
oefenen, wenscliolijk was, de v<
zcnlijking van dit denkbeeld afstuiten
zou op de onmogelijkheid om (lestijd'
een bekwaam arts te vinden.
Nu bij dc demobilisatie san leger en
vloot ook aan een aantal rcscrvcoffi-
eieren van gezondheid verlof is
leeud en het liiervoren genoemde bc
zwaar dus niet meer aanwezig i;
naai de meenjng vau ons College
tijdstip aangebroken, waarop de reor
ganisatie van den gemeentelijken ge
neeskundigen dienst, mol succes
worden ter hand genomen.
Allereerst moet echter opgeiuefk
worden, dal indien hiervoron dc
scbolijkhcid tol reorganisatie werd be
pleit uit finuiieleelc overwcgingei
niet kan worden volstaan met c-en een
voudige vergelijking van het bedrag,
dat thans niet de voorziening in de gi
uceskundlgo annonpractnk is gemoci
en de uitgaaf, dio na de reorganisat
van den gonooskundigen dienst moi
worden gedaan. Immers, /oodra de»
dienst in nieuwe banen zal zijn geleid,
/.al het groote voorden) zijn verkrej
(lat veel meer. dan tot nog toe het
val is. aan den fciteliikcn genceskiiu
digen 'dienst aandacht ?kau worden Ij
sleed- d.w.z. dat hot gemeentebestuur
voortaan te allen lijde de bcsehikkin;
zal hebben over ecu medicus? die bi
halve ten boboc-yo yan de armenprne
tijk, zijn djonstoi) kan vorloopeu
die gevallen, waarin de gojuocnü
difielie 'voorlichting of bijstand
noode heeft. I"i( do toelichting der be
trekkelijke verordeningen en Inst
lies moge l' nader blijken op welke
verrichtingen wij hier het oog hebben.
Hij de regeling van deze aangelegen
heid moest tevens onder het oog wor
den gozicn (le vraag op welke wijze liet
best kon worden voorzien In cvent
oo|o. ontstentenis va;r den Dircctcui
Wij hebben ons yoor dit doel gewend
tol. den chel' van het Marlno-liospitnal
mot het verzonk of wellicht een rege
ling ware te treffen, kracht ons wclki
dc militaire artsen zich met deze zu
zouden kunnen belasten. Het resuib
van hot naar aunleiding hiervan met di
betrokkenen gepleegde overleg, konrt
hierop peer. dat dc militaire n
zic h voor ÜC vervulling dezer taak heb
ben bcicjd verklaard gn wel o
voorwaarden welke te dien aanzien zijn
gesteld door dn $o,<Jor)andsché Maat
schappij lot bovordoiiiig dor .Genees
kunst. Deze komen hierop neer, ili
voor eiken dag van waarneming cc
vergoeding uit de gemeentekas mm
worde» betaald van ƒ10.—.
Indien 1 ok f cpf gen,i salie overec
komstig ons voorstel'woidj besloten,
zal dc thans nog bestaande Commissie
van toezicht op liet Ziekenhuis opge
heven zijn. Naar. wij meenen tei
liet wil ons n.»jjjQii1ik voorkomen, dat
zoodra aan liet hoofd vair hef Oeiiici
to-ZinjiPuliuis een nic'dicus ir j
plaaist. nier. l$ugei een toestand k
winden bestendigd, wsurbü «leze ge
neeskundige üMéf t.oozii-hl zou
geplaatst van een Commissie, v
niet uitsluitend is voortgekomen uit
den gemeenteraad. Burgemeester en
Wetho.uiJ.ef>, ive! is waar, blijven pri"
stollen op bijstand in «jen arbeid, d
v<mr hen uit dc/.e hieijw.c gemeeii;e/..o:
zal voort vloeien, HUUR' zij in.ceh,ên dut
hierin zal moeten worden yoojzjen op
de gewone, naar ons gerncenterec-lit go-
brui}vje/ijk© wijze, n.1. door instelling
van een yppijiijsslo van Bijstand ah
bedoeld in an, 51, lyftede lid, der G
nicentewet.
Nadat de regeling zooals die du
ons College was gedacht, in concept
was samengesteld, bobben wij daa:
liet advies gevraagd van den betrok
ken Inspecteur van de Volksgezond
heid, van de Gezondheidscommissie
van dc Commissie van Toezicht op liet
Gemeente-Ziekenhuis. De naar aanlei
ding hiervan ingekomen opmerkingen,
waarmede hij de opstelling van hel
eindontwerp /.oavc-C mogelijk rekeninj
is gehouden, zijn hiëiné.tjc-ijs,"v"<
ter Inzage uedergelegd.
Na deze uiteenzetting van dc grond
gedachte van hot voorstel kan (le toe
lichting op de oigonüjke ontwerp-'
ordeningen en instructies vrij f
zijn.
Art. van de Verordening tot rege
ling van don Gemeentelijken Genees
kundigen dienst gé.eti een zoo volledig
mogelijke omschrijving van' den gan
sc-hen omvang van den nieuwen dienst.
Bepaalde toelichting bij de onderscbe
dene, daar genoemde punten, schijnt
overbodig: in bet algemeen is hel de
arbeid die iuen gewoonlijk van den
neeskundig'en dienst vraagt- boven
behalve do behartiging vail do ojgen
"jkó armenpraktijk. Voor het overige
in de vero/doning tevens geregeld
c verloskundige hulp,- die aan beliocf-
gen wordt verstrekt, omdat afzonder
lijke rego.'jng dezer aangelegenheid cm
niet wcDsc-hoiijk voorkomt. Wijziging
iu den bcsluaudeii toestand brengt deze
regeling iutussebon niet.
De verordening, betreffende de voor
aarden van opneming jn bel Gom
tö-Zickenhuis, wijkt in hoofdzaak
kei wat den rcduetlevonn betreft yan
de bestaande regeling al'. Alleen vos-
igen wij IJw aandacht op liet: bepaalde
iu art. 6, sub f. een bepaling die wij op
advies van dc Commissie vau Toezicht
op het Gemeoute-Ziekenhuis hebben
igenoinen.
In de Instructie voor den Directeur
ui «e» Gemeentelijken Gcuecskiuidi
gen Dienst is y.00 ruim mogelijk dc
laak van den nieuwen functionaris om
schreven. terwijl die vóór dop .Geincen-
to-Apotheker, behoudens enkele wijzj-
ijjgon van niindor beteekenis. onver
anderd bloei.
De reorganisatie zal tevens tcngc-
■olge hebben, dut van 4fi diensten der
tjians in functie zijnde gemeepte-ge-
necsheefgj) niet langer 'gebruik behoeft
te worden gemankt, zoodat dezén (be
halve de schoolarts) uit het gemeente
lijk dienstverband kunnen worden
onslagen. Een regeling voor wachtgel
den is tol dit doel ontworpen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Het verslag van de vergade
ring van de Alg. Vereniging yan
Winkeliers is opgenomen op de
ierde pagina van dit blad.
De beer A. A. Seemann, kom
mies bij 's Rijksbelastingen alhier,
is met ingang van 1 September a.s.,
benoemd tot adjunct-commies aan
de Controle der Gem. Belastingen
te Leiden.
De heer K. A. de Kan, Rijks-
klerk der Directe belastingen enz.,
alhier, is mei ingang van 1 Sep
tember a.s. benoemd tot administra
tief ambtenaar by den Raad van
Arbeid te Alkmaar.
Te 's-Gravenliage slaagde
onze plaatsgenoote mej. Pb. G.
Koek voor telegrafiste.
Mijnenzoekers.
Zondagavond zijn alhier vier
Duitsclie mijnenzoekers op d>
reede gekomen.
Aanbesteding.
Aan het Ministerie van Marine
werd heden (Maandag) aanbesteed
het uitbreiden van het bestaande
Magazyn van" Verspermynen aan
de Buitenhaven te Willemsoord.
Laagste inschrijver' J. de Vrii
te Helder voor 115.900.
Heldersche groentenmarkt.
Ja, ja, lezer, een markt, geen
veiling. Een veiling is alleen voor
den handel bestemd; particulieren
kunnen daar niet koopen. Terwijl
met een marlet juist het omge
keerde liet geval is; het; publiek is
daar kooper en de handelaren leun-
nen er niet terecht.
Deze eerste Heldersche groen
tenmarkt werd Maandagmorgen
gehouden op liet pleintje voor de
Werfpoort, 011, in aanmerking ge
nomen de geringe publiciteit, die
er aan gegeven was, liep het al
heel aardig. Heel wat huismoeders
gingen met; een maaltje groente
naar huis, en toen om 12 uur de
werf afliep, hadden de tuinders
liet druk met bedienen der klanten.
Voorloopig wordt deze markt
driemaal 's weeks gehouden
's Maandags, 's Woensdags er
's Zaterdags van 7 tot 9 uur des
morgens. Wij ge]oovep wel, dat zij
in dezen tijd in een behoefte voor
liet, en dat meerdere huisvrouwen
van de gelegenheid 0111 aldus
groenten te bekomen, zullen ge
bruik maken.
Onze voorloopige indruk van de
prijzen was, dat sommige groen
ten inderdaad goedkooper waren
dan in de winkels, andere weer
niet en dat dus de tijd zal leereri
in hoever de marlet werkelijk in
stagt zal zijn de prijzen te drukken.
Loonen Morlnewerklieden.
Vrijdag 15 Aug. hield de gfd, den
Helder van den Algem. Nederl,
Kykswerkliedenbond een zeer
drukbezochte vergadering, waarop
tot uiting kwam, de groote teleur
stelling, als gevolg van de pas in
gevoerde nieuwe loonregeling
Niet- alleen werden de loonbedra
gen vóór de groepen van werklie
don veel té laag geacht, magr ook
de willekeurige toekenning van een
aantal centen per uur boven die
loonen voor meerdere yver en be
kwaamheid, verwekt toenemend
ontevredenheid. Uit de vergade
ring werden tal van pj:qtesten gi
boord. Aanwezig was deBouds
secretaris Siep.ën, die de grieven
vollfonien deelde en een overzicht
gaf'van de tot stgndkoming deze
geheel onbevredlgénde regeling.
Spr. meende, dat de eehiige 'op
lossing zou zijn, wanneer mei
Januari alle rykgiverklieden zou
den worden opgGiiomcii in dé ypor-
gestelde regeling voor ambtenaren-
werklieden, ontworpen door de Sa-
laris-cqmniissie voor Burgerlijk
Rijksambtenaren.
Ten éïPWé wérd van uit de ver
gadering onder, groote ipsteminins
dc volgende motie gesteld en over
genomen:
„Do buitengewone ledenvergade
ring van de afd. dep Helder van
den Algem. Nederl, Rnkswerkjie-
denbond, gehouden op Vrijdag 15
Augustus 1919,
spreekt haar diepe teleurstelling
uit over de onlangs ingevoerde,
nieuwe loonregeling voor de Mari
ne werklieden;
draagt het Hoofdbestuur op met
alle ten dienste staande middelen
tc ijveren voor een betere loonre
geling óp depzejfden grondslag
thans wordt "voorgesteld door de
■Salaris-Commissie van Burgerlijke
Rijksambtenaren, voor de werklie
den,
en deze regeling te. willen invoe
ren op 1 Januari 1920 met terug
werkende kracht vanaf 1 Juli 1918
in vórband met hel algemeen Re
gceringsbésjfüit';
besluit deze motie te publiceeyen
en gaat over tot de orde van den
lag."
Een kostbaar geschenk.
Door den heev G. M. Uurbanus,
administrateur' der firhia Vlessing
Co. te Coevorden,' is aan de
Openbare Leeszaal in de Breewa-
terstraat alhier een kostbare col
lectie kinderboeken ten geschenke
gegeven. Ruim 30 deeién alle 'fr'gai
'gebonden leesboeken schonk deze
heer, en zonder uitzondering alle
in uitstekende conditie. Voorwaar
ién kostelijk geschenk, dat door
liet bestuur der leeszaal op hoogen
prys wordt gesteld. Mow het- tot
navolging opwekken!
Sportïeesten.
Ter gelegenheid van den ver
jaardag van H. M. de Koningin,
op 31. Augustus a.s., zullen voor
het. personeel van het 21e regiment
inïantèrie, i» garnizoen te den
Helder en Hoorn,' 'feestejijklieden
en sportwedstrijden worden gehou
den. Daartoe is door den Règi-
menls-Commandant eene commis
sie ter voorbereiding benoemd.
Diefstal.
In den nacht van Vrijdag op Za
terdag zijn uit een boet, die met
een slot gesloten was, van een
landbouwer uit Koegras 23 eenden
gestolen.
BINNENLAND.
De staking der typografen.
Het personeel der firma Eller-
man Harnis Co., omvattende on
geveer 200 man, heeft Maandag het
werk neergelegd.
De firma's P.e Bussy, Ruysen-
daal en van Munster hebben toe
gestemd m de gevraagde loohsver-
ïooging.
Ook in den Haag is op ver
schillende drukkerijen gestaakt en
word ten deele aan de eischen dei-
gezellen toegegeven, in afwachting
van het besluit, dat op de Donder
dag te houden vergadering van
patroons zal worden genomen.
De zaak-van Groenendael.
Indien de heer mr. dr. H. A. G.
van Groenendael vóór dien tijd zijn
ontslag nog niet heeft genomen,
zal zijn houding ten opzichte van
de Holland-Belgische kwestie on
middellijk, wanneer de Tweede Ka
mer haar vergaderingen heeft hor
vat, worden ter sprake gebracht.
Intussclien is zyn ontslag-neming
zeer waarschijnlijk, doch gaat lii
hiertoe niet vrijwillig over, dan za
er ongetwijfeld een bepaalde uit
spraak tegen hem vallen. I11 par
lementaire kringen is men dit stel
lig voornemens. (Tel.)
GEMENGD NIEUWS.
Dubbele moord en zelfmoord.
In de Toldwarsstraat te Amster
dam heeft zich gistermorgen een
ontzettend drama afgespeeld. Op
nummer 10 in het benedenhuis
woont de familie Nijziel, bestaan
de uit man, vrouw en zoontje van
omstreeks zes jaren. De echtge
noot is werkzaam aan Heinek-ens
bierbrouwerij. Hij stond èn op de
fabriek èn bij zyn buren bekend
als een z«er oppassend man en als
belooning voor zijn ijver werd hij
een maand geleden door de direc
tie der brouwerij bevorderd. De
taak als hoofd van een afdeeling
op te treden ging blijkbaar boven
zijn krachten en eenigen tijd gele
den werd een ander in zijn plaats
aangesteld. Hij bleef echter op de
fabriek werkzaam.
Het feit, dgt hij niet tegen zijn
werkzaamheden was opgewassen,
hinderde hem zeer. Hij werd stil
en in zichzelf gekeerd en buren
verklaarden, dat zy de laatste we
ken geen lach op zyn gezicht had
den bespeurd.
Gistermorgen 1111 vervoegde zich
een der chefs der brouwerij, de
heer Hippe bij de buren en
vroeg of zij ook wisten, waar de
heer Nijziel zich bevond, daar deze
om halfacht op dé brouwerij moest
ziin en tot dusverre 12 uur
niet verschenen was. Een der
huurlieden keek over de schutting
en ziende dat de gordijnen nog
gesloten waren, maakte hij de ver
onderstelling, dat de familie de
stad uit was.
Om zich echter zekerheid te ver
schaffen, klommen beide mannen
over de schutting, pa tevergeefs
aan de voordeur gebéid te hebben.
Ze braken de achterdeur open eu
betraden de kamers. Een weëe
lucht van bloed kwam hun tege
moet. De gordijnen waren nog ge
sloten, maar toen een der mannen
licht maakte, d'einöden ze ontzet
terug.
Groote plassen bloed bedekten
het karpet: De bedden waren met
bloed gedrenkt en in 't halfduis
ter bemerkten ze de lichamen van
een drietal persijnén.
In het bed iag juffrouw Nijziel.
Haar hgljs was één breede gapende
wonde, die haar dood had veroor
zaakt. Tegen haar aan gevleid lag
het zesjarig zoontje. Ook dit
knaapje was de hals met een zwaar
scherp vpopwepp vooy de helft af-
geslagcp. Het. bloed was langs zyn
nachtponnetje gestroomd, dat bijna
geheel-rood zag.
Voor het bed ten slotte lag de
lieer M. Nijziel, in een groote
bloedplas. Ook z(jn hals vertoonde
een zware wond, waaruit nog bloed
stroomde. Naast hem bevond zich
een toegeslagen scheermes 011 over
hem heen lag een omgevallen bloe
mentafeltje, waarvan de pot met
clivia's in gruizelementen gebro
ken was.
De politie werd gewaarschuwd
en inspecteur Krenning was spoe
dig ter plaatse. Het bleek, dat dc
man nog zwak ademhaalde. De ge
néëslcuhdige' djenst tyerü opgebeld
en verscheen niet 'eejï aiitobran
card. I)e stervende man werd zoo
goed en zoo. kwaad het ging ver
bonden en naar het Wilhelmina-
gasthuis vervoerd.
Moeder en zoontje waren gestor
ven.
Het is £0.0 goed als zeker, dat de
vrouw en bef knaapje afgemaakt
zijn met een bijl. Te midden van
een bloedplas vond de politie, die
later onder leiding van inspecteur
Gosker een onderzoek instelde,
een zwaren scherpen, met een steel
van ongèveer 46 cM.
Moordaanslag en zelfmoord
te Breda.
Toeij mejuffrouw van Gooi, een
circa zestigjarige' alleenwonende
dame te Breda, Maandagmorgen
om elf uur op ligar kamer kwam,
vond zij daar een heer. Wat tus-
schen beiden is voorgevallen, is
nog onbekend, maar weinige oogen-
blikken na haar thuiskomst zagen
de buren beide personen de deur
uitstormen en hoorden een schot.
Mejuffrouw van Gooi was in den
rug getroffen. Haar blouse, die in
brand stond, trok ze vlug uit, waar
op de man voor den tweeden keer
op haar vuurde en vluchtte, voor
dat iemand hem kon grijpen. Me
juffrouw van Gooi is hoogsternstig
verwond naar het gasthuis ver
voerd. De dader, die zich door de
politie achtervolgd zag, trachtte
zich door een schot van 't leven
te beïöoven, Rij werd hoogstern-
st-iggewond naar de politiepost
gebracht.
Omtrent de oorzaak van deze
moordgeschiedenis tast nien nog
in het duister. De toestand der be
trokken personen Iaat nog geen
verhoor toe.
De man die den moordaanslag
pleegde, blykt Stadhouders te hee-
ten, is reiziger in tabak en stond
met de verslagene in onderhande
ling Qvep den verkoop van haar
huis. Stadhouders is woonachtig te
Souburg (Zeeland).
Een kind spoorloos verdwenen.
Gistermiddag werd een veertien
jarig meisje uitgestuurd met een
jongetje van l1/* jaar in een kin
derwagen. Het meisje begaf zich
met den kinderwagen naar h.et ter
rein achter de Tolstraat te Amster
dam en raakte daar in slaap. Toen
zij wakker werd, bleek het kind uit
den wagen verdwenen te zyn. Het
meisje durfde aanvankelijk niet
thuiskomen en liet den wagep door
een vriendinnetje naar haar ouder
lyke woning aan het Gerard Dou-
plein brengen. Later echter is zij
thuis gekomen. Het jongetje is nog
steeds zoek. De politie doet naspo
ringen.
BIJ het redden van zfjn kind
verdronken.
Zondagavond was de 13-jarij
H. Peskins, wonende in de Ronde-
laan te Rotterdam aan het baden
in de Walhaven, toen zij plotse
ling wegzakte. Zy werd nagespron
gen door haar vader, die echter
niet zwemmen kon en eveneens in
de diepte verdween. De 14-jarige
scholier H. Keemink, die daarna tc
water sprong, slaagde er in, het
meisje te redden. De vader is
echter verdronken. Zijn lyk werd
na eenigen ty'd opgehaald en naar
de algemeene begraafplaats ver
voerd.
BUITENLAND.
ROEMENIE-HONGARIJE.
De Parijsclie conferentie heeft niet
land noodig gehad niet, de opstelling
van haar antwoord op de nota van
Bratianu, Donderdag ontvaugen. De
conferentie zal hare instructies doen
toekomen aan de commissie van geall.
eerde generaals le Boedapest. Dez*
commissie zal ze op haar beurt
brengen aan den burgerlijken Roemeen-
schen commissaris en aan liet Roe
moonsche opperbevel te Boedapest, die
voor de uitvoering van de instructies
zorg zullen hebben te dragen. Op de-/,i
wijze worden dus dc Roemeensehe
autoriteiten in Hongarije tot gemach
tigden van de Parijsclie conferentie
gemaakt.
Alleen ten opzichte van de Roe
meensehe opvorderingen maakt de en
tente voorbehoud. Over de toewijzing
van den buit, door de Roemeniërs in
Hongarije gemaakt,, dient bij gemeen
schappelijk overleg door de entente in
haar geheel een beslissing te worden
genomen.
De spanrduitcn van Bela Kun.
De te Weeuen verschijnende „Neuer
Tag" publiceert een lijst van de be
dragen, welke door Bela Kun. tijdons
zijn heerschappij, naar liet, buitenland
«erden gesmokkeld, terwijl hij in
openbare bijeenkomsten verklaarde,
dat. hij bereid was de sovjet-republiek
tot zijn laatste druppel bloed te ver
dedigen.
De bedoelde bedragen vertegenwoor
digen een totale waarde van ongeveer
50 millioen kronen. Buitendien zijn
35 kilo gond en 30 kisten met kost
baarheden Zwitserland binnengesmok
keld.
Korte berichten.
De staking van het Belgiscln
spoorwegpersoneel zgl zeer waar
schijnlijk worden voorkomen.
Wegens de Britsche politiek in
Klein Azië, pn vooral in Perzië,
vermindert de populariteit van En
geland in Frankrijk, zoo wordt uit
Parys gemeld.
In Opper-Silezië is de* toestand
tengevolge van de Poolsche agita
tie zeer ernstig. Geheele industrie
gebieden zitten zonder Jïelit en
zonder stroom.
In Duitach-Oostenrijk rijden
sinds gisteren geen sneltreinen
meep, wegens steenkolengebrek.
Vrijdagavond zijn verscheidene
Engelsche monitors voor Boeda
pest verschenen. Zij werden dooi
de bevolking met groote vreugde
ontvangen!
In Hongarije is een nieuwe
regeering opgetreden, die door
prins Jozef is benoemd.
Het kabinet is voor het meeren-
deel gevormd uit de burger
lijke partijen.
De staking in België zal Woens
dag a.s. worden geproclameerd,
tenzij-yóór diep tijd een minimum
dagloon van acht francs is toege
zegd.
Volgens te Londen ontvangen
berichten zouden de bolsjewiki uit
Odessa zyn verdreven en de ge
heele Oekrajine ontruimen.
De E, L. T. A.
Zondag werd dè tentoonstelling
en het vliegterrein door duizenden
bezocht, om de voor dien dag
aangekondigde demonstraties, die
schitterend zijn geslaagd, by te
WOllÊ]},
Zoo kwam de groote De Hgvil-
Iand met -zijn twee Liberty-moto-
ren, élk van 400 P.K In de lucht,
terwijrCapt. Hammersley In zijn
bont gekleumde' Ayïo-baby heel
het publiek weer in verrukking
bracht nipt zijn gewaagde evolu
ties. Zoo zagen )ye dep koenen
vlieger op W meter hoogte een
looping beginnen en met zyn licht
motortje kunststukjes vertoonen,
die ons hei- hart deden vasthouden.
Hammersley vloog in zijn toe
stelletje met een gewoon zomer
hoedje op, zooals een motorrijder,
die een boodschap in de stad
doet
Intusschen schoof een der Italia
nen op zijn toestel de lucht in,
terwyl ook Boulard in zijn sierljjk
Caudronnetje demonstreerde. Zyn
vluchten werdén'besloten met een
machtige daling, waarbij de
rranschman van groote hoogte
met afgezetten motor den grond
bereikte.
Een, van de „groote" nummers
op het Zondagprogramma was de
sprong met de parachute, een
kunststuk, waarvoor velen den
zwaren gapg naar het Elta-terrein
hadden gemaakt. Tegen ftajf vijf
steeg de parachute-artist, de beer
Kesner op in een Fokker en
sprong op groote hoogte naar be
neden. Even '11 val, dan ontplooit
zich de parachute en langzaam
kqmt 't voorwerp naar beneden. De
landing geschiedde ?eer vlot en had
plaats op de terreinen Van de
plantenboterfabriek.
Een vriendelijke attentie
uit een vliegmachine.
Weesp, 16 Aug. Dat heeren
gviateurs ook ip de lucht hunne
hoffelijkheid tegenover dames niet,
vergeten, bewijst wel het vól
gende:
Een dezer dagen vloog boven
een plaats onder den rook van
Amsterdam een vliegmachine. Een
paar dames, die in haar tuin een
kopje thee zaten te drinken, wuif
den eenige malen met hare zakdoe
ken de luchtreizigers toe, niet den
kende dat dezen hun aandac.lit-
daaraan zouden schenken.
Plotseling echter gaf de vlieger
zijn machine een andere wending
en kwam weer boven de plaats,
waar de theedrinkende dameB za
ten, daalde een weinig en gooide
eenige bonbons naar omlaag, die in
den tuin by de dames neerkwamen.
Onmiddellijk liienip zette de ma
chine de reis voort naar de Elta.
Captain Hammersley maakte gis
termiddag met zijn Avro-baby, on
danks den hevigen wind, een 'vlieg-
tochtje boven het terrein. De 35
paards motor met het toestel was
dikwijls niet in staat, tegen den
sterken wind in te komen, en dan
dreef de machine achteruit. Dat
was een gek gezicht. Captain Ham
mersley landde keurig 11a tien mi
nuten vliegen.
Door den hevigen wind zijn gis
termiddag een paar hangars ge
scheurd en onderste boven gegaan.
UTT DEN OMTREK.
Ajina Paulownn.
Zondagmiddag had aan de Molen-
vaart, tegenover het café van den lieer
A. List, een wedstrijd iu het ringste
ken op fietsen plaats, waarvan de uil -
slug was: le prijs-, de lieer C. Looyen-
steyn, 2e pr. de hr. K. .Jongejan, 3e pr.
de hr. W. Jongejan, 4e pr. de hr. M.
Blom en 5e pr. de hr. A. Hagewoning.
Mlddenstands-Uredicthank.
In het fraaie en ruime heerenhiu*
aan de Plantsoenstraat no. 7, waai se
dert het vertrek van den laatsten bo-
wouer naar elders, het Plaatselijk
Commando was gevestigd, werd de
laatste weken druk getimmerd en ge
metseld. De vele soldaten, die tijdens
den mobilisatietijd daarin ettelijke
uren gehuisvest waren, en zich in het
achtervertrek den wachttijd kortten
met pandverbeuren, kringetjes spu
wen en wat dies meer zij, hadden niet
nagelaten zichtbare spojen van hpn
verblijf aldaar na te laten. Die zicht
bare sporen moesten worden wegge-
wischt en de beide benedenkamers naai
de eisehen des tijds worden ingericht
tot een moderne bankinstelling. Im
mers, de bestaande Middenstandscre-
dietbank, eerst gevestigd in het zeer
primitieve vertrekje achter den ouden
schoenwinkel des hoeren Adriaanse
ann de Keizerstraat, later, Iets beter,
in de Verlengde Spoorstraat, streefde
naar meerdere uitbreiding. De instel
ling was in den loop <jer jaren ge
groeid; steeds meerdere middenstan
ders kwamen er, die hun vertrouwen
in de instelling topndeu en op coulante
wijze werden geholpen aan cfeiljeten
of op andere wijze hun zaken ilqor
deze instelling deden bohartigeq,
maar de Bank, hoezeer innei'lijk ge
groeid, kon naar buitëq niet volfjoeiuJe
de vleugels uitslaan.
Dit alles is thans ondervangen
doordat (le Bank de beschikking
^reeg over de groote ruimten, die hot
perceel Plantspenstraat 7 aanbjeiU.
Die beschikking kreeg het. 4°ordni de
heer Adriaanse, djrectour dei' instel
ling, het haar mogelijk maakte 011 op
vorstelijke wijze voor de installatie
zorgde. Den jieer J. Kyijpen weitl (Jp
vertimmering en het in orde brengen
opgedragen, en Maandagmiddag werd
het nieuwe gebouw opengesteld.
Inderdaad, de nieuwe bank la
thans eene instelling. d!e gezien mag
worden. Een nieuwe, zaudsteenen pui
is aangebracht, zoodat liet karakter
van een gesloten huis ontnomen is nun
dit perceel en de entrée al dadelijk
doet zien het doel van het huis. Dooi
de breede gang komt men door een
deur in de voor het publiek bestemde
ruimte. Aldaar is een bank geplaatst
waarop men wachten kan, terwijl een
steenen, met hout betimmerd loket
ruime gelegenheid biedt tot afdoen vau
de zaken. De beide kantoren het
voorste privé-kantoor van den diriv-
teur, het achterste het werkvertrek
van het personeel, maken door bun
sobere, praktische betimmering een
solieden en prettigen indruk. Een rui
me safe is door de firma Lips inge-
bouw4; hoewel nog nipt gereed wi|t
het inwendige betreft,, doetsij toe])
reeds zien. dat deze safo vau 4Ü a 50
cM. dik gewapend beton, do noodlge
ruimte biedt voor huurders en straks
iu een tiental loketten de gelegenheid
zal geven voor het in bewaring geven
van deposito8 en effecten. Een eu an
der wordt electrisch verlicht waar
blijft gij, 0 gemeentebestuur, met uw
aanleg? waarvoor fraaie, sobere en
soliedè lampen zijn aangebracht.
Het geheel is, zooals wij zeiden, ont
worpen door den heer J. Kr ij nen; de
eikenhouten lambrizeering en de tafel
is geleverd door de firma Klut, terwijl
de firma Massaro den betegelden vloer
verzorgde.
Maandagmiddag te half vier waren
in de directeurskamer, die -uitzicht
geeft op het iu dezen tijd van het ja&'r
zoo fraaie Spoorplants'oen, éénige hee1-
ron commissdrisen, benovens de ver
slaggevers van de plaatselijke bladen
voreenlgd om getuige' te zijn van de
plechtige ingebruikname van het nieu
we gebouw. Dat er niet meêrdëre com
missarissen a^nwezjg waren was bet
gevolg vau de vacantje, die yelèn
naar elders deed t^ekkern Dp aanwezi
gen werden op charmante wijze gere
cipieerd door den direcieu}- dep Bank.
den heer Adriaanse.
Het was de heer Herman Nypels, die
namens commissarissen den directeur,
don heer Adriaanse, toesprak, en zijn
gelukwenech bracht voor deze nieuwe
inrichting, die vooral aan den heer
Adriaanse zoo bizonder genoegdoening
geeft. Immers, de inrichting van een
cn ander is zuiver het werk van den
heer Adriaanse, die steeds gewerkt
heeft ojg de instelling omhoog te voe
ren, en al zijn tijd :én opoffering be
steedde hieraan. Voor die prestatie
heeft spr. respect, en ais wt hier zoo
eens rondzien, komen we wel tot de
conclusie, dat er wellicht geen bank
is, die de zaak zoo royaal en flink
heeft aangepakt al9 de Middenstands-
credietbank. Hopen we, dat de hoer
Adriaanse nog lange jaren zijn arbeid
in het belang van den Heldersclu-u
middenstand geven zaj! Wil bet üe
Bank goedgaan, dan mpet aun' jiëi
hoofd staan een man van de praktijk,
en een man van de daad, en de heer
Adriaanse heeft steeds tusschen de
moeilijke klippen weten door te zei
len, waar het gold de belangen èn van
den middenstand èn tevens van de
Bank te behartigen. In de jaren, dat
de Bank besu»^. beeft zij nimmer
eenig finantieel nadeel geleden. Op ep/i
dag als "die van heden, ziet de Rum!
vun Commissarissen met voldoening
hetgeen bereikt is.
Ook tot het verzamelde personeel
richtte spr. eenige waardeerende woor
den. In de huidige tijdou is vóór alles
sanionwerking noodig tuuspbeu perse
neel en directie, en dat dié VamenweY-
kiug hier bestaat getuigt wel het werk
aan de bank. Zooals tot nog toe de in
druk is, zijn besuur en personeel één,