COURANT
Groote diefstal
Het allergoedkoopste,
hot allerdegelijkste
Mo. «34
DONDERCAts 28 AUGUSTUS 1919
47» JAARGANS
Beilaet«iiM)IAww^*£j«tRJMj«ldiir|—3 c(. Ad»orl«ntl*n par r»a«l"Ï7
DE WEEK.
26 A u
Op Zaterdag 23 Augustus is jhr.
De Marees van Swinderen uit FJa-
rijs naar de Nederlandsche resi
dentie vertrokken. Mr. Struyck^n
heeft, ten aanzien der vraag* o£ Ne
derland V(>or de nQqdzakelijicfreid
zou kunnen worden gesteld om ziqh
te verzetten tegen eischen tot që-
hiedsaistand, door de Geallieerden
te stellen, geruststellendeverkla
ringen afgelegd. Maar niemand ter
wereld zal in ernst durven getui
gen, dat 't er, met de Belgiscp-
Nederlandsche onderhandeling*
over de tralctaten-1839, rooskleurj
uitzietl... Van Belgische zijde
wordt volgens den „Intransï-
geant'.' hetgeen als „desiderata"
is kenbaar gemaakt, als „een mi
nimum" aangeduid. De Brusselsche
correspondent, van de „Temps"
gaat zoo-ver om te gewagen van
„een pijnlijken indruk", door de
uiteenzetting van het Nederland
sche standpunt op de commissie
van veertien gemaakt.
In zekere Belgische kringen,
aldus het Parjjsche blad, over
weegt men de terugroeping van de
Belgische afgevaardigden, want
men vindt dat Brussel niet verder
kan gaan op den weg der conces
sies (sic!In geen geval zal men
zich leenen tot directe onderhande
lingen tusschen den Haag en Brus
sel, gelijk Nederland.wenscht. De
Volkenbond moet dan maar een
plebisciet in Limburg uitlokken.
Feitelijk is men sinds den 20en,
de „Éclair" wijst er, niet zonder
reden op gekomen op het doode
punt. Et voilé 1
De „Daily Telegraph" zinspeelde
reeds op de mogelijkheid der af
breking van de onderhandelingen.
De Geallieerden moeten Nederland
dan maar „tot redelijker ziens
wijze" brengen. Aldus zong de Pa-
rijsche man van het Londensche
orgaan.
De geheime nota van den Belgi
schen minister Hymans zou 20 Mei
de wereld ingezonden.zijn. En met
zeldzame „durf" wordt daar, van
Belgische zijde, weer uit gedistil
leerd de bewering dat het program,
namens België te Parijs uiteenge
zet, volstrekt niet in strijd is met
het besluit van 4 Juni.
Men moet maar durven!
Een Romeinsch spreekwoord
zegt dat „audaces fortuna juvat"
zullen ook hier de brutalen de
„halve wereld" krijgen?Zeker Is,
dat nu reeds de verhouding.; tus
schen Nederland en België het
vriespunt heeft bereikt. B.. en W.
van den Haag lieten eene inzen
ding voor de Brusselsche tentoon
stelling ten bate van den weder»-
opbouw van België, die reeds
onderweg was terugkeeren. De
Belgische Regeering schijnt haar
consulaire ambtenaren een „hint'f
te hebben gegeven om Nederlanj
ders, die regeling van passen vra
gen e.d., zooveel mogelijk te „taqui-
neeren", te plagen, in de wielen te
rijden. Hoe 't ten slotte loopen.zal*
valt moeielijk te voorspellen. Brus
sel zal, naar men verzekert, straks
zetel van den Volkenbond worden
in plaats van Genève. Sommigen
beschouwen deze tijding, mocht
ze. geen „canard" blijken te wezen*
als het bewijs, dat men België
een „prix de consolation" wil toe
kennen, een pleistertje op de wom
de of te wel doekje voor 't bloe
den... Zeker is, dat de oude vee
ten van tachtig jaren hèr -tusschen
Noord en Zuid herleefd zijn; En
dat ze stellig, ook zonder bloedig
conflict, niet zoo spoedig zullen
worden vergeten als in 1880 het
geval was!
Bind Augustus komt in zicht. Het
vaderlandsch-hifltoriflch Volksfeest,
te Arnhem voorbereid, zal ditmaal!
de overgang vormen naar het met
rassche schreden naderend herfst-.,
en werkseizoen.
De zorgen vermenigvuldigen
zich voor midden- en andere stan
ders, ondanks het feestvertoon van;
vaeantie-tijd, geenszins den indruk;
wekkend van periode, waarin dei
levenszorgen menigeen drukken, i
Toch is dit het geval. De duurte
houdt aan, neemt zelfs toe. Minis
ter Van Ysselsteyn heeft, dn- een
vraaggesprek, beloofd eene Staats-1
commissie van onderzoek, raaari
het -wachten op de uitkomsten ha-
rer bepeinzing duurt te lang, Daar-,
om sluiten in verschillende deelen
des lands de consumenten zich aan-;
«en, en „viribus unitis", met ver
eende krachten, in forsche coöpe-i
ratie, zullen zij daling der prijzen
pogen te bereiken. De pogingen
hebben reeds aanvankelijk succès
en 't zal misschien, zelfs waar
schijnlijk deze beweging zijn, welke
herademing zal brengen. De actie
voor lotsverbetering openbaarfc zich
in alle kringen der maatschappij
en zij is volkomen begrijpelijk, 't
Heeft een haartje gesoheeld, of de
typo's waren in algemeene staking
gegaan. Maar niets of niemand
waarborgt,, dat zjj, gelijk zoovele
andere categorieën, voor 't oogen-
blik bevredigd; niet morgen-den
dag met nieuwe eischen zullen
komen.
Wij draaien beseft en zegt
thans ieder in vicieusen cirkel.
Misschien zal de coöperatie, de
hechte samenwerking der verbrui
kers, uitkomst geven?
De Staat heeft; al-maar inkom
sten noodig. Juli 1919; overtrof
Juli '18, wat de Rijksmiddelen be
treft, met niet minder dan 0i7»-rall-
lioen gulden. Grooter maand-accrès
herinnert men zich niet. 't. Blijft
in brouwketel.
Minister De Vries is gekomen
met duchtige verhooging van
de Successie-belasting, alsmede met
die op den Vermogens-aanwas, de
welke 125 millioen per jaar zal op
brengen.
't Blijven nietig-armzalige vlieg
jes in ommetelijken „brouwketel?'!
Waarheen gaan wij?
De heer Troelstra, na zijn Zwit-
sersche vacantie. weer frisch en
van zessen-klaar, heeft de idealen
van de S. D. A. P., ter gelegenheid
van het zilveren feest dier partij,
nog eens geteekend. En 't werd er
gelijk voorspeld was een ver
broedering en verzustering, waar
bij alle kwesties, welke de. soc.-de-
mocratische broeders en zusters
schenen te zullen verdeelen, ver
geten werdenInderdaad? Of
slechts schijn? Over enkele dagen
komen de gemeenteraden in Patria
bijeen; zullen de communistische
leden aan.'t getuigen kunnen gaan;
zal blijken,, hoe thans de verhou
ding is tusschen rood en vuurrood,
dat reeds overtroffen is door de
extra-vuurroode Lutheraan-scha
keering.
De rusttijd, hét recès van de Sta-
ten-Generaal, loopt gaande weg ten
einde. Bij zijn weder-bijeenkomen
ziet het Parlement zich gesteid
voor een.groote reeks van kwes
ties, waaronder uiterst belangrijke,
de levensbelangen van ons volk
rakende.
Wij staan nu op de kentering.
Generaal Snijders, de oud-opper
bevelhebber, die op 4 September,
bij de aanbieding van zijn borst
beeld, zal worden gehuldigd, heeft
in 'n reeks zeer belangwekkende
artikelen pas gewezen op de nood
zakelijkheid dér beveiliging van
onze nationale onafhankelijkheid,
op de waarde daarvan voor ons
volk, ook uit ander dan zuiver-mi-
litair oogpunt.
Wij leven nu in een periode van
gisting, waarvan niemand kan
voorspellen, wat er ten slotte uit
zal, voortspruiten. Gelijk niemand
vermag,te profeteeren, of 't moge
lijk zal zijn de misdadigheid, die
zich nu in zoo. gruwzame en ijzing
wekkende vormen openbaart, mees
ter te worden.
Of de levensmoed zal zegevieren
over de wanhoopsstemming, nu
zoovelen bevangend. Heel-sterken
geest.en kinderlijk vertrouwen zijn
nu,: noodig hoe zonderling de
samenvoeging ;scbijne om het.
hoofd rechtop te houden in de
felle branding van deze dagen!
Mr. ANTONIO.
BINNENLAND.
Nederland; en België.
Heuler meldt uit Parijs dd. 26 Aug.;
D« commissie voor de herziening
tan. de traclateu van 1889 ia; in verga-
dAring 'ibijeen; geweest zonder de Ne-
(lerlandsclie en Belgische leden.
In de leringen der Vredesconferen
tie heeft men. den indruk, dat men tot
een overeenkomst zal geraken.
Het-Laatste Nieuws, liet Brusselsche
blad bevat een artikel onder het op
schrift: De onverantwoordelijken; hoe
een land,.benadeeld wordt. Daarin le-
•.n .wij o.m. het volgende:
Wij hebben dan het fameuse „dienst
order" betreffende; de Belgische pro
paganda. in Nederlandacb-Limburg. De
openbaarmakingervanheeft een ze
ker geheelgewettigde ontroering te-
eeg gebracht. Verwonderd waren .wij
echter niet: zooiets .hadden we te ver
wachten!
In zeker© kringen wordt tegen Ne
derland gestookt: dat is geen geheim.
We hebben organen, die openlijk voor
hun annexionistieche politiek uitlco-
»ép. Er zijn coraité's die aan, z.g. „po-
itique nationale" doen en daarbij zoo-
re«l benul bobben van wal eigenlijk
,natiopaaI" beteekent. dat ze de naiio-
laliteii vananderen eenvoudig met
de voeten treden. We hebben onze
kleine Pruisen, die uitmuntend van de
lessen der .Junker hebben,.geprofiteerd.
Dit alles weet iedereen. En hot is
yoor niemand een geheim, dat in som
mige kringen ook wij hebben Lu-
dendorff's en Michaëlissen in minia
tuur! jhet streven van al die land-
hongerigen: .met sympathie wordt be
groet., Dit alles ontneemt zelfs aan het
„dienstorder'" zijn karakter van hui
chelachtigheid: Nooit hebben boven-
temelde elementen verloochend, dat zij
s'ederlandsch gebied wilden inpalmen.
Hoe staan zij, hoe staat echter het
volk tegenover deze zonderlinge prak
tijken?
Het grootstei-gedoelte, al wil het ook
van :geen annexaties booren, betrekke
lijk onverschillig.,
Ook het volk geeft zich over het ,al-
gorneen weinig,rekenschap van verant
woordelijkheid. Men zal er zich dus
nlot druk over maken en de zaak laten
betijen.
En hot -resultaat zal zijn, dat hot
geheel tege ons uitvalt; dat we ook in
deze onderhandelingenhet -kortste eind
zullen trekken. We hebben een speci
aal talent om zaken te bederven, zelfs
zoo zij in principe goed en verdedig
baar zijn. „L'Ame beige" belaas is al
te vaak een „óne beige"
Dat liet, op den duur toch zoo niet.
kan blijven doorgaan, dat we toch eens
ernstig nioetón worden en ons reken
schap geven van onze dadenwij -zijn
het daarover met alle weidenkenden
oens; i Er zijnechter oogenblikken, dat.
men den moed dreigt te verliezen,
wanneer alles zoo ellendig spaak loopt
en een aantal personen steeds alle za
ken zoo vertroebelen, dat zij bij voor
baat den pas voor alle eerlijke en doel
treffende oplossingen afsnijden: of zij
er voor betaald werden, hun eigen land
den kelder in te helpen!
Hst conflict in de typografie.
Zooals bekend, zijn de hoofdbestu
ren der drukkerspatroonsbonden en het
hoofdbestuur van den A.N.T.B. over
eengekomen de gerezen moeilijkheden
te onderwerpen aan liet oordeel van
een commissie van arbitrage. Deze
commissie heeft Dinsdag haar eerste
vergadering .gehoudenter benoeming
van een zevende lid, tevens voorzitter.
Met algemeene stemmen werd be
noemd mr. .dr. J. H. van Zanten,refe
rendaris, v.an. arbeidszaken ter .gemeen
te-secretarie te Amsterdam. Deze heeft
Ie benoeming aanyaard.
L
In de vergadering van den Ned. Bond
van Boekbinderspatroons werd de vó'
geilde motie aangenomen:
De Ned. Bond van Boekbinderspa
troons in vergadering bijeen te Hil
versum op 26 Aug. 1919, kennis geno
men hebbende van het conflict in de
typografie, waarbij de bestaande col
loctieve arbeidsovereenkomst,door een
der partijen, eigenmachtig is verbro
ken, gezien het feit. dat een dergelijke
overeenkomst hare totale waarde ver
liest,, indien deze niet op wettelijke
regeling is gebaseerd, wendt zich tot
den Minister van Arbeid met hel: ver
zoek ten spoedigste te willen over
gaan tot liet indienen van een derge
lijk wetsontwerp."
Naar Mr. Kovtenhorst in „de. Tijd"
mededeelt, wordt op het Departement
van Justitie reeds gewerkt aan een
wetsontwerp, waarbij de arbeiders ge
dwongen worden zich aan Collectieve
Arbeidscontracten tc houden.
Mr. Veraart, de vroegere vertrouw
man van don Bond van Boekdrukkers,
thans professor iu de economie te
Delft, bestrijdt in datzelfde blad de
noodzakelijkheid van een dergelijken
maatregel.
DE STAKING DHR GEMEENTE
WERKLIEDEN TE AMSTERDAM.
Amsterdam heeft de staking der
syndicalistische gemeentewerklieden
op Dinsdag j.1. uiterst kalm aanvaard,
Omtrent het aanzien van de stad
schrijft- het Hbl.: De stad zag er in
den vroegen morgen ongewoon druk
uit, nu ieder zich te voet naar zijn
werk spoedde; de fietsers namen een
trotsch air aan en voelden zich als rui
ters te paard en degenen, die per
auto zich lieten vervoeren, poseerden
als hoogwaardigheidsbeklecders. En
die ongewone drukte, in 4iet
waarin anders alles per tram wordt
vervoerd, viel een ongewone stilte,
omdat nu overal tramgeklingel eu rail-
gesuis ontbrak en omdat men overal
miste die zwa.ro, bruine, voortschui-
vende wagens, die nu eenmaal zoo on
ontbeerlijk zijn geworden in het as
pect van do groote stad, en waar wij
niet meer buiten kunnen.
Wat opviel, waren de groepjes wan
delende tramconducteurs en wagenbe
stuurders. gaande naar of komende van
oen remise, waar zij hadden kunnen
oonstateoren, dat het stakingsparool
stipt werd nagevolgd en ook tTok de
aandacht een enkele vuilniswagen,
rvan de werkwillige berijder, die
doodbedaard zijn kistjes en bakken
leegde, door honderden toeschouwers
werd aangegaapt en gevolgd, toen hij
op den bok van zijn wagen klom en de
zweep over het paard legde, dat hem
■oorttrok tot don volgenden gereed -
staanden vuilnisbak. Telkens als de
man het vuil had geleegd, applaudi-
eerde de wachtende dienstbode en al
de uit de ramen hangende buren onder
steunden die toejuichingen.
Ook kwamen uit het Parkkwartier
eenige melkkarren naar het centrum
der stad, waarop oen groot, aantal hee-
ren hadden, plaats genomen, die voor
zaken in de stad moesten zijn.
Betreffende den omvang van de sta
king werden nog .de volgende bijzon
derheden gemeld: Hot. trampersoneel
staakte bijna geheel. Oorspronkelijk
lag het in de bedoeling trams to laten
rijden, indien per remise personeel
voor vijf wagens, beschikbaar was. Dit
was echter niet het, geval. Later op
den dag, tegen ongeveer 4 uur melden
zich vele katholieke en Christelijke
werklieden aan, blijkbaar in verband
met een manifest dor besturen, waarin
de staking scherp werd afgekeurd
doch men besloot toen geen trams meer
to laten rijden.
Bij do electrische centrale en de gas
fabrieken beschikte men wel over
minder personeel, doch kon de dienst
doorgaan. Ook bij de gemeentereini-
ging ging de dienst door. De wagens
reden op liet gewone uur uit, doch al
spoedig moest, een aantal terugkeeren.
daar het werken onmogelijk gemaakt,
werd. Van de gemeentelijke Veren
bleef alleen de kettingboot naar het
Tolhuis in dienst. Do overige werden
stilgelegd- Om eventueel de verbin
ding tusschen do- beide Y-oevers in
stand te houden werden 20 man mari
nepersoneel geroquireerd. Op hot werk
van.ido Brandweer en Politie liad do
staking geen invloed.
In totaal omvatte de staking vol
gens de stakingsleiders Dinsdag
middag te drie uur 6300 man, waarvan
'2200 behóórdon tot liet trampersoneel.
In hot particulier bedrijf ver
klaarden een 50-tal arbeiders van de
fabriek „Trompenburg" zich solidair
met de 6takers, omdat zij niet met „be
smetten" stroom wilden werken. Om
dezelfde reden hebben ook een aantal
kraanwerkers uit de haven en eenige
diamantslijpers het werk neergelegd.
Verschillende bouwvakarbeiders, die
de overzijde van het IJ werken,
weigerden over te varen, omdat de ge
meenteponten door onderkruipers zou
den worden bevaren.
Persstemmen over de staking.
Het Volk (S.D.A.P.) noemt de pro
teststaking der Amsterdamsohe ge
meentewerklieden een syndikalisti6ch
avontuur en schrijft:
De staking van een deel der gemeen
tewerklieden, waardoor o.a. do tram
en de pontveren stilliggen, wordt door
het publiek niet ui te tragisch opge
nomen.
De staking toch was verwacht, men
as er op voorbereid dat zij een dezer
dagen moest, komen.
Niet alsof de staking gewettigd zou
zijn: verre vandaar. Er was door de
gemeentewerklieden een uitkeoring
van ƒ200 gevraagd en zij krijgen ƒ100
plus ƒ15 per kind, waardoor voor de
meesten de uitkeering om en bij de
ƒ150 zou zijn. Niemand, die gelooft,
dat de overige ƒ50 het stopzetten van
het geheele verkeer in een groote stad
zou wettigen, te minder waar de be
slissing over het bodrag der uitkoe-
iug nog iet eens gevallen is, aange
zien het de gemeenteraad is die deze
beslissing nemen moet.
De staking eclitor was verwacht en
het protest, dat er mee bedoeld is,
maakt niet, den geringsten indruk, om
dat het allang duidelijk was, dat de
anarcliistisch-gezinde gemeentewerk
lieden met alle geweld staken wilden
en wel nog tijdons het bewind van den
sociaal-democratisclien wethouder van
arbeidszaken. Uit de krantenberichten
is bekend geworden, dat begin Septem
ber hoogstwaarschijnlijk als wethou
der van arbeidszaken een katholiek
zal optreden. Dan zou er voor den wa
ren auarebo-syndiko-tribunist niet zoo-
voel aardigheid meer aan zijn om te
staken. Het moest nu gauw gebeuren,
zoolang Wibaut nog iu funktie is.
De motie waarin de staking gomoti-
veerd heet te worden, draagt van dat
gewilde der staking duidelijke sporen.
Zij bevat de meest permanente on
waarheden en de meest belachelijke te
genstrijdigheden. Volslagen onwaar ,is
de bewering in de motie, dat door B.
en W. oen loorisverhooging „beslist
afgewezen" zou zijn. Het tegendeel is
waar. In de toelichting tot de desbe
treffende voordracht staat duidelijk
dat naar de meening van B. en
„eerst na eenïgen tiid lean worden
overwogen, ol' blijvende verhooging
van het loon noodig zal zijn." In plaat:
van een besliste afwijzing is dus een
boslisto toezegging van nadere o
weging. De „vrije" leiders weten dit
natuurlijk heel goed, en dat zij met
zulk een leugen de staking moeten
motiveeren, toont ten duidelijkste aan,
dat zij zelf beseffen, hoe zonder on
waarheden de staking niet, goed te
praten is.
De N. Rolt. Crt. zegt-.
liet is een poging tot. afdreiging in
het groot, zooale Amsterdam er nog
geen gekend heeft. Er zijn er geweest,
do nnieven die zich bezorgd heb
ben gemaakt over den toestand naar
aanleiding van het voorstel van B. en
YV., om een duurtetoeslag van ƒ100
ineens aan eiken gemeentewerkman (e
geven plus 15 voor elk kind.
Dit zou aan de gemeente kosten
ruim één en een kwart milli
oen gulden en men vroeg zich be
zorgd af, waar moet al dat geld van
daan komen?
Men voelt echter wel, dat hot, niet
gaat om ƒ100 meer oï minder. De fe
deratie vraagt, eenvoudig zóóveel, dat
B. en W. daarvoor de verantwoording
niet durven aanvaarden, en. zelvcn
hebben deze werkliedenleiders geen
verantwoording te dragen, nocli geven
zij blijk van eenig verantwoordelijk
heidsgevoel jegens de gemeenschap.
Hun bedoeling is, louter on alleen een
conflict in het leven te roepen, met al
de gevolgen van dien, want in troebel
water is liet immers goed visschen!
De toestand i9 dus nu zóó, dat de fe
deratieve gemeentewerklieden de sle-
demnagd het mes op de keel zetten en
door middel van afdreiging het geld
trachten te verkrijgen, dat. zij niet
goedschiks kan en wil geven. Wij ho
pen, dat B. en W., krachtig gesteund
door de moderne en christelijke vak
beweging, die zicli nog steeds niet so
lidair hebben verklaard met de sta
kers, dit voornemen zal weten te ver
ijdelen, dat de „aanslag op Amster
dam" moge worden afgewend 1
Auto-ongeluk.
Zondagmiddag bad te Haarlem op de
Groote Markt hoek Barteljorisstraat
oen botsing plaats tusschen een auto
uit Amsterdam en een tramwagen. De
auto werd zwaar beschadigd en van de
vier inzittenden word de heer W. nog
al ernstig gewond, terwijl mej. B. er
niet eenige kneuzingen afkwam.
Op dit gevaarlijko kruispunt, waar
reeds meer ongelukken zijn voorgeko
men, dient ter beveiliging van het pu
bliek eindelijk eens een verkeersagent,
te worden geposteerd.
UIT OOST-IN DIE.
Men seint uit Weltevreden d.d. 19
dezer aan do N. R. CL:
Het grootste gedeelte van .den Ja-
pansohen handel te Seraarang staat
stil. De Chineezen zogden alle giro's
en deposito's bij de Japansclie banken
De kapitein van het Japansclie
stoomschip Tokomaru ontving een te
legram, dat de boycotbeweging in Snn-
dakan zoo 6rnstig is, dat l onraad
zaam is de haven aan te doen.
fitMEEMTERWDJAH HELÖE8.
Vergadering van Dinsdag 26 Aug.
Afwezig de heeren de Ven on
Spangenberg. 2 vacatures.
De voorzitter doet mededeeling van
oen ingekomen bericht van den heer
Spangenberg, waarin deze medeeling
doet van het overlijden zijner echt-
genoote. Spr. vraagt den -Raad machti
ging namens den Raad deelneming to
betuigen. Goedgekeurd.
Aan de orde is vervolgens de
Salarisveroi'ilening voor de Gemoentc-
Ambtcnaron en Werklieden.
Na hetgeen in de vorige raadsverga
dering omtrent de Salarisverordening
was besproken is door B. W. met de
verschillende Raadsfracties nader
overleg gepleegd. In verband hiermede
stelden B. W. de volgende wijzigin-
;en voor:
Werklieden.
1. Het laten vervallen van don titel
.Werkman bij de ontsmettingsdienst
der Reiniging."
2. om den magazijnmeester der be
drijven 1 groep lager te stellen. (Deze
was geplaatst in de salarisgroep van
28—31 gld. per week en komt, thans in
do groep van 2730 gld. met 4 een-
jaarlijksche verhoogingen van 75 ct.
per week.)
3. Om de titel „Controleur der Rei
niging" (geplaatst in den groep van
28—31 gld.) te laten vervallen, en in-
plaats van „voorman op de Bell" (ge
plaatst in den groep 27—30 gld.) to
lezen: „Voorlieden Stad on Bolt".
Ambtenaren.
De ten opzichte van de salarisrege
ling der Ambtenaren voorgestelde wij
zigingen waren de volgende:
1. groep 2 1100—1500) te laten
vervallen en de daarin geplaatste amb
tenaren in te deelen als volgt:
a. den Doodgraver te plaatsen op
staat C (niet i groepen ingedeelde
personen) en zijn salaris to bepalen op
min ƒ1100.— max. ƒ1500 (4 éénj. vork
in ƒ100.-.)
b. den Schoolarts te plaatsen op
staat C en zijn salaris te bepalen op
ƒ1200,
c. de Incasseerders en Kommiezen
der PI. Belastingen te plaatsen in
groep 3 (ƒ1200 - ƒ1600.)
2. Groep 6 (ƒ2000—ƒ2400) te laten
vervallen en de Opzichters der Ge
meentewerken te brengen in groep 7
(ƒ2400ƒ2800.)
De heer Van Breda deelt mede,
dat de door zijne fractie ingediende
motie wordt ingetrokken, in verband
met het door het college met de raads
fracties gepleegde overleg.
Na aanneming z.h.s. van de artike
len 1 t/m. 10 wordt de geheele veror
dening met algemeene stemmen aan
genomen en eveneens de volgende
voorstellen van B. en W.:
1. Gedeputeerde Staten dezer Pro
vincie in overweging te geven de jaar
wedden van den Burgemeester,
Secretaris en den Ontvanger te rege
len als volgt:
Burgemester ƒ5500—ƒ6500, 4 éénj.
verhoogingen van ƒ250;
Secretaris ƒ5000—ƒ6000, 'I óénj
vorlioogingen van ƒ250;
Ontvanger ƒ3500—ƒ4000, 4 éénj.
verlioogingeu van ƒ125.
2. De Kroon in overweging te geven
do jaarwedde van den Commissaris
van Politie te regelen als volgt
•ƒ3500ƒ4000, 4 éénjaavlijksche ver
hoogingen van ƒ125.
3. Den Bovolkingsagent L. Labout
met ingang van. 1 Juli 1919 op het
maximum der voorgestelde wedde 1,
brengen.
4. De Brigadiers van Politie J. Güd-
deko, J. de Glopper, J. Duif, P. de
Boer en D. A. v. d. Wedden met in
gang van 1 Juli 1919 op het maxiuiuhi
der voorgestelde wedde to brengen.
Verbouwing Weeshuis.
Vervolgens komt aan de orde liet.
voorstel tot verbouwing van hot. Alge
meen Weeshuis.
De heer De Zwart zegt do vórige
uiaul verdaging van deze zaak te heb
ben voorgesteld, omreden spr. de zaak
niet voldoende had kunnen bekijken
overwegen. Spr. kwam nog voor
eenige wenschelijkheden te staan, doch
wenschte daar bij nadere beschouwing
niet op in te gaan en gaal. thans ac-
eoord met het voorstel van B. W.
De gevraagde verbeteringen zijn drin
gend noodzakelijk on kunnen niet
wachten op nieuwbouw en verdere
plannen. Daar gaat geruimen tijd moe
heen en zoolang kan men niet wachten.
Do heer Ad riaanse sluit zich bij
den heer de Zwart aan. Na nader on
derzoek en voorlichting heeft spr.
thans geen reden meer het voorstel van
B. W. te bestrijden al is spr. het niet.
oens met de wijze van verpleging op
zichzelf.
De heer D o G e u s spreekt zijn vol
doening uit over de eenstemmigheid
die ten opzichte van dit punt werd be
reikt.
Het, voorstel wordt, vervolgens niet
algemeene stemmen aangenomen.
Rondvraag.
De heer Poll heeft aan het col lege-
een verzoek doen toekomen betreffen
de de salarieering van den uecretaris-
penniDgmeester, den vader en moeder
en don conciërge van het armenhuis,
en vraagt dieuaangaande eenige inlich
tingen aan B. W.
Do heer G r u n w a 1 d zegt, dat het
oorspronkelijk in de bedoeling van B.
Sc. W. heeft gelegen bovengeoemde per-
in de ontwerpsalftris-vevorde-
ning op te nemen. Echter ressorteeren
deze personen eigenlijk onder liet. Bur
gerlijk armbestuur, zoodat B. IV.
nader besloten voorstellen van dit 'col-
loge af te wachten.
De heer Poll merkt nog op, dat
juist in verband hiermede gedacht
werd aan de mogelijkheid, dat. hot niet
noemen van deze functies in de sala
risverordening op een abuis berustte.
De opvatting van B. W. aclit spr.
©enigszins vreemd, daar genoemde per
sonen toch eigenlijk gemeente-ambte
naren zijn.
De heer G r u n w n 1 d merkt op, dat
genoemde personen zijdelings in dienst
der gemeente zijn. De opvatting vnu
B. W. berust alleen hierop en niet
op mindere waardeering.
Alvorens de vergadering t.e sluiten
wenBchte de Voorzitter nog een
woord van afscheid te spreken tot de
heeren, die van de volgende vergade
ring geen deel meer zullen uitmaken,
nl. de heeren Zander, Krijnen, de Geus,
Verfaille, Boon, Spangenberg en Poll.
Spr. zal zich niet tot elk der heeren
persoonlijk wenden, ten einde niet in
herhalingen te vervallen. Een uitzon
dering wenscht hij evewel te maken
voor de lieeren de Geus en Verfaille,
met wien spr. gedurende zijn burger
meesterschap steeds in nauwe aanra
king is geweest,.
Met don heer de Geus hoeft spr. in
hot college tijden meegemaakt, zooals
niet vele collegos ze medegemaakt, zul
len hebben. Spr. dankt den heer dé
Geus voor de medewerking en den
steun, daarbij van hem ondervonden.
De heer de Geus was daarbij niet. al
tijd een gemakkelijk lid, en soms was
bij hem een streven merkbaar om den
burgemeester er aan te herinneren,
dat er behalve den burgemeester ook
nog wethouders waren. Dit. was soms
-erbodig.
In den heer de Geus waardeert spr.
echter liet steeds rond uit komen voor
zijn meoning. De lieer de Geus was
steeds een man uit óén stuk die op
kwam voor de belangen van zijn partij
en van de gemeente. ITij zag «'iet. op
togon de werkzaamheden, die hij op
zich nam, ook niet al6 deze minder
aangenaam waren.
Vervolgens memoreert spr. de wel
sprekendheid van den hoor de Geus,
waarvan deze ook nog tijdons de be
handeling van de ontwerp saluris-regc-
ling in de vorige vergadering blijk gaf.
Ook den heer Verfaille dankt spr.
oor zijne medewerking. Toen spr. in
den winter van 1915 tot burgemeester
word benoemd en voor de moeilijkbe
den der distributie geplaatst werd,
wenddo hij zich tot den heer Verfaille
om bijstand. Deze liet zich eindelijk
overreden, waardoor spr. zich de me
dewerking verzekerd had van iemand,
waarop te rekenen viel. Als het hier
dan ook goed ging mot, de distributie
is dit in'hooge inato te danken nan den
heer Verfaille.
Ten slotte dankt spr. alle scheiden
de leden voor hetgeen zij in het belang
der gemeente hebben verricht.
De lieer De Geus dankt voor
woordon tot hein gericht., en spreekt
den wensch uit dat in het volgendi
college een even aangename samen
werking zal bestaan. Waar de voorzit
ter de persoonlijke opvatting van spr.
ter sprake bracht, merkt hij op dat hij
altijd eerlijk en trouw voor zijn mee-
ning is uitgekomen. Een enkel on
vriendelijk woord, dat daarbij nl eens
gevallen moge zijn, heeft nooit sporen
nagelaten. Tegenover den voorzitter
kan men zijn moening ronduit zeg
gen. Dit heeft spr. gewaardeerd, en
ook hij dankt voor de samenwerking.
Vervolgens richt spr. zich tot den
Raad. Het doet hem leed, dat hij, voor
loopig zeker, niet ineer In hun midden
zal zijn. Spr. hoopt dat de volgende
Raad met vorstand en overleg werk
zaam mag zijn in het belang der Ge
meente.
De heer Adriaanse wendt zich
hoewel zonder opdracht dor overige
leden tot de aftredende leden. G>
[durende de laatste jaren werd er voel
van College en Raad gevorderd; Bijna
unaniem bleef de goede toon gehand-.,
haafd al vielen soms woorden, die op
hot moment zelf pijnlijk aandeden.
Spr. meent dat de Rand zal instem
men mot den wensch, dat de scheiden
de leden vele aangename godaohton
zullen behouden aan hetgeen in den
raad werd verricht, dat de vriend
schappelijke verhouding mag blijven
bestaan en dat het hen wel moge gaan.
Daar niemand meer het woord
langd, wordt de vergadering door den
voorzitter gesloten.
INGEZONDEN.
Het Weeshuis verhouwen 1
Voor de eerste maal grijp ik Haai
de pen om tegen een courant.enbetoóg
op te komen, niet zoozeer om de
strekking van dat opstel te bestrijdepi
dan wel om daaruit te breken wat mij
niet bevalt. Ik kreeg heden morgen
het nummer van 19 Augustus in han
den en dacht wat heeft steller daar
mede in den zin. Is "t om den gomoeL
teraad een les te geven, waarbij hij
mot een rondschrijven aan de leden
had kunnen volstaan, maar dan wat
minder stroef, want geloof mij met
wat humor hier en daar in te lasschqn
bereikt u bij die lieden tienmaal mee
dan anders bet geval isof om n
do grootste courant van deze plaa
zaken te bespreken waarvan hel groo
publiek weinig notitie neemt en otn
verder als slotwoord in dat stukje de
gezamenlijke bouwkundigen hier als
een „quanlité négligeable" te brand
merken.
De schrijver heeft een goed plan
netje: Gaat eens verder in de wereld
zien en steekt er wat van op voor je
weeshuis, 't is een goed maar een oiul
recept en niemand zal hom dat be
twisten. De vorm waarin die lieeL
aanbeveling gegoten is, is allerkeu
rigst. verzorgd en geatyJeerd ik z<
mij wel wachten om dat artikel n<
te tasten als liet niet de zwakheid vei
ried van steller's totale gemis
bouwkundige kennis.
Primo liet, verhaal van den onna -
gang met den timmerman door lu t
weeshuis, 't Is do laatste man die e r
bijgehaald wordt, moet u weten: c
timmerman is de uilvoerder, in ons i
eener verbouwing heeft deze geen aai -
wijzing te doen, zelfs geen advisei
rondo stem. Ook over de uilkomete i
van de aanbouwen der perceelen voc
den publieken dienst, waarbij het jan -
merlijk effect goed naar voren ie g<-
bracht, door de koddige opsommin
van al die flaters, valt het mij op, dt t
de schrijver de zondebok juist aan de i
verkeerden kant zoekt. De fout. di
hier beguan i6 wordt over 't algemee i
gemaakt. Wanneer er quaeetie is ove 1
hot verruimen van een gebouw bi
moeit zich rijp en groen met, de vooi
genomen verandering in stede va i
zich te beperken met het geven va i
een programma, met dat, gevolg, da.
de totstandkoming van de verbouwin
het werk niet van één maar van vele i
is, waarbij de betweters niet bewut
zijn dat het maken van een grondpla
het, moeilijkste vraagstuk voor «e
architect is, waarbij om eene vergèli,
king te maken het berekenen va
een dwarsprofiel nog jongenswerk is,
Over de keus van een architect bui
ten den Helder, mag de anonyme selirlj
or het werkelijk goed bedoeld heb
ben, daarbinnen kent hij ze vast niet,
ten minste de personen van naderbij
die dat ook beoefenen Ik heb met klim
mende verontwaardiging do slotcon
clusiën gelezen, inplants van óén to
treffen, dat 's mans bedoeling is
slaat hij met den stok in het rond ert
doelt, daarbij de striemen auderen oni
verdiend toe. Wat mij zelf betreft bei
dank ik er voor om door een jongeiÜ
man afgemaakt, te worden.
A propos, van een Weesbuis. 't I»
i 31 jaar geleden dat ik onder d«
eerste gunstig beoordeelde plannen)
behoorde van de 90 ingezonden ont
worpen voor bet. Burgerweeshüia
Kampen. Sedert heb ik niet op eei
onbewoond eiland gezeten en nogal
wat in de practijk gepraèsleerd. Of d<
andere collega's dat artikel plezierigi
zullen vinden? Ik zou het wel niet)
meenon; ieder onzer hooft zijne eigeü-:
aardige talenten, die vaak sluimeren,!
omdat men gebonden is dan aan de-
decreten van dc lastgevers, dan aan!
de geldmiddelen, ook wol omdat er
weinig mooi werk aan de markt is i
zodat men of wij de vleugels niet kun-!
nen uitslaan. De gelukskinderon diei
elders geroepen worden zijn dood-i
gewone architecten. Ze zijn evenals wij
geschoold, maar hebben door den in
vloed van met heel veel meiischen om!
te gaan, hier en daar goed werk kun-,
nen leveren, liet meerderheidsgevoelj
bij vele hunner bewonderaars bestaat.^
echter niet. 't, Zij die heeren komen
uit een groote of uit een kléine stad,
voor nieuw werk gebruiken ze allen
het oude recept en gaan voor dat spe-'
ciale doel op studiereis.
Moeten wij, nu u~ dat bekend wordt'
gemaakt, nog ten achter staan?
ANTON J. SALM,
Architect B. N. A.
21 Augustus 1919.
Mot schrijven van den heer Anton J.
Salm bevat, één insinuatie en óén op
merking van insinueorende strekking.
De insinuatie is de bewering, dat het
onze bedoeling geweest zou zijn om
één bepaald persoon te treffon.
Insinuaties weerlegt men niet. Wie
uit ons artikel leest wat de heer An
ten J. Salm erin leest, die leest willens
of onwillens verkeerd. Het eene ie al
even bedenkelijk als het andere.
Insinuoerond van strekking ia de
opmerking, dat de heer Anton J. Salm
zich niet, door een jongen man laat
„afmaken." De heer Anton J. Salm, die
niets weet van den leeftijd van den
schrijver van hot door hem bestreden
artikel, tracht, den man met oen vor-
wijzing naar zijn beweerde jeugd to
disqualificeeren. Overigons bedenke
de heer Anton J. Salm, dat in verband
met geestelijke zaken de vraag, of
iemand oud dan wel jong is, niet nood
zakelijk van het getal zijner jaren af
hangt. Het is een van onze grootste
wonsclien, dat wij jong mogen blijven
tot b.v. ons 70ste jaar. De lieer Anton
J. Salm herinnerc zich den ouden dicht
regel: „men kan wel jong van jaren
en oud van uren zijn", eri bedenke, dat
van deze ötelling ook het omgekeer
de waar is. De opmerking, dat
hij niet door dien „jongen mnn" wil
afgemaakt worden, sluit een zekere
waardeering van eigen persoon en ga
ven in zich, die wij gaarne onbespro
ken laten.
Dat de heer Anton J. Salm ons ar
tikel niet goed gelezen heeft, blijkt
overigens uit de zinsnede, waarin hij
hel heeft over een omgang met een
timmerman door het Weeshuis.
Wij hebben daarvan nooit gerept. Een
goed lezer, en vooral een bestrijder.
in eip«n zak pleegt iedere
militair, die den dienst ver
laat an zijn burgerkleedlng
niat koopt op onze kleeder-
makerij.
adres van den Helder;
Firma I. GRUNWALD
Keizerstraat 108.
Prima eoupo. - Praehteorteeilng Stoffen.
Deze week extra aanbieding:
Costumes nnr maat vanaf i 35.-.
Winterjassen130.-.
behoort een voorbeeld van eou be-
sch rij ving der werkelijkheid te
onderscheiden. Wij hebben ook niet
getracht aan te geven, waarom.de
door ons gesignaleerde verbouwingen
als mislukt beschouwd moeten worden
door de schuld van den architect of
door die van den lastgever. Wij heb
ben Biecht# een weg aangegeven oio
tot hetere uitkomsten te geraken.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Aanbesteding.
Door dt, Direct je van 's Rijkswerf
to. WUloiBfoord werd Dinsdag aanbe
steed, het vernieuwen van vloeren en
het aanmaken van stellingen iu de
Magazijnen der Marine te Wieringen
en de daarmede in verband staande
werkzaamheden.
Ingeachreveu werd door; A, v. d.
Wouw, Helder ƒ8565, Langhand Win
der, Koegrae ƒ9270, J. Smit, Helder
ƒ9420, E. v. Bos, Noord-Scliarwoude
ƒ9425, W. Braggaar, Helder ƒ9440, J.
Sprulï, Hélder ƒ9624, J. Keoman, Scha
ffen ƒ9689, T. Drijver, Helder ƒ9727,
P, Tuih, Zijpo ƒ9800, J. Klein en Co.,
Wieringen ƒ9852, S. Blaauboer, Wie-
ringen ƒ9900, Sterrenburg en Boerdijk,
Helder ƒ9900, Th. H. Boerae, Wierin
gen ƒ9996, G. Timmerman, Wieringen
ƒ10622, A. Krijnen, Helder ƒ.10890, J.
de Vriea, Helder ƒ11000, Gebr. v. Pelt,
Helder 11217, H. Wijker, Helder
ƒ11225, R. N. Os, Helder ƒ11273, I.
L. v. Oa, Helder ƒ11698 en H, Riemen,
Helder /US«8.
25-jlrlg butaan S.D.A.P.
Dinsdag was het 25 jaar geleden
dat de S.D.A.P. in Nederland werd
opgericht. Ter herdenking van dit
feit werd dien avpnd door de afd.
Helder een feestvergadering belegd,
waar als 'spréke,fB optraden de heer
Gerhard en n^pvjr. Bakhuis. De zaal
van Tivoli was geheel met belang
stellenden gevuld.
Nadat de muziek vereeniging eenige
nummers had laten hooren, opende
de heer Verstegen deze vergadering
en herinnerde aan de hoogst gewich
tige dag die bet heden was voor de
Nederlandsche arbeidersklasse. De
heer Heljblok, voorz. van den Hel-
dèracbe Bestuurdersbond, sprak een
woord van geluk wensch en overhan
digde een fraaie bloemenmand als
bewijs van sympathie en dank voor
hetgeen de S.D.A.P. steeds voor de
arbeiders heeft gedaan. De heer Ver
stegen dankte en gaf nu het woerd
aan den hèsr Gerhard.
Het is de eerste keer in den Helder,
aldus spr., dat ik tot zoo'n talrijke
vergadering spreek. Deze vergade
ring is éen volmaakt beeld van de
aatschappi), waarin wij thans leven.
Het is in de maatschappij een
donkere tijd als in deze donkere
zaal. Hei licht wat thans in de maat
schappij wordt uitgestraald Is even
slecht als het licht Id deze zaal. De
nieuwe tijden die in den Helder
zullen lichten, zullen lichter zijn dan
dit licht.
Ir is een plaatje uitgegeven waarop
staat: „feest der S.D.A.P." Het plaatje
stelt veor 'een stoere stevige arbeider
en daaronder: „Omdat niemand hem
feliciteert, feliciteert hij zich zelf."
En dat is juist het mooie hieruit
dat de S.D.A.P. de eenige is, die uit
volle overtuiging zich zelf kan feli
citeeren. Alle bourgeoispartijen heb
ben een gruwelijke haat tegen de
S.D.A.P., maar in den grond van hun
hart voelen ze dat de redding alleen
van ons kan komen.
Mijn opdracht is iets uit de oude
geschiedenis te vertellen, maar lk
wil eigenlijk over de toekomst spre
ken en daarom moet ik iets uit de
oude geschiedenis halen. Verstegen
zei dat de S.D.A.P. 25 jaar geleden
werd opgericht, maar hij weet het
niet, 25 Jaar geleden is de partij
opnieuw op pooten gezet en de S.D.
A.P. die wij nu kennen, is thans 25
jaar.
Maar om te weten wat dat betee
kent, moeten we nog vroeger terug.
Wat de Btichting der S.D.A.P. was,
wat zjj beteekent, en welke lessen
zij voor ons heeft. In 1871 is op het
congres van Noord- en Zuid Nederl
Werkl. Ver. te Arnhem verkondigd
en duidelijk uitgesproken, dit soeiaal-
democratte de grondslag moest zijn
voor de arbeidersbeweging.
Ik zal de naam noemen van den
man die de eigenlijke stichter van
de Nederlandsche arbeidersbeweging
is en dat 1b mijn vader. Ik was
nog jong, maar herinner me nog hoe
met geestdrift werd gesproken over
het succes wat van die jonge bewe
ging werd verwacht. Van die ver
wachting kwam niets uit en na eenige
Jaren wa» er niets meer van die
beweging over. Spr. herinnerde aan
de twisten v»n Karl Marx en het
verloopen van de Ned. arbaidera-
beweging.
Ia 1875 bestond niets anders dan
een kleine geheime vereeniging, die
niet meer dan 20 leden telde. Die
kleine vereeniging noemde zich „Vox
populi". dat beteekentde stem des
volks. Je moet de brutaliteit van een
soclaal-demoersit hebben om motje