HELDERSCHE COURANT
tt
No. SI57
DINSDAO 21 OCTOBER 1919
4f» JAARSANd
Bedaoteur-»iHtflwrC.
I BOKB ar.» Helder.
Opla»B 7000 m. - ABoBPtmtoteprUti In da >ted t 1.20, per port f 1.40, Baltanland f g.40. - Loa— »x, 8
rechi
ragel 20 ot'
BUITENLAND.
r
DUITSCHLAND.
De publicatie van de Duitecbo doei
inenten over hot uitbreken van
oorlog kan dezer dagen verwacht-...
den. Graaf Mout Gelast en pvofessi
Scktlcking zijn klaar met bet nakijkt
van de documenten, verzameld Kaj
Knutsky, die zelf de correctie
neemt. eHt werk, uit zes deelen
staande, zal heeron: „Die deut
Dokuincnte zum Krieksausbruch".
vier deelen i6 het. materiaal verzamel
dat verband houd met de onmiddellijl
voorgeschiedenis vnu den oorlog. Lr
documenten, over do vroegere voorge
schiedenis worden bewerkt door prq-
fessor Albrecht Mondei.ssohn-Ba rthol-
dy in Wtlrzburg en zullen in twee dee
len iets later verschijnen.
De schadeloosstelling.
Naar de „Kölnische Zcitung" uit Bet-
iijn verneemt, zijn de eerste 20 miljaql
mark schadeloosstelling, die DuitscH-
land volgens het vredesverdrag te be
talen heeft, reeds voor het grootste deel
door den uitvoer van goederen betaalij.
FRANKRIJK.
Het proces van ilc „Gezette des
Ardonnes".
Het proces van de „Gazette des Aii-
dennes" is geëindigd met 8 ter dood-
veroordeelingen en verscheidene ver
oordeelingen tot gevangenisstraf, dip
tot 7 jaar gaan. Ter dood zijn veroor
deeld luitenant Hervé, Laverne eh
Gronkol, de laatste bij verstek. De o,ud-
burgemeoster Bouclier en mevr. Bethel
worden vrijgesproken.
ENGELAND.
De staking in do EngeliMihe
ijzergieterijen.
De ijzelgieters hebben Vrijdag me*
27.939 tegen 1687 stemmen het accoord,
weurover met de werkgevers ondorban-
dold was, Nverworpen. Deze ultslug.ijs
een ernstige slag voor de machinefa
brieken, die afhankelijk zijn van hql
werk der gieterijen. De werkeloosheid
znl hier zeer döor uitgebreid worden.
OOSTENRIJK.
In de Nationale Vergadering diende
staatskanselier Renner na de ratifica
tie van het vredesverdrag zijn ontslag
en dat van het gehoole kabinet in. Dp
tijdens de onderbreking van do zittinp
onmiddellijk bijeengeroepen hoofdcom
missie nam het ontslag van het kabi
net, aan en besloot den afgevaardigdp
dr. Reuner als staatskanselier aan dp
Nationale Vergadering voor te drogen
en de door Renner overhandigde lijqt
van het nieuwe kabinet te aeeepteoren.
Weenen.
De Duitsche pers publiceert de vol
gende kreet om hulp, dien de We.epschp
gemeenteraad heeft gericht tot; tïe Ver.
Staten
..Woftncn staat aan den rand vim een
onontkoombare, ramp. zóó gruwelijk alis
nog nooit te voren over één wereldstad
is gekomenen die ouder vernieti
ging van de gebeele maatschappelijke
orde honderdduizenden met den dood
bedreigt.. Door eigeu .kracht kunnen wij
deze vreeselijke ineenzinking niet af
weren. Indien iets dan zijn de Vér.
Staten in staat redding te brengen. Er
is geen twijfel mogelijk of hot Ameri-
kaansche .volk zal als het maar in
werkelijkheid weet, wat er voor Wee
nen op het spel staat, niet werkeloos
blijven toekijken bij onzen ondergang.
De oproep is goricht aan het Ameri-1
kaansclie volk en liet Gongres.
RUSLAND.
De strijd tegen de bolajewiki.
Gevechten in de buitenwijken van
Petrograd.
Uit Berlijn werd Zondag gemeld:
In het legerberichtvan.generaal Toe-
denitsj wordt gemeldOnze troepen zijn
door Peterhas en Strbelna. getrokken.
De kust van de Finsche Góif is geheel
van bolsjewiki gezuiverd. Onze troepen
hebben Potrograd bereikt eu zijn in ,de
buitenwijken in hevige straatgevecht?»
gewikkeld. Een Engelsch eskader is de
Newa opgevaren.
Aan het front van generaal Denikin
heerscht in hot kamp van den tegen
stander de hevigste opwinding. Er
heerscht niet moer do geringste samen
hang in de vijandelijke operaties.
Aan het front iu Turkestan hebben
onze troepen al strijdend de stad Oe-
ralek bereikt. De plaatselijke boeren
opstanden in den rug der bolsjewiki zlji
voor ons van groot voordeel.
Bij Orenburg zijn wij in lievige^
strijd gewikkeld.
I
Een succes vau Donikin.
Volgens berichten uit Londen heeff
Denikin den bolsjewisten een nederlaag
toegebracht in de buurt van Tsarltiaïnei
Den 13en Oct. trokken de Kozakken
over de Don en namen 1200. gevungonon.
Iets westelijker namen zij Kalasj
Paflopsk en 2150 gevangen.
De toestand te Riga.
Volgens to Berlijn uit Hplsingfors
ontvuugen berichten, heeischt er te Ri
ga een volslagen paniek. De L®t8c^e
soldaten hebben hun wapens wegger
gooid en de Zwoedsche en Deenseho
stapolplaatson geplunderd. Gewapende
vrouwen trekken door da straten. De
regeering van Uimanis heeft de stad in
allerijl verlaten. Do Estsqhe soldaten
weigerden om zich verder voor' Enge-
land's politieke oogemrken te laten ge
bruiken. Do Engolschon móésten Baltij-
wche laudw oer soldaten te hulp roepen
om hun huizen to bowuken.
Korte berichten.
De koffiehuis- en hotelbedienden in
liet Rijusch-Wostfaaleche industriege
bied hebben het werk neergelegd. Dp
groute koffiehuizen zijn alle. gesloten.
Reeds sodort eonigen tijd i staakt ,tO
Parijs het personeel van den boekhan
del. Uit solidariteit met deze stakers
hebben thans do krantenbrongers het
werk neergelegd.
Volgens de „Petit Journal" is te
Agram een samenzwering, ontdekt, die
1<M1 HhaI l.o.l l-pniitint-lna A 1 at u i..l,-aii
BINNENLAND.
De zaak-van Groenendael.
In een Zaterdag te Sittard, onder
voorzitterschap van den heer Arts,
voorzitter van den plaatselijken
kiezersbond, gehouden vergade
ring van den R. K. Kiezersbond
in Limburg is de zaak-van Groe
nendael in behandeling gekomen.
Na een uitgebreide en dikwijls
zeer rumoerige discussie is ten
slotte een motie van pater Clemen
aangenomen, waarin de vergade
ring te kennen geeft dat, indien
de heer van Groenendael de tegen
hem ingebrachte beschuldigingen
niet binnen 14 dagen op bevredi
gende wijze heeft wederlegd, hem
het vertrouwen van den R. K. Kie
zersbond wordt opgezegd, en hem
verzocht wordt, zijn mandaat als
Kamerlid neer te leggen.
De Haagsche correspondent van
de Tijd meldt, dat do plaats in
Brussel, waar de heer van Groe
nendael zijn veelgewrakt gesprek
zou hebben gevoerd, de Engelschc
legatie is
U. V-CU Oiiuicn'-"ÜU"» uiu
i«n doel bad kroonprins -^lesfliidéi vu
Servië uit dón weg to ruimen. Er zijn
honderden samenzweerders gearres
teerd.
Volgens de „World" heeft de Turk
sche regcering; de Ver. Stalen om oébno
rnische' lïulp gevraagd, terieind'e Turkije
van den ondergang to redden
De Suikergeschiedenis.
Het blijft nog altijd een groote
warboel met de suiker. Of liever,
het wordt steeds erger. Industriee-
len, grossiers, winkeliers, publiek
iedereen is ontevreden, weet
tenslotte niet meer waaraan hij
zich te houden heeft. De minister,
die met klachten overstelpt wordt,
weet blijkbaar niet beter te doen
dan deze eenvoudig af te wijzen,
om later weer gedeeltelijk toe te
geven. Zoo luidde een bericht, dat
de winstmarge van de grossiers
1.25) volstrekt niet verhoogd
zou worden -— de minister kon
daarover met de producenten niet
onderhandelen maar na de be
sprekingen van den Middenstands-
raad over de kwestie heette het
weer, dat de marge tot 1.50 zou
worden verhoogd. Eerst kon het
onmogelijk anders, of winkeliers en
grossiers moesten de bons ter ver
zilvering aanbieden bij het Suiker
kantoor; een ministerieele beschik
king van 14 Qctober bepaalt, dat
zij ze ook als betaalmiddel kunnen
gebruiken om nieuwen voorraad te
betrekken.
Het moge te waardeeren zijn, dat
hier en daar getracht wordt, een
enkele kleine verbetering aan te
brengen die verbeteringen ko
men telkens wel erg laat en schoor
voetend.
Dei bron van dc ellende is, dat de
suikerproductie geheel en al het
monopolie is geworden van een
trust, de Centrale Suiker Maat
schappij, die met de regeering sa
menwerkt en achter de scherm*-»
"e touwtjes'trekt. Het uit
gangspunt van de heele zaak, de
goedkoope levering van een half
pond per week aan iederen consu
ment, moge van ieen goede bedoe
ling der regeering getuigen zij
wettigt toch niet de willekeurige
maatregelen, die aan alle kanten
worden genomen. Twee weken ge
leden werd reeds gemeld, dat de
voorkoop-contracten met de indus
trie eenvoudig op last van den mi
nister gedeeltelijk geannuleerd
werden, tenzij de overeengekomen
prijs van ongeveer 70 op 90
werd gebracht. De winkeliers, die
vroeger „vrije" suiker (z.g. indus
triesuiker) in onbeperkte hoeveel
heid betrokken voor 54.80 plus
(te betaler aan het Suikerkan
toor) kunnen deze plotseling niet
meer krijgen, wanneer zij niet
91.25 betalen plus 1.— voor deD
voor den zak, die niet wordt terug
genomen. Toch geschiedt deze leve
ring uit den ouden oogst, die in
de veemem opgeslagen ligt. Daarbij
heeft de aflevering onregelmatig
plaats, en laat de qualiteit zoo
als de afnemers aan den lijve on
dervinden nogal eens te wen
schen over.
De suikerproducenten hebben
zich bereid verklaard, met den han
del te onderhandelen over die pun
ten,, die niet rechtstreeks een uit
vloeisel zijn van de regeling: de te
i gering geachte winstmarge van
winkeliers en grossiers, de gedwon
gen vooruitbetaling en dergelijke.
Wat betreft het bonnenstelsel, dat
de grootste grief uitmaakt, heeft
de raad, het denkbeeld geopperd,
de middenstandsbanken als wissel -
bureaux voor de bons to laten op
treden, om de winkeliers van het
gedwongen voorschieten pp di
bons, een soort credietverleening
dus, af te helpen. Intusschen schij
nen er van officieele zijde al weer
plannen te .worden gemaakt om op
andere wijze aan dit bezwaar tege
moet te komen; het is te hopen, dat
men er iets goed op vindt.
Want zóó kan het niet langer; er
piopt aan de verwarring een eind
komen. "Van veel organisatorisch
talent .getuigt de. nieuwe regeling
niet. (Hbl.).
Melk en boter.
B. en W. van Zwolle hebben aan
don minister van landbouw ge
schreven:'
De prijs van de volle melk in
dezp gempente was dezen zomer
16 a 17 cent per liter. Hoewél do
melkprijs vrij was, heeft geen en
kele leverancier geklaagd, dat de
verhooging van dézen prijs nood
zakelijk was. Sinds bij uw beschik
king van 80. Sept. j.1. met ingang
van 6 Oct. de maximumprijs van
onverpakte volle melk op 20 cent
per liter is gesteld, hebben bijna
allo leveranciers den prijs tot dit
Jipdrag verhoogd. Een enkel geval
ia ons .bekend, .waarin een leveran-
oier niet meer dan 18 .cent vroeg,
Vwdat hij zich schaamde, een winst
te maken als bij een door Uwe Exc.
vastgestelde prijs mogelijk was.
De boterprijs was vóór enkele
dagen alhier 2.90 a 3 per K.G.
op de vrije markt. Zoodra de be
schikking van Uwe Exc., opgeno
men in de St.ct. no. 216, bekend is
geworden, waarbij de maximum-
kleinhandelprijs van boter is be
paald op 3.70 per K.G., is de prijs
tot dit bedrag gestegen.
Wij achten ons verplicht, Uwje
Excellentie met klem te wijzen op
de gevolgen van de bovenbedoelde
maatregelen, die, in plaats van de
duurte te verminderen, haar al
thans voor onze gemeente veeleer
verergeren. Wij ontkennen geens
zins, dat inzonderheid voor de
groote gemeenten in Noord- en
Zuid-Holland de door u vastgestel
de maximum-prijzen gemotiveerd
kunnen zijn, doch het staat v
dat voor andere gemeenten deze
prijzen onnoodig hoog zijn en aan
de bevolking lasten opleggen ten
bate van de producenten, die zelf
niet om deze prijsverhooging heb
ben gevraagd. Wjj veroorloven
ons derhalve, Uwe Excellentie te
verzoeken, deze aangelegenheid
andermaal te overwegen en maxi
mum-prijzen vast te stellen, ver
schillend voor onderscheidene ge
meenten of deelen des lands.
Huisbrand.
De N. Rott. Crt. heeft zich tot de
Rijkskolc-ndistributie gewend, met
do vraag hoe het stond met de
huisbrand.
Daarvan kon op 't oogenblik nog
niet meer gezegd worden, dan dat
de verstrekking van het minimum-
rantsoen van 11 eenheden is ge
waarborgd. Zoodra mogelijk, zal er
meer gegeven worden. En wordt
al het mogelijke in het werk ge
steld om ook den voorraad voor
huisbrand te vergrootén, toezeg
gingen, dat het 'aanvullingsrant
soen of een deel ervan zal worden
verstrekt, kunnen echter nog -niet
gedaan worden. Het is echter mo
gelijk, dat wij er in den loop van
den winter ook in dit opzicht gun
stiger voor komen té staan. Op het
oogenblik worden er nog te weinig
kolen, voor huisbrand geschikt,
aangevoerd en speciaal zouden er
bezwaren zijn in verband met de
le verwachten vraag naar verschil
lende soorten (o. a. anthraciet).
Men wees er ons evenwel op,
dat er toch bij den vorigen winter
reeds een belangrijke vooruitgang
is, doordat de verstrekte rantsoe
nen thans geheel uit zwarte brand
stof bestaan, behalve voor de turf-
streken, en dat, naast de rantsoe
nen zwarte brandstof, de turf on-
gerantsocneerd is te krijgen.
Kindertoeslag en salaris Rijks
personeel.
De Ned. Ver. van Ouders en Ge
zinshoofden heeft een adres ver
zonden aan den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, waarin zij haar
diepe teleurstelling uitspreekt, dat
de door den Minister van Financiën
toegezegde kindertoeslag eerst be-
jint bij het derde kind en het blijk-
>aar de bedoeling is dezen toeslag
slechts tot het zestiende levensjaar
te verstrekken, en dat in het salaris
geen onderscheid wordt gemaakt
tusschen gehuwden en onge-
huwden.
Adressante verzoekt:
le. een kindertoeslag van 10
van het salaris te verstrekken van
af het eerste kind, zoolang dit ten
laste van de ouders is;
2e. voor dezen toeslag de leef
tijdsgrens te stellen op achttien
jaar
3e. een jaarlijksche huwelijks-
toelage toe te kennen van 15
van het Salaris, behalve waaneer
man en vrouw beiden in dienstbe
trekking zijn;
4e. de reeds bestaande salarisre
geling voor de onderwijzers; de
thans door de salaris-commissie
voorgestelde salarisregeling voor
de Posterijen en Telegrafie en die
van de onderofficieren in overeen
stemming te brengen met boven
staande wenschen
De aanvaring door Hr. Ms.
„Hydra".
Zaterdag deed de Raad voor de
Scheepvaart onderzoek naar de
oorzaak der aanvaring van Hr. Ms.
mijnenlegger „Hydra" met het
Amerikaansche stoomschip „Lake
Ellenorah".
Als eerste getuige werd gehoord
de commandant der „Hydra", luit.
t. z. le kl. J. P. Romijnse.
Alvorens te antwoorden op de
vragen van den voorzitter, mr. A.
J. Cnoop Koopmans, protesteerde
hij namens de getuigen der marine,
die in deze zaak gedagvaard zijn,
daar zij den Raad alle bevoegdheid
ontzeggen, om een onderzoek in te
stellen naar Marine-aangelegen
heden. Ook protesteerde hij, omdat
hij den Raad onbevoegd achtte een
oordeel over de schuldvraag uit te
spreken.
De president: Is bereid getui
genis af te leggen?
Getuige: Ja, maar onder protest.
Get. verklaarde, dat de „Hydra"
een mijnenlegger was, die, op 29
September in de Maas aan de
Parkkade liggende, des morgens
legen acht uur naar den Nieuwen
Waterweg vertrok, ten einde de
Noordzee te bereiken. In de buurt
van boei 21 lag op de Maas, aan de
meérboei, een Amerikaan sch
stoomschip, de „Lake Ellenorah".
Daarvoor lag een ander schip. De
Amerikaan lag met den kop naar
buiten, liet andere sclüp met den
kop naar binnen.
Tusschen de .beide schepen was
een ruimte van ongeveer 200 me
ters. Het plan van get. was. tus
schen den Noordwal en de schepen
door te varen. Het was eb, de wind
N.W., kracht 2, terwijl het weer
zeer goed was.
De „Hydra" liep volle kracht, 160
slagen per minuut en met een snel
heid van 9 mijl. Get. stond zelf aan
bakboordzijde op de brug, bij de
machinekamer telegrafen. Als hij
over z'n schouder heen keek, kon
hij door de geopende ramen van
het stuurhuis den roerganger zien.
Aan stuurboord op de brug be
vonden zich de officier van de
wacht, de officier-machinist en de
oppo'rschipper.
Get. merkte, aangaande de ma
noeuvre-vaardigheid der „Hydra"
op, dat het schip gemakkelijk
draait. Heeft het evenwel een
draaiende beweging, dan is deze
moeilijk te stuiten. De vorm van
het marinevaartuig is kort eu
breed. Met behulp van kaarten en
teekeningen legde get. den Raads
leden uit, hoe in de nabijheid ook
een zandzuiger met twee lichters
lagen en twee sleepbootjes na
derden.
Get. hield het midden van het
vaarwater, tusschen den Noordwal
en de aan de boeien liggende sche
pen in. Hij wees den roerganger
de opening tusschen beide sche
pen en gaf order daar in te stoo-
men en bakboordsroer te geven.
Zelf zette hij de bakboords-machi-
nekamertelegraaf op volle kracht
vooruit en die van stuurboord op
volle kracht achteruit. Het roer
werd stuurboord aan boord ge
draaid. Het effect was nihil en het
schip bleef naai- bakboord door
draaien. Toen zette get. de b.b.-te-
legraaf op volle kracht achteruit,
zoodat beide telegrafen op achter
uit stonden. De machines werkten
op haar uiterste kracht. De af
stand was gekrompen tot 100 me
ter. De „Hydra" nep door en kort
voor de aanvaring bedroeg de snel
heid 2 5 3 mijl.
De stoot was zeer licht. De „Elle
norah" werd op 20 streken aan
stuurboord' geraakt, achter het ma
chinekamerschot. Boven de water
lijn was de verf slechts beschadigd.
Na den schok zette get. de ma
chines op stop. Eensklaps begon
de Amerikaan over te hellen en
attentieseinen met de stoomfluit te
geven.
De boeg der „Hydra" was aan
stuurboord, een meter boven de
waterlijn, omgezet. Get. heeft den
indruk gekregen, dat, gezien de
aangebrachte schade, de „Elleno
rah" slagzij over bakboord gehad
heeft. En als dit geval
mocht zijn, dan- schip on
der de water ziin Se"
weest dan er-77T df fiers had de
schade van denjo< 9 - yrikaan niet
zoo groot kunne:
Tot zoover de verklaringen van
den marine-officier.
De Raad zag hierna af van het
verder hooren der andere marine-
getuigen.
Wel werd nog voorlezing ge
daan van het proces-verbaal van
de aanvaring, en vau de verkla
ringen van den gezagvoerder der
,EHéhorah". Dit schip behoorde tot
de „SMpping Board" en was gela
den met stukgoederen. De „Hydra"
had veel van haar vaart gestopt.
Toen de „Ellenorah" vijftien gra
den overgeheld was, kwam het
weer langzaam terug. Het achter
schip echter zonk weg. Sleepboo-
ten trokken het naar den oever,
nadat de trossen gekapt waren.
Het werd op den oever van den
wal gezet, met schade onder de
waterlijn.
Het onderzoek werd hierna ge
sloten. Uitspraak in deze zaak
volgt later.
Brieven voor Hr. Ms. „Gemma".
's-Gravenhage, 18 Oct. De directeur-
generaal der Posterijen en Telegrafie
maakt bekend:
De volgende brievenmalen zullen
worden verzonden aan het Gouverne
mentsstoomschip „Gemma"
21 en 22 Octobor naar Malaga, 21 Oc-
tober o.k. naar Port Said, 5 November
e.k. naar Aden.
Indien belanghebbenden hunne brie
ven en andere stukken in deze brieven
malen wenschen opgenomen te zien, be
lmoren die voldoende gefrankeerd en
n te worden van twee elkaar
snijdenden lijnen van den eenen hoek
naar den anderen.
Do actie der onderofficieren.
Naar aanleiding van het schrijven
nn don minister van Oorlog omtrent
den loon op de verschillende vergade-
'iugon met de Ondorofficier6vereeni-
jing „Ons Belang", zond, naar wij ver
nomen, hot Hoofdbestuur aan den mi
nister een schrijven met verzoek te mo
gen vorncmen in welke vergaderingen
de leden zich hebben geuit als door
den minister bedoeld.
Hot hoofdbestuur vervolgt:
Het zal u bekend zijn dut de on
tevredenheid in het onderofficiers-
korps, ten govolgo van de zeer slech
te levensomstandigheden, waarin de
onderofficieren verkeeren, groot
en dat alleen een door de organisatie
geleide en breed opgezette actie,
waarvan resultaten verwacht moch
ten en ook verwacht worden, deze
ontevredenheid iu goede banen kon
leiden en door afdoende maatregelen
van de Regeoring kon worden be
zworen. Dat ondanks de welbewuste
oii krachtige leiding, enkele afwij
kingen voorkwamen is hoewel het
hoofdbestuur dit ten zeerste betreurt
en er zooveel mogelijk tegen opkwam
niet te voorkomen.
Wij zullen op hot algemoen hier
op wijzen cn willou gaarne de door u
bedoelde persoon of personen indivi
dueel op hot verkeerde van zijne
(hunne) handelingen wijzen, zooals
dit in enkele gevallen ook roeds ge
beurd is.
Wij ziju van moening dat orde en
rust iu het leger en vooral in het on-
deroffieiorskorps, thans me
oOit noodzakelijk zijn, maar ook zijn
wij overtuigd, dat met beloften eu
gedeeltelijke voorzieningen, trots het
vertrouwen dat do leden in ons stel
len. slechts een schijntevredenheid
zal worden verkregen.
UEd. ten slotte dankzeggend voor
het in ons gestelde vertrouwen, spre
ken wij de hoop uit, dat door u al
uw macht en invloed zal worden aan-
gowend om de materieele en moreole
positie van den onderofficier met
den meesten spoed te verboteren.
De minister heeft hierop geant
woord:
Van de modedeeüng dat uw hoofd
bestuur in het algemeen zal wijzen
op het betreurenswaardige van af
wijkingen van goede militaire vor
men van onderofficvieren op open
bare vergaderingen uwer veroeni-
ging, nam ik goede notn.
Ik.meen echter niet te moeten in
gaan op uw verzoek om u tot dit
doel bepaalde gevallen en personen
op te geven.
Ik heb intusschen met waardee
ring gelezen, dat uw hoofdbestuur
op grond van zelf verkregen gege
vens, reeds oen bepaalde persoon op
het verkeerde van zijn handelingen
heeft kunnen wijzen ei(. vertrouw,
dat het in deze richting verder ten
goede zal medewerken.
UIT OOST-INDIE.
De Amboneezen te Soerabaja.
Bij een vechtpartij te Soerabaja
op Dinsdag 14 Oct. namen de Am
boneezen een provoceerende hou
ding aan. Zjj vielen de politiepost
Gatottan aan en maakten op laffe
wijze een agent af. De toesnellende
politie werd in een hinderlaag ge
lokt en met steeenen geworpen.
Vóór de kazerne ontstond een for
meel gevecht tusschen vier politie
mannen tegenover een sterke
macht van Amboneezen, verscholen
achter struiken. Nadat de politie
geschoten had, snelden 160 Ambo
neezen met gevelde bajonet uit de
kazerne toe. Zwaar gewond werd
de politie-opziener Smit, licht ge
wond, de commissaris Van der
Swan, twee militairen werden ern
stig gekwetst. Den geheelen nacht
hebben militaire patrouilles het
onderzoek begonnen en voortgezet.
statistiek i
De Rijksmiddelen.
De N. Rott. Crt. schrijft:
Terwijl aan den eenen kant do
staatsuitgaven sedert het begin van
den oorlog op schrikbarende wijze ge
stegen zijn. is het anderzijds stellig
een verblijdend verschijnsel, dat de fi-
naneieele maatregelen, die totdusver
werden toegepast om aan die stijgen
de uitgaven eenigermato het hoofd te
bieden, de verwachtingen, die men er
van koesterde, verre hebben overtrof
fen. Want, al waren zij op zich zelf
ook geenszins toereikend om den "steeds
klimmenden nood der schatkist die
in de jongste millïoenennota weer zoo
duidelijk aan het licht is gekomen
te keeren, in elk geval hebben de op
brengsten van nieuwe belastingen en
de verhoogingen der bestaande de
ramingen belangrijk overschreden, zoo
dat althans het tekort, waarmee men
nu te kampen heeft, aanmerkelijk klei
ner is dan het geval zou zijn geweest,
indien de opbrengst der bronnen van
inkomsten binnen de grenzen der daar
aan gestelde verwachtingen was ge
bleven. In de laatste maanden vooral
gaat de opbrengst der rijksmiddelen
met reuzenschreden vooruit. Na de ge
weldige, tevoren ongeëvenaarde stij
ging van 9'/s millioen in Juli, viel er
over Augustus zelfs een vooruitgang
van meer dan 93/< millioen te boeken,
terwijl blijkens de in do Staatscourant
verschenen inaandelijksehe opgaaf over
do kortere maand September, de stij
ging in vergelijking met de overeon-
koinstige maand van het vorige juar
opnieuw boven de ƒ9 millioen is ge
weest. Over laatstgenoemde maand be
dragen de ontvangsten niet minder dan
30.23L000, dat is nog 7l/s ton meer
dun dan iu de voorspoedige muand
Augustus j.1. en slechts 1.6 millioen
minder dan de phenomenalc opbrengst
an Juli j.1., die in de geschiedenis doY
rijks middelen een record vormde. De
opbrengst was ƒ11.6 millioen hoogor
dan de raming voor één maand, een be
drug, bijna even groot als vóór don
oorlog in éón maand werkelijk ont
vangen werd.
In de negen maanden, die sedert het
begin van hot jaar verloopen zijn, was
de opbrengst niet minder dan
ƒ229.896.000, zijnde nagenoeg 62l/i
millioen meer dan 9/is der raming, ter
wijl de werkelijke opbrengst in het
overeenkomstige tijdvak van verleden
jaar met 42millioen werd overtrof
fen. Men ziet dus, dat do inkomsten
heel wat meer hebben opgebracht, dan
men ervan verwachtte, al mag niet
uit het oog worden verloren, dat de
ramingscijfors voor het loopende jaar
werden opgesteld in een tijd, toen hot
einde van den oorlog nog niet te voor
zien was en met den guustigen invloed,
dien de vrede op de inkomsten van de
schatkist zou hebben, nog volstrekt
geen rekening kon worden gehouden.
Wat het expansievermogen dor belas
tingopbrengst aangaat, loert een ver
gelijking met 1913, toen de toestand
nog normaal was te noemen, dat thans
in negen maanden door de schatkist
ongeveer ƒ105 millioen meer is ont
vangen dan in hetzelfdo tijdperk van
evengenoemd jaar. Daarenboven heeft
men dan nu nog de belastingen, die in
verband met de buitengewone omstan
digheden worden gelieven, alsook de
opcenten ten bate van liet leeniugs-
fontls 1914. Do eorstgeuoomde groep
leverde in negen maanden tijde
187.800.000 op, zijnde* nog ruim 12
millioen moer dan verleden jaar, waur-
van op de oorlogswinstbelasting
ƒ137.396.000 kwam,'of ƒ5.6 millioen
meer. De opcenten voor het leenings-
fonds brachten in denzolfden tijd
ƒ34.638.000 op. zijnde 2.6 millioen
meer. Sedert do eerste heffingen van
de oorlogswinst- en vordedigingsbelas-
tingen, in het laatst van 1916, derhalve
gedurende een tijdsverloop van drie
jaren, hebben de ontvangsten uit dien
hoofde in totaal ƒ627,395.000 bedragen,
waarvan op rekening vau de eerstge
noemde heffing alleen niet minder duu
ƒ469.578.000 kwam. Telt men daarbi
de opcenten, geheven ten bate van hc
leoningsfonds 1914, behalve die op den
suikeraccijns, welke, naar men weet,
geen verhooging van belastingdruk
meebrachten, dan blijkt er in het go-
heel het respectabele bedrag van bij
kans ƒ740 millioen te zijn ontvangen
uit de heffing van belastingen, die hun
grond vinden in de "buitengewone tijds
omstandigheden, om nu van andere
ui«uwa belastingen, al* dividend- en
tantièmebelasting
nog te zwijgen.
Keeren wij thans nog even terug tpt
de opbrengst van de middelen in de aï-
geloopen maand. Zooals gezegd be
droeg deze 30.231.000 of 9.156.500
meer dan oen jaar geleden, waarbij dijn
de buitengewone belastingenkw'amèn
met 16.984.000, of 4 ton minder d(jn
iu Augustus 1918 (welk nadeelig vér-
schil geheel op rekening valt van de
oorlogswinstbelasting, die nu op haar
laatste boenen loopt, al waren de
ten daaruit, ad ƒ12.8 millioen, nog
kloinigheid hooger dan de vorlj
maand) en de opcenten voor het li
ningsfonds met ƒ4.277.000, óf 7 tón
meer dan een jaar geleden. Tot
fraaie uitkomst, met de gewone
delen verkregen, hoeft de vermeel
ring van ruim 2B/« millioen bij het »„-
distilleerd in niet geringe mate bijge
dragen. Ook in vergelijking met ndr-
male tijden in dit bedrijf zijn de ont
vangsten uit den accijns over Septem
ber j.1. buitensporig hoog te noemeh;
zij vormen een record in de geschiede
nis van dezen accijns, die wel niet
meer, zooals in vroeger tijden, de
kurk is, waar de Nederlandsche echit-
kist op drijft, nadat hij door de op-,
brengsten van inkomstenbelasting en
suikeraccijn8 overtroffen werd mapr
toch nog altijd een der belangrijkste
bronnen van inkomsten van de rijks
financiën blijft. De bijzonder hooge o(p-
brengst der laatste maanden is, nai
men weet, een gevolg niet alleen vj
de opheffing van de rantsoeneerin
maar vooral vau de begin April j.1.
gegane accljnsverhooging.
Belangrijk was ook de stijging van
ƒ1.879.300 bij de invoerrechten, waar
bij nochtans eveneens de vergelijking
gomaakt wordt met een maand van ze
schrale opbrengst, toen het handelBvi
keer een uiterst gedrukten tijd d'
maakte. De huidige ontvangst
ƒ2.640.000 is echter zelfs aanzienlijk,
liooger dan in den tijd van voor dl
oorlog (Sept. 1913 was zij
1.457.700), wat in hoofdzaak
houdt mot het zeer hooge peil van
prijzen der goederen, waarover 1
recht naar de waarde wordt ge'ievi
Vergeleken met de twee voorufgaai
maanden valt er voor September
stijging van een paar ton te vermel
den, hetgeen vermoedelijk op e$n'
grootereu invoer van' goederen i
onze Oostelijke grenzen wijst. Dat
den andereu kant het handelsverk»
over zee nog sterk in omvang ten a*
tor blijft bij de tijden van yoor den
oorlog moge hieruit blijken, dat je
loodsgelden, al vertoont de opbrengst,
vergeleken met de periode van groote
depressie een jaar geleden, de zeer be
langrijke stijging yan ƒ96.400 (do gje-
heele ontvangst in Sept. 1918. was
slechts 18.400) nauwelijks '/s ople
verden van wat daaruit in September
1913 binnenkwam.
De baten nit de successierechten blij
ven bevredigend vloeien. Belangrijk
blijft ook de stijging hij de zegelrech
ten, die met een opbrengët van
ƒ2.168.800 (1.077.500 meer dan v. j.)
het in Aug. behaalde record nog li
verboterden. De registratierechten hi
ben ƒ767.600 meer opgeleverd,
welke groote stijging de vele emissies
van den laatsten tijd en de overgang*
van vast goed niet vreemd gewei
zullen zijn. Vermelden wij nog, dat
accijns op het geslacht 420.000 mi
opbracht, die op het bier met een ver
meerdering van 141.400 zijn ^achter-
stand sedert 1 Januari eenigszins hee^t
kunnen inhalen en do vermogensbelas
ting ƒ225.400 meer in de schatkist
deed vlooien, dan hebben wij de
uaamste stijgingen gememoreerd. De
dividend- en tantièmebelastihg he«
ƒ2.593.600 in de schatkist doen vloeb
der raming is 791.666).
Van de middelen, die in September
bij verleden jaar ten achter zijn1 geble
ven, staat de inkomstenbelasting voor
aan. mot een daling van ƒ1.691.000,
welke in hoofdzaak moet worden tóp-
geschreven aan minder vlotte invorde
ring. Verder bleef desuikeracciji'
ƒ603.600 bij verleden jaar ten achtt
toen de ontvangsten uit dien hooft
echter buitensporig hoog waren. Vergj
loken met de tijden van vóór den ooi
log zijn de opbrengsten van tegenwool
dig nog uitermate bevredigend te nol
men. De daling van 152.600 bij di
wijn is echter van meer beteekenis
toont, evenals de totdusver in den 1<
van dit jaar verkregen ontvangstei
duidelijk aan, dat de aanvoer yafli h'
artikel sterk dchteruit is gegaan.
lng*xond«n mededeeling.
Standard" Terneemt nu, dat de waaide
van het T«raü«te pakje met de juweelen
40.000 hedjoeg. Er is geen spoor van
inbraak Ia het huis te ontdekken. De
vermissing werd ontdekt na een avond
party, diode prins en zijn vrouw Maan-
dagavond gegeven hebben en waaraan
14 mónschen, meerendeels Russen uit
de voorname kringen, deelnamen. De
laatste gast vertrok om half een.
V«l« steen en waren zeer groot en
van. een volmaakte kleur, en men ge-
looit .daarom, dat men ze wel zal kun
nen opsporen.
De Schranderste speurders van Schot
land Yard zijn in de weer, maar tot
dusver heeft men geen spoor van de
dieven kunnen -vinden.
Een groote stad te koop.
Het Amerikaansche legerbestuur
btedt te koop aan voor den hoog-
eten bieder de stad Nitro, inge
richt yoor leven en bedrijf van
20.000 Inwoners, en in aoht maan
den Ujda, te rekenen van 1 Februari
1918 tafj gesticht voor een bedrag
van 70.000:000 dollar. De stad be
vat 70 fabrieksgebouwen en alle
werken en inrichtingen, welke in
een moderne stad aanwezig behoo-
ren te «Jjn. Zij was bestemd om op
één na de gootsfce inrichting voor
de vervaardiging van rookloos
kruit van de wereld te worden;
toen do. eerste 6.000.000 Engelsch e
•ponden waren afgeleverd, werd de
wapenatljatand geteekend, en nu is
de stadi in haar geheel te koop. Aan
biedingen voor gedeelten worden
niet aangenomen, maar het leger-
bestunr.bereid bieders, die ieder
slechts vobr-een gedeelte een bod
zouden willen doen, tot elkaar te
Omtrent de stad wordt verder het
volgenée medegedeeld
e ZUiligt in Weat-Virghiië aan de
KanaWkerivier, strekt zich over
een lengte van meer dan vier En-
gelscüe mijten uit. Men vindt er
een- aantel groote chemische fabrie
ken, winkels, maalderijen en labo
ratoria. i&r rijn meer dan 1500 ge
heel ingerichte Verplaatsbare hui
zen; ffö niet verplaatabare inrich
tingen aia hotels,1 pensioens, club-
huizen,i «rinkels, koffiehuizen en
bioscooptheaters; een modern zie-
kenhuis met 400 bedden; een
schoolgebouw mét 24 lokalen, ver
bleven voor huisvesting' en ont
spanning voor 8000 werklieden zon-
GEMENGD NIEUWS.
Inbraak.
Te Someren (N.-Br.) zjjn twee
personen de woning van de wed. Aj.
's nachts, onder het lossen van
revolverschoten, binnengedrongen.
De bewoners gingen op de vlucht
De politie, dié spoedig verscheelt
kwam tot de ontdekking, dat d^
telefoondraden langs deweg ware»
doorgeknipt. In de woning werd
slechts een horloge vermist.
Prijsopdrijving.
Te Broek-in-Waterland zijn viei
sigarenhandelaars, die een bepaali
merk sigaren verknopen. Drie vi
hen verkochten deze sigaren
cents per stuk en 8.50 per kistji
De andere nam echter voor hel
zelfde merk sigaren 10 cents pej
stuk en zag, zooals te begrijpen
zijn debiet verminderen. En
plaats van den prijs te verlagei
stelde hij den fabrikant met
toestand op de hoogte. En wat ge]
beurde nu? De andere drie winkr'
liers kregen van den fabrikant
richt, dat ook zij de sigaren vooi,
10 cents moesten verkoopen, anders
konden zij dit merk niet meer be
trekken. En nu moet* men ook bij
de anderen 10 cent p. stuk betalen;
Beroovlngen.
Op één Rotterdamsch politiebu
reau werd gisteren aangifte gedaan
van een berooving van 6000 in
een huis aan de Molensteeg, van
5000 in een huis aan de Boerén-
vischmarkt en 4000 Mark en 800
in een huls aan de Viscbsteeg.
Dc Russische kroonjuweclen.
Te Londen wordt druk gesproken
over liet verdwijnen van een gedeelte
van do Russische kroon juweelen uit de
woning van prins Joessoepof, die ze
onder zijn benuting had, Do „Eventoc
TusMheD-industrie- en woonwijk
ligtiée befltuursafdeeling met kan
toorgebouwen,' een politiebureau,
een!brandweerpost,«en bankge-
boww.vbetaftlkajitoren, inspeefciekan-
toren, een telefoon- en een tele-
graafgebouw. Wh
1 Ben1 spoorbaan van 18 Engelsche
mijlen lengte verbindt Mo verschil
lende liidustrieele Inrichtingen. Er
is i een volledig rioolstelsel; een wa
terleiding voor gebrul kswater met
een capaciteit van 57.600:000 gal
lons per dag en een filter-inrich
ting voor-drinkwater.
De-stad ligt inVen mijnbouwdls-
trict, dat steenkolen en petroleum
teverk'^vH-oY
Ben afbeelding ervan hebben wij
nog niet gezien; Zelfs indien men
aanneemt; dat deze opsomming van
alles;'wart men er vindt, een sterk
geflateewd beeld van deze oorlogs-
stad iaoet^iwvén, dan nog blijft
•haaT' «tiebttag èn haar verkoop
merkwaardig.
Ghiéagd gold tot dusverre wel als
h oV vdwïeêid van een anelge-
groelde 'Wtëd*, het had echter toch
16 jaar aobdig (van 1840-1850) om
van' 4490 'tot 28.000 inwoners te
klimttttn.
Nitro heeft in 8 maanden plaats
voor 26.990; hoeveel er werkelijk
j nlri vermeld.
KT «rwfimwF
BUOHTVAART.
Vliegdienst Amsterdam—Batevla.
Een voorloopig comité, bestaande
uit dé bteeren W; F. Boter hoven de
Haan, M. L. J. Hofstee en P. Tax,
tracht gelden bijeen te brengen
voor een proeftocht Amsterdam
Batavia. Hét Nederlandscb-Indisch
fuv.ernement loopt een prijs van
JJXQ00.— uit aan den eersten
vliégtuigbestuurder, die vóór 1
September 1920 binnen 14 etmalen
van Nederland naar Java vliegt.
Dit bedrag is echter, door de groote
kosten, verbonden aan het inricht
ten van vliegvelden, en het bevol
ken -daarvan met geschoold perso
neel, etc. onvoldoende; minstens
150.000.— is daan-oor noodig.
Golden kannen worden gezonden
worden aan den eersten ondertec-
kenaar, Leidachekade 63, Amster
dam.
Dc laobtrao» in Amerika.
Twee deelnemers -aan de overlaud-
vlucht, ,de, luitenants Kirby cn Mlller,
maakten een doodelljken val boven
8tèat'TJtah. Het aantal slachtoffers van
beitel vlucht bedraagt thans reeds negen.
Luitenant Maynard, „de vliegende
iminé", die $4 dezer den terugtocht
■der aanvaardde, verklaarde bij zijn
vertrek ,v§b 8an Franqisco, dat bij
,hof®te rij» rocord, in vijf-entwiutig
iuor tijnjkó<rt.tel koet, te yerbéterea.
