HELDERSGHE COURANT
Tweede Blad.
VAN DIN8DA0 23 JANUARI 1323.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Bii het propaedeutlsoh examen voor den
landmeters-cursus aan de Landbouw-hoogo-
sehool te Wngoningen zl.|n geslaagd de hoe
ren A. Gavers (mot lof) en W. Poortman,
bolden uit deze gemeente.
Bij ibet op 2 en 3 Januari J.l. alhier ge
houden examen ter verkrijging van het be
wijs van ind. geoef. man, slaagden de vrij
willigers van den Kaderlandstorm, Afd. Hel
der: J. S. van der Sterre, Oh. Mostert, D.
Slort, S. Stort, L. de Kók, F. P. Klumper en
W. van der Vis.
Als een bijzonderheid mag hieraan worden
toegevoegd, dat de laatstgenoemde vrijwil
liger nog slechts pl. m. 4 maanden de oefe
ningen volgt. Wel een bewijs, dat met ©eni
gen goeden wil en geregeld bijwonen der
oefeningen, in korten tijd het bewijs, recht
gevende op 4 maanden verkorting van eer
sten oefeningstijd, kan worden verkregen.
Bij K. 13. Is met 1 Febr. a.s. aan den
burgeronderwijzer bij de opleidingen van
de zeemacht W. Boelens op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend.
Onzè rotatiepers
is in zooverre hersteld, dat dit nummer
daarop kon worden gedrukt. Na aankomst
van eenige nieuwe maohinedoelen hopen
wij, dat da druk van do courant verbeterd
zal worden.
Taptoe.
Bij 'gunstig weer hedenavond 8 uur taptoe.
Melk-verordening.
Op 5 Februari as. wordt voor den Ho gen
Raad behandeld de zaak .tegen de melk slijters
alhier, die voor de Rechtbank te Alkmaar van
rechtsvervolging zijn ontslagen.
Motie.
In de in ons nummer van Donderdag af
gedrukte Motie door de afdeeling Helder
van den Bond van Marine-Onderofficieren
aangenomen, is in de overwegingen een
clausule uitgevallen. Deze luidt als volgt:
„overwegende, dat het bevorderingsstelsel
bij de Marine moeilijk als voorbeeldig kan
worden genoemd'*.De lezer gelieve deze
in te lasschen.
Automatische ontsteking straatlantaarns.
B. en W. hebben bet volgend schrijven tot
den Raad gericht:
In verband met het bepaalde bij art. 18 van
het Werklieden-Reglement eindigt het
dienstverband der voor werkzaamheden van
tijdeüjken aard aangestelde lantaarnopste
kers den 1 November 1028. Volgens de be
staande regelen der rechtspositie voor de
werklieden^ zullen deze lantaarnopstekers
dus met Ingang van genoemden datum moe-
ton worden ontslagen of in vosten dienst
moeiten) worden benoemd Waar als vast
staand kan wórdon aangenomen, dat het
korps lantaarnopstekers binnen afzlenbaren
W verdwijnen zal, ls een vaste aanstelling
niet gewettigd. Worden de lantaarnopstekers
ontslagen, dan zullen andero personon moe
ten worden benoemd.
Naar aanleiding van een en ander'is door
den Directeur der Water- en LlohtbecVijven
overwogen in hoeverre het aanbeveling zal
verdienen de ontsteking on blusschlng der
lantaarns automatisch le doen geschieden!
voor zoover zulks,thans nog niet plaats vindt,
waardoor het korps lantaarnopstekers geheel
zou kunnen verdwijnen.
In een© uitvoerige becijfering van de kos
ten, konten B. en W. tot een jaarlijkseh be
drag van 2988.10 (waarbij geen rekening ls
gehouden imot een evontuoele porislonnoerlng
Ingevolge de Pensioenwet 1922 van de drie
genoemde lantaarnopstekers), en zal jaarlijks
rond 1800 worden bezuinigd.
Bestrating en Rioleerlng.
Nu aan het in het plan vnn uitbreiding
doorgetrokken' gedeelte van de Fabrieks-
graont, aansluitende aan den Ruljghweg,
reeds meerdere woningen worden gesticht,
ontstaat de behoefte om ter plaatse een be
strating te leggen en dat gedeelte te rio-
leeren.
B. en W. stellen voor hen te machtigen
bedoeld gedeelte van de Fabrieksgracht te
doen bestraten en te rioleeren.
De kosten van aanleg der rioleerlng en be
strating worden geraamd op 8200, welk be
drag bui imoeten worden verkregen uit een"
leening.
Brnndblusch-apparnten.
Zaterdagmiddag 2 uur had onder buiten-
go woon groote belangstelling, de in ons no.
),fn, Donderdag per advertentie aangekon
digde demonstratie met de brandblusch ap
paraten „De Vuurdooder" en heit schuim
spuitapparaat „Amexima", op bet korfbal
terrein aan den Singel alhier, plaats.
Deze apparaten, afkomstig van de Neder
land sche fabriek van brandweermateriaal en
brandbluschtoestellen „De Vuurdooder"
firma A. Boas, Amstellaan 84, AmsSarni
werden gedemonstreerd door eenigo hoeren
van bovengenoemde fabriek.
Het apparaat „de Vuurdood»* is ook hier
ter plaatse geen onbekende meer en in ver
schillende zaken en Instellingen aanwezig.
Het schuimspuitapparaat „Amexima is echter
geheel nieuw. Dit apparaat is, in tegenstel
ling met „de Vuurdooder", dat meer In 't
bizonder voor kleine 'branden dient, zeer ge
schikt voor de blussching van 'groote
branden.
Het apparaat beeft alle mogelijke voor-
deeleni. Oxydeeren is er geheel bij buiten
gesloten, daar het niet alleen hermetisch ls
afgesloten, doch de chemloallën zich ln een
Klazen pot bevinden. Explodeeren is even
eens een "onmogelijkheid, aangezien de
scheikundige stoffen, dlq zich in het ap
paraat bevinden en bij eventueel© werking
aanleiding kunnen geven tot /barsten
«I «pyiflgóö, dsoï §§n UMhtalm® ©at*
USpÓHBi
Sfrt «©Hrulk ©rvan is (lófMloenvmidlg, men1
heeft het siMtts om te kanon en het tfppa»
raat wamt vauarif,
De inhoud, dlo ongeveer 8 L, bedraagt,
vertienvoudigt «lah bij de werking, «ontlat
men een echuimimassa van 80 L. krijgt.
Over do proefnomlng kunnon wij hot vol»
gondo mededoolon. Op het terrein was een
ongeveer 8 vierkanten Meter groot© kuil
gegraven, welke met toer gevuld was, hlor-
ovor werdon nog eenige liters benzine ge
gooid, waarne deze brandbare massa aan
gestoken werd. De plaatB was ln een oogom
blik herschapen ln oen geweldige vuurzee,
wuarult zware rookkolommen opstegen. Op
een wenk van den opperbrandmeester, die
ook bij de demonstratie aanwezig was, be
gon een dor heeren don! brand to blusschon
welke eerste blusschlng goschledde met het
apparaat de Vuurdooder. Met kracht werd
het poeder ln de vlammen geworpen en ln
een minimum van tijd was de brand ge-
bluscht.
Deze proef werd eenige malen herhaald,
doch nu met het schuimspuitapparaat, die
de branden ln zeer korten tijd, misschien
1 2 minuten, geheel bluschte. Ook waren
voor do proefneming eenige groote kisten
aangebracht, gevuld met hoo'wol en andere
brandbare stoffen. Hierover werd nog ten
overvloede teer gestreken, terwijl de noo-
dige benzine gebruikt w^rd om do brand
zoo hevig mogelijk te doen zijn. Ook dezo
fel brandende massa werd in een minimum
tijds gwbluscht, en om ten slotte nog te laton
zien, dat ook nlet-deskundigen het appa
raat kunnen' gebruiken, werd door een der
omstanders met het schuimspuitapparaat een
brand gebluscht.
Niet alleen dat deze demonstraties bizon
der goed slaagden, doch zij waren tevens
zeer Interessant.
De proeven met beide apparaten werden
bijgewoond door Marine- en Gemeente
autoriteiten.
Wij kunnen' hier nog aan toe voegen dat
met de Amexima apparaten reeds groote
demonstratie's vertoond zijn voor officieel©
regeeringspersonen. De apparaten zijn in
gebruik te Amsterdam, den Haag, Rotter
dam, Leeuwarden en andere plaatsen, en in
alle afdeelingen van de Marine Luchtvaart
dienst te Soesterberg. Vertegenwoordiger
voor Helder en omstreken is de heer G. van
Baaren, Spoorstraat, alhier.
Concert „Winnubst".
Zondag j.l. gaf de Muziekvereeniging
„Winnufbst", directeur de heer H.' B. Schen
kels, een concert voor haar donateurs en
genoodigden, hetgeen een schitterend ge
slaagde avond is geworden. Door den direc
teur was een mooi programma samengesteld,
dat opende met een frisschen marsch, waarin
reeds va». den inzet af een groote vooruit
gang viel te' constateeren. No. 2. was de
Ouverture héroique waarmede „Winnuhst"
den eersten prijs te Alkmaar behaalde. Stem
ming, voordracht, nuance en ennsem'ble kwa
men hierin ten volle tot hun recht. No. 3 van
het programma was een aardige wals van
Max Heineke. Als solist trad op de heer Tj.
J. Dito, die Vieuxtemps' prachtige „Ballade
et Polonaise" vertolkte op een wijze, die,
naar de Voorzitter in zijn slotwoord consta
teerde, aller verwachtingen had overtroffen.
Na de pauze vertolkte de heer Dito van
Beethoven diens bekende F dur-romanco.
Een tweede nummor bad even groot succes.
De pianiste, mejuffrouw A. Tuin van Sc,ha
gen, wolko zeer verdienstelijk begeleidde,
ontving bloemen.
Do voorzitter dankte publiek on medewer
kenden, alsook do firma Tlolrooy voor hot
beschikbaar stollen van don oonoertvlougel.
Jubileum Rlka Hopper.
In do residentie is hot Jubileum van Rika
Hopper, nnnr do Tol. mededeelt, op bizon-
dor hartelijke wijze 'gevierd
Een enthousiast publiek, dot don1 Ko
ninklijken Schouwburg geheel vulde, hooft
de Jubelaresse in „Opstanding" van begin
tot eind» oven na middernacht— onop
houdelijk toegejuicht on aan het slot staande
oen ovatie gebracht. Ondanks het late uur
dacht niemand aan. vertrokken, toon hierna
do olgonlljlco huldiging een aanvang nam.
Een groot aantal kransen on bloemstuk
kon werd op het tooneel gebracht, waar
Rlka Hopper, nog gekleed als „Katusha
Moslowa", te luidden van de feestcommissie
verscheen.
Een bloemstuk on enveloppe met inhoud
waren do tastbare huldebewljzon, zeer vele
telegrammen on felicitaties waren ingo-
komen. Met een geestig speochjo dankte
mevrouw Hopper.
Naar wij vernemen zal de Tooneelver-
eemiging „Excelsior" op Zaterdag 8 Februari
a.s. in Casino twee zeer mooie werken vön
Herman Heyormans opvoeren, n.L „Do Meld"
en No. 80.
Daar deze vereonlging ocnlgo maanden ge
ledon, met suoccs „De Rechte Lijn" van. Fa-
briolus opvoerde, verwacht zij door oen druk
bozook op 8 Febr. dat haar streven gewaar
deerd wordt, n.1. het geven van goede stuk
ken voor do volksklasse. De entrée-prils ls
daarom zoo laag mogelijk gestold!, n.1. 0.60
voor de goheele zaal, alles inbegrepen, ter
wijl na afloop gelegenheid is voor een ge
zellig dansje.
Gemeenteraad van Helder.
Vergadering van den Raad der gemeente,
op Maandag 22 januari en volgende dagen,
telkens des avonds 8 uur, ter behandeling
van de Gemeente-Begrooting 1923.
Bij de begrooting zullen tevens worden be
handeld:
a. Antwoord van B. en W. op de vragen
van het raadslid W. O. van Breda, betref jen
de verlem-'ng werktijd, betaling pensioens-'
bijdragen tu afschaffing vacantietoeslag.
b. Adres om verstrekking van goedkoop©
cokes.
o. Voorstel om toe te treden als lid van
een in 1923 te houden Bezuinigingscongres
•tegen een bijdrage in eens van 50.
d. Schrijven van de Kamer van Koophan
del en Fabrieken nopens verlenging van den
werktijd. (Hieromtrent verwijzen B. en W.
naar hetgeen ter zake van dit onderwerp
wordt gezegd ln hun antwoord op het Alge
meen rapport betreffende de begrooting).
e. Adres van ingezetenen om herstel van
het houden van kermis op Zondag. (Ook
hieromtrent Wordt hmt hól antwoord op bol
Algemeen rapport gowoao»),
Afweaig da baar Cl r u n w ad,
Da aluemaene beschouwingen worden ge*
op and, De heer V a n H rade bespreekt een
viertal puntem lo. bat beleid van het Colla
ge; 2o. de begroeting oq het algemeen rap
port; 8o. de beantwoording van spr. vragen;
4o. de nota van wijziging, Ingediend door B.
en W.
Spr. heeft het laatste gedeelte op schrift
gesteld, zoodat wij dat ln extönso publiceeren.
lo. Spreker guat terug tot de eerste zitting
van dit Ooilege, in 1919, die al zeer treurig
was. Een lid van het rechtsche kamp liep
over naar don vijand; het Ooilege heeft wat
voortgesukkeld totdat wethouder De Ven
overleed. Hiervan trok de s.-d. fractie party
om een zetel meer te bezetten dan waarop ze
recht had'. Spr. noemt dat brutaal, al is hun
stelregel ook: zooveel mogelijk van de onzen
in het College. Wij kregen twee soc.-dem.
wethouders en al spoedig werd de gevolgde
politieke lijn rood. Het is te begrijpen, dat
de heer Adriaanse niet opgewassen was daar
tegen. Bij de &d.a.p. staat het partijbelang
voorop, het gemeentebelang komt in de twee
de plaats aan de orde. Men begrijpt, dat dit
niet prettig werkt voor de anderen. Ze dach
ten alles naar hun zin te kunnen klaarspelen,
maar dat viel den lveeren niet mee. Alleen ln
de belastingvoorstellen hebben ze een meer
derheid gekregen. Haddon zij ook in andere
dingen hun zin gele regen, dim haddon wij nu
een stuk of 8, 4 gemeentelijke instellingen
gehad en dan zou ons 'belastingbiljet er nog
anders hebben ultgezlon. Spr. citeert uit het
verslag eener gemeentelijke wassdherjj. Het
zou niet alle dergelijke gemeentelijke instel
lingen aldus gegaan zijn. Men zou wellicht
krijgen goedkoop drukwerk, etc., maar ten
koste van ons belastingbiljet.
De rekening opmakend is de debetzyd©
aan de zijde van de gemeente. Moge de ge
meente bewaard blijven voor een socialistisch
beheer 1
•2o. Het algemeen rapport besprekend,
vraagt spr.: is dat nu telegramstijl? Wat er
uit de secties vermeld is, lijkt nergens naar.
Verder leest men herhaaldelijk de persoon
lijke meening van den samensteller, dat komt
niet te pas. Wij moeten den algemeenen in
druk van de discussies lezen. Spr. critiseert
verschillende uitlatingen in dat rapport.
3o. In het voorwoord der begrooting zeg
gen B. en W„ dat bezuiniging is toegepast.
Maar spr. heeft ze vergeefs gezocht. De "me-
dedeelingen omtrent de loonsverlagingen zijn
natuurlijk juist; er is in onze gemeente geen
welvaart, dat wil spr. gaarne erkennen. Maar
er is geen zweem van bezuiniging in de be
grooting tè erkennend B. en W. gaan nog
verder; zij zeggen: ,torn niet aan de begroo
ting, want dan tornt gij aan de weistandsgrens
der gemeente. Spr. zou het willen omkeeren
en zeggen: gij, College, tornt er aan door de
belastingen hoog te houden. Er ls geen po
ging gedaan om op de belasting te vermin
deren. Het gezegde, als zouden door de sala
risvermindering de beste krachten wegge
haald worden uit de gemeente, is een dreige
ment, waarvoor ik niet uit den weg ga. Spr.
wijst op verschillende sollicitaties, waar voor
kleine salarissen vele sollicitanten zijn.
Worden de bedrijven hier economisch ge
ëxploiteerd? Neen; we hebben een reorgani
satieplan van de Reiniging gehad, dat de som
van ƒ70.000 kostte. Spr citeert uit bet ver
slag van Hilversum betreffende vuilnisver
wijdering, waarmee 92.000 bezuinigd werd.
Waarom ls het voor ons Relnlgiugsbedrilf
ook niet mogelijk tot economischer beheer te
komen?
Hat Grondbedrijf, thans met verliespost
van 88.1)00. Was dat goed beleid, om ln don
duurste» tijd al dlon grond to koopen? Als
w(j zoo doorgaan, gaan wij met ons grondbe
drijf den put ln, want al die grond kan niet
aldu® worden goOxploltoerd.dnt hij ronto-
gevend wordt.
So. flpr, ls te tong raadslid om obstructie
te voeren en wil dnt dus niet. Maar het Col
lege had verdiend, dat spr. thans oon voorstel
Indiende om niet verder te gaan alvorens spr.
een behoorlijk antwoord heeft gekregen óp
zijn vragen. Toon ln 1910 omtrent de
45-urlge werkweek Inlichtingen werdon ge
vraagd, kondon wel berekeningen gegeven
worden, thans kan het niet. Het is niet in
den haak een raadslid aldus af te schepen.
Tn het voortoopig verslag wordt gezegd: er
zijn Inderdaad gemeenten die de 48-urige
werkweek voeren. 'Spr. zal enkele van die ge
meenten noemen: Dordrecht, Vriezenveen,
Nijmegen, Apeldoorn, Ednm, Kampen, Delft,
Lelden, Tilburg, Helmond, Devonter, enz.
Tn al die gemeenten zijn óf de 48-urige
werkweek ingevoerd, óf salarisverlagingen,
óf belde. Dus daar kan het wel. In Amster
dam schijnt men er een politiek relletje van
te willen maken
De heer Borkert: WH de heer Van,
Breda dat niet?
De heer Van Breda: Delft, reeds ge
noemd, kan ook genoemd worden uithoofde
van goedkoop© gemeente-exploitatie. De 48-
tirlge werkweek Is dus volstrekt geen witte
raaf, manr Is ook hier uit een oogpunt van
billijkheid tegenover de andere klnssegonoo-
ten in te voeren. Er is hier wel besparing
met de 48-urige werkweek te verkrijgon ook
zonder vermindering van personeel.. Het
overwerk vervalt in leder geval er door. Spr.
spreekt hier. alleen in het algemeen gemeen
tebelang, alle politiek ls verre van hem. Spr.
citeert eene uitlating van den heer Wibaut,
die zegt: ln ©on ooeaan van dalende loonon
kan voor don ambtenaar geen eilandje van
onaantastbaarheid komen.
De heer Verstegen: Er staat nog Iets
bij. Leest u dat óók voor!
De heer Kuiper: Dat heeft hij natuur
lijk niet bij zich!
De heer Van Breda zou don ambtena
ren willen vragen om mede te helpen en op
blllijkheidsgrondon afstand te doen van ver
schillende emolumenten. Het zou onbillijk
zijn als die rijksambtenaren, die afstand
moesten doen, thans zouden moeten hydra-
gen aan die emolumenten voor de gemeente
ambtenaren.
Zullen bovendien Ged. Staten de begroo
ting goedkeuren, waar geen zweem is van
bezuiniging? vraagt spr.
Concludeerend, doet spr. de volgende voor
stellen:
a. Invoering van de 48-urige werkweek
op 1 Februari 1928, zonder verhooging van
loonen. B. en W. uit te noodigen te zijner
tijd mede te willen doelen, welke hesparing
hiermede wordt bereikt, hetzij financieel,
hetzij door meer economisch exploiteeren der
bedrijven;
b, invoering van oon ponsloenibefflng, t©
weten 8 ©igen en i weduwen* en wee*
Henpenstotni
e, afschaffing veoantietoeslag, dia uitga,
ven, die door invoering ven b, en o, bespaard
worden» respectievelijk f 28,897.8(1* en
12.441.65, samen 86.189.40*, te bestemmen
tot vermindering van de plaats. Inkomsten
belasting.
flpr. hoopt op de medewerking van don
Raad voor de aanneming daarvan, behalve
dan van die leden, welke hem thans herhaal
delijk lnterrumpeercn, en die natuurlijk een
ander Inzicht hebben.
Spr. komt thans aan:
4o, Een helderziend oog heeft plotseling
nog allerlei bezuinigingen ontdekt, on die ln
een nota van wijziging neergelegd. Spr. zal
aantoonem, dat het hier gelegde ei 'n wind
ei ia
(De heer Grunwald komt tijdens deze
rede ter vergadering).
En nu punt drie, M. d. V., de Nota van
Wijziging der Begrooting 1928 (zie aparte
bijlage 1928).
Hoewel een lato St. Nioolaas surprise, zou
ze toch dankbaar worden aanvaard, indien
het juist was zooals B. en W. zeggen Ln
hunne toelichting, dat de bedoeling voorzat
de kosten van de ovens af te lossen in 15
jaren.
De Gemeente leende tot dat doel in 1910
een bedrug van 400.000 en in 1921 180.055
samen 580.955.
Ik zou aan het ooilego willen vragen,
waaruit toch die bedoeling blijkt, omdat uit
alle begrootingen, die ik over de jaren 1920,
1921, 1922 en 1928 heb nageslagen, van die
'bedoeling niets ls gebleken. Wel blijkt,
wanneer ik mij 'bepaal tot de begrooting 1923,
dat in 1919 een leening is gesloten tot een
bedrag van 100,000, waarin dus het ge
noemde bedrag van 400,000 zit opgesloten
en voor welke leening volgens bijlage XVII
(laatste blad der begroeting) van 1920 tot
1929 'blijkens het daar gegeven plan van af
lossing door de Gemeente 55,000 per jaar
is af te lossen en hetgeen ook blijkt in de
uitgaven 'bij volgn. 180 der ibegrooting (blz.
62 en 63).
In de genoemde toelichting zeggen B. en
W. verder, dat de Gemeente in de jaren
1920, 1921, 1922 en 1923 zal aflossen 4 maal
400,000
lj~ joi 4 X 26,666 of in totaal
106,666.64.
Wanneer ik dus juist zie, lossen B. en
W. volgens de redeneering in de toelichting
van Bijl. I de leening af in 15 jaar. Maar
dat blijkt in de eerste plaats niet uit de dóór
mij genoemde begrootingen en in do twee
de plaats ook niet uit het mij in 1921 gezon
den Gemeenteverslag. In dat verslag blijkt
mij juist op 'blz. 32 in het overzicht, aange
vende de schulden der Gemeente op 1 Ja
nuari 1922, dat de jaarlijksohe aflossing der
oorspronkelijke leening van 1,000,000 tot
1929 '55,000 per jaar bedraagt en daarna
gedurende 15 jaar 86,000 enz. Ook hier
blijkt dus een leeningplan van 40 jaar. Nu
is het mij niet duidelijk waarom B. en W.
niet diezelfde lijn volgen ten opzichte der
aflossing van het bedrag ad 400,000, dat
onder de leening van 1,000,000 is opge
nomen. In plaats van nu die aflossing op
de leening van 1 millioen proportioneel om
te slaan op het bedrag van 400,000, het
welk de Gasfabriek van dio leening verplicht
is af to tossen^ wijken zij hier van hot go-
noomdo leenlngsplan af on lntcn de Gasfa
briek hot bedrag ln 15 jaar opbrengen.
l>at ls een aderlating van hot bedrag, die
nlot door don beugol kan, maar nog mlndor
gooorloofd ls.
Wat toch is hot goval? II. on W. stollen
voor do aflossing van dlo 400,000 to doen
geschieden door do Gasfabriek ln 15 jaar.
Op do ovotis schrijft ufln 10 per jnnr af,
of zóoals bijlage 2 op blz. 44 dor begrooting
dor Gasfabriek aangeeft:
2 vnn 185.000 (gebouwon) of 2700.—
10 van 271,614 (ovens) of 27,161.40
10 van 108,892 (fabrlokstoe-
stellon) f 16,889.10
Totale afschrijving 40,200,50
Nu steil on B. en W. voor blijkens hunne
toelichting op do bijlage, dat de Gasfabriek
in 1928 50,000 zal aflossen. Doch hoe kan
nu een bedrijf dat 40.200 afschrijft, daaruit
50.000 aflossing voldoen? Dat is toch niet
mogelijk? Bovendien vergetem B. en W. dat
de Verordening dat verbiedt, wnnt volgons
art. 6 der verordening op het technisch bo
lleer der bedrijven, mogen do afschrijvingen
niet minder bedragen, dan de door de Ge
meente to bctalón aflossing van geloonde
gelden. En dat is hier Juist het geval.
Nu zal men mij wellicht tegenwerpen, dat
het verschil gehaald wordt uit de beschik
bare middelon, doch ook dat blijkt een on
geoorloofde daad.
Nergens verklaren B. en W„ dat op het
oude bedrijf to weinig is afgelost en dnt de
beBchikbnro middelen mltsdlon bestemd zul-
lon blijven tpt belegging of tot eigen uit
breidingen zal leder 'onzer onderschrijven.
Men heeft dus geenszins het recht het te
kort, uit de beschikbare middelen, vnn het
oude kapitaal aan te wenden tot verlaging
van den Hoofdeiyken Omslag,
Bi1 de vorige begrooting heeft men die
zelfde manoeuvro willen toepassen door do
beschikbare middelen te willen gaan opful-
ven door gnsprHsverlaglng.
Wil men die middelen toeh uit het bedrijf
halen tot aflossing van schuld, best, maar
dan ook daarvoor te bestemmen, maar ze niet
opeten langs den weg van verlaging van
Hoofdelilken Omslag.""
Er is nog iets anders op te merken.:
Men laat het bedrijf voor de nieuwe ovens
50.000 over 1928 aflossen. Men schrilft
evenwel zooals reeds opgemerkt, minder af.
Op welke wijze hebben B. en W. zich voor
gesteld het verschil te dekken. Toch zeker,
door het verschil als een uitgaafpost in de
Gasbegrooting op te brengen? Maar dan
komt men noodwendig tot g a s p r s v e r-
h o o g 1 n g, w&nt anders sluit de Gasfabriek
met een verlies?
Ik wensch verder te betoogen, dat blükens
de verdere toelichting van B. en W. in de
jaren 1924, 1925 en 1926 het voor de Gas
fabriek nog bedenkelijker gaat worden,
want zeggen B. en W. in hunne toelichting,
in die jaren moet het bedrijf aflossen telkens
51,643,52 tegenover de afschrijving van
46200, waaruit die aflossing natuurlijk moeit
komen.
Uit alles blijkt, dat B. en W. voor hun doel
de handen willen uitstrekken naar de be
schikbare middelen van vroegero jaren, die
zooals hun Voorwoord der begroo
ting 1922opde eerste bladzijde (onder
aan) irif aangeeft, werden belegd (üna
niei opgeteerd), -
Hoewel Ik mu kunnen eantoonen, d'at Hel
voorstel met betrekking tót de gegeven toe.
lichting oog meer etof tot hesti-ilolng geeft,
wil Ik 1 vonitooplg Hierbij laten, dooh voel
ik geep vrijheid om op «oo'n wilze mede te
werken tot verlaging van don Hoofd.-Omslag,
men komt op dio manier van den wal in do
sloot. Het is dus niet een surprise doch een
fopspeen.
De heer Borkert zal mot de tot nu toe
door de fractie gevolgde methode ora hot
laatst te spreken, breken, en wil thans, om
dat de s.d. èn ln den Raad èn ln het Ooilego
het sterkst vertegenwoordigd zijn, zijn
spreekbeurt vervroegen.
Spr. zal de achter ons liggende 4-jarige
periode behandelen.
Toen wij ln den Raad kwamen, waren ver
schillende partijen bijeengegroepeerd met één
program, behalve de katholieken. Spr.
spreekt. In tegenstelling met den heer van
Breda, wel voor de tribune, en spr. doet dat
ook in het algemeen belang, en hoopt, dat
<le tribune goed zal luisteren en zal overwe
gen, straks bil de verkiezingen, wat het beste
is.
Hoe was d'e verhouding voorheen? De
Raad was gegroepeerd in één party, die een
reactionalrder karakter droeg dan thans,
trots het veelgeroemde compromis met onze
partij. Dat compromis was een mislukking;
het was wel gesloten, met vrijzinnigen maar
niet met mannen, dio het gemeentebelang
voorop stelden. Wij hobben, toen het urgen
tie-program tot stand gekomen was, gezien
dat verschillende dingen verworpen werden,
zooals verlaging van den gasprijs, school
bioscoop, enz. enz., en eerst toen de schei
dingslijn zich meer en meer voltrok fusschen
kapitaal en arbeid is de atmosfeer zuiverder
geworden. En. gelukkig ook maar; er waren
te veel heterogenie elementen tezamen ge
bracht ln dit compromis.
De eerste teleurstelling met de vrijzinni
gen had plaats bij de benoeming van re
genten. In plaats dat de vrijz.-dem. nu .óók
eens wat van onze mensohen in dit college
brachten, deden ze dat niet. Het tweede stort
bad kregen wü toen wil den hoofd'elijken
omslag wilden verhoogen, om allerlei plan
nen te kunnen uitvoeren. De heer Biersteker
wilde dit toen bij suppletoire begrooting.
Na het overlijden van wethouder de Ven, had
er een samenspreking plaats met de v.-d.
voor een wethoudersbénoeming. Er bleef
niemand van de v.-d. over, die ervoor in aan
merking kon komen. Zij stemden toen blanco
en het gevolg was dat onze inan gekozen
werd, on, niet uit machtswellust, maar uit
armoede ging zitten.
De heer Grunwald heeft toen rijn „be
ruchte" verklaring afgelegd dat de v.-d. niets
meer met het urgentie-program te maken
wilden hebben. Men heeft er zich niet aan
gehouden, wjj waren blij met dat compromis
en werden nu teleurgesteld. Als antwoord op
de „brutaliteit" van den heer de Zwart, zoo
als de heer Van Breda het noemt (als we
het niet gedaan hadden, waren we laf ge
weest). kregen we het „salaris-debat", en het
..monsterverbond", waarin de minderheden
zich vonden. 11, 12 en 18 Augustus had het
salaris-debat plaats en kreeg het monsterver
bond een duw, en moest in tweeën vallen. Het
verbond eindigde met de vlucht van den heer
Biersteker en het tegenstemmen van de an
dere heeren.
Bij de begrooting van 1920 hebben we, om
dat er telkens over gesproken werd, den wet-
hnuderszetel-de Zwart, herhaaldelijk aange
boden en gelegd1: pleeg overleg met uw
eigen orgnnlsntie. Maar dlo waren al blij dat
de heer do Zwart dnnr zat, dan waron zij
er af.
De heer Grünwnldf Wat een inslnua-
tlcl Wanneer is dat gezegd?
De heer Borkert: In d® vergadering
van 18 Jan. 1921 (citeert).
Tot zoover do vrijz. party.
Als de andero partilen denken er gemak-
kelijk of to komon, vergissen zo zich. Wij
hebben trots alles moedig stand gehouden
en indordnad do roodo lifn uitgestippeld in
alle dingen die van het college uitgingen,
waar ook do roodo lijn doorliep. Dat is do
grootste lofspraak, die men ons geven kim.
Wy willen niet de oer opelschon voor alles
wat hier tot stand gebracht is. Er is een de
mocratisch beleid met ohzon sterken soc.-
dem. mötor nis bowoegkraoht. Men zegt nu
tot ons: „gil komt voor onkelen op." Dat be
grip Ik niet; wij zijn ln vergeiyking met de
anderen de groote cultuurbeweging, en wjj
willen do beschaving en vooruitgang aan
wenden voor d'e groote massa, en meneer van
Breda en de zijnen breken een lans voor hen
die in do da "en van ontbering levensmiddelen
vernielden, toen ze geen voldoende winst op
leverden.
Flnantieele politiek. Toen wij in dezen
Raad kwamen, was de gevoerd© finantiecle
politiek heel anders dan thans. Wel waren
de belastingen laag, maar dat geschiedde
kunstmatig. De bedrilven werden ontzenuwd
doordat alle winst aangewend werd voor het
laaghouden der belasting. Gelukkig is daar-
.mede gebroken. Do belastingherziening werd
urgent, en de heer Zondervnn diende een
voorstel ln. Door allerlei oorzaken werd de
Indiening van dit voorstel vertraagd. En toen
het in Juni 1921 aan do ordo kwam had mon
de poppen aan' 't dansen.
Spr. gaat het verloop ervan na. De heeren
gingen amok maken ln den Raad, ln de ge
meente, in de pers, ledereen had maling aan
het besluit van de meerderiiold van don
Raad. Er kwam ceh nieuw en slechter voor
stel, en wat was het gevolg? Het omgekeerde
werd bereikt van hetgeen men wenschto en
juist de middenstand werd1 getroffen.
De bedrilfspolltlek. Spr. vindt die van
thans de juiste. Geen winst maken óf die
aanwenden voor de bedrilven. En ondanks de
misère van de vroegere politiek mogen wij
voor den dag komen met onze gastarieven.
Ook met het water komen wy uit de ellen
de. Er is overvloed vffin drinkwater dezen
zomer.
Het electricHeltsbedriJf gaat goed, het
breidt zich geleldeiyk uit.
De grondpolitiek was het eerste jaar niet
het troetelkind van alle raadsleden. Zij houdt
verband met de finantleele politiek ómdat zü
volkshuisvesting mogelijk maakt.
De schoolstrijd. Hoezeer wil betreuren, d'at
die ontbrand is zullen wy niet afwyken van
de Groninger motie.
Werkeloosheid. Spr. wil een protest tegen
de regeering doen hooren, die steeds de uit-
keeringen vermindert, waardoor meerderen
tot het pauperisme gedreven worden. Het ge
meente-bestuur heeft zich niets te verwyten,
de Raad heeft altijd alle voorstellen aan
vaardt.
Spr. komt nu op de houding der verschil
lende partijen. Voorop d'e Vrijheidsbond. De
vertegenwoordiger daarvan heeft de goede
