COURANT
No. B167
DONDERDAG IX NOVEMBER IBIB
JAARGANG
Bedaotiur'Ultawri C. PB IQfig Jr.t Holder. Oplaag 7000 ex. Abon nament» prl|»i In d» «tad f 1.20, p»r post f 1.40. Buitenland f 2.40. - Low »x. 3 ot. AdynHiilHn per regel 20 ot.
Vooruitbetaling
„Held. Courant".
Dm vijf tl in dut Miaimkir zat-
af ff di liziri di kwltiitln
wordin iingihidn rair Hl
liipiadi, dia 4di kwartaal,
foirteai zallaa dl akiinimintt-
gildia dan kil aiinllhilillil
wirdin Iilnd, zndat ff fff/ff
Januari 1111 at ar hit llraU
kwartaal aan 1129 aal warén
biaihlkt.
hzi maatriill, dit trnwini
dnr alli kladin riadi wirdt
tiegipaat, la glBimia, imdat
ziaailia dl vildmlag dir
kwltantli tit tar li kit rllgmdl
kwartaal ullatildii.
Wil dm drlagiid kirnp
op inzi lizira im midi tl kilpia
aan dl titataadkimlag laa dizia
maatrigil, dia inza adaalilitratli
kilaagrljk taraianldlgia zal.
Bil alit kitallag dir kwltaatli
ziu min ziek kliitatillia aai
Inhiudlig aai hit Had, zndat
wij hilntd airznkia in dl
kwllantln hl/ urati aaaklidlag
tl wlllia aildm.
Aan dl lizira halte» dl ge-
mienti dien wil hit aaratlk de
akinnimintagildin
vóór 15 November
per piatwlaail tl wlllia In
zenden. Mi dtin dttum wirdt
daariair pir plltkwUaatlt mit
10 einta airhnglng kiaehlkt.
„Wat de wereld noodig heeft".
De „Westminster Gazette" wijdt
•en artikel aan de vraag, wat de
wereld noodig heeft. Het blad wijst
erop, dat men niet moet denken,
dat de toestand aanzienlijk kan
worden verbeterd door palliatie
ven als de wet tegen de woeker
winsten. Woekerwinst maken, of,
als dit woord te agressief klinkt,
winstmaken op groote schaal,
komt, zegt de W. G., ongetwijfeld
zelfs voor in de best befaamde za-
kenkringen getuige de winst
van bijna vier millioen pond ver
geleken bjj ruim twee en een half
millioen vóór den oorlog, blijkend
uit het jaarverslag der katoen- en
garenfabrikanten J. en P. Coats.
Doch zelfs in een geval als dit is
het redelijk erop te wijzen, dat de
aandeelhouders niets krijgen wat
eenigszins lijkt op een bedrag,
waardoor hun dividend gelijk zou
worden aan koopwaarde met het
dividend dat zij voor den oorlog
trokken en dat het grootste doel
der enorme winst, gemaakt op een
klosje garen van 71/» pence, aan
de regeering is gekomen in den
vorm van oorlogswinstbelasting.
De gewone aandeelhouder is
geen populair man in deze dagen,
gaat het blad voort, maar, aanne
mende dat hij nog eenigerlei recht
heeft, mag men niet geheel en al
vergeten dat hij ook in den vicdeu-
zen cirkel zit van inkomsten en
prijzen en dat ook hij, evenals de
loontrekker, er niet even goed aan
toe is als voor den oorlog, tenzij
liij tenminste tweemaal zooveel
trekt.
Er zijn natuurlijk, zoo vervolgt
de W. G. in alle rangen van het
leven en den handel een aantal
menschen, die hun verstand ge
bruiken om hun medemenschen te
villen en als de woekerwinstcom
missies hen te pakken kunnen krij
gen, des te beter. Maar het pu
bliek wordt niet op deze wijze
baat, noch door ieder andere wijze,
waarbij geen rekening wordt ge
houden met de groote factoren.
Het is steeds waarschijnlijk ge
weest, dat de prijzen na den
penstilstand eer zouden rijzen dan
dalen. Het ophouden alleen reeds
van den oorlog deed eischén rijzen,
waaraan niet kon worden voldaan
door een wereld, die in een oor
logstoestand bleef verkeeren. Het
opheffen der blokkade in vijande
lijke landen deed die vraag nog
toenemen en deze wordt slechts in
bedwang gehouden door de moei
lijkheden van het ruilverkeer,
d.w.z. door het feit, dat de vijan
delijke landen thans weinig of
niets hebben aan te bieden in ruil
voor de artikelen, die zij noodig
hebben.
Doch dit is een slechte positie voor
de wereld en vormt een impasse,
die, tenzij ze wordt opgeheven, den
toestand nog zal verergeren. Zoo
als de zaken thans staan i9 de
Duitsche, de Oostenrijksche en de
Hongaarsche arbeider feitelijk af
geschreven van de wereldproductie
en de arbeiders in andere landen
worden bemoeilijkt doordat zij voor
aichzelven moeten voortbrengen,
wat zij, bij de oude arbeidsverdee-
llng, plachtten voor hen te produ-
ceeren. Europa strompelt voort
met een gebroken economisch stel
sel en een groot aantal lichamelijk
geschikte arbeiders, niet in staat
Iets voort te brengen, dat ruilwaar
de heeft in vreemde landen. Hun
werkgevers zijn niet in staat
grondstoffen te koopen en zij kun
nen niet aan het werk gaan bij ge
brek aan grondstoffen. De andere
landen leven binnen omheiningen,
die het effect hebben van de groot
ste protectie. Overal bestaat
schaarschte en gebrek aan med*-
OttTOfldttffk
prijzen en in weerwil van alle ge
ruststellende voorspellingen zullen
zij de neiging hebben te blijven
stijgen zoolang deze toestand voort
duurt. Hierdoor moet er een blij
vende onrust zijn en de onmiddel
lijke mogelijkheid van nieuwe op
standen en politieke rampen.
Duitschland, zonder grondstoffen
en verminderende voedselvoorra
den, moet een voortdurend gevaar
zijn voor zich zelf en zijn buren.
Zelfs de V. S. zijn niet buiten de
gevaarlijke zone.
Vijanden en geallieerden hooren
in deze zaak bij elkaar, zegt de „W.
G.", en als wij onze huidige moei
lijkheden te boven willen komen,
moeten de staatslieden van alle lan
den het begrip en de visie hebben
hun animositeiten ter zijde te stel
len en samen gaan zitten om het
wereldvraagstuk op te lossen. Dat
vraagstuk is, algemeen gesteld, een
gezonden internationalen handel
te herstellen door alle volkeren
het werk te doen gaan. En als
wij het willen oplossen, moeten wii
niet huiverend en hulpeloos gaan
staan voor de moeilijkheden van
den -ruilhandel, maar gemeen
schappelijke maatregelen nemen
om het crediet te herstellen en het
mechanisme van den ruilhandel.
Dit beteekent in de eerste plaats
dat alle volkeren, hetzij geallieer
den of vijanden van vroeger, die
geen grondstoffen hebben en daar
om niet in staat zijn hun indus-
trieele machine weer in gang te
zetten, geholpen moeten worden ze
te krijgen en zoo noodig interna
tionale credieten ontvangen om
hen in staat te stellen ervoor te
betalen. Het beteekent ook, of kan
beteekenen, dat waar de hongers
nood dreigt, internationale maat
regelen moeten worden genomen
om dezen te voorkomen, al moet
daarvoor de internationale levens
middelen-controle worden hersteld.
Alleen door deze maatregelen
kunnen wij hopen een begin te ma
ken met het doen ophouden van de
schaarschte, teweeggebracht door
het ineenstorten der productie, die
in alle landen de grondoorzaak is
van de stijgende prijzen. Het wordt
met den dag duidelijker, dat geen
land zich alléén uit het moeras kan
helpen en het is een dwaasheid
van alle landgn den winter in te
jaan zonder den toestand te heb
reu opgeomen en gemeenschappe
lijke plannen te hebben beraamd
om eraan tegemoet te komen.
Wij hadden gehoopt, aldus be
sluit de „Westminster Gazette",
dat de economische raad van den
Volkenbond reeds aan het werk zou
zijn om methodisch den toestand te
regelen. Hij zou, naar onze mee-
ning, óf gemachtigd moeten wor
den om te handelen vóór de ratifi
catie van het vredesverdrag öf er
diende een tijdelijk en voorloopig
lichaam te worden geschapen om
zijn functies te verrichten. Een
economische Volkenbond is, in den
moeilijken toestand waarin de we
reld zich bevindt, een gebiedende
noodzakelijkheid en in de huidige
omstandigheden kunnen wij ons
niet veroorloven te wachten op for
maliteiten.
BUITENLAND.
bon op een ouderdomspensioen op ze
ventigjarigen leeftijd. De kosten
het staatspensioen bedragen thans 17.5
millioen pond. Het bedoelde meerder-
lioidsvoorstel zou 41 millioen pond kos:
ten. Ware de leeftijdsgrens tot 65 jaar
vorlaagd, dan zouden de kosten 70 mil
lioen pond bedragen.
Eenparig heeft de commissie zich
ook verklaard voor afschaffing der
uitzonderingen op grond van de armen
wet: bedeeling zou dus de aanspraak
op staatspensioen niet doen vervallen.
Gevangenisstraf wil de meerderheid
der commissie evenmin voortaan als
een uitzondering doen gelden, behalve
in het geval van habitueele dronkaards.
Eveneens wil zij de bepaling doen ver
vallen, dat niet werken, ofschoon de ge
legenheid daartoe bestaat, geen aan
spraak geeft op staatspensioen.
De minderheid heeft voorgesteld de
inkomens te verdubbelen, waardoor de
kosten 32 millioen zouden worden.
RUSLAND.
Interventie.
De bijzondere correspondent van het
arbeidersblad, de „Daily Herald", meldt
uit Warschau: De Poolsche regeoring
is voornemens alle oorlogvoerende par
tijen iu Rusland uit te noodigen op
November den strijd te staken en gede
legeerden naar Warschau te zenden
om te conferooren over een onmiddel-
lijken algemeenen vrede. De groote
mogendheden zijn eveneens uitgenoo-
digd gedelegeerden te zenden om aan
de conferentie deel te nemen, welke
men zich voorstelt op 15 December te
houden.
VEREENIGDE STATEN.
De staking geëindigd.
Het hoofdcomité der mijnwerkers be
sloot, na zeventien uur te hebben be
raadslaagd, te gehoorzamen aan het
bevelschrift van het „district court",
en de staking Dinsdagochtend op te
heffen.
De Senaat en bet vredesverdrag.
Dc Senaat heeft geweigerd de reserve
op art. 10 van het vredesverdrag
voorgesteld door de Senaatscommissie
voor buitenlandscho aangelegenheden,
en waarbij het congres de bevoegdheid
werd verleend te beoordeelen of de
Vereenigde Staten gehouden waren de
onafhankelijkheid en territoriale on
schendbaarheid van een ander volk, be-
hoorende tot den Volkenhond, te ver
dedigen te vervangen door een ge
matigder reserve. Dit besluit werd
genomen met 48 tegen 36 stemmen.
Waarschijnlijk zal tenslotte in strijd
met de wenschen der regeering de
reserve der commissie worden aange
nomen.
KORTE BERICHTEN.
De staking der metaalbewerker* in
Duitschland is geëindigd.
Do hevige sneeuwval te Berlijn heeft
de voedselvoorziening der etad in ern-
sfig' gevaar gebracht.
De wijnvrerkersstaleing in tJe Vor. 8t.
is geëindigd.
Kardinaal von Hartmann ie te Keu
len Dinsdagnacht om 2 uur zacht en
kalm overleden.
BINNENLAND.
DUITSCHLAND.
Uitverkoop.
Duitschland wordt jeeg gekocht door
vreemdelingen.- <Pe van den lagen mar-
kenkoers profiteerend toch nog voor-
deelig inkoopen tegen de dure Duitsche
Britzen.
De democratische „Berllner Morgen-
>e*t" schrijft naar aanleiding hiervan:
.Wie in den laatsten tijd het twijfel
achtig genoegen smaakte een reis door
Duitschland te doen, kon waarnemen,
éat de sneltreinen op de groote lijnen
dan voor de helft waren bezet
door vreemdelingen. En wie eenigszins
op de hoogte is van den toestand in de
Berlijnsche hétels, weet dut de meer
derheid van de gaston bestaat uit neu
tralen of gewezen vijanden.
„Het verarmde Duitschland is thans
een dorado, waarin vreemdelingen bijna
▼oor niets leven, waar zij alle goederen
bijna cadeau krijgen."
Een Nederlander kan te Berlijn als
een vorst leven voor vijf gulden per
dag. „En daar onze westelijke buren
goede kooplieden zijn, maken zij van
de gelegenheid rijkelijk gebruik. Zij
kunnen geen voordeeliger zaak doen
dan naar Duitschland te reizen. Hoe
langer ze er blijven, hoe rijker wor
den zij."
„Het beetje wat we nog hebben, gaat
over de grens. Men kan van eon uit-'
verkoop spreken. Maar de vraag rijst
toch, waarom al deze vreemdelingen
passen en visa krijgen. Het is dringend
noodzakelijk, dat aan dezen wantoe
stand een eind wordt gemaakt. Wel is
hot onaangenaam vreemdelingen, die
zich bij ons zoo lekker thuis voelen,
den toegang te weigeren. Maar er moet
nu eenmaal meer gelet worden op onze
belangen, dan op die van de vreemde
lingen. En wij gaan de volkomen ruïne
tegemoet, indien de levensmiddelen en
voorwerpen van dagelijksch gebruik
nog schaarschcr worden. Duitschland is
geen kermis, waar iedere bezoeker naar
goeddunken koopen en zich vermaken
kan. In Duitschland moet gewerkt
alleen gewerkt worden en de regeering
moet allen streng weren, die met ande
re bedoelingen tot ons komen."
Ook de „Vorwhrts" bespreekt dit
onderwerp en zegt: „Vroeg of laat moe
ten wij tot een strengere uitvoerpoli-
tiek komen. Er dient een eind gemaakt
te worden aan het verslingeren van
Duitech* goederen naar 't buitenland."
ENGELAND.
Het ouderdomspensioen.
De commissie, die een onderzoek
heeft ingesteld inzake wijzigingen van
het ouderdomspensioen, heeft eenparig
voorgesteld, het staatspensioen te ver-
hoogen tot 10 shilling per week.
De meerderheid (elf van de achttien
leden der commissie) stelt bovendien
▼oor de inkomengrens te doen verval
len, zoodat ieder, onverschillig of hij
ft ft«t, het reek* ze* hek
Nederland en België.
De Nation Beige schrijft: De
Belgische regeering heeft in den
Haag opheldering laten vragen in
zake het incident met de Belgische
vlag, die te Breskens verbrand is.
De Nation Beige maakt melding
van een nieuw incident in de ha
ven van Brouwershaven, waar het
Belgische stoomjacht Java voor
anker lag. Nederlandsc-he militai
ren en burgers hebben den kapi
tein van het jacht aangevallen en
afgeranseld, vervolgens hebben zij
de vlag weggenomen en het jacht
laten zinken. Nadat de kapitein
zijn beklag bij de Nederlandsche
militaire overheid had gedaan,
heeft deze het schip laten lichten
en dit, onder voorwendsel van her
stel, naar de haven van Zype laten
brengen, waar zij het vasthoudt.
De Nation Beige voegt hier nog
aan toe, dat er een officieele Bel
gische nota aan de Nederlandsche
regeering gezonden zal worden.
Het Hbl. heeft zich om inlichtin
gen gewend tot den burgemeester
van Brouwershaven, die de stellige
verzekering gaf, dat het verhaal
van de „Nation Beige" van a tot z
uit den duim gezogen is. Er heeft
in de haven zijner gemeente geen
Belgisch jacht
De nieuwe minister van koloniën.
Naar wij vernemen, zal tot Mi
nister van Koloniën worden be
noemd de heer S. de Graaff, oud
directeur van het departement van
Binnenlandsch Bestuur in Ned.-
Indië.
De heer S. de Graaff, was laatste
lijk regeeringscommis3aris voorde
reorganisatie van het bestuurswe-
zen. Hij werd bij Kon. besl. van 16
Januari 1913 belast met de op
dracht, om onder de bevelen van
den gouverneur-generaal een reor
ganisatie van het bestuurswezen
aldaar voor te bereiden. Het des
betreffend rapport werd door hem
op 15 April 1914 uitgebracht.
Groot verlof.
(Officieel). Van de lichting 1919
zullen in het genot van groot ver
lof worden gesteld op 15 November
de dienstplichtigen, die in het tijd
vak van 1—5 October '18 zijn inge
lijfd bjj de vesting-art., en in het
tijdvak van 3—7 Febr. '19 bij de
pontonniers. Voorts op 29 Nov. de
dienstplichtigen, ingelijfd in het
tijdvak van 1721 Maart '19 bij de
wielrijders en bij de vesting-art.
Verder op 13 December de dienst
plichtigen, in het tijdvak van 15
Oct. '18 ingelijfd bij de genie, pon
tonniers enz. Op 20 Dec. de dienst
plichtigen, behoorende tot de in
fanterie, hieronder begrepen gre-
Mditn m jagw», tan
1418 October '18 en 1721
Maart '19.
Nader wordt medegedeeld, wan
neer met groot verlof worden ge
zonden de dienstplichtigen der
lichting 1919, behoorend tot genie,
motordienst, pontonniers enz., in
gelijfd onderscheidenlijk in de tijd
vakken van 1721 Febr. '19 en
15 April '19.
Lueif ersbelastlng.
Naai* aan „de Standaard" van
goed ingelichte zijde wordt mee
gedeeld, nadert de regeling der
lucifersbelasting het laatste sta
dium. Nadat de onderhandelingen
met de eigenaren der Nederland
sche lucifersfabrieken moesten af
springen tengevolge van „over
vragen" der fabrikanten, schijnt de
heffing van een accijns, volgens
het banderollestelsel thans vast te
staan. Evenwel: als een overgangs
maatregel. Immers, de invoering
van een zuiver Staatsmonopolie
staat, evenals in Duitschland, op
het program.
Op de vraag, of bij den over
gang van de vervaardiging van
lucifers door particulieren op den
Staat, de particuliere fabrieken dan
zullen worden overgenomen, schijnt
het antwoord te zullen luiden: mis
schien, namelijk wanneer fabrikan
ten op basis van de boekwaarde
van 1 Jan. 1919 hun bedrijf
wenschten over te doen. Die boek
waarde staat thans voor de Regee
ring vast, nu de onderhandelingen
der laatste maanden dit mede
brachten.
Een Ned. stoomschip gezonken.
lOp 8 dezer is het van Rotter
dam naar Reval vertrokken Neder
landsche stoomschip „Zaan", in de
Noordzee op een mijn geloopen en
gezonken.
Een Zweedsche bergstoomer
heeft den eersten en den tweeden
machinist, den tweeden stuurman
en een tremmer gered.
22 opvarenden worden nog ver
mist. De sleepboot „Hector" is gis
teren ter opsporing van de schip
breukelingen van hier vertrokken.
Arbeidsvoorwaarden
Rijkswerklieden.
De Minister van Arbeid heeft, in
afwachting van de totstandkoming
en inwerkingtreding van een alge
meenen maatregel van bestuur,
houdende instelling van eene com
missie van advies voor.de arbeids
voorwaarden van rijkswerklieden,
ingesteld een commissie, welke hem
van advies dient ten aanzien van
alle onderwerpen, weike arbeids
voorwaarden van rijkswerklieden
raken; en vastgesteld de bepalin
gen, welke voor de commissie zul
len gelden. Wij ontieenen hieraan:
De commissie dient den Minister
van Arbeid, hetzij op aanvrage,
hetzij uit eigen beweging, van ad
vies ten aanzien van alle onder
werpen, welke arbeidsvoorwaarden
van rijkswerklieden raken.
De commissie bestaat uit 13
leden. Drie hunner mogen niet bij
eene rijksinrichting of een tak van
's Rijks dienst, waaraan werklieden
verbonden zijn, werkzaam zijn. Vijf
leden worden benoemd uit de hoof
den van of de hoofdambtenaren,
werkzaam bij die inrichtingen of
takken van dienst. De overige vijf
leden worden benoemd op voor
dracht van de organisaties der
rijkswerklieden.
Uit de drie leden, hiervoren be
doeld, wordt een voorzitter en een
plv. voorzitter aangewezen.
Aan de oommissie wordt een se
cretaris toegevoegd, daartoe aan
gewezen door den Minister van
Arbeid.
De leden der commissie onthou
den zich van medestemmen over
zaken, welke de persoonlijke be
langen van hen, hunne echtgenoo-
ten, of hunne bloed- of aanverwan
ten, tot den derden graad ingeslo
ten, betreffen.
In eene vergadering der com
missie mogen geen besluiten wor
den genomen, zoo niet ten minste
zeven leden aanwezig zijn.
Alle besluiten der commissie
worden bij volstrekte meerderheid
van stemmen opgemaakt.
Bij staking van stemmen heeft
de voorzitter eene beslissende stem
De commissie kan een of meer
harer leden en haar secretaris, be
lasten met een onderzoek naar za
ken en feiten, tot haar werkkring
behoorende.
De voorzitter der commissie
bevoegd ter voorbereiding van
hare werkzaamheden de inlichtin
gen in te winnen, welke hij noodig
acht. Hij kan zich hierbij doen bij
staan door een of meer leden en
den secretaris.
In deze commissie zijn benoemd:
tot lid en voorzitter: H. de Wil
de, lid van Ged. Staten van Z.-H.,
's-Gravenhage;
tot lid en pl.v. voorz.: C. F.
Stork, industrieel, Hengelo (O.)
tot leden: J. van den Tempel, lid
Tweede Kamer, 's-Gravenhage; G.
Th. van Dam, directeur Artillerie-
Inrichtingen aan de Hembrug; G.
Gerbranda, houtvéster Staatsbosch-
beheer, Utrecht; dr. C. Hoitsema
muntmeester 's Rijks Munt,
Utrecht; F. J. G. Janssens, hoofd
ambtenaar, hoofd magazynsdienst
Kol. Etablissement, Amsterdam;
jhr. H. Rappard, directeur 's Rijks
werven, Willemsoord; H. P. Baak,
lid bestuur der Centrale van Ver-
eenigingen van Personeel in
's Rijks dienst, den Helder; J. H.
Heemskerk, penningmeester Ned.
R.-K. Bond van Personeel in dienst
van openb. lichamen en bedr. „St.
Paulus", Utrecht; J. Schenk, secr.
Ned. Fed. Bond van Personeel in
openb. dienst, Amsterdam; D.
werklieden bond, Amsterdam; P. L.
Tlepen, »w«tari« Dg. N«d. Rij ka-
van den Voorde, secretaris v. d.
Ned. Ohr. Bond van pers. in publ.
dienst, Rotterdam;
aan de commissie is toegevoegd
als secretaris: A. Mastenbroek,
commies Dep. van Arbeid, Rotter
dam.
Vragen van Kamerleden.
Vragen van den heer Hugen-
holtz aan den Minister van Marine:
1Is het juist, dat, in afwachting
van de gereedkoming van de „Tri
ton", de torpedobooten G. 3 en
G. 10 zyn aangewezen om telkens
voor een tijdvak van vijf dagen po
litietoezicht te oefenen op de
Noordzee?
2. Indien ja, acht de Minister zich
dan verantwoord voor dit doel oor
logsvaartuigen te bezigen, die niet
berekend zijn voor langdurigen
dienst in het slechtste jaargetijde
en nog minder voor huisvesting
van een betrekkelijk talrijke be
manning?
3. Is het niet mogelijk in plaats
van deze torpedobooten een groo-
ter, zeewaardiger en als woonschip
bruikbaarder niet-militair vaartuig
te huren, dat tijdelijk van lichte be
wapening zou kunnen worden
voorzien, bijv. een der vele stoom
trawlers, welke, volgens de laatste
berichten, ten gevolge van be
dr ijfsstoomissen in IJmuiden stil
liggen?
GEMENGD NIEUWS.
De vergiftiging te Anna Paulowna.
De rechtbank te Alkmaar deed
Dinsdag uitspraak in de zaak
tegen Anna Berkhout, geb. 7 Dec.
1889 te Schagen, wonende te Anna
Paulowna, thans gedetineerd in het
Huis van Bewaring.
De officier van justitie had tegen
haar wegens vergiftiging van haar
man 8 jaar gevangenisstraf ge-
eischt.
Beklaagde was primair ten laste
gelegd, dat zy te Anna Paulowna
in of omstreeks het tijdsverloop van
half December 1918—5 Jan. 1919,
na kalm beraad en rustig overleg
het plan had beraamd en het be
sluit had genomen, haar echtge
noot, Petrus Meyne, van 't leven te
"berooven.
De subsidaire ten laste legging
hield in dat zy met het opzet ge
noemden Meijne van het leven te
berooven, opzettelijk dezen vergif,
hetwelk gebleken is arsenicum te
zijn, heeft toegediend, tengevolge
waarvan deze op of omstreeks 10
Jan. 1919 aan arsenicumvergifti
ging is overleden.
De rechtbank sprak haar van
het primair ten laste gelegde vrij,
omdat daarvan het wettig en over
tuigend bewys niet was geleverd
en veroordeelde haar wegens het
subsidair ten laste gelegde tot 10
jaar gevangenisstraf met 5 maan
den aftrek van het preventief.
De rechtbank nam, in tegenstel
ling met mr. Heymans en van
Look eren Campagne, die beklaag-
de's veroordeeling vorderden ook
voor de toediening van het arse
nicum in December, slechts als be
wezen aan, dat beklaagde alleen
de door haar bekende dosis heeft
toegediend, doch de rechtbank be
schouwde deze hoeveelheid als de
doodslag, omdat deze dosis in sa
menwerking met de andere dosis
den dood heeft veroorzaakt.
De rechtbank beschouwde de
verdediging als niet berustende op
iste gronden.
De door den verdediger gestelde
mogelijkheden, oordeelde de recht
bank zeer gering en slechts een
fantastische wyze van naar voren
brengen der kwestie.
In het vonnis staat voorts, dat de
rechtbank bij de strafmaat reke
ning heeft gehouden met de treu
rige huweljjksomstandigheden van
beklaagde. De opgelegde straf was
daarom zoo gering.
Na de voorlezing van het vonnis
deelde mr. Ledeboer beklaagde
mede, dat zij 14 dagen had om van
het vonnis in appèl te gaan.
De beklaagde, die hierop werd
weggevoerd, barstte in de gang in
snikken uit, doch werd door haar
verdediger mr. W. C. Bosman ge
kalmeerd, die haai' mededeelde, dat
hij voor haar dadelijk appèl zou
aanteekenen.
Met beslistheid verzekerde mr.
W. C. Bosman, dat hy dit zou doen,
aangezien hij niet kon gelooven
dat men zijn cliënt in hooger be
roep zou veroordeelen.
(Alkm. Crt.)
Valsche mandaten.
Bij de gouvernements Openbare
Werken te,Tandjong-Padang (res.
Billiton) is'een oplichting ontdekt
van ruim vier ton door middel van
valsche mandaten over een tijdvak
van ruim vier jaren door een in-
landschen boekhouder gepleegd.
Levend verbrand.
Te Buiksloot kwam Dinsdagmid
dag een dienstmeisje te dicht bij
een gloeiende kachel, waardoor
hare kleederen in brand geraak
ten. Het meisje, dat alleen thuis
was, vloog -naar buiten en schreeuw
de om hulp. Doordat do deuren en
ook de poort van het huls geslo
ten waren, duurde het vrij lang eer
men hulp kon verleenen. Toen de
buren bij haar kwamen, waren de
kleeren al verbrand en het geheele
lichaam reeds met brandwonden
bedekt. Met een ziekenauto werd
het arme kind naar het Gasthuis
te Amsterdam vervoerd, waar het
aan de gevolgen eesnige uren daar
na is overleden. Het meisje was
18 jaar oud en hoorde thuis t«
Arastordfa.
Bemanning Hr. Ms. de RuQter.
Opgave van officieren, onder
officieren en manschappen, niet
vermeld in de vroeger opgenomen
beraanningslijst van Hr. Ms. „de
Ruijter", welke met dien bodem
thuisvaren:
Off. vfgezondh. Ie kL: J. W. Vos.
Off.-machinist 3e kl.: W. J. Da-
linghaus.
Kwartiermeester: J. de Groot
Korpl.-ziekenverpleger: J. F.
Nieuwenhuijs.
Korporaals-schrijver: A. v. d.
Hoek; C. H. J. v. Pappeiendam; J.
W. van Asperen.
Matroos-schrijver: G. L. Beu-
zenberg.
Korpl.-bottelier: N. v. d. Brink.
Matroos-hofmeester: H. Wou-
terson.
Korpl.-kok: A. C. Zuurmond.
Matroos-kok: A. Jonkman.
Matrozen le kl.: A. J. de Beer;
L. C. Weeda; H. Scheurs; H. W. J.
N. Pypers; A. P. de Wit; C. Brons;
A. L. Waaijers en F. J. Kerker.
Matrozen 2e kl.: W. J. Santing;
P. D. Riebeek en G. Chaudron.
Matrozen 3e kl.: J. A. v. Gron-
delle en J. Voorduin.
Korpl.-torpedist: W. B. Jonk
mans.
KorpL-mach.drijver le kl. J. v.
Straalen.
Idem 2e kl.: N. Buurman.
Korpl.-stoker: A. Hensing.
Stokers le kl.: G. Dekker; F. C.
Dirks; E. A. J. de Rijk en B.
Koster.
Mariniers le kl.: E. J. v. Keste-
ren; J. A. v. d. Berg; L. v. d.
Kraats; C. Oudt; M. v. d. Lelie; J.
T. Jaski; C. D. v. Gorp.en G. J.
Rodoe.
Marinier 2e kl.: P. v. Hoeijen.
Idem 8o kl.: C. Boezaard en J.
v. d. Maat.
Opgave van offioieren en man
schappen die, hoewel zy voorkomen
op de vroeger opgenomen beman-
ningslijst van Hr. Ms. „de Ruijter"
niet met dien bodem thuisvaren:
Luit. t. z. 2e kl.: C. Pantekoek.
Idem 3e kl.: H. D. Lindner (is
bereids thuisgevaren).
Off. v. Gez. le kl.: L. Hendriks.
Matrozen le kl.: T. de Wit; J.
W. Vrielink; E. Berends; W. Tals-
ma (k.d.) en J. J. Hazelhoff.
Matrozen 3e kl. K. D.: W. de
Vey; J. H. v. d. Efek; A. Vos; P. H.
Block en F. W. Louwersheimer.
Matrozen 3e kl. K.D.: M. L. Fie-
rens; J. v. Gelder en A. de Clercq.
Korpls.-mach.-drjjver 2e kl.: G.
de Vries en D. den Brasem.
Stokers le kl.: F. Boon; J. Bouw
huis; G. Jonker en P. J. W. Tal-
haber.
Stokers 2e kl.: T. P. G. L. Rine-
ma en J. Vis.
Leerling-stoker: J. P. ten Hoorn.
Sergt.-maj. marinier: J. de Klerk
(is bereids thuisgevaren).
Marinier le kl.: J. G. v. d. Veer.
Idem 2e kl.: K. Mosterd.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Tweede Marineconcert.
Betreffende de sopraanzangeres
Marthy Veenhuizen, wier optreden
voor de concerten van het Staf
muziekkorps der Kon. Marine is
aangekondigd (Dinsdag en Woens
dag a.s. in Tivoli) zijn de critieken
over haar zaag alleszins gunstig.
Mejuffrouw Veenhuizen is leer
linge van het conservatorium
Keulen en zangleerares aan de
H. B. S. voor Meisjes te Groningen
Do Kölnische Zeitung noemde
haar „eine junge Sopranistin mit
vielversprechendem Talent". Met
„voller Treffsicherkeit des Tones!'
zong zij Ingeborgs klacht uit
Bruchs Fritiofssage, waarin de wel
luidendheid en de fijne interpreta
tie van haar zang naar voren kwa
men. Ook het „Kölner Tageblatt'
spreekt van den „Zauber ihrer
klangvollen Stimme".
Ook de plaatselijke (Groning-
sche) pers spreekt met lof van haar
prestaties. Beschaafde zang met
uitstekende voordracht en een
mooi getimbreerd orgaan, groot en
welverdiend succes, beheerscht ge
luid en articulatie, een voordracht,
waarin perspectief en teekening
ligt, dat zijn de epitheta, waar
mede onze landgenoote genoemd
wordt. Een en ander moge den
lezer tot de overtuiging doen ko
men, dat haar optreden op de beide
concertavonden een waarlijk kunst
genot is.
Wij wijzen er de bezoekers van
de volksconcerten op, dat hetzelfde
programma van Dinsdag ook des
Woensdag wordt uitgevoerd. Ook
mejuffrouw Veenhuizen zingt de
zelfde nummers als den avond
tevoren.
„Burgerkring Harmonie".
Naar wij vernemen, hoopt bo
vengenoemde vereeniging eerst-
daagsch haar 50-jarig bestaan te
herdenken en zal zy voor deze ge
legenheid een feestvierende verga
dering uitschrijven voor hare leden
en genoodigden.
Daar dit werkelijk een niet alle-
daagsche gebeurtenis is in het ver-
eenigingsleven, twijfelen wij niet,
of de plaatselijke zustervereenigin-
gen zullen het haar op dezen dag
niet aan sympathiebetuigingen
laten ontbreken.
Lezing van „Enka".
Voor do afdeeling Helder van de
Nederlandsche Vereeniging tot afschaf
fing van alcoholhondenden drank trad
Dinsdagavond in „Casino" op de be
kende propagandiste, mevr. A. Tjadön-
van der Vlies (Enka) uit Alkmaar. De
belangstelling was slechts gering.
Na een inleidend woord van den
Voorzitter der afdeeling, den heer P.
Tuk, kreeg de spr. het woord. Haar
•sdtnrwa m; „Het gewen hij ie*
voet", voor een overtuigd antlmili-
t&riste als apr. wel een zonderlinge
titel, naar spr. *eide. Maar al verfoeit
men een systeem, daarom is er geen
reden een beeld uit dat systeem, dat
kernachtig is, niet te gebruiken. En
het beste beeld uit het militarisme is
wol 4* wachter, die, met het geweer
bij den roet, den buit bewaakt, terwijl
de anderen slepen.
Zoo staat, als die wachter, heden ten
dage ie draak bestrijder. Zijn er dan,
zal mea rragen, elapers, waarvoor wij
mootea waken? Is er bult, die bewaakt
moet worien? En ten derde: dreigt er
gevaar voor dian bult?
Of er elapers zijn? Ziet dit handjevol
menschen en vraagt dan nog of er sla
pare zijn! Zij allen liggen te slapen
aan den rand van den afgrond, die vóór
allen geroepen zijn te waken. Waar zijn
de Heldersche predikanten, wier taak
is het zieleheil der aan hen toever
trouwde kudde te bewaken? Waar zijn
de onderwijzers, die met name do klei
nen beschermen moeten? Overal, overal
liggen de slapers, de zwakken voor wie
gij en ik sterk moeten zijn. En ze lig
gen allen op hun eigen hoofdkussen,
dat ze meegesleept hebben. „Vrijheid"
heeft de een er op laten borduren, een
ander heeft er met groote lettere op
geschreven „matigheid". En ze liggen
en slapen aan den rand des afgronds.
Is er buit, dio bewaakt moet worden?
Gelukkig, ofschoon het alcoholisme
driester dan ooit zijn kop opsteekt, is
er toch buit, die bewaakt moet wordeu.
Die buit is de verandering in de drink
gewoonten. Nog vyf-en-twlntig jaar ge
leden was aansluiting bij een drankbe-
strijdersvereeniging iets bijzonders,
thans hebben we groote en talrijke ver-
eenigingen in het land, zelfs in het
zuiden des lajid9.
Buit is er ook in de andere wijze,
waarop wij geleerd hebben over drank
en drankgewoonten te spreken. Nog
niet zoo lang geleden werd er met ge
heelonthouding gespot, en werd men
spottend of smalend aangekeken, als
men bij feestelijke gelegenheden geen
drank schonk. Dat is thans ook veran
derd.
Wel hebben wij helaas nog niet de
bnit van Amerika drooglegging der
unie of zelfs van Noorwegen
plaatselijks keuze. Wij doen allee wat
langzamer, wij hebben deze buit nog
niet binnen. Wel de voorbereiding vooi
de plaatselijke keuze. Jammer was het,
dat op ons petitionnement nooit de
volle oogst is biknengeha&ld, doordat
de oorlog uitbrak. Haar toch, die
honderdduizend** handteekeningen wa
ren buit. Bult zdjn ook die kinderyer-
eenlginge*. 4* veranderde drinkge
woonten, 4e beter* inzichten. Daarom:
't geweer bij den voet om te waken
voor hen. 41* slapen, en te zorgen, dat
ons deze bnit niet ontrukt worde!
Dreigt sr gevaar daarvoor? In geen
jaren is het gevaar zoo groot geweest
als thans. Ds algsmeens verwildering
van den eorlog ia daarvan ds oorzaak,
ds dris vrsesslljke H's: Haat, Honger,
Hebzucht, regsersn da wereld. Haat is
er tusschen de volkan en de klassen.
De kapitalistisch* wereld loopt op een
einde,.wij staaa op de grens van tweo
werelden, en dat standpunt is gevaar-
iyk. Haat Is de heerschappij van Satan,
van het amtlgoddoüjk*; het booea, van
de verstorende machten.
Hebz.uokt. Heeft die ooit zoo hoogtij
gevierd ale thans? Hebzuchtig zijn de
volken, hebzuchtig zijn de klassen.
Men is bezig zich schatten te vergade-
de volken haten sn bestelen 'elkan
der, en zoo doen odfc'ds klassen en de
individuen, Hoorde* nemen toe, het
egoïsme heerscht, ea daarnaast staat de
Honger, dat'Is:'bet'dier in den mensch.
Honger li Weène», honger in Rusland,
honger in Europa, sok hier, waar zoo
menige arbeidersvrouw bist weet hoe
zij rond moet bomen met haar ver
hoogd huiehoudgeld.
Voorwaar, het ia eeu moeilijke tijd
voor den geheelonthouder om zijn werk
te doen in dep* wereld van Honger.
Haat en Hebzucht, en de daardoor ont
stane verwllderi*#. die pa vijf jaren
oorlog niet:kon mitblijvec Een moei
lijke tijd, emdat die arbeid niet voor
iedereen, geschikt ls, Hen moet daartoe
zijn naaste. lt*fhebl*n en dat is In. do
wereld,vaa, Bongs*, Haat en Hebzucht
moeilijk. De mea*chen hebben trou
wens ook 'aadere. zorgen, dan dat zij
zich zondes kansas bezig houden met
het al coholvreogstwk.
Er is mear es grooter gevaar: dat
van het drMkkaftltaal. Wie ook slapen,
niet dat draakkaplta.nl. In den oorlog
heette het als er *am de regeering ge
vraagd werd om en» kostelijke graan
niot t« laten verwerken tot alcohol, dat
hiervoot een ander soort graan ge
bruikt wend, niet voor menschelljke
consumptie geeebilrt. Thans heeft ds.
Kruyt de Tweede Kamer weer vra
gen aan den Mitlster geeteld, en is hij
met e«s kluitje Ik 't riet gestuurd.
Natuurlijk word» op zijn beurt de mi
nister door b*» drankkapitaal aldua
voor den mei gebonden.
Er is een algsmeene moedeloosheid,
die ook d« drankbestrijding heeft aan
gegrepen. De organisaties hier te den
Helder eijft bieb krachtigmeor. Maar
laat mdbJa vredesnaam niet met de
handen'fn den schoot gaan zitten. Laat
het viiur inwendig brandend blijven,
begin desnoods van voren af aan een
avond in de week met huisbezoek,
Spr. komt nu op het vraagstuk van
het socialisme tegenover de geheelont
houding. Veel socialisten zijn er. die
den drankstrijd minderwaardig achten
tegenover het communisme van hun
maatschappij. Maar zij zien niet, hoe
juist hun drank de hoogere idoalen
voor een betere maatschappij tegen
houdt. Het communisme in Rusland is
gekomen nadat het geheele land droog
gelegd was. Om het socialisme te win
nen moet ook gewerkt worden aan het
beter* menschelijk geslacht. Wij allen
hunkeren baar een betere maatschappij,
maar da n moeten wij ook zorgen, dat
W menacben zijn, die straks die betere
maatschappij kunaen dragen.
Als wy dan als wachters staan met
het wapen bl1 den voet, wat is dan
ons wapen? Et zijn er vel*. Spr. behan
delt daarvan dat der plaatselijke kenze.
Plaatselijke keuze is de zege van het
zelfbehoud, van de ouderliefde, van ds
democratie.Met pl&atselyke keuze zal
het drankkapitaal gefnuikt worden, en
het spclaljsme, d*t Immers broeder
schap wil, móet voor de plaats, keuze
voelen. Ook de communisten met huu
devies: één voor allen, allen voor één.
Plaateeiyke keuze is de vervulling van
ons echoonste gebed, Christus leerde
ons te bidden: leidt ons niet in verzoe
king, en de verzoeking verdwynt bij
plaatselijke keu»©. Werken wy allen
voor de pluatêelQke keuze, luister niot
naar wie zégt' laat'Ieder voor zichzelf
weten wat bij doen moet. De zwakken
kunnen hei niet, en wij moeten hen
steunep en schragen. N'u Amerika klaar
ie, staat men gereed naar Europa over
te stek**. Engeland zal allereerst wor-
d« towoM, u 4u tornt «ie* vwnrii
