anders ook door hom zoo begeerde publiciteit
en dat „volledige' verslag"; hoe betreurde hij
het, dat niet volstaan was met een klein com
muniqué, na afloop der vergadering aan de
bladen gezonden! Wei versoheen er kort daar
op van zijn hand een verklaring, dat „hij aan
Z. K. H. den Prins der Nederlanden woorden
in den mond had gelegd, welke door Z. K. H.
geenszins waren gebruikt, ja welke
in strijd; waren met de strekking van het door
Z K. H. gesprokene; en al betreurde hij het
zeer, dat hij, lüet gewend zijnde in het open
baar te spreken,'den indruk had gewekt, ateof
de koninklijke familie niet die appreciatie zoude
hebben voor de maatregelen* welke^alomtooi
de jubileumfeesten worden getroffen, welke*
zij inderdaad verdienen; en al rtelde WJ e
prijs op te verklaren, dat Z. K. H.uitdn:ikke-
liik had gezegd, dat de koninklijke familie met
groote voldoening gadeslaat, hoo
lande voorbereidingen voor het j^bheum wor
den getroffen, doch dat H. M. ^et oog op
de zeer ongunstige economische toestanden ge
jneend (heeft kenbaar Ite moeten maken, dat zij
het in -acht neinen van do grootst mogelijke
soberheid bij de feestviering gewenscht acht,
mede omdat langdurige feestviering voor som
migen aanleiding zoude kunnen worden tot
buitensporigheden, welke thans, nog meer
in betere tijden ernstig te betreuren zouden
Z3^Wefverscheen, zooals gezegd, deze min of
meer ingewikkelde verklaring, maar toch had
de ongeluksvogel zich terdoge in de vingers go-
SI1]Ém les?.... Om toch maar niet bij elke
voorkomende gelegenheid, ais wanneer er „een
glas gedronken, en een.... gedaan wordt
beleefd doch dringend „de pers* uit te noodi-
gen?..i. 1
Men kan het hopenmaar betwijfelen
'tCV6DS I
Want de vreugde van zlfchzelf als spreker
gedrukt te zien, blijft in deze wereld der ijdel-
heden een groote prikkel!
I
Behalve dan door middel van de verhande
lingen in de bovenbedoelde vergader- en praat-
collegiën, beginnen de komende feeston zich
ook kond te doen in uiterlijke verschijnselen
als het oranje-kleurig kioskje aan het Rokin
hij de Doelenstraat van de Oommissie voor den
Optocht en in den bouw van de tribune op het
Middendamterrein. Lange tijden nu al reeds
hebben de kwade geesten temidden van de
moeras- en mestdaihpen van dit braakliggende
terrein vrij spel gehad achter de houten schut
tingen. Toen nu eindelijk,, dezer dagen, ten be
hoeve van den tribune-bouw, dit spel verstoord
werd* een opening in de omheining werd ge
maakt on de mensch hun rijk binnendrong,
eischten zij* daar zijn het kwade geesten
voor, een slachtoffer. De eerste paal, die er
in den grond werd geheid, viel om en trof een
60-jarigen arbeider, die aan de gevolgen over-
Het wordt toch waarlijk tijd, dat aan deze
macht der kwade geesten, daar in het hartje
van onze hoofdstad, krachtdadig een eind wordt
gemaakt!
Zou het het schijnt inderdaad een aan
trekkelijk denkbeeld niet een echte jubi
leumsdaad zijn hen, deze kwade geesten, als
klap op de vuurpijl der komende feesten met
eenKoninklijk gebaar voor goed uit te
drijven?Daar, in het middelpunt van het
land, iaplaats van een broekenpaleis, inplaats
van die kwade geesten, die den Amsterdammer
steeds blijven bèdreigen, bijvoorbeeld een
grootsch gebouw of instituut ten algemeenen
nutte, tot een blijvende herinnering aan den
band tusschen volk en vorstenhuis....
Wordt er ruimte gezocht voor een Koninklijk
gebaarhier is het, zou men zeggen
Een andere vruchtbare bodem voor het tieren
van kwade geesten, al stijgen er dan ook geen
moerasdampen op, is, het Leidsche plein. Nau
welijks was Rooyaards, nadat bij eerst, bij het
aan wal stappen uit Amerika, geruststellende
verklaringen had afgelegd, weer onder hun be
reik gekomen, of zij brachten hun verdeel-en-
heersch taktiek weer in praktijk en deden de
Schouwburgkwestie "ïteer in alle felheid ont
branden. Vergaderingen, verworpen voorstel
len over en weer van artisten, directie en com
missarissen, en tenslotte de aanvrage om ont
slag van den „vasten bespeler", dr. Rooyaards.
Dé beslissing is thans aan den Gemeenteraad.
Voorloopig is het op vaderlandsch tooneelge-
bied een ho-pelooze chaos. Van het instituut
„vasté bespeler", waarvan men eenige jaren
geleden alle heil verwachtte, heeft men ook al
niet veel pleizier beleefd en of h'et de moderne
arbeidersvakbeweging, die thans pogingen doet,
met behulp van Heijermans en Louis de Vries
een „Groot Volkstooneel" op te richten, zal
gelukken een vaste basis voor do tooneeikunst
te schoppen, staat ook nog zeer te bezien. We
zuilon maar afwachten wat or uit al het gecon-
fereer, vergaderen en geschrijf tenslotte voor
daadwerkelijks geboren wordt. Het heeft op het
oogenblik geen zin heel dit verwarde pogen en
al de gelanceerde berichten en geruchten op
t e volgen,
Intusschen* hoezeer men dan ook klaagt, dat
de menschheid -niet of nauwelijks meer ter
schouwburg of concertzaal tijgt, heel de moder
ne techniek blijft nog steeds er op gericht ons
don gebeelen dag met stemmen van opera
zangers, met de tonen van piano of viool te
omvangen. 'Zelfs de korte oogenblikken, dat
men zich per auto door de straten begeeft, kan
men er blijkbaar moeilijk buiten. Zoo ziet men
hier de laatste dagen het nieuwste op radio-
gebied, een auto met ontvangtoestel, waarbin
nen men op z'n gemak allerlei schoons uit de
lucht kan opvangen, doör het stadsgewoel
schieten.
En zelfs verscheen er dezer dagen een on
dernemend jongeling met een antenne op z'n
fiets. Wjt wil men meer? Lichaamsbeweging,
het trappen spannend gevaar, het
fietsen door ons dooreenkrioelend stedelijk ver
keer, en net emotioneerend luisteren naar
stervende opera-helden, beursberichten, of het
noodsein van een zinkend schip in de Middel-
landsche Zee?..
Zeg dan nog eens, dat dit ons moderne leven
zonder poëzie of romantiek is! Alleen: van
welk soort is ze?l
BUITENLAND.
HET SCHADEVERGOEDINGS-
VRAAGSTUK.
De vermoedelijke inhoud' van hei Fransche
antwoord.
Parijs, 17 Aug. Uit bevoegde bron worden
nieuwe mededeeiingen vernomen inzake het
Fransche antwoord op de Britsche nota. Vier
en twintig uur na de overhandiging in het
Foreign Office zal het antwoord te Parijs in
den vorm van een Geel boek worden gepu
bliceerd, in twee deelen verdeeld. Het eerste
zal een weerlegging, punt voor punt, van de
Britsche argumenten zijn; het tweede deel
zal onwrikbare aanspraken van Frankrijk
uiteenzetten. eDze uiteenzetting zal niet
nieuws bevatten, maar zal worden gevolgd
door nadere aanduidingen omtrent de'voor-
waarden, welke in de reeds gepubliceerde in
structies aan den Franscnen gezant te Lon
den waren vermeld; voorwaarden waarop
Frankrijk de 'Ruhrbezetting zou kunnen ver
zachten of doen staken. Poincaré zal de 26
milliard goudmark als onveranderlijk cijfer
der Fransche schuldvordering handhaven;
hij zal een vermindering aanvaarden op een
ander deel der Duitsche betalingen, naar ge
lang van de .vermin dering der intergeallieer-
de schulden; hij zal de procedure aangeven
voor de verwezenlijking daarvan, gebaseerd
op de exploitatie der spoorwegen, het,beslag-
leggen op douanerechten, heffingen op an
dere inkomsten, concessies inzake fiscale
mijnejt, organisaties der monopolies; hij zal
in verband daarmede de reeds in vorige do
cumenten' geformuleerde voorstellen ont
wikkelen.
DÜITSCHLAND.
Te Krefeld zijn Donderdag 16 huizen In
brand gestoken. Het warenhuis van Tietz is
geheel afgebrand. De houding der bevolking
was gistermiddag weer dreigend. Voor een
nieuwe plundering wordt gevreesd.
In Aken was het Donderdag tamelijk rus
tig. De politie nam de plunderaars van
Woensdag gevangen en sloot hen op in het
huis van bewaring. Of de bezettingstroepen
zullen ingrijpen is nog niet zeker. Een Bel
gisch officier van de gendarmerie zeide, dat
de bezetting, als het zoo verder gaat, niet
zal ingrijpen. Zij kan zich bijna zelf. niet
meer beschermen.
Te Krefeld is een Belgisch officier, te
Aken zijn een officier en zijn vrouw ver
stoord.
De geldmiddelen zijn in het bezette gebied
zoo schaarsch, dat de menschen bijna niets
meer kunnen koopen. Wel is er noodgeld
(stadsgeld) doch daarvoor krijgt men geen
levensmiddelen. Ook de levensmiddelen zijn
uiterst schaarsch. In Aken was Donderdag
geen brood te krijgen. De houding van de
arbeiders is het meest gekant tegen de po
litie. Zij zien de aanleiding tot de plunde
ringen in het optreden van de politie, die het
eerst geschoten zou hebben.
kende incident der- Engel sclie landing in
Vlaanderen gekomen; moeilijkheden over
het bevaren van de Schelde waren, in vér
band mét Antwerpen, aan de orde van den
dag.
In. 1918 doorleefden wij de spannendste
periode tengevolge van den Duitschen eisch
betreffende vervoer van zand en grind naar
België; daar tegenover deden de Geallieer
de en Geassocieerde Mogendheden zich gel
den met de toepassing van hun angarie-
recht, waarbij het grootste deel der Neder-
'andsche vloot in bezit werd genomen. En
geland verbrak onze telegrafische gemeen
schap met de koloniën; belette onze vis-
schersvloot haar bedrijf uit te oefenen; con-
tröleerde onze levensmiddelenvooriziening en
onzen handel met Tndië, die slechts dank zij
de oprichting van de N. O. T. voortgang kon
vonden. Toen aan het einde van 1918 de Duit
sche diébacle in België en Noord-Frankrijk
begon, weken de Duitschera naai ons land
uit; aan eene tevoren ontwapende afdeeling
werd toegestaan, door Limburg naar Duitsch-
land te trekken, waaruit zich een onaangenaam
incident "met België ontwikkelde. De Duit
sche Keizer, na hem de Kroonprins, vlucht
ten naar Nederland; de vraag tot uitlevering
van den Keizer zoowel als geheel de positie
van dezen vroeger zoo autocratischen mo
narch hebben der Nederiandsche Regeering
heel wat moeite, het Nederiandsche volk tot
heel wat overbodige belangstelling dikwerf
aanleiding gegeven.
Alleen het vermelden van de voornaamste
feiten, die zich in internationalen zin voor
Nederland gedurende den oorlog afspeelden,
zou kolommen kunnen vullen. Wij volstaan
slechts met er aan te herinneren, dat het
allereerst was het gevaar, door de drijvende
mijnen veroorzaakt, dat onze scheepvaart be
moeilijkte; dat daarna met ingang van 1916
kwam het duikbootgevaar, door- do Duitsche
maatregelen in het leven geroepen; dat ver
volgens de Engelsche en Fransche tegen
maatregelen onzen handel belemmerden en
bemoeilijkten; dat op het laatst slechts eeqe
smalte vergen! t»«r Noorwegen overbleef;
die door de schepen werd benut om Amerika
te bereiken. Onze vaart op Incdë, aanvanke
lijk om de Kaap de Goede Hoop verlegd, wijl
het Suez-Kanaal werd gesloten, moest, op het
laatst via Amerika en het Panama-Kanaal
gevoerd korden; gemeenschap met Indië be
stond een .tijdlang niet; de koloniale Regee
ring had eeno moeilijke taak. Torpedéerin-
gen kwamen tal van malen voor, die van de
„Tubantia", tenslotte dOor eene onpartijdige
commissie te 's-Gravenhage berecht, veroor
zaakte de meeste opschudding, die van zeven
schepen tegelijk was de minst onschuldige
en de nadeeligste. Monumenten, gewijd aan
de nagedachtenis van de visschers, die hun
moeilijk bedrijf bleven uitvoeren, zijn op
meer dan één plaats opgericht; sociale voor
zieningen werden getroffen teneinde het ri
sico van het gevaarlijke bedrijf te verminde-
rep. Er zijn tijden geweest, dar, de scheep
vaart vrijwel stilstond; dat het uitvaren of
aankomen van een schip als eeno bijzonder
heid werd gepubliceerd, als leefde men tij
den terug. De Nederiandsche Regoering nam
ten slotte do uitzending van een convooi
voor; de uitzending van dit convooi gaf aan
leiding tot bezwaren van Engeland, die moes
ten worden ondervangen voordat het convooi
kon uitvaren. Het is bekend, dat in den boe
zem der Regeering over dit al of niet uit
varen verschil van meening heerschte; zeer
zeker mag het gelukkig worden gerekend,
dat de Regeering ook in dit opzicht voorzich
tigheid betrachtte. Men werd angstig te
moede wanneer men op de wereldkaart zag,
hoe groot gedeelte van den aardbodem in
strijd was en hoo klein dat stukje Nederland
en overig neutraal gebied.
NWlerland beeft zich in oorlogstijd' hulp
vaardig betoond tegenover de ellenden, die
elders heerschten. Wij denken aan de ont
vangt die de gevluchte Belgen hier vonden;
aan wat er gedaan werd voor het Roode
Kruis voor hulpbehoevenden in tal van oor
logvoerende landen; aan wat er in het bijzon
der na den oorlog gedaan is voor de Centrale
landen. Onze betrekkingen met de oorlog
voerenden waren moeilijk: van weerszijden
De dagbladbedrijven -van geheel Aiidden-
Duitschland hebben in verband met de nieu
we tariefloonen besloten alle typografen te
ontslaan en de bedrijven te sluiten.
Grootindustrieel gearresteerd.
Berlijn, 17 Aug. Te Dusseldorf is de direc
teur van het Rheinhandelkonzern, de groot
industrieel Max Falk, hedenmorgen gear
resteerd onder verdenking dat hij goederen,
die door de Franscheu in beslag waren ge
nomen, heeft aangekocht en naai het bui
tenland uitgevoerd.
Falk, die in de gevangonis te Herford is
opgesloten, zal zich wegens heling hebben
te- verantwoorden,, daar de Duitsche regee
ring dergelijke in beslag genomen artikelen
als gestolen goederen beschouwt
De nieuwe stijging van den dollarkoers
aan do Berlijnsohe beurs op Donderdag LI
tot ruim vier millioen mark beschouwt de
„Vorwfirte'' als het werk van Havenstein.
Indien Havenstein en Glasenapp niet bin
nen drie dagen hun verzoek om ontslag in
dienen, verklaart het blad, zal de soc.-dem.
fractie de onmiddellijke bijeenroeping van
den Rijksdag voorstellen, met het eenig doei
de intrekking der wet inzake de autonomie
van do Rijksbank te eischen. De sou-demo
cratie kan en wil Duitschland's lot ook geen
week langer in handen laten dergenen, die
zij, in overeeneenstemming met alle regee-
ringspartijen, niet bekwaam acht om in dit
ernstige tijdsgewricht daarin mede de lei
ding te hebben. j
Parijs, 17 Aug. Op verzoek der boeren in
de streek van Waltropp zijn Fransche caval-
leriepatrouilles naar de landerijen gezonden
om het wegrooven van den oogst te verhin
deren.
Te Herne is de Fransche gendarmerie tus-
schenbeide gekomen om de plundering van
levensmiddelenzaken! en confectiemagazijnen
te beletten.
De banfeblljettenprodüctie in Dultschland.
In verband met de voortdurende depre
ciatie vr.n de mark en de verbazende prijs
stijgingen, mitsgaders de verhoogingen der
loonen en ook de verbetering der salarissen
der ambtenaren, om niet te spreken van de
kolossale toeneming der productiekosten,
moeten er voortdurend nog meer bankbiljet
ten worden gedruktDe rijksbank heeft
Maandag 10 biliioen in het verkeer gebracht
Dinsdag waren het meer dan 12 biliioen. Ver
volgens iederen dag 3 biliioen meer dan den
Tjorigen dag. Gisteren kwam de papiergeld-
fabricatie op 18 biliioen. Vandaag zullen er
19 biliioen uitkomen. Daarbij zal het echter
geenszins blijven. De behoefte aan geld is
zoo kolossaal, dat de tegenwoordige produc
tie nog verder moet worden verhoogd. Reeds
in het begin van de volgende week zal men
de productie verdubbelen, zoodat er dan 30
biliioen per dag in het verkeer zullen wor:
den gebracht Niettegenstaande deze kolos
sale arbeidsprestatie der bankbiljettenper-
sen, is het nog niet gelukt om het gebrek aan
geld! op te heffen. De banken moeten nog
steeds met noodcheques betalen, en slechts
een gedeelte van de noodige bedragen be
staat uit werkelijk rijkspapiergeld. Ook in
het rijk worden in allerhande drukkerijen nu
banknoten vervaardigd. Men is voornemens
binnenkort met een biljet van 100 millioen
voor den dag te komen. Op het oogenblik
zijn echter nog slechts ruim 100 biliioen
bankbiljetten in omloop, hetgeen in goud-
waardet berekend per hoofd der bevolking
nog niet eens veel ia. -
RUSLAND.
De antl-Britsche propaganda in hef Oosten.
Het te Berlijn verschijnende Russische
blad „Djin" meldt, dat te Moskou twee be
ambten van het bureau der Derde Inter
nationale zijn gearresteerd, onder beschuldi
ging: aan vreemde regeeringed er schijnt
in de eerste plaats van Engeland sprake te
zijn documenten te hebben geleverd, waar
door de werkzaamheid der Derde Internatio
nale wordt gecompromitteerd. De betrokken
documenten behandelen de actie der Com
munistische Internationale in het Oosten. Zij
hebben vooral betrekking op de anti-Brit-
sche propaganda in de Mohammedaansche
landen.
De «heilige oorlog gepredikt tegen de
communisten*
In de provincies Bokhara en Ferghana is
een boerenopstand totgebroken tegen
sovjetgezag. De leider er van Is do
oud-officier Seiim Pasja, die een oproep
heeft gericht tot de Mohammedaansche bo-
volking van Rusland, waarin zii wordt uit-
genoodigd onder de banier van den Islam
strijden om Bokhara, Khlva* Turkestan eu
Transkaukasië van het juk der Russische
communisten te bevrijden en den heiligen
oorlog tegen de communisten uit te roepen.
FRANKRIJK.
De begrafenis der slachtoffers van de
auto-ramp te Salnt-Sauveur
De begrafenis van de eerste acht slachtoffers
heeft Donderdag om drie uur plaats gehad.
Er was een. zeer groote menigte belangstel
lenden. De plechtigheid was zeer indrukwek
kend. Een Nederlandsch priester uit Lourdes,
pater Van der Tempel, en de protestantsche
predikant Van Tarbes, hadden %do leiding. Er
werden redevoeringen gehouden door den pre
fect van de „Hautes Pyrenées", voorts door
den heer Cabiro, Nederlandsch consul, den heer
Laborde, burgemeester van Luz, en door den
heer M. Kuyper, een Nederlandsch journalist.
De Nederiandsche gezant te Parijs, jhr. Lou-
don, had aan den prefect van de „Hautes Py
renées", namens de regeering een telegram
gezonden, waarin hij hartelijk dank zegt voor
de sympathie aan zijn land in deze droevige
omstandigheden bewezen.
De dertien kisten waren geheel bedolven
onder bloemen en kransen.
Na de plechtigheid, gehouden in de „Eglise
des Templiers", begaf de indrukwekkende stoet,
geleid door den prefect van de „Hautes Pyre
nées", den onderprefect van Argeles, don
heer Laborde, burgemeester van Luz, en den
Nederiandschen consul, zich naar het stadhuis
te Luz terug, waar de protestantsche plechtig
heid gehouden werd.
De prefect sprak hier woorden van deelne
ming namens de'Fransche regeering. Vervol
gens gaf de heer Laborde aan den Nederiand
schen consul de verzekering, dat de bevolking
van Luz steeds de herinnering aan de ongeluk
kige slachtoffers in haar hart zal bewaren en
dat zij voor hunne graven zal zorgen als voor
die van hare liefste overledenen.
'De heer Cabiro, Nederlandsch consul, be
dankte de autoriteiten en de bevolking voor
hun warme uitingen van sympathie en voor
hun bewonderenswaardige toewijding. Ten
slotte sprak een Nederlander nog een laatste
woord van vaarwel tot onze ongelukkige land-
genooten. i
Als een tragisfche bijzonderheid kan worden
vermeld, dat bij deze ramp een geheel gezin is
uitgestorven, n.1. dat van de familie Henneman
uit Bussum, bestaande uit drie personen. Bij
de familie heeft deze slag een verpletterenden
indruk gemaakt. r
Nog een drietal lijken zijn uit de Grave op
gehaald, nJL twee vrouwen en een man. De
twee vrouwen lagen onder den „Pont Napo
léon", de man een eind verder stroomopwaarts.
Men heeft dit slachtoffer met een koord naar
den oever kunnen brengen. Deze lijken waren
geheel of bijna geheel naakt, daar de kleeren
door de kracht van den stroom waren afge
scheurd. Men heeft ook het lijk van den chauf
feur Léon Auge gevonden. Het was beklemd
tusschen het stuur van den auto. Het oprui-
mingswerk wordt voortgezet. De kisten staan
klaar om de lichamen te ontvangen.
Over eenige dagen zullen deze slachtoffers
te Lourdes begraven worden.
De heer Kuypers is weer geheel gezond naar
Lourdes-vertrokken. Hij herhaalde zijfi eerste
verklaringen, waaraan hij toevoegde, dat hij
herhaaldelijk had opgemerkt, dat de chauffeur
te hard reed. Volgens hém zou de auto een
snelheid van 60 KjM. per uur hebben gereden,
toen het ongeluk gebeurde, maar scheen de
chauffeur zijn wagen toen al niet meester. Op
het oogenblik van het ongeluk remde de chauf
feur, die het'gevaar inzag, zoo hard, dat de
wagen een vollen slag omdraaide en achteruit
in den afgrond stortte.
De heer Kuypers houdt vol, dat hij zijn red
ding alleen te danken heeft aan de plaats, die
bij innam, achter den chauffeur. De schok ten
gevolge van het opwippen der auto, veroor
zaakte, dat hij een „looping the loop" maakte.
Hfl viél in een boschje jeneverstruiken, dat
den val brak oh stortte toen in den stroom,
waar een draaikolk hem op het rotsblok wierp,
waarvan hij tenslotte gered is.
Niettegenstaande de ijverlgo nasporingen,
bpww -
die in den afgrond gedaan zijn, heeft men de
nog vermiste lijkon niet gevonden. Vanoch
tend is de reddingsdienst erin geslaagd, de
auto op te takelen, maar in .tegenstelling
met wat men hoopte* was geen van de lijken
erin. Waarschijnlijk zijn zit ver meegesleept
door den stroom, of aan de rotsen bij de bed
ding blijven haken.
Majoor Esterhazy. t
(Een Reuter-telegrara uit Londen meldt het
overlijden van majoor Esterhazy, den schrij.
ver van het beruchte borderel van de Drey-
fuszaak. Esterhazy stierf te Harpenden in
Hertfordshire, waar hij onder een aangeno
men naam loefde.
Dit overlijdensbericht roept de bewogen
dagen van de Droyfuszaak in herinnering,
van de „affaire", die gedurende eenige jaren
heel het Fransche openbare leven over*
heerschte en ook buiten Frankrijk aller
hartstochtelijke aandacht gespannen hield.
BULGARIJE.
Het samengaan van boeren en communisten.
De gevluchte leiders der boerenpartij, Das-
kalof, Todorof en Obof verhelen niet, dat
zij met alle kracht zullen probeeren om Bul
gaarsdie boeren voor een opstand tegen dé
verkapte militaire dictatuur van Zankof voor
te bereiden. Als bondgenooten moeten daar*
bij de Bulgaarsche oommunisten dienen, dia
reeds jarenlang door Moskou finaneieel ge
steund worden en 'Uitstekend georganiseerd
zijn,
VERÉENIGDE STATEN.
Washington, 17 Aug. Het verdrag betref,
fondo de beperking der bewapening ter zee
en het vier-mogendhedenverdrag nopens da
Stille Zuidzee zijn heden in werking Retro-
den door de officieele uitwisseling der ra-
tificaties op het département van buiten-
landsche zaken door de vertegenwoordigers
van alle onderteekenende mogendheden. On
middellijk daarna gaf het departement van
marine Ijst tot het „schrappen" der Ameri-
kaanische schepen die ingevolge de beperking
der bewapening ter zee moeten verdwijnen.
Er zullen 28 schepen, samen metende 760.QQQ
ton, worden gesloopt.
De mijnramp In Wyoming.
Er zijn nu in het geheel 87 menschen ge
red uit de steenkolenmijn te Kemmerer (in
den staat Wyoming), waar 138 mijnwerkers
door een ontploffing waren opgesloten. Men
vreest dat de overige 101 allen dood zijn. Bij
de schouwing der ca. 70 lijken die reeds zijn
geborgen, bleek dat de meesten dezer onge-
lukkigen waren gestikt. De gangen der mijn
worden nog voortdurend afgezocht. Telkens
als zoo'n ploeg zoekers uit de mijn met lij
ken boven komt, spelen zich aan-de schacht-
opening hartverscheurende tooneolen af, en
trachten wanhopige vrouwen en kinderen
«zich zekerheid te verschaffen over het lot
van hun nabestaanden.
BRITS CH-EVDIE.
Noodlottige overstrooming In Birma.
Een draadloos VJ}.-bericht meldt, dat
door du overstrooming van de Irawadi een
ramp isweroorzaakl Te Rangoon zijn 26.00Q
vluchtelingen aangekomen. De rijstaanplan-
tingen in heel Zuid-Birma zijn vernield.
CHINA.
Een stad geplunderd.
Hankof, 17 Aug. Roovers hebben een aan
val gedaan op Thaosjin en het hospitaal der
Londensche zending alsmede de buitenland-
sche wijken en de katholieke kerk in brand
gestoken. Zij plunderden de stad, Er heerscht
ongerustheid over het^ot van twee Iersche
meesters, de eenige vreemdelingen in de stad
tijdens den aanvaL Tweederden der huizen
zijn verbrand. Het uit honderdtwintig m»m
bestaande garnizoen had acht dooden. De
rest verliet de stad onder bevel van den com
mandant
LUCHTVAART.
Noodlottige vaL
Madrid, 17 Aug. De bladen melden dat de
Portugoescho vlieger Badajoz boven de stad
vloog en viel. Hij kwam op een dak terecht
Een meisje werd verpletterd, de aviateui
zwaar gewond.
Bergongelukken.
Drie studonten uit Milaan, die mot een
gids de Ortlerspitzo beklommen, zijn» maar
de „Times" imeldt, door een hevigen storm
overvallen en omgekomen. Zij waren klaar*
werden bezwaren zonder tal geopperd; Mi
nister Loudon had eene zware taak om te
midden van het oorlogsrumoer de strikte
neutraliteit toe te passen. Bij tal van geval
len van interneertng van schepen of schepe
lingen kwamen deze vragen ter sprake. Onze
verhoudtnig met Amerika^ vroegor zeer in
nig, onderging eenige verandering; wij zijn
niet al te gelukkig geweest met onze achter
eenvolgende gezanten bij het kapitool te
Washington; onze belangen heeft dit ongetwij
feld geschaad. De Regeering slaagde er in
den heer Cremer bereid te vinden, den Ne
deriandschen haam te Washington te her
stellen; deze is daarin, blijkens de verkregen
resultaten, ongetwijfeld geheel geslaagd.
Maar, van meer belang voor de in
ternationale positie, die Nederland thans
in de wereld inneemt, ia de wijze, waar
op aan Nederland werd gegund, zich als.
internationaal centrum te ontwikkelen. Toen
tengevolge van het manifest van den Russi-
schen Czaar, enkele dagen vóór de troons
bestijging van Koningin Wilhelmina ver
schenen, eene plaats van bijeenkomst voor
d'e eerste vredesconferentie werd gezocht,
viel het oog op 's-Gravenhage. Het Perma
nente Hof, uit deze vredesconferentie voort
gekomen, werd te 's*Gravenhage gevestigd;
men sprak toen van het „werk van Den
Hfiag". De tweede Vredesconferentie werd
in 1907 eveneens hier gehouden; ter zelfder
tijd werd de eerste steen gelegd voor het
Vredespaleis, dat de gedachte van den vrede
onder de volkeren zou symboliseeren. In
1913 werd dit Vredespaleis geopend; in het
zelfde jaar, dat wij het honderdjarig herstel
van onze onafhankelijkheid herdachten, werd
Nederlands lintern at tonale positie steviger
dan tevoren gegrondvest. Tot die internatio
nale positie had tevoren het werk van on
zen kundigen Asser, een waardig navolger
van Hugo Grotius, reeds bijgedragen; op
vier conferenties voor internationaal privaat
recht in 1892, 1893, 1900 en 1904, deed zijn
scherpzinnige geest het tevoren niet be
staande internationale privaatrecht uit den
grond verrijzen. Bü deze conferenties slo
ten zich die over het internationaal wissel
recht in 1919 en 1913 aan, ietwat ter zijde
daarvan stond de internationale Opiumcon
ferentie. Nederland werd meer en moer in
ternationaal centrum; Brussel on Bern wer
den jaloorsch op ons; de vraag mag nog ge
stold. worden of, indien do toonmaligo Ne-
derlandseho Regeering jdiaarWJ krachtiger
initiatief had ontplooid, niet dit centrum
van. nog intensiever aard zou zijn geworden.
TT „tl eindigen' van den oorlog, toen de
Volkenbond stond te worden opgericht,
scheen het als had het werk van Den Haag
afgedaan, als wenschte mon eene geheel
nieuwe periode te beginnen. Er heerschte
eene zekere ontstemming in geallieerde
kringen tegen Nederland, dat 'niet aan den
oorlog had meegedaan. Ter zelfder tijd ont
wikkelde zich het moeilijke conflict tusschen
Nederland en België, later verzwaard door
de ingewikkelde quaestie der "Wielingen, dio
nog niet geheel tot oplossing is gebracht.
Maar alvorens over den Volkenbond te be
slissen, werden de vertegenwoordigers der
neutrale Staten, ook van Nederlapd, te Pa
rijs geraadpleegd. Vestigde men den Volken-
ivond al te Genève, het Hof van den Volken
bond, het eerste werkelijk internationale
reohtslichaam, zou in Den Haag komen. Do
internationale Juristencommissie, voor het
ontwerpen van dit Hof aangewezen, kwam
in 1920 in het Vredespaleis samen; de Alge
meen© Vergadering van den Volkenbond
vestigde in datzelfde jaar definitief hare
keuze op Den Haag; in Februari 1922 word
in tegenwoordigheid van de Koninklijke fa
milie, de eerste zitting van dit Hof geopend.
Een Nederlander, onze groote jurist Loder,
is tot president van dit Hof voor de eerste
drie jaren gekozen; Nederlanders nemen in
tal van belangrijke funoties aan den arbeid
van den Volkenbond deel; Nederlands eer
ste gedelegeerde, Minister van Karnebeek,
werd op de tweede algemeene vergadering
tot voorzitter gekozen en volbracht deze taak
op eene wijze, die door allen onverbeterlijk
wordt geprezen; Rotterdam's burgemeester
Mf. Zimroermao, zonder twijfel onze kun-
■ÜHS
digste magistraat, verricht als commissaris-
generaal in Oostérijk uitnemend werkl Aan
de oonferentio te Genua nam Nederland deel;
te Washington op do ontwapeningsconferen-
Lie werden wij met het oog op onze koloniale
belangen geraadpleegde De vrees, die mem een
oogenblik inderdaad toon koesteren, dat Ne
derland altoen zou staan tengevolge van zijne
noutralltedt in den grooten oorlog, ls niet be
waarheid; integendeel, de jaren 1921—1922
toonen wel aan, dat opnieuw Den Haag zich
als internationaal centrum is gaan intwikke-
len. Heeft men in de Tweede Kamer in 190Q
bij de goedkeuring van het verdrag betref
fende het Permanente Hof vrees gekoesterd
voor moeilijkheden, die uit deze vestiging
konden voortvloeien sedert is wel geble
ken, dat de aanwezigheid van dit Permanente
Hof integendeel oen voorrecht en een voor
deel voor Nederland is, ook vopr zijne in
ternationale positie.
In deze kwarteeuw kwam in ons diploma
tiek en consulair stolsel menige verandering.
In het' diplomatiek stelsel wel de grootste,
zulks tengevolge van eene geheele nieuwe
finnncleelo regeling, die het ook onbemid-
delden mogelijk maakte om de diplomatieke
loopbaan te volgen. Minder verandering
kwam er in het contact tusschen Kamer en
Regeering over buitenljjndöche aangelegen
heden; nog. steeds wordt daarbij te veel het
standpunt ingenomen als zou het beleid der
buitenlandsche zaken, dat inderdaad bij den
Koning en de Regoering behoort, aan de be
langstelling van het Parlement geheel moe
ten worden onttrokken* Wel zijn sedert den
oorlog Oranjeboeken regelmatige verschij
ningen; wel hoeft, op den grondslag van het
Amerikaansohe voorbeeld, do Tweede Kamer
eene Oommissie voor de buitenlandsche po
litiek ingesteld, maar van oen werkelijk mo
deloven in do buitenlandsche politiek door
Volk en Volksvertegenwoordiging is totnutot
nog geen sprake. Misschien brengt eene
tweede periode in Koningin Wilhelmina's
regeering ook daarin eene verandering.
(Wordt vervolgd).
0 0 0
De soo.-dqjn. eischen het aftroden
van Havenstein en Qlasenapp.
Optreden der Franschen tegen
plunderaars.
a
