NEELS, KEIZERSTRAAT 62-63.
Wol Gabardine Jas
KAMPEN EN ONGELUKEEN.
Wervelstorm te Hongkong.
Zaterdag werden Hongkong pni omstre
ken1 dloor een wervelstorm geteisterd Ver
scheidene koopvaarders in de haven go-
raakten op drift en sloegen op strand. De
Engelsdhe duikboot L 0 zonk. De beman
ning werd gered. Een sleepboot beproefde
een zinkende rivierstoomboot te helpen,
maar had geen sucoea De boot zonk met
alle opvarenden. Een deel van de beman
ning van 'de Britachie duikboot is gered door
bet eveneons in nood verkeerend stoom
schip Ginyoomaru. Moedige pogingen om de
opvarenden van bet Indo-Obineescbe stoom
schip Loongsang te redden^ dat op de Pier
liep, bleven vruchteloos. De bemanning
verdronk voor de oogen van de toegesnel-
den, De wervelstorm duurde een uur.
De wervelstorm heeft ook groote schade
teweeggebracht In Macao, waar vele huizen
instortten en verscheiden honderden doodem
onder puin werden weggehaald.
Vele Chineesche schepen zonken, waarbij
naar wordt aangenomen, een hondertal men-
schen omgegekomeni ia De baggermolen
Rotterdam van de Nederlandsche maat
schappij voor havenwerken sloeg van zijn
ankers. Hij strandde later, maar er zijn geep
slachtoffers.
In Kowloon werden zes Ohineezen door
losgerukte electrische draden gedood.
Mijnramp.
Te Monceau aan de Sambre zfih bij een
mijngasontploffing 4 mijnwerkers gedood.
Toen de reddingsbrigade afdaalde, ontstond
een ieuwo ontploffing. De twaalf mannen
kregen alle hevige brandwonden.
Boschbranden in Zuld-FrankriJk.
Zondag heeft in Zuid-Frankrijk in het De
partement Van een geweldige boschbrand
gewoed. De brand, die te Les Ares begon,
breidde zich uit tot aan de kust bij Cannes.
De spoorwegstations te Aygulfe en Grillar-
de werden verwoest. Een vrouw met twee
kinderen en een dienstbode zijn slaoffers
van het vuur geworden en men vreest, dat
er nog meer menschen omgekomen zullen
zijn. De garnizoenen hielpen zoowel bij de
bestrijding van den bramd als bij het in vei
ligheid brengen van de bevolking. Water
vliegtuigen werkten daar eveneens toe mee.
Het kasteel St. Maxime is tot den grond toe
afgebrand en ook de villa van ex-keizerin
Zlta van Oostenrijk is in de vlammen opge
gaan, met verscheidene andere huizen. De
weg van Mandelieu naar Cannes is ver
sperd, de renbaan te Mandelieu en de golf
club van Oannes zijn een prooi der vlammen
geworden. De mistral, welke t met groote
kracht blies, wakkerde het vuur krachtig
aan. De Oorniche d'or was één vuurzee,
Slechts gebreideld door de zee.
Maandagochtend was men het vuur mees
ter; de verwoestingen blijken'in de miljoe
nen te loopen, het bosch is totaal platge
brand en slechts hier en daar steken de mu
ren van de afgebrande boerderijen omhoog,
de parken van Roe Fleuri, Estéral en Beau-
soleil zijn een woestenij geworden.
Tn het geheel werden meer dan 20.000 TT.A.
bosch een prooi der vlammen.
Hotelramp.
Naar door de Times-sepice aan de' T-f-
legraaf wordt gemeld, is in het Oostelijk
deel van de Canadeesche provincie Ontario
een hotel, waarin zich 200 gasten bevonden,
des nachts door brand verwoest. Yele per
sonen werden gewond. 0 gasten worden ver
mist. Een anatal lijken werd reeds van on
der de puinhoopen te voorschijn gehaald.
De oorzaak van den brand is vermoedelijk
kortsluiting.
De auto-ramp te Satnt-Sauveur.
Naar de Parijsche oorrespondent vün de
Maasbode meldt, verklaarde de geredde heer
Kuypers, dat hij Maandagmiddag toen men
van Gavarnie kwam en de beroemde Napo-
leonsbrug bij Saint Sauveur naderde, bad ge
zien, dat plotseling de chauffeur zich moest in
spannen, dat de besturing weigerde, dat er ge
remd werd, en bijna onmiddellijk daarna kreeg
hij het gevoel in de ruimte te worden opgeno
men. Hij spreidde de armen uit, gevoelde zioh
buiten het voertuig geraken en in het water
storten. Hij herinnert zich zwemmende tfcwe-
gingen te hebben gemaakt en 'tegen de steenen
te zijn gekropen, en verder.©en vreeselijk
ontwaken.
Blijkeng de sporen aan den weg was het vol
gende gebeurd: de autocar, een drie tot^ vijf
tons-wagen, heeft in de zeer lichte kromming
van den weg eenmaal de bestuurbaarheid kwijt,
tegen de borstwering geschoren, tot een plek
waar de granietblokken, die nog geen meter
hoog als veiligheidsmuur zijn'gemetseld, door
een te verweerd bindsel (mengsel van kalkce-
ment) waren bijeengehouden en bezweek. De
autocar bevend zich in de ruimte en waar do
rotsen absoluut loodrecht afdalen, is zij ver
moedelijk zonder een buiteling tp maken, om
laag gestort, juist in een deel van de kap nog
boven water bleef. De hoogte is hier 85 meter
Van alle inzittenden op Kuypers na
moet het de'onmiddellijke dood zijn geweest
daar zij die niet buiten de auto geraakten door
den schok ofden schrik werden gedood, in
den waterval zijn verdronken.
De Telegraaf meldt uit Parijs:
Parijs,'18 Aug. De heer L. Poldès heeft de
volgende beschrijving gegeven van de nood
lottige ramp te Luz-St. Sauveur, waarbij 21
landgenooten jammerlijk om het leven kwa
men:
Maandag, 5 uur 80. Een donderend ge
rommel in het gebergte. Een wolk van stof. Ik
kijk naar den hemel. Geen wolkje. Op den weg
een vrouw, met krankzinnige oogen, de harer
in wanorde. Zuchtend murmelt zij:
Het is verschrikkelijk i De auto heeft do
borstwering doorbroken. Hij is met alle reizi
gers in.de Gave gevallen.
Binnen weinige minuten staan wij op do
Napoleonsbrug. In de sombere Gave drijft
een mannelijk lichaam weg. De stroom brengt
een vrouwenarm in wiegende beweging. Een
blauwe rok zit vast aan een rots. Op een groo-
ten steen een ander vrouwelijk lichaam, waar
van het hoofd afgerukt is. Iemand roept:
Zij Iqeft nog!
De illusie is valsch. De rechterarm van de
onthoofde vrouw beweegt. Het lijkt of zij de
kokende golven streelt.
Op den bodem van den afgrond als een
nietig speeltuig, de reusachtige automobiel.
Aan twee zijden een loodrechte rotswand van
190 Meter rechts, 90 Meter links. De breedte
5 Meter. En beneden, de alles doorbrekende
Gave met zijn verraderlijke en gevaarlijke kol
ken. Wat voor een doodkist en wat voor een
graf voor de Nederlandsche toeristen, die naar
Lourdes terugkeeren?
Maandag, 6 uur. Dezen keer i9 het geen
hallucinatie. Tusschen het water, het wrak van
den auto en de dooden, heb ik, op den bodem
van den afgrond, als een dwerg, een menscbe-
lijk wezen gezien, dat zich op een steen vast
klemde. Nu ligt hij op de rots, omspoeld door
de golven. Hij roept en zijn schelle stem wordt
door het gebruis van de Gave gesmoord. Een
waarachtig wonder! Er is een overlevende! Een
man heeft weerstand geboden aan den ver-
sohrikkelijken val I
Maar op het oogenblik, dat hoop onze harten
bezielt, zegt een bergbewoner kalmweg:
Nog nooit is iemand daarin afgedaald! Die
man is verloren. Hij kan niet gered worden.
Wat beteekent dat? Het onmogelijke zal be
proefd worden. Een touw rondom zijn lichaam,
is de kleine gids Canula üit Luz over de borst
wering geklauterd. Hij daalt af in den afgrond:
Tien robuste kerels houden het touw. Op den
bodem van den afgrond beft de aan den dood
ontsnapte het hoofd op en steekt de armen uit.
Een kreet.. Helaas! Het touw is te kort. De
gids Canula zweeft boven de Gave. 15 Meter
meer waren voldoende om naar benede» te ko
men. Men haalt hem naar boven. Hij is met
schrammen overdekt. Het touw heeft hem
bijna in tweeën gesnoerd.
8 uur 30. De nacht daalt. Een zwoele
nacht vol geuren. In het donker trilt de schelle
stem van den overlevende als een snik. Schijn
werpers van automobielen verlichten den weg.
Wie zal den moed hebben af te dalen in den
stikdonkeren nacht van den afgrond? Een dap
pere zoon van deze streken biedt zich aan.
Hourcadet, electricien uit Esquièze. Om zeker
te zijn, dat hij den overlevende kan bereiken,
laat men hem van den wand rechts naar be
neden. Volle 190 Meter in stikdonkeren nachtl
Angstige minuten, die uren schijnen! De
krachtige lichtsterkte der schijnwerpers ver
zwakt geheel en al tegen den ondoordringba-
ren wand. Slechts de toon van een hoorn geeft
de plaats aan, waar de stoutmoedige Pyre-
neeër zich bevindt. En het geroep van een
nachtuil klinkt, ironisch en smartelijk, door de
doodschë stilte der bergen. Een laatste signaal.
Nog eens zijn de menscheljjke krachten on
machtig geweest. De kleine Hourcadet, heeft
den eenigen overlevende bereikt. Maar deze,
gebroken, uitgeput, heeft geweigerd zich te
laten ophijschen. Met vreemd accent heeft hij
gezegd^:
J'ai trop souffert. Laissez-moi mourir ici.
Hourcadet heeft hem met rum gemasseerd1 en
hem een slok rum gelaten.
9 uur 30. Er is een levend mensch in een
graf ingesloten.
De lichten zijn uitgeblazen. De lichten der
schijnwerpers verdwenen. Niemand meer op
aen weg.
Instictief hebben mannen hun hoofd ont
bloot en oude boerinnen maken het teeken
des kruises.
Ingezonden mededeel Ing.
zeldzame voorbeelden van innerlijke kracht;
thans is dat alles veranderd. De vakbeweging
is geregeld, gelijk bij ons te lande wel niet
anders mogelijk schijnt, naar politieke en
relagieuse inzichten; zoo wat de vakvereeni-
gingen zelf betreft als wat de centrales aan
gaat hebben wij een sociaal-democratische,
neutrale,'christelijke, katholieke en min of
meer revolutionaire vakbeweging. Het N. V.
V., de R.K. Vakbeweging, het Christelijk
Vakverbond, het N. A. S. en het N. A. V.
zijn de -vertegenwoordigers van deze ver
schillende stroomingen. Nu moge het zijn,
dat in den laatsten tijd de opbloei der vak-
vereenigingen, die in oorlogstijd werd ver
kregen, ietwat is teruggeloopen dit neemt
niets weg van h,et feit, dat het vakvereeni-
gingswezen zich in deze 26 jaren heeft ont
wikkeld tot eene kracht, die niet valt te on
derschatten en ter zijde te stellen. Daartegen
over staat, dat dank zij het vakvereenigings-
wezen de tevoren eigenlijk ongeschoolde
macht dier gezamenlijke arbeiders tot zekere
verantwoordelijkheid is gekomen. Voor de
ontwikkeling zoowel van het economische als
van het politieke leven kan dit niet anders
dan goed werken. Internationaal is de be-
teekenis der vakorganisatie erkend in de op
richting van 'een internationaal bureau; in
deze organisatie hebben zoowel de werkge
vers als werknemers vertegenwoordiging
met als neutrale tusschenparty de vertegen
woordigers der verschillende Regeeringen.
Nederland is, tegelijk dat het toetrad tot den
Volkenbond, ook tot deze internationale Ar
beidsorganisatie toégetreden; het heeft in-
tusschen van de overeenkomsten van. Was
hington, van Genua en van Genève nog, niet
alle aanvaard, wijl verschillende bezwaren
daartegen aanwezig schijnen.
Ge-Jjjken tred met de ontwikkeling der vak
GABARDINE- en GUMMI
REGENJASSEN
vanaf ff
Dinsdagmorgen, 5 uur. De twee-en-twin
tigjarige Nederlander heeft een ongelooflijke
weerstands- en levenskracht. Na tachtig Meter
in den afgrond te zijn geworpen, na de ver
schrikkelijke misère van een gedwongen nacht
op een rots van de ijskoude Gave, zonder
eenig levend wezen in de nabijheid, zonder het
hoopvolle van een enkel licht, dat op de borst
wering had moeten blijven, heeft deze man,»
eenzaam en verlaten, te midden van dooden,
zonder de minste hoop, den moed gehad toch
niet te willen sterven!
De autoriteiten hebben een zwaar werktuig
met. een ijzeren kabel aangebracht.
U gaat den overlevende dooden! Ik kan
hem redden.
Men draait zich om. Een jongeman, met een
energiek gelaat, heeft deze woorden gespro
ken. De autoriteiten zeggen tot hem:
Waar bemoeit u u mee? Met welk recht?
Gendarme, maak proces-verbaal op.
[Zonder een pas terug te gaan, zegt de on
bekende:
Uw proces-verbaal accepteer ik. Ik heet
Naudin. Ben zeeofficier. Met uw systeem zal
de ongelukkige tegen de rotsen te pletter slaan.
We kunnen hem in een hangmat vastmaken en
hem redden. Ik neem daarvoor de geheele ver
antwoordelijkheid op mij.
De autoriteiten krabbelen terug.
8 uur. Nog eeni andere held. Het is Blavet
uit Lourdes. Hij laat zich ook naar beneden
zakken en bereikt de Gave.
10 uur. Aankomst van den bisschop van
Lourdes.
Ik ga voor de dooden bidden, zegt hij.
Een andere priester, 's morgens, had mei
zijn hoed naar beneden gewenkt en in het Ne-
derlandsch geroepen:
Ik geef u absolutie.
Maar er kwam nog een derde priester, die
zijn rok in de hand nam en met kalme stem
zeide:
Mijn plicht gebiedt mij, met de anderen
naar beneden te gaan.
Eenige oogenblikken later zweefde de
pastoor Thiers van Deüx-Sèvres boven den af
grond. Toen men hem weer omhoog haalde,
was hij half gewurgd en geheel met schram
men overdekt..
2 uur middag. Geestdriftige kreten 1
Dank zij de manoeuvre van den zeeofficier
Naudin is de hangmat bovengekomen. Na 21
uren van angst op den; bodem van den afgrond,
is de man geredl Hij lacht. Hij weent van
vreugde. Hij drukt de handen van zijn redders.
Dank! Dank! Ik hoef niet te sterven!
Men had gezegd, dat zijn beide beenen ge
broken waren, zijn borstkas ingedrukt was,
zijn gezicht opengereten
Maar hij heeft niets! Zelfs geen verwon
ding!
3 uur. Nog is alles niet ten einde. De
rèdder moet nog gered worden. Hij was in
den afgrond achtergebleven. In de vreugde
den aan den dood omrukte te zien, had men
hem bijna vergeten. Nu, zwaar ademend, staat
de meenigte doodstil op den reusachtigen
muur, waar Blavet zich vastklemt. Een ge
roep: y
Hij heeft het touw losgelaten!
Het is waar. De man is alleen boven den
afgrond. Hij houdt zich aan de takken vast,
klemt zich aan de rotsen. Dan krijgt hij het
touw weer te pakken. De 190 Meter zijn af
gelegd. Men hijscht hem op het grasveld: De
menigte juicht hem toe. Bescheiden en een
voudig, sluipt hij weg.
's-Gravenhage, 20 Aug. Blijkens een uit
Lourdes van mr. v. d. Flier, den voorzitter
der Ned. Reisvereeniging, bij het Centraal-
bureau alhier ontvangen telegrafisch bericht
waren gistermiddag 16 lijken gevonden. Hpr-
,kend zijn: de heer Bosker, arrj. Busscher,
Winschoten, de heer Hoeleska (vermoedelijk
bedoeld Hoekstra), Amsterdam, de heer Ver-
schure (vermoedelijk Verschuur), Dordrecht,
mej. Schugger (vermoedelijk Schogger), Den
Haag.
beweging heeft ongetwijfeld die der dusge
naamde Vrouwenbeweging gehouden. Reeds
bij Koningin Wilhelinina's Regeeriagsaan-
vaarding had de vrouwen beweging zich ont
wikkeld; de tentoonstelling te 's-Graven-
hage was eene getuigenis daarvan. Maar
welk eene kracht is er -in deze kwarteeuw
niet vdn de vrouwen beweging uitgegaan,
zoowel op politiek als economisch en tal van
ander terrein.N Het Nationaal Bureau voor
Vrouwenarbeid heeft den grondslag gelegd
voor wetenschappelijke studie. De verschil
lende vereenigingen voor vrouwenkiesrecht
propageerden te pas en te onpas denr eisch
van het vrouwenkiesrecht, dezen brengend
onder ieders aandacht. Dank zij het initiatief-
voorstel-Marchant is voor twee jaren het
vrouwen kiesrecht ingevoerd, practisch toe
gepast bij de verkiezingen van 1922.De
vrouw is thans als Staatsburgeres bijna ge
heel gelijkgerechtigd aan den man; wel zijn
er intusschen nog wettelijke bepalingen, die
voor de vrouwenbeweging een steen des aan
stoots zijn. Nu intusschen de vrouwen aan
den wetgevenden arbeid deelnemen; nu te
genstellingen, die vroeger als juist werden
erkend, als onjuist in het algemeen zijn ter
zijde gevoerd, kan ook de actie daarvoor
zich in rustiger banen ontwikkelen en lei
den tot een resultaat, dat voor het land het
beste is. Het is zeker eene merkwaardige
speling van de geschiedenis, dat juist onder
de regeering van eene vrouw, deze vrouwen
beweging in Nederland zich zoo sterk heeft
ontwikkeld. De tentoonstelling van „De
Vrouw 18131913", eene der merkwaardig
ste in het aan tentoonstellingen zoo rijke
jaar 1913, was eene krachtige uiting van het
zelfbewustzijn, door de met grooten ijver
werkende organisaties in ons land gekweekt
Nader wordt gemeld, dat Mr. van der Fker
gisteravond in ons land is teruggekeerd, doen
dat hij de lijken der slachtoffers niet heeft
medegebracht. Deze zijn voorloopig bijgezet i
oen grafkelder te Lourdes, tot de ReisY®re
ging zich met de familie der slachtoffers
verbinding zal hebben gesteld ten einde van
die familieleden te vernemen of overbrenging
naar Nederland wenschelijk wordt geacht.
Bovendien brengt de identificatie oe
slachtoffers groote moeilijkheden med. Ook ae
benoodigde formaliteiten nemen meer tijd in
beslag dan aanvankelijk werd gedacht.
Voorts wordt ovorwogen een actie tot scha
devergoeding in te stellen tegen de „Garage
Central de Beudou-Lourdes", die eigenaresse
van den auto was -waarmee het noodlottige on
geval plaats greep.
Het lijk van den chauffeur is jtot dusver nog
niet gevonden.
De heer Kuypers uit Haarlem is voorloo
pig te Lourdes gebleven.
Weer een toeristen-auto verongelukt
sOp 3 K.M. afstand van Guilaumes (bij
Nioe) is een toeristen-auto met Amerikaan-
sche reizigers in de Var gestort. Zes inzit
tenden werden gedood en 13 gewond. Do
oorzaak van het ongeluk is onbekend.
UIT DE P.ERS,
Eeil Amerikaansche persstem over het
optreden van minister Colijn en de Vlootwet
De New York Times van gisteren had een
lang hbofdartikel::: De Nederlandsche finan
ciën en de vloot, waarvan we hier een samen
vatting geven.
De heer Oolijn, die aan het hoofd van het
ministerie van financiën gekomen is, nadat de
héér De Geer was afgetreden, aldus het blad,
wordt, gezegd evenzeer te streven naar bezui
niging, als naar het bouwen van een vloot en
zal z'n doel niet zonder moeilijkheden berei
ken, al zullen die ook niet zoo groot zijn als
van radicale en socialistische zijde wordt voor
speld. De heer Oolijn is, uit hoofde van de
partij waartoe hij behoort, als vanzelf spreekt,
bjj de socialisten niet gewild, maar dat is niet
zoozeer een reden tot opgewondenheid, als zijn
relaties met de petroleum-industrie, die den so
cialisten aanleiding geven te spreken van een
„olievloot", bestemd om de Nederlandsche en
iHngelsche belangen te beschermen tegen een
Amerikaanschen aanval.
Een dergelijke interpretatie gaat te ver. De
Amerikaansche protesten ter zake van de
Djambi-ooncessie willen toch zeker niet zeg
gen, dat Amerika Engeland den oorlog zou
willen verklaren, om deze velden te krijgen,
als sommige opgewonden Nederlandsche dag
bladschrijvers schijnen te denken. Zeker is de
heer Oolijn niet van die meening. Als een van
de beste koloniale specialiteiten, met lange on
dervinding in bet Verre Oosten, ziet hij voor
uit naar de uiteindelijke autonomie van Oost-
[ndië, onder de Nederlandsché Kroon, hogwel
iet nauwelijks te verwachten is, dat de in
boorlingen in de eerste tientallen jaren daar
toe geschikt zullen zijn.
Ais man van de practjjk weet 'hij dat dp rijke
bezittingen van een klein land aan den ande
ren kant van de wereld niet steeds veilig zijn.
In 1922 en 1913 heeft hij het Nederiandsch
leger helpen versterken, welk leger in den
grooten oorlog de Nederlandsche neutraliteit
heeft beschermd.
Het zou niet onbegrijpelijk zijn als Colijn
inzag, dat in geval van oorlog een Zuidzeevloot
met Soerabaya als basis ook weer andere mo
gendheden ervan zou kunnen laten afschrik
ken Nederland te dwingen partij te kiezen, of,
indien het slimste gebeurde, Nederland in staat
zou stellen partij te kiezen met een soortge
lijk beslissend resultaat als van Roemenië te
Plewna.
Het is waar, er zijn petroleumterreinen in
Nederiandsch Indië en Oolijn en anderen, zoo
wel als het volk in het algemeen, hebben be
lang bij hun behoud. De socialisten zeggen, dat
er geen „volk" is. Het proletariaat heeft niets
te verliezen, dan zijn aanspraken. Maar zelfs
oifder de socialisten zijn er sceptici. Op socia
listische betoogingen ziet men borden s» doe
ken njet bet opschrift: „Welke zijde zal Neder
land kiezen in den komenden oorlog?" Het
zou echter juister zijn te vragen hoe Neder
land uit den komenden oorlog zal blijven, als
deze zich om den Grooten Oceaan afspeelt.
Waarschijnlijk komt er geen 'Zuidzeeoorlog,
h ieder geval is er niets wat wijst op een
Engelsch-Amerikaanschen oorlog over de pe
troleumterreinen op Djambi. Het Viermogend-
ledenverdrag geeft min of meer eern waarborg
dat er geen overhaaste oorlog uit zal breken bij
ongeluk, zonder dat vooraf een poging is ge
daan tot een internationale oplossing van de
aanhangige vraagstukken en geen enkel land
zaf op hol slaan als Oostenrijk en Duitschiand
n 1914. Wat de marineverdragen betreft, be
staat er geen twijfel aan hun beteekenls.
De Amerikaansche maritieme actie zal feite
lijk beperkt zijn tot de wateren oostelijk van
Niemand ontkent meer, dat in economisch
opzicht het bezit van koloniën voor Neder
land van het grootste belang is. Deze over
tuiging is in de kwarteeuw, die achter ons
ligt, inderdaad wel toegenomen. Wellicht
houdt dit verband met het feit, dat, prac
tisch gesproken, ons koloniaal bezit in dien
tijd heeft vergroot. Niet, dat nieuwe deelen
aan Oost- of West-Indië zijn toegevoegd,
maar dat gedeelte van Oost-Indië, waarover
Nederiand's invloed zich thans onmiddellijk
uitstrekt, is aanmerkelijk grooter dan het
was in 1898. Tot op dat oogerihLik had onze
aandacht zich vooral gericht op Java. Wel
had Van den Bosch reeds in het begin der
negentiendie eeuw voor do ontwikkeling van
Suriname gepleit; was bij Baud eene voorbij
gaande belangstelling gekoesterd voor Bor-
neo; bij «üochussen voor Oelebes, bij Lans-
berge voor de Molukken, maar desniettegen
staande bleven de dusgenaamde Buitenbezit
tingen tot aan het einde der 19e eeuw voor
een groot deel terra incognito voor de be
moeiingen van ons bestuur. Het is de groote
verdienste van Van Heutsz geweest, dat hij.
na Atjeh te hebben gepacificeerd, in een
vijftal jaren Gouverneur-Generaalschap' wisn
te volbrengen, dat vrijwel aan alle wenschen
is uitvoering gegeven, die in den loop van
de negentiende eeuw achtereenvolgens me;
betrekking in de buitenbezittingen) zijn ge
uit geworden. Wel was reeds enkele jaren
tevoren een aanvang gemaakt met de uit
breiding van ons gezag over Djambi, Ko-
rindji en een gedeelte van Midden-Sumatra
maar naast de afwerking van hetgeen daar
begonnen was, werd in de genoemde jaren
het overige deel van het eiland in snelle op
eenvolging ondef direct gezag gebracht en
onze invloed, waar die reeds bestond krach
tig versterkt. Op Bali, Soembawa- en alle
Hawai, de Britsche maritieme actie tot de wa
teren bewesten Singapore.
De bepalingen van de te V ashington tot
stand' gekomen verdragen hebben er veel toe
ren aan weerszijden van den Stillen Oceaan
begedragen een goede gezindheid te bevo-de-
zooal niet aan weerszijden van het Kanaal.
De Japansche regeering, onder leiding van
admiraal Kato, handelt eerlijk in den geest van
de verdragen, en de geest van imperialisme in
Japan is klaarblijkelijk aan het verflauwen.
Niettemin is het duidelijk dat de verdragen
Japan den machtigston staat in Azië en de
Aziatische wateren laten blijven, tonininste tot
tijd en wijle Rusland zich zal herstellen.
(Dit zijn de politieke en strategische feiten,
waarop de Nederlanders hun vlootpolitiek moe
ten baseeren. Uit de Haagsche telegrammen
valt af te leiden, dat de Katholieken liet vloot-
ontwerp znllen steunen. In samenwerking met
de anti-revolutionairen kunnen zij het waar
schijnlijk aangenomen krijgen. Dit te doen erl
tegelijkertijd de bezuiniging in de financieels
huishouding haar beslag te doen krijgen, zal
de moeilijkste taak zijn, waarvoor de nieuwop-
getreden minister van financiën zich gesteld
riet.
LAATSTE BERICHTEN.
Deift. Hedennacht omstreeks half 3 zijn
door het vierkeerd omzetten van een wissel
bij het rangeeren bij station Delft twee wa
gons van een goederentrein ontspoord. De
wagons kwamen daardoor voor de hoofdspo-
ren te staan waardoor dezen gedurende den
nacht versperd waren.
De posttreinen tusschen Amsterdam en»
Rotterdam hebben niet gereden. Hodenmoiv»
gen te 7 uur was de weg weer vrij. De eerste
treinen ondervonden nog vertraging. Per-
soonlijke ongelukken kwamen niet voor.
(Londen,. 21 Aug. Uit Tokio wordt gemeld
dat bfj de jongste vloedgolf -op de Noord-kust
van Korea 346 personen werden gedood en
pijn. 1000 vermist.
Groote schade werd aangericht.
WEERBERICHT.
Verwachting: Matige tot krachtige, later
afnemende Z.W. tot W. wind. Betrokken met
regen of onweer later opklarend. Tempera
tuur iets koeler.
GEMENGD NIEUWS.
Auto-ongeluk.
Tilburg, 20 Aug. Toen gisteren de auto
bus der Wavi tegelijkertijd met de stoom
tram in de richting van Loon op Zand reed,
merkte de chauffeur plotseling, dat het stuur
weigerde; de auto slingerde over de tram
rails in de langs den weg gelegen sloot De
tram, die op den korten afstand niet meer
kon stoppen^ greep het achterste gedeelte
van den auto, dat nog gedeeltelijk op de
rails was blijven staan. De autobus werd
daardoor geheel in de sloot geschoven. Van
de 12 passagiers die in den auto zaten, werd
de 19-jarige Wilhelmina Schoenmakers vrij
ernstig aan het hoofd gewond. Alle anderen
kwamen met den schrik, en enkele ontvel
lingen vrij. De auto werd zwaar, beschadigd.
TeL
Door onvoorzichtigheid.
Te Delft is Vrijdagavond omstreeks 9.30
uur mej. van Baaien, wonende Parallelweg
aldaar, op het station der H. S. M. bij het
uitstappen' uit een in beweging zflnden trein
tusschen het perron en een treeplank ge
vallen. Om haar te bevrijden moest' een
stuk uit den treeplank worden gezaagd.
Ernstig aan de 'boenen verwond en inwen
dig gekneusd is zij, nadat een voorloopig
verband was gelegd, naar het gasthuis ver
voerd, waar zij kort daarna is overleden.
De trein had geruimen tijd oponthoud.
De nlet-afgesloten overwegen.
Zaterdag wilde de landbouwer ff'. J. van
den Heuvel uit Beesd den onafgesloten over
weg te Rhenooij bij Leerdam oversteken met
paard en wagen. Plotseling kwam de snel
trein uit Geldermalsen er aan, met het ge
volg dat de wagen aan splinters werd gesla
gen. Van den Heuvel werd er uit geslingerd
en kwam in de telegraafdraden terecht
Vreeselijk verwond 'werd hij naar het zie
kenhuis vervoerd. Het paard werd later in
het dorp opgevangen.
Een botsing.
Zondagmiddag is de D-trein BazelBent-
heAm—Amsterdam bij Munster *>p een goe
derentrein geloopen. Een paar wagens van
den goederentrein werden vernlold. De lo
comotief van den D-treln en èonige wagens
worden beschadigd en uit do rails geworpen.
Tal van ruiten werden vernield, koppelingen
gebroken, zoodat een nieuwe D-treln gefor-
meer Oostelijke gelegen grootere eilanden
werd dit gezag afdoende bevestigd. Celebes
werd in die jaren geheel onder bestuursin-
vloed gebracht, het verwaarloosde deel der
Molukken werd bedacht, op Ceram ons ge
zag bevestigd; daar en op Halmaheira de toe
standen geordend. Op Borr eo werd aan een
langdurig verzet in het midden des ellands
een einde gemaakt, terwijl daarna in den al-
gemeenen toestand in het Oostelijk deel van
het eiland zeer voel verbetering werd ge
bracht. En zelfs Nieuw-Guinea, tot voor kort
bijna voMagen onbekend, werd aan alle zij
den binnengedrongen en onderzocht. Wie
herinnert zich njet de daarheen ondernomen
wetenschappelijke expedities, die mot zoo
schitterenden uitslag werden bekroond!
Niet alleen in dit opzicht is deze kwart
eeuw voor Oost-Indië merkwaardig. Zij is
het ook om do innerlijke stroomingen, die
zich hebben kenbaar gemaakt. Immers, reeds
van de jaren 1910 en daarna dateert do op
richting van de Sarekat Islam; thans S. I.
genoemd, oorspronkelijk in wezen eene gods
dienstige vereeniging, die de algemeen© ver
heffing- van het geestelijk en maatschappe
lijk leven der Inlandscho bevolking ten doel
had. De vraag welke beteekonis aan do S L
diende te worden toegekend, werd in den
loop der eerste jaren verschillende beant
woord; er waren er, die van haar de aan
wakkering tot een Inlandschen opstanc
vreesden. Bij heit uitbreken van dein oorlog
in 1914, toen eenige ongerustheid bestond
over do houding door de Inlandscho bevol
king aan te nemen, .bJeek de laatste beoor
deeling de juiste te zijn. Dat neemt niet weg,
dat de ommekeer, die er daarna in de lei
ding der _S. I. is gekomen, ertoe heeft geleid,
dat zich in 1916,1917 en volgende jaren ver
schillende groepen vormden in de Inland
scho bevolking, gedooltolijk op politiek, ge
deeltelijk op economisch gebied, die wen-
schon van nationallstischen aard uitten. Het
sterkst kramen deze gevoelens tot uiting in
1918, toen in Indië bekend werd, wat zich
hier te lande in do „week van Troelstra" af
speelde. In Mei vah 1918 was overgegaan tot
de opening van den Volksraad, oen advisee-
rend college, gedeeltelijk uit Europoosche,
gedeelelijk uit Inlandscho leden bestaande,
een allereerst begin tot algemeen zelfbe
stuur krachtens het ontwerp, door Minöster
de Waal MalefiJt verdedigd. In den Volks
raad verhieven zich dezelfde stemmen, als
in do dusgenaamde Inlandsche beweging wa
ren waar te nonjen. Gouverneur-Generaal
van Limburg Stirum, wiens beleid zich wel
kenmerkend onderscheidde van dat van zijn
voorganger, don heer Idenburg, achtte het
noodzakelijk om aan dezo stroomingen toe
te geven; deed beloften tot herziening van
de Indische Staatsinrichting iin democrati-
schen zin, -die dioor de Regeering in het moe
derland niet geheel werden bekrachtigd. De
herziening der Indische staatsinrichting dan
ook, thans aan de orde voor afwerking, be-
vrodigt niet degenen, die autonomie van Ne-
(lorlandsch-Injdië op haro plaats achten.
Daartegenover staan tal van kenners van het
leven der Inlanders, die meenen, dat Indië
nog geenszins rijp is voor zelfbestuur; an
deren weer die erop wijzen, dat de Inland
sche bevolking van ons uitgestrekt Oost-In
disch bezit geenszins een eenvormig bestand
deel uitmaakt en die pleiten voor eene
Staatsinrichting naar collectiviteiten. Wat
uit deze wisseling van meeningen zal te
voorschijn komen, is moeilijk te zeggen. Wel
staat vast, dat de dusgenaamde Inlandsche
beweging een verschijnsel is geworden,
waarmede rekening valt te houden. De ra-
Verhaal van een Fransch ooggetuige.
Vergelijkt onze prijzen en kwaliteit.
Wij zijn 20 °/0 goedkooper
en brengen de grootste keus,
In modprne kleuren.
met zijden voering, (B20)
Tot dusver 16 lijken gevonden.
