1ELDE1SCHE COURANT
Tweede Blad.
VAN ZATERDAG 1 OCTOBER 1921.
BINNENLAND.
Nivelleering van salarissen en pensioenen.
Door den vereenigingsraad der „Centrale"
van 'Hoogere Rijksambtenaren" is een uit
voerig adres tot den Ministerraad gericht,
waarin wordt front gemaakt tegen de steeds
verder doorgevoerde nivelleering van sala
rissen en pensioenen, die op den duur den
prikkel tot meerdere arbeidsprestatie ernstig
moet verminderen. De noodmaatregelen, die
tijdens de oorlogsjaren werden getroffen,
dienden in de eerste plaats om de lagere
ambtenaren van het allernoodzakelijkste te
voorzien. Bij de later gevolgde salarisherzie
ningen werden in hoofdzaak de getroffen
noodmaatregelen als b.v. duurtebij slagen en
gezinstoelagen geconsolideerd. Met dit ge
volg dat de salarissen der lagere ambtena
ren gemiddeld 116 die der hoogere pnb-
tenaren evenwel gemiddeld met slechts
69 zijn gestegen, welke percentages resp.
127 en 67 worden, indien rekening
wordt gehouden met den kinderbijslag en
het gemiddeld aantal kinderen beneden 18
jaar op twee wordt gesteld.
Dezelfde noodlottige nivelleeringstendenz
is te onderkennen in de aanhangige nieuwe
pensioenwet. Zoo wordt het, 30 van het
salaris bedragende, weduwenpensioen over
geen hoogeren grondslag dan 3000 bere
kend. Zoodat aan de weduwen en weezen van
directeuren-generaal, commissarissen der
Koningin in de provincie, hoogleeraren, se
cretarissen-generaal van de departementen
van algemeen bestuur, enz., een gelijk pen
sioen zal worden toegekend als aan die van
adjunct-commiezen, ryksklerken, teekenaars,
bureelbeambten1, enz. Zoo zal het eigen pen
sioen van den minst geschoolden en minst
bekwamen arbeider in overheidsdienst 188%
hooger zijn dan voor den oorlog, terwijl dat
van bovengenoemde ambtenaren met slechts
83 gestegen zal zijn. Waar blijkens de
officieele statistische gegevens de duurte
zich voor de hooger gesalarleerden verhou
dingsgewijs even sterk doet gelden, ais voor
de lagere ambtenaren en bovendien de hoo
gere salarissen naar evenredigheid aanzien
lijk zwaarder worden getroffen door verhoog
de belastingen, woninghuren, schoolgeldhef
fingen, kosten van dienstpersoneel, enz.
daar staat wel vast dat de mogelijkheid van
aanvulling van het pensioen door verzeke
ring bij particuliere maatschappijen ln den
regel uitgesloten zal zijn.
In het adres wordt daarom met klem aan
gedrongen op redelijke verhooging der in
het pensioenwetsontwerp gestelde maxima,
waardoor de nivelleerenlde strekking van
deze wet ©enigszins zou worden opgeheven.
Handboek over Nederland.
Naar wij1 vernemen zal in den loop van
dezen winter verschijnen een economisch
„Handboek over Nederland", dat een groote
reeks economische artikelen zal bevatten,
o.a. betreffende de economische, geografi
sche positie van Nederland, land- en tuinr
bouw, veeteelt en zuivelbereiding, visscherij,
nijverheid, mijnwezen, eleotriciteitsvoorzie-
ning, handel, spoorwegen, burgerlijk lucht
verkeer, havens en waterwegen, scheepvaart,
droogmaking der Zuiderzee, rijks-, provin
ciale- en gemeentefinanciën, bankwezen,
volksgezondheid1, sociaal beleid.
Aan de koloniën zal in dit werk bijzondere
aandacht worden gewijd.
Het werk zal worden uitgegeven onder lei
ding van het Ministerie van Buitenlandsche
Zaken, en geïllustreerd en van kaarten voor
zien, ongeveer 800 bladzijden beslaan. In
den loop van 1922 zullen van dit werk ver
talingen in het Engelsch, Fransch en
Spaansch verschijnen, die vermoedelijk nog
©enigszins zullen worden aangevuld, b.v. met
artikelen over historie, staatkundige ontwik
keling, onderwijis, godsdienst, kunsten, we
tenschappen, post, telegraaf en telefonie,
militaria. vrouwen- en vakbeweging, sport,
verzekeringswezen enz.
Het boek is voornamelijk bestemd om aan
het geheel© Nederlandsehe diplomatieke en
consulaire corps te worden rondgedeeld,
maar zal tevens strekken om aan vreemde
gezantschappen en regeeringen te worden
aangeboden. Tevens zal het in beperkten ge
tale voor den handel en de nijverheid wor
den verkrijgbaar gesteld en ook voor het
publiek te verkrijgen zijn.
De nieuwste statistiekent kaartjes en ge
gevens zullen erin worden opgenomen en
het voornemen bestaat, indien de uitgave
slaagt, deze na ©enige jaren door een nieuwe
te doen volgen.
Wethoudersbenoeming te Rotterdam.
De Rotterdamsche gemeenteraad heeft
Donderdagmiddag ter voorziening in de va
caturen, ontstaan door het bedanken van de
heeren Heijkoop en De Zeeuw, tot wethou
ders benoemd de heeren T. de Meester (met
24 st. tegen 1 st. op mr. Ab. v. d. Hoeven en
20 blanco st.) en mr. Ab. v. d. Hoeven (met
23 st. tegen 1 st. op den heer De Zeeuw en
21 blanco st.)
Beide benoemden verklaarden het wethou
derschap te aanvaarden.
Uit den Amsterdamschen Raad.
Naar de Tribune meldt, heeft de commu
nistische raadsfractie de volgende voorstel
len bij den gemeenteraad ingediend:
„De raad besluit aan de arbeiders, die 6
maanden of langer werkloos zijn of geweest
zrijn, hun belastingschuld kwijt te schelden en
noodigt B. en W. uit de noodige maatregelen
ter uitvoering hiervan te treffen."
„De raad besluit, dat:
lo. het bedrag, dat de A. N. D. B. en an
dere organisaties van diamantbewerkers aan
de gemeente schuldig zijn, voor zoover dit
voortvloeit uit het besluit van den gemeen
teraad van 20 Juli 1920, wordt kwijt gesohol-
den.
2o. aan B. en W. wordt opgedragen, bij de
regeering de noodige stappen te doen, opdat
het bedrag, dat de A. N. D. B, en andere or
ganisaties van diamantbewerkers aan het
rök schuldig zijn wordt kwijt gescholden.
Het panorama te Amsterdam volkstheater.
Naar d© „N. R. Ct." verneemt is dezer
dagen een voorstel van B. en W. aan den
Amsterdamschen Raad te wachten tot op
heffing van het op dat gebouw rustende ser
vituut, waarbij het gebouw niet aan zijn
bestemming „tot het ten toon stellen van pa
norama's of andere voorwerpen aan kunst
en wetenschap gewijd", buiten goedkeuring
van de gemeente aan zijne bestemming mag
worden onttrokken. Het zal een volksthea-
ther worden, gebouwd naar de plannen van
den heer H. Th. Wydeveld.
„De schouwburg zal bevatten 2000 zitplaat
sen, en wordt dus een der grootste theaters
van Amisterdaoi; de zitplaatsen komen alle
gelijkvloers, met uitzondering alleen van een
klein gedeelte, dat zich bevindt op ©en ga
lerij achter in de zaal. Van alle plaatsen zal
het tooneel goed te zien zijn. Loges komen
er niet, als zijnde uit den tijd en er zullen
geen rangen zijn. Het tooneel zal geëvenaard
zijn aan de grootte van de zaal. Het krijgt
een opening van 14 meter breedte die voor
groote stukken tot 27 meter kan worden
verwijd.
Het theater zal natuurlijk voornamelijk
worden gebruikt voor vocale en dramatische
kunst, zoo mogelijk goede volkskunst. Maar
daarnaast denkt men het te benutten hls
schoolbioscoop en tevens als vergaderzaal.
Onder de tooneelzaal is een ruimte voor een
afzonderlijke vergaderzaal. In den sterk voor
uitspringenden voorgevel zijn zes ingangen
(twee maal drie) gelegen. Vandaar komt men
in ©en wandelgang, tevens foyer (en con
greszaal). Ter weerszijden voereni wandel
gangen naar de tooneelzaal.
Naar het blad verneemt, is het voor den
bouw benoodigde kapitaal, ten bedrage van
ll/> Ttnillioen gulden, reeds bijeen, zoodat,
bij aanneming van het voorstel van B. en
W. en goedkeuring van de bouwplannen,
niets aan de uitvoering in den weg zal
staan."
De drooglegging der West Einder plassen.
Het Hbl. verneemt dat de drooglegging
der Westeinder plassen bij; Aalsmeer bin
nenkort tot uitvoering zal komen. Ruim 900
H.A. prima gronden, in qualiteit overeen
komende met d© Haarlemmermeer, zullen
door particulier initiatief binnen drie jaren
voor ons land gewonnen worden.
Do indijking zal in ©en jaar tijdis kunnen
geschieden, terwijl de kunstwerken, berna-
lng en verkaveling circa twee jaren daarna
geheel 'zullen voltooid zijn.
Keureni van films.
Op vragen van den heer Ter Hall betref
fende misstanden bij het keuren van films
döor plaatselijke bioscoopcommissies:
I. Is het den minister 'bekend:
a. dat door verschillende plaatselijke
bioscoopcommissies bij het keuren der films
op zeer eigenaardige wijze wordt te werk
gegaan?
b. dat zulks in het bijzonder te Amster
dam het igeval is, waar een der met dit werk
belaste autoriteiten zeer willekeurig op
treedt?
c- dat het meermalen] voorkomt, dat in een
stad een film door de bioscoopcommissie
wordt afgekeurd, welke zelfde film elders Is
goedgekeurd, welk geval zich o.a. heeft voor
gedaan te Amjsterdam, den Haag, Rotter
dam, Leiden, Utrecht, Haarlem?
II. Acht de minister het niet noodzakelijk
aan deze misstanden ten spoedigste een
©inde te maken?
luidt het antwoord van den minister van
binnenlandische zaken:
Bezwaren, als in de gesteld© vragen ter
sprake gebracht, zijn den] ondergeteekende
bekend.
Het wetsontwerp tot bestrijding van de ze
delijke en 'maatschappelijke gevaren van de
bioscoop, den 9den September 1921 bij de
Tweede Kamer der Staten-Generaal ingezon
den, heeft de strekking aan de bezwaren te
getnoet te komen.
„Vrouweneer" verboden.
In aansluiting op het bericht van de minis-
terieele circulaire in zake het niet vertoonen
van films welke voor bevriende naties kren
kend© tooneelen voorstellen, kunnen wij
thans mededeelen, dat het hoofdbestuur van
den Nederlandschen Bond van Bioscoopthea
ter-directeuren naar aanleiding van de mi
nisterieel© kennisgeving bericht heeft, juist
dezer dagen het besluit te hebben genomen
om de vertooning van dergelijke films en
met name die van „Vrouweneer" voor geheel
Nederland te verbieden
Algemeene Bond van Politiepersoneel.
Door bovengenoemden Bond zijn aan de
gemeenteraden en de Gedeputeerde Staten
adressen verzonden, waarin wordt aange
drongen op eène betere verzorging van het
politiepersoneel en afzonderlijke ibeoordee-
ling van de waarde van den politiearbeid in
het algemeen belang. Adressant acht het af
wachten, totdat' de conclusies der Staats
commissie al of niet gewijzigd, wet zijn ge
worden, betreffende de politie, in strijd met
het algemeen belang. v
Aan Gedeputeerde Staten wordt verzocht
den Gemeentebesturen te willen aanschrijven
het salaris van het politiepersoneel op het
door den Bond aangegeven peil te brengen.
Een uitvoerige memorie van toelichting
van niet minder dan 60 bladzijden druks is
aan deze adressen toegevoegd. Hierin wordt
gewezen op de zeer uiteenloopend© salariee-
ring in verschillende gemeenten, die niet
evenredig is aan den levensstandaard, en de
aan het corps gestelde eischen.
OOST-INDIE.
Waar de duiten blijven.
Eenige maanden geleden heeft de direc
teur van B. O. W. de officieele opdracht
van de regeering ontvangen om een onder
zoek in te stellen, om uit te maken, welke
ambtenlaren verantwoordelijk belmoren te
worden gesteld voor het overschrijden van
de begrootingen van bovenvermeld Depar
tement over 1920 en 1921 voor wat betreft
de havenwerken te Soerabaya en te Tand
jong Priok.
Afgaande op hetgeen de Nwe Soerab. Crt.
vernam, kreeg het blad den indruk, dat bij
den dienist der Havenwerken te Soerabaya
vaak al te kwistig met 's Itods gelden is om
gesprongen.
Tén behoeve van den directeur der haven,
den secretaris, den beheerder en vier inge
nieurs, dus in totaal zeven personen, die al
len recht hebben op het gebruik van een
lands auto naar het schijnt, zijn destijds ge
kocht: één Pearless, twee Buicks en één
Studebaker, alle zeven-zits wagens.
De architect heeft de beschikkign over een
Ford, de electrotechnisch ambtenaar idem,
terwijl de monteur van het electriciteitsbe-
drijf een motorfiets in gebruik heeft.
Er is op het gebied der haven ©en stuk
grond gereserveerd voor den bouw van wo
ningen voor bij den dienist der haven] ge
ëmployeerde personen. En er is gezegd, dat
het haven-terrein malaria-vrij is; men zou
dus gevoeglijk ook den directeur daar een
plaatsje kunnen geven.
Echter heeft men voor diens woning en
voor die van nog een anderen ambtenaar op
Goebeng of ergens anders een lap grond
aangekocht voor een niet malschen prijs.
Geldverspilling of niet?
Spoorwegstaking.
Batavia, 28 Sept. De staking van het
spoorwegpersoneel wordt met tamelijk
groote zekerheid in de eerste week van Oc-
tober verwacht.
Zijn eigen moeder begraven.
Da „Java Bode" maakt melding van een
zonderling geval, dat in het distriet Tjikalang
Wetan zich zou hebben afgespeeld en waarbij
een inlander zyn eigen moeder begraven heeft.
Het betrof een Inlandsche vrouw, ongeveer
50 jaar oud, Nji Sawi geheeten. In acht dagen
had ze niet gegeten, haar tyd bracht ze door
met den Koran te bestudeeren, bidden en vrome
overpeinzingen, waardoor zich een soort gods
dienstwaanzin van haar meester maakte. Zy
gevoelde zich niet bevredigd, het inwendige
licht wilde maar niet opgaan, zoo ze zeide,
en den Koranjbegreep zij onvolkomen, waarom
ze geheel als kluizenaar wilde gaan leven.
Hy groef het ïyk, dat al danig aan ontbin
ding overging, op en bracht het naar huis,
waarna het dorpsbestuur met het geval in
kennis werd gesteld.
Arrondissements-Rechtbank te Alkmaar.
Zitting van 27 September.
Uitspraken.
Aagje H. ged. diefstal 3 maanden gev.
G. D., Texel eenv. beleediging 20 boete
of 20 dagen.
Nieuwe zaken.
Nog eens met hetzelfde watertje voor den
Dokter.
L. J. H., 'n 34 jarige boerenarbeider te
Aima-Paulowna is by verstek veroordeeld tot
5 maanden gev. ter zake diefstal van tarwe,
gerst en aardappelen tilt de schuur van den
landbouwer Gerhuys.
Een gedeelte van bet gestolen© bad H.
verkocht en ook werd een gedeelte in zyn
woonhuis in beslag genomen.
Van dit vonnis kwam veroordeelde in ver
zet en stond nu nog eens terecht. Hij kon
de vorige maal niet aanwezig zijn, omdat bij
moest dorschen. De president vroeg of bem
dat 'belangrijker voorkwam dan de voor bem
zoo ernstige zaak, persoonlyk bij te wonen.
Oppossant wensebte dan een voorw. ver
oordeeling, dloch de officier meende dat hij
daarvoor niet in de termen viel en vorderde
bekrachtiging van bet vonnis.
Een losse tong.
Kinderruzie was oorzaak, dat op 28 Mei,
mej. F. K. huisvr. B. te Helder bet aan den
stok kreeg met de werkster mej. D. L. huisvr.
J. B. De conferentie nam weldra een heftig
karakter aan en mej. F. B. slingerde haar
tegenparty eenige zeer beleedigende woor
den naar het hoofd. Deze deed daarvan
klacht en heden werd tegen mej. F. B. geb.
K., die de zitting niet in persoon bijwoonde,
15 boete subs. 15 dagen hechtenis 'gevor
derd
Een onsmakelijk zaakje.
De 84 jarige boerenarbeider C. G. J. v.
L. stond met gesloten deuren terecht ter za
ke misdrijf 247 Wetb. v. Str., gepleegd in
Aug. j.l. Het betrof hier niet nader te qua-
lifioeeren handelingen met een minderjarige.
Oudersverdriet.
De 19 jarige H. J. M. thans te IJmuiden
woonachtig, dost zijn nette ouders 'heel wat
verdriet aan. Onlangs had hij zich aan een
strafbaar feit schuldig gemaakt en genoot
toen het voorrecht daarvoor voorw. te wor
den veroordeeld. Maar helaas, waardeerde
hy die gunst zoo weinig, dat hij zich op 9
Juni al weder vergat door een rijwiel bij den
rijwielhandelaar H. gehuurd, te verkoopen
aan zekere v. cL B. voor 16. Deze jongen
beschikte slechts over 4 in contanten, doch
de roekelooze M. nam daar zelfs genoegen
mede, zoodat het financieel voordeel al zeer
gering was. Hy beliep daardoor echter niet
alleen een nieuwe strafvervolging doch komt
ook in gevaar, dat de voorwaardeiyke straf
zal worden toegepast. De officier, die heden
voor de verduistering 8 maanden vorderde,
gaf tevens te kennen ter gelegener tyd ten
uitvoerlegging van het voorw. vonnis te re-
quireeren.
De bekl. was niet verschenen, wel was zijn
vader op de publieke tribune aanwezig, om
met droefheid in het hart getuige te zijn,
hoe zyn roekelooze jongen bezig is zijn
mooie toekomst te vernielen.
LUCHTVAART.
Men meldt uit Dayton in Ohio:
Luitenant Macreday heeft gisteren het
hoogte-wereldirecord verbeterd. Hy bereikte
een hoogte van van 40.800 voet met een Le-
pare-tweedekker. De vliegtyd was 1 uur 47
min.' De motor stopte op 41.000 voet, waarop
de vlieger in glijvlucht daalde en goed land
de.
Macreday klom alleen uit de machine en
was alleen wat verdoofd.
Vllegpost Dnitschland—Engeland.
N. T. A. verneemt uit BerUjn, dat ma 1 Oc-
tober voor de wintermaanden zal worden in
gesteld een vliegdienst tusschen Duitschland
en Engeland, via Holland.
Reis om de wereld per vliegmachine.
De Engelsche vlieger Sir Rood Smith, die
verleden jaar van Engeland naar Australië
vloog, maakt plannen; om de wereld rond
te vliegen. Waarschijnlyk zal maar de „Daily
Mail" verneemt deze vlucht nog voor het
intreden van den winter plaats vinden.
De te gebruiken machine zal een Fokker-
Amphibdel-maóhine zijn, welke in staat is
zoowel op het water als op 't land gemakke
lijk te dalen.
In Engeland beginnende zal de route loe
pen over midden-Europa, Mesopotamië, In-
dië, China, Japan, dan noordwaarts over de
Behringstraat, Alaska, door Canada', over de
noordgrens van Britscfh-Oolnmbia.
De langste vlucht zou over Noord-Ameri-
ka zijn, en zijn voorkeur over Canada is ge
baseerd op de aaneenschakeling van meren,
waardoor de land-watermachine altijd; gun
stig terrein (heeft om neer te komen.
WAT DE KRANTEN ZEGGEN.
Scholenbouw.
D. W. maant in het Chr. Sohoolblad tot
gepaste zuinigheid inzake bouw en inrichting
van byzondere scholen aan.
„Er zyn excessen, die ten duidelijkste de
bi (iken dragen, dat by sommige besturen de
zelftucht er uit is. Eenige voorbeelden, mij
van de best ingelichte zyde verstrekt, mogen
dit illustreeren.
Een school van 7 lokalen had op de be
grooting 5000 voor schoolmeubilair. Een
andere school hiad' voor elk lokaal een gewone
stoel van 15 -en een leuningstoel van
45 uitgetrokken. (De paétoor kwam er de
'ieering houden). Voor een school waren voor
de 8 hoogste leerjaren in elk lokaal een les
senaar natuuriyk maar ook voor elk een
katheder een houten broek uitgetrok
ken. (Reden, zie boven!) Deurmatten waren
weer elders uitgetrokken van 25, terwijl
men izeer behoorlijk groote en dikke heeft
voor 10 tot 12. Voor ieder der klassen
van een nieuwe ulo kopsobool waren uitge
trokken voor elke klas afzonderiyk een com
pleet stel kaarten etc.; aan leen en, aan halen
uit een centraal kastje, dacht zeker niemand:
het is .gemakkelijk riemen te snijden van an
dermans leer. Vandaag gewerd mij een be
richt, diat ik niet kan gel-ooven: in élk lokaal
van een nieuwe school werd een piano ge
plaatst. Dat is al te.Dit bericht zal m.i.
wel op overdryving berusten en zeer waar-
schynlyk zal er één piano zijn aangeschaft.
Van nog een andere plaats meldde men, dat
er een voorstel was ingekomen om de wan
den te beschilderen met muurschilderingen
ad 2000.
Ziet, hier zyn nu eenige excessen, die een
verkwistende mentaliteit verraden, die ont
stellend is".
De Faillissemenswet.
Den laatsten tyd heeft zich eenige malen
het geval voorgedaan, dat iemand werd fail
liet verklaard zonder dat hem daarvan tevo
ren iets bekend' was. O.a. is dit gebeurd met
den heer Greliflger, een zeer gefortuneerd
inwoner van Biaarn, over wien de Amster-
damsohe rechtbank het faillissement uit
sprak, terwyl hy buitenslands vertoefde, op
verzoek van een schuldeisoher, die 170 van
hem vorderde, welke vordering door den
heer G., naar later bleek, betwist werd.
Het faillissement werd enkele dagen la
ter weer vernietigd, maar voor den betrok
kene was het toch bijster onaangenaam en
het gebeurde heeft in de pers nogal opschud
ding verwekt.
De oorzaak, dat dergelijke dingen kunnen
voorkomen, ligt in een leemte der Faillisse-
mentswet. Deze geeft n.1. .geen voldoende
waarborgen dat de betrokken persoon kennis
krygt van een tegen -hem ingediende faillis
sementsaanvrage en zich daartegen dus kan
verzetten.
In het „Weekblad voor het Recht" schrijft
mr. J. de Vrieze over dit euvel en consta
teert de noodzakelykheid van wetswyziging
op dit punt. Zijnerzijds zal moeite worden
gedaan om van de zyde der Balie daarover
een actie te krygen, want:
„Elk jaar vallen er een aantal slachtoffers
tengevolge van het gebrekkig art. 6 der Fail-
lissementswet.
Zoolang deze wetswyziging er niet is, zou
ik den confrères willen aanraden om myn
methode te volgen, n.1. het faillissement nim
mer te laten uitspreken bij afwezigheid van
den schuldenaar, zoolang men zelf niet posi
tief weet, dat de bewuste persoon kennis
draagt van de aanvrage.
De meeste rechtbanken zijn in dat geval
op verzoek wel bereid tot uitstel, doch is dit
niet het geval, dan .getrooste men zich liever
enkele guldens aan kosten, dan dat men de
verantwoordelykheid op zich lade, wellicht
een geheel onrechtvaardig faillissement te
hebben geforceerd."
UIT DEN OMTREK.
Rljkslandbouwwinterschool te Schagen.
By het op 29 September j.l. gehouden toe
latingsexamen voor de eerste klasse slaag
den: D. Akkerman, Beemster; F. D. Berk
houwer, Schagen; A. J. Eelman, Texel; J.
Eriks, Barsingerhorn; J. Eriks, Zype; J.
Groot, H.-Huigowaard; J. Groot, Akekrsloot;
G. O. v. dL Hucht, den Haag; J. Kaan, Oude-
sluis; N. Rijnsburger, Landsmeer; O. P.
Schrijver, St. Maarten; O. Smit, Barsinger
horn; J. O. Stammes, Schagen; D. Wagenaar,
Oudkarspel; J. Waiboer, Wieringerwaard; J.
G. Watertor, Schagen; C. Worp, Leiden.
terwyl zonder examen tot de eerste klasse
zijn toegelaten: H. Schrooder, Hensbioek; W.
Quarles van Ufford, Haarlem;
Voor toehoorder Zuivelbereiding: J. O.
Uitgeest.
Van de eerste naar de tweede klasse wer
den na gehouden herexamen bevorderd: G.
Dros, Texel; N. Klerk, Wydenes; J. Blauw-
boer, Barsingerhorn; J. Mosk, Wieringer
waard.
De lessen vangen aan op Dinsdag 4 Octo-
ber a.s.
BRIEVEN VAN HET PLATTELAND.
XXII.
Een causerie over vreemde woorden.
Doortje had de visitekaartjes thuis gekre
gen, die zy besteld had. Ze liet ze aan haar
moeder zien.
„Wel heere-myn-tyd, kind!" riep Maar-
tje opeens, „wat is dèt nu voor malligheid?
Wat beteekent nu toch dat gekke woord voor
je naam?"
Ik werd een beetje nieuwsgierig, keek over
mijn vrouw d'r schouder en las: Mademolselle
Theodora Grasheuvel. „Is 't anders niet?"
vroeg ik verwonderd.
„Anders niet?" riep Maartje verbaasd.
„Maar Simon, wat beteekent dat dan toch?"
„Mademoiselle", zei ik, „beteekent zoo
veel als mejuffrouw".
„Welnu", zei ze tegen Doortje, „had er
dèt dan voor gezet; dat is tenminste fatsoen-
lyk Hollandsch. Maar mamade.... ik
kan 't waarachtig niet eens goed uitspreken".
„Mejuffrouw Theordora Grasheuvell"
zei Doortje minachtend. „Maar dat stéót im
mers niet!"
„Doortje heeft gelijk", bracht ik in het
midden, „je moet in sommige dingen met je
tyd meegaan. En ons Hollandsch is nu een
maal, over 't algemeen genomen, niet fat
soenlijk meer. Naar onze hedendaagsche be
schavingsbegrippen is het op zijn best, wat
Napoleon er zoo graag van had willen maken:
een taaltje, nog goed genoeg voor schippers
en matrozen. Waren onze domme grootouders
nu maar niet zoo dwaas geweest die Holland-
sche taal zoo lief te hebben, dat zij er des
noods alles voor over hadden, we zouden er
al lang van verlost zyn. Doch 't is waar, toen
waren de menschen mogeiyk zoo fatsoeniyk
nog niet. Voor ónzen tyd echter is ze bepaald
ordinair. Het rationeelste zou natuuriyk zyn,
maar dadelyk een andere taal ln te voeren.
Maar je begrypt, dat is nu eenmaal ondoen-
ïyk. Om nu toch i e t s in de goede richting te
doen is men alvast begonnen met de móést
onfatsoeniyke woorden door vreemde te
vervangen, waardoor onze taal al aardig wat
opgeknapt is.
Ja, die drang tot taai-loutering heeft zioh
zelfs zóó zeer van alle rangen der maatschap-
py meester gemaakt, dat ik laatst den ouden
Tames, toen 'hy onder het melken wat door
Kees geplaagd werd, hoorde opstuiven: As
je nou niet opbouwe, den 'zei Ik je op je
f ie zeiemie speule!"
En Kees, die het raadzaam achtte om maar
gauw zoete broodjes te bakken, riep terug:
„Kom, kom, maak nou maar niet zoo'n t r e-
m u 11, 'k miende 't ommers zoo kwaad niet!"
Een ander voorbeeld: Vroeger kon je van
hard werken „zwééten.
„Ajakkes, vader, wat een vies woord!"
viel Doortje in.
„Stil, kind!" Ik zeg, vroeger kon je
van hard werken zwééten; tegenwoordig
transpireert men er van.
De minste „herberg" heet thans een Café
(d. i. koffie) ook al kun je er nooit een -kop
koffie krygen. Maar dat doet er niet toe; als
we maar van dat platte woord ^herberg"
af zyn. Je hebt er ook, die ze c a f - c h a n-
tant noemen, wat letterlijk „zingende kof
fie", dus pruttelende koffie zou beteekenen.
't Is echter overbekend, dat men daar heel
wat anders dan pruttelende koffie te hooren
fcry'gt. Maar 't is een vreemd woord, en
dat is het voornaamste.
Zoo zal ook niemand meer spreken van een
gezwel
„Hè, foei pa, wat een onfatsoenlijk
woord", zei Doortje met een pruimemondje.
„En u kunt anders toch zoo netjes zyn!"
„Hoor eens, meid, bezondig je nu niet
aan flikflooien.... (Doortje keek of ze op
eens onpasselyk werd). „Aan adulatie",
verbeterde ik 'gauw. ('t Arme kind kwam weer
by). „Ik wou maar izeggen", ging ik voort,
„dat dit leelyke woord gezwel totaal heelt
uitgediend; ieder spreekt tegenwoordig van
een abces.
Op de huisbussen in onze steden lees je
ook niet langer het woord „brieven", maar
„lettres" en „coiffeur" uc ".nt zich
reeds de meest onhandige dorpsbarbier. Ja,
ja, er is gelukkig overal een streven naar
taalloutering te bespeuren.
Zoo vindt men .huisraad" b.v. alleen nog
maar in de woningen van armelui, doch wie
het maar een béétje doen kan, heeft zijn
ameublement. Men gaat niet meer ,4n
den kost", ook al eet men by de menschen
aan tafel, maar en pension; men is niet
meer zenuwachtig, maar nerveus; niet
meer „ontdaan", doch geagiteerd.
„Nu, ik vind het mooi lastig, al die
vreemde poespas", pruttelde Maartje, „je
kunt op die manier de helft van een gesprek
niet verstaan!"
„Och, wat doet er dat.eigeniyk toe; de
meeste gesprekken zyn toch wel zóó veel
zeggend, dat je er best de helft van missen
kunt".
Doch söms, ja, dan is het toch wel eens
lastig ook.
Je bent b.v. op reis, je wilt dineeren en
stapt een restauratie binnen. De kellner reikt
je de spyskaart'k wil zeggen het m e n u
toe met de vraag, of het zoo uw goedkeuring
kan wegdragen.
Met een gewichtig gezicht ga je nu
natuuriyk al die namen na, ofschoon je even
goed de hiërogriefen van een Egyptisch ko
ningsgraf bestudeeren kon en jè knikt een
oogenblik later bevestigend. In spijt van je
kleine comedie ben je er echter zoo goed als
zeker van, dat die kellner, ondanks zyn effen
gezicht, je in zyn hart toch uitlacht. En je
weet nog altyd niet, wat je te eten krygt.
Ieder gerecht biyft een mysterie voor je, dat
je niet eerder ontsluierd wordt alvorens het
op tafel staat.
Maar wat klaag ik over een weinig onge
rief, waar het een uiting van beschaving
Een adres van Hoogere Rijksambtenaren
aan den Ministerraad.
Dit besluit deelde ze aan haar zoon mee, met
verzoek, voor haar op het kerkhof een grafkuil
te delve^, wat hy haar uit het hoofd trachtte
te praten. Zy bleef echter by haar plan en het
slot was, dat de 30-jarige zoon Sarbani gehee
ten, een kuil maakte, waarin zich zyn moeder
uitstrekte. Het gat werd met pisang-bladeren
toegedekt en, nadat de Vrouw aan Sarbani had
verzocht, haar na 40 dagen te halen, wierp h\j
den kuil met aarde dicht en liet alleen een
handbreedte open voor den toevoer van lucht.
Vervolgens begaf hy zich naar huis en
vertelde den vader van Nji Sawi, hetgeen
geschied was.
Na drie dagen ging de zoon eens naar het
kluizenaarsgraf kyken, hoorde 'niets, kwam
na vier dagen terug, ging weer heen en na
een week bracht hy opnieuw een bezoek,
waarby hy een ïyklucht in den neus kreeg,
waaruit hy afleidde, dat zyn moeder nu wel
overleden zou zyn.
Thans wordt overwogen, óf de man straf-
rechteriyk moet worden vervolgd, dan wel
dat alles op rekening van zyn domheid moet
worden geschreven.
