NELDERSGHE COURANT
üerde Blad.
V.
SEMPERFLORENS, Bloemensalon, HELDER,
Kon», 13. tJeJ. 1^1. jKcningsiraat 13.
Helders Mannenkoor.
ucUEii
IÖ51
Spoorwegverbinding met Amsterdam
en Haarlem.
Ejj de behandeling der spoorwegdebatten
re-
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hr. Ma. „Zeven ProTtnelën".
02r. Ma. Zeven Provinciën Ia 2 Deo. Kaap
Finkrterre gepasseerd.
Onderzeeboot K VL
Hr. Ma. K VI la l Deo. van Alexandrlë
naar Port-Said vertrokken.
Gisteren slaagde voor het Machinisten-
diploma Jl, de heer B. Siegera Jr.
O? 80 November slaagden te Alkmaar
Zr. G. J. Reykersz voor het diploma Algem.
Ziekenverpleging, Zr. M. W. ter Burg en Zr.
J. Brouwer voor het diploma Rraamvrouw-
verpleglng.
Te 's-Gravenhtge slaagde voor het ma-
dhiniatediploBi* A de heer Joh, de Glopper.
De dirreeteur va* het postkantoor
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
heit kantoor op Zkterdag 3 Deo. voor het aan
nemen van postpaketten tot V» avonds <71/,
uur geopend ia.
In de Dinsdag j.L gehouden vergadering
voor Volksonderwij®, afd. Helder, zijn tot
voorloopige bestuursleden gekozen Mevr.
Greiner en de heeren N. D. C. Reus en D.
Tuinatra.
Het in de Zuideorhaaksgronden gestrande
s.s. „Huftero" Is nog niet vlot gebracht.
Het «chip is wel eenige streken gedraaid.
OöBMBlssIea van Overleg voor Ambteaaara-
e* Werklieden-aangelegenheden.
Bovenvermelde Commissies hielden op
Dinsdag 29 November 1921 te &7« uur v.m.
«en vereonigde vergadering ten Raadhuize.
Allen aanwezig. Het persbericht van de
vergadering van 24 Ootober j.1. wordt goed
gekeurd. De ingekomen stukken, zijnde een
mededeeling van B. enj W. naar aanleiding
van het door de vergadering uitgebrachte
advies over persoonlijke toelage van den len
machinist der Waterleiding, alsmede een be
richt van den C. N. A. B., betreffende ver
vanging van den afgevaardigde Jongman»
door J. W. v. TeecMenburg worden voor
kennisgeving aangenomen.
Het advies van den Verificateur der Ge-
meente-Financiën omtrent de declaraties we
gens overuren van eenige 'ambtenaren bij
de Controle der Belastingen komt vervolgens
ia behandeling.
Besloten wordt naar aanleiding van. het
ingesteld onderzoek B. en W. in overweging
te geven de gemaakte overuren overeenkom
stig de ingediende nota's te doen uitbeta
len, op grond van het feit, dat de nieuwe
dienstrooster pas op 21 Augustus 1021 in
werking is getreden.
Daarna is aan de orde de technische sa
larisherziening. Bij de algemeens beschou
wingen wordt gevraagd, waarom het ver
schil in salarieering tusschen de hoogste
categorie van werklieden en de laagste groep
van ambtenaren zoo groot Is. Voort» wordt
de wenschelijkheld betoogd om voor eenige
arbeiders met volledige vakkennis de moge
lijkheid te openen om over te gaan naar de
groep voorlieden. Opgemerkt wordt, dat een
kon van 80 niet voldoende is om er met
een gezin van te kunnen leven.
Een lid bevreemde het, dat de conciërges
sn brugwachters niet zijn geclasseerd, welk
punt door den voorzitter wordt toegelicht.
Naar aanleiding van de gemaakte opmer
kingen wordt gezegd, dat het R.R. weliswaar
als basis is genomen, maar dat rekening
moest worden gehouden met plaatselijke
omstandigheden, dat men op 21-Jarigen leef-
tend nog niet geacht kan worden een volle
dig gezin te hebben en dat overigens de
leiddraad van den voorzitter slechts een
voorstel ia en derhalve het recht der orga
nisaties om andere voorstellen te doen on
aangetast blijft. Daarop wordt behandeld
de groepsindeeling bij de werklieden. Voor-
testeld wordt om enkele werklieden thans
n de eerste groep voorkomende over te
)rengen naar de 2e loongroep onder de be
naming van oompostlader, vuilnissorteerder
en ontsmettingsarbeider, zoowel In verband
met de classificatie van hot R.R. als het
onaangename en afstootende aan deze werk
Mamheden verbomdeni
Opgemerkt wordt, dat deze drie functies
lier geen permanent karakter hebben en
de betrokken werklieden de zelfde werk
zaamheden verrichten als de overige arbei
ders bij de belt. Wanneer deze werkzaam
heden door bepaalde personen verricht wor
den is dit een gevolg van arbeidsverdeeling
onder de terrelnwerkers bij de Reiniging
Overigens ls het arbeid van den eenvoudig-
ïtenaaxd, de verricht kan worden door werk-
ieden zondel vakkennis.
Gewezen wordt verder op het gevaar om
lier een personeelsinformatie te makem niet
Ie Commissie maar het hoofd van Dienst
leeft te oordeelen over de behoeften van het
ledrijf. Nadat over deze kwestie nog in den
ireede is gedisoussieerd, wordt groep I der
verklieden onveranderd vastgesteld, waarop
e voorzitter de vergadering sluit.
Lezing over Indië.
Uit ©en advertente in het nummer van he
en blijkt, dat de heer Sollewijn Gelpke,
imbtenaar van het Inlichtingenbureau voor
en Indischen Dienst van het Ministerie van
iokxniën op Vrijdagavond 9 December Jn de
ovenzaal van het Alg. Militair tehuis in de
poorsrtraat eene lezing met lichtbeelden' zal
ouden over „Indië als arbeidsveld voor den
ederlander". Deze lezing, welke in hoofd-
aak voor de leerlingen van de hoogste klas-
sn der Middelbare scholen 1» bestemd, is
ochtans voor ieder gratis toegankelijk, imits
ien zich vooraf even aanmeldt bij den wd.
iracteur der Rijks Hoogere Burgerschool,
r. q. H. Katner, onder opgave va* het aan-
I $«w#*»oht« plaatse».
Heldersche afgevaardigde, eene betere spoor
wegverbinding voor Helder bepleit. Wij
meenenj niet beter te kunnen doen dan door
de woorden van dezen afgevaardigde uit de
uauueimgen te citeereu. De heer Van de
Bilt zeide woordelijk:
Mijnheer de Voorzitterl Ook ik heb te kla-
'gen over isolementen; het schijnt dus, dat
er meer plaatsen zijn, die ten opzichte van
de spoorwegverbinding reden tot beklag
hebben.
In het Voorloopig Verslag is geklaagd
over da treinverbinding Haarlem—Helder en
AmsterdamHelder, en daar is zeer ernsti
ge reden voor.
Uit Helder vertrekt per dag één snel
trein en er komt aan één sneltrein, en dat
is nog maar een halve sneltrein!
Vóór den oorlog was dat ander». Vóór den
oorlog was er veel anders op deze lijnen,
d. w. z. heel wat beter, een bewijs, dat het
dus beter kan, maar helaas, die dagen zijn
niet weergekeerd.
Vóór den oorlog duurde een reis Helder—
Rotterdam 8 uur, thans 4 uur 62 minuten*,
voor de snelste verbinding,, eens per dag.
De andere verbindingen duren 1 k 2 uur lan
ger. Omgekeerd is het nog veel erger.
De verbinding met Vlissingen ia hoogst
gebrekkig; ik noem Vlissingen, omdat er
tusschen Helder en Vlissingen een vrij druk
personenvervoer plaats heeft.
Wat ik nu zeg van dien beperkten trei
nenloop, betreft niet alleen den Helder, eene
plaats met 30.000 zielen, maar betreft de ge
heel e streek gelegen ten noorden van Alk
maar. Helder, dan nog een reizigersverkeer
had blijkens het officieel verslag over 1020
van 61J.000 personen, moet, ook door haar
bevolking van militairen bij de land- en zee
macht, meer dan een andere plaats reisge
legenheid hebbffti.
Bergen, de badplaats, heeft goede verbin
dingen met Amsterdam,
plaats, maar moet t:odh bereikbaar zijn van
plaats maar moet toch bereikbaar zijn van
Amsterdam binnen een paar uur. De afstand
ia 80 K.M.
De verbinding van het noorden van Noord-
holland met het Zuiden is allerbedroevendst.
Vóór den oorlog en ook gedurende den
oorlog nog korten tijd was de verbinding van
het noorden met Maastricht wel voldoende,
maar thans is ze zoo, dat de trein uit Hel
derAlkmaar aankomt 10 minuten nadat
de trein naar het Zuiden vertrokken is.
Om van Helder naar Vlissingen te reizen
heeft men een heelen dag noodig. Vóór den
oorlog was men er om 1 uur zooveel.
Helder is uit Hoorn des Zondags heen en
weer heelemaal niet te bezoeken.
Een trein uit Hoorn komt te 6.08 in Heer-
hugowaard, de trein naar Helder en het
noorden is te 4.66, dat is 12 minuten eerder
vertrokken.
De Noordhollandsche tram te Sohagen uit
Wognum stopt te Behagen vóór het station
en..,, laat den' sneltrein vertrekken; ver
binding kan dus niet plaats hebben.
De spoorwegmaatschappij lijkt Helder niet
gunstig gezind.
De marine vroeg een losgelegenheid, Ik
wees er vroeger reeds op, aan de Bassinha-
ven, d<ie zeer breed- is. Goed, zei de spoor
wegmaatschappij, als je dat zelf betaalt. Nu
kunnen daar geen zware voorwerpen gelost
worden; dat geschiedt in Alkmaar of Am
sterdam!
De Coöperatieve Tuirfbouwvereeniging in
Koegras vroeg een klein zijspoortje van ean
10-tal meters; zij kreeg het niet.
Dezelfde vereeniging verzendt groenten
Zij moet daartoe een voorschot storten bij
de spoorwegen als vooruitbetaling voor ver
zending van de wagons met groente. Voor
de bewaring van dat voorschot geeft de
is* no o rwc gm a a t schap pi, j rente, zoudt ge den
kerf; neen, Mijnheer de Voorzitter; ze zegt,
gij zult mij betalen voor heit bewaren van
het geld. Dat teekent den toestand. Dezen
topst-md. Mijnheer de Voorzitter, dat de
maatschappij Helder niet gunstig gezind is.
Ik hoop, dat dat verandert. Ik beveel de
treinverbindingen op de lijn HelderAm
sterdam en HelderHaarlem wel In de wel
willende overweging van,Zijn Excellentte
aan.
f i zü'i a *twoord //»gde de Minister toe
erw^c' "r.vezweren. Ze zul lm aan den
't ad van Toezicht worden overgelegd.
Voordrachtavond mr. Kamp.
De heer Kamp, de bekende declamator,
heeft ten vorige jaren stormenderhand de
harten zijner toehoorders veroverd, toen hij
voor de A. G. O. een voordrachtavond gaf.
Zoowel de ernstige stukken ala de meer ko
mische vielen ten zeerste In den smaak van
het vrij talrijke publiek; ongetwijfeld herin
nort men zich nog wol het betreffende, sug
gestleve verhaal van don ilsberg, die ln de
nabijheid van een stoomschip geraakt is, en
waardoor dé bemanning eenige minuten van
ontzettende spanning en doodsangst door
maakt. Hoe wist de heer Kamp ons die oogen
blikken te doen meeleven. Of het dol-verma-
kelijke verhaal van dien schoolopziener, dfe
de vraag van het manneke uit de eerste
klas: hoeveel pooten een rups had maar niet
wist te beantwoorden, terwijl dit, terwillen
van zijn prestige, toch zoo dringend noodig
was. Tot ten slotte de schoonmaakster de
straat op moest en aan den eersten den bes
ten voorbijganger vragen hoeveel pooten een
rups had. Ze hadden het goede mensch ge
vraagd of ze soms van lotje getikt was. Niet
waar, dat herinnert u zich nog wel?
Welnu, deze zelfde heer Kamp komt de vol
gende week Vrijdag weder een dergelijk pro
gramma afwerken. En het spreekt wel van
zelf, dat iedereen die eénigszins kan, deze
gelegenheid niet laat voorbijgaan. Ook na
tuurlijk zij, die er den vorigen keer niet wa
ren, Het is beschaafde en hoogstaande kunst,
die de heer Kamp geeft, en men kan gerust
zijn kinderen medenemen, daar die evenals
de volwassenen ©en genotvollen avond heb
ben.
Zang- en Reciteer-Vereeniging „Harmonie".
Bovengenoemde vereeniging geeft a.s.
Donderdag 8 December onder leiding van
haar Directeur den heer P. Brlzée een zang
uitvoering voor leden, begunstiger» en ge-
noodigden in Casino en w. a. o. opgevoerd zal
worden de Operette in een bedrijf „De Ver
loving bij de Lantaarn", met orkest-begelei
ding.
Zl« voor verder» bijzonderheden de adver
tentie 1» dit blad.
Ingezonden mededeeling.
UW ADhE.b voor fch en KAMERPLANTEN.
Bunevens een uitgebreict* keuze in practische Bloemvazen, Jardiniéres, luxe
Bloempoitt.n t z enz Voorz.l in nieuwe en aparte auikélen. Grootste sorteering
Bloemmanden, Serre-Bloemtatt is in 1 verschillende modellen. Allen prachtige
ST. NICOLAAS-C ADEAUX. t»T Zendingen door geheel Nederland.
Beleefd aanbevelend, «JAN VAN AMESFOORT.
De zangvereenlging „Helders Mannon-
koor" gaf Donderdagavond voor haar dona
teur» en genoodigden een concert ln „Casi
no", onder leiding van haar directeur, den
heer Leewens, en met medewerking van
mej. Triny Stibbe, sopraan, den Haag, en me
juffrouw Tonny Leeuwens, piano, Helder.
Onzen indruk samenvattend van den zang,
kunnen wij consrtateeren, dat behoudens hier
en daar enkele vlekje» een vergissing bij het
invallen of een minder fraaie inzet over
het algemeen verdienstelijk gezongen i».
Trouwen», Mannenkoor beschikt over uitste
kende krachten, en in den samenzang werd
dikwijls een klankschoonheid bereikt, die het
luisteren tot een genot maakte. Heinze's
„Harmonie", waarmede het koor opende, was
door vele voetangels en klemmen, wellicht
niet zoo'n dankbaar nummer, maar het was
bij uitstek geschikt als openingsnummer om
een beetje over de eerste zenuwachtigheid
heen te komen. Isr. Olman's „Lente" werd
zuiver en krachtig weergegeven; het glans
punt van den avond was echter Richard Hol's
„In 't Woud", waarhij het bariton-solo werd
vertolkt door onzen stadgenoot den-heer van
Weelde, die hierbij zichzelf overtrof in zui
verheid en schoonheid van zang. Het was al
leen maar jammer, dat hij zich een paar ma
len in den tekst vergiste, en bijvoorbeeld
„mond" voor „wond" zong. Bij dit nummer
begeleidde mejuffrouw Leewens op den vleu
gel, die deze lang niet gemakkelijke taak,
waarvoor veel aanpassingsvermogen noodig
was teneinde het accompagnement te doen
aanpassen aan dén zang, schitterend vol
bracht'. Deze oompositie van den Nederland
schen componist, met haar afwisselende tem
po's, en melodieën, boeide tot het einde toe.
Na de pauze werd door het koor nog gezon
gen de van het jongste concours bekende
„Lied aan het gangspil" van Fréd J. Roeske,
alsmede „Stuurlui" van A. J. Leewens, terwijl
ter afwisseling nog een „humoreske" van J.
B. van Bree (Muggendansl gegeven werd.
De soliste, mejuffrouw Triny Stibbe, die
voor de pauze een tweetal aria's van opera's
(uit Rossini's Barbier en Meyerbeer's Huge
noten) ten gehoore gebracht, bleek -in het
bezit van een krachtig, alleszins sympathiek
en geschoold geluid, waardoor de moeilijke
coloratuur, die in beide aria's voorkomt, ten
volle tot haar recht kwam, al ls het waar, dat
wij aan die virtuose coloratuur wel wat ont
groeid zijn. Na de pauze zong zij een tweetal
Nederlandsche en een Frènsch nummer van
kleineren omvang.
Haar succes bij hét publiek was van dien
aard, dat zij dit laatste nummer herhalen
moest voor het verrukte publiek.
Zooals gezegd, mejuffrouw Stibbe 'heeft
een prettig aandoend, krachtig en helder ge
luld. Haar voordracht wan uitstekend, dit
kwam vooral uit o.a. in de fraaie aria uit de
Hugenoten. Het was de heer Leewens, die
haar begeleidde, en haar wist te volgen, ook
toen zij ongeschreven, maar door vroegere
zangeressen aangebrachte versleringen zong.
Het programma werd met bekwamen spoed
afgewerkt, zoodat op een niet te laat uur het
traditioneele bal aanving.
I. A. M. V.
Donderdagavond belegde de internationale
Anti-Militaire Vereeniging in „Scala" een
openbare vergadering, waarin als spreker op
trad de heer A. L. Gons tand se uit Den Haag,
met het onderwerp ^Gewetensdwang". De
opkomst van het publiek had grooter kunnen
zQn.
De vergadering werd geopend door den
heer Homeyer, die ln korte trekken doel en
^breven van den Band uiteenzet. Hij is reeds
m 10-H opgericht met het doel om onder het
motto wGeen man en geen cent" het niilltai-
r.srac in al zijn vormen te Ibestrilden. Daarom
mag het verwondering baren, dat na zooveel
jaren nog zoo weinig menschen tot dezen
bond zijn toegetreden, daar het mllitairisme
toch zoo'n vreeaelljkeni dwang uitoefent op
het menschdom en dat de kinderen van hét
volk opelscht omi tot kaïnonnenvleeaoh 'e
worden opgeëischt. Na de rede van den
spreker zal gelegenheid gegeven worden om
zich als lid van den Bond te laten inschrij
ven, met. het doel hier een afdeellng op te
richten. Hij spreekt zijn spijt uit, dat de op-
komst niet grooter is, doch schrijft dit toe,
behalve aan de koude, aan het iet, dat op
een andere plaats een uitvoering wordt ge
geven en op nog een andere plaats een cur
susvergadering .wordt gehouden,, met den
heer Cupers van het N. V. V. als inleider
(welke vergadering intussohen niet is door
gegaan door vertraging van den trein).. Hij
hoopt evenwel, dat de avond een vruchtbare
mag zijn en geeft het woord aan den spreker.
Deze begint met te zeggen, dat, wanneer
wij spreken van gewetensdwang, men zich
zou wanen verplaatst te zien1 ln de middel
eeuwen, waarover nog wel een duister floers
verspreid ligt, doch waarvan men toch met
stelligheid'weet, dat het Katholicisme toen
oppermachtig over de geesten heerschte, dat
katholicisme, dat zich tot op onzen tijd ge
handhaafd heeft. Hoe het mogelijk is, dat
tal van denkende en geleerde menschen dat
katholicisme nog altijd steunen, daar ver
telde professor Groeneveld eens een sterk
staaltje. Deze professor vertelde eens, dat hij
een vriend had, die ln zijn denken zich ge
heel vrij had gemaakt van de dogma's der
katholieke kerk en toch een getrouw kerk
ganger bleef. Toen de professor hem daar
van de reden vroeg, kreeg hij ten antwoord:
Ik ben getrouwd, en als je getrouwd bent,
dan heb je een vrouw en dan heb je ook een
schoonmoeder en deze gedoogden geen bre
ken met de kerk. Zoo lichtvaardig springt,
men* dikwijls om met de ernstige zakeni des
levens, volgens die oppermachtige kerk was
alle gezag van God gegeven en daarom moet
de mensch zich onverbiddelijk overgeven
aan de gestelde machten en overgeschreven
wetten. Maar wie niet gelooft aan deze god
delijke macht, die zegt: Ik ben een) persoon
lijkheid, een vrije mensch, dje vraagt zich
af: Welke macht is er, die mij het eenigste,
waarover ik nog beschikken mag, dat is het
lk zelf, mag ontnemen? Maar, omdat er een
macht is, God genaamd, waaraan ieder zich
heeft te onderwerpen, daarom is volgens die
leer alle oppositie uit den duivel. Zoo was
in de middeleeuwen zelfs de dokter uit den
duiveL Want de dood Werd als een straf
Gods beschouwd en als nu de dokter iemand
genezen wil, dan moet die gezonden zijn
door den duivel. De grootste oppositie
figuur is ten allen tijde de duivel geweest,
want tegenover de almacht Gods wordt Lu
cifer, de gevallen engel gesteld, die later
tot duivel geworden, is en daarom wordt
deze nog met horen» en bokjpooten afge
beeld, daarmede herinnerende aan den god
•Pan der Grieken. Omdat alle oppositie uit
den duivel waa, moest de critiek, de oppo
sitie, zich in de middeleeuwen uitspreken in
den vorm van allegoriën, zooals bijv. de Rei-
riard de Vos, waarin vorsten, priesters en
andere grooten der aarde werden becriti-
•eerd, onder het mom van allerlei diernamen.
Ook Kabeldi* wam in de middeleeuwen een
dier groote spotters, die met de heersohende
machten een loopje nam en ze aan de kaak
stelde. Deze Kabeldi» heeft vereerd de na
tuur. De natuur i* goed en de mensch al»
natuurlijk wezen is ook gered en men dient
geen grenzen te «tellen aan de persoonlijke
vrijheid, Doch deze natuurverheerlijking
riep hem de Inquisitie op het lijf. Hij reeds
leerde: Doe niet wat de kerk, de staat en
de priesters zeggen dat gij doen moet, doch
doe, wat gij wilt, doe wat gij volgens uw
natuur doen moet. Wij hebben behoefte aan
schoonheid, aan solidariteit, aan liefde, geef
aan de roepstem daarvan gehoor. Volg de
stem van uw geweten, dat was de eerste
leuze van de Renaissance, dooh drie groote
machten hebben deze leuze verstikt. Die drie
groote machten' waren: ten eerste de natio
nale vorsten (zooals de Zonnekoning ln
Frankrijk en) Frederik de Groote in Duitach-
•land); ten tweede het Calvinisme en ten der
de het Lutherdom. Dat die leuze verstikt
werd was geen wonder, daar zij de grond
vesten der bestaande maatschappij aantastte.
Want die leuze schreef voor om naar ejjn
geweten te handelen en zoodra het geweten
een norm wordt voor iemands handelen^ dan
is dit een kracht, die zelfs Staten en vorsten
en militarisme aantast. In de huidige maat
schappij wordt ook liefde en zelfopoffering
gepredikt, döch dit ia leugen en bedrog. Die
liefde en zelfopofferng eischt men wel van
anderen, doch niet van zichzelf. Aan de sol
daten) wordt ze voorgehouden, liefde voor het
vaderland, voor hetwelk men zioh moet we
ten op te offeren, doch de grooten der aarde
passen dit niet op zich zeiven toe. Het is
een valaohe moraal, die'aan een bepaalde
klasse wordt opgelegd, doch niet veter de
andere geldt. Daarom ia er leugen in de
maatschappij en tegenover die leugen heb
ben wij te stellen de waarheid, de innerlijke
stem die ons zegt ons zelf te zijn en om door
niemand te laten dwingen tot daden, waar
tegen ons geweten in opstand komt.
Doch wanneer het geweten ontwaakt, doodt
dit het persoonlijk geluk, althans de Inner
lijke vrede. Men gevoelt zich dan medeplich
tig en medeschuldig aan alles wat er ver
keerds in de wereld is, aan het kapitalisme,
aan de uitbuiting en aan het militarisme.
Wanneer de persoonlijkheid ontwaakt, ont
staat er een Innerlijk conflict. Wij kunnén
geen vrede hebben met de bestaande maat
schappij en toch hebben wij het leven te lief,
om er afstand van te doen. Dan vervallen wij
dikwijls ln den ouden sleur; wij laten ons
leden en wij laten onze daden bepalen door
allerlei oud, doof geloof. Wij brengon lederen
dag den tol aan de conventie, waarvan wij
de slaven worden .en wy leven bij de gratie
van de buren, ons steeds afvragende, wat de
menschen er wel van zullen zeggen. Omdat
wil dit weten, omdat wil ons medeschuldig
weten aan die mlllloenen-smart, die ln de
wereld wordt geleden en wij daarvan een deel
willen dragen, daardoor ontwaakt eindelijk
de persoonlijkheid. Doch wie zich aan die ge
wetensdwang ontrukt, die verscheurt zich
zelf; bovendien stormt de maatschappy op
hem los: Want deze duit geen individualiteit;
deze duit geen vrijheid van geweten.
Met tal van voorbeelden, het meest ont
leend aan de drama's van Ibsen, de groote
prediker van de Individualiteit en de per-
sooniyke vrymaklng, licht spreker zijn be
doeling toe. Tegenover do gewetensdwang,
opgelegd door de leer van de staatsgods
dienst, door het Calvinisme en het Luther
dom (wat sprrkpr nader aantoont) stond de
gewetensvrijheid gepredikt door de mannen
van de Rennaissance (Rabelars e.a.), door de
Fransche Revolutie en in den tegenwoordi-
gen tijd door het Socialisme. Maar wat do
Fransche Revolutie bewerkte, werd later te
niet gedaan door Napoleon, die zich geen
staat zonder godsdienst kon voorstellen en
door Bismarck, die wel zei, dat hy niet naar
Canossa zou gaan, doch het clericallsme voor
zijn militarisme noodig had; evenah Napo
leon UI in Frankrijk.
Thans staat spreker langen tyd stil by de
oorlogstoerustingén der verschillende staten;
hy spreekt over Washington, over Japan, dat
zich verzet tegen ontwapening, over Ameri
ka waar bommen vervaardigd worden, die
een gat in den grond slaan van 7 diep; over
Engeland, waar de grootste duikbooten wor
den gebouwd, over Frankrijk, waar gezocht
wordt naar de beste springstoffen; over
Duitschland; waar Oppau in de lucht vloog,
door een springstof, honderdmaal zoo sterk
als de.tot nog toe bekende en over vlammen
werpers, 50 maal zoo intensief als de huidige.
De beschaving vernietigd zich; men produ
ceert de moord op groote schaal. In Washing
ton speelt men wat komedie, om de oogen
van het volk te verblinden. Doch het volk
moet in zichzelf de macht vinden, om het
kapitalisme, het imperialisme, het militaris
me te weerstaan. Het militarisme heeft één
Achilles-hiel, dat is do wil van het volk.
Alle landen rusten zich voor den komenden
oorlog met koortsachtige haast uit- en Neder
land zal ditmaal niet buiten het conflict bUj-
ven. En dit alles, om kapitalisten-belangen te
dienen; het volk dient slechts om geldmaak-
machines voort te brengen en gewillig te of
feren.
Thans komt spreker, na nog langen tijd t©
hebben gesproken over de persoonlijkheden,
die zich vrij hebben gemaakt en de vrijheid
van geweten hebben gepredikt, over Marx,
Bakoenine, Kropotkine e.a. bij de dienst
weigering en natuuriyk ook bq Herman
OroenendaaL Hy schetst, hoe in alle landen
de dienstweigeraars zqn gemartelt en ver
volgd en ter dood gebracht en hoe deze fei
ten wel bewijzen, dat de zich verlossende per
soonlijkheid in de huidige maatschappij niet
wordt geduld. Nog-verwijlt spreker langen
tijd bij de vrijmaking van de vrouw; hoe de
moeders het moeten zijn, die weigeren moe
ten hun kinderen door het oorlogsmonster te
laten wegmaaien.
Met een hartstochtelijken oproep, om de
booze machten te weerstaan, eindigt spreker
zyn boeiende improvisatie.
Van de gelegenheid tot debat wordt ge
bruik gemaakt door den heer M. van Maa-
nen, die met het doel van den spreker zegt
tet sympathiseeren, echter niet met de midde
len, niet met de methode oan tot het doel te
geraken. Hij heeft in spreker de revolution-
nair beluistert; hij is meer evolutionnair. Niet
door haat, doch door liefde, door het hooge-
re Ik tv laten zegevieren over het lagere Ik,
moet de menschheid tot het inzicht geraken,
dat heel de menschheid een broederschap uit
maakt.
Dit debat geeft spreker nog eens gelegen*
heid uit een te zeggen, hoe hij met den deba
ter van uitgangspunt verschilt; voor den ar
beider wordt het proces het eerst en het
meest beinvloed door het brood-vTaagstuk.
Eerst dient dit opgelost te worden, dan eerst
kan aan het hoogere, het ideëele worden ge
werkt.
Met een woord van dank aan spreker en
debater sloot de voorzitter de vergadering.
WlnkelBlenws.
Donderdagavond is de nieuw opgetrokken
winkel van den heer H. Spruit, hoek Bier
straat en Molengracht (de bekende „Mag
neet") heropend. Hei oude perceel .welks in
gang aan de Molengracht, aan zoovele dames
bekend was, is geheel gesloopt en een niéu
we. op moderne leest geschoeide, winkel is
op de plaatB verrezen. De ingang is nu ver
plaatst naar de Bierstraat.
De architect, de heer C. Schuitemaker, die
dezen bouw op zich had genomen, heeft eea
praktischen blik gepaard aan eea goeden
smaak, en op de beschikbare ruimte een.
fraai, modern winkelpand opgetrokken, dat
Van verre een goeden indruk maakt en koo-
pers weet te trekken. De niet zeer diepe win
kel is gezellig en prettig ingericht; voor de
etalageramen is gebruik gemaakt van z.g. vi
trine-etalages, die het gemakkelijk maken de
aldaar uitgestalde goederen te bereiken. De
electrische schijnwerpers in die etalages zyn
zoodanig aangebracht, dat de kykers geen
last hebben van het licht en niettemin d«
volle verlichting op de goederen valt.
Ofschoon'de verbouw nog niet gereed is.
kon de winkel nochtans in gebruik worden
genomen, hetgeen onder groote belangstel
ling is geschied. Tal van bloemstukken sieren
thans winkel en etalage; vele telegrammen
en andere gelukwenschen bereikten de firma
Donderdag. Ter zyde en achter den winkel
bevinden sioh een tweetal paskamers, die,
evenals et*n praktisch en aan de laatst»
rischen ^as tyds voldoend atelier, dat ruim
te Wedt voor 20 meisjes, evenwel nog, niet ge-
eed zijn. Ook de winkel zelf is fpn opzichte
van het schilderwerk, nog niet geheel af.
De aannemers H. FYeeke en T. Griek heb
ban, evenals de overige leveranciers, de fir-
iia C. Kramer voor het schilderwerk, de heer
O. Westerbaan voor het loodgietersrwerk en
de heer Zoetelief Jr. voor de electrische ge
leidingen, ten volle aan hun verplichtingen
voldaan en zeer naar tevredenheid het werk
volbracht. Als dageiyksch opzichter fungeer
de de heer J. v. d. Leek.
Door een en ander la onze stad een fraai
modc-mngazifn rijker geworden,
ZwUnertf ln de Breewaterstraat.
Een varken Is nu eenmaal een varken. Zoo
min als je van een huismusch een nachtegaal
maakt, zoomin wordt, een zwijn ooit ieta Ou
ders en betera dan een zwyn. Ja, dat denkt
u, maar dan is u nooit ln de Breewaterstraat
geweest, en heeft riooit eens gekeken voor
het winkelraam van.den slager van der Vliet.
Deze heeft niet alleen een varken gemeta
morfoseerd in.... ja in wat? maar zelf»
twee van die zwyntjes opgetuigd. U moet
zelf niaar eens gaan kijken hoe keurig mooi,
de vette en met styivofle tierlantyntjes ver
sierde ruggetjes van deze beestjes zyn ge
worden. Allemaal van gewoon vet met een
beetje kleursel erin. Het is workeiyic merk
waardig wat de heer van der Vliet hier heeft
gewrocht en het is zonde te denken, dat al
dat fraais vandaag of morgen in uw en myn
maag verdwynen zal. Want daar is nu een
maal niets aan te doen. Jedes Vergöngliche
ist nur ein Gleichniss, zelde Goethe al en dit
wist het. wel.
IJS.
JJskoud en snijdend hlaaRt de wind uit het
oosten. Een paar dagen is de politie bezig ge
weest het ys op het Heldersche Kanaal vrij
te houden, doordat dit niet betrouwbaar was
- er werd zelfs gesproken van een kind, dat
den tol aan het ijs met zyn leven be
taald had maar Zaterdagmorgen waren
baanvegers bezig met het in orde brengen
tan een fraaie, gladde ijsbaan op het gedeel
te tusschen Westplein en Postbrug. Dezen
middag zullen ongetwijfeld velen van het
oud-Hollandsche geliefkoosde vermaak ge
bruik maken.
Trots de felle vorst der laatste dagen
lichte tot matige vorst zegt, euphemistisch het
dagelijksche weerbericht is de directie van
de Esona erin geslaagd het verkeer met Am
sterdam te onderhouden. Ook de boot van
hedenmorgen is vertrokken; men zal nog af
moeten wachten of zij erin slaagt tot Alk
maar te komen, want reeds dezen morgen
ging het vertrek uit de Binnenhaven met tal
van moeiiykheden gepaard. Op tal van plaat
sen in het geheele land ligt de vaart te wa
ter totaal stil; wy verkeeren hier dus in gun
stige positie.
Tusschen Friesland en de Noord-Holland-
sche kust, waar tot nu toe wegens den krach-
tigen stroom weinig ys werd aangetroffen, is
thans alle zeil- en stoomvaart onmogeiyk ge
worden. De veerbooten Enkhulzen—-Stavoren
hebben reeds'Donderdag den strijd opgege
ven omdat zij niet meer door de dikke ijs
bergen heen konden breken. De veerboot
eiland Urk moest terugkeeren; de bemanning
vreest dat zy in het Krabbersgat by Sik-
huizen zal moeten overwinteren. Nader wordt
uit Enkhuizen gemeld, dat het Krabbersgat,
I
