HELOERSGHE COURANT
Tweede Blad.
J. J. H. KOOPMAN,
COSTUUM
WESTSTRAAT 17.
VAM ZATERDAG G DECEMBER 1919.
DE KRUISERS WEER OP DE
BEGROOTING?
Een emotioneerend gerucht.
Dc schrijver van het Kameroverzicht van
Ie „N. Rott. Ct." zegt over de zitting van
Vrijdag o.m.:
Er waren niet zoo heel veel afgevaardig
den opgekomen, maar die er'waren, geraak
ten op een gegeven moment zoozeer in op
winding, dat het geroezemoes en gepraat
hem, die even de oogen sloot, aan een over
volle vergadering zou doen denken. Geen
wonder! Het nieuwste bericht betreffende
het ietwat Kameleontische beleid van mi
nister Bijleveld schudde ook den meest' in-
dolenten afgevaardigde voor een oogen-
blik aangenomen, dat er zulken zijn vol
komen wakker. In de pa"Uze schijnt de be
spreking van dit sensatie-wekkende bericht
,op levendige wijze te zijn voortgezet; al
thans ook na hun terugkeer in de vergader
zaal bleven de leden aanvankelijk van deze
zaak' vervuld. Allengs werd het echter weer
rustiger en toen tegen half drie de minister
van marine de Kamer binnenstapte, was de
crisis-stemming (die echter over enkele
dagen, bij de behandeling van de begroo
ting, wel weer kan herleven) verdwenen.
Aanstpnds stevende de heer Hugenholtz op
den minister af; wat later interviewde mr.
Van Beresteyn hem. Veler belangstelling
conceHtreerdc zich op den bewindsman, die
zich nochtans zoo bescheiden mogelijk door
de Kamer bewoog. Allerlei fantastische
verhalen deden onder de Kamer.leden de
ronde; zelfs werd beweerd, dat de minister
zijn aanvankelijke kentering (welke nu weer
door een nieuwen draai is gevolgd) aan een
„visioen" had toegeschreven. Het zal wel
niet waar zijn, maar dit praatje teekent de
situatie: „ingevingen" moeten de deskundi
ge kennis vervangen. Wij voorspellen nog
vinnige discussiën, als straks de^Marinebe-
grooting aan de orde komt, en de mogelijk
heid is niet uitgesloten, dat zoowel vele
voorstanders al3 tal van tegenstanders van
kruisers den minister hun vertrouwen op
zeggen. De kwestie van de verdediging ter
zee zal dan echter wil men een onzuivere
stemming vermijden gescheiden moeten
worden gehouden van de beoordèeling van
het staag-wisselend „beleid" van dezen mi
nister. Met welke verwachtingen sommige
afgevaardigden de behandeling van de ma-
rinebegrooting tegemoet zien, blijkt o.a. uit
een drastische beeldspraak van één hunner,
die de begrootingsdiscussie met een voet
balwedstrijd, den minister van marir.e zelf
een voetbal vergeleek.
hetwelk toepasselijk is op het op te richteaa
marine-monument, ten bate waarvan be
doelde voorstelling wordt gegeven.
Kathleen Parlow.
Concert 8 December.
Men verzoekt ons mede te deelen, dat de
programma-verkoop geheel zal geschieden
ten bate der noodlijdende Weener kinderen.
Op een mijn geloopen.
Het Amerikaansche stoomschip „Liber
ty" is nabij Ameland op een mijn geloopen.
Het schip ligt <".p 6 vadem ten ankei
De sleepboot „Drente" is ter assistentie
vertrokken.
De Deensche viermaslschoener „Kon-
gedybet" is alhier aangekomen teneinde het
lijk van den indertijd hier achtergebleven
en in het hospitaal gestorven tweeden stuur
man aan boord te nemen. De weduwe van
den overledene is hedenmiddag per trein
'alhier aangekomen; het schip i9 vervolgens
naar Brunsbüttel vertrokken.
Aflossing „Haaks".-
Door het stormweer kon de aflossing van
het lichtschip „Haaks" gisteren niet plaats
hebben. Slechts 4 man konden overgebracht
worden. Heden zou opnieuw getracht wor
den de bemifnning af te lossen.
Uit het Politie-rapport.
Woensdagmorgen j.1. ten omstreeks 9 ure
reed een landbouwer uit Kocgras met een
wagen, waarvoor twee paarden waren ge
spannen, over de Achterbinnenhaven, toen
een der dieren begon te slaan, waardoor het
andere schichtig werd en beide op hol sloe
gen. De voerman viel van den bok en het
span rende in wilde vaart langs de Achter-
binnenhaverf, de Achtergracht Z,Z. en de
Achtergracht W.Z. tot aan de kerk, alwaar
het door een voorbijganger tot staan werd
gebracht. Persoonlijke ongelukken vielen
niet voor, dan dat de voerman zich niet
ernstig aan handen en beenen verwoedde.
Een kruk van een handwagen, die aangere
den werd, brak «1 eenige boomen aan de
grachten werden ten deele ontveld.
Maandag j.I. is door de politie alhier aan
een rechercheur uit IJmuiden op diens ver
zoek assistentie verleend en is de alhieT wo
nende visscher T. IC. aangehouden. Hij werd
verdacht goederen van een stoomtrawler te
IJmuiden ontvreemd te hebben. Nadat een
gedeelte dezer goederen, zijnde kleedingi
stukken, te zijnen huize waren gevonden en
in beslag genomen, is de man, die bekende
het nog ontbrekende te IJmuiden te hebben
verkocht, door den rechercheur daarheen
overgebracht.
Jongstleden Dónderdagvoormiddag is uit
een voor eene woning aan het Havenplein
onbeeerd staanden kinderwagen een kuisen,
grijs van kleur met roode bloemen, ont
vreemd.
Ingezonden mededeellng.
DAMES-KLEEDERMAKER, - BONTWERKER.
van prima Engelsche stof
in blauw en zwart, met
zi|de gevoerd, f 100.
werden kortgeleden toegelaten tot de Far
Eastern Conference.
Nederland en België.
Plet „Hbld." verneemt, dat de regeling
met België tot herziening der tractaten van
1839 haar beslissing nadert, er zijn nog
slechts details te,.regelen. In hoofdzaak is
alles reeds uitgemaakt en wel in een voor
ons zeer bevredigenden zin. Men kan er
zich echter wel op voorbereiden, dat zeker
deel van de Belgische pers eerlang weer
fanfares zal doen hooren om den critischen
geest van het Belgische volk te verdooven,
maar daardoor late men zich niet veront
rusten.
Wij kunnen hier bijvoegen, dat er ook
geen reden tot ongerustheid is ten aanzien
van de uitdrukking „op dit oogenblik"^die
Minister Ruys onlangs bezigde met betrek
king tot de vraag, of er militaire afspraken
met België worden gemaakt. Tot geen en
kele militaire afspraak hebben onze gede
legeerden zich laten vinden.
Een telegram van Havaa-Reuter uit
Brussel, dd. 5 Dec. meldt:
Betreffende de bespreking te Parijs over
de hernieuwing der verdragen van 1839 ver
klaart men in officieele kringen, dat er zoo
goed als overeenstemming verkregen is met
Nederland op economisch gebied, maar wat
de militaire quaesties aangaat, geeft België
niets toe. De waarborgen moeten voor dit
land gevonden worden onder toezicht der
naties. In afwachting daarvan is België er
voor, dat men zich houdt aan de garantie
van 1839.
Reorganisatie van het leger.
In de Memorie van Antwoord op de Oor-
logsbegrooting ontvouwt de Minister zeer
uitvoerig zijn reorganisatieplannen. De be
doeling is o. m. de legersterkte op voet van
oorlog geleidelijk terug te brengen tot 200
duizend man, verkregen door elf lichtingen,
n.1. zes leger-, twee reserve- en drie land
weerlichtingen.
Voorts bestaat het voornemen den eer
sten oefentijd voor onbereden wapens terug
te brengen op ze3 maanden, voor de cava
lerie op 18 maanden en voor de overige be-
eden wapens 12 maanden. Deze regeling
van oefentijd geeft een besparing van ruim
3l/, millioen. Den zesmaandschen eersten
oefentijd wil de minister verbinden met een
drie-ploegenstelsel. Voor de onbereden
wapens zullen worden voorgesteld twee
herhalingsoefeningen, elk van drie weken;
en voor de bereden wapens een van drie
weken.
De minister wil brgken met het stelsel,
dat de mobilisatieverbanden reeds in vre
destijd volledig bestaan en stelt daarvoor
in de plaats instructieecholen. Uit elke
ploeg infanteriemilitie worden acht procent
aapgewezen als administratietroepen voor
het verrichten van huishoudelijke bezighe
den, tien procent wordt aangewezen voor
kaderopleiding. De minister verwacht van
zijn stelsel van kaderopleiding belangrijke
inkrimping van het beroepskader en een
bezuiniging van ongeveer 7 millioen.
De minister is voornemens van de veld
en de vesting-artillerie één wapen te maken,
bestaande uit regimenten in brigadeverband
en een regiment kustwachtartillerie, wél-
licht onder te brengen bij het departement
van marine, 's Ministers stelsel beoogt
voorts invoering van het tweemaanders
stelsel voor onbereden wapens met voor
oefeningen buiten het leger en beperking
van de landweer. Verder bezuinigt de mi
nister o.a.^op den vliegdienst, de autotractie,
de bouwwerken, de legerpaarden en andere
uitgaven.
Argentijnsche boter.
De hooge winkelprijs van de boter, ƒ3.70
per K.G., heeft het gemeentebestuur van
Amsterdam aanleiding gegeven tot overwe
ging van de Vraag, of het mogelijk zou zijn,
uit het buitenland, ,met name Argentinië,
eene goede, doch goedkoopere botersoort
ten behoeve van de gemeente te doen in
voeren. In verband hiermede is reeds op
dracht gegeven voor den aankoop en de
verscheping van een proefzending Argen-
tijnsche boter, die binnen eenige weken
wordt verwacht. De prijs van deze boter zal
ongeveer zijn 3 per K.G. voor den consu
ment. Deze proefneming zal, ten verkoop
aan het publiek, over een aantal winkels
worden verdeeld. Mocht blijken, dat het
publiek deze boter tegen dezen prijs
wenscht te koopen, dan zal tot de bestelling
van een grootere hoeveelheid worden over
gegaan.
Stoomschip gezonken.
Het Amerikaansche stoomschip „Ker-
wood" is blijkens een Donderdag uit Ham
burg ontvangen telegram, op 2 Dcc. ter
hoogte van Terschelling op een mijn geloo
pen en gezonken. Het schip is in tweeën
gebroken en ligt in diep water. De beman
ning, die in de scheepsbooten had plaats
genomen, werd door ?cn Duit$ch visschers-
vaartuig naar Emden gebracht, vanwaar zij
later naar Hamburg vertrok.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van 4 December.
Bij de algemcene beschouwingen over
een wetsontwerp tot wijziging van de wet
op het middelbaar onderwijs houdt de heer
VandeBilteen pleidooi ten gunste van
het ontwerp, dat o.a. afschaffing wil van
het.Fransch als toelatingseisch. Hierover
wordt nog door anderen gedebatteerd, doch
onzerzijds valt hierover niets te vermelden.
Begonnen wordt voorts aan het Hoofdstuk
Arbeid cfer Staatsbegrooting.
Des avonds o.a. Financiën. Hierbij dringt
de beer Ter Hall aan op bezuiniging ten
opzichte van de departements-ambtenaren.
Aan 30 bureaux in Den Haag waren in 1909
1453 ambtenaren werkzaam, in 1919 2139
met een totaal aan salarissen van respect.
2.997.056 en 4.436.000. De heer J. t e r
Laan houdt een pleidooi tegen politieke
overplaatsingen, daarbij gesteund door den
heer Oud, die tevens.vraagt of er nu eens
wordt gedacht aan het aanslaan in de be
lasting van den Duitschen ex-keizer.
Minister De Vries antwoordt, dat de
belasting-administratie hieromtrent aange
schreven is', en wat den heer Ter Hall be
treft: de Minister heeft de overtuiging, dat
aan de bureaux buitengewoon hard gewerkt
wordt, maar tal van wetten brengen veel
werk mede. Uitvoerig beantwoordt de Min.
de opmerkingen van den heer Ter Laan.
De verhoogde spoorwegtarieven.
In het laat9t verschenen nummer va» de
„Economisch-Statistische berichten" gaat
Hd. na, of de enorme verhooging der
Spoorw®g-tarieven inderdaad noodzakelijk
is met het oog op de bedrijfsinkomsten. Hij
beantwoordt die vraag in volkomen beves
tigenden zin. De schrijver wijst er op, dat
de Staatscommissie van 1908, die rappor
teerde omtrent den financieelen toestand
van het spoorwegbedrijf hier te lande, van
de veronderstelling uitging, dat de bruto's
in 1918 na een progressieve stijging, tot
ruim 80 millioen zouden kunnen oploo-
pen. In werkelijkheid hebben de ontvang
sten in 1918 120.23 millioen bedragen,
dus 50 meer dan de Staatscommissie had
geraamd. Voor den rentelast kwam de Com
missie tot een vermoedelijk bedrag van
13-35 millioen voor 1918. In werkelijkheid
is dit cijfer 11.46 millioen gebleken. De
ontvangsten zijn dus veel hooger geweest
en de rentelasten belangrijk lager dan de
Commissie aannam. Ondanks deze beide
gunstige factoren heeft echter de Staat in
de laatste jaren belangrijke bedragen moe
ten bijpassen, over 1918 ruim 4 millioen.
Dit is, te wijten aan de buitensporige stij
ging der exploitatiekosten, die sedert 1908
per jaar per kilometer meer dan verdubbeld,
per treinkilometer zelfs verviervoudigd zijn.
In hoofdzaak ligt de schuld hiervan bij de ex
orbitante stijging der kolenprijzen en der
personeelkosten. Hiervan zijn de laatstge
noemde het meest bedenkelijk. Immers zul
len de kolenprijzen op den duur allicht niet
op de tegenwoordige hoogte blijven. Van
de personeelkosten valt §<&ter het omge
keerde te vreezen, zij zullen zich, ook rela
tief, in sterk stijgende lijn blijven bewegen.
Nog pas hebben de maatschappijen de voor
genomen plaatskaartenbelasting afgekocht,
door een verzwaring Jiarer pensioenlasten
op zich te nemen.
De bedoelde verzwaring van den jaarlijk-
schen pensioenlast wordt daarbij voor 1920
reeds op tenminste 1.650.000 geschat,
dpch tevens wordt daarin terloops medege
deeld, dat de onlangs tot stand gekomen
loonsverhooging, welke dus nog niet in het
verslag over 1918 en den bovengenoemden
exploitatie-coèfficient Is tot uitdrukking ge
komen, pl.m. 20 millioen bedraagt, en het
totale loonbedrag daardoor reeds tot
56.200.000 is gestegen, welk loonbedrag
nog met 3 millioen zal stijgen door de in
gang zijnde invoering van den wekelijk-
schen rustdag, eene schatting, welke nog
vrij matig schijnt, indien men bedenkt, dat
volgens de mededeeling van den Minister
König bij de bespreking in dc Tweede Ka
mer in het voorjaar van den toestand van
het spoorwegpersoneel, deze invoering al
leen reeds eene vermeerdering met pl.m.
2400 man eischt. Wanneer men nu voorts
in het oog houdt, dat tegen einde 1920 reeds
weder eene nieuwe herziening der loonre
geling is toegezegd en dat de invoering van
den 8-urigen werkdag ook voor het spoor
wegpersoneel voor de deur staat en denkt
aan de uit dat alles wederom voortsprui
tende nieuwe pensioenlasten, dan is er een
groote dosis optimisme noodig om een ver
laging van den exploitatie-coèfficient te
verwachten.
Daarnevens kan een stijging van den ren
telast, te sterker na de relatieve daling der
laatste jaren, niet uitblijven.
Immers valt een groote achterstand in te
halen, zoowel wat het rollend materieel be
treft, waarbij bovendien op eene ondersteu
ning van het wagenpark met buitenlandsch
materieel zooals voor den oorlog, niet meer
valt te rekenen, ab wat aangaat de uitvoe
ring .van werken, ten aanzien waarvan de
destijds door de meergenoemde Staatscom
missie geconstateerde achterstand nog
geenszins is ingehaald, veeleer verergerd.
De bedragen, welke thans voor de vele
noodzakelijke stationsverbouwingen, als te
Gouda, Leiden, Hilversum, Apeldoorn,
Groningen, Arnhem, enz. en voor de ver
sterking en verdubbeling van spoorweg
bruggen en voor de oplossing der reeds zoo
lang hangende Utrechtsche, Rotterdamsche
en andere stationskwesties noodig zijn, ge
ven cijfers om zelfs in de tegenwoordige
tijden van te duizelen.
Wanneer dan tenslotte wordt bedacht,
dat de maatschappijen voorshands het voor
dit alles benoodigde geld niet meer tegen
de rente zullen kunnen verkrijgen, waarop
zij tot dusverre het grootste deel harer lee
ningen hehfcen geplaatst, dan 6chijnt met al
het bovenstaande de bewering, dat de tarief-
verhooging niet ongemotiveerd is te achten,
voldoende gestaafd.
Niet alleen echter van tariefverhooging
zal hulp mogen en, vooral hier te lande,
kunnen worden verwacht. Ingrijpende
maatregelen tot bezoiniging op de exploi
tatiekosten zullen waarschijnlijk noodig
zijn.
Electrificatie van drukke lijnen, wijziging
van de zeer gebrekkige en veel personeel
eischendc wijze van beremming der goede
rentreinen, vereenvoudiging van het 3-klas-
senstelsel, waardoor op vele lijnen veel on-
noodig dood gewicht wordt meegesleept,
zouden zeker eene aanzienlijke besparing
op kolen- en personeelkosten geven.
Met 1 Januari a.s. neemt de vordering
der spoorwegen en daarmede de Staatsga
rantie een einde.
Met belangstelling zal zijn af te wachten
of het dan voor het eerst op eigen krachten
aangewezen vereenigde bedrijf der Nederl.
Spoorwegen in staat zal zijn den moeilijk
heden het hoofd te bieden, dan wel gebruik
zal moeten maken van het gedurende de
vorderingsjaren uitgeschakelde recht om bij
al te slecht rendement het bijltje er bij neer
te leggen.
INGEZONDEN.
De vrouw als staatsburgeres.
Mr. de Visser, de minister van Onderwijs,
la nog aoo fcw&ad niet meent het juiai goed
met de Nederlandsahe vrouwen. Ja heusahl
In plaats toch, dat wij, nieuwe Btaatsburge-
ressen, in sfwaohting van ons klesbiljet een
paar jaar werkeloos (althans wat ons poli
tieke leven betreft) zouden toekijken, geeft
hij ons met zijn nieuwe onderwijswet volop
gelegenheid ons te trainen en den mannen
te laten zien, welk een groote macht het
vrouwelijk kiezerscorps weldra csal bezitten.
Wat tooh wil mr.«de Visser?
In een paar woorden ls zulks te zeggen:
achterstelling van de vrouw bt! den man.
Immers, in art. 29 van het kortelings inge
diende ontwerp lager onderwijswet wordt in
alinea 1 een misstand bestendigd, die al 40
jaar bestaat en in alinea 2 dreigt een groot
nieuw gevaar.
Wat behelst de gewraakte alinea 1?
„Wanneer de school in verscheidene klas
sen verdeeld la, wordt het onderwHs in de
laagste klassen hij voorkeur aan onderwijze
ressen, dat in de hoogste, behalve in de meis
jesscholen. hg voorkeur aan onderwijzers op
gedragen.*4
Wordt des» beperkende bepaling wegge
nomen, dan zeil toch in de toekomst het on
derwijs in de laagste klassen meestentijds
aan de onderwijzeres toebedacht worden,
dooh dan kan de vrouw, die geschiktheid
bezit in hoogere klassen op te treden, ook
daar geplaatst worden. Zeker, ln de lagere
klassen, in de zoo belangrijke en zware leer
jaren, is de vrouw de bi) uitstek geschikte
onderwijzer maar dan een algemeen ont
wikkelde, een vrouw gelijkstaand met de
mannelijke collega's. En zoo komen we dan
vanzelf tot alinea 8, het groote gevaar, dat
èn onderwijzeres èn kind in de toekomst
dreigt, hetwelk luidt:
„Het onderwijs in de laagste paar leerjaren
of aan scholen met tree leerkrachten in de
laagste drie leraren, wordt zoo eenigazlna
mogelijk aan h u 1 p-onderwftzeressen opge
dragen."
Wat is no die h u 1 p-onderwtjzerea van
mr. de Visser? Een vrouw met de opleiding
van een bewaarachoolonderw^zerea, dus nog
niet eens de bevoegdheid ven een gewone on
derwijzeres zonder hoofd- of taalaetee, een
vrouw alzoo van minder algemeene ontwik
keling, die, wat kennis betreft kan achter
staan bij een leerling der hoogste klas.
Wordt nu deze onderwijswet aangenomen,
dan zal ook voor de volledig bevoegde onder
wijzeres op den duur minder toekomst zijn.
Van alle tweemansscholen, waarschijnlijk ook
van de meeste driemanasdholen zal de in ont
wikkeling met een onderwijzer gelijkstaande
onderwijzeres geheel verdwijnen, zal men in
vele streken, vooral op 't platteland, slechts
één type van onderwijzeres kennen, n.1. de
minder ontwikkelde en slecht gesalarieerde
h u 1 P-onderwijzeres. Dat zal dan de vrouw
worden, die de zoo olterSÉ moelelflfcè leerja
ren, de leerjaren, waarvan in zekeren zin de
toekomst van het kind afhangt, voor haar
rekening krijgt
Nederlandsohe denkende vrouwen, staats
burgeressen, la dat billijk èn tegenover de
vrouw èn tegenover het kind? Neen, niet
waar 1
Daarom allen aan het werk, gfeunt de actie,
die gevoerd wordt tegen dit noodlottig arti
kel, staat als één vrouw pal tegen deze pelee-
dlglng een groot deel der werkende vrouwen
aangedaan en helpt zorgen, dat deze wet,
die weldra is behandeling zal genomen wor
den, niet tot uitvoering kom! 't Geldt 't be
lang van de vrouw van elke richting, Iedere
vrouw kan en moet dus deze actie steunen,
omdat ze vrouw is.
G. v. cL HULST—HEEROMA
LAATSTE BERICHTEN.
Op een mijn geloopen.
Nader wordt omtrent het etoomsehip
„Liberty" gemeld:
Gisteren seinde het Amerikaansche s.s.
„Liberty" draadloos om hulp, het stoomschip
was op een mijn geloopen, na aanvankelijk
een verkeerde plaats te hébben geseind
werd de werkelijke plaats opgegeven in het
gevaarlijke gebied. Van hier werd gevraagd
aan Terschelling om sleepbooten on de red
dingboot, uit te zenden; toen deze uitgegaan
waren, kwam bericht dat het e,s. naar Ame
land stoomde, met het gevolg dat de sleep
booten en de reddingboot onverrichterzake
terugkwamen. Intusschen riep het schip
weer om hulp, waarop van hier de sleepboot
„Drenthe" werd' uitgezonden en aan Ter
schelling gevraagd de reddingboot nogmaals
te sturen.
Er ls bericht ontvangen dat de redding
boot b(t belde deelen van het intusschen ge
broken schip is geweest. Het is nog onbe
kend of de bemanning gered kon worden.
Een stuk van het schip is gestrand buiten de
•branding op Ameland. Het andere stuk
drijft voor het Friesche zeegat.
Ameland, 6 Deo. Beoost m Buren zit een
groot stoomschip op het strand. Dwars van
Buren drijft ook een wrak. De reddingboot
is vertrokken. Nadere bijzonderheden ont
breken.
De „Nieuwe Courant" schrijft naar aan
leiding van dit gerucht:
Wellicht zal men dit zoo moeten begrij
pen, dat de minister aan de kruisers in aan
bouw een andere bestemming wil geven.
Het bezoek, dat hij bracht aan de werf, be
doelde, zoo hoorden wij, een onderzoek, of
dit mogelijk was. Door betrekkelijk geringe
wijziging zou men, zoo schijnt een advies
van technische zijde te hebben geluid, van
deze kruisers moederschepen voor onder
zeeërs en vliegtuigen kunnen maken.
De club van anti-revolutionnaire Kamer-
ledenjieeft gisteren een vergadering gehou
den, waarin ook de Minister van Marine,
mr. Bijleveld, aanwezig was.
(Corr.-Bur.).
PLAATSELIJK NIEUWS.
De adj.-commies bij 's Rijks werven
H. A. van Vliet is met 1 Jan. overgeplaatst
van Willemsoord naar Hellevoetsluis.
Te 's-Gravenhage slaagde voor het
voorloopig machinisten-diploma de heer A.
IT. Koster alhier.
De commies bij 's Rijks werf te Helle-'
voctsluis C. van der Keilen wordt 1 Febr.
a.s. voorloopig belast met de betrekking
van griffier bij die werf, ter vervanging van
den heer D. W. van Braambeek, die met
genoemden datum chef van den magazijns-
dienst aldaar wordt.
R.-K. Militairen.
Door dc Paters Redemptoristen zal voor
dc alhier in garnizoen zijnde militairen eene
missie worden gehouden in de R.-K. Kerk
aan de Nieuwstraat te Den Helder om 8 u.
n.m. .op Maandag 8,.Dinsdag 9, Woensdag
10 cn Donderdag 11 Dec. a.s., besloten door
eene Godsdienstoefening (Generale H. Com
munie) op Vrijdag 12 Dec. 1919, om 7 uur
v.rn. in dezelfde kerk.
Blijkens advertentie in dit nummer is
de tweede Sonate-avond, te gevbn door de
hecren Pala en Van de Weg, definitief vast-4
gesteld op Vrijdag 12 Dec. a.s.
Uitgevoerd worden sonates-van Mozart,
Locatelli, Sjögren en Rubinstein.
Xa het succes van den eersten avond,
invielen we niet of de belangstelling zal
ditmaal nog grooter zijn.
„Monsieur le Directeur."
Beti effende *de voorstelling, welke a.s.
Dinsdagavond gegeven wordt door Het Hof-
stad-Tooneel, directie Cor van der Lugt
Mclscrt, kunnen wij nog mededeelen, dat in
de pauze tusschen het tweede en derde be-
<lri:f dc luitenant ter zee Jager een door
v, -v;..vdigd gedicht za! voordragen,
BINNENLAND.
Het proces tegen den gewezen Duitschen
keizer.
Reuter meldt uit Londen, dat de Attoroey
General ln een rede te Pontypridd "heeft ge
zegd, dat het proces tegen den gewezen Kei
zer de nauwlettendste dagelijksche aandacht
van de regeering had. Om te bewijzen, wel
ken omvang de taak had, vermeldde hfl, dat
al ruim 50.000 geschreven verklaringen on
derzocht zijn. Er heerschte geon verschil van
meening of weifeling in deze allerbelang
rijkste aangelegenheid.
Hollandsche namen voor Dnltsche
passagiersschepen.
De Times schrijft: Wij hebben reden om
to gelooven, dat er Hollandsche namen ge
geven zijn aan de vijf groote passagiersboo
ten, die, naar verluidt, ttfdens de vijandelijk
heden door Duitschland aan Holland ver
kocht zijn; dat de rompen en schoorsteenen
geschilderd zijn in <le Hollandsche kleuren;
en dat de passagiersschepen nu in Duitsche
havens met Hollandsche bemanningen aan
boord liggen. Al deze schepen zijn in 1014
gebouwd en hebben tot dusver geen dienst
gedaan.
De oorspronkelijk Duitsche namen, de
bruto tonnemaat en de Hollandsche namen
zijn de volgende: Senator Johann Heinrich
Burchard (Hollandsche naam: Liroburgia)
19.582 ton; 8enator WJHiam Oswald (Bra-
bantia) 20.000 ton; Denderah (Moerdijk) 7100
ton; Nassau (Kinderdijk) 7679 ton; Braunsch-
weig (Eemdjjk) 7678 ton.
De verkoop van deze schepen is natuurlijk
door de geallieerden niet erkend. Krachtens
het vredestractaat moeten zij aan hen uitge
leverd worden. Uit Lloyd's Register blijkt
•trouwens, dat vier van die schepen, de Sena
tor William Oswald, Denderah, Braunsch-
weig en Nassau reeds aan Britsohe reederjjen
zijn toegewezen.
In Engelsohe scheepvaartkringen, zoo
voegt de Times Oiieraan toe, is men van
meening dat de geallieerden zich niets bo-
hoeven aan te trekken van de financleele re
gelingen die Duitschland met neutrale ree-
ders gemaakt heeft en dat de geallieerden
ook niets uitstaande hebben met een ver
goeding, die Duitschland eventueel aan Hol
land zou moeten betalen. Hèt feit blijft, dat
men van Duitschland zal verlangen deze
schepen nan de geallieerden over te geven,
overeenkomstig de bepalingen van het vre
destractaat.
Een Nederlandsche stoomvaartdienst op
Oost-Azië.
Naar wij vernemen, hebben de Stoomvaart
Maatschappij „Nederlandsen de Rotterdam
sche Lloya besloten in het begin van het
volgend jaar oen maandelijkschen dienst te
openen op Oost-Aziö. Dezo lijn zal beginnen
te Hamburg en loopen over Amsterdam
(respectievelijk Rotterdam), Genua, Colom
bo, Sabang, iSingapore, Philippijnen, Hon-
kong en Kobe met als einahaven in het
Oosten Shanghai en Yokohama, en terug
Jarigs dezelfde route.
De beide bovengenoemde maatschappijen
