Tweede Blad.
VAN DINSDAG 31 OCTOBER 1922.
kV»!. !i«M„s rteT
Tljdatlppan van verzanding dar brlavanmalan.
1 j
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hr. Ms. Tromp.
Hr. Ma Tromp is, blijkens bij het depar
tement van marine ontvangen bericht, Za
terdag in den vroegen ochtend van de Ca-
narische eilanden vertrokken. Verwacht
wordt dat het schip Donderdag te Algiers
zal aankom en.
Brieven voor Hr. Ms. Tromp worden ver
zonden op 81 October per laatsten
tredn richting Amsterdam, (laatste lich
ting stadsbussen lichting 8 u., kantoorbus
6.80 u.)
Concert Percy Grainger Inter Nos.
Als men, in de nachtelijke stilte voor de
schrijftafel gereten, de Indrukken, die het
spel van Percy Grainger, den blonden
Australiër, hebben gemaakt, laat bezinken,
dan dringen zich van allen kant de ideeën
op. Boven alle domineert wel dit gevoel: de
geniale veelzijdigheid van dezen pianist. Hij
speelt Bach (toch geen piano-componist), en
het is Bach zeiven, dien wij hooren; hij ver
tolkt Grieg, en deze Noorsche meester daalt
af van het hemelsche Elyseum en luistert
en knikt, dat hij het waarlijk is, die daar zit.
Hij liefkoost Chopin en wij ontroeren bij
diens melodieus, weemoedig geluid.
Percy Grainger moet nu een man van een
veertigtal jaren zijn of daaromtrent. Hij
heeft dus, kan men zeggen, de middaghoogte
van zijn leven bereikt. Zijn leven is vol
groeid, de volle rijpheid van zijn kunstenaar
schap heeft hij bereikt. Onmogelijk te zeg
gen of hij nog stijgen zal: met onze nonnen
van volmaaktheid houdt het genie geen reke
ning. Hij heeft thans die volmaaktheid be
reikt, die naar de meening van de gewone
menschen schijnbaar niet meer te overklim-
men is. Het merkwaardigste in hem is niet
zijn techniek. Wij schakelen zelfs, bij de be
oordeeling van zijn spel het technische abso
luut uit. Het simpele toetsoncomplex, waar
over heen de blanke handen ala het ware
achteloos glijden Hls een onbeteekenande
Hplelerel, verdwijnt: de vleugel lost op,
bestaat niet meer. wat is voor een ntan als
Grainger nog techniek?,.,,
HIJ, die daar voor den vleugel zit, en wiens
vingers achteloos gaan, rustig nochtans ln
uiterste nervositeit, hij speelt met zijn ziel.
Het is de ziel van den meester, die hij heeft
doorschouwd, begrepen, gevoeld, en waarop
hij, op het oogenbllk dat nij begint te spelen,
zijne eigen heeft Ingesteld. Wie i<|in ujt
Llszt halen wat Oralnger er uit haalde? wie
vertolkt den modernen Franschen meester
ltavel als hij?.... Hoor hoe het water kab
belt, hoe de golven, gezweept door den wind,
aanzwellen tot een onhellvollen stroom, hoe
Ondlne, de nymf, haar lied zingt als zij uit
den stroom opduikt, Zie naur liet etherische
maanlicht, dat ln Dehusay'a „Clalr de lutte"
schittert in vreemden, weeken glHns, en
droom mee den Liebestraum van Llszt of
dans op diens polonaise. Er was, na de pauze,
Grieg's pp, 24 (Ballade, In vorm van varia
ties, op een oude Noorsche melodie)! was
het niet of het kletne, mismaakte mannetje
zelf voor het Instrument zat?...,
In het tweede gedeelte van den «vond ver
tolkte Grainger eenlge minder bekende com
ponisten, Van Nathanlel Dett, een ('anadee-
ach* negercomponist, was er een typische
negerdans, waarin vooral het rhytme zoo
goed tot zijn recht kwam: van Grainger zelf
speelde hij een Oolonlal Song, waarin hij de
gevoelens uitdrukte, die door de gedachten
aan de natuur van zijn vaderland Australië
te voorschijn geroepen werden. Het was een
lyrlsi lie compositie, een tikje weemoedig. En
met 'n Kngelsohe volksdans, door den pianist
«en Engelsche volksdans, door den pianist
bewerkt, sloot hij zijn uitgebreid program
ma. Dat wil zeggen: Grainger, de gulle, gaf
aanstonds, n« Het handgeklap, dat hem te
rugriep, een toegiftje, en onmiddellijk was
liet weer Grieg, die voor de plano zat en zijn
„An den FrüWIng" dichtte,
Zoo was Grainger, de veelzijdige, en het
zijn slechte zwakke, zeer zwakke wóórden,
die zijn veelzijdigheid en zijn diepte vertol
ken kunnen of betert te benaderen trachten.
Naast Grainger de gastvrouw, die de solrée
gaf; hat Dubbelmannenkwartet „Inter Nas",
"nder le'dlng van den heer Leewens. Een
wrgeltjk'ngda niet billijk: naast het godd-
lijk® hst senvoudlg-tnenschelllke. VN IJ moe
ten ons nu weder op een aft der standpunt
plaatsen: het standpunt van het nll humanl
allenum. Het was een prachtig nummer,
waarmede het kwartet opende: „O bon.»
J«au" van Palestrlna wero goed en zulvor
gezongen. Maar behalve het laatste, Salntls
„Les Kemparts", dat een krachtig geluld en
snit goede voordracht had, waren de duur-
tttsacben gelegen nummers alle min of meer
onderhevig aan les défaute de ses qualitós,
Orlandn'a „Landknsohtstlndohen" moet
wat geestiger uitkomen, en VVIerts' „MnfUw
on Kind" la geen grafgezang, integendeel, de
Jonge vader la zeer enthousiast, zooals Frans
de Oort het zelde. De uitspraak waa over hei
algemeen te prijzen, en het atemmateriaal la
uil stekend.
Een volle zaal toonde zich voor het gebo-
dene zeer erkentelijk, en dnar ook het flnaii-
tleele hiervan afhing, la de avond ln alle op»
zichten goed geslaagd te noemen.
Voordrachtavond Mr. Kamp.
WH kunnen thans medisieelen, dat du uit
gestelde voordrachtavond van mr, Kuiap
thans zal plaats hebben op Vrijdag 17 No
vember, Nadere mededeelIngen, alsook pro
gramma, volgen binnenkort.
Schaken.
Vrijdag 10 Nov. a.a. zul het 20 jaar geleden
Zijn, dat de Heldersche Schaakvereenlglng
„Morphy" werd opgericht. Dit feit kan na
tuurlijk niet onopgemerkt voorbijgaan en is
de aanleiding tot het houden van een schaak-
feest.
In 't algemeen is het gebleken, dat een
simultaan-seence, een wedstrijd waarbij een
zeer sterk speler gelijktijdig een groot aan
tal partijen speelt, nog al in .den smaak van
de Heldersche schakers valt. De feestelijk
heden zullen dus met zulk een seance mor
genavond geopènd worden.
Het bestuur is zeer verheugd erin geslaagd
te zijn de toezegging te krijgen van den heer
Max Euwe. Het zal een bijzondere attractie
zijn 'den Nederlandsehen schaakkampioen te
mogen bestrijden. Reeds een paar jaar ge
leden heeft de heer Euwe hier in Helder ge
toond een geducht kampioen te zijn. Toch
zal wel elk van de 20 of 30 medespelers de
waarschijnlijk onuitgesproken hoop koeste
ren, de eer te behalen zijn partij te winnen,
of althans niet tè verliezen; want ook een
remise-p&rtij is al een resultaat om trotsch
op te zijn.
De seance is ook voor niet-leden van
„Morphy" toegankelijk; een ieder die van het
brillante spel van onzen kampioen zal willen
genieten is welkom. Ook bestaat de gelegen
heid om zelf een van de partijen te spelen,
ipaar dan moet men zorgen vóór 8 uur aan
wezig te zijn in het wedstrijdlokaai in het
Alg. Mil. Tehuis in de Spoorstraat.
Behalve deze simultaan-avond zal „Mor
phy" een ééndaagschen wedstrijd organisee-
ren op Zondag 12 Nov. a.s.; bijzonderheden
wat inrichting en deelname betreft zullen
later worden bekend gemaakt.
Lezing over Esperanto.
Zaterdag 28 Oct. j.1. trad in het Militair
Tehuis, Spoorstraat, voor de Afd. Helder
van de Ned. Esperantistenvereeniging de
heer Ravestein op met een lezing over Espe
ranto in verbana met het gehouden Espe-
ranto-congres te Helsingfors in Finland.
De voorzitter, de heer O. Govers, opende de
vergadering, heette alle aanwezigen welkom,
zette In 't kort het doel van de lezing uiteen,
om dan den aanwezigen mede te deelen, dat
men ln de pauze gelegenheid had, zich op te
geven, voor den nieuwen cursus, die Dinsdag
81 October e.k. zal aanvangen.
Verder vertelde hij,-dat de heer Dufrenne,
die oorspronkelijk zou komen, op een reisje
ln 't Zuiden van Frankrijk een ongeluk ge
kregen had, waardoor hij niet bijtijds terug
kon zijn. Als spreker zou ln zijn plaats de
heer Ravestein optreden. Deze, vervolgens
hat woord verkrijgende, begint met het groo-
te belang aan" te toonen van een wereldhulp
taal, die naast de moedertaal gebruikt zou
kunnen worden voor het internationale ver
keer, vertelt ona van de talrijke pogingen, die
aangewend zijn om een Beschikte taal samen
te stellen. Vervolgene wijst hij terecht op de
onmogelijkheid om één der bestaande talen
ula ulgemeene verkeerstaal te gebruiken,
daar Immer» verbreiding van taal neteekent:
verbreiding van fnacht en handelsrelaties.
Ook oude talen zijn tot dat doel niet ge
schikt, daar ze te moeilijk zijn en verouderd.
Dr. L. L. Zamenhoff, een Poolsch oogHrt»,
vervaardigde omstreek» 1880 zijn Esperanto,
Dit geniaal, ontzaglijk werk getuigt van de
groote wijsheid van den samensteller.
Als zoovele groote mannen ondervond
Zamenhof in den beginne veel tegenwerking
en miskenning, maar een groote voldoening
was het voor liern, toen hij In 1006 te Bon-
logne nur Mer rondom zich mocht zien onge
veer 800 Esperantisten uit verschillende lan
den, luisterende naar -zijn eerste rede, uit
gesproken In de voor allen verstaanbare taal,
het Esperanto.
't Was ^ün war# gloriedag voor dr. Zamen
hof, die overigens tijdens zijn leven niet vpel
waardeering Heeft mogen ondervinden, In
1917 I» deze groote ntan In betrekkelijk ar
moedige omstandigheden gestorven,
In 1928 zal op zijn graf te Warschau een
hem waardig monument verrijzen. Want na
zijn dood Is men zijn werk vooral gaan waar-
deeran. Ook wordt meer dan ooit geveeld,
hoe noodzakelijk het is, de volkeren tot el
kaar te brengen,
Esperanto de hopende, d. w. z. hü, die
hoopt, dat door het gebruik van Mn Inter
nationale verkeerstaal naast (niet ln plaats
van) de moedertaal, de vriendschappelijke
betrekkingen tussehen de volkeren zullen
worden verbeterd. Het leeren van Esperanto
heeft dus absoluut geen politieke bedoe
lingen.
Opmerkelijk la wel, aldus spr., dat wie
ernstig kennis genomen heeft van Espe
ranto (en daaronder lijn vele geleerden van
naam) vurige aanhangers ervan zijn gewor
den, Hiervoor geeft spr, verschillende oor
zaken, waarvan we alleen noemen: de zeer
eenvoudige grammatica van 10 regels zonder
uitzonderingen en het gebruik van vele in
ternationale woordstammen, waardoor tal
van woorden direct herkend worden. Wie
verstaat b.v. niet: teatro, vlzlto, telefono,
musino (maohlne).
Om te bewijzen, hoe Esp. over de geheele
wereld is verbreid, laat sur. tal van tijdschrif
ten zien, waarvan het Nederlandscne bijna
bet kleinste la.
Verder, zegt apr„ hebben Kamers van
Koophandel ln tal van belangrijke buiten
lui electie handelssteden het gebruik van Esp.
aanbevolen, helaas in Holland nog niet een.
HIJ toont ons dun een aantal reisgidsen, keu
rig verzorgd, geheel in Esp. geatihreven, van
de meest verschillende plaatsen.
Wat den Volkenbond betreft, merkt anr.
nog op, dut dr. Edm. Prlvut. één der be
kwaamste tolken b|J den Volkenbond, een
groot voorstander Is van Esp. en verder, dat
de rapporteur van het budget van den Vol
kenbond verklaarde, dat de uitgaven van
dien Bond dooi het gebruik van één taal tot
nu t/4 zouden kunnen wordon venninderd.
Laten wij intussohan niet wachten, zegt
spr., met liet beoefenen van Lep,, tot onze
kinderen het o]> de scholen leeren, want voor
ons ligt open, ala we Esp. kennen, zijn reeds
uitgebreide literatuur, vertal ngen van do al
lerbeste schrijvers uit vele landen. Hiermee
eindigde de lieer Ravestein het eerste deel
vuil zijn lezing en Werd een pauze gehouden,
In welke we tentoongestelde hoeken en tijd
schriften konden alen, een aardige verzame
ling, eigendom van eenlge leden.
Verschillende aanwezigen gaven zich op
v„or den cursus, interessant vonden we nog
een Esp. gedicht, opgezegd door iongejuffr.
der afdeellng. t Mas getiteld „La ojo «te
weg) en kl<7nk welluidend, al begrepen we
0Na "depauzehervatte de spr. ziln lezing,
nu ln liet bitzonder sprekende over het con
gres te HeiHii^for» en over zijn reis naar en
door Finland. Hij deed dit aan de hand van
lichtbeelden, waarvoor de J?
door hem zelf waren vervaardigd, t aren
er heel wat en vele er van waren buitenge
woon mooi.
Ieder jaar wordt een Internationaal Con
gres gehouden, dit jaar het 14e. Aan deze
bijeenkomst namen deel 1032 personen uit
82 verschillende landen. Van den spr. ver
namen we, en de lichtbeelden lieten het ons
soms heel duidelijk zien, hoe in Finland
geen Russische toestanden heersohen, vooral
niet te Helsingfors. Integendeel: 't is een
moderne republiek, met absoluut drankver
bod, vrijw. dienstplicht, gelijke rechten voor
man en vrouw. (We zagen vrouwelijke con
ducteurs op de electr. trams), wetenschap,
landbouw en industrie bloeien er, terwijl het
heuvelachtige land met z'n 35.000 meren,
veel toeristen trekt, temeer daar "men er zeer
goedkoop reist. Schitterend zijn er de Espe
rantisten ontvangen, wat door tal van licht
beelden ons duidelijk gemaakt werd.
Wat we verder dien avond gezien en ge
hoord hebben, 't is te veel om op te noemen.
Het spijt ons, dat de heer Ravestein niet
Sprak voor een stampvolle „Casino"-zaal.
't Woord van dank, door den voorzitter
na 't beëindigen der lezing tot den spr. ge
richt, was dan ook wel verdiend.
We vergaten nog te melden, dat bij den
aanvang in de pauze een dame en drie hee-
ren de bijeenkomst met een aardig stukje
muziek opluisterden en dat de voorz. ook hen
daarvoor dankte.
Solisten-concert.
Zooals uit de advertentie in dit nummer
blijkt, is het door mejuffrouw Rootlieb en
de hoeren" Hendrik van Oort en Toon de
Hoogh te geven concert wegens sterfgeval
uitgesteld moeten worden.
Buitengewone abonnementsconcerten.
Naar wij vernemen, zal de impressario
Felix AugiiHtin te Amsterdam drie abonne
mentsconcerten organiseeren, welke zullen
plaats hebben in de concertzaal „Casino"
alhier.
De concerten zijn als volgt samengesteld:
I. Dinsdag 14 November: de voornaamste
Ttaliaansehe musici, de violist Arrigo Serato
on de pianist Ernesto Conaolo,
II. Maandag 11 December: de schitterende
zangeres Maria Pos-Carloforti, met den be
roemden toonkunstenaar Dr. Georg Gflhler
nan den vleugel.
III. Maandag 5 Februari: het phenome-
nale Budapester Strijkkwartet.
Bij ruime deelneming en voldoend batig
•saldo la ln den abonnementsprijs nog een
eventueel vierde ooncert inbegrepen, te ge
ven door twee van de grootste Nederlandscne
musici: den cellist Max Oroblo de Gastro en
don planlat Willem Andriessen.
Betreffende de abonnements-voorwaardon
raadpiege men de eerstdaags toe te zenden
circulaire en advertentie.
Rchnolgclden Zeevaartschool.
Indertijd hebben wij ln ons blRd de door
B. en W. voorgestelde regeling betreffende
de schoolgeldheffing op ae Zeevaartschool
opgenomen. Hierbij .werden de schoolgelden
voor de adspiranton 8e, 2e en 1e stuurlieden
en de oandldaten voor de machinistendiplo
ma's A, B en O gebracht op respect. 5, 12
en 10 gulden.
Naar aanleiding hiervan schrijft „Neptu-
mis", het orgaan van de Vereenlglng van
Nederlandsohe gezagvoerders en stuurlieden
ter koopvaardij:
„Met eenlge verbazing namen wij van dit
voorstel kennis. Het is zeker al ecu buiten
gewoon slecht gekozen oogenbllk de school
gelden te verhoogen.
Het kan toch non Helderschen autoriteiten
niet onbekend zijn en den Directeur der Zee-
vaart school is het zeker bekend, dat de stuur-
lieden en machinisten de laHtste piiHr jaren
reeds aanzienlijk In hun Inkomen beknot
zijn, en dat zij - den levensstandaard In aan
merking genomen - er nu reeda minder aan
toe zijn dan In 1914.
De regeering had onlangs het zonderlinge
denkbeeld de examengelden voor de officieren
te verviervoudigen, nu legt de gemeente Hel
der een goede 100% op de dikwijls toch al
zoo zuur verkregen leergelden! Wat wil men
toch? Bezuinigen door anderon het geld te
laten uitgeven is geen kunst en als met maat
regelen als deze nog wat wordt voortgegaan,
dan voorzien wij voor de scheepvaart ern
stige tijden.
Mun houde het zich voor gezegd."
„Hora".
Vanwege de vereenlglng „Hora" wordt
ons het verzoek gedaan oen aanbeveling te
schrijven voor don op Zondag 5 November
te houden bloempjcsaag dier vereenlglng,
uan welk verzoek wij gaarne voldoen. Waar
deze vereenlglng er steeds op uit is om huur
leden te steunen bij ziektedagen, hetgeen
natuurlijk schatten van geld kost, kan het
niet anders of zij moeten door anderen ge
steund worden en rlohten zij door het ver
zoek tot koopen van een Hora-bloempje een
bede om hulp tot U.
De dames die zich vrijwillig beschikbaar
gesteld hebben om de bloempjes te verkoo-
pen moeten zich 4 November des avonds
8 uur aanmelden In het Militair Tehuis ln de
Spoorstraat, om bloempjes en bussen ln ont
vangst te nemen, O.
Henri de Vries' ufscheldstournée.
De Telegruaf schrijft:
Amsterdam, 29 Sopt. Henri de VrieB de
bekende tooneelspcler, die eenlge maanden
ln Holland vertoefde en o.a. gastvoorstellln-
gen guf hij de Kon. Ver. „Het Ned. Tooneel",
gaat einde van dit jaar naar Engeland te
rug. Voor zijn vertrek muakt hij nog een
afsoheldstournée, die twee maanden zul du
ren, en die 1 October u.s. aanvangt. Opge
voerd zal worden „Mijnheer Plm" („mr. 1'im
passes by") van A. A. Mllne en verder zijn
bekende transforniatle-oreatle, „De brand ln
de Jonge Jan" van Herman Heljermans.
Ook Helder valt de eer te beurt van het
bezoek van dezen grooten uoteur, die we
reldvermaard Is geworden door zijn „Brand
in de Jonge Jan" waarin Henri de Vries
zelve 7 rollen vervult.
Donderdag 9 November zal bovengenoem
de voorstelling plauts hebben ln Casino.
Lijst van gedeponeerde gevonden voorwerpen
gedurende de week van 2880 October 1922.
Aan het Hoofdfniroau van Politie aan de
Prins Hendriklaan: een kinderhandschoentje,
een ijzeren hoepel.
Terug te bekomen aan de navolgende
adressen
Korver, 2e Vroonstr. 14: een damestaschje.
R. de Ruiter, Achterbinnenhaven 20: een
haringtrekkershoos.
C. Vermeulen, Kanaalstr. 4: een jongenspet.
Dienaar, Paardenstr. 7: een hondenhalsband.
J. v. d. Steen, Schagenstraat 53: een spaar
bankboekje.
P. Snijders, Langestraat 9: een rozenkrans
Ran, Wilhelminastraat 11, een kinderhand-
schoentje.
Wed. Buijkes, Stationstraat 11: een horloge
met ketting.
Luoker, 2e Wilhelminadwarsstraat: een kin-
derportemonnaie met inhoud.
Dienaar, Jansenstr. 21: een ring met sleutels.
H. Wijker, Vijzelstraat 75: een dameshorloge
in armband.
Govers, P. Heinstr. 9: een heerenpantoffel.
Zoetelief, Kanaalweg 102: een bos sleutels
J. Boelsums, Koningdw.str. 60: een deel vaD
een autohoorn.
J. Smit, Molenstraat 52: een kinderschoentje.
G. Koning, Dijkstraat 11: een hond.
J. Brakhoven, de Wetstraat 38: een kinder
ringetje waarin steentjes.
E. Karssen, Kapperstraat 5: een wollen das.
H. Flerie, Parallelweg 10: een hondenpen
ning.
VERGADERINGEN, VERMAKELIJK
HEDEN. ENZ.
Dinsdag SI October.
Tooneelvoorstelling N. V. „Het Schouwtoo-
neel", Casino 8 uur.
Donderdag 2 November.
Openbare Lezing „De Dageraad", Casino
8 uur.
Zaterdag 4 November.
Uitvoering Gym. Ver. „Pro Patria" Casino
8 uur.
Zondag 12 November.
Tooneelvoorstelling Kunst en Strijd, opv. „Of
fers", Casino 8 uur.
Maandag 18 November.
Lezing Ds. H. Janssen, Onderw.: „Juliana
Van Stolberg", Nieuwe kerk, Weststraat
7.80 uur.
De geluldsproeven te Oldebroek.
Men meldt aan het „Hbl.":
De weersgesteldheid Is bijzonder gunstig
geweest voor de geluldsproeven, die Zater
dagmiddag om 5.20 uur genomen zijn. Er
was een prachtige, hooge, heldere lucht; 'ln
de legerplaats Oldebroek vroor het aardig.
De wdnd, uit de richting N.N.O., waa veel
minder sterk dan den vorigen keer, toen een
hoeveelheid ontplofbare stoffen van 1000
KG. tot ontplofling waren gebracht. Nu
werd, zooals bekend Is, een hoeveelheid van
1000 K.G. tot detonutle gebrnoht en daarom
werd in den omtrek van de legerplaats een
vaal heviger uitwerking gevreead. Maar het
Is nogal meegevallen. Immers thans was het
Kubllek er op voorbereid en de weersgesteld-
eid heeft de uitwerking zeer beperkt.
I)e plaats whs dezelfde die gekozen wbb
voor de proef met duizend kilo voor eenlge
weken. Ze ligt op 4'/i K-M. afstands van het
kamp. In den krater, den vorigen keer door
de ontploffing geslagen, waren nu de ont-
plofbare stoffen, in kisten gepakt, bijeenge
bracht.
De vorige mual had men de hoeveelheid
•xploalaatoffao op den grond geplaatst, nu
wa» de vijf maal zoo groote hoeveelheid vrij
wel Ingegraven In het gat, door de vorige
ontploffing geslagen, De trechter, was byna
irle meter diep, Rondom den trechter waren
houten poppen ongesteld.
Op ruim 1500 M. stond een steenen loods,
waar de ontsteking geschiedde en wel langs
eleetrischen weg. Twee draden lagen door ae
hel naar de ontploffingsstoffen.
De verslaggevers gingen ondef leiding van
luitenant Wannlnkhof wat diohter naar de
plaat» der explosie. Op ongeveer 600 M. af
stands wa» n.1. een controlepost opgesteld.
De ontploffing kwam precies op tijd.
Het was een grootsch en onvergetelijk
schouwspel. Om 20 minuten over vijf schoot
een breede, hel lichtende vuurzuil omhoog,
zich hoog verheffend, fllkkerllchtend uit een
dikke, zwarte wolk, die eveneens omhoog
steeg» Een seconde daarna 'een felle dreu
nende slag, veel minder hevig echter dan
men had verwacht. Op de plaats krulden dik
ke grijze wolken uit de wolkzuil zich ver-
breedend, op. Eenlge oogenbllkken hing er
een hooge slanke kolom, van boven gekroond
door breede omwolkingen. Het geheel leek
een Corinthische zuil.
De slag der ontploffing rolde over de Ve-
luwe als een lang rommelende donder. Dat
duurde eenlge minuten. Van een aardschok
merkten we daar vlak in de nabijheid niets.
Toen allen zleh, onmiddellijk na de explo
sie, naar den treohter begaven, zagen zij, dat
ln een oirkel van 100 160 M. daar rondom
de helde geheel geschoren was. Boomen en
struiken binnen deze omcirkeling waren ver
dwenen. Van de poppen, rondom het gat
gezet, stond er natuurlijk niet één meer. De
Houtbrokken lagen ver fn het rond verspreid.
Men liep er heen onder een stofregen van
fijne aarde, die omhoog geslingerd was. En
bij het gat gekomen, dat eerst nog niet drie
nieter diep wus geweest, ontwaarden de ver
slaggevers een 8 9 meter diepen trechter,
een denkbeeld gevend van de mijnkraters,
geslagen aan de fronten tijdens den oorlog.
Opmtrk«tt|k is het, dat de uitwerking van
deze explosie veel minder sterk is geweest
dan den vorigen keer, wat vermoedelijk toe
te schrijven is aan de hooge lucht.
Ongetwijfeld zal het geluld van de ontplof
fing nu ln een wijder-secondaire zone waar
neembaar zijn geweest. In den post op 1500
meter ufstands van de plaats en ook In de
legerplaats zelf was de knal niet zoo gewel
dig geweest, niet heviger dan bij het gewone
artllleristisch-oefeningsvuren.
In de Legerplaats zag men geen enkele
gesprongen ruit en later ook te Epe niet.
Ook ln Apeldoorn was mon algemeen van
oordeel, dat de uitwerking veel minder hevig
was geweest. De rit ten hadden gerinkeld, de
deuren hadden gerammeld, daar was het ge
luid in de huizen hoorbaar ook voor slecht-
hooyenden, ook voor degenen, die niet op
gelet hadden. Zonder twijfel zuilen er ook te
\peldoorn wel ruiten gesprongen zijn. Op
het telegraafkantoor aldaar is uit een pla-
fondrnam een der groote ruiten gebroken.
De proef is echter de vrij geringe schade,
die is aangericht, wel waard; deze zal ver
moedelijk wel niet zoo heel veel meer bedra
gen dan door de vorige proef aangericht,
toen het Rijk ongeveer ƒ-75 heeft moeten
vergoeden. En dit is een proef waarvoor in
ternationale belangstelling bestaat. Overal in
het buitenland, door de meteorologische ob
servatoria, wier waarnemingen naar prof.
Van Everidingen zjillen worden geseind. De-'
ze zal de aldus verkregen gegevens en ook
die, verzameld door een heel leger waarne
mers in ons land, verwerken. Maandag zul
len de gegevens wel binnen zijn en kan met
de verwerking een aanvang worden gemaakt.
Het ligt in het voornemen van prof. Van
Everdingen, de resultaten van deze proef
nemingen te publiceeren en daarvan ook een
populaire verhandeling te geven, waar het
leekenpubliek iets aan heeft.
De oorrespondent van de N. Rott. Crt. te
Brussel meldt, dat het Belgische Meteorolo
gische Instituut op uitgebreide schaal maat
regelen had getroffen om te luisteren naar
de ontploffing van Zaterdagmiddag in Olde
broek. In Brussel hebben de vijftien, op ver
schillende punten der stad of in de omstreken
opgestelde waarnfemers niets gehoord; ook
in Antwerpen is niets waargenomen.
Daarentegen wordt uit Nyvel wel een gun
stig resultaat gemeld; men heeft daar (op
ongeveer 30 K.M. ten zuiden van Brussel) de
ontploffing zeer duidelijk waargenomen.
De banderollen te Rotterdam.
Aan de banderollenaanhouding zit ook nog
een andere quaestie vast. De betrokken win
kelier had uit een hem in Juli geleverde
parüj sigaren een vijftigtal beschadigde ge
haald. Van deze vijftig had hij de banderol
len afgenomen en In een doosje gedaan, ter
wijl hij de sigaren afzonderlijk verpakte.
Toen hij nu onlangs een bezending leege
kistjes terugzond, was hij van plan daarbij te
voegen de beschadigde sigaren en de bande
rollen. Door een toeval gingen alleen de ban
derollen mee. Het kistje met de 50 bandjes
werd door de belastingambtenaren aange
troffen en op grond van deze vondst werd
wegens overtreding van art. 04 de sigaren
winkelier geverbaliseerd. De politie en de
justitie stellen zich op het standpunt, dat
zoodra de sigaren de fabriek verlaten, de ao-
cljns verschuldigd ls, ongeaoht of de sigaren
opgerookt worden of breken. Evenzoo als de
(isous zich er niets van aantrekt of een kruik
Jenever, die de distilleerderij uit is, geconsu
meerd wordt of breekt. Toevallig hebben de
belastingambtenaren nu de sigaren en ban
derollen afzonderlijk werden verzonden, deze
overtreding geconstateerd. Maar als de win
kelier de sigaren nu met banderol en al had
teruggezonden? Dan had er natuurlijk nooit
een haan naar gekraaid, als de fabrikant do
bandjes voor een tweeden keer had gebruikt.
Scheepsramp.
Het Nederlandsohe tjalksohip „Georgius"
ls bij Faxe (Oostzee) gestrand gedurende
den hevlgen sneeuwstorm die in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag woedde.
Hooge zeeën sloegen overboord en weldra
geraakte het sohip lek. Kapitein Geert Feen-
stra uit Delfzijl, twee Dultsche matrozen en
de eigenaresse van het sohip, de weduwe L.
v. d. Wal uit Delfzijl, die met haar vier kin
deren, een meisje en drie Jongens van 11,
9 en 8 jaar, aan boord was, moeeten in het
want redding zoeken.
De stranding had 's morgens tussehen drie
en vier uur plaats, doch werd vanaf de kust
eerst omstreeks half acht ontdekt. Al dien
tijd hebben de opvarenden zich in de hevige
koude aan de touwen moeten vastklemmen.
Met gevaar voor eigen leven gingen om
half acnt de strandvoogd en twee van zijn
helpers in een praam naar het wrak. Niet
dan na de grootste moeite slaagden zij er in,
de schipbreukelingen te redden, doch het het
bleek dat de drie zoons van de weduwe v. d.
Wal doodgevroren waren.
Verduistering.
Te Assen is in arrest gesteld J. M„ gewezen
boekhouder bij de Landbouwhank Ons Be
lang te Assen, die verdacht wordt van ver
duistering van gelden ten nadeele van ge
noemde Bank.
Naar Nad, Ooit-lndll.
Verzending»-
weg
Datum der
ter post
bezorging.
Tydstip der
laatste buslloh-
tlng aan het
Postkantoor.
'Per zeepost via
Amsterdam
of Rotterdam
Per Holl. mail
via Genua
of Mariellle
Per Eng. mail
via Marsellle
idem
10 en 17 Nov,
8 en 17 Nov.
4 en 18 Nov,
12 en 26 Nor.
8 en 2t Nor.
eiken Woensd.
6.80 'sav.
6.80 'sav.
6.80 'sav.
5.80 'sm.
6.80 's av.
6.80 's av.
Naar Nid. Wsit-lndll.
Naar Suriname:-
Per zeepost vla
Amsterdam 15 Nov.
Per mail vla
Amsterdam
(Coloniyn) 9 en 10 Nov.
Per mail vla
8t. Nazaire 27 Nov,
Naar Saba, St. Eustatius
Perzeepostvia
6.80 '»av.
6.80 's av.
6.80 'a av.
en St. Martin i
0 en 80 Nov.
Eiken Vrijdag.
9 en 80 Nov.
8 en 14 Nov.
lAmsterdam
(Coloniyn)
Per mail over
Engeland
Naar Aruba, Bonaire en Curaqaos
Perzeepostvia
Amsterdam
(Coloniyn)
Per mail over
Engeland
6.80 av.
6.80 's m.
6.80 'i av.
6.80 m.
De per zeepost te verzenden stukken zijn te
voorzien van de aanwijzing zeepost.'
Geen correspondentie voor Sabang, Atjeh.
Sumatra's Oostkust en Djambi.
a) Geen correspondentie -voor Sabang,
Atjeh, Sumatra's Oostkust, Tapanoeli ten Noor
den van Slboga. Riouw, Djambi en de Wester-
afdeeling van öorneo.
J) Alleen correspondentie voor Sabang,
^tjeh, Sumatra'B Oostkust en Tapanoeli ten
Noorden van Siboga.,
Alleen correspondentie voor Benkoelen,
Palembang, Djambi, Riouw en de Wester-
atdeeling van Borneo
