HET BINNENLAND in 1922.
HET BUITENLAND in 1922.
Besloten wordt een hoofdopzichter aan te
stellen. Een voorstel-Staalman inzake ver
bodsbepalingen betreffende het verblijf van
drankzuchtigen in café's wordt conform het
prae-advies van B- en W. verworpen. Even
wel zal eene commissie worden benoemd in
den geest van art. 49 der Drankwet» Een
voorstel-Borkert om muziek in tapperijen toe
te laten, wordt verworpen. Aangenomen
wordt het voorstel om voorloopig de toege
stane schoolhelft nog niet af te staan zoolang
de school Van Galenstraat niet gereed is.
B. en W. worden voorts gemachtigd tot het
aanvaarden van hypothecaire credieten uit
's Rijks kas en het verleenen van die credie
ten ten behoeve van premiebouw.
4 April. Een plan van den heer Staalman
tot het bouwen van een betonnen hulpraad-
huis leidt tot geen resultaten. Een ver
hoogd crediet voor werkverschaffing wordt
toegestaan. Op het adres inzake de uit
reiking van een brochure betreffende ge
neeskundig onderzoek vóór het huwelijk
wordt afwijzend beschikt.
19 April. Spoedeischende vergadering
ter zake van werkverschaffing. Er moet
nieuw crediet worden verleend en B. en W.
stellen voor de werkverschaffing zooals die
thans functionneert, stop te zetten. Dit voor
stel wordt aangenomen. Afgestemd wordt
een verzoek om den 1 Mei-dag als vrije dag
te mogen beschouwd zien.
25 April. Vastgesteld wordt het le Na
vorderingskohier pl. dir- belastingen, 1921/22.
Besloten wordt de rookerij van J. Zwager
man aan te koopen. Credieten voor wo
ningbouw worden verleend, en nog diverse
andere besluiten genomen.
16 Mei. Een voorstel inzake de oprich
ting van een slachthuis werd tengevolge van
het ongunstig advies van de slagers niet ver
der afgehandeld, slechts werden eenige on
dergeschikte regelingen betreffende de
vleesc-hkeuring gemaakt. Een voorstel tot
onderhandsche uitbaggering van het Helder-
sche Kanaal wordt van de agenda afgevoerd.
In deze vergadering wordt de fameuse
melkprijsverordening vastgesteld, welker uit
voering in de praktijk niet wel mogelijk bleek.
30 Mei. De Raad besluit thans een ge
deelte van school 5 aan de Vereeniging „Laat
de Kinderkens tot Mij komen" af te staan.
Een voorstel tot reorganisatie van het onder
wijs wordt aangehouden.
7 Juni. en afgehandeld in de volgen
de vergadering. Het betreft verkleining der
scholen, afschaffing ambulantisme, enz. Het
voorstel van B. en W. wordt aangenomen.
In deze vergadering werden voorts besproken
de door de heeren Grunwald en Schoeffelen-
berger gestelde vragen inzake de heffing der
plaatselijke belasting.
20 Juni. De Raad neemt in principe het
besluit het Weeshuis tot Ziekenhuis in te
richten. Met de apothekers wordt een
nieuw contract voor de aflevering van genees
middelen afgesloten- De Raad besluit de
rioleering van den Ruyghweg in eigen be
heer te nemen bij wijze van werkverschaf
fing. Bij de behandeling van het reorgani
satievoorstel der finantieele diensten houdt
de heer Schoeffelenberger een fel pleidooi
tegen de functie van den ontvanger. Tenslotte
wordt dezen functionnaris opgedragen de
controle der gemeente-financiën, alsmede de
inningsdienst, waarvoor hem 2 X 400 ver
hooging 's jaars wordt uitgekeerd.
18 Juli. Een voorstel betreffende reor
ganisatie van de gemeente-reiniging wordt
op voorstel van den heer Van Breda verdaagd
teneinde deze zaak eerst in comité te kunnen
bespreken. Benoemd worden enkele hoof
den van scholen; deze voordracht ontlokt veel
critiek. Aan de Vereeniging „Volkshuis
vesting" wordt een crediet verleend voor den
bouw van 50 woningen aan de Anemonen-
straat.
8 Augustus. Besprekingen over de melk
prijsverordening. De Raad acht het beter
deze verordening niet in te trekken, doch het
verloop van zaken af te wachten. Naar aan
leiding van een voorstel tot verbetering van
den Middenweg wordt gesproken over het al
of niet uitvoeren in eigen beheer daarvan.
De Raad besluit niet over tb gaan tot vermin
dering van het ontvangerssalaris, niettegen
staande de felle protesten van den heer
Schoeffelenberger.
30 Augustus. In deze vergadering wordt
het nieuwe belastingtarief aangenomen.
Verder was er niet veel belangrijks.
12 September. Besloten wordt een water
leiding door Koegras te doen leggen. Naar
aanleiding van een gehouden demonstratie
van werkeioozen wordt een hieromtrent in
gekomen voorstel-Zondervan c.s. met eenige
wijzigingen aangenomen. Aan het einde
der vergadering wordt, nadat hieromtrent in
besloten zitting discussies zijn gevoerd, be
sloten het houten schip „Neptunus" van het
Rijk aan te koopen en te doen sloopen bij
wijze van werkverschaffing-
3 October. Over de in deze vergadering
behandelde gemeenterekening worden vrij
uitvoerige debatten gehouden. Verder
wordt in deze zitting over de pandhuiskwestie
gesproken en besloten aan den tegenwoordi-
gen exploitant geen verder subsidie meer te
verleenen.
17 October. Behandelt de ontslag-aan
vrage van wethouder De Zwart. Het verloop
van deze zaak is bekend.
14 November. Discussie over de vraag
óf de Raad gerechtigd is de kwestie van een
gratificatie aan den vroegeren directeur der
Water- en Lichtbedrijven, den heer Rij Kies,
al of niet in besloten zitting te behandelen.
Wethouder De Zwart heeft bericht zijn
herbenoeming aan te nemen. Aan den
Voorzitter worden vragen gericht betreffende
het gevangen houden van een anti-militaris-
t tischen colporteur tijdens het bezoek der Ko
ningin. Een schrijven van den heer Smul
ders betreffende het niet gunnen van eene
aanbesteding ontlokt eenige discussie.
Heftige discussies ontstaan naar aanleiding
van een voorstel om 2 X 500 uit te trekken
voor kindervoeding (voor November en De
cember); het crediet wordt toegestaan. On
der de vele andere in deze vergadering be
handelde zaken is nog een subsidie (voor een
maal) aan den pandhuishouder Kikkert, een
woningbouwvoorschot groot 127000, een
crediet van 10000 voor uitbreiding der
straatverlichting. Een voorstel om in de
bestekken van de gemeente den 8x/2-urigen
werkdag op te nemen, wordt niet afgewerkt.
21 November. Bedoeld voorstel wordt,
na heftige discussies, met 11 tegen 8 stem
men verworpen. Besloten wordt voorts de
gedrukte notulen te behouden en geen druk-
inrichting aan te schaffen, zooals door B. en
W. was voorgesteld. De leden van de
werkeloozenkas der Chr.-Dem- Havenarbei
ders zullen deelen in den gemeentelijken
steun voor werkeioozen.
7 December. Hierin allereerst de inter-
pellatie-Schoeffelenberger betreffende eene
.uitlating van den heer Grunwald over dien
V. Een voorstel-Zondervan om aan de
rde Kamer te verzoeken geene medewer-
'cp verleenen aan de voorgestelde wjjzi-
huurwetten wordt na vry heftige
wordt voorts een voorstel om den schoolbouw
Van Galenstraat ingevolge aanschrijving van
den Minister belangrijk te vereenvoudigen.
Een hierbij aansluitend voorstel van B. en
W. om deze vereenvoudiging ook toe te pas
sen op de te bouwen R.-K. scholen, ontlokte
heftig verzet en werd eerst na felle discussies
aangenomen. Gelden worden uitgetrokken
voor den aanleg van een nieuwen weg Hel
derCallantsoog.
Marine.
Zooals wij boven reeds releveerden, her
dacht de Marinewerf alhier in het afgeloopen
jaar haar eeuwfeest en deze datum is vrijwel
onopgemerkt aan de bevolking voorbijgegaan.
Hoewel men hier ter stede wel eens vreesde,
dat de veranderde toestanden na den oorlog
ook het voortbestaan der werf in haar tegen-
woordigen vorm zouden aantasten, behoeft,
naar wjj jneenen, vooralsnog geen gevaar
daarvoor te bestaan. Wel staat ook de werf,
evenals alles, in het teeken der bezuiniging;
men streeft naar inkrimping hier, besparing
daar, doch er zijn ook lichtpunten, die erop
wjjzen, dat men tracht de werf zooveel moge
lijk in den tegenwoordigen omvang te be
houden. Een deel van liet Marine-Etablisse
ment Amsterdam wordt naar hier overge
bracht. Met den bouw van een tweetal hel-
lingvloeren werd dit jaar een aanvang ge
maakt. Over niet te langen tijd zullen zij ge
reed komen en kan de eerste stoomloodsboot
op stapel worden gezet. Deze bouw zal ook
een proefstuk voor de werf zijn. Men herin
nert zich wellicht de gedeeltelijk ook in
ons blad overgenomen polemiek in het
„Handelsblad" aangaande den duurderen
bouw op 's Rijkswerf dan in het particuliere
bedrijf.
Een groot werk, dat in het afgeloopen jaar
door de Rijkswerf werd opgeleverd, was het
verbouwen van het voormalige pantserdek-
schip „Noordbrabant" tot tuchtsohip. Wij
hebben destijds eene uitvoerige beschrijving
van de nieuwe inrichting van dezen bodem
in ons blad opgenomen. (Tusschen haakjes
zij hier vermeld, dat nog geen ligplaats voor
het schip is aangewezen).
Uit den millioenenhoek is weer een oud
gediende verdwenen, n.1. de „Koningin Re
gentes", welk schip in sloopershanden over
ging. Ook de „Neptunus" was dit lot bescho
ren: het sloopingswerk wordt door werkloo-
zen uit deze gemeente uitgevoerd.
In den loop van het jaar werd de Marine
met een aantal nieuwe schepen versterkt. In-
dienst gesteld werd o. a. de mijnenlegger
„Douwe Aukes". Een aantal onderzeebooten
van de K.-klasse kwamen gereed Zater
dag 1.1. liep er weer een van stapel en met
hen het moederschip „Pelikaan". Met het
laatste schip was de Marine tot nog toe niet
erg gelukkig. Tijdens den proeftocht braken
zoowel van de hoofd- als hulpwerktuigen ver
schillende deelen. Toen men eindelijk zoo ver
was, dat het schip met de onderzeebooten
naar Indië zou vertrekken of zooals men
teen zeide, de onderzeebooten de „Pelikaan"
naar Indië zouden begeleiden kwam plot
seling bericht, dat de reis werd afgelast uit
zuinigheidsoverwegingen. Onder de beman
ning waren er velen, die hierdoor in meerdere
of mindere mate werden gedupeerd.
De indiening van de Vlootwet maakte,
dat men in Marinekringen den toekomst wat
minder hopeloos inzag. Na korten tijd echter
scheen het alsof het wetsontwerp weer van
de baan zou gaan. Sedert het optreden van
Minister Westerveld echter is hierin weder
verandering gekomen.
In het begin van dit jaar werden alhier be
richten ontvangen van een ontploffing aan
boord van de onderzeeboot „K. IV", terwijl
deze te Colombo vertoefde, en waarbij de
kwartiermeester J- Huisman en de korporaal
M. Blom om het leven kwamen.
Een ander ongeluk had plaats aan boord
van Hr. Ms. „Gelderland", op welken bodem
de bocht van een stoomleiding sprong.
Voor den Marinevliegdienst was 1922 een
rampspoedig jaar. Behalve een waarnemer en
een zeer geziene officier-machinist de lui
tenant ter zee 2e kl. Mahns en de officier
machinist De Jong vielen kort na elkaar
twee uitstekende instructeurs Auwerda en
Goedhart als slachtoffers van hun beroep.
Het verongelukken van den laatste was te tra
gischer, omdat het onmiddellijk volgde op de
triomfen, die door hem te Rotterdam werden
behaald.
Hopen wij, dat het komende jaar voor den
Marine-vliegdienst een gelukkiger zij.
Een belangrijke gebeurtenis voor den Ma
rine-vliegdienst was de oplevering van het
eerste amphibievliegtuig.
De Heldersche Courant gaat weldra haar
ölsten jaargang in. Het oude jaar is niet on
der gunstige omstandigheden voor het blad
geëindigd. Nu van de pers, waarop het ge
drukt werd, Zaterdag voor Kerstmis plotse
ling eenige assen en raderen braken, moet
het blad voorloopig gedrukt worden op een
pers van mindere capaciteit, waardoor dus
ook de omvang en het uiterlijk der krant
tijdelijk is veranderd en verminderd. Door de
toevoeging van het Zondagsblaadje, dat se
dert het vorige jaar verscheen, werd de in
houd aanmerkelijk uitgebreid, hetgeen onzer
zijds met belangrijke finantieele offers ge
paard ging. Want wel is het papier goed-
Jcooper geworden, maar die mindere kosten
wegen geenszins op tegen de zeer groote
onkosten, die zoo'n Zondagsblad medebrengt.
Bovendien gaf de Heldersche Courant in den
loop van 1922 33 heele bladen meer uit dan in
iy21 en 61 meer dan in 1920.
De politiek van het afgeloopen jaar stond
in de eerste en voornaamste plaats in het tee
ken van de bezuiniging. De schromelijke geld
verspilling tijdens de oorlogsjaren, waaraan
ons land, door het op de been houden van het
geheele leger en de geheele vloot, moest mee
doen, maakte den eisch om zooveel en zoo
krachtig mogelijk te bezuinigen tot een zeer
dringende. Wjj zullen ons hier niet gaan ver
diepen in de vraag of niet op andere en wel
licht betere wijze bezuinigingen hadden kun
nen worden toegepast, wij zullen alleen het
feit memoreeren, waardoor de politiek van
het geheele land beïnvloed is geworden.
De verkiezingen, voor de eerste maal voor
deze periode toegepast onder het actief vrou
wenkiesrecht, brachten den reeds verwachten
uitslag: een algeheele verschuiving naar
rechts, waardoor de regeering met enkele
„reconstructies" van het kabinet, vrijwel in
tact bleef. Onder de belangrijkste zaken,
die de Tweede Kamer tot stand bracht, moe
ten, behalve de Grondwetsherziening, ge
noemd worden de Tabaksbelasting (middel
om aan geld te komen en de Onderwijs-
herziening (middel om geld te besparen
Voorts w*rd het nieuwe dienstpliohtontwerp
aangenomen, en een wijziging in de Arbeids
wet tot stand gebracht, waardoor de 48-urige
werkweek in de plaats kwam van de 45-urige.
Levendig herinnert men zich verder de agi
tatie, die verwekt werd door de verwerping
der burgerlijke pensioenwetten door de Eer
ste Kamer. Het ontwerp werd korten tijd
later opnieuw ingediend met de door de Eer
ste Kamer gewensche verandering, dat een
deel der premie zou worden verhaald. Aldus
gewijzigd, is het ontwerp aangenomen.
Verder werden allerlei ministerieele bepa
lingen uitgevaardigd, die eveneens slechts
bezuiniging ten doel hadden. Wij denken aan
de inkrimping van de rijksvoorschotten voor
woningbouw, en aan nog zooveel meer. Het
door de regeering toegepaste systeem om
17% op alle begrootingen te bezuinigen, lijkt
ons geen goed systeem. Het is trouwens ook
niet ten volle doorgevoerd kunnen worden:
veel is hieromtrent in perspectief gelaten.
De voorgenomen droogmaking der Zuider
zee werd weliswaar niet stopgezet, zooals aan
vankelijk gevreesd werd, maar het tempo
werd vertraagd, waardoor de daarvoor be-
noodigde gelden op langeren termijn wordeu
uitgegeven. De illusie als zou de lezer nog op
zijn ouden dag in een aardig villa'tje in een
dorpje ergens in de voormalige Zuiderzee
zijn dagen door kunnen brengen, moeten wij
hem dus ontnemen: dat is voor zijn nakroost
weggelegd.
Intusschen is de opbrengst der rijksmid
delen buiten verwachting nog gunstig ge
bleven, al doet zich dan reeds de teruggang
gevoelen. De groote terugslag zal evenwel
nog moeten komen, vooral omdat de inkom
stenbelasting grootendeels betrekking heeft
op voorafgaande perioden van voorspoed. In
dit opzicht is het perspectief van het nieuwe
jaar allesbehalve rooskleurig.
Trouwens, niet alleen het perspectief is
ongunstig, maar reeds het heden is onder
hevig aan den druk der tijden. Tallooze fail
lissementen hebben plaats, de malaise
heerscht op elk gebied. Wij denken hierbij
aan de vele gemeenten, die in finantieele
moeilijkheden zijn geraakt, waarvan een der
fiappantste gevallen wel was de faillisse
mentsaanvrage van Wormerveer. Hier heeft
de regeering ingegrepen. Verder aan de Kon.
Holl. Lloyd, die eenige harer grootste en
kostbaarste schepen van de hand moest doen
om daardoor aan „contanten" te komen, aan
de bankierszaken Lenaerts Wagner, Marx
Co., Van Nierop, om maar enkele der groot
ste te noemen.
Werkeloosheid neemt hand over hand toe.
Arbeidsconflicten hebben herhaaldelijk plaats,
er is een neergaande conjunctuur ten opzichte
van de loonen en natuurlijk verzet de arbeider
zich daartegen. De 45-urige werkweek is ver
anderd in een 48-urige, zooals wij boven rele
veerden. Groot is de ontevredenheid onder
het spoorwegpersoneel, groot ook die on
der de rijksambtenaren, nu de regeering
voornemens is de classificatie-groepeering
der gemeenten te veranderen en de pensioen-
kortingen weder staan te worden ingevoerd,
die ook op het militaire personeel zullen wor
den toegepast. Er is dus een algemeene ach
teruitgang, en het is niet verwonderlijk, dat
deze doorgewerkt heeft ook op de mentaliteit
der groote massa.
Het behoeft ons dan ook volstrekt niet te
verbazen, al valt het feit op zichzelf te be
jammeren dat er een toenemende crimi
naliteit en ontaarding ontstaat. Typische
uitingen daarvan bracht ons het afgeloopen
jaar allereerst in den bomaanslag te 's-Gra-
venhage, waardoor van eenige jonge, op zich
zelf niet onsympathieke mensohen, üe toe
komst door jaren van gevangenisstraf voor
goed vernietigd werd. Terwijl Nieuwjaarsdag
van het vorige jaar ons het sensationeele be
richt van den „moord in den sneltrein"
bracht, van welke geschiedenis wij intus
schen, nadat men een aanvankelijk als den
dader aangewezen handelsreiziger had moeten
loslaten, nimmer meer iets gehoord werd.
Welke geheimzinige machten hier aan het
werk zijn geweest, waardoor deze moord
geschiedenis den doofpot in gestopt werd,
zal wel nimmer bekend raken. De Chinee-
zenrelletjes te Rotterdam en Amsterdam
brachten veel consternatie teweeg; zij waren
het rechtstreeksche gevolg van de ook in de
scheepvaart heerschende malaise, waardoor
deze gele broeders, die een beetje anders
zijn aangelegd dan de westerlingen en wat
spoediger klaarstaan met revolver of mes,
uit het gareel sprongen. Gelukkig zijn zij
door de regeering in massa naar hun vader
land getransporteerd, franco en tolvrij.
Het is ondoenlijk van alle gevallen van
kleinere of grootere misdaden een volledig
overzicht te geven; de kolommen van de
dagbladen wemelen er tegenwoordig van,
helaas! Wel nimmer was een periode der
wereldgeschiedenis zoozeer onderhevig aan
eene algemeene ontaarding als deze. Wij wil
len alleen nog noemen de talrijke misdaden,
veelal door Duitschers aan onze oostgren
zen bedreven, en de Belladonna-vergiftiging,
waarvan de daderes onlangs terechtstond,
en wij stappen dan haastig van dit lugubere
onderwerp af.
De najaarsstormen, waarvan wij hier in
Helder meestal goed ons deel krijgen, getui
gen de jaarlijksche strandingen op deze kust,
waren in Februari oorzaak van een droevig
ongeluk op het Zwarte Water, nabij Gene-
muiden, waar een veerpont omsloeg en 10
menschen verdronken.
De griep-epidemie, die al eenige jaren pe
riodiek terugkomt, bracht ons in het begin
van het jaar weder een bezoek. Weliswaar
was zij niet van zoo ernstigen aard meer als
voor eenige jaren terug, maar toch was op
een zeker oogenblik het geheele verplegend
personeel van ons ziekhenuis aangetast, zoo
dat de patiënten door hun verwanten in al
lerijl thuis moesten worden gehaald.
De geweldige hongersnood, die het geheele
jaar een groot deel van Rusland teisterde,
was oorzaak, dat hier op groote schaal in
zamelingen vanwege het Nederlandsch Nan-
sen-oomité werden gehouden, waardoor vele
duizenden menschen gered werden. De hier
voor in onze stad gehouden fancy-fair met
tentoonstelling releveerden wij hierboven.
Als een bizonderheid valt voorts nog te
vermelden de hittegolf, die ons in de Mei
maand overviel. Overigens zijn wij op dit
gebied door het afgeloopen jaar niet ver
wend.
Ten slotte mogen nog eenige herdenkings
dagen worden genoemd, in de eerste plaats
het 350-jarig feest van de inneming van den
Briel, dat in die stad op grootsche wijze is
gevierd. De 60-jarige voorzitter der S.D.A.P.,
de heer W. H. Vliegen, herdacht dezen ver
jaardag den 20sten November, en is daarbij
op waardige wijze gehuldigd. Ook de be
kende „man van de Koude", prof. Kamer-
lingh Onnes werd gehuldigd. Voor de a.s.
herdenking van het regeerings-jubileum van
Koningin Wilhelmina worden reeds in ver
schillende plaatsen maatregelen genomen.
Onder de overledenen noemen wij den heer
A. G. Boissevain, redacteur van het Alge
meen Handelsblad, een zeer bekende per-
nlijkheid in de hoofdstad. prof. G. J. P.
J. Bolland, prof. A. W. D. F. Lichtenbelt,
hoogleeraar in werktuigbouwkunde te Dellt.
Onder de min of meer bizondere gebeurtenis
sen het huwelijk van den Duitschen ex-
keizer op Doorn.
Voor zoover het de buitenlandsche poli
tiek betreft, mag het afgeloopen jaar wel het
jaar oer conferenties genoemo worden. au
de eene conferentie ging men ov er in de
andere, maar nagenoeg geen van deze bij
eenkomsten van deskundigen leverde eenig
succes op.
Bij den aanvang van het jaar was de con
ferentie van W ashington over de
Deperiung der bewapening ter zee in vollen
gang. juist in dien tyd kwamen uit Was-
mng ton berichten over de houding van de
dapansche delegatie, die weinig goeds \ooi
den aiioop voorspelden. Nochtans zijn het de
Japanners niet gefeest die roet in het eten
gd&ooid hebben. Zij toch stemden toe in het
„agreement" waamij de sterkte der vloten
van Engeland, Amerika en Japan aan een
bepaalde verhouding werd gebonden, voor
zoover het althans de groote schepen be
trof. Een regeling voor het z.g. kleine mate
rieel werd met getroffen. Heftig verzette
Frankrijk zich hiertegen. Ook het duikboo-
tenvraagstuk werd met afgehandeld. Het
eenige wat men ten aanzien van het kleinere
materieel bereikte was de vaststelling van
een maxnnum kaliber voor het geschut van
deze vaartuigen.
Frankryk verspeelde door deze houding
ter conferentie een groot deel van de sym
pathie der Vereenigde Staten.
Afdoende resultaten werden te Washing
ton nog bereikt inzake de kwestie van het
telegraafstation-eiland Yap en de kwestie
van Sjantoeng. In beide gevallen toonde Ja
pan meer inschikkelijkheid dan men ver
wachtte.
De volgende conferentie, die rechtstreeks
verband hield met de Europeesche vraagstuk
ken werd gehohuden te C a n n e s. Het scha-
devergoedingsvraagstuk en een Engelsch-
Fransch verdrag vormden hier de hoofd
punten. Verder besloot men op deze confe
rentie tot bijeenroeping van een commissie
van deskundigen, die te Parijs bijeen zou
komen, en beraadslagen zou over het eco
nomisch en financieel herstel van Europa.
De conferentie te Cannes had geen geluk
kig verloop. Lloyd, George, de leider der En-
gelsche delegatie, en Briand, die Frankrijk
vertegenwoordigde zaten elkaar nog al eens
in het haar. Rathenau vertegenwoordigde
Duitschland.
De houding door Briand ter conferentie
aangenomen, leidde tot een verschil van mee-
ning met Millerand, den Franschen Presi
dent. Het gevolg hiervan was, dat Briand
moest aftreden. De conferentie ging daarna
uiteen. In de plaats van Briand werd Poin-
caré Minister van Buitenlandsche zaken.
Daarmede was een politiek van scherpere
maatregelen tegen Duitschland ingeluid.
Het duurde na de conferentie te Cannes
eenigen tijd voor men de hoofden in een
zak kreeg voor een nieuwe conferentie. Deze
werd 10 April te Genua geopend. De daar
gevoerde besprekingen betreffende de ont
wapening maakten de onstemming der
Fransche delegatie (Barthou) gaande, en
leidden meermalen tot heftige incidenten, o.m.
tusschen de Duitsche en Fransche en tus
schen de Russische en Fransche delegaties.
De Russen, die zich op deze conferentie wei
nig handelbaar toonden, trachten met de ver
schillende delegaties afzonderlijk te onder
handelen. Op deze wijze kwam o.a. het ver
drag van Rapallo tusschen Duitschland en
Rusland tot stand dat heel wat beweging ver
oorzaakte. De conferentie eindigde 2 Mei.
Tengevolge van den Russischen tegen
stand was ook deze bijeenkomst eene mis
lukking.
Aan het Russische vraagstuk werd toen
een aparte conferentie gewijd. Na hefti gen
tegenstand der Russen werd besloten deze
te Den Haag te houden. Ook deze bijeen
komst leidde niet tot eenig resultaat. Men
eischte van Rusland waarborgen voor de te
verleenen credieten, waarin Rusland even
wel niet wilde toestemmen.
Na den Haag kwam Londen aan de beurt,
waar, behalve de Russische kwestie ook de
Duitsche schadevergoeding weer aan de orde
kwam. Evenals de vorige had ook deze bij
eenkomst weinig resultaat.
En op het einde van het jaar confereert
men nog te Lausanne over de Turksche
vraagstukken.
Deze opsomming betreft alleen nog maar
de groote conferenties. Het aantal conferen
ties van de geallieerde eerste ministers, van
de Neutralen, met de kleine Entente, etc. was
naar verhouding groot
Het economisch herstel van Europa, waar
aan reeds zooveel woorden zijn verspild, laat
nog steeds op zich wachten. Men blijft er
over praten en schiet niet op. En voortgaan-
den op den weg, dien de geallieerde staatslie
den, vooral de Fransche, meenen te moeten
volgen, zal dit vurig begeerde herstel nog
wel geruimen tijd uitblijven.
Het optreden van Poincaré voorspelde wei
nig goeds. Hjj toch is de man van de sterke
hand tegen Duitschland. En juist op het eind
van het jaar dreigt te dien opzichte meer ge
vaar dan ooit. Al heeft Frankrijk onder den
druk der andere geallieerden ook afgezien
van eene militaire bezetting van het Roer
gebied, de commercieele bezetting staat voor
de deur. Afgezien nog van het feit dat nog
weer nieuwe waarborgen van Duitschland
worden geëischt. De commissie van herstel
zendt de Duitsche regeering nota op nota.
De bezetting kost Duitschland milliarden.
Alle maatregelen wijzen erop, dat het niet
alleen de kwestie der schadevergoeding is
die men geregeld wil zien, doch dat als ne
vendoel daarbij komt een poging om Duitsch
land economisch te verlammen en zijn indus
trie en handel te gronde te richten. Betoo-
gen van mannen als Keynes, prof. Cassel,
wellicht de grootste economen van hun tyd
dat Frankrijk op die wijze ook zich zelf
om hals helpt mochten niet baten. Men gaat
uoor op den gevolgden weg. Het conservatie
ve ministerie dat in Engeland het kabinet-
Lloyd George heeft opgevolgd, steunt deze
politiek zijdelings in ruil voor den steun van
Frankrijk tegenover de Turken, ter conferen-
van Lausanne.
Evenals vroeger beheerscht het Balkan-
vraagstuk dus weer de politiek van Europa.
Men kent de gebeurtenissen. De Grieken
wilden oprukken in Klein-Azië tegen de troe
pen van Kemal Pasja, een onverzoenlijke, die
het vredesverdrag tusschen Turkije en de
geallieerden niet wilde erkennen en in het
binnenland van Klein-Azië een aanzienlijke
legermacht op de been bracht. Hij bracht
den Grieken een geweldige nederlaag toe,
die eindigde met de ontruiming van Klein-
Azië door de Grieken.
De Kemalisten dreigden toen naar den
Eurüpfctóüökwi ottver ov<*r W steken, waarte
gen de geallieerden zich verzetten. De Ke
malisten hadden echter het heft in handen
en stelden allerlei eischen, o.a. ontruiming
van Konstantinopel, de oude Turksche gren
zen van 1913 etc., afschaffing van de capi
tulaties. Daarover wordt thans te Lausanne
onderhandeld. De laatste berichten luiden
evenwel niet zeer gunstig, zoodat Lausanne
de mislukking nr. zooveel dreigt te worden.
De Turken, die aanvankelyk met den
steun van Rusland - een nogal scherpen
toon aansloegen, bonden later weder in. Ook
in de kwesties der Dardanellen en die van
de minderheden toonden zij zich nogal mee
gaand. Een kink kwam echter inde kabel by
de besprekingen tusschen de Turksche en
Engelsche delegatie over het district Mosoel
in Mesopotamië. De Turken stellen zich op
het standpunt dat het door de Engelschen
moet worden ontruimd. De Engelschen mee
nen dat de Turken er geen recht op hebben
Beide partijen waken er angstvallig voor het
woord petroleum in hunne argumenten te
brengen, ofschoon dit toch de hoofdzaak is
waar het om gaat. e
In Turkije had een ommekeer plaats, die
voor de geheele Mohammedaansche wereld
van groote beteekenis was. De regeeiing te
Angora besloot n.1. den sultan het wereldlyk
gezag te ontnemen en dit over te dragen op
de nationale vergadering van Angora. Den
Chalief wefd alleen het kerkelyk gezag als
hoofd van den Islam gelaten.
Als gevolg van de nederlaag in Klein
Azië moest de koning van Griekenland af
stand doen van den troon. Verschillende
ministers van het daarbij aftredende mini
sterie werden voor de rechtbank gedaagd
en ter dood veroordeeld, welk vonnis ook
werd voltrokken. Een der zoons van den
Koning, die een legercorps in Klein Azie
had aangevoerd, werd door den krijgsraad
tot verbanning veroordeeld.
Ook in Italië had een omwenteling plaats,
die evenwel een weinig vreedzamer verloop
had. De fascisten onder leiding van Mus-
solini namen hier het roer in handen.
In Spanje maakte de mislukking van de
expeditie in Marokko, waar de Spanjaarden
gevoelige verliezen leden, grooten indruk.
Hierin lag ook een gereede aanleiding tot
eindelijke opheffing van de militaire Junta's,
een officierenvereeniging die feitelijk het
bestuur van het leger in handen had.
Engeland maakte een jaar door van groote
veranderingen. Na een groot deel van het
jaar in Ierland een harden strijd te hebben
gevoerd tegen de rebellen welke strijd
met groote verbittering werd gevoerd, werd
eindelijk de oplossing van het Iersche vraag
stuk verkregen. Al heeft de eigen Iersche
regeering thans ook nog tegen onverzoen-
lijken te strijden, toch laat het zich aanzien,
dat over niet al te langen tijd de rust zal
terugkeeren.
De verkiezingen, die in het afgeloopen
jaar gehouden werden, leverden in het par
lement een conservatieve meerderheid, zoo
dat het Ministerie Lloyd George vervangen
werd door dat van Bonar Law. Een merk
waardig verschijnsel was de opmerkelijke
toename van het aantal arbeidersafgevaar
digden, te meer, omdat de Labour-party bij
de kort te voren gehouden gemeenteraads
verkiezingen een nederlaag had geleden.
Centraal en Oost-Europa bevinden zich
nog steeds in een toestand van economische
inzinking. De geweldige lasten door de com
missie van herstel aan Duitscniand opgelegd,
de steeds voortdurende onzekerheid aan
gaande de schadevergoedingen, maken, dat
van stabilisatie van de Mark voorloopig nog
geen sprake kan zijn. De door de lage valuta
in het leven geroepen opbloei van de Duitsche
industrie begint reeds te verminderen en het
oogenblik is niet ver meer af, dat Duitsch
land èn door gebrek aan grondstoffen èn
door verhoogde loonen in overeenstem
ming met de daling van de Mark itiet
meer goedkooper kan produceeren dan om
ringende landen. Van de ellende, die nog
steeds onder den middenstand in Duitschland
voorkomt, hebben wjj meermalen krasse
staaltjes tn ons blad opgenomen.
Ook de politieke toestand in Duitschland
geeft aanhoudend reden tot zorg. Als uitwas
sen van de reactionaire beweging hadden
verschillende aanslagen plaats. Zoo werd'op
24 Juni de minister van buitenlandsche za
ken, Dr. Walther Rathenau het slachtoffer
van een politieken aanslag. Verder werden
aanslagen gepleegd op Scheidemann en Har-,
den. Berichten over een voorgenomen aan
slag op den Rijkskanselier Wirth werden
niet bevestigd.
Gedwongen door de houding der sociaal
democraten inzake de vorming van een z.g.
meerderheidskabinet, moest Dr. Wirth als
Rijkskanselier aftreden. In zijn plaats kwam
Cuno, de directeur van de H.A.P.A.G.
Polen is evenals vroeger het too-
neel van feilen partijstrijd. Evenals in de an
dere centrale rijken is er een sterke ople
ving te bespeuren van het anti-semitisme.
Enkele dagen na zijn verkiezing tot presi
dent viel Narutowicz als slachtoffer van de
politieke tegenstellingen. Hoewel niet kon
worden vastgesteld, dat reactionaire organi
saties bij dezen moord betrokken waren, is
het buiten twijfel, dat de voordurende ophit
sing tegen de „jodenregeering" hierbij een
rol heeft gespeeld.
Wat Rusland betreft, willen wij slechts
wijzen op den hongersnood die dit ongeluk
kige land teisterde, zóó zwaar, dat men in
sommige streken zelfs tot kannibalisme ver
viel- Wat Nansen hier met zijn hulp-orga
nisatie bereikte was geweldig en toch nog
niet afdoende. Men kan slechts hopen, dat
niet opnieuw eene mislukking van den oogst
de bevolking aan ellende prijsgeeft.
Het communisme en de geloofstegenstel-
ling door den Grieksch-Turkschen oorlog in
het leven geroepen, deden in verschillende
landen in Azië hun invloed gelden. De
republiek Georgië werd door de Roode troe
pen van Moskou overweldigd. Ook in Tur-
kestan en Afghanistan kreeg de sovjet tijde
lijk vasten voet met de hulp van Enver-
Pasja, den voorinaligen Turkschen genera
lissimus. Toen deze echter eenmaal de macht
in handen had, keerde hy zich tegen Moskou.
Den laatsten tijd heeft men weinig van hem
vernomen, meermalen werd beweerd, dat hij
om het leven gebracht werd. Het eenige po
sitieve dat bekend werd, was, dat door hem
in Centraal-Azië een sterke legermacht op
de been is gebracht, dat hij in Turkestan de
niacht in handen en in Afghanistan grooten
invloed heeft. En zoodoende een weinig bf*
geerde buur is geworden van Enge ld"
Indië, waar de Mohammedanen de
schen reeds geruimen tyd dwars zitten.
In China is het steeds een ge*1''01"6
warboel. Men heeft daar verschilled re"
geeringen, hetgeen tot de onmogelijk0'0 'ue"
