COURANT
Eerst* Blad.
No. 6168
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1819
jaargang
Bad»oi«ur-UltB»»Mi C. 86 NCEH Jr.. H»lder. Oplmu 7000 Abonnementepr IJ» i In d» «f d I 1.20, p«r pomt I 1.40. Bul«»nl.nd t £.40. - L—— gl
ragal 26 oL
Op- an andaraang aan Zon an Maan
an tijd aan haagwatar (Texel).
(WlalanUd.)
November.
ep:
Zondag
16 m.
f.4l
Maandag
17
1.60
Dinsdag
18
9.11
Woensdag
19
4.4
Donderdag
20
b.10
Vrijdag
21
6.U
Zaterdag
22
7.16
Zon
Hoogwater
onder
op:
onder
v.m.:
n.m.:
1.64
7.24
4.6
1.66
3-
1.44
7.26
4.4
8.10
410
2.6
7 28
4.2
4.20
5 20
2.28
7.80
4.-
6.26
610
9 62
7.81
8.69
6.16
660
821
783
3.68
7.-
7 30
8 66
7 85
8 67
745
86
Dit blad verschijnt
Dinsdag-, Dondardag- an
Zaterdagmiddag.
Onze lezers, halten de ge
meente, die de een rent des
Zeterdegsevends el elterlljk des
Zondagsmorgens niet meobtee
ontvangen, gelieven hierover te
rectemneren hij het glnetseigk
Peetkontoor.
BUITBSTLAK».
DUITSCHLAND.
«u schrijft aan do „N. Rott. Ct."
ran de Oostelijke grenB:
Den laatsten tijd vonden we af en
toe nog al eens gelegenheid bij onze
oostelijke buren te vertoeven, zoowel
onder de 6tedelijko bevolking als bij
die van het platteland. En we hebben
den indruk gekregeD, dat het over-
groote deel der bevolking te beklagen
is, al zou men dit bij deo eersten oog
opslag niet zeggen. Goede kennissen,
niet wie we meer intieme gesprekken
konden voeren, staken het dan ook niet
onder Btoelen en banken, dat ze thans
een tijd beleven, op economisoh gebied
nog veel ernstiger en drukkender dan
gedurende de oorlogsjaren. En de ste
delijke bevolking lijdt wel het meest.
De middenstand is voor een deel ten
gronde gericht. Bloeiende affaires, die
we vóór den oorlog als zoodanig ken
den, zijn óf geheel verdwenen óf lijden
een kwijnend bestaan. Zoovele dochters
van eertijds gezeten burgers gaan nu,
noodgedwongen, als dienstboden wer
ken, omdat de eigen zaak van vroeger
niet meer in de behoeften van het ge
zin kan voorzien. Ook het vroegere,
zoo echt gezellige gemeenschapsleven
is 6r verwoest. Buiten degenen, die in
een soort roes van uitgaan en nog oen6
uitgaan in de groote steden hun ver
strooiing zoeken, leven er zoovele tail-
lioenen Duitschers, ook in de steden,
in groote moedeloosheid en neer
slachtigheid, zonder den minsten zin
tot inspanning of arbeid. Bij een onder
deel der bevolking, en zeker niet het
"kleiDate aantal, is een groote onver
schilligheid, ook in de gewichtigste
kwesties, alle lust tot werken gaan
dooven. Waarlijk: de Duitsche bevol
king doorleeft thans zeer kritieke tij
den, ernstiger dan zij zelf wellicht ver
moedt. En wat is hiervan de oorzaak?
In de eerste plaats de zeer onvoldoende
voeding. Do kwantiteit van het voedsel
moge voldoende kunnen heeten, de
kwaliteit is zeer zeker zeer onvol
doende, vooral ook door het enorme
gebrek aan vetten. Men moet maar eens
een dag in bekende familie- of kennis
senkring doorbrengen, om te zien en
te proeven, wat er daar zelfs bij den
eertijds zoo krachtigen en in goeden
doen verkeerenden middenstand op ta
fel komt en van welk gehalte het voed
sel is.
Het meest voedzame is thans het
brood, dat in kwaliteit veel verbeterd,
maar ook heel wat duurder is gewor
den. Door dit laatste moet men zich in
zoo menig gezin ook bij het gebruik
van brood weer heel wat beperkingen
opleggen. De kwaliteit der aardappelen
ie op zeer veel plaatsen slecht; we
proefden er, die bijna voor een Hol-
landschen mond oneetbaar konden hee
ten. Waaraan deze slechte hoedanig-,
heden der aardappels is toe te schrij
ven, begrijpen de producenten ook niet.
Meelspijzen zijn voor menig gezin te
duur. Vleesch is er nog betrekkelijk
goed, maar schaarsch en te duur voer
menigeen. Boter en melk zijn veelal
voor grof geld niet te koop, d.w.z. niet
voor particulieren; in hotels kan men
voor veel geld nog wel eens eon weinig
boter, echter bijna nooit melk bekomen.
Er heeracht dan ook over heel Duitsth-
land een ware melk-, boter- on vetnood.
En nu moge men beweren, dat Duiterb-
land zijn aan bV.gl» eu Frankrijk ie
leveren melkkoeien wel kan missen,
wij zijn ten stelligste van een tegenge
stelde meening. Tallooze feiten zijl er,
om het te bewijzen. En dat zooveln,
vooral ook kinderen en zuigelingen,
onder dien toestand lijden, behoeft
niet slechts te gelooven; men kan het
zien aan de magere lichaampjes, de
fletse wangen der kinderen en de alge
heel e verzwakking van zoovele groo-
ten, die krachtiger voedsel niet kunnen
ontberen. Ook de buitengewoon dure
kleeding is een groot ongemak. Wij,
Hollanders, mogen de prijzen dier felee-
dlngstukken daar betrekkelijk laag
noemen als een gevolg van den stand
der valuta, voor de meerderheid der
Duitsche bevolking zijn die prijzen niet
te betalen. Geen wonder dan ook, dat
aan de mode, en wat daarmee samen
hangt, weinig aanducht wordt geschon
ken; we bedoelen door het gros der
volking. Door dit alles en nog i
meer ligt op zoovele plaataen de stem
pel der verlatenheid. Zoovele centra
der bevolking, welke we vóór den oor
log kenden als plaatsen van gezellig
verkeer, van druk vertier en cafébe
zoek, zijn thans '6 avonds als uitge
storven. De strenge politiemacht is
verdwenen, de eerbied en het ontzag
voor den militairen stand totaal teloor
gegaan, En hoop op een hetere toe
komst bestaat er over 't algemeen zeer
weinig. „Deutschland ist kaput", dat is
de weemoedsklacht, welke overal wordt
•angeheven. Moge het voor hen, die de
macht in handen hebben, om Duitsch-
land niet ten onder te doen gaan, een
aansporing zijn, het leven van 65 mil-
lioen menschen in betere bonen te
leidenl
Een communistisch document.
De Duiteche communistische partij
bad onlange een geheime vergadering
belegd in het Mecklenburgsche stadje
Karow. De regeering kwam achter dit
plan, verijdelde de bijeenkomst en legde
beslag op een doeument. getiteld: „Pre-
gram van aetie der •emm«»j«*a*be
partij."
Daarin staat o.a.
lo. Lot op de betrouwbaarheid dor te
informeeren personen. Alleen zij zijn
betrouwbaar, die als zoodanig be
schouwd worden door de Vollzugsradon
en Arbeidersraden van de communis
tische en de onafhankelijk socialistische
partij, die zich eng aaneengesloten
hebben.
2o. Er moeten gewapende stoottroe
pen gevormd worden in de verschil
lende bedrijven.
3o. Zoodra een actie bevolen wordt,
overal staken.
4o. Kan bij een tegenaanval de fa
briek niet meer gehouden worden, dan
moeten alle machines (stoomketels)
vernield worden.
5o. Levensmiddelendepóts zijn onmid
dellijk te bezetten.
60. Volgorde van de Btaking<_
spoorwegen, verkeer, levensmiddelen
en dan de rest.
7o. Financieele ondersteuning en rnn-
terieele hulp is door Rusland beloofd.
Dat document is onderteekend: Cen
trale te Berlijn.
Zeer interessant is de nauwe aaneen
sluiting van de onafhankelijken!
Werkloozen.
Berlijn, dat thans een honderddui
zend werkloozen moet ondersteunen,
wordt geteisterd door een sneeuwjacht.
Do trams kunnen bijna niet rijden, het
vervoer van levensmiddelen wordt be
dreigd. De gemeente roept tegen hoog
loon meer dan 20 mark per dag
om sneeuwscheppers. Bijna niemand
meldt zich. De werkloozen zeggen, dat
hun schoenen sneeuwwater doorlaten,
dat hun jassen te dun zijn en hun li
chaam te moe ie. Hetgeen niet tegen
gesproken kan worden. Doch deze
zelfde werkloozen kunnen wel den hee-
len dag in weer en wind, met kapotte
solen, dunne jassen, moede lichamen,
etaan in de drukke straten cn op de
dnikke pleinen, om de uit het bezette
gebied gesmokkelde Engelsche siga
retten te verkoopen -tegen woekerprij
zen. Aldus geld verdienende en toch
nog ondersteuning van gemeentewege
krijgende.
HONGARIJE.
Wat de Roemeniërs medevoerden.
Nu de Roomeeneehe troepen zijn ver
trokken, wordt bekend, hoe zij hebben
huisgehouden. Alle machines in de fa
brieken te Boedapest zijn gedemon
teerd en naar Roemenië vervoerd,
voorts piano's, naai- en schrijfmachi
nes, al het vee, de paarden, groote hoe
veelheden graan, enz., alles, zooals
reeds gemeld werd, voor een gezamen
lijke waarde van 28 milliard. De indus
trie, de landbouw, de veeteelt zijn on
mogelijk gemaakt, de voedselvoorzie
ning loopt groot gevaar.
ENGELAND.
Geen vrouwen in het Hoogerhuis.
Het Hoogerhuis heeft een voorstel
om aas vrouwen het recht te verleenen,
om zitting in het Huis te nemen, ver
worpen.
VEREENIGDE STATEN.
Een krasse maatregel.
De stad Toledo in Ohio had gepro
testeerd tegen de verhooging der tram-
tarieven. In antwoord daarop heeft de
tramwegmaatschappij Zaterdagavond
al haar tramwagens buiten de stad en
over de grens van den staat gebracht,
aoodat de inwoners den volgenden
morgen tramloos waren.
KORTE BERICHTEN.
In plaata van 140.000 zal de Bntente
el echte 90.000 melkkoeien1 van Duitech
land eischen.
De Berlijnsche pers protesteert tegen
het herhaaldelijk verbieden van dag
bladen.
Het pereonenvervoer per trein wordt
is Duitachland op 17 Nor. hervst.
Het werk in Spanje is hervat.
De Italiaansche regeering heeft, de
blokkade van Fiume opgeheven.
De Duitsche delegatie naar de
beidsconferentie te Washington ver
trekt op 18 November.
In het Saargebied ie een etaklngs-
verbod uitgevaardigd.
BINNENLAND.
Nederland en België.
Men meldt uit Brussel, dat de
nota van de Belgische regeering
inzake het gebeurde te Breskens
Vrijdag aan onze regeering zal
worden overhandigd. Daarbij wor
den schadeloosstelling voor den
sohipper en verontschuldiging voor
de beleediging aan de Belgische
vlag gevraagd.
Snikerkaarten.
De minister van Landbouw
brengt ter algemeene kennis, dat
in het tijdvak van Maandag 10 No
vember tot en met Zondag 10 No
vember e.k. geldig zijn bons no,
5 en 6 der Rijkjsuikerkaart,
Militaire Tractementen.
Verschenen is het rapport van
de Commissie inzake de militaire
bezoldigingen. De voorgestelde be
dragen zijn minima, waarop de
jaarwedden kunnen worden vastge
steld. Hoewel de commissie meent,
dat, uit hoofde van den achterstand
eenerzijds der militaire bezoldigin
gen bij die van burgerambtenaren,
•n anderzijds wegens de stijging
va* de* ltvsasstaadaard, Hfi« sa
larisverhoging van 148 over de
geheele linie te verdedigen zou
zijn, heeft zij gemeend voor de
laagste jaarwedden eene verhoo
ging van meer dan dit percentage
voor te stellen, terwijl voor de hoo-
gere rangen dit bedrag geleidelijk
vermindert. Het schijnbaar hooge
aanvangssalaris voor sergeant van
1500.is in het wezen der zaak
geen uitbreiding van uitgaven voor
den staat, omdat met allerlei toe
slagen, emolumenten e.d. reeds on
geveer dit bedrag bereikt wordt.
Voor officieren wordt voorge
steld een salaris van 2300.— mi
nimum (2o luitenant met minder
dan 2 dienstjaren) tot 9600.
(luitenant-generaal met 36 dienst
jaren). Voor officieren gedeta
cheerd bij de luchtvaart wordt een
extra toelage verstrekt, die ver
hoogd wordt zoodra zij het brevet
hebben verkregen. Voor het per
soneel van den geneeskundigen
dienst is een verhoogde loonschaal
ontworpen.
Voor onderofficieren geldt dc
volgende schaal: sergeant met min
der dan 2 dienstjaren ƒ1600.
met 2 jaar dienst 1600.4 jaar
1800.—, 6 jaar 1900.—, 8 jaar
2000.sergeant met geschikt
heid voor sergeant-majoor ƒ1900.
bij 4 dienstjaren, 2000.bij 6,
ƒ2100.— bij 8, ƒ2200.— bij 10,
ƒ2300.— bij 12, ƒ2400.— bij 14
dienstjaren. Sergeant-majoor met
4 dienstjaren J 2200.opklim
mend met 100 voor elke 2 dienst
jaren tot maximum van 2800.
voor adjudant-onderofficier met
dienstjaren 2500.opklimmend
met 100.voor elke 2 jaar dienst
tot een maximum van 3300.na
22 dienstjaren. Onderofficieren-
vliegenier 800.extra. Voor op
leiding als zoodanig geldt ook we
der eene. verhooging. Voor werk
lieden is een afzonderlijke loon
schaal ontworpen, voor een werk
man 2e klasse van 1300.tot
*1600.—, Ie kl. van ƒ1800.— tot
2300.voor meester-werkman
van 2000.tot 2800.Korpo
raals-kok zullen genieten van
1300 tot 1900.
Stagnatie In het stoom vlsscherU-
bedrflf.
In een Donderdag te IJmuiden
gehouden vergadering van zeelie
den in het stoomtreilerbedrijf, wel
ke vergadering door ruim 250 zee
lieden werd bijgewoond, is met het
oog op het groote mijngevaar be
sloten, voorloopig de schepen niet
te laten uitvaren. Waar als zeker
moet worden aangenomen, dat ten
minste drie schepen met man en
muis zijn gebleven en gegronde
vrees bestaat, dat dit aantal groo-
ter zal oujxen, meent men tot a.s.
Maandag de terugkomst der nog
uit zijnde schepen te moeten af
wachten om in een dan weder te
houden vergadering nader overleg
te plegen.
Tijdens de vergadering werd me-
dedeeling gedaan, dat een te IJmui
den passeerend stoomschip aan dc
voorgaats liggende stoomloodsboot
gerapporteerd had, gezien te heb-
)en, dat drie visschersschepen door
mijnen vernietigd werden. Wegens
den afstand kon de nationaliteit
der schepen niet worden vastge
steld.
In de vergadering werd tevens
vastgesteld, dat de Iconen beslist
onvoldoende zijn en gemiddeld per
hoofd 50 per maand verhoogd
moeten worden. Over deze loonre
geling zal overleg met de reeders
jpleegd worden alvorens tot eeni-
actie over te gaan.
Militaire schoenen.
De Minister van Landbouw deelt
in een circulaire aan de burge
meesters mede, dat nog een be
perkt aantal militaire schoenen be
schikbaar is. Voor het geval zij nog
voor eene nadere toewijzing van
deze schoenen in aanmerking wen-
schen te komen, moeten zij zich
voor 1 Dec. tot den liquidateur van
het Rijkskantoor voor Huiden en
Leder, Bezuidenhout 189, 's-Gra-
venhage, wenden, onder opgave
van het maximum aantal door hen
gewenschto schoenen. De nog aan
wezige voorraad zal dan naar even
redigheid onder de gegadigde ge
meentebesturen worden verdeeld.
vervoer doet het zich niet in die
mate gevoelen.
In het algemeen is het tekort aan
materieel te wijten aan de zeer
groote vraag naar wagens gedu
rende het drukke herfstvervoer, en
het gemis van een groot deel der
Nederlandsche open wagens, die
thans voor het kolenvervoer moe
ten gebruikt worden, en voorts aan
onvoldoenden voorraad van vreem
de wagens, die door wagengebrek
in naburige landen niet in grooten
getale verkrijgbaar zijn.
De spoorwegmaatschappijen
streven er echter naar om onder
de bestaande ongunstige omstan
digheden zoo goed en zoo billijk
mogelijk in de behoefte aan mate
rieel te voorzien.
UIT OOST-IN DIE.
Oogziekte als gevolg vau de Kloetrnmp.
Momenteel heerscht' een oogziekte
onder de inlandsche bevolking van
Kertosono tengevolge van het stof der
uitgeworpen aschmassa bij de Kloet-
ramp.
Voor het Marine-monument.
PLAATSELIJK NIEUWS.
TWEEDE KAMER.
Over de algemeene beschouwin
gen die tot nog toe gehouden zijn
over de begrooting, valt nog niet
veel belangrijks te vermelden. De
positie der beide militaire minis
ters is, naar het Hbl. vermeent, er
niet sterker op geworden.
De kwestie der „socialisatie" gaf
den heer Marchant aanleiding tot
een tegenaanval op den heer
Troelstra. In Nov. 1918 was de heer
Tr. geenszins de bezadigde staats
man, die thans „bestudeering" der
socialisatie vraagt en geleidelijk
en stuk voor stuk de maatschappij
veranderen wil.
Het was thans de heer Kolk
man, die den Minister van Oorlog
aanviel, van bezuinigingen noch
van legerreorganisatie was tot nu
toe iets terecht gekomen. Op be
zuinigingen drong hij alsnog aan.
Schriftelijk beantwoorde vragen
Gebrek aan spoorwagens.
Op vragen van den heer van de
Bilt betreffende het gebrek aan
spoorwagens, antwoordde dc Mi
nister van Waterstaat:
Het is den Minister bekend, dat
er tijdelijk gebrek aan spoorweg
wagens is, waaronder niet alleen
het vervoer van groenten uit
Noord-Holland te lijden heeft.
Dat tekort aan materieel betreft
in hoofdstak vervoer naar het bui'
veer het btawwrtimdwb
Bij het gisteren te 's-Graven-
hage gehouden examen slaagde
voor tweeden officier groote stoom
vaart de heer H. M. v. Beek.
De adjunct-commies H. A. van
Vliet wordt 1 Febr. a.s. overge
plaatst van 's Rijkswerf alhier naar
die te Hellevoetsluis.
Raadsvergad er ing.
De vergadering van den raad
dezer gemeente, die voor Donder
dagavond was uitgeschreven, kon
niet doorgaan doordat de vergade
ring onvoltallig was. De bizonder-
heden hieromtrent vindt de lezer
in het raadsoverzicht in dit num
mer.
De vorst en het Noordhollandsch
kanaal.
Met het oog op de groote belan
gen, voor onze gemeente verbon
den aan het bevaarbaar houden
van het Groot-Noordhollandsch ka
naal, is het gewenscht, dat nu reeds
maatregelen worden genomen om
daarin te voorzien, zoodat wij, zoo
als in vorige jaren, niet voor een
fait accompli komen te staan.
De verzending met de spoor is
reeds nu uiterst gebrekkig, en de
stremming van het verkeer te wa
ter zou voor onze afgelegen ge
meente een zeer ernstige belemme
ring veroorzaken in de toevoer
van levensmiddelen, brandstof
fen enz.
Gebedsweek.
Jll O ore I>oiidt>rdOEaVoild gehou
den samenkomst van afgevaardig
den van verschillende orthodox-
protestantsche kerken te dezer
plaatse, is besloten tot het geza
menlijk organiseeren van samen
komsten op den grondslag dei-
Evangelische Alliantie in de eerste
week van het nieuwe jaar: de z.g.n.
gebedsweek.
Door de verschillende kerkera
den zullen uit hun midden perso
nen worden aangewezen tot samen
stelling van een comité van uit
voering, terwijl nog eenige ter
plaatse bestaande religieuse ver-
eenigingen tot medewerking zullen
worden uitgenoodigd.
Aanbesteding.
Door de directie van 's Rijks
werf werd Vrijdagmorgen aanbe
steed het verrichten van eenige
onderhoudswerken aan de Marine-
Bakkerij. Ingekomen waren de vol
gende biljetten: Gebr. van Pelt
1239.—; R. N. van Os f 1297.-
Ant. v. d. Wouw 1375; J. Spruit
1390.—; J. Stheeman 1398.A.
Krijnen 1434.I. L. van Os
1625.—; W. J. Braggaar 1530.—;
O. Griek ƒ1545.—; H. Wijker
1670.J. Verheus 1860.al
len alhier.
Wlnter-Concerten Stafmuzlek.
Dinsdag a.s. zal het tweede win-
ter-concert (waarin de sopraan-zan-
jeres Marthy Veenhuizen zal op'
reden) plaats hebben. Het pro
gramma is onder de advertentiën
"in dit blad opgenomen.
Zij, die hun diploma voor het
lidmaatschap nog niet mochten
hebben ontvangen of alsnog als lid
voor dit seizoen willen toetreden,
kunnen zich daartoe aanmelden bij
de heeren C. de Boer Jr., Koning
straat, O. C. F. Jager, luit. ter zee
le kl., kazerne Onderzeedienst, A.
J. Leewens, Weststraat en G.
Tjalsma, Loodsgracht.
De Verloren Zoon.
Door de spelers, welke ln Fe
bruari van dit jaar het drama Ge
kruisigd opvoerden, zal wederom
een dergelijk tooneelspel met zang
worden gegeven.
De inhoud van het stuk is de be
kende gelijkenis uit het Evangelie
van den Verloren Zoon. In drie be
drijven worden het vertrek uit het
vaderlijk huis, het weeldeleven in
Arabië en de terugkomst van
Hamul, jongsten zoon van den
herdersvorst Helon, ten tooneele
gebracht.
In Oisterwijk, waar het als open
luchtspel en in Tiel waar het kort
geleden onder Henri Brondgeest
werd opgevoerd, had het groot
succes.
Vereenlgtng van Volkstulnhouder9
Het gewijzigde bestuur van bo
vengenoemde vereen, stelt zich
voor, de komende wintermaanden
eenige lezingen te doen houden,
over verschillende onderwerpen
den tuinbouw betreffende, door
daartoe bevoegde personen; maat
regelen te nemen tot bewaking der
tuinen en alles in 't werk te zullen
•tellen, de vereeniging tot niouwtn
bloei to br«ng«B.
Jan Feith schrijft hieromtrent
nader in het „Handelsblad". Wfj
nemen zijn betoog over:
Van verschillende zijden berei
ken mij giften van hartelijke be
langstellenden in het, in onze ma
rine-kringen gerezen plan, om een
monument te stichten ter eere van
de gedurende den mobilisatie-tijd
gesneuvelde kameraden onzer oor
logsvloot. Ook wordt mij gevraagd,
of het „Handelsblad" 0f wel ik
persoonlijk, ons willen belasten met
het inzamelen van hiertoe door
onze lezers beschikbaar gestelde
geldelijke bijdragen.
Het is beter, een en ander direct
te regelen met een der stuwkrach
ten in onze marine, die trouwens
met de zoo bizonder geslaagde na
tionale demonstratie te Vlissingen
met de Frans Naerebout-hulde, be
nevens met het onlangs gestichte
gelijknamige fonds, bewezen heeft
een goed organisator te zijn, n.1. de
luitenant-ter-zee 1ste klasse P. J.
Jager, wiens adres luidt: Onderzee
kazerne, Helder.
Aan hem drage men de gelden
af, welke ongetwijfeld ruimschoots
voor dit sympathieke doel zullen
vloeien. Bizonderheden dienaan
gaande kan men lezen in de Held.
Crt. van 18 October.
De strekking van dit feuilleton
niet slechts geschreven om een
beroep te doen op de offervaardig
heid onzer burgerij voor dit Ma
rine-monument, doch tevens, om
eens het licht te laten vallen op
onze nationale onverschilligheid,
waar het belangrijke marine-aan
gelegenheden aangaat bracht me
eenige opmerkingen van een ma
rine-officier, die gedurende de
zware mobilisatie-jaren dienst heeft
logsschepen.
gedaan op een onzer kleinere oor-
Zijn klacht is ook deze, dat het
opvallend is, hoe weinig ons Ne
derlandsche volg meeleeft met het
geen onze marine in deze moeilijke
oorlogsjaren presteerde; welk
een grievend verwijt aan het adres
van een volk, dat immers heet prat
te gaan op zijne tradities ter zeel
Ook hij beklaagt zich, dat „de
menschen aan den wal" zoo kort
van memorie blijken te zijn, waar
het gaat om bizondere dadem van
zeemans-moed. En hij vult de alge
meene opsomming van mijn ma
troos aan met nog andere rampen
ter zee, welke onze oorlogsmarine
in de jongste jaren troffen. Reeds
kort na het intreden van den bui-
tenlandschen oorlogs-toestand en
het aanvaarden door onze marine
van de verantwoordelijke taak, om
onze kust en onze, zeewegen te be
schermen tegen elk gevaar, dat van
den zee-kant mocht dreigen, viel
bij West-Kapelle bij het demontee-
ren van de eerste aangespoelde zee
mijn een zwaar ongeluk voor; de
luitenants-ter-zee Bruinsma en de
Munck benevens tien andere ma-
rine-menschen kwamen bij deze
ramp om het leven. Van de slacht
offers werd letterlijk niets" terug
gevonden.
Deze eerste indruk, spoedig ge
volgd door de mijn-ramp, waarbij
luitenant-ter-zee Luden benevens
een aantal schepelingen, behulp
zaam bij het demonteeren van een
mijn voor Vlissingen, het leven lie
ten, was sterker bij de marine dan
aan den wal.
Doch het sedert herhaaldelijk te-
rugkeerende gevaarlijke werk van
het mijnen-ruimen en onschadelijk-
maken weerhield geen enkelen on
zer zee-officiers of matrozen ooit
bij het rustig vervullen van hun
plicht.
En ziehier wat deze marine-offi
cier die mij vraagt zijn naam
onvermeld te laten, uit overweging,
dat hetgeen hij als commandant
van zijn oorlogs-bodem deed, door
tal van andere zee-officieren op
gelijke wijze werd
schrijft:
„Ik voer aan boord van H. M.'s
oorlogsbodem mijn schip
was speciaal belast met het oprui
men van drijvende mijnen. Reeds
in dien tijd was het mij zoo vaak
een ergernis dat aan alle kanten
dingen werden gemaakt voor de
soldaten en men heelemaal aan den
wal niet wist, dat er dag en nacht
buiten een schip lag met altijd het
wachtsvolk aan dek en altijd over
dag varen en mijnen vernietigen,
en '8 nachts uitkijken of er ook een
mijn aan kwam drijven.
„Vlissingen was ons station. Za
terdagmiddag gingen we naar bui
ten, bleven dan liggen even binnen
de Uiterton van het Oostgat en de
uitkijk begon; volgenden morgen
met lichtworden naar.buiten langs
de vuurschepen „Schouwenbank"
en „Noord-Hinder", uitkijken naar
mijnen en zoo noodig deze ver
nietigen.
„Voorgeschreven stond, een af
stand te houden van ruim driehon
derd meter en menschen verdekt
opstellen. Beide dingen waren ech
ter onmogelijk; met beweeglijk wa
ter moest men heel wat dichterbij
komen. De eerste mijn kostte ons
bijna 600 geweerpatronen; later
werd dit minder, doch wij gingen
ook hoe langer hoe dichter bij. Een
springende mijn ten gevolge van
ons schieten hebben we echter
nooit gehad, gelukkig 1
,Met donker kwamen we weer bij
de Uiterton en daar begon de
wacht weer.
„Eens op een avond nei toen we
voor anker lagen, kwam er nog een
mijn naar binnen drijven; de sloep
werd gestreken, en daar het vlug
donker werd, gingen we met de
sloep steeds dichterbij, al maar
schietende. De mijn wilde echter
niet zinken. Op een goed oogenblik
lagen we geen vijf meter van die
mijn af. Eindelijk ging het ding
nur beneden. Maar toen w*« er
ook geen daglicht meer te beken
nen en haalden we met behulp van
een sleepboot tegen den zware®
stroom in, nog ons schip.
„lederen Vr^dagmiddag ging het
schip naar Vlissingen, kwam daar
tegen donker aan, een deel der
menschen mocht dan tot negen uur
naar den wal, den volgenden mor
gen vroeg kolenladen en in den
middag weer naar buiten. Novem
ber, December en Januari waren
bar koud, de uitkijken 's nachts
werden om het uur afgelost, de of
ficieren stonden telkens hunne vol
le vier uur op de brug.
„Het werk leverde weinig aan
genaams. Maar volkomen moet ik
erkennen, dat wjj weinig gemop
per hadden en kuren of kunsten
van angst kwamen nóóit voor."
Tot zoover dit eenvoudige ge
tuigenis van een onzer actieve
zee-officieren.
Er ligt een stil verwijt in zijn
opmerking over dat zekere gebrek
aan mee-leven vanwege „de men
schen aan den wal".
Ziehier nu echter een gelegen
heid, om „van den-wal" te toonen,
hoe het kranig optrede® onzer ma
rine ons na aan het hart ligt.
Want het wordt aanstonds wéér
November, December, Januari;.
het wordt wéér ijzig buitengaats;.
en toch zal het uitkijken 's nachts
nog moeten voortduren, de ma
trozen voorop, de officieren op de
brug.
Want het mijnen-gevaar is nog
steeds niet afgewend, en voor onze
herleefde vrije scheepvaart en
voor de veiligheid van onze kust
en reede Is hét noodig dat onze
kranige marine hare patrouille-
diensten vooralsnog niet staak!
GEMENGD NIEUWE
(phH. drj met verzoek om opgave
wat een advertentie in zijn blad
kostte, waarbij hij zijn werkkraoht
aanbood Ln een laboratorium. Het
schrijven gaat dan voort:
>38 «en advertentie-bureau hier
ter stede (Weenen) heb ik naar den
prijs geïnformeerd en kreeg ten
antwoord: M Kronen! By de
schier tot vertwijfeling leidende
noodtototaed van vele intellec
tueel kringen in Weenen, Js het
mfj abri ■♦gélflr dit hooge bedrag
te brtrtw."
WoarHR, »en droevig beeld
det «jets:
Telefoneeren zonder draad.
De heer H. Veenstra, secretaris
der afd. den Haag van de vereeni
ging voor radiotelegrafie, schrijft
het volgende aan de „N. R. Ct.":
Uit het laboratorium der Ned.
Radio-Industrie, alhier, wordt te
genwoordig geregeld draadloos ge
telefoneerd. Voor dit doel is daar
opgesteld een radio-telefonle-
zendstation, voorzien van een Phi-
lips-Ideezet-zendlamp. De door
deze installatie uitgezonden ge
sprekken en door middel van een
gramofoon gereproduceerde mu
ziekstukken zijn op een ontvang-
inrichting, voorzien van een an
tenne, reeds sedert weken goed te
hooren.
Het is mij thans echter gelukt,
deze telefonie ook te ontvangen
geheel zonder antenne, n.1. met
een eenvoudig samengesteld ont
vangapparaat, verbonden aan een
draadraam van slechts 61 centime
ter in 't vierkant. Tot nog toe wer
den deze kleine ramen hier slechts
gebruikt voor de ontvangst van
draadlooze telegrafie, doch door
eenigszins gewijzigde constructie
blijken zy ook zeer goed bruikbaar
voor het ontvangen van draadlooze
telefonie, niettegenstaande aan de
ontvangst avn telefonie meer
technische bezwaren verbonden
zijn.
De proeven werden genomen
met slechts één Philips-Ideezet-
ontvanglamp, zonder eenige ver
dere versterking. De muziek van
de gramofoon op het zendstation
is duidelijk te hooren, zelfs met de
telefoon op eenigen afstand van
het oor. Ook is het mogelijk de
stem van dengeen, die op het zend
station in de microfoon spreekt,
goed te herkennen, hoewel het
zenden met betrekkelijk klein ener
gie geschiedt.
De geheele ontvanginrichting
1 kan zonder meer op een klein sa-
mü lontafeltje geplaatst worden en Is
verricht, mu op e|ke plaata ta hui8
te gebruiken, terwijl deuren en
vensters gesloten zijn.
Het ontvangapparaat kan ook
zeer goed in een auto geplaatst
worden en het is mij gelukt, ter
wijl de auto met een flink gangetje
reed, de muziek van de gramofoon
te hooren 1 Zoodat het technisch
reeds mogelijk is geworden, met
een auto door de stad rijdende,
draadloos-telefonische verbinding
met een bepaalde plaats te onder
houden 1
De moord ln den Noorder-IJpolder.
De Rechtbank te Amsterdam
deed Donderdag, onder groote be
langstelling van publiek en balie,
uitspraak 111 de zaken tegen:
lo. den 18-jarigen kantoorbe
diende Dirk Johannes Hendrikus
Snijder, beklaagd van valschheid
in geschrifte en oplichting, subsi
diair het opzettelijk gelegenheid
verschaffen tot het plegen van op
lichting;
2o. den 33-jarigen behanger en
stoffeerder Willem Visser, be
klaagd van moord, subsidiair dood
slag, op den 13-jarigen Dirk van
Leeuwen op 10 Mei 1.1. In het Oost-
zanergat gepleegd.
De rechtbank verklaarde Snij
der schuldig aan valschheid in ge
schrifte en het opzettelijk gelegen
heid verschaffen tot het plegen
van oplichting en veroordeelde
hem tot acht maanden gevangenis
straf. Het O. M. had tegen hem
geëischt dezelfde straf, dochmet
aftrek der preventieve hechtenis.
Visser werd door de rechtbank
schuldig verklaard aan moord en
veroordeeld tot twintig jaren ge
vangenisstraf. Het O. M. had le
venslang geëischt.
Tijdbeeld.
De uitgever van een onzer perio
dieken ontving «en schrijven van
e«Q Eostenrqkwfe aaorganl«u»
•FORT.
Voetbal.
Programma voor morsen.
N. V. B. 8e klaaee E.
Helder—D. W. 8.
Purmersteijn—Q. 8. G.
Steeds VoorwaartsN. O. 8.
H. S. V.H. B. C.
N. H. V. B. le klaeee JL
V. A. F. C.—Concordiaan.
Afd. Helder.
W. L K. IIHelder III.
HelderD. W. 8.
„Helder" speelt morgen zijn zesden
thuiswedstrijd, ditmaal tegen D. W. S.,
nwmner laatst van de afdeeling, waar
in Amsterdam onder protest van
verloren werd met 2—1. Van dit protest
hebben we nog niets officieels verno
men. Zaak ia het, dat H. nu een beter
figuur zal slaan en we verwachten dan
ook wél, dat ze zich tegen deze club
nu van een betere zijde zullen laten
zien, temeer daar de ploeg sterk voor
den dag komt, en een nieuwen keeper
probeert, terwijl N. N. recht» achter zal
spelen, ee* plaats, die hem wel toever
trouwd is. Vermoedelijk zal Helder als
volgt uitkomen:
Houwaert
H. N. Duinker
Bok Tl ossen Veraluij#
Alberte Peters Seldorbeek Prlne Baalt
Reserves zijn Jurg en Jongbloed.
Aanvang l uur.
V. A. W. C.CoxeordiooH.
Zondag «peelt G. haar Jen uitwed
strijd. I» Alkmaar moet gespeeld wor
den tegea V. A. F. O., ook een nieuwe
combinatie. C. vertrekt met 4 invallen),
oa voor 4ea doelman, wat niet erg be
moedigend In. Toeh hopen we, dat de
Heldereeke olob, ondanks deze handi
cap, hokt beate beentje zal voorzetten,
om zoo eervel mogelijk uit den strijd
te komen. Ale er met het noedige vuur
gespeeld wetdt, kan er nog heel wat
gebeuren.
Nog zij vermeld, dat de naam der
vereeniging op loet van het Bestuur
der N.-H. V. "B. veranderd ie in
-N.tr»." UHe*wediep").
in Uw
DfCEEOY»».
Genekte Redactie!
Verrookt beleefd eenige plaatsruimte
3«d, bU voorbaat onzen dank.
tedeUjk Muziekkorps."
Het bestuur van bovengenoemd korps
wendt zich lange dezen weg tot de in
gezetenen vin Den Helder met een
verzoek om «tenn.
Wegens belangrijke uitbreiding van
het ledental le.aanschaffing van Instru
menten noodig es. aangezien de Inkom
sten der vereeniging niet toereikend
zijn om hi die b«hoeft« te voorzien,
wenden wij ons tët U, medeburger»,
omi te helpen en Maar Vermogen te wil
len bijdragen.
Tot ons genoegen kuhnon wij mede-
deolon, dot de Directie van „Casino"
reóda iz voorgegaan, door de zaal op
20'November a.s. belangeloos ter onzer
beöehikking te etellen voor een door
onfce vereenlgiog op dien dag te gevon
coneert, Voorbij bet hier zoo gunétig
bekend staande Dubbel Mannenkwartet
„later Koe", ehder directie van den
heer Leewene eveneens zijne mede
werking geeft. Het batig saldo dezer
uitvoering m»l worden bestemd voor
aankoop van hurtrumenten.
Voor 4H aeméert zullen (behouden»
eetemmtaeg ra* de autoriteiten) door
een doJMt-eemdtd toegangsbewijzen te
gen matigen prtj» worden aangeboden,
terwMl teder, die ons steunen wil, kan
inteekewrn ep iteunlljsten. Elke gift,
hoe kiel» eek, 1» welkom.
Gezien het feit, dat wij altijd bereid
zijn roer liefdadige doeleinden steun
te verleenen, vertrouwen *H, dat Uwe
gaven rHkeltjk «uilen toevloeien, opdat
wij in de gelegenheid worden gesteld
tot de Uitbreid heg over te gaan.
bet bestuur voornoemd,
J, ESSELMAN.
irtn*inu«arrEN.
De twe*8e luitenant H. M. van Oor
schot wordt op 15 dezer overgeplaatst
van hst tat^octie-bataljon te Kampen
bij het ïle rep, infanterie te den nelder.
Door den Inspecteur der Infanterie
is, aan den commandanten der korpsen
eene opgave gevraagd van het over
compleet en Incompleet aan kader bo
neden den rang van officier.
Er is een zéér groot incompleet aan
sergeanten en korporaals.
Bij beslissing van den Inspecteur der
Infanterie is de tweede luitenant J. D.
J. CouVée, van het 21e reg. infanterie
te den Helder, op 15 dezer overge
plaatst bij het Instructie-bataljon, in
garnizoen te Kampen.
De dienstplichtigen der lichting 1919,
die, in het tijdvak v&n 1 tot 5 October
1918 zijn ingelijfd bij de vesting-artil
lerie, worden op 15 dezer huiswaarts
gezonden.
Bij beschikking van den Min. van
Oorlog ls aan den dienstplichtige der
lichting 1919 E. H. Broekema, van het
21» reg. infanterie te den Helder, ver
lenging van uitstel van eerste oefening
verleend tot het tijdvak, waarin moe
ten worden Ingelijfd de dlenstplichti-
geri der lichting 1921, toegewezen aan
het eerst in te lijven gedeelte.
Onderzoek voorgeoofendheid.
I?e lo telingen, die door ziekte ver
hinderd waren deel te nemen aan het
in begin November JJ. gehouden onder
zoek naar de voorgeoefendheid ter
verkrijging van het bewijs, bedoeld in
art. 70 der Mllltlewet, rechtgovende op
een verkorting van twee maanden
militledlebst, kunnen zich vóór 1 De
cember »-S. wenden tot den Inspecteur
der Infanterie te 'e-Gravenhage met
het venoek om alsnog in de eerste
helft van December het onderzoek te
ondergaan. Dit nii-onderzoek wordt go-
houden op de dagen in de garnizoens
plaat», deer veer»» Molen Inspecteur te
Wepele*.