1 w11
arbeidersgroepen daarvan zijn tegenstan
ders van een conservatieve regeering en de
vorming daarvan zou dan ook een gevaar
lijk experiment zijn, zoowel voor de binnen-
landsche rust als voor de buiteniandsche
verhoudingen. In elk geval zal het wel het
allerlaatste zijn, waartoe men zijn toevlucht
zal nemen.
HEItVIE.
Hot „Tydsohrift voor Sociale Hygiëne"
schrijft onder het kopie „Arm Servië': De
berichten, welke ons uit Groot-Servië borel-
ken, zijn, wat den gezondheidstoestand be
treft, zeer treurig.
In de laatste 8 jaren zijn 669.818 soldaten
en 1.600.000 burgers door den vijand gedood
of tengevolge van besmettelijke ziekten en
ellende bezweken.
Dit is ongeveer 20 pot. van de bevolking.
Het aantal kinderen, dat hun vader of
moeder hebben verloren, wordt op 600.000
geschat, waarvan 100.000 geheel ouderloos.
Volgens een mededeeling van dr.%Buck
van 11 April j.L is de toestand dier kinderen
allertreurigst. Velen hunner lijden tengevolge
van ondervoeding en doorgestane ellende aan
anaemie, rachitis en aan tuberculose.
De sterfte in het eerste levensjaar, die vóór
den oorlog 15 h 18 pet. bedroeg, is tijdens den
oorlog vervijfvoudigd.
Vooral Oud-Servië heeft tijdens de bezet
ting zwaar geleden, maar ook de gezondheids
toestand in de legers en onder de terugkee-
rende troepen was zeer treurig.
ENGELAND.
Het tarwe-tekort
De „Evening Standard" vestigt er nog
eens do aandacht op, dat het tekort aan
graan verscherpt wordt door do omstandig
heid dat er nu meer imensohen, die tarwe
eten, op die wereld zijn dan ooit te voren.
De Japamneezen en Ohlneezen beginnen ook
brood te eten.
Havenbrand te Swansea.
Te Swansea is Maandagavond een van de
vernielendste branden uitgebroken, die daar
ooit zijn voorgevallen. De brand ontstond in
de houtopslagplaata van John Lewis, aan de
Noorderhaven. De frontbreedte van de vlam
men bedraad 40Q M.; de ibrand leverde ge
vaar op voor de schepen in de haven en"
bedreigt ook de electrische oentrale van de
haven met vernietiging.
VEREENIGDE STATEN.
BIJ de verkiezingscampagne in de Ver.
Staten wordt heel wat vuile wasch in het
openbaar behandeld. Zoo heeft de Senaat,
nog juist voor het Congres uiteenging, een
resolutie aangenomen, waarin wordt aange
drongen op een onderzoek naar de bijdra
gon, die in de verklezlngskassen worden ge
stort. Senator Kenyon lichtte dit onderwerp
toe met een rede, waarin hij betoogde, dat
bij de eerste verkiezingscampagne van pre
sident Wilson, versohelden Democraten
voor hun vetto bijdragen met moolo ambten
waren beloond. Het had er veel van zed.de
hij of die heeren hun ambten hadden ge-
kooht. En hij gaf voorbeelden. James W.
Gerard contribueerde $18.600 en werd go-
zant 40 Berlijn; G. W. Gutrle gaf 1000 en
werd gezant In Japan; Bernard Baruch gaf
812.500 en kreeg hooge ambten; Mo Aaoo
gaf 8 8100 en werd minister; Henry Mor-
genthau gaf 8 80.000 en werd gezant in Tur
kije; Jolrn B. Payne gaf 8 1500 en werd mi
nister; F. O. Penfield gaf 8 22.000 dh werd
;ezant te Weenen; Hugh Wall ace gaf
10:000 en werd gezant in Frankrijk; Jo-
eeph E. Willard gaf $10.000 en werd ge
zant te Madrid en Charles Orane gaf 60.000
en werd gezant te Peking.
Senator Knox dikte de mededeellngen van
Kenyon nog aan met de volgende interrup
tie: „Vergeet niet dat Page van zijn vrouw's
geld $80.000 gaf en dat hij, na tot gezant
ln Italië te zijn benoemd, zijn huis in Was
hington verhuurde aan.Italië om er het Ita-
liaansohe gezantschap in te vestigen."
Natuurlijk zou er van den kant der De
mocraten heel wat te antwoorden zijn op
deze lijst. In dat opzioht toch leven de
groote politieke partijen in de V. St. alle in
glazen huizen.
BINNENLAND.
De Koude-lnval.
Het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut
deolt mede:
Na voorzoover do temperatuur betreft
- vrijwel zonder kleerscheuren de gevaar
lijke maand Mei doorgekomen te zijn, ma
ken wij dezer dagen een temperatuurval
mee, die volstrekt niet tot de zeldzaamheden
behoort zooals de statistiek ons leert. Het
blijkt dat van 4 tot 7 Juni de temperatuur
langs onze kust althans over een eenigs
zins groot tijdperk -r daalt van 18 gr. C. tot
12 gr. 9 O. en daarna weer stijgt. Ook uit
een waarnemingsreeks verricht a.b. „Noord
Hinder" l.s. van 18691888 komt dit ver
schijnsel te voorschijn en dit geeft aan het
minimum van 7 Juni een grootere be.teeke-
nis. Men ledde hieruit echter niet af dat het
elk jaar regelmatig voorkomt; het Is hier
mede als met de temperatuurdaling van om
streeks 10, 11 en 12 Mei de z.g. IJshelligen,
het eene jaar komt het verschijnsel voor,
het andere niet Men kan er geen staat op
maken.
Om het verschijnsel te doen optreden ls
noodig, hooge luchtdruk tussohen IJsland
en Frankrijk, lage luchtdruk over de Both-
nische Golf, de Zuidelijke Oostzee en Noord-
Duitschland. Hiermede gaat. gepaard Noord
westeelijke tot Noordoostelijke wind, die
lucht aanvoert uit Noordelijker streken en
dus daling van temperatuur veroorzaakt
Maar bovendien is die lucht koud, omdat
ze voor een deel afkomstig is uit de boven
lagen van de atmosfeer uit het gebied van
hoogen druk; deze lucht is betrekkelijk
droog en niettegenstaande de zware bewol
king en dreigende luchten valt er weinig
regen. Toenemende regen wijst op verande
ring van toestand. De vraag waarom het
eene jaar de geschetste luchtdrukverdeeling
wel tot stand komt. en het andere jaar niet
moet onbeantwoord blijven. Wjj kunnen
hieraan toevoegen dat de algemeen© tem
peratuurstijging van winter naar zomer,
zoowel als de daling van zomer naar winter,
roo't regelmatig -verloopt, maar telkens door
dalingen en stijgingen onderbroken wordt.
Verruiming van het gemeentelijk
belastinggebied.
Naar de .Nieuwe Crt." verneemt, heeft
het nader overleg tusschen den minister van
Financiën en de oommissie van voorberei
ding thans tot het definitieve resultaat ge
leid, dat het wetsontwerp tot verruiming van
het gemeentelijk belastinggebied alsnog
aldus gpwljztgd zal wórden, dat aan do ge
meenten de keuze zal worden gelaten tui-
schen opcenten op de rijk «Inkomstenbelas
ting en een eigen plaatselijke inkomsten
belasting. De grens der progressie zal bij
deze laatste dan eonlgermatö worden uit
gebreid.
DE ANTI-REVOLUTIE WET.
De demhn«tratleve staking.
De demonstratieve staking is vrijwel orer
al op oen mislukking uitgeloopen, In de
groote steden werd zelfs door enkele groe
pen, die er aan deelnamen, het werk lang
niet algemeen neergelegd.
Te Amsterdam.
De poging van de stakingsledding van de
gemeentewerklieden (moderne ön federa-
tieve)^om het tramverkeer stop te zetten, is
mislukt. Aan alle remises meldde zich
's morgens voldoende personeel aan om zoo
wel den vroegdienst ais den dagdienst te be
ginnen, zij het dan eenigszins beperkt Hier
aan werd echter tegemoet gekomen, door
dat zooveel mogelijk elke motorwagen twee
groote aanhangwagens meevoerde.
Vóór de verschillende remises hadden zich
vele stakers verzameld, die de opkomende
werkwilligen, groofcendeels christelijk en
katholiek georganiseerden, trachtten te
overreden, van hun voornemen om aan het
werk te gaan, af te zien. Dit gebeurde
slechts zelden. Wel vond af en toe heit te
gendeel plaats. Toen de stroom van werk
willigen toenam, sloten zich versohillende
weifelmoedigen daarbij aan. Door bestuurs
leden van de christelijke en katholieke or
ganisaties, die bij dé remises toezicht hiel
den, op de uitvoering van het door haar
uitgegeven parool, werd medegedeeld, dat
onder de werkwilligen federatie-mannen
waren, zelfs bestuursleden. Dit werd zóó uit
gelegd, dat het sommigen federatie-mannen
erom te ooen was, den modernen, die zich
bij de vorige demonstratieve staking op 26
Augustus afzijdig hadden gehouden, nu op
hun beurt een loer te draaien.
Merkwaardig was het, dait tal van stakers
van de tram gebruik maakteq om zich naar
hunne fabrieken of werkplaatsen te bege
ven, ten einde te zien hoe daar de toestand
was.
De gemeenteveren over het IJ werden
overeenkomstig het staklngsbesluit op twee
ponten na stil gelegd.
In de haven daarentegen nam de staking
geen grooton omvang afin. Tegen 8 uur
stroomden als gewoonlijk de bootwerkers de
[KKxrten dor Schoepv an r t-M a u tschapp ij e n
binnen. Slochts een 70 h 80 man legden het
bijltje er hij neer.
Van do werklieden der Zulder-, Ooster- en
Wester Gasfabrieken staakten resp. 50, 10
eii 70 pot. Bij de electrische oentrale en de.
Gemeen teredniging ontbraken vrij veol ar
beiders op het appèl.
Ook in verscliLllende particuliere bedrij
ven staakte een deel van heit personeel, o.a.
aan het „Hbl." en het „Nieuws v. d. Dag",
die daardoor in kleineren omvang versche
nen. „Het Volk" verscheen niet, wei daar
entegen de „Tribune".
Ook in de metaalindustrie werd in zeer
geringe mate gestaakt.
'is Middags hielden het N.V.V. en bet
N.A.S. op enluclitbjj.eenkemsten, resp. in het
Stadion en op het Parkschouw-burgterrein.
Beide meetings waren druk bezocht. In het
Stadion waren naar schatting 8 10.000
menschen aanwezig, de sprekers van het
N.A.S. hadden vele duizenden toehoordera
Na afloop der meeting trok men in op
tocht vereenigd door de stad. Vele roode
doeken en bordpapieren schilden, voorzien
van allerlei opschriften tegen de regeering
en do z.g. „worgwetten" werden medegedra-
gen. Voorop ging een op een langen stok
gestoken schild, waaraan een muilkorf was
bevestigd.
Deze betooging had geenszins een order-
lijk verloop. Omtrent de daarbij voorgeko
men ongeregeldheden meldt de „N. Rott.
Ot." onder meer:
Reeds onmiddellijk was aan de stemming
der betoogers merkbaar, dat zij geenszins
van pljan waren hun optocht tót een „waar
dige demonstratie" te maken, zooals de vak
term luidt.
Blijkbaar was door het hoogste politiege-
zag weer, zooals in de goede dagen der be
rucht geworden plundertochten van gede-
mobiliseerden het consigne van de grootst
ogelijke lankmoedigheid uitgegeven; voor
al mocht er blijkbaar niet door overdadig
machtsvertoon geprovooeerd worden. Zoo
kwam het, dat een bende van eenige duizen
den al spoedig heer en meester van de stra
ten was, en haar vaak kinderachtige, maar
ook dikwijls laffe baldadigheid nagenoeg
ongehinderd bot kon vieren. Met of zonder
Instemming der politie werd een weg geko
zen, waar het tramverkeer verreweg het
drukste is, n.1. door de Roeterstraat, de
Sarphatistraat, over het Frederiksplein,
langs den Weteringschans en den Over
toom.
De woede der betoogers keerde zich tel
kens heftiger tegen het rijdend personeel
der vele tramwagens. Sarrend bleven de
langzaam trekkende betoogers hardnekkig
op de trambaan loopen of zitten, om zoo den
wagens den weg te versperren. Het lieve
leven begon reeds in de Roeterstraat, waar
een bestuurder, toen een man vóór zijn wa
gen ondanks het herhaalde bellen niet
uitweek, even aanzette, met het gevolg, dat
de rug van den onwillige in eenigszins on
zachte aanraking met de lantaarn van de
tram kwam. De bestuurder stopte onmid
dellijk, de betooger keerde zich echter om
en verbrijzelde met de hand een der ruiten
van de voorpui. Onder de menigte ging toen
een geweldig gejoel op: men wilde den be
stuurder te lijf, wat echter, dank zij de toe
vallige nabijheid van een tweetal politie
agenten, voorkomen Is. Na dit voorval wa
ren echter de hekken van den dam; alle
tramwagens werden tegengehouden, van
vele de ruiten verbrijzeld, de aanhangwa
gens afgehaakt, koppelingen gestolen en het
rijdend personeel bedreigd.
De weinige politiedienaren stonden te
genover de kwaadwillige menigte zoo goed
als machteloos; zij deden wat zij konden,
maar kwamen natuurlijk telkens te laat; en
als zij er bij waren, hadden de bedrijvers
dier heldendaden zich weer braaf in het ge
lid van den „ordelijken" stoet geschaard en
zongen weer dapper de „Internationale".
Naarmate de optocht vorderde, werd het
erger.
Op den Weteringschans waren wij, nadat
wo cm tiental tramwagens met verbrijzelde
ruiten hadden zien staan, welke het t>edle-
nend personeel echter'dapper bleef bewa
ken, getuigen van hot volgende schandelijke
voorval. Een tramtrein, 'bestaande uit mo
tor- en aanhangwagen, naderde uit do rich
ting Leldseheplein, en werd voor do Spio-
gelbrug' door betoogers tegengehouden. De
aanhangwagen werd, toen de passagiers don
wagen ontvlucht waren, losgekoppeld; een
boude betoogers maakte tloh van den wagen
meester, en duwde of trok dien terug tot
voor het gebouw van het gymnasium. Hier
werden eenige ruiten van den wagen stuk
geslagen, en werd de oonduoteur, dio op zijn
post was gebleven, gewelddadig door een
honderdtal mannen en vrouwen de straat op
gesleurd en op lafhartige wijze mishandeld.
Het ware vermoedelijk slecht met hem af-
geloopen, als niet eenige agenten, die ter
hoogte van de Spiegelbrug de handen vol
werk hadden om het gepeupel van den mo
torwagen af te houden, hem te hulp waren
gesneld. Reeds toen de helden uit de verte
de agenten zagen naderen, sloegen zij op de
vlucht. Op dit oogenblik kwamen ook ein
delijk ln gestrekten draf bereden agenten
aanrijden, en toen was de orde natuurlijk
spoedig hersteld. Op Leidscheplein, Over
toom en Stadhouderskade 'was voldoende po
litiemacht aanwezig om de tramwagens en
het personeel te beschermen; ten overvloe
de had men nu den maatregel genomen, dat
op elk balcon van eiken Wagen een escortee
rend agent stond. En hiermede was natuur
lijk elke baldadigheid uitgesloten, 's Avonds
bleef het rustig in de stad.
Te Rotterdam.
Te Rotterdam is de staking nog grootere
mislukking geworden dan te Amsterdam.
De Gemeentewerklieden besloten niet te sta
ken, alleen van het trampersoneel verscheen
aanvankelijk slechts 80 op het appèl. Van
de havenarbeiders staakten in het geheel
slechts 60 man. Alleen in de bouwvakken
zouden, volgens de organisatie, 2000 man ge
staakt hebben.
Ook de voorgenomen wandeltocht naar Den
Haag, tot het welslagen waarvan duizendtal
len waren opgeroepen, opdat de demonstratie
indrukwekkend zoude zijn, is vrijwel op een
fiasco uitgeloopen. Van het Hofplein vertrok
ruim 8 uur de hoofdtroep, ten hoogste 200
man sterk, onder het zingen van de Interna
tionale. Een van de hoofdmannen liep voor
op, met een roode vlag aan een wandelstok
bevestigd. Deze troep is later door groepjes
wielrijders en enkele tientallen wandelaars
gevolgd.
In een des avonds gehouden vergadering
sprak de wethouder De Zeeuw, er zijn
teleurstelling over uit, dat.de gemeente
werklieden niet aan don oproep tot staking
hadden gehoor gegeven.
Den Haag.
Naar het Nederl. Corresp. Bureau meldt,
was het stadsdeel van de residentie Dinsdag
niet, gelijk sommigen hadden verwacht.
De staking was verre van algemben. De trams
reden gewoon, watt tegen het advies van het
hoofdbestuur der Nederlandsche Vereeniging
van Spoor- en Tramwegpersoneel had het tram
personeel gisternacht met groote meerderheid
besloten aan het werk te blijven. Een gelijk
besluit werd genomen door de vergadering
van handels- en kantoorbedienden.
In Rijks- en gemeentedienst werd geregeld
gewerkt. In particuliere bedrijven als drukke
rijen, broödbakkerijen, meubelfabrieken werd
gedeeltelijk gestaakt De bouwwerken en het
transportbedrijf lagen vrijwel stil.
En wat wel eigenaardig was: er werd ook
gestaakt in het Volksgabouw. Het personeel
van de koffiekamer had er het bijltje by neer
gelegd en "was niet te bewegen om het weer
op te nemen, hoewel er juist vandaag ln ver
band met van elders gekomen betoogers groote
drukte was te verwachten. Ook de schoon
maaksters van het Volksgebouw hadden ge
staakt.
De politie hield de menigte op een afstand,
Hier nam de soc.-dem. Kamerfractie afscheid
van de demonstranten, die haar langdurig toe
juichten. Op verzoek van 'de leiders der demon
stratie trok deze daarop door de Gevangen
poort, langs den Vyverberg naar het Malieveld,
met de bedoeling, tegen het einde van de
Kamervergadering om 5 uur terug te komen.
Dit ging niet zonder eenige strubbelingen. By
de Gevangenpoort ontstond een groote op
stopping, zoodat de politie genoodzaakt was,
de demonstranten slechts by kleine groepjes
tegeiyk door te laten. Een enkele keer moest
de sabel getrokken worden om het publiek
tot staan te brengen. Ook werden enkele per
sonen gearresteerd. Over hot geheel evenwel
hadden er geen ongeregeldheden plaats.
Van een terugkeer naar het Binnenhof,
tegen het einde van de vergadering der
Tweede Kamer, is niets meer gekomen, ver-
moedeiyk omdat bekend was geworden, dat
de zitting tot 6 uur zou dnren.
Des avonds hield de afd. 's Gravenhage der
S. D. A. P. een vergadering in den tuin van
het Volksgebouw, aan de Prinsengracht ln
den middag was wegens gebrek aan belang
stelling een aldaar aangekondigde vergadering
niet doorgegaan. De tuin was nu geheel bezet,
terwyi nog een groot aantal aanwezigen voor
het gebouw samenschoolde.
De Kamerleden Duys en Kleerekooper voer
den het woord om mededeelingen te doen
over het resultaat der Kamerzitting.
De demonstratie op het Binnenhof.
De demonstratie op het Binnenhof, voor het
gebouw der Tweede Kamer, was, hoewel naar
schatting 20.000 menschen er aan deelnamen
weinig indrukwekkend, De stemming was erg
mat.
Tusschen 12 en half een stelden de betoo
gers zich op voor het Volksgebouw aaq de
Prinsengracht. De politie, die weinig van zich
liet zien, zorgde toch wel, dat alles goed liep
Toch kwam er even een relletje, toen een
agent een vrouw van een stoep wilde ver
wijderen. Deze weigerde aan zijn vermaning
gevolg te geven en gaf den man een klap
Het publiek dron? op, om den agent, die
tegen de vrouw wilde optreden, heen, en er
moest gechargeerd -worden met den blanken
sabel om de orde te herstellen.
Omstreeks half een zette de stoet zich in
beweging, inet de soc. dem. Kamerfractie aan
bet hoofd. Mej. Groeneweg had een breed
rood lint over den borst.
Zender incidenten trok men naar het Bui
tenhof. Op het Spui werd het personeel van
de tram uitgefloten en uitgejouwd.
Zaandam.
Te Zaandam zyn Dinsdagmorgen alle arbei-
dors op de gewone wijze aan het werk ge
gaan, nergens wordt gestaakt In het haven
bedrijf on aan de artillerie-inrichtingen gaat
alles zyn gewonen gang.
Haarlem.
Te Haarlem, waar Dinsdag het N. A. S
een proteststaking had uitgeschreven, was
daarvan gisteren niet veel te merken. Aan
de groote fabrieken en de gemeentebedryven
werd weer gewoon doorgewerkt.
Aan de Ilaarlemsche IJzergtetery staakten
92 van de 100 .arbeiders. De anderen ver
klaarden zich solidair, Alleen de bazen bleven
aan het werk
Hengelo.
Te Hengelo staakten volgens schatting,
duizend man.
Groningen.
Te Groningen hebben Dinsdag ongeveer
1000 werklieden demonstratief gestaakt. Het
whren werklieden uit de bouwbedry ven, trans
port- en metaalbedrijven en een aantal typo
grafen. De gemeentepolitie, bygestaan door
de marechaussees, heeft een betooging op de
Ossenmarkt alsmede een optocht door de stad
belet, door de betoogers voortdurend op den
voet volgende, telkens te verspreiden- zoodra
een samenscholing dreigde. In de Brugstraat
kwam het tot een botsing tusschen de politie
en betoogers, waarby gevoelige klappen werden
uitgedeeld.
Ook nit andere plaatsen komen berichten
over weinig omvangrijke stakingen, vooral ln
de particuliere bedrijven.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag 8 Juni.
Aan de orde is het antirevolutie-ontwerp.
De algemeene beschouwingen hieromtrent wor
den geopend. De heer R u t g e r s, als eerste
spreker, bespreekt allereerst de van de s.-d.
zijde gevoerde obstructie, die z.i. reeds aan
den gang was, vóór dit wetsontwerp aan de
orde was. Hy betwist overigens, dat er zooveel
spoed met de indiening van dit ontwerp is
gemaakt en behandelt daarna het wetsontwerp'
zelve. Hy weerlegt verschillende bezwaren,
die er tegen zyn aangevoerd en die meerendsels
zeer overdreven zyn, en betoogt, dat de regee
ring verplicht was dit wetsontwerp in te dienen,
le nit hoofde van ambt en roeping der regee
ring, 2e omdat het strookt met de rechtsover
tuiging van het meerendeel van ons volk. Dat
het gelegenheidswetgeving ls, ontkent «pi;,
niet, doch onze geheele crisiswetgeving wasdat.
Na de rede van den heer Rutgers, vraagt
de heer Schaper het woord voor het stellen
van een motie van orde. Gedurende 10 minuten
spreekt deze heer over de wenscheiykheid,
dat by deze besprekingen het geheele kabinet
aanwezig moet zyn en stelt daartoe een motie
voor. Deze wordt verworpen.
De heer Dresselhuys behoort tot de
leden, die om algemeene politieke redenen het
wetsontwerp betreurd hebben. Geesteiyke rust
en evenwicht worden door dit ontwerp aller
minst verzekerd. De partyverhoudingen zy'n
verscherpt, voor verbetering van den toestand
was vóór alles rnst noodig en aan die rust is
dit wetje schadeiyk. Het wetje is van geringe
beteekenis en zelfs nu nog is de wet zwakker
dan byv. in Amerika. De eenige vraag, waar
voor wy staan, was deze: bestaat er in Neder
land een zoodanig onmiddeliyk gevaar voor
revolutie, dat deze wet noodig was? En dat
ontkent Bpr. Indien de bedoeling der regeering
is aansporing tot revolutie in het algemeen
strafbaar te stellen, zal spr. tegenstemmen.
Maar de regeering wil alleen strafbaar stellen
concrete revolutieplannen.
De heer Duys: Lees dan de Memorie van
Antwoord!
De heer Dresselhuys wenscht van den
Minister op dit punt een verklaring; bedoelt
de regeering reactie, dan zal spr. tegenstemmen.
De Voorzitter deelt mede, dat zyn plan
is de algemeene beschouwingen Vrijdag te 6
uur te doen afloopen. Men zal eiken dag tot 6
uur vergaderen en de beschikbare tyd zoodanig
over de fractlën verdoelen, dat de grootste
fracties den grootsten spreektyd zullen hebben.
Daar hierover geen discussie is toegelaten,
wordt dit voorstel in stemming gebracht en
aangenomen met 69 tegen 20 stemmen.
Naar aanlsiding van dözo modcdööling' ont-
staat groot rumoer De heer 8 o h a p e r vraagt
het woord over deze verdeeling en wenscht
te weten hoeveel elke fractie krijgtde heer
Rink, die het woord heeft gevraagd, en op
het spreekgestoelte staat (de oorzitter had
by den aanvang der vergadering de leden
verzocht vanaf het spreekgestoelte te spreken)
kan niet aan het woord komen.
Uit 's Voorzitters mededeelingen blijkt,
dat de U.L. (fractie van den heer Rink)
uur krijgt, do sociaaldemocraten 4 uur, de
communisten 1V». de lieer w
Onder geweldige herrie wordt de vergade
ring te 2.46 voor een kwartier geeohorsoht
teneinde over deze verdeeling te kunnen be-
rdBu''do'1'heropening deelt de Voorzitter
mede, dat hij na overleg met de chefs der
verschillende fracties thans voorstelt Woens
dag, Donderdag en Vrijdag om 11 J™*
beginnen; de verdeeling van den «jrceektyd
is de volgende: R.-K. fractie i uur, 6.DJL
6, Chr.-hist. Rev. 8, Kolthek 8, rijz.-
dem. U.-L. en A.-R. 80 min., Ter Laan
20 min., A. P. Staalman 28 min., Neutralen
20 min., Braat 20 min.
Daarna krijgt de beer Rink het woord
voor zijn rede. Revolutionaire v oelmgen mo
gen in ons land niet worden geduld, al
dient vryheid van schrijven enz. gehand
haafd te biyven. Spr. meent, dat de regee
ring in het oorspronkelijk ontwerp te ver
was gegaan, maar de wijziging is aan vele
bezwaren tegemoet gekomen. Op vijf punten
is het ontwerp fundamenteel verbeterd, al
heeft de oppositie die verbeteringen gene
geerd. Voorbereiding tot een aanslag zal nu
in 't algemeen niet meer strafbaar zijn
slechts bij een bepaald aantal gespecificeer
de handelingen. De oppositie tegen dit be
langrijk gewijzigde ontwerp heeft spr. ten
hoogste verbaasd. In de volksvergaderingen
is niet volledig, noch objectief en onpartij
dig op die wyzigingen licht geworpen. Spr
is nog niet bevredigd imet de verbeteringen
omdat er nog te veel algemeenheden in
voorkomen, en nog niet voldoende waarbor
gen worden gegeven voor de vrijheid van
gedachte en van propaganda. Spr. heeft
eenige amendementen ingediend,, en van de
wyze waarop die amendementen zullen wor
den ontvangen zal zijne stem afhankeiyk
worden.
De heer A. P. Staalman (C.-D.) voelt
zich nameloos klein, wanneer hy uit „Het
Volk" of „De Tribune" ziet, hoe torenhoog de
arbeid der roode weldoeners der menschheld
uitsteekt boven zyn klein gedoe. Toch
wenscht hy een woordje te zoggen over dit
wetsontwerp en d© daartegen gevoerde op
positie, De heeren noemden ons huichelaars
lafaards, pharlseeërs en navolgers van Ha
genbeek. De heer Schaper noemde ons hie
lenlikkers der Regeering. De heeren hebben
ons gehoond en beleedigd door mee te doen
nnn allerlei nonsens-voorstellen met een go-
1 atenlveld, die do verontwaardiging van het
Nederlandsche volk heeft gewekt. Spreker
Wil over deze dingen Iets zeggen. Spreker
hoeft de sociaal-democraten zien opgroeien;
hy kent ze en heeft diep medeiyden met ze,
omdat zy erfeiyk belast zijn. De S.D.A.P. is
als een kwajbngen, die zich niet meer aan
de tucht van den vader wil onderwerpen.
Zulk een kwajongen wordt ln de kast ge
stopt, hoe hy zich ook verzet. Zoo gaat het
ook hier. De obstruoti© helpt de heeren niets.
De kast gaan ze toch in. De -tucht moet ge
handhaafd worden 1 (Vrooiykheid). Spreker
zal zelfstandig en geheel onafhankelijk dit
Wetsontwerp beoordieelen aan de vrye ont
wikkeling van ons volk, en de democratie
wordt geen stroobreed in den weg gelegd.
Het volk wordt alleen besohermd tegen da
gewelddaden van God vergeten misdadigers.
De heer Duys (S.D.A.P.)j Niet vloeken!
Laat God er maar buiten!
De Voorzitter hamert.
De heer D,u y s: Hy mag tooh niet vloeken?
De Voorzitter: Dat is ndjn zaak!
De heer A. P. Staalman acht een ge
welddadige omwenteling in ons democrati
sche land volstrekt Ontoelaatbaar. Elke over
heid, zy het een christeBjke of communisti
sche, moet zich handhaven en dloor het volk
geëerbiedigd worden. Dit standpunt van
spreker is duidelijk en logisch 1 Een even
tueel uit een revolutie vootkomende socia
listische regeerinig zou zich anet alle kracht
H n aanvallen moeten verdedigen, aldus
et Volk".
Do heer Dirys: Heel wat anders!
De heer Staalman kan den indruk niet
van zich afzetten, dat Troelstra bukt onder
de zweep van Wynkoop.
De heer Duys: Een nieuw argument!
De heer Staalman: Heit kan zyn, dat
het niéuw voor u is, maar het moet hier
gehoord wprdenl
De heer Duys: Bravo 1
De heer Staalman: Ik wou, dat het ge
heele Nederlandsche volk eens had kunnen
aanschouwen, wat wy hier den laatsten tijd
hebben gezien l Wat zon het doordrongen
zyn geworden van de onwaarachtigheid van
liet optreden der socialisten 1 Er dreigen wel
(iegelijk nog ernstige gevaren, al ontkent
men die van andere zyde. Spreker verbaast
zich erover, dat het Kabinet in April 1920
aanleiding vond voor het indienen van dit
ontwerp en niet, ln November 1918. De men
taliteit van sociaal-democraten on commu
nisten is nu nog precies hetzelfde als in
laatstgenoemde maand. Spreker herinnert
slechts aan den toon der congressen, die na
November 1918 zyn gehouden. De deur van
de S.D.A.P. staat nog altyd voor revolutie
open. Ten aanzien .der revolutie zyn de bols
jewisten alleen wat oprechter dan de sociaal
democraten.
De heer Duys: Jij benlr een oprechte
lc l r*t il
De heer Staalman: In Rusland, Hon
garije, Müncben kwamen de bolsjewisten er
voor uit, dat zy een aanslag in den zin had
den, Intusschen kennen wij de geestesge
steldheid wel van de Nederlandsche socialis
ten, en daarom dienen we op te passen; te
meer nu zy zoo aan het ïyntje der revolu
tionairen loopen, die in zielsverrukking lig
gen voor hetgeen in Sovjet-Rusland ge
schiedt.
De Voorzitter: Uw tyd is om.
De heer Duys: Wat jammer.
De heer S t a a 1 m a n: Gy juicht nu, maar
gy hebt zelf >by de gratie van de reohter-
zyde zes uren gekregen.
De heer KI eerekoper (S.D.AJP.); Je
kunt ze terug krijgen.
De heer S t a a 1 m a n: Ik ibeklaag de arme
arbeiders, die aan de Staking hebben deel-
enomen en een duren krans betalen om
e tweede vergissing van Troelstra te ver
bergen! (Rumoer). Met nadruk wyst spre
ker op den plicht der regeering om het ge
zag te handhaven, haar voor God opge
dragen. -
'De sociaal-dieimiooiraten) Geen godi.a4.o-
rint»
De Voorzitter slaat den heer Duyi
met zyn hamer op den schouder, onder groo
te hilariteit der vergadering. -
Do heer D e B u i s o n j (Eo. Bond) zegt,
dat aanvankeiyk het verzet der soo.-dem.
zin had, na de wyzigingen echter niet meer.
Daar de heer Duys interrumpeert, wordt
hy door dén Voorzitter verzocht te zwygen,
hetgeen dén heer de B. de opmerking ont
lokt: Ik hèb zoo'n ontzettende minachting
voor het optreden van den heer Duys,
meneer de Voorzitter, dat lk u ervan ontsla
mü tegen hem te beschermen.
De neer Troelst'ra kamt nu aan het
woord en bespreekt allereerst de gevoerde
obstructie tegen het wetsontwerp. Zij was
noodig om de aandacht op het wetsontwerp
te vestigen, en ofsohoon door de demonstra
tie ia gebleken, dat velen de portee van deze
zaak nog niet begrijpen, is wel gebleken, dat
de kern der moderne arbeiders de zaak be
grijpt. Daarom is de obstructie gerechtvaar-
digd. Spr. brengt in dit verband zyn party-
genoot Duys hulde voor wat hy gepresteerd
Over het ontwerp zelve sprekende, be
toogt spr. hoezeer de oorlog de mentaliteit
der arbeiders beeft veranderd, en deze in
zien, dat de bezittende klasse niet langer
behoort te regeeren en moet verdwynen.
Spr. zegt niet, dat de arbeiders reeds zelf
kunnen regeeren, maar zy moeten perspec
tieven houden voor verdere ointwikkeling,
en een begin maken voor een nieuw systeem,
waarby een burgerlijke regeering niet in
staat zal wezen de leiding op den diuur te
houden. Het trustwezen ontwikkelt zich in
den laatsten tyd, op het gebied van het
bankwezen neemt oonoentratle toe, en dit
alles werkt sterk revolutioneerend.
Te 6 uur breekt spr. zyne rede af om haar
Woensdagochtend 11 uur te vervolgen.
(Zie verder 2e blad).
Het Binnenhof was aan alle kanten afgezet
en er werd niemand, die er niet te mafen
had, toegelaten.
