KUNSTGLAS,
Derde Blad.
Uitstekend geschikt els St. Nicolaascadeau.
VAN ZATERDAG 2 DECEMBER 1922.
Te 's-Gravenhage slaagde voor het
machinisten-examen, diploma B, de heer D.
j. E. Mos, alhier.
Tegen de nieuwe onderwijswet
Door het N. O. G. en den Bond van Ned.
Ond., afd. Helder, was gisterenavond een
openbare vergadering belegd als protest
tegen de voorgenomen technische herziening
der 1. o. wet. Ais spreker trud op de heer
Groenewoudt, van Santpoort. De belangstel
ling was tamelijk bevredigend.
De vergadering werd geopend door den
wethouder De Zwart, die er op wees, dat het,
met het oog op de St. Nicolaas, wel een slecht
oogenblik was voor deze vergadering, maar
omdat blijkbaar de technische herziening van
de wet al zeer spoedig in behandeling komt,
kan niet langer worden gewacht. Spr. deelt
verder mede, dat lijsten ter teekening liggen
om een algemeen petitionnement aan de Ka
mer te zenden.
De spreker van den avond kreeg thans het
woord. Begonnen in de groote steden, aldus
reide hij, is over het geheele land een goh'
van belangstelling gegaan voor het onder
wijs van het volk. En naar de verste uithoe
ken van het land is de deining overgeslagen
alom klonk de stem: „betrekt de wachten; de
volksschool is in gevaar!" De vorige week
stond spr. in aïm-Friesland, waar nog slechts
een twintigtal jaren terug onwetendheid en
domheid heerschten, en waar thans groote
belangstelling was voor het vraagstuk. Mi
nister Goeman Borgesius had indertijd een
enquête ingesteld betreffende het schoolver
zuim. De leerplichtwet was er het gevolg van
uit de enquête bleek, dat rond 60.000 kinderen
geen onderwijs kregen. En wat heeft die leer
licht nu voor arm-FrieSland zegen gebracht!
uich6nd werden de armen uitgestoken
voor het petitionnement. Het bleek spr. daar
hoezeer de liefde voor de kinderen was toe
genomen. Ook vroeger, onder de oude wet,
waren er reeds de scholen, de onderwijzers,
maar men begreep de beteekenis niet van het
onderwijs; eerst toen er dwang werd uitge
oefend is men gaan begrijpen, dat dit alles
uit liefde geschiedde.
Misschien verwacht men van spr. beschou
wingen over het wetsontwerp 1920 van min.
De Visser en dat van Juli 1922 betreffende
de technische herziening. Maar dat zou spr.'
te ver voeren. Hoe ingewikkeld de tekst van
zoo'n wet is, toont spr. op smakelijke wijze
aan. 8pr. zal liever op meer populaire wijze
de voornaamste wijzigingen der wet nagaan.
De grootste grief tegen de voordracht van
min. De Visser is wel, dat zij de verbeterin
gen van 1920 voor een groot deel ongedaan
maakt. Min. De Visser heeft in 1920 de ge
koesterde verwachtingen niet beschaamd:
dopr deze wet was een belangrijke verbetering
van het onderwijs verkregen. Het i» we
eigenaardig, dat deze zelfde Min. met de lin
kerhand weer afbreekt, hetgeen hij met de
rechter heeft opgebouwd. De schoolstrijd was
opgelost, bet ging' niet meer over achterstel
ling van openbaar en bijzonder onderwijs,
het ging zuiver om het belang van het kind.
Een belangrijke factor was o. a. de betere op
leiding van den onderwijzer. Spr. gaat uit
voeriger op die vroegere opleiding in. De on
derwijzers zeiven vonden naar volkomen on
voldoende, omdat zij voelden wat hen nog
ontbrak. Wel werd er geweldig door de on
derwjjzers geblokt, maar op hun onderwijs
zelve was dat niet van Invloed. Een geheel
ander stelsel van opleiding moest worden ge
volgd, en In de wet van 1920 is dit dan ook
verkregen. En dergelijke praktisoh-opgelelde
mensohen zouden aan ook niet meer moeten
worden afgescheept met een klein salaris.
Het is een aankl&cht tegen u allen, dat niet al
'n jaar of 10 terug geijverd is voor betere op
leiding, en betere salarleering. Wel zijn te
hooge verwachtingen omtrent de nieuwe sa
larieering gekoesterd, maar toen eenmaal de
nieuwe wet in werking was getreden en men
begreep, dat men zich had heer te leggen bii
de cijfers van den minister, bleek aldra, dat
met de wet wel degelijk verbetering was be
reikt.
Men denkt wel erg licht over het werk van
den onderwijzer. Op humoristische wijze haalt
spr. voorbeelden daarvan aan. In vroeger
Jaren haalden de kinderen wel kattekwaad
uit, maar tegenwoordig niet meer natuurlijk.
Het is hier ook naar het oud-Hollandsche
spreekwoord: Schijn bedriegt. Het wordt
meer dan tijd, dat men eens andere inzichten
gaat krijgen in het werk van den onderwijzer,
dat men de beteekenis ervan niet langer on'
derschat. Hij heeft dagelijks 40, 50 kinderen
om zich heen, waarvan elk kind weder andere
eischen stelt. En als de wet hoogere eischen
stelt aan den onderwijzer ten opzichte van de
individueele ontwikkeling, moet men hem ook
vrijheid geven die te ontwikkelen. En nu men
de klassen weer grooter wil maken, tast men
daarmee de kern van de zaak aan. Dacht u,
fiat het gemakzucht van de onderwijzers is.
ais zij wagen om kleine klassen? \een, het
us omdat zij weten, dat door kleine klasse»
et Persoonlijk contact beter kan worden ge
^jroeger tijden waren er klas
U 200, 250 leerlingen, en de mees-
utn™Laai\gewa,pend met buLlepees en ber-
hLw ln het ^den. Daarmede
£2? kinderen klein, terwijl hem de
was opgedragen hen groot te brengen.
hJL o aten y.an h0t onderwijn uit die
nrafr e8er}woordig zijn de leesboekjes zoo
P ttig ingencht, dat een kind er gaarne in
Sü?' ^«moeilijkheden zijn zoo smakelijk
gemaakt, dat ze vanzelf overwonnen worden
Doe ze vroeger waren ingericht, verhaalt spr.
op aanschouwelijke wijze: wat oppervlakke
lezen, wat mooie krulletters maken was
meestal voldoende. En hoe was de opleiding
onderwijzers zeiven? Zeer primitief,
Ier oploiding hoegenaamd.
(lle (1»gon stond een-man op, die de ovor-
van d« 18e naar de 19e eeuw:
vooruit wna t man' 016 Z«n W eeu-03UW
hel h l' ?reeP 'hoe het moest. /Richt
Ueöi^ft Ar^?880 1 u on üel kiA'l. dat het u
inSiW. V^ouwt." I)at Is liet beginsel,
moet de liofn10? og boven den opvoeder
volgt En wie dit Beginsel
ven 'dat u: ^n den Minister, voorschril-
10 juicheï J«!n\klaaf*n in«t0lt. fl0t 'oe
•èron liier u70™*' gemeente- i a
t -n die dit al vroeger besef
ten en ze invoerden. Het schoone woord van
het Christendom, dat wij eiken Zondag van
den kanselhooren, moet ook in de maa--
schappii weerklinken; anders heeft het geen
waarde, En als men vandaag zijn ideaal niet
kan verwezenlijken, is dat nog zoo erg niet
als men het maar handhaaft.
Wij' moeten vooruit, niet achteruit, en nu
minder dan ooit is de Minister van Onderwijs
de man dien wij noodig hebben als h{j zijn
plannen doorvoert. In deze tijden is zoo ont
zaglijk veel verloren gegaan aan groote gees
telijke waarden wat in den loop van geslach
ten was opgebouwd. Er is minder plichtsbe
trachting gekomen, minder verantwoordelijk
heidsgevoel en juist nu rust op de lagere
school zoo'n gröbte aak Voor 95% van ons
volk is het lager onderwijs tevens eind-onder-
wijs; voor 5% de grondslag voor het voort
gezet onderwijs. En in beide gevallen moet
het zoo goed mogelijk zijn. En daarom mogen
wij geen groote klassen, geen onvoldoende
opleiding voor de leerkrachten hebben. Het
is een vaderlandse!) belang.
JSr zullen als deze veranderingen wet wor
den, in den loop van jaren 6000 a 7000 onder
wijzers op wachtgeld komen. Terwijl wij geen
enikele kracht kunnen missen, integendeel,
overal te kort komen. Alleen hierom 'al ver
dient de Min. gelaakt te worden. Maar er is
meer. In de wet van 1920 is aan de Gemeente
besturen de vrijheid gegeven boven de wette
lijke leerkrachten te gaan. In spr. woonplaats
ging dat vrij vlot, toen men begreep, dat het
ons prnst was. Als 'de nieuwe wet komt, moe
ten wij die klassen weer missen, is al on$
werk tevergeefsch geweest. Waqr moeten we
dan iqpt die twee klassen heen? Veertig leer
lingen uit de 7e klasse bij de 6e? Dat kan
niet. Er is nog een andeflé weg: distributie
over de geheele school: tien in de 5e, 10 in
de 4e, 10 in de 8e, enz. De Minister weet hier
blijkbaar óók geen raad mee, getuige zijn uit
latingen in de Kamer.
Als de schóól- en gemeentebesturen niet
meer het recht hebben boven de minima te
gaan, zuilen ook de verlichtere gemeentebe
sturen niets meer kunnen doen. En welk een
goed voorbeeld gaven deze gemeentebesturen
niet! Dan komt, als dat gebeurt, de dood in
den pot, dan wordt alles lam gelegd.
De Minister geeft wel aan particulieren dat
recht, als het rijk en gemeenten maar geen
geld kost.
Zou er één hier in ons midden zijn, die
dergelijke scholen zou willen bouwen; waar
ouden kindertjes zouden worden gekweekt?
ns streven naar goed onderwijs is toch niet
■ebonden aan rijkdom, en wij smeeken nu al,
lat het kind van die standenschool daarvoor
bewaard moge blijven. Reeds Jezus heeft de
Farizeeërs gegeeseld, hen, die zich afzonder
den van de anderen. Wij willen de jeugd
daarvoor bewaren, reeds ter wille van zich
zelf al mag zij niet worden afgezonderd. Hoe
meer wh ae kinderen kunnen samenbrengen
in de school, hoe beter dat is voor de samen
leving. Wij behooren tot den Minister te zeg
en: Kweek gij niet weder aan, wat voor een
eel al tot het verleden behoort.
Na een korte pauze gaf de spr. nog een
kle'ne aanvulling op het gesprokene. Spr.
heeft nagegaan welke gevolgen de nieuwe wet
voor het openbaar onderwijs zal hebben.
Voor het openbaar onderwijs geldt de bepa
ling. dat ouders van tenminste 12 kinderen
recht hebben op éene school. Voor het bizon
der <fhderwijs zijn die getallen hooger te-
-echt, zooals spr. nader uiteenzet. Als een
Katholiek slechts de keus heeft tusschen een
gereformeerde en een z.g. neutrale school,
kiest hij de openbare, omgekeerd kiest een
gereformeerde niet een katholieke school;
maar een openbare. De openbare school is
daarmee geëerd en geadeld. In de nieuwe wet
is het getal leerlingen om een school te wet
tigen, verhoogd, en daardoor zullen een groot
aantal kleine scholen verdwijnen. En wie dan
geen confessioneel onderwijs verlangt voor
zijn kinderen, ie verplicht ze met groote of
fers naar andere plaatsen te zenden. En daar
om moet deze -verandering worden voorko
men. Toen in 1920 de gelijkstelling van open
baar en bizonder onderwijs kwam, stond het
vast, dat een belangrijk aantal leerlingen zou
overgaan naar de bizondere scholen, en dus
veel onderwijzers op wachtgeld zouden ko
men. Nu was die wachtgeldregeling van 1920
goed, en thans gaat de regeering aie belang
rijk slechter maken. En natuurlijk wrekqp de
daardoor ontstane zorgen zich op het onder
wijs. Dat is een zeer ernstig symptoom, want
vóór alles behoort de onderwijzer opgewekt
te zijn en zich aan te passen aan de zorgeloos
heid en opgewektheid der jeugd. Bii dezen
geestelijken arbeid dag in dag uit in de scho
len knijpt dat zoo door.
Er is gelukkig ook iets waarmede wij kun
nen instemmen, n.1. het bouwbesluit. Vele
scholen zijn aanmerkelijk verbeterd, vooral
de bizondere, waaraan veel luxe wordt ten
koste gelegd. Nu kondigt de Minister verso
bering aan; en als dat niet te ver wordt door
gedreven, is dat een uitstekende maatregel.
Maar men vraagt zich toch af of de Minister
de gevolgen we! heeft begrepen? Het vervolg
onderwijs heeft een groote beteekenis, en de
Min. heeft de kosten daarvan oorspronkelijk
op het Rijk gelegd. Nu wordt dat onderwijs
facultatief gesteld en de kosten op de Oe-
meente-begrootingen gelegd. En dus zullen
er vele gemeentebesturen zijn, die het af
schaffen. Ook daartegen moet ons protest
gaan.
Is de Minister, die het eerst zoo goed meen
de met het onderwijs, wellicht in slecht ge
zelschap geraakt, waarin hij bekeerd is?
Geenszins. Maar het geschiedt om de kosten:
bezuiniging. Als het niet gaat om de teere
doelen, mag men, wat ons betreft, op het ori-
derwijs óók wel bezuinigen. Maar als men de
fundamenten aantast, komen wij in protest.
Men zal zeggen: moeten wij den Min. dan
niet aanwijzen welken weg hij in moet slaan?
Maar als moeder ziek te bed ligt, moet er
melk en eieren komen. Hoe ze er komen,
kan ons op het oogenblik niet schelen. Wjj
weten wel, dat onze economische positie op
bet ooger'"k slecht is en nog belangrijk
slechter Ku worden. De industrie wordt over
vleugeld door de Engelsche, land- en tuin
bouw kwijnen, enz. En wij hebben, begrepen,
dat bezuiniging op haar plaats is. Maar die
bezuiniging miag geen edele deelen aantasten.
Meer dan ooit hebben wij onze geestelijke
weerbaarheid noodig in den strijd om het
bestaan.
Er is een eeuwige strijd in de natuur tus-
sohen licht en duisternis. De periode van
onwetendheid, onbewustheid ligt nog niet zoo
lang achter ons: het weten is gekomen, waar
uit het kunnen is ontstaan en daaruit is de
dssd ff«Vom»n, het licht ia ontstegen uit de
du's'ern's, Wij hebben het besef gekregen,
dat wij moeten uitrijzen boven het bestaande,
Ingezonden MededeaUng.
MODERNE MODERNE
ontworpen door de kunstenaars
De Bazel en De Lorm,
uit de Glasfabriek „Leerdam".
Zie de étalage I
i Beleefd aanbevelend,
S. C. Q. DE MAN, KONINGSTRAAT 39.
hooger en hooger moeten wij oprijzen, meer
en mèer verbreedt zich onze horizon. Wij
moeten naar een betere samenleving, maar
die moet eischen kunnen, dat elk individu
beter is dan het tegenwoordige. Aan onze
kinderen zijn wij verplicht pal te staan voor
hetgeen de onderwijswet 1920 bracht, om
tegen te houden wat thans met ruwe hand
ongedaan wordt gemaakt, hetgeen na veel
strijd verkregen is. Laat men ons dan be
knibbelen waar geen edele deelen worden
geraakt.
Van de gelegenheid om nog iets te vragen
werd door geen der aanwezigen gebruik ge
maakt, waarna de heer De Zwart met een
woord van dank aan spr. de bijeenkomst sloot.
De spreker heeft ons het wezen van het
volksonderwijs duidelijk gemaakt, zoo zeide
hij, en wij moeten het besef hebben, dat wij
ook offers moeten brengen daarvoor.
Het petitionnement, dat aan de Tweede
Kamer zal worden gezonden, luidt als volgt:
Geven met verschuldigden eerbied te ken
nen, ondergeteekenden, allen ingezetenen van
Nederland, ouder dan 21 jaar,
dat zij met allen aandrang verzoeken, in de
door de Regeering ingediende voorstellen tot
herziening van de Laqeronderwijswet 1920
al die wijzigingen aan te brengen, die er toe
kunnen strekken, dat de dreigende ontred
dering in onze lagere scholen en de verslech
tering van ons volksonderwijs zoowel open
baar als bijzonder bis "het noodzakelijk ge
volg van aanneming jder voorgestelde bepa
lingen in betrekking 1 ut
a. het vergrooten d ir aantallen leerlingen
per onderwijzer;
c. bet wijzigen van de bestaande regelen
voor scholenbouw en
d.
alsnog worden voorkjbmen— dit nader uit
eengezet in het Adres van 9 Nov. j.1., van het
Hoofdbestuur van Volksonderwijs, mede
daartoe gemachtigd door en in opdracht van
de Hoofdbesturen der' in dat adres genoemde
Vereeniglngen en Bonden en Centrale
Ouderraden, bij Uwe Kamer ingediend.
Hetwelk doende,
Kerkelijk leren te Helder.
Onderstaand schrijven werd verzonden aan
de besturen der Ned. Herv. Gemeente te
Helder:
Helder. 29 November 1922.
Eerwaarde flfeeren,
Mede namens de op de Gemeente-avond
d.d. 28 Nov. aanwezige leden en bezoekers
van de Evangelisatie in de Palmstraat, heb-
bij wij de eer U onze groote sympathie en
dankbaarheid te betuigen met het besluit om
in de bestaande vacature een orthodoxe pre
dikant te beroepen.
Wij gelooven met U dat dit de weg is om
de Ned. Herv. Gemeente alhier door velerlei
benvaren verder te helpen.
Wij vertrouwen dat Gij bij de keuze van
den predikant zoodanigen weg zult gaan, dat
er bijna zekerheid bestaat (St deze beant
woordt aan de behoefte van het het ortho
doxe deel der Gemeente, zoodat de geeste
lijke verzorging van dat deel der Gemeente
inderaad verbeteren zal en het zoodoende niet
zwaar zal vallen om mede te dragen in de
lasten der Hervormde Gemeente.
Komt het U niet gewenecht voor om con
tact te zoeken met leden en bezoekers der
Evangelisatie Palmstraat (en) of bestuur dier
vereeniging? Zoodoende zou of de keuze van
de te'beroepen predikant of een grostal aan
U voorgelegd kunnen worden.
Wij geven U hierbij tevens in overweging
om, voordat Gij tot het beroepen overgaat
een zoodanige regeling te maken, dat de
nieuwe predikant weet, dat hij bijgestaan zal
worden door enkele ouderlingen en diake
nen die eens-geestes met hem zijn.
Om den band met het orthodoxe deel der
Gemeente, wat de geldelijke zorgen aa agaat,
vaster te maken zal het dan mede zijn- nut
hebben iemand die geacht kan worden ge
noemd deel der Gemeente te repreeenteeren
in de kerkvoogdij pp te nemen.
Zoodanige regelingen zouden erioe dienen
om veel wantrouwen en verkeerd begrijpen
te voorkomen.misschien wel te doen op
houden.
Mooht Uw inzicht in deze dingen anders
zijn, dan zou het ons zeer welkom zijn'dien
aangaande Ingelicht te worden, opdat aan
gaande de procedure van de keuze van den
te beroepen predikant geen legenden zullen
ontstaan, die al bij voorbaat allerlei bezwa
ren in het leven zouden roepen.
Met de meeste hoogachting,
Het bestuur der Vereen, ter Ver
breiding der Waarheid,
(w.g.) Schokking, voorzitter.
(w.g.) Ir. Corn. van Dam, secretaris.
Auto ln 'twater.
Een auto in 't water is voor Helder, waar
slechts een beperkt aantal dezer snelvérvoer-
middelen loopen, een ietwat ongewoon iets.
Vrijdagmiddag heeft een dergelijk ongeval
plaats gehad aan de Javastraat.
Te circa kwart over één Vrijdagmiddag
reed een vrachtauto van de firma 8. Krom,
Wasch- en Strijkinrichting te Alkmaar, in de
Javastraat naar de richting Huisduinen. Even
vóór het punt, waar de bestrating ophoudt,
moest de auto uitwijken voor een melkkar,
waartoe dicht langs de sloot-rand dank zij
de ongewone breedte van den weg moest
worden gereden. Tot overmaat van ramp wei
gerde toen de stuurinrichting; de chauffeur
wilde stoppen, dooh op dit oogenblik gleed
een gedeelte van den doorweekten slootrand
onder de 2400 K.G. van de auto weg. Toen
was er geen houden meer aan het rechter-
aohterwiel, volgde het voorwiel on gleed de
sloot in, waarna de wagen kantelde en op de
rechterzijde kwam te liggen.
Tn de auto bevonden zich vier personen,
die er wonder boven wonder met den schrik
afgekomen zijn. De besteller stond op de
linkertreeplank en wist er nog tijdig af te
springen; had hij aan de rechterzijde gestaan,
dan zou hij door den wagen verpletterd zijn
geweest. De chauffeur en de heer J. M. Pe
ters, vertegenwoordiger van de firma Krom,
alhier, die voorin zaten, wisten er met een nat
pak af te komen, evenals iemand die voor
zijn pleizier achterin meeraad. De wasch, die
half vuil, half schoon was, was drijfnat.
Daar lag dan de wagen midden ln de sloot
en de drenkelingen wisten niet beter te doen,
dan zoo spoedig mogelijk droge kleeren aan
trekken en om instructies naar Alkmaar tele-
foneeren. Inmiddels waren de waschmanden,
onder steeds toenemende belangstelling van
het publiek, aan land gezet en werd aan de
firma Van Wouw opgedragen de wagen op
het droge te werken. Het was drie uur, voor
dat daaraan begonnen werd.
,Met een bok werd eerst het achterdeel aan
land gezet en gestut, wel wat onverstandig,
want de motor, die droog was gebleven, zakte
daardoor onder water. Om half zes hart men,
met behulp van personeel, dat uit Alkmaar
per auto was gekomen, de wagen op de zijde
op het droge. De reflectors van de hulpauto's
verlichtten het tooneei fantastisch.
Toen kwam het moeilijkste, het rechtop-
zetten. Eindelijk om zeven uur stond de auto,
onder gejuioh van de jeugd, weer op z'n
pootjes en zou achter een andere auto der
firma naar Alkmaar worden gesleept. De
auto bleek niet beschadigd, doch de motor
werkte door het water niet meer. Voor den
patroon, die persoonlijk aanwezig was, is een
en ander wel een tegenvallertje, evenals voor
verschillende ingezetenen, die nu weten
waarom ze de wasch niet hebben thuis ge
kregen.
Omtrent de oorzaak van het ongeval deelde
de chauffeur ons mede, dit in vastloopen van
de bewegende deelen van het stuur te zoeken;
dit~ euvel had zich reeds me<*r voorgedaan,
doch in mindere mate. Anderzijds is ook een
deel op rekening te schrijven van den weg,
die te smal is om twee voertuigen behoorlijk
te doen passeeren. Wij begrijpen dan niet,
waarom de Middenweg op verbreeding voor
gegaan is voor de Javastraat, waar een vrij
druk verkeer plaats heeft. De bewoners al
daar klagen dan ook steen en been, ook over
den slechten toestand van bet wegvlak. In de
bocht bij de rookerij van Kraan heeft men
juist den weg vol groote steènen gegooid,
tengevolge waarvan heden tweemaal een mo
torrijwiel slipte! In dit opzicht móet men hier
nog veel leeren!
Ambaehtsiohool voor Helder an Ometreken.
No
Pr.
No.
Pr.
No.
Pr
No.
Pr.
2
122
439
173
771
73
1112
132
15
100
441
45
783
68
1119
11
29
69
454
64
784
7
1121
152
40
87
455
112
785
67
1130
50
44
176
459
13
787
129
1149
139
65
104
460
140
789
143
1150
186
76
38
471
37
794
90
1157
120
83
10
504
78
796
55
1161
v 8
115
84
506
33
802
181
1162
36
119
136
512
53
805
35
1171
182
136
83
531
141
806
59
1172
128
137
158
536
196
822
146
1175
96
164
131
541
121
825
52
1176
145
167
74
556
178
833
5
1178
57
168
30
558
151
835
4
1180
91
194
118
563
124
841
79
1204
47
200
163
564
108
843
193
1213
116
210
17
570
153
844
75
1219
101
222
162
586
164
846
159
1232
189
62
587
183
851
71
1237
25
238
89
597
138
868
48
1240
188
247
155
600
92
872
174
1245
18
259
44
602
72
875
103
1247
167
284
117
606
31
878
166
1263
22
286
49
610
34
880
77
1276
82
289
154
611
99
888
14
1300
184
290
88
620
191
918
60
1302
6
296
144
625
171
927
66
1313
15
314
142
633
32
952
93
1319
26
319
12
651
172
956
2
1326
175
325
27
657
9
966
65
1334
102
327
19
664
54
968
113
1343
39
329
41
668
63
970
195
1356
126
341
86
670
28
977
168
1364
156
345
148
675
134
24
996
127
1378
81
351
133
678
999
94
1387
51
359
177
679
192
1008
157
1389
150
368
16
680
42.
ion
123
1400
169
372
165
683
190
1038
95
1417
40
374
97
689
114
1040
3
1418
1$8
380
43
696
147
1047
cl 25
1424
20
383
58
713
199
1048
85
1434
170
387
179
727
1
1051
'185
1436
115
403
105
732
46
1056
107
1448
109
405
111
736
23
1070
194
1462
200
406
160
737
56
1071
29
1464
119
414
137
750
130
1100
106
1474
135
430
110
755
80
1101
70
1480
180
432
98
766
76
1107
61
1483
161
434
21
767
197
1108
149
1491
187
Prijzen kunnen afgehaald worden ranaf
Maandag 4 December van 9 tot 19 an van
1,80 tot 3.45
i
Gynin.- en Sport-ver eenlglng.
„Spurts".
Vrijdag 24 November gaf Sparta haar eer
ste uitvoering in Casino, ter gelegenheid
van haar 2-jarlg bestaan.
Om 8 uur opendie de voorzitter, de heer
Joh. Dienaar en heette allen hartelijk wel
kom in het bijzonder de Besturen der zus
terverenigingen, en sprak den wensch uit
dat deze avond zou mogen slagen.
Hierna nam de presidente der damesafdee-
ling het woord, om de nieuwe standaard of
ficieel over te reiken, en allen dank te zeg
gen, die hebben medegewerkt tot de tot
standkoming hiervan.
Als bewijs van attentie werden de dames
Dunk en Dienaar bloemen aangeboden.
Daarna nam de voorzitter opnieuw het
woord; hij dankte de«n leider, den heer P. J.
Dunk, voor diens werken, en boodt dezen na
mens de vereeniging een fraaie eikenhouten
klok aan, welke door dezen ln dank werd
aanvaard.
Thans werd overgegaan tot afwerking van
het programma. Het eerst kwam op de meds-
je.sklasso A. met halteroef: Een aardig ge
zicht de kleinen in hun tricots. De meisjes-
klasse B. voerden oefeningen uit op het
paard en ontvingen hiervoor een welver
diend applaus. Vooral de moeilijke zweef-
stand, werd door sommigen bijzonder goed
uitgevoerd. De jongensklasse A. en B. lieten
zien vrije oefeningen en tremplin hoog
springen.
Vooral onder de springers, schuilen goede
krachten. Jammer was het dat de ringoefe-
nlngen voor de jongens en meisjcsklassen
A. niet konden doorgaan, hoofdza.o Iqk door
den lichtbak welke boven het tooneei is aan
gebracht.
Onmiddellijk werd door den leider, drie
vrije-oefeningen ingelascht, 2 Duitsche en
één Zweedsdie, welke wel in den smaak vie
len. Deze oef. waren niet op het programma
aangegeven.
De dames kwamen op met passen en daar
na knotsoefeningen, welke mochten gezien
worden. Na een voordracht, betreffende de
voetbalsport, verdienstelijk gegeven door
mei Hart, was het pauze.
Na de pauze liet dé mnisjesnfdeellng B. ons
passen en een serie stokoefeningen zien, web
fee oofe keurig uitgevoerd werden. De brug-
oefeningen van dames en heeren werd naar
behooren afgewerkt, terwijl de voorbereiden
de klasse met vrije- en poaa-doef. het bewijs
gaf, dat in de oefenzaal niet wordt stilgeze
ten.
Het laatste nummer, «taafoef. tamelijk
zwaar, werd ook door de heeren correct uit
gevoerd.
Tot slot twee voordrachten, getiteld: „een
boerin op de kostschool", en „Drie gezellen
van Roozendaal", bovendien een tooneel-
stukje getiteld: „Een dienstbode gevraagd",
hetgeen wel insloeg.
Sparta kan met genoegen op dezen avond
terugzien.
Een gezellig bal, geleid door den heer Jao.
v. <L Wal, besloot den avond.
Coïteert „Kunst aan het Volk".
Daar de eemlge zinsnede, ln mijn critlek
over het concert van Zaterdag 1.1., welke
naast het muzikale betoog s.oct, tweeledig
werd opgevat, wil ik, om m.'cv ratand te
voorkomen of te herstellen, gaarne berichten
dat er in het geheel niet bedoeld wordt te
tornen aan het onderwijs hier ter atode. De
zelfde alinea eindigde bovendien met een
hulde aan den heer Rusting, hetgeen natuur
lijk niet klopt met den verkeerden uitleg van
dezen zin.
Toon de Hoogh.
(Het vorig verslag was ongecorrigeerd).
WEGENVERBETERING.
Tegenwoordig, bij het toenemend snel-,
vracht- en rjjwielverkeer, neemt de verzor
ging van de verbindingswegen tusschen de
voornaamste plaatsen onderling een voor
name plaats in. Ook de wegen in de gemeen
ten, vooral die, welke de meer afgelegen wij
ken met het stadscentrum verbinden, moeten
aan hoogere eischen voldoen dan vroeger,
toen het wagenverkeer hoofdzaak was.
Wanneer wij den toestand der wegen in
en nabij onze gemeente nader beschouwen,
dan komen wjj al spoedig tot de oonclusie,
dat daaraan nog heel wat ontbreekt. De voor
naamste om niet te zeggen eenige ver
binding van Helder met het zuidelijker ge
deelte van de provincie, met name Schagen,
'tüiiaar en verder, is allesbehalve van den
tegenwoordigen tijd en voldoet allerminst
aan de eischen, die het tegenwoordig verkeer
stelt.
Wel is de breedte en verharding van den
weg langs het Noord-Hollandach Kanaal tot
Westelnde beter dan vroeger, maar voldoen-
ie in* dat nog geenszins. En ver'erop wordt
het nog minder; dé breedte te.r'et ems toe
reikend om twee midiielraetig-firoe "e wegens
goed te laten passeeren. Het smi'o s.raatje
in het midden van den weg s eo'*t e»n heel
eind boven de links en rechts gelogen deelen
uit. wat het uitwijken moeilijk en gevaarlijk
maakt en het slip-gevaar, vooral voor motor
rijtuigen, zeer vergroot. Wat dat zeggen wil,
weten wij, die geregeld dit traject per motor
moeten afleggen, maar al te goed. En wan
neer er neerslag is gevallen, vullen de kuilen
■n de links en rechts gelegen wegdeelen zich
nog met plassen, waardoor het berijden nog
moeilijker wordt.
Van snelverkeer kan dan geen sprake
oieer zijn en onder de genoemde omstandig
heden duurt het traject HelderAlkmaar
(42 K.M.) per motor niet zelden l'/t 2 uur.
Afgezien van oeze reeds langen tijd be
staande bezwaren is er thans weer een nieuw
bijgekomen. De Rijkswatersteet wil en dat
's In beginsel zeer te waardeeren den toe
stand verhe'eren, maar gebruikt daartoe
belaas iapmi(kielen, die althans momenteel
'rger zijn dan de kwaal. Men vult de kuilen
■n laagten n.1. op met een dikke iaag grof
kiezel, dié ook ten deele het middenpad be
dekt, En daardoor wordt de weg over een
zeer groot deel bijna onberijdbaar, in 't bij
zonder voor rijwielen (voor veldarbeiders het
eenige vervoermiddel!) en motorrijwielen.
Ook van automobielen en wagens wordt, ge
heel onnoodig, meerdere trekkracht en slij-
t"pe geëischt. Velen zien dan ook deze „we'7-
erbetering", die belemmerend en gevaarlijk
is, met leede oogen aan.
De toestand duurt zoo voort, totdat na
eenige maanden het kiezel wat Ingereden is,
maar in'dien tijd heeft men ai heel wat onge
mak om van ongelukken niet t» spreken
- gehad, Voor de varhlndlnf ven Ue'der en
tusschengelegën plaatsen Is (Ut dan ock een
ernstig nadeel.
Men vraagt sloh af, waarom hot k!e»el niet
wat fijner wordt gekozen sn ln d"n grond
gewalst; dat Is toch heel wat verstandiger.
We spreken dan nog niet van de wgentle om
tusschen Helder en Alkmaar, hetzij langs
het Kanaal, hetzij elders, een flinke straatweg
aan te leggen.
Helder, de derde stad der provincie, mag
dat toch wel verlangen 1
Een analoge wegen-kwestie hebben we
feitelijk ook ln de gemeente, xuL' de verbin
ding van het Tuindorp en de woningcom
plexen aan Java- en Balistraat met het overig
deel der gemeente. De Sluisdijkstraa t b.v.
verkeert <ien laatsten tijd, tot groote schade
van alle weggebruikers, in zeer sleohten
staat. Spoedige her-bestrating zal dus moe
ten plaats vinden.
En dan de Javastraat. Die is slechts voor
een klein deel bestraat en een paar honderd
ingezetenen zijn nu verplicht om bij slecht
weêr door den modder en fllassen te waden,
om van rijden nog niet eens te spreken. Te
smal is deze weg ook, maar naar verluidt zijn
er verbreedingsp/annen.
Gelukkig! Maar op het oogenblik hebben
we, met den winter voor de deur, danrnun
niets. Ook hier is direct bestraten (prachtige
werkverschaffing!) gewenscht.
Nu zijn de laatste dagen enkele menachen
aan het verbeteren, lees oplappen, geweest.
2ij strooiden n.1. evenals de Rijkswaterstaat,
kiezel en steenslag over den weg en daardoor
ie er voor rijwielen en motorrijtuigen '"n
nieuw gevaar verrezen. Wij vernamen, dat
t
b. het aan gemee: 'te- en schoolbesturen
ontnemen van he recht van Initiatief tot
verbetering van et onderwijs
de onderwijzersol leiding,
rkwmen—
UITSLAG der Verloting op 30 November 1022.
UI
