COURANT
OipartiinejiHiut-A.6.0.
Tweede Blad.
n
n
m
t
JURGENS' I
Advertentièn.
FEESTVIERENDE YERMDERINi
OP 15 UTIHBEI1919, IN „etSmO".
No. mes
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1019
47» JAARGANG
gwlMl«ur-»Hg«wn C. 90 BMK Jr., Rolder. - Oploan 7000 o«. Abonnomentsprll» i lm do »«od I 1.20, por pool I 1.40. Buitonland 2.40.
- Loos# u. Sol -
por ragal 20 ot.
Op- en onderaan* van Zon en Maan
on tijd van hooawater (Texel).
(Wintertijd.)
JKL.
Zon
Hoogwater
Nsvember.
sp:
onder
sp:
oader:
v.m.n.m.
Zondag
a.
1.80
m. 8.68
7.11
4.14
8.85 9.5
Maandag
10
8.88
10.8
7.18
4.18
9.6 9 45
Dinsdag
11
7.46
18.87
7.15
4.12
10.16 10.30
"Woensdag
12
9.1
11.40
7.16
4,11
11.5 11.15
Donderdag
18
10.16
0.13
7.18
4.10
11.55
VrUdag
14
11.É9
0.40
7.20
4.9
0.6 0.45
Zaterdag
18
1.8
7.22
4.8
0.50 1.45
Onze Armenzorg.
n.
Zooala wjj in oiie vorig opstel
hebben gezien, bestaan d8 liefda
digheidsbemoeiingen in het alge
meen uit particuliere, kerkelijke en
burgerlijke of staatsarmenzorg. Dit
nu geldt ook voor de stad onzer in
woning. Hier toch wordt voor on
vermogende medemenschen iets
gedaan van particuliere zijde, n.1.
door verschillende grootere en
kleinere vereenigingen, die of neu
traal of van een bepaalde kleur
zijn. Van de meeste beteekenis zijn
onder deze zeker wel „Liefdadig
heid naar Vermogen", de „Vereeni-
ging tot Steun" en het „Leger des
Heils". De eerste heeft zich voor
namelijk ten doel gesteld om aan
oude en gebrekkige lieden door
opname in haar gesticht een tehuis
en verpleging te verschaffen; de
tweede behartigt de belangen van
verwaarloosde kinderen door hen
geplaatst te krijgen in goede ge
zinnen, terwijl het Leger, zonder
kerkelijk te zijn, afgedwaalden en
gevallenen tracht te hekeeren en
tevens door stoffelijke hulp weer
op te richten en verder voort te
helpen.
Van meerdere beteekenis dan de
particuliere is echter de kerke
lijke armenzorg. De onderschei
den kerkgenootschappen hebben
hunne diaconieën, wier taak het is
den min- of onvermogenden leden
steun te verleenen en hen voor ge
brek te vrijwaren. Als regel bestaat
hier die eteunverleening in het ver
strekken van onderstand in den
vorm van geld, levensmiddelen en
kleeding. Alleen de Hervormde Ge
meente bezit een gesticht, een dia
coniehuis, dat huisvesting en ver
zorging biedt aan oude en gebrek
kige leden, die voor opname in
aanmerking komen. Hoewel de ker
kelijke armenzorg niet verbiedt
ook niet-leden te helpen, moet zy
zich, althans hier, wel beperken
tot de zoogenaamde huisgenooten
des geloofs. De middelen tóch»
welke hoofdzakelijk bestaan uit de
liefdegaven der gemeenteleden,
laten niet toe, dat de zorg verder
wordt uitgebreid, ja, zijn zelfs verre
van voldoende om in de behoeften
van den eigen kring te voorzien.
Wel is de offervaardigheid in alle
gemeenten volstrekt niet dezelfde,
wat natuurlijk ook invloed heeft op
den omvang der zorg, doch zonder
ook maar eenigszins ie kort te
schieten in waardeèrlng van het
geen van kerkelijke zijde gedaan
wordt, mag worden gezegd, dat
lüer evenals in zoovele andere ste
den en dorpen van ons land de
diaconale armenzorg slechts ge
deeltelijk aan de haar gestelde
elschen kan beantwoorden. Dit is
trouwens reeds lang het geval ge
weest, zoodat de bemoeiingen van
de overheid, die tot nu toe slechte
aanvullend meent te moeten
optreden, geleidelijk steeds groote
re afmetingen hebben aangenomen.
Het zoogenaamde Burgerlijk© Arm
bestuur, dat in dezen het orgaan ie
van de overheid, heeft tot taak om
te doen, wat van particuliere cc
kerkelijke zijde niet gedaan kan
worden en is alzoo eigenlijk de
derde in den bond.
Tegen de regeling, zooala ze tot
heden, ook wettelijk, bestaat, zijn
reeds dikwijls van verschillende
kanten gewichtige bezwaren aan
gevoerd. Velen zijn van oordeel,
dat ze niet meer beantwoordt aan
de eischen van onzen tijd. Zij rede
neeren aldus. De samenwerking
tusschen de particuliere» de kerke
lijke en de burgerlijke armenzorg
blijft, hoe goed ook bedoeld en hoe
zeer ook vergemakkelijkt en gere
geld door de instelling van den
Armenraad, toch altijd een gebrek
kige zaak. Zij is de oorzaak van een
niet te miskennen verbrokkeling
van krachten, omdat een ieder nu
op zijne wijze aan het werk gaat.
Ook is verspilling van geld meer
malen niet te vermijden, daar som
migen en gewoonlijk wel de bru-
taalsten thans eten van drie wal
len, wat zelfs bij de scherpste con
trole vaak niet te voorkomen is.
Verder wijst men erop, dat de ker
kelijke zorg haar bijzonder karak
ter heeft en aan de armen hare be
paalde eischen stelt, zoodat de be
hoeftige leden zich hebben te voe
gen naar de opvatting der bestu
ren. Eveneens noemt men het eene
onbillijkheid, dat nu een groep van
burgers, n.1. de liefdadige geloo-
vigen, extra armengeld opbrengen
en een ander zich er afmaakt met
alleen zijn burgerlijke belasting te
betalen, terwijl toch het onderhou
den van de behoeftige medebur
gers voor allen als een maatschap
pelijke plicht gelden mag. En ein
delijk in de laatste tientallen
van jaren is het aantal van hen,
die niet tot eenig kerkgenootschap
behooren, sterk toegenomen, wat
tengevolge heeft, dat ook steeds
meerderen bij eventueel© armoede
op de burgerlijke zorg zijn aan
gewezen. Al deze en nog wel meer
redenen geven hun vrijmoedigheid
om tot de conclusie te komen, dat
hst wM«»h«)gk is, ést 4# *v<
de armenzorg in haar geheel
op zich neemt, en dat elk burger
in den vorm van belasting het zijne
bijdraagt ter bestrijding der kos
ten. En ter aanbeveling van deze
conclusie voeren zij bovendien aan,
dat dan verbrokkeling van krach
ten wordt voorkomen, terwijl de
verzorging uniform wordt en uit
ruimere middelen geschieden kan.
Wjj moeten eerlijk bekennen, dat
de boven omschreven conclusie op
het eerste gezicht veel aantrekke
lijks voor ons. heeft. Er is werke
lijk wel iets gebrekkigs in de te-
:enwoordige regeling wat betreft
,e verzorging onzer armen, en on
getwijfeld zouden vele gebreken
kunnen verdwijnen, wanneer de
zorg in ééne hand, en dan natuur
lijk in die der overheid, werd ge
legd. Toch vermoeden wij, dat een
dergelijke maatregel bij ontelbaar
velen in den lande tegenstand zou
ontmoeten en practisch ook niet
streng zou zijn door te voeren. Al
len toch, die in ernst nog kerke
lijk gevoelen, beschouwen de zorg
voor de behoeftige broeders en
zusters als een onmisbaar bestand
deel van het christelijke leven, als
een pand, dat hun is toevertrouwd.
Een der oude kerkvaders heeft de
armen zelfs de kleinoodiën der ge
meente genoemd, waarvan men
geen afstand mag doen. En daar
om zullen de kerkgenootschappen
steeds hun eigen armenzorg willen
behouden, temeer omdat deze
naast de stoffelijke ook haar zede-
Iijk-godadienstige strekking, haar
bijzonder karakter heeft.
Wij mogen alzoo wel aannemen,
dat de kerkelijke zorg zal blijven
bestaan, welke burgerlijke wetten
er ook gemaakt mogen worden.
Men kan immers de leden eener
gemeente bezwaarlijk verbie
den liefdegaven op te brengen
voor steunverleening aan behoefti
ge broeders en zustersl En dit alles
zal voor de wetgevers van 1854 en
1912 voldoende reden zijn geweest
om aan de overheidsbemoeiing
haar aanvullend» subsidi
eer e o d karakter te laten behou
den, d. w. z. haar eerst daar te laten
optreden, waar particulieren en
kerken niets of niet genoeg doen.
Wel beschouwd heeft de huidige
rli&g dus het groote voordeel,
nu niet duizenden en duizen
den geloovigen in den lande ge
troffen worden in hun heiligste ge
voelens aangaande christelijke lief
dadigheid en kerkelijke armen
zorg, omdat de overheid.hun arbeid
blijft xespecteeren en waardeeren,
en gereed staat om bij te springen,
wanneer hunne krachten te kort
schieten. En ook menig arme
wordt nu in zijn gevoelens ge
spaard, want er zijn talrijke armen,
die veel liever worden geholpen
door hunne eigen gemeente dan
door een burgerlijk armbestuur. Al
is het waa»*, dat nu, gelijk boven
werd ^ngetcond, door de voorstan
ders van kerkelijke zorg extra geld
wordt opgebracht, men make zich
er niet te bezorgd over, want zij
zullen het voor hunne zaak ovei
hebben, terwijl bovendien deze on
billijkheid gedeeltelijk ware weg te
aemen, doordat de overheid de
diaconieën, zoo noodig, met eene
subsidie te hulp kwam.
Met het bovenstaande voor oogen
zullen zelfs de vurigste voorstan
ders van een alles en allen omvat
tende overheidszorg moeten toege
ven, dat er gewichtige principieele
en pradnsche bezwaren bestaan
tegen het strikt doorvoeren van
hun standpunt. Het zou een strijd
kunnen uitlokken, veel gelijkende
op den onverkwikkelijken school
strijd, waaronder ons volk lange
jaren zooveel geleden heeft. En
daarom mag zeker terecht de vraag
worden gedaan, of bij de huidige
regeling niet die verbeteringen zijn
aan te brengen, welke onze armen
zorg in het algemeen zoodanig
zullen maken, dat ze voldoet aan de
eischen van onzen tijd. Naar het
ons wil voorkomen, is deze vraag
bevestigend beantwoord, wanneer
de toestand aldus wordt. Men late
aan de burgerlijke armenzorg haar
aanvullend karakter, doch men
make haar aóó, dat ieder bur
ger, die van kerkelijke
zijde niet of niet voldoen
de wordt verzorgd, van
overheidswege afdoende
geholpen wordt
Hierover hopen wij een volgen
den keer nog iets te zeggen.
BUITENLAND.
DUITSCHLAND.
De Bota over de wapenatllstandB-
voorwaarden.
Bij de bespreking der nieuwe En
tente-nota wijzen de Duitsche bladen
erop, dat nog vastgesteld moet worden,
ot de zoogenaamd niet nagekomen wa
penstilstandsvoorwaarden inderdaad
niet geheel vervuld zijn en om welke
redenen bet nakomen ervan tot dusver
gedeeltelijk achterwege Is gebleven.
Tegenover de aanmerkingen in de En
tente-nota wordt er o.a. op gewezen,
dat voor de Entente-commissie 10.000
locomotieven eo 270.000 wagone ge
bracht zijn, waaruit 2) de gebiechte
M idOllNTf» 9 J99.999 waf*»
had kunnen kiezen. Verder worden
door de Franschen nog 12.000 Duitsche
wagons in Elzas-Lotharingen achter
gehouden, waarop Duitschland recht
heeft. Dit feit, zegt het „Berliner Ta-
geblatt", moet in de eerste plaats eens
ter sprake worden gebracht. Ook de
nieuwe eischen der Entente, inzake de
schepen, hebben alleen maar ten doel,
iedere economissche herleving van
Duitschland te beletten, en zijn in
krasse tegenspraak met alle verzeke
ringen, dat men de economische kracht
van Duitschland niet wil vernietigen.
De „Berliner Lokalanzeiger" noemt
de nota een brutale nieuwe oplaag van
de vredesvoorwaarden. Het woord van
een vooraanstaand Engelsch staatsman,
dat men zich met Duitschland moet
verzoenen, wordt door deze nota ge
logenstraft.
De „Tügliche Rundschau" noemt de
nota de voortzetting van de schroef
zonder eind, die aangedraaid werd op
oen wijze, vorder gaande dan dc wa
penstilstandsvoorwaarden. De druk en
de afpersing zullen niet eindigen, voor
wij als gedweëe slaven op den grond
liggen en Frankrijk Duitschland tot
tooneel van zijn Franseli militarisme
gemaakt heeft. Zeer geraffineerd zijn
de voorwaarden ook van deze nota zoo
gekozen, dat Duitschland niet in staat
is, ze na te komen. Daarmee wordt te
gelijkertijd de grond voorbereid voor
latere afpersingen en zoo verder tot
in het oneindige.
De „Börseukurier" schrijft naar aan
leiding der oorlogszuchtige bedreigin
gen van de nota: Het is een zeldzaam
document een jaar na de beëindiging
der vijandelijkheden, een half jaar na
de ondorteekening van den vrede en
1 don vooravond van het definitief
werking treden ervan, waarnaar de
geheele wereld smacht. Met stijgende
verbittering merkt Duitschland, dat de
leidende staatslieden onzer tegenstan
ders dezen vrede meer schijnen te vree
zen, dan de wenschen.
De verdeeling der Duitsche
handelsvloot.
Hoewel de toekomst der Duitsche
koopvaardijvloot nog niet vaststaat en
de verdeeling onder de geallieerden
nog niet officieel is bekend gemaakt,
weet de Scheepvaart-medewerker van
de „Manchester Guardian" reeds te ver
tellen, dat ongeveer 32 schepen aan
België zijn toegewezen, waaronder de
„Main" (10.000 ton), die voor de Nord-
deutoche Lloyd op New-York en Au
stralië heeft gevaren.
Ongeveer 37 6chepen, alle boven de
5000 ton, zijn voor Frankrijk bestemd.
De belangrijkste zijn de „Columbus"
(33.000 ton) en de „Tirpitz" (15.000
ton), de „Pretoria" (13.234 ton) en de
„Batavia" (11.000 ton), de beide laat-
en van de Hamburg—Amerika lijn.
Wat Amerika betreft, het heeft toen
het ten oorlog toog, op meer dan 600.000
ton in de Amerikaansche havens lig
gende Duitsche scheepsruimte beslag
gelegd. Tot dusver heeft Amerika deze
schepen behouden en het is dns moge
lijk, aldusTle schrijver, dat Amerika,
dat niet meer dan 460.000 ton in den
oorlog heeft verloren, (tegen 7s/« milli-
oen ton in Engeland), zichzelf reeds
ruimschoots voor do geloden verliezen
schadeloos heeft gesteld. Onder deze
schepen bevinden zich tien van de
Norddeutsche Lloyd, o.a. de „George
Washington", die na zijn vermeeste
ring is gebruikt om president Wilson
naar Parijs en terug te brengen, de
,Kronprinzessin Cecilie", de „Kaiser
Wilhelm II" en de „Kronprinz Wil
helm". Voorts de „Vaterlond".
Voor de Britten zijn o.a. bestemd de
„Imperator", de „Kaiserin Augusta
Victoria", de „Moltke", die eerst voor
Amerikaansche troepenvervoer
hebben gediend, alsmede zes andere
schepen van meer dan 10.000 ton elk.
De schrijver besluit: Het is alles te
imen een lange lijst van schepen van
boven 5000 ton, die onder Britsche vlag
zijn gekomen. Doch hoe lang zij ook
schijnt, zij zou kort zijn, indien zij kon
worden vergeleken met die van de na
men der Britsche schepen, die gezonken
zijn in al te veel gevallen met ver
lies van levens in den meedoogen-
loozen duikbootoorlog.
ENGELAND.
De bioscopen.
De „Evening Standard" schrijft, dat
er op het oogenblik te Londen millioe-
nen ponden sterling in nieuwe bios
coop-ondernemingen worden gestoken.
Ook Australische en Amerikaansche
syndikaten willen er millioenen te Lon
den in beleggen.
In het Westend onderhandelt een
bio6coop-firma over den aankoop van
een stuk grond, waarvoor zij 120.000
wil betalen. In de buurt van Leicester
Square is 250.000 betaald voor een
lap grond, waarep een bioscoop ge
bouwd zal worden; op'andere plaatsen
heeft men 140.000 en 150.000 betaald.
Toch schijnt men nog maar in een
begin-stadium te verkeeren.
Een bioscoop-ondernemer zeide tegen
een man van de „Evening Standard",
dat hij een man kende, die achttien
maanden geleden een bioscoop voor
22.000 had gekocht. Dezer dagen had
hij oen bod van 60.000, dat er hem
voor gedaan werd, afgeslagen. Verder
vertelde hij, dat de nieuwe bioscopen
te Londen ware paleizen zullen zijn.
Maar niet alleen te Londen is 1
de weer. In een stad in het noorden
van Engeland zal een bioscoop-theater
met restaurant voor 100.000 gebouwd
worden. De nieuwe gebouwen zullen
met onbeschrijfelijke weelde worden
ingericht, plaats biedend voor 4000 toe
schouwers, een orkest hebben, dat 100
de week zal kosten en er zullen
groote restaurants aan verbonden zijn.
De kleine bioscopen zullen spoedig tot
het verleden behooren, besloot de zegs
man van de „Standard".
BELGIE.
Uit het naspel van den oorlog.
Nu de „Volksgazet", het blad van
Kami el Huysmans en Jamar, van alle
kanten in het nauw wordt gedreven,
acht hij het raadzaam op zijn beurt uit
den boek te komen. Het blad Btelt den
procureur-generaal de volgende vragen
Is het waar, dat baron Fallon, Belgisch
gezant in Den Haag, tijdens den oorlog
door personen van den geheimen in
lichtingsdienst in twee rapporten werd
aangeklaagd?
Gingen zekere spionnen van den
eenen dienst naar den anderen over,
van de Duitschers naar de Franschen
en Engelschen vice-verea. Het is uit
gelekt, dat -zij in gemeenschappelijk
overleg do twee oorlogvoerende groe
pen hebben uitgebuit. Zij verdeelden
hun inlichtingen onder elkander en dit
ging zoover, dat men zich van Entente
ken, om welke reden de lnlichtlnge-
dioai ra» yHsaJe#* et te hette*.
Ingezonden mededeeling.
voor Zenuwen 1
Wil de procureur-generaal, aldus do
..Volksgazett", die graag over hoog
verraad spreekt, eens doen onderzoe
ken, om welke reden den inlichtings
dienst te Vlissingen werd opgeheven.
VEREENIGDE STATEN.
De internationale arbeidersconferentie.
New-York, Nov. De arbeidsconfe-
rentie heeft heden zijn zesde openbare
vergadering gehouden. Gedurende 4'Ja
uur is van gedachten gewisseld over
de toepassing van het beginsel van den
8-urendag of de 48-urenweek. Tenslotte
werd besloten, dat de ontwerp-conven-
tie, opgesteld door het comité van voor
bereiding, door de conferentie zou wor
den aangenomen als basis van beraad
slaging. doch dat de toepassing op tro
pische en andere landen, in paragraaf
3 van art. 405 van het. vredesverdrag
in eerste instantie zal worden verwe
zen naar een speciale commissie.
Bij het debat was door dr. Nolens
Nederland) verklaard, dat de Neder-
landsche delegatie zou stemmen tegen
iedere motie, waarin niet werd getracht
het beginsel van den 8-urendag of de
48-urenweek in praktijk te brengen,
zooals in het verdrag was voorge
schreven.
President Gompers van de Ameri
kaonsche federatie van den Arbeid, die
voor het eerst aan de werkzaamheden
der conferentie deelnam, verklaarde,
dat, tenzij de 8-urendag of de 48-uren
week werden aangenomeD, de confe
rentie maar beter deed uiteen te gaan.
De Amerikaansche arbeiders zoo
voer hij voort ziju niet voor den
8-urendag, maar willen moor dan dat;
zij wenschen als minimum de 48-uren
week en den vrijen halven Zaterdag.
Wat aangaat de opvoering van de pro
ductie, verklaarde hij nog, dat meer kon
worden geproduceerd in 48 uur dan in
langer tijd. Bovendien had nog niemand
gezegd zoo klaagde Gompers
over de opzettelijke inkrimping van de
productie door de werkgevers met het
doel, het volk te exploiteeren door on
billijke winsten te nemen.
Er volgde nog een langdurige dis
cussie over een reeks van verschillende
moties. En een van de gedelegeerden
vroeg tenslotte meerdere productiviteit
van de conferentie zelf.
Tenslotte kwam men tot het besluit,
dat alle amendementen en voorstellen
zouden worden in handen gesteld van
een bijzondere commissie, die het ge-
3 vraagstuk van den 8-urendag of
de 48-urenweek zou bestudeeren.
De geheele discussie was ontstaan
over een voorstel van Marjoribanks
(Engelsche werkgeversgroep) dat, hoe
wel het beginsel van den 8-urendag en
de 48-urenweek werden erkend, in ver
band met het tekort aan goederen en
voorraden, alle takken van nijverheid
moesten werken tot hun volle capaci
teit, dat speciale maatregelen moeeten
worden genomen voor de verwoeste
gebieden en dat uitzonderingen moes
ten gelden voor werken van nationale
verdediging, openbaar nut on Bpeciale
bedrijven. In de doorgaandc-bedrijven
was de 56-urenweek gerechtvaardigd;
en in bepaalde gevallen zoude extra
werkuren, de 300 in een jaar niet te
boven gaande, toegestaan zijn.
De Nederlandsche en Itallaansche
werkgevers-gedelegeerden hadden daar
mee niet moe kunnen gaan.
De mijnwerkersstaking.
De „Morning Post" verneémt uit
Washington dd. 6 Nov.:
De Amerikaansche mijnwerkers be
ginnen steeds meer in te zien, dat strijd
togen de regeering hopeloos ia en zij
zoeken een uitweg.
Zaterdag zal door het hof besloten
worden, of het tijdelijk verbod aan de
leiders van de staking om een actief
eel in deze staking te nemen, per
manent zal worden gemaakt of opge
heven.
Gompers, die als pleitbezorger voor
de stakers optreedt, deelt mede, dat
deze geneigd zijn met de regeering te
onderhandelen als 't 6takingsverbod
wordt ingetrokken, maar de regeering
hooft gisteren besloten dit aanbod van
de hand te wijzen.
Daarentegen moldt een bericht van
denzelfden datum, uit Indianapolis, dat
in de staking nog geen verandering is
gekomen. In verschillende staten heeft
men het spoorwegverkeer moeten be
perken.
HONGARIJE.
Volgens een bericht aan de „Asso
ciated Press" uit Berlijn is daar het
bericht ontvangen, dat de oudste zoon
van den gewezen keizer Karei wellicht
tot den Hongaarschen troon zal worden
geroepen.
BINNENLAND.
Nederland en België.
Havas meldt uit Brussel:
De „Soir" deelt mede dat een
Belgische schipper, wiens vracht
schuit in Breskens, tegenover Vlis
singen, lag vastgemeerd met de
Belgische vlag in top, omsingeld
werd door een troep Nederlanders,
die hem mishandelden, de vlag
neerhaalden en verbrandden. De
Nederlandsche politie weigerde
tusschenbeiden te komen.
Het incident zal het onderwerp
zijn van een vertoog der Belgische
regeering.
Naar de „Tel." verneemt, is het
incident terug te brengen tot een
kwajongensstreek, die, volgens de
plaatselijke autoriteiten, niets te
beteekenen heeft.
Kolen uit België.
Uit Brussel wordt aan de „Tel."
gemeld, dat thans overeenstem
ming is bereikt ten opzichte van
de hervatting van den boteruitvoer
van Nederland naai- België, in ruil
voor Belgische steenkolen. Don
derdag j.L zou de verkoop van Hol-
landsche boter door bemiddeling
van het Ministeris van bevoorra
ding een aanvang nemen. Een
transport van 5000 ton steenkool
zal eerstdaags naar Nederland wor
den gezonden.
Thee en koffie.
Telkens duiken geruchten op,
dat binnenkort thee en koffie we
derom op bons gedistribueerd zul
len worden en als gevolg daarvan
doet menigeen dan ook weer een
extra voorraad van die artikelen op.
De geruchten missen echter
iederen grond van waarheid. Im
mers in de veemen liggen een kof-
fievoorraad voor circa 8 maanden
en een thee-voorraad voor circa
lVa jaar normaal gebruik opge
slagen.
Bovendien vindt aanvoer van
beide artikelen onafgebroken in
voldoende mate plaats.
Van distributie van thee en kof
fie van regeeringswege zal, onder
deze omstandigheden, uit den aard
der zaak geen sprake zijn.
De melkprijs.
De „goedheid" van de melkboe
ren te Meppel heeft niet lang ge
duurd. Werd onlangs de melkprijs
niet verhoogd, uit vrees voor con
currentie van buiten, thans ver
neemt de „Asser Crt." dat er een
overeenkomst is getroffen en de
prys van de melk met ingang van
heden van 16 tot 20 ets. per liter
is verhoogd.
Tegen de duurte.
Het gemeentebestuur van Bur
in erend heeft 600 paar Amerikaan
sche schoenen besteld en 60 balen
rijst. Met de winkeliers wordt on
derhandeld ora deze artikelen te-
behoorlijke winst te verkoo-
pen. Indien geen overeenstemming
verkregen wordt, zal de gemeente
verkoopen.
Aankoop van goederen uit het
buitenland.
In de memorie van antwoord be
treffende de algemeene beschou
wingen over de Staatsbegrooting
over 1920 heeft de regeering aan
de Tweede Kamer meegedeeld, dat
de minister van landbouw niet zal
aarzelen, tot aankoop op groote
schaal van goederen uit het buiten
land over te gaan, indien het in
derdaad vaststaat, dat deze goede
ren hierheen tegen belangrijk la-
geren prijs zouden kunnen worden
aangevoerd dan waarvoor zij thans
te verkrijgen zijn.
In verband hiermede wordt ge
meld, dat elke aanbieding van zoo
danige goederen, welke bij den mi
nister van landbouw inkomt, door
dezen nauwgezet wordt onderzocht.
Van de goederen worden monsters
jevraagd, die aan deskundigen ter
>eoordeeling worden voorgelegd,
waarbij de goederen wat prijs en
hoedanigheid aangaat, worden ver-
ïeleken met hetgeen hier te lande
e verkrijgen is.
De minister heeft o.m. kort ge
leden reeds een aanbieding gehad
van Amerikaansche schoenen in
verschillende maten; maar toen hij
voornemens was, een bestelling
daarvan te doen, werd hem mee
gedeeld, dat de prijs ervan inmid
dels zoodanig was gestegen, dat het
verschil tusschen den nieuwen
prijs en den prijs, welke voor
soortgelijke schoenen hier te lan
de wordt gevraagd, aanvoer daar
van op groote schaal uit het bui
tenland van regeeringswege niet
langer wettigde.
Rlddersoldljen.
Op vragen van den heer Bomans
betreffende verhooging van de
z.g. riddersoldijen, antwoordde de
fung. Minister van Koloniën:
De in de Wet op de Militaire
Willemsorde aangegeven bedragen
van de riddersoldij behoeven her
ziening, welke tot stand zal kun
nen komen bij de ook uit anderen
hoofde benoodigde herziening van
die wet, waartoe blijkens bericht
van den Minister van Oorlog bin
nen niet langen tijd oen wetsont
werp de Kamer zal bereiken.
De verwarming ln de treinen.
Naar aanleiding van de vele hij
haar ingekomen klachten, heeft de
spoorwegdirectie thans aan haar
personeel order gegeven, voor een
meer behoorlijke en doeltreffende
verwarming der treinen zorg te
dragen. Zoo moeten voortaan direct
bij het vertrek der treinen de rij
tuigen reeds verwarmd zijn; dit
omdat het maar al te vaak voor
kwam, dat de reizigers eerst een
tijd in de kou zaten, alvorens de
warmte in de coupé's kon door
dringen. Door als vroeger vóór het
vertrek der treinen van het begin-
station, de stoomverwarming in
werking te stellen, zal dit onge
rief worden ondervangen.
Een nieuwe vinding.
Naar het persbureau Vaz Dias
meedeelt, heeft de heer Anton
Reitsma, machinefabrikant te Ier-
seke, een nieuw soort motor ge
construeerd.
Deze motor is geschikt tot het
verbruik van alle soorten gas. Als
benzinemotor zal het verbruik
slechts 1/10 L. per P,K. uur bedra
gen. Als zuiggasmotor slechts 1/10
L. anthraciet per P.K. uur. Een
machine van 1000 P.K. zal dus
slechts 1 HX. anthraciet per uur
verbruiken. Een machine van 1.50
M. hoog en 2 M. lang heeft een
vermogen van ongeveer 3000 P.K.
en weegt geconstrueerd voor vlieg
machines hoogstens 500 K.G., de
besparing aan brandstoffen zal on
geveer 80 bedragen en alzoo
het verbruik op 1/5 worden terug
gebracht van datgene wat thans
bestaand# motoren verbruikon. Het
Ingszondsn
miimaflnHmiiMiiiiMii:
III1III1II!1IIIII!IIIII!(|!|II!II1!||||I1IIII11IIIIIIIIII1J||I1II1III!III1JIII!,^
geheel is de vrucht van een zeer
hoog opgevoerd technisch vernuft.
GEMENGD NIEUWS.
De sleepboot „Thames" gezonken.
De Nederlandsche sleepboot
„Thames" iri bij het verlaten van
de haven van Montevideo geken
terd, vol water geloopen en gezon
ken. De bemanning is geland. De
„Thames" ligt dwars in bet vaar
water.
Arnhem In donker.
Door een storing in den electri-
schen kabel, welke in den Rijn ligt,
is Woensdagavond na half tien een
groot deel van noordwest Arnhem
in duister gehuld. Ook het station
en het emplacement was sedert dat
uur en verder den geheeleo nacht
in donker, de seinlichten gingen
uit en de treinen moesten met de
grootste omzichtigheid binnen
rijden.
Er is thans naar het station een
reservekabel gelegd. De reizigers
werden bij lantaarnlicht langs de
tunnels en de perrons geleld.
Brandstichting?
Woensdagavond ontdekte de
stationschef te Heerde brand ln
een der pas gebouwde goederen
loodsen der H. S. M. Het vuur had
reeds een grooten omvang aange
nomen. Met veel moeite konden de
goederen, die daar voor de waar
de van duizenden guldens waren
opgeslagen, worden gered.
Men denkt aan kwaadwilligheid.
Een gemeentelijke strop.
Ruim een half jaar geleden heeft
de gemeente Maastricht, tegen het
advies van het Levensmiddelenbe-
driji', een groote partij van 100.000
K.G. Amerikaansch spek gekocht.
Die partij was veel te groot voor
de behoefte. Toen er vraag naar
was werd het spek niet verkocht,
doch later kon men het met de
rootste moeite voor den prijs van
2.30 de kilo niet meer kwijtraken.
Het spek is er in de heete zomer
maanden niet beter op geworden.
Thans heeft men zich genoodzaakt
gezien het overgebleven deel der
party, nog byna de helft, aan een
worstfabrikant in Limburg te ver
koopen tegen ƒ1 per KG.
Valsche munters.
Donderdag hebben voor de vier
de Kamer der Rechtbank te Am
sterdam terecht gestaan de boek
drukker J. en de letterzetter B.,
beschuldigd van valsche munterij.
In den voorzomer van dit jaar wer
den b|jna geUjktydig te Amster
dam een en te Streefkerk twee per
sonen aangehouden, die betrapt
waren op het uitgeven van valsche
rijksdaalders. De mannen, te
Streefkerk aangehouden, waren J.
en B., die ln het bezit werden aan
getroffen van een groot aantal na-
jemaakte rijksdaalders. Beiden
egden een volledige bekentenis af,
waaruit biykt, dat zy in samen
werking met de V. gehandeld had.
den. Deze maakte valsche munt in
woning van J. in de Celebes-
straat; de beklaagden waren hem
by het afwerken behulpzaam.
Het O. M. eischte tegen elk drie
jaar gevangenisstraf met aftrek
van den tyd in voorloopige hech
tenis doorgebracht, waarbij de
ambtenaar rekening hielU met het
gunstig verleden van de be
klaagden.
Tegen de V., de vervaardiger der
valsche munten, werd 12 jaar ge
vangenisstraf geëischt.
lade, amandelen, bonbons enz.
tweemaal zoo klein of tweemaal
zoo slecht, en de automaat kan le
veren voor den ouden prys.
Maar zoo kan men met alles niet
doen. Een postzegel-automaat, die
zegels van vyf cent levert, is er
niet op berekend dat het 5-centa-
tarief voor binnenlandBche brie
ven met 60 verhoogd wordt, en
biyft 6-cent8-postzegels geven,
loms worden automaten door
gelijke factoren volslagen on
bruikbaar. Slachtoffer van de al
gemeene waarde-verplaatsing is
Bijvoorbeeld het éénmaal wyd en
vermaarde Novum-restaurant
in de Kalverstraat te Amsterdam
geworden. Toen die zaak jaren ge
leden opende, had iedereen er den
mond vol van. Dat was een won
der! Iedereen bediende er zich
zelf, alle spyzen en dranken kreeg
je automatisch, en alles kostte een
dubbeltje. Alleen voor extra-din
gen had je den kellner noodig, ove
rigens kon je 't alleen af, en fooien
kon je de automaat niet geven.
Dat ging prachtig, zoolang het
mogeiyk bleef voor een dubbeltje
een kop koffie, een glas wyn, een
broodje met vleesch te leveren.
Maar toen de oorlog uitbrak, was
het gauw met de heeriykheid ge
daan.
De automaten, op het dubbeltjes-
tarief ingesteld, moesten al spoe
dig buiten werking gesteld wor
den, want 't was natuuriyk onmo
gelijk voor een dubbeltje te leve
ren wat Inkoop een kwartje kostte.
„Auto-Novum" verloor zyn by-
zonder karakter, werd een gewoon
restaurant mek gewone kellners.
die fewsae prijzen berekenden,
♦e lange reeks automaten, het mo
gen er twintig, het mogen er meer
;eweest ayn, stond te wachten op
jen terugkeer van de oude prij
zen, de oude tosstanden.
laar die komen nóóit meer te
rug, en het automaten-stelsel had
zyn roem overleefd. Toen dat vast
stond, besloot men de zaak tjjde-
ïyk te Muiten, de automaten,
plaatsinnemers en sta-ln-den-wegs
geworden en anders niet, worden
weggebroken en nu wordt „No
vum een gewóón restaurant.
Van het automatisch wonder,
waarnaar eenmaal boeren, burgers
en buitenlui kwamen kijken, is
niets meer aver.
Automaten-wee.
Mechanismen, hoe vernuftig ook
uitgedacht, kunnen ons dikwijls in
een moeiiyk parket brengen. Ik
denk nog niet aan de meer tragi
sche gevallen: de defect rakende
propeller een paar duizend meter
in de lucht byvoorbeeld, de auto
mobiel-motor die 't vertikt op een
eenzamen landweg in 't holst van
den nacht, een weigerende Wee-
tinghouse-rem van een sneltrein
volle vaart
Dergeiyke nukken, die ook de
secuurst-geconstrueerde machine
rieën hebben, zyn in hun gevol
gen meer ernstig dan een ander
nadeel, dat sommigen mechanis
men aankleeft.
Ik heb het oog op de automaten.
Nuttige dingen, practisch in 't ge
bruik, overal neer. te zetten.
méér: er niet op gemaakt om re
kening te houden met den koers
van den dag, met de waarde-wis-
seling waaraan de voorwerpen, die
in het yzeren omhulsel geborgen
waren, onderhevig zyn.
Met de bekende chocolade-auto
maten kan men de zaak nog schip
peren. De „inworp" bedroeg ge-
wooniyk een dubbeltje, en daar
had men dan in den goeden ouden
tyd een behooriyk stuk chocolade
voor, of een doosje gebrande
amandelen, of bonbons, enz.
Nu maakt men de portie choee-
Hiermede vervullen wy den
treurifen plicht, U kennis te
feven, dat wij baden telegrafisch
bericht uit Indlé ontvingen van
het overl|den van onzen geliefden
Zoon, Broeder en Behuwdbroeder,
den Heer
J. V. BOVENKERK,
Officier mm fkeuwidheid le kl.
Hr de K. N. M.
Amsterdam
1 ilö L BOVENKERK -
119 rM Kobds.
111$ H. I. PIK-
>1 13| I Bovrnkbbk.
vil I I 'j. j. PIK.
Meester Cornelis:
J. BOVENKERK.
J.l.H. BOVENKERK-
VAX Bhosichem.
Amsterdam
K. BOVENKERK.
I. M. BOVENKERK-
VAX WAatBXDONX.
BOVENKERK.
0. BOVENKERK.
A.W. BOVENKERK-
Monsees
Amsterdam, 4 November 1919.
Lomanstraat 94.
ANTOINETTE VAN DIJK
KOMT
•p W0ENSDA8 12 NOVEMBER
in „TiVOLl".
I. MIDDELEEUWSCHE 0EESTELIJKE
LIEDEREN. (CAUSERIE
II. BBEDERO-UEOEREN, MET LICHT
1EEL0EN BETREKKIN8 HEBBEND OP-
HET MUZIEKLEVEN.
III. VLAAMSCHE-, ZUIO-AFRlKAAN-
80HE EN HOLLANOfCHE LEVENSLIEDJES.
(JAN HEMSINO AAN 0E PIANO
Inlrée 30 cent.
Tskstbsatjaa II eeat.
Aanvang I our.
Kaartverkoop als gewoon.
0R0ER0FFICIEREN-VEREEMI6IN8
21e RE8IMENT INFANTERIE
„000R EEN0RACHT BLOEIEND"
AANVANI I UUI PREGIES.
InfcroUrtie'. nrkrt|(bwr bij dl leden.