om, alvorens tot inkrimping van het vrou
welijk personeel bij den post- en telegraaf
dienst over te gaan, te trachten, door het
voorschrijven van een passende dlenstkleo-
ding, het besef van de waardigheid van het
ambt, en den ernst van deni arbeid te ver
sterken, aan adressante te kennen gegeven;
dat de bedoelde regeling haar oorzaak vindt
in het feit, dat vrouwelijke werkkrachten niet
voor alle diensten even geschikt zijn als
mannelijk;;, zoodat er noch van onrechtvaar
digheid, och van handelingen tegen het
dienstbelang kan worden gesproken; dat het
onmogelijk is een scherpe grenslijn aan te
geven tussohen het samen arbeiden en zich
vermaken, en het niet op' den weg ligt van
de administratie der posterijen en telegrafie,
ten aanzien van het zich samen vermaken
regelen te stellen; dat in de praktijk tot dus
verre niet is gebleken, dat de hedendaagsche
mode in de vrouwenkleeding van zoodanigen
invloed is op de uitoefening van den dienst,
dat in die mode een1 oorzaak moe tworden
gezocht voor den wensch van het hoofdbe
stuur der posterijen, telegrafie'en telefonie
om op de kantoren, waar (mannelijke en vrou
welijke ambtenaren met dezelfde diensten
belast -moeten kunnen worden, het aan
tal vrouwelijke ambtenaren eenlgermate te
beperken, zoodat, zelfs al zou het voor
schrijven van een pasende dienstkleelding de
zucht tot het zich op overdreven wijze klee-
den kunnen tegengaan daarin toch geen
correctief kan worden gevonden tegen de
nadeelem, die de dienstuitvoering ondervindt
van het onbegrensd vervangen, van manne
lijke door vrouwelijke werkkrachten, en dat
mitsdien aan het verzoek van adressante niet
kan worden voldaan.
Kolen van Spitsbergen.
Het stoomschip „Noord" van de maat
schappij „HoHutvaart" te Botterdam is Zon
dag te Am-Sterdam aangekomen met 4000 ton
kolen van Spitsbergen. Het schip is thans in
lossing.
Den 21sten September vertrok het van
Spitsbergen, het is op één na het laatste
schip, dat dit jaar de haven van Green Har-
bour verlaat.
Toen'de boot pas van Spitsbergen1 was ver
trokken, ontving de kapitein per draadlooze
telegrafie een verzoek om hulp van die „Ter
schelling", die thans nog te Green' Harbour
kolen laadt. Hit schip was aan den grond ge-
loopen. Hater kwam ,er bericht van de
„Terschelling", dat zij met eigen kracht was
t vlot gekomen.
Als de „Terschelling" binnen is, eindigt
daarmede voor dit jaar de kolenvaart op
Spitsbergen. In Mei 1922 zal het eerste schip
weer naar Spitsbergen vèrtrekken.
De beide stuurlieden van de „Noord" ver
telden, dat het daar reeds knapjes begint ite
winteren. In 't begin van September bad men
er nog de lichte nachten en de middernacht
zon, doch toen men vertrok, begon het des
avonds tegen tienen al te donkeren. Onze
zegslieden vonden het wel interessant eens
op Spitsbergen geweest te zijn, omdat z;j nog
nooit zoover Noord waren geweest. Het leven
leek er hun echter bijzonder eentonig.
Onder de mijnwerkers, meest Duitschers,
heenschte dan. ook nog al eens ontevreden
heid, vooral em de voeding. Reeds eenige
raaien hebben zij er het houweel bij neerge
legd, doch slechts voor enkele uren.
Ben; 150-tal mijnwerkers blijven overwin
teren.
Er zijn op Spitsbergen ook een aantal No
ren, die het nog niet lang geleden gevestigde
radio-station bedienen.
Eén dezer Noren had zijn echtgewoote bij
zich. Zij was de eenige vrouw, diie de beman
ning van de „Noord" gedurende haar verblijf
op het eiland had gezien.
Voor plantengroei was reeds nu op Spits
bergen niets meer te bespeuren. Mos was al
wat men te zien kreeg. De witte mosbloem-
pjes zijn in September alweer verdwenen.
'De temperatuur was trouwens overdag al
om en bij het vriespunt; alles was met sneeuw
en ijs bedekt. Zelfs in de mijnen hadden de
kolen.een witten ijs-aanslag.
Een bultenlandscho studiereis.
Aan do gemeente-gasfabriek te Purme-
rend wil men een ander systeem voor do
gudberej.ding'Invoeren, waardoor do prijs van
hot gas verlaagd zou lcunnon worden. Do
commissie voor net gasbedrijf «tolde, jn vor-
baud hiermede, aan li. en W. voor, om door
eon commissie vun drlo leden, w. o, de direc
teur der gomeeutobedrUvfO, eon onderzoek
te doen Instellen aan de gaaf abri eken te
Frank fort u m Ma In oa enkoio endero plaat
sen in Dultsohland,
lm de kiutste midsvurgrolorlng hoeft do
voorzitter, burgemeester Koolman, ln beste-
ton zitting, waarin uul)ter geen geheimhou
ding was opgelegd, deze zaait naar voren
gebracht. Sr roker deelde mede. dat do gas-
omunilsftie lint noodig nordoeluo dat drlo
«ftmxnen de Imltonlundsolie studiereis voor
hoi gasbedrijf «ouder? malton en dat in hei
ooilogo van B. on W. hierover geen een-
stommigheid hoersohto. Do moordorheid van
B. on W. <do burgemeester on do vrijz. dom.
wethouder Stoort) kon zich or wol mee ver-
eonlgen, dat do direoteur van hot gasbedrijf
een studiereis ging maken, maar was or be
paald tegen, dat anderen, als b.v. leden van
de gasoommissie, die toch immers niet des
kundig waren, ook meegingen. De hieruit
voortvloeiende grootere kosten zouden on
nut besteed zijn.
De eoo. dem. wethouder van het gasbedrijf,
J. de Vries, (minderheid) die voorzitter is
van do gasoommissie en dio mee naaT
Duitschland zou gaan, wilde een commissie
van drie leden voor de studiereis.
Er volgde een langdurige bespreking over
deze aangelegenheid, waarbij de tegenstan
ders dar „commissie van drie" vooral als
motief aanvoerden, dat het niet opging, dat
personen meegingen, die niet deskundig
waren. Daarvoor wilden zij geen tgold uit de
gemeentekas beschikbaar stellen.
Tenslotte werd met 6 tegen 5 stemmen be
sloten, dat de studiecommissie uit drie leden
zal bestaan. Vóór stemden de vier soc. dem.,
één R. K. en één O. H. (w. o. vier leden der
gasoommissie); tegen stemden de twee vrijz.
democraten, twee R. K. en één liberaal.
Naar aanleiding van dit besluit hebben
de vier tegenstemmers sohriftelijk om een
openbare raadsvergadering gevraagd, waar
in de onderhavige zaak nader zal worden
behandeld.
In de plaatselijke bladen heeft het R. K
raadslid, de heer G. de Wolf, een ingezon
den stuk geplaatst, waarin hij eenige mede-
deelingen uit de bewuste raadsvergadering
doet. Hij concludeert, dat naar zijn mee-
ning, het raadsbesluit in strijd is met arti
kel 44 der Gemeentewet, omdat dit beslui!
uitgaven ten gevolge zal hebben.
Onregelmatigheden btf arbeiderswoning
bouw.
Zooals reeds in „Het Volk" werd meege'
deeld, heeft onze Doetinohemsche raadsfrak
tle telegrafisch aan den minister van arbeid
kennis gegeven van het feit, dat bij den
nieuwbouw der volkshuisvesting daar ter
plaatse ernstige onregelmatigheden zijn ge
konstateerd.
2e. van deze steenen niet alleen de slecht
ste zijn verwerkt in de fundamenten, doch
ook nog hét uitschot, de halven en brokstuk
ken;
3e. in strijd met 'de bestekvoorwaarden voor
de vloeren der kelders deze zelfde minder
waardige steenen verwerkt werden, terwijl
klinkers waren voorgeschreven;
4e. de fundeeringssleuven, eveneens in
strijd met de besteksbepalingen, niet tot op
voldoende diepte .(vaste, ongeroerde grond)
waren uitgegraven, terwijl Üe zoogenaamde
zwarte grond, welke tot aanhooging van het
overige terrein moet worden aangewend,
eenvoudig onder de vloerribben is blijven
zitten, zoodat de mogelijkheid niet is uitge
sloten, dat in de toekomst de bewoners dezer
arbeiderswoningen onthaald worden op het
niet heel aangename verschijnsel, 't welk
„ohampignonplaag" geheeten wordt.
Verdwenen ambulance-treinen.
Óp 13 Juni 1916 werd door do vereeni-
ging „Het Nederl. Roode Kruis" aan de re
geering aangeboden een ambulanoe-itrein,
bestaande uit 24 wagens, waaronder: een
magazijn-, 'oen verhand- en een keukenwa-
f en en gelegenheid biedend tot vervoer van
40 zittende en 160 liggende gewonden.
Ruim twee maanden later, 23 Augustus
1916, had aan het station Weesperpoort te
Amsterdam de overdracht plaats aan de re
geering, 7 an twee arnbulanoetreinen van het
Natioifaal Comité.
(Door e»en toeval kwam in een algemeene
vergadering van het Roode Kruis, den 20en
Juni j.1. in Den Haag gehouden, het onder
werp ter sprake, en vernam prof. Kocli daar,
voor het eerst, dat de met zooveel dank
baarheid in 191G aanvaarde treinen niet
meer bestonden.
Prof. Koch gaat dan als volgt voort:
,Door den inspecteur van den geneeskun
digen dienst der landmacht werd in die ver
gadering medegedeeld, dat door het depar
tement van oorlog, in overleg met het Na
tionaal Oomitó, tot de. onttakeling der trei
nen der treanen was besloten, toen, na af
loop der mobilisatie, bleek, dat het behond
der treinen op onoverkomelijke moeilijk
heden stuitte. Men had toch, ten einde de
treinen tegen diefstal en bederf te bewaren,
deze in, nieuw te bouwen, kostbare loodsen
moeten opbergen. Een der afgevaardigden
ter vergadering, zeide daarna, dat dit niet
geheel overeenkomstig de waarheid was,
want dat het van algemeene bekendheid was,
dat de treinen waren leeggeplunderd ten ge
volge van onvoldoend toezicht. Op deze be
schuldiging werd niet geantwoord,
„Toen in het verslag, dat de couranten
van deze vergadering gaven, gezwegen
werd, over hetgeen daar was bekend gewor
den, heb ik het noodig geacht, in de „N. Rott.
Oourant" van 24 Juni op deze leemte, te wij
zen. Daarop kwam van het Ned. Corrospon-
donltle-buroau in Don Haag eon bericht dat
ongeveer overeenstemde mot hetgeen door
don Jnspootour 'van den geneeskundigen
dienst der landimaoht op de vergadering was
gezegd, alleen nog (mot de aanvulling, dot:
inhoud der trolnon na do onttakeling
word verdeeld onder militair o- en burger-
hospltalen, welke daaraan behoefte hadden,
mi het rottend (zal wol bedoeld zijn rollend?)
materiaal ter beschikking van do spoorweg»
maatsohappljon word gestold, Over het Isatt»
guplimdord zijn van do trolnon zwoeg dit
belicht.
„Dom Mom Juli stolde ik in do ,N, Roti.
Oour." «enigs vragen over deze zaak, muur
daarop kreeg lk nooit antwoord.
„Eon dezer vragon luidde: onder wolko
mllttalro hospitalen ou burger-ziekenhuizen
wordi de Inventaris der treinen verdeeld,
en op welke waarde werd hij gesohatP
„Mij dunkt, dat uit de beantwoording de
zer vraag kan blijken, of men de dure lood
sen niet heeft willen bouwen, omdat de trei
nen al leeg gestolen waren, dan wel omdat
men zelfs de goed geconserveerde treinen
met hun inhoud, de kosten van loodsen niet
waard achtte. In het laatste geval wekt het
verhazing, dat het departement van oorlog
niet getracht heeft, de treinen aan het Roode
Kruis te geven. Voor deze vereeniging toch
zal bij vredeswerk een ambulanoetrein nut
tig kunnen zijn. Men lette slechts op het pro
gram van het 'hoofdbestuur voor toekomstig
vredeswerk, waarop, zij het dan ook slechts
secundair, het verkrijgen' van ambulance-
treinen voorkomt
„Het zou, meen ik, van belang zijn, indien
de directeuren van die ziekenhuizen, welke
begiftigd werden met het materiaal uit de
verdwenen ambnl anoetreinep, in dit tijd
schrift zouden willen bekendmaken, wat zij
ontvingen, en op welke waarde zij die ge
schenken schatten."
GEMENGD NIEUWS.
hg.
OOST-INDIE.
Maatregelen tegen eventucele
De Javabode meldt, dat het Departement
van Oorlog opdracht heeft gegeven om maat
regelen te nemen tot zoo goed mogelijke
voortzetting van het postverkeer bij even-
tueele staking, waartoe o.m. postauto's mfet
militairen zullen worden bemand. Plannen,
zijn uitgewerkt tot bewaking van de spoor,
lijnen en emplacementen. In regeeringskrln
gen is men algemeen van oordeel dat de sta
king wel zal luwen.
Een reddingboel verloren.
Bij het departement van Marine Is bericht
ontvangen dat de onderzeeboot O V den Ben
Ootober tussohen IJmuiden en Hoek van
Holland een reddingsboei heeft verloren.
Het vinden van deze reddingsboei behoeft
derhalve geen ongerustheid te verwekken.
Vermindering van arbeiders.
De N.V. Van Deventer^ Glasfabrieken) te
Delft heeft tegen a-s. Zaterdag alle arbeiders
(325), werkzaam aan de handovens, ontsla
gen. Een groote glasoven zal gedoofd wor
den, twee kleinere en de machinale oven blij
ven voorloopig 'branden; daarvoor werden
125 werklieden teruggenomen.
De brand te Bergambacht.
Men meldt nog het volgende omtrent den
grooten brand die een deel van het dorp
Bergambacht in de lasoh heeft gelegd:
Omstreeks twaalf uur was men! den brand
meester, zoodat de inmiddels aangekomen
stoom- en motorspuiten van Den Haag en
Rotterdam geen dienst meer behoefden te
doen. De branwoerdeskundigen, die deze
spuiten vergezelden; waren vol lof over het
uitstekende werk dioor de handspuiten uit
de omgeving verricht; in het bijzonder die
van Groot-Ammers, aan de overzijde van
de Lek gelegen, heeft kranig werk gedaan.
Het gemeentehuis is gespaard gebleven,
en zelfS slaagde men er in een naast de
brandende school gelegen perceel dat met
riet gedekt was, voor het vuur te vrijwaren.
Da school is nagenoeg .geheel uitgebrand;
slechts van één lokaal in het nieuwe voorste
gedeelte, is nog wat over. Voor een deel is
dat te wijten aan bet feit dat het vuur gretig
voedsel vond in een groote hoeveelheid op
den zolder geborgen houtwerk, materiaal dat
indertijd bij de bestrijding van mond- en
klauwzeer dienst heeft gedaan. Bovendien
wasalles kurkdroog, ook de rieten daken' die
onder den feilen wind als stroo in vlam vlo
gen1. Het heele dorp boo een tooneel van de
schrikkeJijkSte verwarring. De kinderen lie
pen huilende over dén weg, en de uit hun
brandende Woningen! verdreven' lieden jam
merden bij dé resten van hun boeltje. Tal
van andere, ook volkomen overbodig beang
ste lieden droegen hun huisraad de straat
op, of brachten het binnen het hek, dat
rondom de Ned- Herv. Kerk Staat. De inven
taris van eei^ geheelen kruidenierswinkel
was daar op een hoop geworpen.
De gemeente-archieven werden in het huis
en in een schuur van het hoofd der school
in veiligheid gebracht; de schoolbanken lig
gen op den1 dorpsweg in een ordelöozen1"
De leermiddelen der school zijn na^
geheel verloren gegaan. In overleg met oen
Inspecteur van het onderwijs die vrij spoe
dig aanwezig was, zal worden getracht het
onderwijs voort te zetten in de Christelijke
school, door aan de eene groep kinderen des
morgens, aan de anderen des middags on
derwijs te geven. Inmiddels kan dan een
plan voor 'herbouw van de school woren op
gemaakt.
Het ergste is de brand voor de arme lieden,
wier boedel niet verzekerd was, en die voor
een deel niets anders hebben overgehouden
dan de kleeren die zij droegen bij het uitbre
ken van den brand. Ze worden bij anderen
voorloopig ondergebracht, j
Vermoedelijk zal te hunnen behoeve wel
een beroep wordén gedaan op de hulpvaar
digheid onzer landgenooten, daar zij van al
hun bezit beroofd' zijn. Men liep des mid
dags reeds voor hen te collecteeren.
Als een merkwaardigheid meldt men nog
dat van één woning niets was blijven staan
dan een vensterkozijn. Op dat kozijn stond
een geranium, die aan bloem noch 'blad ge
zengd scheen, en vioolijk haar kleurige
■bloem tusschen de rookende puinhoopen op
hief.
Een droeve herinnering.
Wij leven snel, zeer snel. 'De groote dingen,
welke gebeuren, zijn spoedig vergeten, droe
ve herinneringen vervagen. Toch zijn er
data, welke ons als het ware dwingen in het
verleden terug te gaan.
Dat is ook nu het geval.
Den 5on October 18811 iDat was do datum
van het ontzettend gebeuren1, dat aüoji af
speelde In don IndlHohon Oceaan: De schip
breuk van de „Koning dor Nederlanden", liet
fraaiste schip, destijds, van do nog Jonge
Stoomvaart Maatschappij „Nederland"!
in eon boekje uit 1882 door „Sauuumoa",
oen ooggetuige, vinden wij oen, voliedlgo be-
eohrijvTng van do tramp,
In don nacht van 4 op B Ootober voer het
schip op 6 gr. 49' Z.B. on 64 gr. 42'B4" O.IL.
Het weer was heerlijk, de opvarenden dach
ten niet aan gevaar. Opeen», In don nvonid
van 4 Ootober, tegen negen) uur, schrikte ge
raas, .gekraak en gastoot 'o passaglors op.
De machine sloeg snel r, doch werd on
middellijk gestopt.
Wat was gebeurd? De hoofdmaohinist
bracht de tijding: „De schroefas gebroken,
de waterdichte schotten ontzet, het water
stroomt naar binm_ De gezagvoerder, de
heer A. G. de Bruijn, wist door zijn kalm op
treden een paniek ie voorkomen. Er werd
gepoogd het vaartuig leeg te pompen. Te
vergeefs I
Nederlandschen Leeuw kreeg, is nu een week
geleden, in den ouderdom van 80 jaren, over
leden.
Van de andere drie sloepen is nooit meer
iets gehoord. De Engelsche kanonneerboo
„Ready" en- het gouvernementsvaartuig
„Atieh" hebben dagen lang den' Oceaan door
kruist. Helaas, zonder resultaatl
De ramp is een van de meest droeve blad
zijden uit de geschiedenis van de (Neder
land". Zulke ongevallen zijn haar verder ge
spaard gebleven. De Maatschappij heeft alle
overlevenden der bemanning een extra-be
drag uitgekeerd en een groot gedeelte van
de zorg voor de achtergeblevenen op zich
genomen.
De jongste opvarende, de heer J. W. Por
ton, toentijds koksjongen, is nog steeds in
specialen dienst bij de .Nederland".
Schandelijk.
Een tapper te Haarlem verkocht Zaterdag
aan drie jongens (onder wie er een was van
15 jaar!) drie deciliter jenever. Een der jon
gens ging zich dusdianig aan den drank te
buiten, dat hij stomdronken geraakte. Een
agent vond hem des nachts in bewusteioozem
toestand achter een perceel in het Frederiks-
park. Per brancard werd hij' naar het St.
Elisabeth's Gasthuis gebracht
Tegen den tapper is proces-verbaal opge
maakt terzake overtreding der drankveror-
dening. (O. H. Ct)
Door Inbrekers doodgeschoten.
Te Buinerveen (gem. Borger) is de 86-ja-
rige landbouwer Trip door inbrekers dood
geschoten. De misdadigers hadden zich, vol
gens de Asser Crt, door het inslaan van de
ruiten toegang tot zijn woning versohaft.
Toen T. zich te weer stelde, werd hij neer
geschoten. Vervolgens hebben de misdadi
gers de 80-jarige vrouw van T. gebonden en
haar een bedrag van 200 afhandig gemaakt
Eenligen tijd geleden hebben onbekend
gebleven inbrekers T. een 'bedrag van 100
ontstolen.
Eene verrassing.
Een ingezetene van Bussum kocht de vo
rige week op een veiling aldaar twee oude
vazen voor een som van 3. Thuis gekomen
maakte hij ze flink schoon, waarna de mee-
ninig bij! hem •post vatte, dat hjj voor een
klein prijsje in het bezit was gekomen van
echte antieke JapanSche vazen. Hij raad
pleegde een deskundige, die zijne meoning
gevestigde. Er is hem thans reeds 1500
voor de vazen geboden.
Gasverstikklng.
In perceel Goudsbloemstraat 112 te Am
sterdam had het echtpaar Jansen, waarvan
pian en vrouw beiden 72 jaar oud waren,
eenige vertrekken in huur. Het had de aan
dacht der buren getrokken, dat Woensdag
gedurende den geheelen dag geen der oudjes
zich had vertoond. Tegen den avond werd
de politie van dit feit in kennis gesteld.
Eenige agenten hebben toen de deur, die
toegang tot de woning van het echtpaar ver
leent, opengebroken. Terstond bespeurden
zij een scherpe gaslucht. In de kamer vond
men man en vrouw in bewusteloozen toe-
stan.d Pogingen om de levensgeesten weder
op te wekken ibievem bij' de vrouw zonder
resultaat, .bij den man weiden zij met succes
Men vermoedt, dat het gas door een lek
bekroond.
in een onder den vloer gelegen pijp is ont
snap!
Ernstig spoorwegongeluk.
In Breda is gisternacht om half een een
goederentrein uit Roosendaal op een etil-
staanden trein uit Rotterdam geloopen, die
voor het onveilig sein stond. Tegelijkertijd
reed een goederentrein naar Rotterdam uit,
die ontspoorde op de stukken van den aan
gereden trein. De materieele schade is zeer
aanzienlijk, doordat twaalf goederenwegens
geheel of ten deele vernield zijn, terwijl ook
de locomotieven aanmerkelijke schade oplie
pen. Een hoofdconduoteur is ernstig, maar
niet levensgevaarlijk, gewond en een leer
ling machinist is licht gewond.
Beroovlng.
In eon peroeel aan den Stationsweg in den
Haag heeft gisteren een beroovlng plaats
gehad voor een bedrag van f 5200 ten ma-
deole van oen man. In verhand hiermede zijn
nangobracht do kooplieden Ohr. Th. S., oud
29 Jnar, wonende in het peroeel Splmoza-
straat no. 8 en do 110 Jarige M. A. E.; alsmede
M. A. R., oud 20 Jaar en do 10 jarige Th* do
B., volgons opgaaf van beroep naaister.
VEUEKNIGDE STATEN.
De economische depressie,
Do Now-YwUsdho correspondent van hot
Ilandulflblad schrijft aan zijn blad:
Do ooonomiisolio depressie maakt de imien»
sdhen zouu wiachtlg. (Men weot niet goed jnoor
in welke richting do nplnralng niinnt worden
gezocht. En mot do Dultsoho mark op oen
Faugtoreoond van 02 (honderdsten van oen
Amorkaanschon cent geeft men aan zijn ver
warring lucht door alarm te blazen over het
Duitsche gevaar. De verzekering van een
man als Maynafd Keynes dat de voordeelige
omstandigheden voor de Duitschers niet van
langen duur zullen zijn, weegt maar matig
jes op tegen de ontstellende tijding van den
voorzitter der Amerikaansche club te Ant
werpen, volgens weflke 41 der 64 Belgische
hoogovens het bedrijf hebben mioeten stilzet
ten tengevolge der onhoudbare Duitsche
concurrentie. Of tegen de onthullingen van
de „Herald" die vertelt (hoe een Ameri-
kaansoh exporteur zijn producten onmoge
lijk met succes naar Porie Rioo kon verkoo-
pen en zich tenslotte genoopt zag om er
Duitsche goederen uit Homburg heen te
zeulden.
De voorzitter der „American Chemical So
ciety" spreekt dn een rede van Duitschland's
„industrieel e reorganisatie voor. de wereld-
overheersohing, eerst in de vreedzame be
drijven en vervolgens in de oorlogsindustrie-
en". En knoopt daar in het voorbijgaan een
pleidooi aan vast om betere bescherming
der Amerikaansche verfstoffenindustrie.
Op hetzelfde oogenblik publiceert' de
„American Valuaition Association" een sta
tistiek waaruit blijkt dat in de metaalnijver
heid de geschoolde Duitsche arbeider onge
veer 280 h 800 mark per week verdient, wat
op het oogenblik gelijk staat met 2.75 8
dollar, waartegenover dezelfde 'arbeider in
Amerika 40 50 dollar verdien!
Ook de (houders van markensaldl en an
dere Duitsche vorderingen beginnen beden
kelijke gzichten te trekken nu we de mark
in hondersten van een dollarcent moeten
gaan uitdrukken. Er is hier zwaar in mar
ken gespeculeerd, binnen en buiten de eigen
lijke .financieele kringen. Hoe groot het 'be
drag aan marken in Amerikaansdhe handen
is valt zelfs niet bij benadering vast te stel
len. Maar het lijdt geen twijfel dat het groot
genoeg Is om de potentieele mogelijkheid
van groote „stroppen" in te houden. En het
zijn niet alleen de speculanten. Het zijn
evenleens de exporteurs die graan en katoen
naar Duitschland versoheepten, de banken
die er credicten voor verstrekten. Wat zal er
gebeuren indien de Duitsche regeerimg op
een gegeven oogenblik de goudwaardo van
de mark vaststelt op 1 dollarcent of het equi
valent daarvan? In 'het beste geval zouden
de buitenlandsdhe houders van marken er
niet erger aan toe zijn dan nu, nu de koers
zelfs nog beneden dien oent blijft. Maar alle
kans op toekomstige winst, zooals die nu al
thans theoretisch bestaat, zou voor goed zijn
vorkeke n
Natuurlijk geeft men zich rekenschap dat
geen regeering in Duitschland spoedig tot
een zoo ingrijpenden maatregel zou durven
besluiten. Maar aan den anderen kant ziet
men geen middel om uit de impasse te ge
raken. De geweldige en groeiende sdhuld
waarin Duitschland en Europa zich hebben
gestoken blijft een 'beletsel voor een gron
dige herleving van handel en industrie. En
met het denkbeeld van een kwijtschelding
door Europa van de Amerikaansche schuld
op voorwaarde dat de geallieerden afzien
van de Duitsche schadevergoeding hoort
men weinig meer spreken, sedert de jprotec-
tionistisehe Republikeinen de macht in han
den hebben om hun belangen met taneven
te beschermen, naar zij zidh althans voor
stellen.
Onder deze omstandigheden is het verblij
dend dat het protectionisme zich niet krach
tiger doet gevoelen dan werkelijk het geval
is. De verkiezingen liggen al weer bijna
een jaar achter ons. Men behoeft zich niet
meer zoo nauw aan politieke beloften te
houden. Misschien is ook tot de politici door
gedrongen dat een tariefsverhooging slechts
uitstel van executie zou beteekenen. Men
heeft geleerd door ervaring. Het verhoogde
invoerrecht op tarwe, dat bedoeld was om
het Oaniadeesdhe graan uit Amerika te hou
den, had slechts één gevolg, n.1. dat Canada
zijn tarwe langs Gamadeesche spoorwegen en
via Canadeesch havens, naar Liverpool ex
porteerde, inplaats van gedeeltelijk laings
Amerikaansche sporen en door -Amerikaan
sche havens. En dat geldt eveneens voor
andere exportartikelen. De Seniaatscomnns-
sie voor Financiën geeft blijk van beter in
zicht wanneer zij nieuwe belastingvoorstel
len amendeert in dien' zin dat zij de belasting
op binnenlandsche spoorwegvrachten in 1922
wil zien gehalveerd en ln 1923 afgeschaft,
en dat zij de overwinstbelasting met ingang
van het volgend jaar wil doen verdwijnen.
Intussohen komeri uit verschillende be
drijven optimistischer berichten. In de ijzer
en staalindustrie is een geringe opleving to
bespeuren. Maar (hier is dan ook een sterke
prijsverlaging gepaard gegaan met een aan
zienlijke loonsroductte. De loonen zijn sedert
1 Februari 1920 met 40 gedaald. De tex
tielindustrie heeft een krachtiger opbloei
ondergaan, vooral de katoennijverheid, in
verband met de ongunstige oogstberichten,
toenemende buitenlandsche bestellingen en
bijgevolg stijgende prijzen. Juist op dit
oogenblik komt daarbij oog een geweldige
insectenplaag (de z.g. „Boll Weevil") die
groote schade aanricht lax de zuidelijke plan
tages en die blijkens de schattingen de aan
staande fcatoenoogst, welke op 7 millioen
balen werd berekend, 2, 5 tot 4 millioen ba
len dreigt te verminderen. Ook uit het
wol- en zijdebedrijf komen gunstige berich
ten.
De vraag naar nieuw geld is gering. In de
dagen van opschietende prijzen nam de be
hoefte aan geld gestadig toe. Thans ziet
men het omgekeerde gebeuren. Bij het weg
kwijnen van winsten beginnen de schulden
te drukken. Een het geld dat men vraagt
wordt besteed om daar uit te geraken.
Maar tegenover dit optimisme staat het
feit dat talrijke ondernemingen, waaronder
zulke groote als de „American Sugor Rofi-
r.lng Oy" en do „Central Loathcr Cy", ge
noodzaakt zijn om uitkoerlng van dividenden
to staken. Do slapte op de uandeelen-bourH
weerspiegelt don toestand. En duidelijker
nog teokonon zich dp omstandigheden af ln
hot geweldig nantal workloozen. dat volgen»
do moest optimistische berekening toch nog
B mUiteen bedraagt. (Volgons anderen fi.7
millioen),
De gwliiülteUJkü opleving wordt dn-n ook
door velen biwoliouwd «1* oen tijdelijk ver-
sdhfynsol, verkregen door lapmiddelen, iwler
wit werking lüot duit van kwtstuudtgou uurd
kam wezen,
liet werkelijke probleem waar Amerika
seleh voor geplaatst zlot Js oen ander dan dat
van don uitvoer van graan, kolen of katoen.
Amerika is van een land, dat grootouden!»
aan zteh zel f genoeg had. worolaloveraiiel er
geworden, Kan hot alt blijven, en ln deselfde
mnto als tijdens den oorlog? Of moet hot een
Inkrimpingsprooes ondergaan en terugkno
ren tot de natuurlijke afmetingen van vroe
ger? Wil het zijn oorlogsrol blijven voort-
spelen dan zal het de wereld in staat moeten
stellen om de klandiaie te blijven handhaven,
en dan zal de ontwapeningsconferentie te
Washington een gelegenheid bieden tot ver
krijging en beveiliging van, nieuwe mark
ten in het Oosten. Wil het terug naar 1914,
dan zal het de lijdensgeschiedenis moeten
doormaken die onafscheidelijk gebonden is
aan de wegneming van iets dat men bezit.
Er is misschien een middenweg. Maar er
is niémand die er een duidelijk begrip van
heeft. Het economische leven rolt voort, zon
der dat iemand er een bewusten koers aan
tracht te geven; zonder dat iemand weet
waarheen.
MotorbootwedstrQden.
Op 5 Sept. 1.1. is in de Detroit-rivier een
wedstrijd gehouden tusschen Canadcosoiio
en Amerikaansche race-motorbOoten. De af
stand bedroeg 40 zeemijlen en de snelste Ca-
nadeesche boot Maple Leaf VH kreeg een
lek en moest den strijd opgeven. Winnares
was de Miss America II, die voorzien was van
vier gewijzigde Liberty-motorenl van elk 450
P.K., dus in totaal 1800 P.K. In de laatste
rende ontwikkelde de Miss America II een
snelheid van iets meer dan tl zeemijlen per
uurl
In een tweede race stroomep- en stroom
afwaarts bereikte de Miss America II een
nog grootere snelheid, n.1. 80'/* zeemijl ln het
uur. Deze ontzaggelijke snelheid werd be
reikt met een boot van <ten hvdronlanernrm
zeer licht van bouw en vrijwe] geheel gevuld
met de geweldig krachtige machines.
Een door deskundigen, op last van het ge
nieentebestuur en met goedvinden van het
bestuur van Volkshuisvesting, ingesteld on
derzoek heeft aan het licht gebracht, dat
le. de gebruikte steensoort allesbehalve
goede kwaliteit is gebleken;
Het behoeft geen betoog, dat het ernstig
moet worden gelaakt, dat de arbeidersbouw,
met rijksgeld wordt aangegrepen, als middel,
om „goede zaken" te maken!
Zeer zeker zullen rigoureuze maatregCK.u
getroffen moeten worden, om deze ernstige
sabotage-verscbijnselen ongedaan te maken.
In afwachting van nadere beslissingen is de
bouw 'van verschillende blokken stopgezet.
(„Het Volk").
In het' Tijdschrift van de Mij. tot bevorde
ring der Geneeskunst schrijft prof. dr. O.
F. A. Kooh uit Groningen over het verloren
gaan van de arnbulanoetreinen.
Het schip moest worden prijsgegeven en
tegen middernacht werden de opvarenden,
totaal 213, in de booten ingescheept.
Zes sloepen en de giek werden bemand;
alles .geschiedde in de beste orde. Langzaam
zonk de Koning der Nederlanden"; in den
middag van 5 Ootober verdween het schip
in de diepte.
Nu begon de moeilijke omzwerving der
booten. Het weer werd allengs slechter. Aan
den moed en het uithoudingsvermogen der
opvarenden werden de hoogste eiechen. ge
steld. De stuurboordsloep I. onder commando
van den eersten officier O. Droogleever For-
tuyn, heeft zeven dagen rondgezworven en
is opgepikt door de „Wyberton", een En-
gelsoh vaartuig. De stuurboordsioep III, on
der bevel van den bootsman G. Keizer, is na
32 dagen geland bij Dondra, op de Zuid-kust
van Ceylon. De kapiteinsloep is opgepikt
door de „Madura", van de .Nederland", de
giek,onder commando van kabelgast J.
Schout, is gered door het Engelsche stoom
schip „Delconyn".
Het boekje van „Samanaca" schildert in
schrille kleuren de ellende, welke de schip
breukelingen hebben doorstaan en brengt
sneciaal hnldp aan den bootsman G. Keizer,
die 32 dagen lang den onvarenden moed wist
in te snrpken. Keizer, die later uit erkente
lijkheid voor zijn gedrag, de Orde van den
