HELDERSCHECOURANT
VOGELVRIJ
No. «40
DONDERDAG II SEPTEMBER 191»
47o JAARGANG
Redaoteur-Ultgovr i C. 01 BOER Jr.. MolJor.
Aan onze abonaé's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldoracha Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
3d« kwartaal 1919 te willen oyer-
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 20 Sept. a.s., zullende
anders daarover per postkwitantie
worden beschikt met Yerhooging Van
dispositiekosten.
^Aangezien, door de verhoogde in
cassotarieven aan de post, thans nut
10 cents verhooging inplaats var) 5
moet worden beschikt, raden wij onzen
abonné's, in hun eigen
aan,
ons het bedrag zoo spoedig mogelijk'
toetezenden. Postwissels voor dat doel
behoeven slechts met een zegel van
2V« cent te worden beplakt.
De abonnementsgelden van ons blad
en zqne premie uitgaven zijn
Heldorschs Courant:
franco per post f 1.40, Buitenland 12.40
Zondagsblad
franco per post f 0.60, Buitenland f 0180
Modeblad:
franoo par post 11.05, Buitenland f 1.30
DE WEEK.
!r 9 Septj.
De feesten zijn nu- achter den
rug, de vaderlandsch-histqri-
sche van Arnhem en. de andere,
JConingiinnedag-1919 is gevierd ;op
werkelijk-sympathieke wijze. Ko
ning Alcohol was op den achter
grond gedrongen. Er was jool, die
niet was gewekt door aleoholisahe
prikkels. De beroering, dat het
Nederlandschc volk geen „natio
nale feestdagen" kan vieren zon
der zich aan den „nationalen bor
rel" te bedwelmen, ze is i te
schande gemaakt. Men kan 't zich
voorstellen, dat het in de Geld}>
sche hoofdstad teleurstelling wek
te, dat H. M. de Koningin ook n et,
zelfs niet den grooten optocht, te
Arnhem gehouden, kwam zien.
Maar indien het waar is, dat
Koningin den tijd, waarin
leven, met al zijn nooden een dauk
voor velen, nog steeds min-ge-
sohikt acht voor uitbundig en
langdurig feestvertoon, dan .zal
deze opvatting onzer Landsmoeper
ongetwijfeld in breeden kring
wondering, sympathie wekken.
De feesten zyn achter den rug.
De zomerzon gloeit nog steeds i iet
onverflauwde kracht, als stom en
wij niet slechts twintig dagen vpor
het eindigen van den officiee en
Zomertijd, die in den nacht van 28
op 29 dezer, te twee ure, ,zal
sterven.
Het Parlement is herleefd,,
reeds den 9eu September, dus éen
weck voor de sluiting van de fit
ting 1918'19, kwam de Twefde
Kamer bijeen tot het afdoen van
spoedeischend legislatief werk.
En groot is de voorraad wetge-
venden en daaraan verknocliien
arbeid, thans voor de Kamer in jiet
parlementaire zout liggend.
Daar is de „Belgische kwestie".
Onheilspellende, bang-verontrus
tende „on dits" werden verspreid.
Er werd gewaagd van een ultima
tum, dat uit Brussel zou komen,.
van een dreigend conflict. De -te
rugkeer van de Nederlandsche ge
delegeerden naar Parijs, ter ver
dere bespreking van de kwestie per
herziening van de in 1839 gesloten
traktaten, heeft dat alles gelogen
straft; als overdreven, uit den duim
gezogen, op alarmisme belust ge
brandmerkt. Hoe het verloop per
te Parijs gehouden besprekingen
zal zijn kunnen wij nog niet na
gaan, voorspellen. Ee.y zoo gema
tigd Belgisch blad als „La Der-
nièrc Heure" zegt, dat, „liet incest
cssentieele gevaar voor België; is
gelegen in de interpretatie, welke
Holland van het Verdrag-lp39
geeft, en waarbij geen rekeufng
wordt gehouden mét de progres
sieve ontwikkeling van de tonnage
der schepen. De toegangswegen '.tot
onze „haven" zegt het Belgisch
orgaan nog, moeten.worden ver
breed.
Zeker schijnt, dat er te Parijs
nog heel wat tact en stuurmans
kunst noodig zullen zijn om te ko
men tot een bevredigend result; at.
Maar dat dit ondanks alles; pn-
danks het stoken en dryven der
rerw
FEUILLETON.
DOOB
•AVID HENNE8SEY.
4AJ
la," zcide Moore; „ik heb hun gis
terenavond gezegd: „Maitlaml \\Teèt":
maar nu ga ik een paar uur slapenj ik
heb vannacht geen oog dicht gedaan.
LI wilt me zeker wel laten roepen,'als
t er wat gebeurt?"
De twee nuiunon verwijderden zich,
waarop Salatliicl zou gauw als hij kon
naar heneden klom. ,.lk heb nu genoeg
gehoord," dacht hij, „om' de geul uit
te komen en wat meer te vernemen.
Het wachtwooril zou hem helpen, en
desnoods kon hij zich voor Fenton
laten doorgaan, 'want zij waren onge
veer even groot.
Hij was echter nauwelijks op den
hoganen grond, waar twee van zijn
manschappen op hom stonden to wach
ten, of een hand word op zijn schouder
gelpgd en een hem welbekende stem
fluisterde: „Goeden avond, kapitein.
Het was George Lennox.
,.lk dacht wel, dat je zoudt komen,"
zeide Salathiel, hem de hand drukkend;
-.wc zijn in een hachelijke positie".
Maar hoe ben je hier binnen gekomen?"
„Door middel van „Majtland ^eet,"
zei Gporge lachend.
v „Zoo, weet je dat ook al?" v,rpe
"Srztjd
Jack, terwijl hij hem wat terzijde
nam. om onder vier o.p,gqn met hei
te spreken. „Ik lipb daar ook
hel wachtwoord., ontdekt."
„O, het zijn een troep uilskuikens.
Oplaag
7000 ex.
Hymans' c. s., die hun laatste troe
ven inderdaad schijnen te hebben
.uitgespeeld met veel bombarie,
zal worden bereikt: men mag er
op vertrouwen. Ook hier zal wel
blijken de waarheid van het otide
Hollandsche gezegde, dat „het eten
maar zeer zelden zóó heet wordt
verorberd als het soms is toebe
reid geworden
Er is het geval-Hemi van Gwoe-
nendael. Zeer zeker stond de Twee
de Kamer by haar weer-byeenko-
men tegenover de plicht om uit te
nvaken, of men hier te doen hoeft
met een landverrader, een zwak
zinnige of een onschuldig be
tichte. Klaarheid, zuivering, zeker
heid moest er in elk geval komen,
Volgens de jongste tijdingen liet
de heer van Groenendael op i de
meest besliste wijze verkondigen,
dat hy gansch-onschuldig is; pari
noch deel heeft aan het stoken van
anti-Nederlandsch en pro-Belgisph-
annexionistisoh vuurtje op va^er-
landschen bodem. Reeds vroeger
heeft deze Volksvertegenwooiidi-
ger zulke „pose" van verdrukte on
schuld aangenomen. Beweerd
wordt, dat de Regeering de zaak
nu onderzoekt. En zeker is, dat
ook de Kamer, niet langer gedpo-
gend dat op haar de smet bijft
rusten een landverrader in haar
midden te hebben, de tegen jnr.
v. G. ingebrachte, zware beschul
digingen ononderzocht zal laten; op
de bloote ontkenning van schuld
(loor den man, wien 't hier betreft.
Het Binnenhof-leven is qnt-
waakt, en daarmee zijn tal van iac-
tueele vraagstukken in het a(?ite
stadium getreden. De duurte aller
eerst en allermeest. De Regeerjng
heeft eindelijk een commissie van
onderzoek naar de woekerprijzen
ingesteld, en de keuze van prof.
Bruins, te Rotterdam, wordt zper
toegejuicht. Deze commissie jzal
hebben na te gaan, „of en in hoe
verre door Regeeringsmaatrege-
len of anderszins algemeene prijs
stijging kan worden tegengegaan
of althans voor bepaalde artikelen
beperkt". Jbntusschen, de minis
ter stelt geen termijn voor een
rapport en Z.Exc. dringt ook niet.
aan op spoed bij de op zijn vqor-
dracht in het leven geroepen com
missie. Dat valt te betreuren, w»nt
zoo ooit, dan geldt hier het: ,|est
periculum in mora". Er is gaoot
jevaar bij talmen, den slenterpas
dezen.
De actie tot lotsverbetering blijft
woeden, en voor vele categorieën
is het leven van de dure prijzen
inderdaad al te zwaar. Het drei
gend conflict tusschen patroons; en
werknemers in het. hotel- en café
bedrijf is bijgelegd; de vrede) is
daar gesloten. Tot een „finale op
lossing" is 't in deze sfeer, waar
het terecht-verfoeide fooienste sel
blijft bestaan nog niet gelcon en.
Maar deze finale solutie zal nog
wel een poosje op zich laten wach
ten, vermoed ik. Ook hier n qét
van Jan Publiek zeil' de stoot. tit-
gaan, en daartoe zal 't voorshapds
niet komen.
De heer H. Colijn heeft in epne
te Londen gehouden rede gezegd,
dat wettelijke bepalingen de dilur-
te-misère niet kunnen bekampen
met goed resultaat, als „het mach
tige volk" niet meewerkt.
Zoo is 't stellig. In de gelederen
van de verbruikers begint het be
sef op te leven, dat zij zeer krach
tige, zeer geduchte coöperatie-wa
pens in banden hebben om de
duurte, voor vele artikiïcn
gansch-ongemotivecrd te be
strijden.
Er zijn reeds 'goede resultaten
bereikt. Wat de met ernst en met
practische middelen aangebonden
kamp verder te zien zal geven: pvij
moeten 't verbeiden.
Tal van ontwerpen liggen opi de
tafel van den Kamer-praeses of
zullen er welhaast op worden ge
deponeerd. Ook naar men ver
zekert een van vrijz.-demoora-
tischen huize tot. het verordenen
van cene heffing-ineens. Ook ron
der dat gerucht zouden wij besef
fen, dat -minister de Vries zeer
zware, moeielijke dagen in het Par
lement zal hebben te doorleven, in
de allernaaste toekomst.
Wy hebben in Patria de geiue.en-
"f
die kersvereeli uit Icrlauil gekomen
zijn," antwoordde Lonnox. „Toevallig
heb ik het een uur golodon gehoord."
De avond was donker en het kreu-
ljolbosch dicht en Lonnox had op jdie
manier bij den waterval langs do
schildwachten kunnen kruipen en was
daarna onopgemerkt door het plooien
de water beneden gekomen. Nadat zij
ieder hun nieuws hadden verteld,
bracht Lennox Salathiel op de hoogte
van dé maatregelen, die hij iu verbond
met hun bevrijding genomen had. Vun
uit Kingdon Ponds was den vorigon
middag een waarschuwing omtrent.: de
hinderlaag on liet verraad van Fenton
en Sucrw geseind, maar to laat, om jiog
iets te kunnen verhinderen. Daarom
had Lennox alle manschappen uit
Adullam medegebracht. Zij lagen incl
hun paarden een mijl noord westwaarts
op Salatliiel'S; bevelen te wac-liten.
„Er moet geen bloed vergoten wor
den," zeide Salathiel, „tenzij we er ub-
soluut toe gedwongen worden. Dat heb
ik Sir James beloofd. Muur nu wc hot
wachtwoord weten, kunnen we, dunkt
me, wel oen wandelingetje buiten wa
gon en probeeren of we niet wat meer
te weten kunnen komen omtrent hun
aantal en hun plannen. Het zou geen
onaardige zet zijn. als wc er kalm uit
kondon komen en ze hier een paar da
gen een leege geul lieten bewaken."
„Eerst moeten die twee verraders
gestraft worden," zeidc Lennox met
Hinken vloek. „Ik heb juist een vun
de politie hooren zeggen, dat zónder
ben Moore nooit het westelijke bpsch
in brand gestoken zou hebben: door
hun verraad zijn zooveel mensehoulc-
veus verloren gegaan."
„Wat heb je met dc jongens buiten
afgesproken?" vroeg Salathiel.
„Als ze iu de geul hooren scliietéh,
telijke colleges van D. B. her
nieuwd; twee wethoudsters zijn er
thans in Nederland, de communis
ten doen hun stem met de hun
eigen vrijmoedigheid in de ge
meenteraden hooren. Met (le „rus
tige gemoedelijkheid" is 't. in- de
meeste dier Raden uit.
Van het eenmaal-vergeten
eilandje Wieringen, thans cen
trum van internationale belang
stelling, komen de berichten over
het. bezoek, dat. de ex-kroonprinses
van het Duitsche Rijk haar ge
maal bracht, en de „majesteit van
het ongeluk", zooals een der Ka
merleden 't. noemde zal velen
weemoedig hebben gestemd.
Er is, onder, deigrootere en
kleinere „topics of the day", de
vraag of de Haagsche procure.ur-
gèneraal door vryspraak van dc
boekhandelaren, die „De Hel" in
voorraad hadden al of niet in 't
ongelijk zal worden gesteld.
Er is liet schokkend bericht, .uit
Rome komend, dat de groote beeld
houwer Pier Pander nog in j de
kracht der jaren is overleden.
Er is ohder het jongste nieuws
nog heel wat meer.
Oók de tijding, datRubinij de
vermaarde gedaclitenlezer nog een
poosje in Patria séances zal geven,
wijl hij, voor zich en zijne jeug
dige gade geen passen naar
Scandinavië kon krijgen.
En deze tijding is, ondapks
al den grooten cn zwaren ernst
der tijden voor sommigen nog
't meest belangwekkend.
„Zoo zijn er", zou Alex Ver-
hueH zpggen
Mr. ANTONIO-
Abonn»m«pt*prl|» i In dm »fd t 1.16, pr post f 1.40, Buitenland f g.40. - Lo»»» ex. 3 ot. - Adwtontltn per renet 17' ot,
BINNENLAND.
De broodkaart.
Als wittcbroodkaart voorliet J09e
tijdvak, dat loopt van 10 tot en niet
18 Sept., zal dienen de Ryksbr<)(>d-
kaart. in bruine kleur.
De ex-Kroonprinses.
De terugreis van de Duitsche
ex-Kroonprinses naar Berlijn is
vastgesteld op a.s. Maandag 15 Sep
tember.
Voor haar en gevolg wordt het
Duitsche salonrijtuig, dat tijdens
het bezoek in Nederland gebleven
is, gekoppeld aan den 'Duitsdier:
sneltrein, die 's morgens 7.50 van
liet. Centraal Station te Amsterdam
vertrekt, over Oldenzaal.
Verhooging jaarwedden jonge
officieren en onderofficieren.
Bij de Tweede Kamer is inge
diend een wetsontwerp tot verhoo
ging en wijziging van het VlIIste
hoofdstuk Staatsbegrooting 1919.
Dit ontwerp betreft verschilleaide
posten o.a. tot verhooging der jaar
wedden van jongere officiererji in
verband met. de buitengewone stij
ging der kosten voor noodzakelijk
levensonderhoud. Het ligt n.1. in de
bedoeling om met ingang van l
Juni 1919 de jaarwedde voor jlen
tweeden luitenant als volgt te ver-
iioogen: Bij aanstelling van f1300
tot 1600, na twee jaar van 1500
tot ƒ1800 en voor den lsten van
1700 tot 2000, na 4 jaar didnst
van 2300 tot 2800.
Voor dezen maatregel is over 7
maanden ƒ100.400 noodig.
Voorts worden gelden aange
vraagd tot verhooging der salaris
sen van sommige onderofficieren,
o.a. voor den sergeant bij aanstel
ling en ten tijde, dat hij in het hu
welijk treedt.
De totale uitgaaf hiervan wqrdt
geraamd op 1.151.000.
Het ligt in de bedoeling om het
totaal bedrag aan salarisverljoo-
ging in mindering te brengen van
den duurtetoeslag. met dien ver
stande echter, dat (le belanghebben
de minstens genieten van (luurte-
bijslag: gehuwden en kostwinners
200, ongèhuwden 150, ongehuw-
den, indien zij voor Rijksrekening
zijn gehuisvest, 50.
Ontslag van losse werklieden.
Met liet oog op de heerschende
tijdsomstandigheden is door den
Min. v. Oorlog eene bijzondere re
geling vastgesteld ten aanzien van
losse werklieden by de Landmacht,
aan wier dienstbetrekking een ein
de moet worden gemaakt, doordat
de werkzaamheden, waarvoor zij
waren aangenomen, worden inge
krompen of zijn afgeloopen. Aan
hen wordt na ingang van hun ont
slag eene uïtkeering gedaan, afhan
kelijk van het laatst genoten loon
en van hun diensttijd.
Thans is nader bepaald, dat
werklieden, die korter dan één
maand in dienst zijn geweest, niet
voor deze uitkeeringen in aanmer
king komen.
Duurtebljslag.
Betreffende het toekennen van
dmirtebijslag op pensioenen en
wachtgelden over dit jaar is be
paald, dat zij, op wie, of op wier
eebtgenooten de regeling van den
dmirtebijslag op salarissen van toe
passing is, voor een duurtebyslag
op pensioenen of wachtgeld n i e t
in aanmerking komen.
Het conflict in de Typografie.
De uitspraak der arbitrage
commissie.
De arbitrage-kommissie ter op
lossing van het konflict tusschen
do hoofdbesturen der drie werkge
versorganisaties in de typografie
en liet hoofdbestuur van den A. N.
T. B., heeft met algemeene stem
men de uitspraak gedaan:
A. Wat betreft het ontstaan van
hel geschil.
Gelet op het feit, dat het hoofd
bestuur van den A. N. T. B. in de
bijeenkomst van het Alg. Hoofdbe
stuur der Drukkerijbonden van 26
Maart 1919 heeft beloofd voor d-n
al'loop van de C. A. O. geen ver
dere loonsverhoogkigen te zullen
vragen, tenzij zich buitengewone
omstandigheden mochten voordoen,
van welke omstandigheden dan als
voorbeeld werd genoemd de ekono-
misclie gevolgen van een nieuwen
oorlog, waarin ons land zou zijn be
trokken.
Overwegende, dat desniettegen
staande in Juni en begin Juli onder
een aantal werknemers, waarvan
het mcerendeel was georganiseerd
in den. A. N. T. B. een zekere agita
tie voor loonsverhooging ontstond,
(lie het Alg. Hoofdbestuur voor
noemd aanleiding gaf het hoofdbe
stuur dier organisatie te verzoeken
een bespreking te houden, we-ke
bespreking op .12 Juli L919 plaats
bad;
overwegende, dat het hoofdbe
stuur van den A. N. T. B. deze be
spreking verliet onder den indruk,
dat een verzoek om loonsverhoo
ging door de patroonsbonden in
overweging zou worden genomen,
welke indruk echter naar de opvat
ting van het algemeen hoofdbe
stuur in het ter vergadering be
sprokene geen voldoende gronden
vond;
overwegende, dat deze indruk het
hoofdbestuur van den A. N. T. B.
er toe bracht in het kon gres van
dien bond mede te declen, dat er
kontakt was met de patroons en
dan ook op 20 Juli een verzoek om
loonsverhooging in te dienen, welk
verzoek op 7 Augustus door de
patroonsbonden werd afgewezen;
overwegende, dat dit verzoek was
gebaseerd op het feit, dat, tegen de
verwachting in, de dalende bewe
ging der prijzen van de eerste le
vensbehoeften, welke zich in Maart,
April en Mei voordeed, had plaats
gemaakt voor een stijgende;
ovefwegende voorts, dat intus-
schen de stijging der prijzen van de
eerste levensbehoeften nog niet. tot
staan is gekomen en dat er thans
dus zeker reden voor de werkge
vers is, om ondanks de ernstige
ontstemming, gewekt door de wilde
stakingen, den ekonomischen toe
stand, waarin de werknemers ver-
keeren, nader te doen bezien;
konkludeert, dat het bestaande
geschil kan worden opgelost, in
dien:
1. de A. N. T. B. en in verband
et de in de C. A. O. erkende we
derkeer ighekl de werkgeversorga
nisaties zich verbinden, in geval
van een werkstaking of uitsluiting
bij niet-nakoming binnen den daar
voor gestelden termijn van beslui
ten krachtens de bepalingen van dc-
C. A. O. te dien aanzien door de
komen zij onmiddellijk hierheuu en
beginnen le vuren om een tegendemon-
stralic te doen. Als u ééns op. uw fluit
blaast, zulleu zij zich, wanneer zij aan
gevallen worden, terugtrekken; bij
tweemaal of meer komen zij ons te
hulp. Ze zijn precies met. hun tienen."
„Dau zouden we ze", riep Salathiel
uit, „makkelijk kunnen verslaan, als
ik Sir James die belofte niet gedaan
had. Ze zijn met elkaar maar niet hun
veertigen."
Nadat hij ecu van zijn manschappi
een bevel toegefluisterd had, liepen zij
de geul door en stapten kalm de kreek
in; zij gingen er niet verder in dan hun
knieën, en toen zij langzaam door het
water voorliepen, werd het lawaai van
liet stroomende water er niet groóter
door.
Dicht langs den noordelijken oever
blijvend, liepen zij tastend verder,
want de overhangende struiken maak
ten de duisternis nog dichter. Doch
toen zij hij oen open plek kwuioeu,
waren zij tót hun groote verwondering
bij.de ruwo omheining van een geïm
proviseerde weido, waar- naar hun
schatting een veertig paarden graas
den. Een schildwacht, die ongetwijfeld
bij de Kreek op post geweest was,
voerde oen druk gesprek met een an
der aan de overzijde van de weide;
ruaar de avond was zóó donker, en de
hoornen stonden zóó dicht op elkaar,
dat liet hun niet veel moeite kostte op
handen en voeten door het kreupel
hout te kruipen, tot zij op oen veïli-
gen afstand waren.
„Luister eens," fluisterde .Salathiel.
„Met zoo'n groot aantal politiemannen
cn soldaten en den troep in liet dalf in
gesloten, zal Moore in zijn tent wel
niet bevreesd zijn voor gevaar. Laten
we eeus gaan kijken, of er iemand bij
hein is en wat ze aan het doen zijn."
Sluipend kropen zij door het struik
gewas naar de plek, waar het licht nog
iu de tent brandde. Het zeil was neer
gelaten, en toen zij hij den ingang
bleven staan, hoorden zij óén persoon
zwaar ademhalen, net alsof hij sliep.
Met was de schildwacht; van den ma
joor hij de geul, en Moore was blijk
baar, zooasl hij gezegd had, voor een
paar uur naar kooi ggeaan. Aau den
achterkant van de tent was een scheur
in het zeil. die Salathiel met zijn nies
geruischloos grooter maakte; er door
hoon kijkend, zag hij op oen paar voet
afstand liet gelaat van den man, die
bowozon had zijn meest, verbitterde en
gowctenlooze vijand te zijn.
Groote zweetdroppels stonden op S;
lathiePs voorhoofd, en tweemaal greep
hij naar zijn revolver; hij dacht aan de
hel van vuur iu het dal, die deze moor
denaar op onschuldige vrouwen en
kinderen had losgelaten; hij dacht aan
de. holeedigingen, hem persoonlijk ai
gedaan, toen lnj op oen goeden dag
gedurende enkele uren met andere on-
gelukkigen geketend was aau den ijze
ren ring in het midden van den stec-
nen vloer der gevangenis te Maitland:
hij dacht aau een ander, dien deze
mishandeld en daarna dood gegeesold
had; hij dacht aan de beleedigingen,
zijn vader aangedaan, en hij Huis-
torde 't Lennox in: „George. ik ga dien
duivel hinden en hem oen prop in den
moml steken, dan nemen we hem mee
naar de geul."
„Goed!" zei Lonnox, „ik zal je hel
pen. "VVacht even," fluisterde hij, toen
Salathiel wilde gaan, „dat zal een
goede prop zijn." Hij knoopte zijn zak
doek om een stuk hout, dat hij opge
raapt had. en heiden gingen zachtjes
de tent binnen. Moore werd bij hun
Centrale Kommissie genomen aan
den door de Centrale Kommissie
aangewezen kontraktant een boete
te betalen van 250 voor iederen
werknemer ten opzichte van wien
de niet-nakoming heei't plaats ge
had;
als waarborg voor de richtige na
koming dezer verplichting wordt
door den A. N. T. B. een cautie ge
steld van 25.000 en door de geza
menlijke werkgeversorganisaties
^en van 10.000; by geschil om
trent het verbeuren der cautie of
bij het niet tot stand komen van
een uitspraak van de Centrale
Kommissie beslist de gewone
rechter;
2. een kommissie wordt ingesteld,
bestaande uit 19 leden, waarvan 9
vertegenwoordigers der werkge
versorganisaties en 9 vertegen
woordigers der werknemersorgani
saties (5 van den A. N. T. B., 2 van
den R. K. Grafischen Bond, 1 van
den Ned. Ohr. Grafischen Bond, 1
van den Ned. Graf. Bond) met een
voorzitter, die buiten het drukkers
vak staat, welke kommissie voor 29
September 1919 voor partijen bin
dend beslist of de ekonomische om
standigheden der laatste maanden
aanleiding geven om de loonen op
dien datum voor den verderen duur
van de kontraktsperiode te wijzi
gen, zulks met inachtneming d?r
gemeentcklassen en zoo ja, welke
(lie wijziging zal zyn.
BUITENLAND.
Roemenië en de Entente.
Parijs, 8 Sept. Het schijnt zeker,
dat Roemanië zal weigeren het ver
drag "met Oostenrijk te teekonon cn
'iever een brouk met de Entente znl
'isrpieeren. De Roeiueensche graan
oogst moet zoo schitterend zijn. dat het
land daaraan voedsel genoeg heeft en
zal kunnen leveren aan de neu
tralen en zelfs aan zijn oude vijanden.
Sinds cenigen tijd schijnen de Roe
moensehe pet roleumw narden bijna ge
heel in handen van Amerikaanscho fi
nanciers te zijn overgegaan.
Engeland pii Frankrijk.
Er schijnt een ontspanning te zijn
ingetreden tusschen Frankrijk en En
geland inzake Syrië. Volgens de „Ti
mes" komt generaal Allenhy naar I/ui-
den om erop aan to dringen, dat Frauk-
ijk liet mandaat over Syrië wordt ge
geven-, zelfs wordt hem de bedoeling
toegeschreven zijn ontslag te zullen
ugen indien men niet <>p zijn aan
drang. zou ingaan.
FRANK R.T.1K.
Staking te Parijs.
De gemeente-werklieden zijn Dins
dag tot de staking overgegaan. De he-
eging omvat de dienst ten stadhnize.
hij de publieke werken, scholen en
kerkhoven.
RUSLAND.
De strijd tegen de liolsjewiki.
Het militaire communiqué der bol-
sjewiki van 4 September meldt, dat
de troepen van Denikin thans reeds
een liecl eind henoorden Kiejef zijn.
liet roode leger trekt terug op Tsjer-
nigof, de hoofdstad van het gouver
nement van dien naam en gelegen op
120 Engelsclic mijlen ten N.N.O.van
Kiojef.
Generaal Denikin, de aanvoerder
der contra-revolutionaire troepen in
Zuid-Rusland heeft zich thans blijk
baar ook tegen het Oekrajenisclié le
ger gekoerd. Nadat dit laatste 30
Augustus Kieff had veroverd, werden
de bezetting door de uit het Z. opruk-
komle troepen van Denikin na hevige
vechten weder uit <le stad verdreven.
Het schrikbewind.
Berlinske Tidondc meldt uit Ifclsing-
fors dat in Rusland do ministers van
liet oude regime meedoogenloos wor
den afgemaakt. 51 gevangenen, waar
onder de gewezen ministers Sjtsjeglo-
witof, Chwostof, Makhikof. Protopo-
pof en Beletzky zijn van Kroonstad
naar Moskou overgebracht en in het
Kremlin gefusilleerd, met uitzondering
an Beletzky. die even voor de cxe-
utie flauw viel. Beletzky overleed
lénige dagen later aan striehninevev-
giftiging. Een andore groep waardig-
hoidsbekleeders uit do tsavontijd is to
Kroonstad gefusilleerd. Do lijken de
zer slachtoffers zijn in zee geworpen.
In een enkelen nacht zijn 2600 ter dood
eroordeelden op 41 na gefusilleerd.
Dc vroegere minister president Trepof
heeft door toeval het leven behouden.
binnenkomen wakker, en toen hij Sa
lathiel herkende, puilden zijn oogen
bijna uit. zijn hoofd. Hij groep naar
zijn revolver, maar do woudlooper was
hem te vlug af, en op hem springend,
doeg hij hem met. zijn vuist tusschen
zijn oogen. Do inspecteur viel bewus
teloos achterover, en was, vóór hij
weer bijkwam, aan handen en voeten
gebonden, terwijl hij. een flinke prop
in den mond had.
Ilij had geslapen op een soort draag
baar, gemaakt van een paar zakken en
steunende op vorksgowijze in den
grond gedreven stokken. Zij honden
hem aan die baar vast, wikkelden een
groote deken om hem heen, doden liet
acht uil cn stonden op hot punt hem
naar buiten te dragen, toen zij voet
stappen hoorden naderen.
liet was een politieman, die kalm
in kwam loopen cn buiten bleef
staan. Zij hoorden hem zoggen: ,.lk
zou er een eed op gedaan hebben, dat
er een paar minuten geleden nog licht
brandde." Hij lichtte het zeil op, wei
nig vermoedende, dat eon pistool op
enkele passen afstand? op liem gericht
was, en fluisterde hoorbaar; „Kapi
tein! kapitein!"
Er volgde natuurlijk gecu antwoord,
maar Lennox haalde een paar maal
diep adem. zooals een gozonde slaper,
half wakker, gedaan zou hebben, en
begon toen weer zachtjes te snorken.
..Hij slaapt," zeide de man; ..jam
mer- Ik zal over oen half uur maar
oons terugkomen; het is een mooie
kans met ilion westenwind on géén
druppeltje dauw." Hij liet het zeil weer
vallen en ging weg. Salathiel en Len
nox stonden doodstil naar de wegster
vende voetstappen to luisteren.
Dat was bijna een tragedie voor hen
geworden; maar in welk een vagevuur
Dc matrozen namen zijn broeder in
zijn plaats gevangen. Die werd gefit
silleerd.
Brand stichting?
Op liet eiland Maimaks, in den om
trek van Arcltungel heeft een lievige
brand gewoed in de stapelplaatsen van
hout en houtzaagmolens, die daar zeer
talrijk zijn. De brand duurde twen da
gen en de schade wordt op 60 millioen
roebel geschat. *NIen vermoedt dat de
brand i< aangestoken, ómdat liet Yiuu
dadelijk zoo'n ontvang liacl. dat (ann
biusschon niet te denken viel. Er zwei
ven daar honderden bolsjewisten rond,
die gemobiliseerd zijn geweest inj het
roode leger.
ITALIË.
De Adriatisehe Quaestie.
Volgens de „Popoio dTtnlia" zou
tusschen Italië. Frankrijk en Engeland
inzake de Adriatisehe quaestie een
overeenkomst zijn gesloten, wnarv;
de hoofdpunten zijn:
10. Zara wordt tot vrijen stad •ver
klaard, echter onder een doorloopend
Italiaanse!» mandaat.
2e. Ei urne wordt een vrije staat, met.
een bestuur onder toezicht van vijf
commissarissen, van wien twee Italia
nen. twee Joego-Slnven cn een ;Fiu-
mees. Een der Joego-Sl&vische tom-
missarissen wordt benoemd door Joe
i-Slavië, de andere door den Volke
renbond.
3e. Bijzondere bepalingen zullen den
handel regelen van Fiume in verhand
met de haven van Triëst, zoodanig, dat
deze laatste niet benadeeld wordt.
Tc Rome is men van oordeel, dat
Fiume een der meest; voorspoedige ste
den der wereld zul worden, aangezien
aldaar de handels!ijnen uit de Donnu-
streken in het Oosten samenkomen.
De havenstad Triëst za! den handel uit
de noordelijke streken behouden.
liet compromis heeft echter niet de
goedkouring van Wilson.
VEREENIG DE STATEN.
De Senaat en het vredesverdrag.
Do stemming onder de senatoren
ten aanzien van het vredesverrl
hijnt toch nog niet geheel vast ié
aan. Nu wordt weer gemeld, dat; ven-
hiUende democratische senatoren be
keerd zijn tot de verschillende ricscr-
es, die de senaatscommissie op liét
vredesverdrag heeft voorgesteld.
Eodgo. de voorzitter van de senaats
commissie voor de buitenlandscho be
trekkingen, heeft, medegedeeld, dat het
erslag der commissie Woensdag, bij
den Sonant is ingediend en dal. liet de
bat over het verdrag iu den Sénaat
Maandag a.s. zal beginnen.
Do amendementen, welke de sepnats-
inunissie op het vredesverdrag toor-
stelt. zijn de volgende:
1. Aan de V. S. worden zes .stciiïincn
in don Volkerenbond toegekend ojn de
Y. >S. wat, stemmen botroft gelijk -te
(tellen met het Britsclie rijk.
2. Om de V. S. uit te sluiten vap
doelncpiing aan dc verschillende com
missies ingevolge den Volkerenbond
ingesteld, behalve de commissie voor
iet herstel, waarin do Amorikaartsche
deelneming wordt beperkt tot zaken.
<'c scheepvaart rakende.
3. Om de Duitsche rechten in Sjan-
toeng aan China in plaats van aan Ja-
n toe te kennen.
4. Om té voorkomen dat eenig land,
geïnteresseerd hij oen geschil, dat voor
Len Volkerenbond wordt gebracht; als
rechter zit over dat geschil.
Deze ainendeiiionltMi aldus del cor
respondent te Washington van deL'fi-
ines" waren liet werk van de uiter
ste republikefnsclie meerderheid [van
de commissie. ITet ontwerp dér resolu
tie, dat de reserves bevat wnaropdei
le uiterste republikeinen bereid mou-'
don zijn de ratifioatie yam het vredes
verdrag goed te koiirou nadat de ajncn-
ilemonton zijn aangenomen, wordt hoor1
een deel gesteund door sénator Mcfjiuu,-
her. een gematigd republikein, dié ih
de commissie zit. en door den demo-
•ratisehen senator Nhields.
De reserves in de resolutie vefvat,
zijn de volgende:
I. 1 V. S. behouden zich onv/oorr
aardcLijk het. recht voor uit den N ol-,
korenband to treden nu kennisgeving
i'ngóvólging art. 1 van het vredc^v'or-
ilrag met Dmtso.hland.
11. De V. 8. weigeren eenige ver
plichting te aanvaarden, voortvloeien
de uit art. 10 of eenig ander artikel,
om de territoriale integriteit of dö po
litieke onafhankelijkheid van eenig an
der land te handhaven of zich] te
iigoii iu geschillen tusschen andere
landen, al of niet leden van den Bond',
•f de land- of zeemacht van do V. fi:
Ie bezigen in zulke geschillen of Wo-
uoinisclie maatregelen te nemen voor-
10 bescherming van conig ander ljmd,
11 of niet lid van den Bond, tegen aan
vullen van huiten met liet dool eenig
ander land te dwingen of met het (loei
van interventie iu binnc-nlandsclie
conflicten of geschillen: die in eènig
Moore geweest moet zijn. zou moeilijk
te beschrijven zijn; hij lag echter vol
maakt stil zonder het minste geluid te
geven of een poging to doen om zich
verzetten, want gedurende al die
tijd was do koude loop van SaluthieT
wolver op zijn hoofd gedrukt.
..Hoorde je dat. Mooie?" zeide Sala
thiel; „de wind is west en ér is geen
droppel dauw. Ik geloof, dat het eeti
weldaad voor je zou zijn, om je een
kogel door je kop te jagou; maar ei
zijn beneden in de geul een puur men-
schon, die graag kennis met, je zeilden
willen maken, daarom zijn we van plan
ie daarheen to brengen; je zujt je zelf
wel dóód wëhschéth vöor' jé 'er vj
uil komt."
Ilij was iemand vun middelmatige
lengte, doch de twee krachtige woud-
loopers lichtten de baar met gemak op
en hieven onder de hoornen, waar [het
pikdonker was. Na vijf minuten wai
zij vlak hij de kreek cn konden zij de
paarden, die aan liet grazen waven,
hooren loopen.
„Zet. hem neer," zeide Salathiel, lliet
voorbeeld gevend, „dan zal ik hot tei
rein oons gaan verkennen. Ons signaal
is vanavond het gehuil van de niopqke;
wanneer jo dat hoort,, geef iik- ant
woord. Het is aarde-donker, en ik zou
je misschien niet terug kunnen vinden,
en dut zou jammer voor Moore zijn;
maar ais er wat gebeurt, en ik k<on
niet terug, jaag hein dan een kogel
door zijn kop. tenzij j.ï hem in- -le
geul kunt krijgen.
(Wordt vervolgd;)
|E
ander land mochten rijzen, én geen
mandaat zal dóór de S. ingevolge
art. 22, le deel Yan liet vredesverdrag
met Duitschland, worden aanvaard, be
halve door een daad van het congres
der V. S.
III. De V. 8. behouden zich het uit
sluitende recht voor te beslissen welke
quaesües binnen hunne hinucnland-
sche jurisdictie vallen en vorklaren,
dat alle hinneiilandsclie politieke quae;-
tics verband houdend niet de zaken
der V. S., met inbegrip van immigra
tie. kustvaart, tarief, handel en alle an
dore binncniandsehé qunesties. uitslui
tend tot- do jurisdictie der V. S. belmo
ren en niet volgens dit verdrag, op
eenigerloi wijze worden onderworpen
óf aau arbitrage óf aan beraadslaging
door den raad of de vergadering vun
den Volkerenbond of aan do beslissing
ot voorstellen van eenig andere mo
gendheid.
IV. De V. S. weigeren eenige qunes
ties aan arbitrage of onderzoek door
dc vergadering of deu raad van den
volkerenbond te onderwerpen, die naar
liet; oordeel dor V.-S. afhangt van, of
betrekking hoeft op,, de lang gevestig
de politiek, algemeen bekend als do
Monroe-leer, welk stuk alleen door de
V8. mopt. worden geïnterpreteerd en
hierbij verklaard wordt als geheel
staande huiten de jurisdictie van den
•olkcronbond en geheel onafhankelijk
■an eenige bepaling vervat in het vre
desverdrag mot Duïtschlund.
Nieuwe eischcn der mijnwerkers.
Dinsdag is te Cleveland (Oliio) do
bijeenkomst van mijnwerkers der Ver-
eonigde Staten en van Canada ge
opend, De oischen zijn eon vijfdaagsc-he
werkweek, zes-urige arbeidsdag en
loonsverhooging van 25 tot 40 procent.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Te Haarlem slaagde voor het
Hoofdacte-examen onze vroegere
plaatsgenoot de heer U. van Zou-
nen, thans te Bussum.
Aanbesteding.
Woensdag w erd door de archi
tect. J. J. Schoéïfelenberger onder
hands aanbesteed: liet bouwen van
een woon- en winkelhuis op het
Nieuwe-Kerkplein lioek Achter
gracht Westzijde.
Laagste inschryver was de heer
W. ,T. Braggaar voor 5739—, aan
wien het werk is gegund,
Eleetrlsche verlichting Casino.
De voorgevel van „Casino" baad
de Dinsdagavond in ten zee van
licht. Niet het roodere, fellere gas
licht, neen, het heldere, zachte,
aangename electrische licht van
twee booglampen was het, dat de
gansche omgeving van dit gedeel
te Kanaahveg bescheen. En de
heele buurt was, met dit mooie
weer, aan de deur gekomen om
naar de beide fel-schynende lam
pen te kqken. Welk een licht! De
ntenschen stonden paf van bewon
dering en konden niet uitgezien
raken.
En dat was nog maar de buiten
kant. Daar binnen.achter een
reusachtig groot schakelbord zat
een mechanicièn en schakelde
in én schakelde uit, en tooverde de
zaal van heel in half, van half in
kwart duister, nu eens liet liy dooi
de beide krachtige schijnwerpers
'het gansche tooneel belichten, dan
weer gloeiden de roode en geole en
groene lampjes en zetten het too-
ineel in fantastischen kleurengloed.
'Eii het publiek verdrong zich in
de zaal, het liep in en uit, heen en
weer, öf zat. rustig aan tafeltjes te
luisteren naar liet strykje.
Iuderdaad, de Casino-directie
heeft eer van haar werk. Dit is
geen halve maatregel, die de heer
Polak heeft- genomen door zyn ge
bouw- van electrisch licht te voor
zien. Door het gemeentebestuur
waren gouden hergen beloofd ten
opzichte van de electril'icatie; nog
vóór September zou de kabel ge
legd worden, zoodat het gedeelte,
dat daarvoor voorloopig in aan
merking kwam, nog vóór den win
ter zou kunnen worden voorzien.
De lieer Polak heeft het er niet op
aan laten komen, maar bytijds de
hand aan het werk geslagen. En
ziedaar! Do Septembermaand is
bijna half voorbij, maar van het
leggen van een kabel is nog geen
sprake. In de praktyk wordt dat
dus weer een winter van gas
moeten wjj het woord misère nog
gebruiken?
Hoe lang is het, voor ons gevoe
len, alweer geleden, dat de heer
A. P. Staalman in Casino eene
lezing hield bij het flikkerend licht
vaii-een kaarsje, dat uw verslag
gever zijn aanteekeningen maakte
eveneens bij kaarslicht, dat direc
teuren en dirigenten van zang- en
andere vereenigingen tot wanho
pig wordens toe kampten met de
duisternis, die op het tooneel
heerschte, dat het publiek, in aan
genaam schemerduister, elkaar niet
in de groote Casinozaal terug-
kende, (lat
Dat alles, gelukkig, behoort
thans tot het verieden. Voortaan zal
Casino stralen in lichteffecten, dat
het zoo 'n lieve lust is om te zien.
leder tafeltje, iedere zaalhoek,
krijgt zijn eigen lichtje; cn als alles
brandt, zwemt Casino, in den let
terlijken zin des woords, in het
licht.
De firma Rerié W. A. Smulders,
die deze installatie leverde, heeft
eer van haar werk. Zooals wij zei
den, wordt de geheele varlichting
geregeld van uit het groote scha
kelbord aan den rechterzij wand
van het tooneel. Door een vernuf
tig systeem van weerstanden is het
mogelijk de verlichting van het
tooneel geleidelijk uit te schakele-n,
en even geleidelijk een groen, rood
of- geel licht te doen schijnen. Men
begrijpt dat dit voor toonceleffec-
ton vallende, schemering, opko
men of ondergaan der maan e.d.
zijn bekoring heeft. De groote
schijnwerpers, die vóór in de zaal