ENCE&Sira HDüTVERKOQNIlt AMBACHTSSCHOOL P. VAN DEN BRUL, P. de Gruyter Zoon. kooper van 1pond ontvangt 11/z pond. kooper van 2 pond "ontvangt 3 pond. kooper van 4 pond ontvangt 6 pond. kooper van 6 pond ontvangt 9 pond. Bovendien onze 1Q% extra korting. Elke Elke Elke Elke P. J. VAN DRIEL, Vereeniging _Pensioenbelang. VRIJDAG 19 JANUARI 1923, ltH«[lD[!jllMST!ra algemeeneITrgadering I. 8IERENBR0QDSPGT, Er gaal niels boven WASCHXEEP Vereeniging voor Volkshuisvesting „HELDER", Opheffing van de Vereeniging. HEERENKLEEDING HEEREN- en KINDER- CONFECTIE van de Marine - Woningbouwvereeniging „ALGEMEEN BELANG" N.V. ZEEPFABRIEKEN „HET ANKER Vh GEBRS dobbelmann. mijhegen Géén, andere zeep maakt het goed zóó helder wit. Geen andere zeep geeft Zoó weinig moeite met de wasch. UIT DE OUDE DOOS, Helder, 183®—1840. GEVESTIGD te Helder: Arts, uitsluitend voor Chirurgie en Gynaecologie, ANKERPARK 15. Spreekuur 1—2. Telefoon no. 409. VERGADERING Woensdag 17 Januari a.s., aan de Slooperij „NEPTUNUS", Daurw. W. BIERSTEKER. MACHINALE BREI-INRICHTINB „De Toekomst" krimpvrije Kousen en Sokken. JAAP SNOR, *°e2T. BIJ KIN DERE.1t' Aangifte van nieuwe leerlingen voor den cursus 1923/1924 vanaf 17 JANUARI tot en met 15 FEBRUARI a.s. eiken Woens dag en Donderdag, van 10 tot 12 en van 2 tot 4 uur, in het Schoolgebouw aan de Laan. op DINSDAG 30 JANUARI 1923, des namiddags 8 uur, in het lokaal „BELLEVUE". NAAR MAAT, van de Firma AMSTERDAM. SPOORSTRAAT 87. Bij Schipper DE GROOT, WEGENS MISPLAATSING. LEDENVERGADERING op DINSDAG 16 JANUARI In het Militair Tehuis, Spoorstraat, na afloop der huish. verg. v. d. Afd. Helder v. d. Bond v. Marine-Onderoffic. Van Donderdag 18 tot en met Woensdag 24 Januari Speciale aanbieding van onze hoogfijne Fransche Vermicelli a 36 en 40 ctj Vermicelli 26 en 30 ets. en Macaroni 36 ets. per pond. Hollandsche Deze week is deze reclame alléén geldig in onzen winkelSPOORSTRAAT, HELDER. Aangifte voor de Bevolking-Registers. 1 Geen andere zeep werkt zóó Zuiverend en reinigend. VRAAGT UW LEVERANCIER Wij vervolgen onze beschouwing van den vooruitgang onzer gemeente door te verhalen wat er in de tien jaren, hierboven aangeduid, plaats had en wat er tot stand kwam. De dijk is voor ons een aantrekkelijk punt en geen wonder, want daar heeft men altijd afwisse ling. Nu eens vertoont zich de zee effen en kalm, dan rollen hare golven onstuimig te gen de glooiing. Soms verheffen zich de wit gekuifde baren tot eene aanmerkelijke hoog te, dan weder vloeien de golfjes zacht kabbe^ lend aan 't strand. En de lucht, die boven het onafzienbaar watervlak hangt, hoe schoon en afwisselend is die dikwijls. Nu is zij helder blauw, ter wijl bij het ondergaan der zon, zich lichte wolkjes vertoonen, die vaak als met purper en goud omzoomd schijnen, straks vliegen donkere wolkgevaarten pijlsnel door het luchtruim. Nu zien wij op zee groote en. klei ne zeilvaartuigen, door den sterken wind cshier op zij liggen, dan weder is de wind zoo gering, dat een schip zonder stoom, of zon der hulp van die kracht zich niet voorwaarts kan bewegen. Ter oorzake nu van al die af wisseling worden wij naar den zeedijk ge trokken, waar nu ook wel weer iets te zien zal zijn. Ja, waarlijk! zulk een tooneel hebben wij er nog nooit aanschouwd. Wel zagen wij meermalen eene visschersvloot uitzeilen of binnenkomen, maar zulk eene menigte visschers op de Zuiderzee, als wij er thans zien, is zeer ongewoon. Zie, men kan ze bij honderden tellen en 't zijn vaartuigen van allerlei vorm. Niet alleen botters en schokkers, alleen voor de vischvangst gebouwd en uitgerust, maar loodsschuiten en vrachtschepen doen mee aan de visscherij. Wanneer de vloot zich op eenen afstand bevindt, gelijken de vaar tuigen eene drijvende stad, terwijl men zich niet kan begrijpen hoe zij elkaar kunnen misvaren, wanneer men ze, niet ver van de kust door elkander ziet keeren eh wenden. Wat is de reden van dat ongewone ver schijnsel? De Zuiderzee daar is toch eigenlijk geene plaats waar in den regel gevischt wordt. Gij hebt gelijk, wij gaan het u ophel deren en dan zal het u duidelijk worden waar om wij u op deze visschersvloot wijzen, wan neer wij over de ontwikkeling onzer gemeen te spreken, want diezelfde visschersvloot is juist in den tijd der opkomst van het ooste lijk deel van den Helder, een tijd lang eene goudmijn voor haar geweest. We zijn in het jaar van 1832. De Belgische opstand is in vollen gang. Engeland en Frankrijk stellen zich voor de oproerige Bel gen in de bres en een embargo is op onze koopvaarders gelegd. De scheepvaart in 't algemeen en die op onze haven is daardoor uiterst gering en de bronnen van bestaan, voor eene bevolking, die hoofdzakelijk van zeevaart leeft, houden op te vloeien, zoodat velen den naderenden winter met angst tegemoet zien. Wat gebeurt er? De bemanning van eenige vaartuigen, zeilende tusschen Texel en den Helder, heeft ontdekt, dat zich in de zee een zeer groot aantal haringscholen ophouden. Wel gebeur de dit om dien tijd van 't jaar meermalen, maar nimmer had men 't beleefd, dat ze zich in zoo grooten getale vertoonden. Zij, die zich gewoonlijk op de haringvangst plachten toe te leggen, zijn weldra met hun vischtuig in de weer, en de vangst is zoo voordeelig en zij maken er, bij verkoop aan de Fransche vis schers, die zich in de haven bevinden, zoo veel geld voor, dat zij, die zich anders nooit met de vischvangst bezighouden, zich een ha ringnet aanschaffen en meê aan 't visschen gaan, en daar het aantal Fransche visschers tot aankoop van den haring gedurig aan groeit, wordt het visschersbedrijf met zulk een ongekend voordeel uitgeoefend, dat uit onderscheidene oorden des vaderlands allerlei soort van vaartuigen naar onze haven komen, om er deel aan te nemen. De Franschen zijn heel gretig om den ha ring te koopen. Zij geven een vijf franc-stuk en dikwijls meer voor een tal (200 stuks) en brengen den visch naar Frankrijk, waar het heet dat zij dien gevangen hebben, 's Avonds komen al die vaartuigen in de haven en het spreekt vanzelf, dat de bemanning van zoo vele scheepjes behoefte heeft aan allerlei za ken. Bovendien, de winnende hand is mild, de opvarenden zijn niet karig en handel en bedrijf vinden in het oostelijk deel der ge meente enorm veel vertier, zoodat de haring- visscherij, gelijk wij boven reeds zeiden, ge durende dien winter eene ware goudmijn was voor de nieuwe stichting in de nabijheid van de haven. Wanneer wij ons naar de onderscheidene deelen der gemeente begeven, ontwaren wij, niettegenstaande den gedrukten toestand voor den oorlog met België veroorzaakt, overal sporen van welvaart. De gemeente middelen zijn door de vermeerderde bevol king en den voorspoed, dien men geniet, waarschijnlijk in bloeienden staat. Dit mee- nen wij te mogen veronderstellen uit de wer ken, die van wege het plaatselijk Bestuur worden uitgevoerd. De bestrating aan den Helder, het graven van het Heldersch kanaal, de bouw van eene school in het nieuwere deel, al deze zaken bewezen, dat reeds tusschen de jar.en 1825 tot 1830. Dat de gemeente-finan- ciën daardoor niet zijn uitgeput, merken wij op uit hetgeen nu weêr gedaan wordt. De gemeente school aan den Helder, niet ver van de kerk gelegen, was sedert eenige jaren in slechten staat; daarom is men nu bezig eene nieuwe school te bouwen (1833), die voor eene gelijke som als die benoorden de berastering van 's Rijks werf, voor ruim 8000, werd aanbesteed. Bovendien zijn par ticulieren schier overal aan het bouwen. Keeren wij ons naar de plaats waar wij kortlings nog toefden, naar de binnenhaven, waar wij toen bijna nog geen gebouwen za gen, dan ontwaren wij daar een aantal per- ceelen in aanbouw en eene reeks andere vol tooid. Er heerscht hier ook veel bedrijvig heid. Men is bezig om de glooiing aan de westzijde van dat bassin uit te baggeren, w aardoor het eigenlijk eerst tot eene binnen haven zal geformeerd worden. In het volgend jaar, wij schrijven nu 1835 zal dit werk voltooid zijn. Dan is die haven geschikt ge maakt tot eene ligplaats voor vijftig schepen en meer. Handeldrijvenden voorzien, dat daardoor op dit punt veel voordeel van de scheepvaart te wachten is, en daarom betwist men elkander ieder stuk gronds dat er nog te verkrijgen is. Over eene uitgestrektheid van 91Q meter, lengte der binnenhaven, kunnen trouwens vele woon-, winkel- en pakhuizen gebouwd worden, maar ieder doet zijn best om het voordeeligst punt machtig te worden. Men heeft plan, gelijk men zegt, om met een paar ponten gemeenschap tusschen den oos telijken en westelijken oever daar te stellen en dan kan men zich ook uit de buitenhaven gemakkelijk begeven naar de rij huizen, die nu parallel met de binnenhaven gebouwd worden. Als dat werk gereed is, valt er niet aan te twijfelen of in dit deel der gemeente zal zeer veel drukte ontstaan. Gaan wij nu weer eens naar een ander punt en wel naar de plaats die tusschen het oude en nieuwe deel der gemeente ligt. Daar komt juist het jaagschuitje, dat sedert het bestaan van het Heldersch kanaal geregeld van hier vaart op de Zijpe, van waar men met dezelfde reisge legenheid verder naar Alkmaar, Purmerend en Amsterdam kan gaan. Ho, schipper Tegel! wij varen meê naar den Helder. In den stuur stoel gezeten merken wij op, dat er langs dat kanaal al vrij wat gebouwd is. 't Is bijna niet te gelooven dat al die gebouwen in ruim 10 jaren zijn gesticht. Aan de Noordzijde van deze vaart staan waarlijk ook al geheele re gels woonhuizen, zoodat het wel te voorzien is, dat het oude en nieuwe deel weldra aan elkander gebouwd zal zijn. Zien wij niet mis, staat daar een molen? Ja wel, op de plaats waar het kanaal in westelijke richting juist op den. Helder aangaat, is eene bocht, waar het ruim eens zoo breed is als op andere plaatsen. Daar is door den heer L. den Berger een houtzaagmolen gebouwd en de meerdere breedte van de vaart dient er voor balkhaven 't Is niet te verwonderen, dat op eene plaats waar zooveel gebouwd wordt als hier, veel werk voor een houtzaagmolen is. Tegen over den molen heeft genoemde heer eene bergplaats voor gezaagd hout, alsmede zijn kantoor. Eenige plekken aan de Noordzij van het kanaal van vereeniging zien wij bij het voor bijvaren nog open, maar wij vernemen van medepassagiers, dat die opene plaatsen schier alle reeds hare bestemming hebben. Daar komen wij aan den Helder aan. Het is een ruim plein, waar wij aan het einde van de vaart, aanleggen. Er is een steiger voor het lossen van vrachtschepen en eene kraan. Nauwelijks hebben wij den voet aan wal of wij zien al weêr bouwen. Op den dijk is men ijverig bezig een nieuw Raadhuis op te trekken. Op deze plaats stond weleer een logement, 't Wapen van Amster dam; later werden er andere bedrijven in uit geoefend. Nu is het door heD Bestuur d^r Gemeente gekocht om er een Raadhuis te stichten. De heer J. Borst Wz., Architect, is zoo welwillend ons inzage te geven van de teekening. Daarnaar te oordeelen zal het zoo uit- als inwendig een fraai gebouw worden met ruime zalen, waaronder vooral die, welke tot vergaderplaats van den Raad dienen moet, eene belangrijke afmeting heeft. Het volgen de jaar (1836) moet het geheel gereed zijn. Het gebouw, met zijn torenspits, waarin een klok zal gehangen worden, zal een lief front hebben en goed staan in den omtrek van ver scheidene huizen, die alle tot de beste der ge heele gemeente behooren. Treden wij eene der buurten in, dan zien wij ook daar iets nieuws. Men is bezig om eene nieuwe kerk voor de Jansenisten of Clerezy te bouwen. Het houten kerkje dat hier in 1672 is gebouwd, werd kortlings af gebroken en nu zal hier een ander net ge bouw van steen verrijzen met 't opschrift: „Heiligdom der Roomsch-Catholieken". Het schijnt wel of de lust tot het stichten van kerken van den een' op den ander over gaat. In 't zelfde jaar (1837) bouwden ook de Israëlieten hun heiligdom. Voorheen hielden zij hunne godsdienstoefening in een gebouw in den ouden Helder. Nu hebben zij een nieu we kerk gesticht aan de Noordzijde van het Heldersch Kanaal. Gij kunt het kennen aan het Hebreeuwsch opschrift: „De Eeuwige is in zijnen heiligen Tempel, zwijgt voor Hem, gij gansche aarde!" Aan het stichten van kerken is vooreerst nog geen einde. Zie maar, ten westen van de berastering van 's Rijks werf is men bezig een groot kerkgebouw te zetten voor de Ne- derduitsch Hervormden. De bevolking was in de laatste jaren zoo zeer toegenomen, dat de oude kerk op den „Conijnsbergh", de dui zenden der Hervormden niet meer kon be vatten. Reeds lang was men bedacht geweest daar ter plaatse een tweede bedehuis te bou wen. In 1828 had men al pogingen aange wend om eene Rijks-subsidie tot dit doel te verkrijgen. Het duurde tot 1837 eer die ver leend werd ten bedrage van 26.700. Het Provinciaal Bestuur droeg eene som van 6000 bij, terwijl het Gemeente Bestuur nog 2000 tot den opbouw schonk. Onder toezicht van den Architect J. Borst Wz. werd deze kerk gebouwd door de heeren aannemers Leeuwens en B. Verhey. Aan- neemsom 39.000. De eerste steen van de Nieuwe kerk werd gelegd door Ds. Kotting, terwijl dit bedehuis werd ingewijd door Ds. B. G. Clement en wel op den 1 December 1839. Is het niet of het tijdperk van 1830 tot 1840 bestemd schijnt voor den bouw van kerken in onze gemeente? Ook de Roomsch Catholieken bleven in dit opzicht niet achter. Aan de zuidzijde van het Heldersch kanaal, tegen over de Synagoge, verrees in den jare 1839 voor de 12 a 1300 leden dier gemeente een nieuw sierlijk kerk gebouw, voorzien van een' fraaien koepel toren met slag- en uurwerk. Deze kerk, die door den heer H. Leewens voor eene som van f 29.900 werd aangenomen, is in October 1840 door den Bisschop van Curium ingewijd. Naast de kerk werd door de heeren Gebroe ders Janzen eene ruime en nette pastorie ge zet, die door hen was aangenomen voor eene som van 6.700. Dat de bevolking van het oostelijk deel der gemeente alweder zeer belangrijk was toege nomen, bleek uit de toen "reeds diepgevoelde behoefte aan eene tweede gemeenteschool. Zij werd dan ook in 1840 aanbesteed, te bou wen voor eene som van ƒ8250, en geplaatst aan de westzijde der berastering, niet ver van het punt waar de rij huizen begint, die langs de zuidzijde van 's Rijks werf loopt tot aan de binnenhaven. Als eene der oorzaken van het snel toene men der bevolking in dien tijd moeten wij nog eene omstandigheid vermelden. Bij ko ninklijk besluit van 5 Juli 1835 werd het loodswezen voor de zeegaten van Texel op een vasten voet gebracht en Willemsoord als hoofdzetel van den loodsdienst aangewezen Het belang der loodsen, die voor dien tijd aan het Oude Schild en aan den Hoorn op Texel woonden, bracht meê, dat zij zich met der woon vestigden in het oostelijk deel der ge meente Helder. Het was voor verscheidene die eilanders eene moeilijke zaak, om hunne woonplaats te verlaten, vooral omdat velen daar in eigen huis en erf gevestigd waren. Zij werden echter in hun belang, ja door de nood zakelijkheid gedrongen en langzamerhand verhuisden zij, vooral tusschen de jaren 1835 en 1840, naar de hoofdplaats van hunnen dienst. Gebrek aan woningen en aan plaats om elders te bouwen, deed hen besluiten om zich te vestigen aan de zuidzijde van het Hel dersch kanaal, waar behalve de R. C. kerk, omtrent dien tijd de concertzaal Tivoli was gebouwd. Het wonen aan de zuidzijde, thans de Loodsgracht, was echter zeer lastig, omdat er in den beginne hoegenaamd geene ge meenschap met de Noordzij bestond dan langs den ouden Helder. Men behielp zich met eene pont, die de bewoners, zoomede de bezoekers van Tivoli, naar de overzijde moest overbrengen. Hoe moeilijk en lastig zulk een overtocht was, kunnen zij getuigen die daar woonden. Wij zouden ook als getuigen kun nen oproepen, thans nog levende dames en heeren, die in feestgewaad, opgaande naar Tivoli ter bijwoning van een concert of bal, met de pont in 't kanaal op drift geraakten, tot niet geringe ontsteltenis der dames. Men kon zich in dien tijd de weelde nog niet veroorlooven om zich met eene vigelante, al was het dan ook bij den Helder om, naar Tivoli te begeven, om de zeer eenvoudige re den, dat er nog geene stalhouders gevestigd, nog geene vigelanten in de gemeente aan wezig waren. Al was dan ook bijna alles volgebouwd, want schier overal had men de rij huizen langs de berastering reeds verdub beld met het front dier nieuwe woningen, naar het Heldersch kanaal, toch was de toe stand der wegen en voetpaden voor de bewo ners ver van benijdenswaardig. Wel had het Bestuur der gemeente voor de bestrating ge daan wat het kon, want op vele plaatsen en wel op die, welke het eerst bebouwd waren, lagen straten van uitmuntende hoedanigheid, daar zij van klinkers waren gemaakt, maar bij de bouwwoede en de uitgebreidheid der gemeente was de finantiëele toestand niet gunstig genoeg om op eens alles te doen. Eene brug over het Heldersche kanaal was dringend noodig niet alleen voor de be woners der „loodsenbuurt", zooals de tegen woordige loodsgracht toen genoemd werd en voor de bezoekers van Tivoli, maar vooral voor de Roomsch Catholieke ingezetenen, die rondom de berastering woonden, daar zij hun bedehuis niet konden bereiken dan langs zeer groote omwegen. Ten gevolge van dit een en ander werd dan ook in het jaar 1840 overge- agan tot het leggen van de eerste brug over bet kanaal en wel die tegenover het voor malige postkantoor, dat sedert eenige jaren van den ouden Helder naar den Kanaalweg was verplaatst. De bezoekers der R. C. kerk, die der pu blieke vermakelijkheden in Tivoli en de be woners van de Loodsgracht juichten over deze verbetering, doch daar de bebouwing aan de overzijde van het kanaal steeds voort gezet werd, ontstond weldra op nieuw be hoefte aan gemeenschap der oevers op an dere punten. In het jaar 1840 werd in onze gemeente in de nabijheid der haven nog een kolossaal nieuw gebouw gezet en wel het Rijks-Hospi taal, dat voor de belangrijke som van 136.140 werd aanbesteed. Wij noemden dat gebouw slechts, omdat het gesticht werd in het tijd vak van 1830 tot 1840. Wij zullen later, op eene wandeling langs de haven gelegenheid hebben dit hospitaal in oogenschouw te nemen. (Wordt vervolgd). op dsc avonds tan 73/4 uur, in het phr. Militair Tehuis aan den KANAALWEG. Aller opkomst gewenscht. HET BESTUUR. tuin het Ankerpark te Helder, op des morgens 10 uur, ran een groote party dek- en huiddeelen, eiken balken, zwaar hout, brandhout enz. Voor den verkoop te bezich tigen. Speciaal adres voor eigen gebreide Grootste sorteering WOL en SAJET. ZUIDSTRAAT 15. Ie GOVERSDW.STR. 7. Venter SIESLING bij den weg. [Gebruik MIJHHARDT'5 THIJM5IROOP j Flacon 75ch bij de By de inscbryving moet een geneeskundige verklaring wor den overgelegd, waaruit blykt, of de candidaat al dan niet voor het vak geschikt is. Onvermogenden kunnen kos teloos worden geplaatst. Verdere inlichtingen worden aan de school verstrekt. te HELDER. Punten van behandeling droS1 lederen Donderdag is een der coupeurs aanwezig bij den Heer Schip Stanfries, zyn verkrygbaar Friesche Burgerturf 90 ct. per 100 Friesche Beggelaarsblokjes 85 ct. per 100 Thuisbezorgd 10 ct. p. 100 meer. Ligplaats Westgracht bij de Keizersbrug. OnderwerpLIQUIDATIE. DE GRUYTER'S VERMICELLI-WEEK Burgemeester en Wethouders der gemeente Helder brengen, voor zooveel noodig, den inge zetenen in herinnering: A. dat zy, die zich in deze gemeente komen vestigen, hier van binnen veertien dagen ter Se cretarie der gemeente moeten doen blijken, door overlegging van een getuigschrift van woon plaats-verandering (verhuisbil- iet), of andere door de politie deugdelyk verklaarde papieren. B. dat zy, die de gemeente verlaten, een getuigschrift, als bovenbenoeld, bebooren op tc vragen. Overtreding der bepalingen wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste veertien dagen of geldboete van ten hoogste honderd gulden. C. dat van de verhuizing binnen de gemeente binnen veertien dagen moet worden kennis gegeven ter Secretarie, met aanduiding van het per ceel, dat men verlaten en het welk men betrokken heeft. Het niet naleven der bepaling wordt gestraft met geldboete van ten hoogsteeengnlden. Helder, Jan. 1923. Erdal „THE STAR STOPMACHINE werkt als een wever en stopt alles, zoowel ondergoed als konten gordijnen Metdit won derbaarlijke handstopapparaat kun* Gij het werk van één uur doen in een paar minuten. Oe grootste hulp voor de nijvere hulsvrouw ooit uitgevonden. „The Star"stop- machine maakt snel een nieuwe hiel of teen in kousen en repareert onzichtbaar tafellinnen, gordijnen, lijne zijden goederen enz. enz De behandeling is zoo een- voudig, dat met „The Star" zelfs een kind sneller, netter 1.5v- en beter kan stoppen, dan wie ook het met de hand doet. Spaart tijd, uw oogen en arbeid. Duurt uw leven lang als zijnde deugdzaam gemaakt van eerste klas metaal. Pij de aflevering wordt een uitvoerige gebruiksaanwijzing gevoegd Zendt ons een postwissel van f 1.50 en wij zenden u per aangeteekende post „The Star" Stopmachine toe. THE STaR «IJ., ARNïlEMSCHE STRAAT 16. SCHEVENINüEN - Telefoon Schevenlngcn 3263. Jaap: Dus maken ze de, Erdal na? De Pelikaan: „Erdal is zonder wederga. Dat feit is algemeen bekend. Daarom tracht menig concurrent Door minderwaardigs te verkoopen 't Publiek er in te laten loopen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1923 | | pagina 4