buitensporig toe en ech#nt het, dat de auto
riteiten niet in staat rijn dien handel afdoen
de tegen te gaan. De douane-ambtenaren zijn
machteloos wegens de geringe sterkte van
hun oorps, dat tegen de groote smokkelvloten
met ladimgbn sterken drank, welke zich ver
zamelen buiten het Faerder-iichtsohip, niets
kan uitrichten. lp werkelijkheid hebben do
autoriteiten het opgegeven zioh met de zaak
te bemoeien, behalve in de ernstigste geval
len. Dat er in het openbaar gesmokkeld
wordt, wordt bewezen door het feit, dat een
Noorsohe filmmaatschappij de heele onwet
tige beweging in al haar onderdèelen had op
genomen, zoo bijvoorbeeld de aankomst der
drankvloten, de overlading in Noorsche boo
ten en hoe de Noorsohe smokkelaars den
drank aan wal brengen. Zelfs de meest fana
tieke drankbestrijders erkennen, dat dit een
uitstekende illustratie is van de absolute mis
lukking van het drankverbod in Noorwegen.
De censuur is niet, zooals verwacht werd, op
getreden om de vertooning van dezen film
tegen te gaan, die binnenkort in de Noorsohe
bioscopen zal worden vertoond.
ZWEDEN.
De ministerieels crisis."
Branting heeft thans de opdracht om een
nieuw ministerie te vormen aanvaard. Do
liberalen hebben niefr alleen geweigerd met
de sociaal-democraten aan de regeering deel
te nemen, doch ook om een socialistische re
geering hun steun toe te zeggen. Zij zullen
in ieder afzonderlijk geval nagaan of de re-
geeringsvoorstelï&n met hun programma zjjn
te vereenigen.
Zaterdag heeft de koning de leiders der
vier voornaamste partijen en de voorzitters
der beide Kamers gehoord, waarop Zondag
de opdracht tot kabinetsformatie aan Bran
ting la verstrekt, die deze aanvaard heeft.
SPANJE.
De strijd In Marokko.
De Jongste berichten! uit Melilla behelzen,
dat de Rif-bewoners, hun machteloosheid
beseffende, het Goeroegoe-gebergte bijna
totaal hebbên ontruimd, en de Kertrivier
weer zijn overgegaan. De stam der Sicaren
en die der Boeigroers hebben het grootste
deel van hun geweren ingeleverd; zij m!a-
ken zich gereed om zich te onderwerpen.
Naar aanleiding van de herovering van
den berg Goeroegoe, is Berenguer tot luil-
generaal benoemd.
De Echo de Paria verneemt uit Madrid,
dat Abd-el-Krin, het hoofd der Rifbewoners
na de jongste Spaansche overwinning zijn
zaak verloren acht en aan het Spaansche op
perbevel de wapens aangeboden heeft. Het
antwoord ia nog onbekend.
Madrid, 10 Oct. Een officieel communiqué
uit Melilla zegt dat de Spanjaarden het berg
gebied van Goeroegoe, de voornaamste basis
der Mooren in Marokko, hebben veroverd.
ALBANIË en ZUID-SLA VUL
Volgens, de Tempo rijn verscheidente Zuid-
Slavische afdeelingen met artillerie naar de
Albaneesche grenzen vertrokken. De minis
ter van oorlog heeft alle maatregelen geno
men om aan den aanval der Albaniër» weer
stand te bieden.
:gede staten.
De strijd tegen de anti-alkoholwetgeving
in de Ver. Staten wordt in de pers nog steeds
met onverdroten felheid voortgezet door de
genen, die gaarne de vrijheid willen herwin
nen om, indien zij het wenschen, alkoholica
te gebruiken, eni door hen, die bij den drank
handel en de drankproductie belang hebben
gehad. Men moet daarom de berichten en de
argumenten, die de Amerikaansche bladen
dikwijls bevatten tegen de anti-drankwetge
ving, soms wantrouwen. Zij komen wel eens
uit troebele bron, maar zijn er dan niet min
der interessant om.
Onlangs had het departement van justitie
te Washington een circulaire gezonden aan
de rechters en ambtenaren van het O. M. in
de Ver. Staten om hun meening te vragen
over de oorzaken der toeneming van de mis
daden. Welnu, deze rechters en ambtenaren
van het O. M. hebben vrijwel unaniem ver
klaard, dat de toeneming der misdaden valt
toe te schrijven aan de invoering der anti-
drankwetgeving.
De misdaden zijn sinds 1912 met 800 pet.
toegenomen.
De rechtbanken en gerechtshoven ritten
met werk overkropt, en het duurt soms twee
jaar vóór, overigens belangrijke, zaken kun
nen worden In behandeling genomen.
Sinds de invoering van de anti-drankwet
geving is het aantal strafzaken met beangsti
gende snelheid de hoogte ingegaan.
JAPAN.
Japan en de conferentie te Washington.
Tokio, 10 Oot. Naar verluidt hebben ver
sohelden conferenties van de legerautori-
tolten plaats gehad in verband met de aan
staande conferentie van Washington en de
voorstellen tot beperking der bewapeningen.
Het departement van oorlog moet tot het
besluit zijn gekomen een legerstandaard van
een-entwintig divisies, dl ten naastebij
290.000 man te handhaven als minimum, noo
dig voor een behoorlijke verdediging van het
land. Indien evenwel het program tot be
perking van bewapening te Washington
tot uitvoering komt en de andere mogend
heden komen tot aanzienlijke vermindering
van hun gewapende landmadht, zal het Ja-
pansohe leger een daarmee evenredige be
perking ondergaan.
De Japansche vloot.
Tokio, 10 October. Behalve de Noetsoe, de
opperdreadnought van 33.800 ton, die in De
cember gereed zal komen en worden toege
voegd aan het eerste eskader, zullen op de
marine-arsenalen te Yokosoeka en Koere
nog de volgende' vier slagschepen en vier
kruisers worden gebouwd:
tonnemaat.
Tosa 39.900
Kaga 39.900
Owari 142.000
Kili 42.600
Amagi 41.600
Akagi 41.000
Takao 41.000
Atago 41.000
CHINA en JAPAN.
Uit Peking wordt gemeld, dat China de
nota van Japan betreffende het Sjantoeng-
vraagituk heeft beantwoord, China bytoogt,
dat Japan niet het recht heeft Sjantoeng be
zet te houden. Het verzoekt dus de ontrui
ming van Sjantoeng door het Japansche
bezettingsleger; en tevens verklaart het be
zwaar te hebben tegen een gemeenschappe
lijke Japansch-Ghineesche exploitatie van
den Sjantoeng-spoorweg.
China verklaart zich ophieuw bereid, het
beheer over dien spoorweg over te nemen.
In de nota wordt medegedeeld, dat de re
den, waarom China tot dusver niet in staat
was geweest, daarover onderhandelingen met
Japan te openen, deze is, dat de grondslag,
waarop Japan wenscht te onderhandelen,
voor de Chineesche regeering en het Chi-
peesche volk in hooge mate weerzinwekkend
is, ent daarbij van een aard, als door de Chi
neesche regeering nooit was erkend.
Bovendien had Japan, ofschoon het ver
scheiden vage verklaringen aflegde, geen
plan geopperd, dat in beginsel voor China
aannemelijk was. China betoogt, dat het
pachtrecht van Duitschland op Kiao-tsjau
was vervallen, toen China aan Duitschland
den oorlog verklaarde. Daarom is er van een
pachtkwestie tusschen Japan en China geen
sprake en moet Japan zjjn bezetting uit Kiao-
tsjau terugnemen.
China wijst er voorts op, dat het
reeds het voornemen te kennen gaf, Kiao-
tsjau voor den buitenlandschen handel open
te stellen. Er bestaat dus geen behoefte aan,
daar eeni bulteniandsche nederzetting toe te
laten, in den geest van die, welke bestaan in
sommige z.g. „verdraghavens". Echter zou
den de rechten der vreemdelingen, mits deze
op behoorlijke wijze zijn verkregen, door
China worden geëerbiedigd.
Revolutie ln Peru.
Te Santiago zijn berichten ontvangen uit
La Paz, behelzende, dat in de departementen
Tumbes en Piuza, in Peru, een revolutie
is uitgebroken.
De Canadeesche spoorwegen.
In een rede voor den Board of Trade te
Toronto verklaarde Sir Jeseph Flavelle, de
voorzitter van de Grand Trunfc Board, dat
Canada 6000 mijlen spoorweg had aange
legd die het land niet noodig had en dat
men zich diende voor te bereiden op tekor
ten tot een millioen dollar per maand. Hij
meende dat het twintig jaar zou duren,
voordat de spoorwegen konden worden ge
ëxploiteerd zonder verlies. Indien -echter aan
het einde dezer twintig de spoorwegen zich
zelf konden bedruipen, zou het land een
eigendom van geweldige waarde bezitten. In
deze spoorwegen was een som belegd^ groot
160ÜDDJ1ÜÖ dollar.
Spoorwegongelukken.
(Bergen, 10 October. De trein Valencien-
nesBergen is ontspoord bij het station
Thuilin. De locomotief stortte van de spoor
lijn en drie wagons ontspoorden. Er zijn ver
scheiden licht geworden. De schade ia aan
zienlijk.
Leiprig, 10 October. De sneltrein uit Dres-
den is vandaag te Bodenbach verongelukt we
gens verkeerden wisselstand. Er zijn 0 per
sonen ernstig gekwetst. De materieele scha
de bedraagt een millioen Tsjechische kro
nen.
EDJNENLAJTD,
Verkiezing Hoogheemraadschap Noord-
hollands Noorderkwartier.
De «ntirevolutionnairen zullen, Ingevolge
het tusschen partijen gesloten accoord, can-
didaat stellen voor de verkiezing van een
hoofdingeland in het district Hoorn den heer
8. Groot Sr., lid der Provinciale Staten te
Enkhuizen, voor hoofdingeland-plaatsver
vangers in het distriot Purmerend den heer
G. Gz. Kraaij te Zaandam en in hei district
Helder den heer A. Barten Pz. te Noord-
scharwoude. De Ghristelijk-Histoiischen zul
len oandideeren in het distriot Purmerend
voor hoofdingeland den heer J. van Meer-
veld, lid van den gemeenteraad van Amster
dam, -te Nieuwendam, en in het distriot
Hoorn als hoofdingeland-plaatsvervanger
den heer J. Molenaar te Monnick-endam.
Ondanks do -overeenstemming dor samen
werkende politieke partijen zal althans in hot
distriot Purmerend stommlng noodig zijn.
Kiezers uit Waterland van verschillende
richting rijn voornemens oandidatcn te stel
len.
Do Grondwetsherziening.
Nota's van wijzigingen zijn ingediend op
de wetsontwerpen inzake do voorstellen van
verandering in do Grondwet
Inzake het stolsel voor de verkiezing van
do leden der Eerste Kamer hoeft de rogoo-
ring de voorsohrifton voorgedragen-, wolke,
komt de technische herziening van de Kies
wet -tot stand, ook de vorkiering van de
Tweede Kamer zullen behoersohen.
Staatspensioenen.
Het hoofdbestuur van den bond voor staats-
ponsioneering heeft de kamerfracties van
alle linksdh-politieke partijen uitgenoodigd
tot een conferentie -ter bespreking van het
punt staatspensioen.
Uitvoer van boter en kaas.
Ingediend is een wetsontwerp, houdende
voorschriften tot regeling van den uitvoer
van boter en kaas.
Indexcijfers van groothandelsprflzen.
Blijkens medOdeellng van het Centraal
Bureau voor de Statistiek was het index
cijfer van de prijzen van 63 artikelen in den
groothandel in Augustus jj. 205, tegen 201 in
do maand tewopen en 828 in Augustus 1920.
Voor voedingsmiddelen e.d. bedroegen deze
cijfers resp. 212, 202 en 285.
Landsreirigers naar Indië.
Naar het Haagsche Anetakantóor ver
neemt, is omtrent het charteren van vreem
de schepen voor het vervoer van landsreizi-
gers naar Indië nog geen bepaalde beslis
sing genomen. De mogelijkheid is niet uit
gesloten, dat door de reeds gepubliceerde
bijzondere maatregelen van de Stoomvaart
maatschappijen „Nederland" en „Rotterd.
Lloyd", die den overvoer van reizigers in
1922 sterk zullen bevorderen, tot den inhuur
van vreemde schepen, hetgeen buitengewoon
hooge uitgaven zou ten gevolge hebben, niet
zal behoeven te worden overgegaan.
Bezoek van de Eerste Kamerleden aan
Wieringen.
Vrijdagmorgen verkeerde geheel Wierin
gen in spanning op het hooge bezoek van
de Senatoren. Van de officieel© gebouwen,
baggermolens, zuigers en schepen waaide de
driekleur, Men wist echter niet waar geland
zou worden, aan het Oost- of aan het West-
deel van het eiland. Eerst luidde het: aan
komst te 11.80 aan Den Over en zoo was 't
ook in programma aangegeven, echter wij
zigingen blijven mogelijk en inderdaad snel
den te 10 uur vijf auto's naar het wesbdeel,
de quarantaine Cs Rijksbuskruitmagazijn),
waar te 12 uur de directieboot der Zuider
zeewerken ,De Dreezand", aanlegde en de
24 Kamerleden aan wal stapten, benevens de
directeur-generaal, H. Wortman, de hoofd
ingenieur Blocq van Kuffeler. Ook mevrouw
Pothuis—Smit had de reis aangedurft. Men
bevond zich reeds nu op het terrein der Zui
derzeewerken, nl. de ontworpen plaats voor
den afsluitingsdljk door het Amsteldiep.
Hoewel de opgeworpen grond nog onder den
waterspiegel ligt, is door vlaggetjes de rich
ting aangegeven hoe de dijk zal komen te
liggen en een en ander werd nog nader door
den heer Wortman toegelicht.
Nog een stukje werd opgewandeld en ver
volgens een rit gemaakt over het eiland naar
de havenwerken te Den Oever.
Ook te Oosterland werd een kleine omweg
gemaakt om de verblijfplaats van den ex-
kroonprins te bezichtigen. De bewoner ver
blijft, zooals men weet, op het oogenblik in
Doorn. Te één uur werd Den Oever bereikt,
waar het noenmaal werd gebruikt. Inzage
werd daar ook genomen van verschillende
teekeningen, de Zuiderzeewerken betreffen
de. Vervolgens werden de nieuwe haven
hoofden bezichtigd en het lange Zuider-
hoofd tot het einde op gewandeld. Veel be
langstelling toonden de Kamerleden dm het
heiwerk van het ijzeren damwand. De groote
Duitsche heimachines waren in volle actie.
Op den duur was de tocht voor velen te ver
moeiend; halverwege werd teruggekeerd
en begaf het gezelschap zich rechtstreeks
aan boord van „Do Breezandadie koers
zette naar Medemblik.
De gewezen Duitsche kroonprins.
Iemand schrijft aan ,/De Tijd" over een
bezoek, dat hjj aan Wieringen heeft gebracht.
De gewezen Duitsche kroonprins vertelde
hem o.m.:
Uitsluitend uit pecunaire gronden denk ik
tot nader order op Wieringen te blijven.
Natuurlijk zou ik het prettiger vinden, ep
het platteland te verblijven, maar de stand
der Duitsche valuta en ook de woningnood
houden mij daarvan terug. Om precies de
zelfde redenen komen mijn vrouw en de jon
gens mij eenmaal per jaar bezoeken. Wij
oorrespondeeren geregeld met elkaar. Twee
maal per maand schrijven wij elkaar uitvoe
rig en de jongens krijgen allen één epistel
per maand.
Mijn vrouw bestuurt de huishouding en zij
doet dat met groote toewijding. Overigens
wordt rij door de opvoeding van de kinderen
gfeheel in beslag genomen, want de omstan
digheden eischen, dat allen later zelf hun
brood verdienen kunneh.
Mijn» oudste zoon heeft mij al een paar
maal- geschreven, dat het hoog tijd begint te
worden voor mij, zelf de leiding thuis op mij
te nemen. Ik zal echter zoolang ln Nederland
blijven, totdat ik de vaste overtuiging heb
gekregen, dat mijn terugkeer geen nadeelige
gevolgen in Duitschland kan hebben.
Tot heden heb ik nog met niemand gespro
ken, die mij wist te zeggen, wanneer ik als
burger in mijn vaderland .zal kunnen leven,
om-mij aan de opvoeding van mijn kinderen
te wijden.
Uit het scheepvaartbedrijf.
Men meldt van de zijde der Scheepvaart
Vereenigingen Noord en Zuid, dat ten op
zichte van alle oategoriën mindere schepe
lingen aan boord van Nederlandsche zee
schepen besloten is de toekenning van de
maandelijksche gratificatie, te rekenen met
ingang van 4 dezer te doen vervallen, onder
handhaving van de thans geldende standaard-
gages.
De staking ln do Amstordamscho haven
opgeheven.
Zaterdagavond la ln een zeer druk bezochte
vergadering van statoomde havenarbeiders
oten tot opheffing van de staking. Naar
het bestuur van „Recht en Plicht" mode-
deelde, heeft dit eerst een uiteenzetting ge-
even van den stand van het conflict, on
narna do vraag gesteld, of men thans aan
leiding aanwezig vond om te spreken over
opheffing vain de staking. Do groote meer
derheid was van oordeel, dat dit hot geval
was, on daarna ls Inderdaad het besluit tot
opheffing van de staking gommen.
Op de vraag, op welke feitelijke motleven
dit besluit berustte, antwoordde de voorzitter,
de heer Posthuma, dat daarvoor geen motie
ven noodig wnron, want het was niets anders
dan een gewone proteststaking, en die kon
men altijd opheffen wanneer men wilde.
Mochten eohter de werkgevers bljjk geven,
de derde door hen gestelde voorwaarde, be
trekking hebbende op het ontslaan van bon,
die zich aan molest hebben schuldig gemaakt,
te willen misbruiken om zich te ontdoen van
door hen niet gewensohte elementen, dan zal
opnieuw het werk komen stil te leggen.
Loonovereenkomst vlsschersbedrijf.
Tusschen de Voreeniging van Reedera
van Visschersvaartuigen ©enerzijds en de
vier organisaties van werknemers te XJmui-
den anderzijds ls ©ene collectieve overeen
komst gemaakt in zake de loonregeling bij
do Noorderzeovlsschorij.
Als voornaamste artikelen daarvan ver
melden wij, dat de gages als volgt zullen
zijn: schipper der Noordzeetrawlers 4 deT
netto-besomming met dien verstande, dat be
staande meerdere salarieering zal gehand
haafd blijven met 5 over de 50.000 per
kalenderjaar en 4 over het meerdere.
Een bedrag van 2600 per jaar wordt ge
garandeerd.
Do stuurman krijgt 85 per maand plus
11/4% over do eerste f 400 en 1 over
het meerdere. Eerste machinisten 100 per
maand met 1 en l1/» 5 tweede machinis
ten 90 per maand met 1 en 8/4 Sto
kers en matrozen 80 per maand met 3/4 en
1/2 Tremmers en koks f 70 met 1/2
en 1/3
Het lever en kuitgeld blijft ter beschik
king van de opvarenden, die voor eigen re
kening in de voeding blijven voorzien. Wan
neer door bijzondere omstandigheden in het
buitenland moet worden geproviandeerd ge
ven de reederljen als bijdrage Bén procent
der besomming van die reis.
De opvarenden verbinden zich te houden
aan de bepalingen dezer collectieve overeen
komst, welke voor de schippers vanaf 1 Ja
nuari 1920 en voor de andere schepelingen
vanaf 1 December 1919 geldt,
Geschillen zullen worden behandeld door
de permanente Arbitragecommissie, welke
eveneons door onderlinge samenwerking
tusschen werkgevers en -nemers is tot stand
gekomen.
Bezuiniging bij „Oorlog".
De „Avondpost" doet een middel aan de
hand, dat, naar het blad zegt, tot een aan
merkelijke bezuiniging op Hoofdstuk VTH
kan leiden, en waardoor hot dienstbelang
weinig of niet wordt geschaad.
Tot de wapenkorpsen en de landweer be-
hooren tal van reserve-officieren, die tijdens
hun onbepaald verlof een jaarlijksche toe
lage genieten, varieerende tusschen 700 en
250 gulden. Voor wat de infanterie-korpsen
betreft bedragen die uitgaven per jaar onge
veer 500.000. Als men nu weet, dat als
eenige tegenprestatie van de zijde dier res-
off. daartegenover staat het zich vrijwillig
beschikbaar stellen bij het Legerbestuur,
dan aebt het blad de vraag begrijpelijk en
gewettigd (gelet op de enorme toelage
zie officierboekje) of in verband met oen
huldigen politieken toestand handhaven in
dienstverband van het groot aantal toelage-
genietende rea off. nog wel bepaald noodig
is.
Waar het aan de „Avp." niet onbekend is,
dat vele res. off. die toelage gaarne willen
derven, indien eervol ontslag uit den dienst
onverbrekelijk daaraan wordt verbonden,
daar komt het blad gelet op de 'berooide
schatkist niet onigewenschfc voor, dat het
Legerbestuur een dergelijke» maatregel nu
eens niet alleen overweegt, maar hem ook
eens begint toe te passen.
In tijden van oorlog zouden deze onslagen
res. off. zoo noodig bij afzonderlijke
wet onder de wapenen kunnen worden ge
roepen.
Teylerprocessen.
'Zaterdagmorgen rijn voor de civiele Kamer
der Haarletasche rechtbank in een buitenge
wone zitting de pleidooien gehouden in de
bekende 'Ijeylerzaak. Nakomelingen van
(Bram, een der familieleden van Teyler van
der Hulst, hadden een vordering tegen de
directeuren van Teylers stichting ingediend,
om uitkeering der erfenis te verkrijgen. 'Er
was veel belangstelling. 'De gereserveerde tri
bune was geheel 'bezet, meest met personen,
die zich erfgenaam meenen. Er was geëischt,
de uitbetaling van 3 millioen gulden of zoo
veel minder als de rechtbank zou bepalen.
Voor de eischqrs trad op mT. Wierinx uit
Den Haag. Hij betoogde breedvoerig, dat de
eischers rechthebbenden op de erfenis zijn
en dat de directeuren verplicht zijn om re
kening en verantwoording van hun beheer af
te leggen.
Voor de gedaagde directeuren trad op Jhr.
Mr. F. W. van Styrum te Haarlem, die uit
voerig pleitte tot afwijzing van de eischen.
Zaterdag is tegen Teylers stichting eene
vordering ingesteld door eenige Van Oordes,
familie van den heer J. J. van Oorde te Haar
lem, een van de directeuren der stichting.
Eene groep personen vereenigde zich voor
de thans ondernomen actie. Het geheel staat
onder de algemeene leiding van Mr. Jan
Vijn, advocaat te Amsterdam, daarin door
anderen bijgestaan. De groote meerderheid
van hen, die geoordeeld worden tot gelijke
vordering gerechtigdste zijn als de Van Oor-
des, de afkomelingen en rechtverkrijgenden
•van Isaac Brand, eenige in leven zijndo vol
len neef In den eersten graad vpn P. Teyler
vam der Hulst bij diens overlijden, hebben
zich contractueel daarbij aangesloten en de
behartiging hunner nauwkeurig onderzochte
aanspraken, welke men ditmaal doet gelden,
aan de groep van den heer Vijn toevertrouwd.
Als procureur van eischers treedt op de heer
Mr. A. Bruch te Haarlem.
Hygiëne-tentoonstelling.
Zaterdagmiddag is te Amsterdam in het
Palels voor Volksvlijt de Int. Hygiëne-ten-
toonstelling gehouden. Tal van bekende per
sonen uit de medische wereld hebben de'ze
tentoonstelling ingerioht, teneinde de ge
zondheidsleer te doen doordringen in alle
kringen der bevolking. De voorzitter van het
Comité, dr. E. J. Abraham, hield bij die ge
legenheid een openingsspeech, waarin hij
wees op de groote sympathie, waarmede
allerwegen deze tentoonstelling is begroet.
Rijk on Gemeenten hehbon hunne medewer
king gegeven, ook uit hot buitenland rijn
prachtige lnzondlngon gekomen. De Voor
zitter sprak vervolgons wnardeerendo woor-
don tot don hoor dr. M. do Hartogh, die door
zijp werkkracht on energie de tentoonstelling
tot 'een suooes heeft gemaakt.
Minister Aalberso sprak weordon van waar-
doering voor don verrichten arbeid. Do ro-
oerlng waardeert dien arbeid ten zeorsto.
r. opondo vervolgens do tentoonstelling.
"Een aantal autoriteiten woonde de pleoh-
tlgheld bij..
Faillissementen ln Nederland.
(Volgens mededeollng van het Handels
informatiebureau van Van der Graaf Co.'s
Bureaux voor den Handel zijn over de afgp-
loopen wock, eindigende 7 Oct. In Nederland
uitgespproken 60 faillissementen tegen 82
faillissementen! in dezelfde week van het vo
rige jaar.
Van 1 Januari tot en met P Oct 1021 1000
faillissementen tegenover 1020 over hetzelf
de tijdperk van het vorige jaar.
WAT DE KRANTEN ZEGGEN.
OOflT-INDIE.
Een Indische mijn ln brand.
De correspondent te Weltevreden van de
„Telegraaf" seint d.d. 7 October:
De Regeermgskolenmijn Boekiitasem staat
in brand. Naar aangenomen wordt is de
brand uit wraak door Chineesche koelies
aangestoken.
De Boékit Asem-mijn is een gouverne
mentsonderneming in het Lematang» in de
residentie Palembang. Onlangs hebben zich
daar relletjes voorgedaan onder een deel der
Chineesche koelies, die rioh verzetten tegen
een door het mijnbestuur getroffen maat
regel, welke diende om te voorkomen dat de
lieden zich aan den arbeid onttrokken. Het
verzet maakte gewapende tusschenkomst
noodig. waarbij ook geweld werd gebruikt,
dat aan eenige Chineesche koelies het leven
kostte.
De hooge kolenprfjzon.
Sprekende over de „schandelijke hooge ko-
.lenprijzon"- vraagt do „Haagsohe Post", wie
de minstens 17l/, millioen gulden, die we dit
jaar te veel aan kolen hebben te betalen, in
den zak steken en geeft dan het volgende
antwoord van een koöperatlebestuur: Dat
doen in hoofdzaak een handjevol groothan
delaars en importeurs van kolen. Die hoeren
regeeren den geheelen kolenhandel, ieder
is van hen afhankelijk, en zij zijn het, die
het Nederlandsche volk deze gruwelijke ex
tra-belasting opleggen, zonder dat de regee
ring een vinger uitsteekt om dit onrecht te
verhinderen. Want de geheele groothandel
ln kolen is feitelijk een monopolie, in het be
zit van een paar partikulieren. Als ze mor
gen aan den dag den prijs op 10 'gulden per
mud willen brengen dan doen ze het ook,
aldus onze zegsman we hoerden trouwens
van andere zijde, dat er inderdaad plannen
in die richting bestaan, al zal de prijs wel
niet op IQ gulden komen de kleinhandel
is van hen geheel afhankelijk. De groothan
delaars en importeurs zijn machtig, ze we
ten dat de regeeriug hen gaarne hun gang
laat gaan onder de leuze: geen inmenging
in de „vrije" mededinging van handel en be
drijf, en dat ze kunnen doen en laten wat
ze willen, evenals de exporteurs van boter,
eieren, kaas, groenten, ©n aardappelen enz.
enz.
De koöperatieve bestuurder merkt op, dat
onder die omstandigheden alleen op maatre
gelen van de gemeentebesturen eenige hoop
is, maar acht daarop niet de minste kans. De
redaktie van het Haagsche blad vestigt er
echter de aandacht op, dat het „bij de hande"
Amsterdamsche gemeentebestuur den juisten
weg betreden heeft en reeds aan de burge
rij een voordeeltje van een half millioen
'gulden bezorgt, wanneer slechts een 'mud
anthraciet per hoofd en per jaar gebruikt
wordt.
In verband hiermee stelt het blad nog de
volgende vraag: Wij hebben in Limburg
naast partikuliere mijnen Staatsmijnen. Lee-
nen nu die staatsmijnen zich er ook toe om
door het sluiten van kontrabten met mono
polisten de burgerij het vel over de ooren te
halen? Vervolgens: Staatsmijnen en partiku
liere mijnen verlagen de loonen der mijn
werkers aanzienlijk omdat, naar de dixekteu-
ren zeggen, de prijzen der kolen in den laat-
sten tijd zoo gedaald zijn. En nu kostte j.L
Maart bier in Den Haag Limburgsche an
thraciet ongeveer 8.3Q per mud in den
kleinhandel, en tegenwoordig kost diezelfde
Limburgsche anthraciet, dus na de sterke da
ling der kolenprijzen, die oorzaak is van de
loonsverlaging, van 8.70 tot 4.30 per
mnd in den kleinhandel. Hoe zit dat nu
eigenlijk? Aan de mijn daalt de prijs van de
anthraciet reusachtig, en hier in Den Haag
stijgt de prijs van de anthraciet reusachtig.
De Kamerleden f 8000 meer!
Van het voorstel der Regeering, om bij de
grondwetsherziening de schadeloosstelling
voor het Kamerlidmaatschap van 8000 op
6000 te brengen, beziet het „Vaderland"
de licht- en schaduwzijde:
Wij zijn het eens met het „Centrum", dat
de verhooging van de schadeloosstellingen
mitsgaders het pensioen voor de weduwen,
sommigen zal verleiden met alle hun ten
dienste staande middelen een Kamerzetel te
veroveren. Vooral voor de Rijksambtenaren
wordt die verleiding groot, omdat ze naast
hun schadeloosstelling nonactiviteitstracte-
menten trekken, dat de helft bedraagt van
hetgeen ze als ambtenaar genieten.
Een Rijksambtenaar, die Kamerlid wordt,
en die op een tractement van 4000 staat,
zou dus, als de Grondwetsherzieningsvoor-
stellen zijn aangenomen 7000 genieten. De
ze verkeerde toestand is ondervangen, door
afschaffing van dat non-activiteitstractement,
dat met de nieuwe regeling der schadeloos
stelling niet meer noodig is, al moet de amb
tenaar op non-aotiveit eigen pensioensrech
ten en die voor rijn betrekkingen behouden.
Toch zullen ook anderen zich trachten
naar boven te wringen, omdat, hoe ook ge
smaad, het Kamerlidmaatschap feitelijk nog
altijd zeer in aanzien is aanlokkelijk door
de vrijheid die het geeft, vrijheid in de eer
ste plaats om te kiezen van welk deel van
het Staatswezen men do eersto studie wil
maken, vrijheid om uit to ranken, wanneer
men werken wil; do groote Kappeyno, die bij
voorkeur des nachts werkte, ls daarvan wel
oen zeer sprekend voorbeeld.
Maar het waken togon het naar boven ko
men van ongowensohte elementen hebben
de kiezers zelf in de hand; het ls vaak het
gevolg van slecht bezochte vergaderingen,
waarin do moer beluste dan geschikte voor
het Knniorlidraantsohnp, zijn vriendjes op-
trommeldo, en zoodoende tot verbazing van
ieder oon aocr-goede, soms zelfs de boste
plaats op do lijst kreeg.
Daar ls remedie togon.
Als we goed zijn lngelloht, zal ln do aange
sloten afdoellngon van den Vrijheidsbond de
candidaatstolllng niet moer afhangen van wie
toevallig op do vergaderingen waren, maar
zal ieder lid daarvan zijn stembiljet thuis
krijgen, en hot bij het bestuur inzenden, een
uitnemende maatregel, dien wij hopen dat
door de andere partijen zal worden gevolgd.
Het zal wel de handen van de konkelaars
niet geheel binden, maar handicapt hen toch
op zeer voldoende wijza.
En al is Rome niet op één dag gebouwd,
en al zal ook het nieuwe instituut der even
redige vertegenwoordiging nog wel ©enigen
tijd betreurenswaardige misstanden vertoo-
nen, dat neemt niet weg, dat het eenige bil
lijke ls, en dat al wie overtuigd is, dat oen
goed parlement het onmisbare bolwerk Ls
van onze vrijheid, alles zal moeten doen,
wat in zijn macht is, om de bedervers daar
van krachteloos te maken.
Het parool rij dus voor alle parijen: Waar
dige candidaten, maar ook niet minder waar
dige plaatsvervangers.
De partij, die dat devies boven alles hoog
houdt, zal niet alleen onze oonstitiitioneele
instellingen, waarop geheel onze vrijheid be
rust, sterker maken, maar ook het meest in
aanzien komen hij het Nederl. volk, dat trots
alle tijdelijke afwijking, per slot van reke
ning eero geeft aan wlen eere toekomt.
LUCHTVAART.
Vliegongeval.
Het militaire vliegtuig 496, dat bij Helle-
voetsluis wilde landen, is in een omgeploegd
land tereoht gekomen en omgeslagen. Het
vliegtuig werd grootendeels vernield. Beide
inzittende officieren bleven ongedeerd.
