Mking VERLOTING
marine-cantine
Kleine Advertentiên
l
!i
gj
Jachtveld gevraagd.
betrekkingenI
WINKELJUFFROUW
Advertentiên.
HELDERiS JEMENGD KOOR.
Or. C. W. BQTTEMA, Arts,
NUTSSPAARBANK.
DIVERSEN
TE KOOP
TE HUUR
meerd moest •worden. Deze ia in plaats van
om 6 26 min. Zondagmiddag eerst des
nachts om 2 u. 10 min. te Oldenzaal aange
komen. Enkele reizigers werden licht ge
wond.
Een te Hoogezand ontdekte herplaats van
spiritus bevatte ongeveer 11,000 L. van meer
dan 90 pet. Aan accijns zou hiervoor moe
ten worden betaald ongeveer 60,000.
Postduivensport
INGEZONDEN.
Fock niet zonder zorg beschouwd; intus-
ÜIT DEN OMTREK
Brand te Callantsoog.
Zondagmorgen verbrandde te Callantsoog
de bakkerij van de Wed. van Delft, vroeger
bewoond door den heer Baken. De stevige
wind deed de pogingen tot blusschen mis
lukken, zoodat totale vernietiging het ge
volg was. De nabij gelegen perceeleni ble
ven behouden. Oorzaak onbekend.
Julianadorp.
Behagen.
Zoon van
W. J. M. SCHOUTEN en
H. C. SCHOUTEN-
OE BESTE.
HOOFDPRIJZEN:
Eiken DINSDAGavond
CONCERT
is van 23 Augustus tot 10-
Sept. NIET te consulteeren.
Aangifte voor
de Bevolking-Registers.
(gevraagd, te koop, te huur
enz.), van 1-4 regels 40 ct.,
elke regel meer 10 ct. Aan
ons Bureau te bevragen of
met brieven 10 cent extra.
De Directie van genoemde Spaar
bank brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat, ingaande 1 September
1923, de Spaarbank, in verband met
de bepalingen van de pensioenwetten
1922, bij het begin van elke maand
geen grooter voorschot op het pen
sioen kan verleenen dan een twaalfde
gedeelte van het pensioenbedrag.
HUWELIJK.
AANGEBODEN.
AANGEBODEN.
Het behoeft geen betoog, dat er nauw ver
band bestaat tusschen de moederlandsche
(Wordt vervolgd).
Smokkelarij.
Bij do gohoadon provinciale' wedvlucht van Ot-
ti«nioa worden door onderstaande loden van Hol
lands Noordpunt do volgende prijken behaald:
r? too" o121^ 167e' Nahbeling
17e, 64e, 140e, 188e en 3e Derby; O. Puhl 20o,
186o; 'Poters 26e, 27o, 96e, 156e,
im8* itw°' oL^ïv?611 «0e» Polkors 84e,
109e, 194», 214e, 229e; J. Rieaaora 42e, 123e, 230e
»n 25e Derby; J. v. Doom 43e, 122e; K. de Klerk
50e, 51e; W. Dienaar 62e, 125e; H. L. Mulder
102e, 104e, 144o; Spiekman 105e, 170e, 200e; K.
Holte 116e, 117e en 23e Derby; C. Bals 118e,
128e, 146e; J. v. d. Brondo 126e, 169o; W. Jans
130o; v. d. Giezen 142e, 224e; A. Vos 164e, 187e,
226e S. 6jeh»lliag»r 221e priji
Er waren in concours 1262 duiven. De eerste
duif bereikte een snelheid van 1122 Meter por
minuut, wel geen reooTd, maar toch heel wat.
Del volgende wedvlucht provinciaal Charleroi
werd als volgt vervlogen: J. M. Petera 5e, 7e,
111e, 112e, 199e; F. Schotten 6e, 11e, 12e, 65e,
99e, 120e; J. Nebbeling 16e, 50a, 66e; C. Cheret
17e, 76e, 85e, 178e 203e; H. L. Mulder 19e, 100e;
C, Buis 22e, 196; W. Jan 25e; A. Vos 32e; K.
Holte 35e C. Puhl 73o, 154è, 176e 213e; K. de
Klerk 87e, 139e; W. Dienaar 91e, 96e, 106e, 198e;
A. Felkers 102e, 125a, 180e, 191o; v. d. Giezen
121e, 157e; v. dl Brand» 132e, 179e prijs.
Ziehier het resultaat van Charleroi. Er waren
in concours 1102 duiven gelost 1.40 uur n,n>., de
eerste vogel bereikte een snelheid vani 1002 JU.
per minuut. i
Zondag j.1. werd gevlogen Chimay (België),
afstand 330 KAL In concours waren voor onze
vereenigmg 168 vogels. De duiven zouden oor
spronkelijk gelost worden 7 uur tjb, maar op
het telegram stond: half negen, W. wind, goed
weder, zoodat de eerste vogels even veor 3 uur
werden geconstateerd. De prijzen werden als
volgt, behaald: J. v. Doom lo en 10e; C. Puhl 2e;
A. Vos 3e, 14e; J. M. Peters 4e, 6e, 8e; v. d.
Giezen 5e; K. de Klerk 7e, 12e; K. Holte 9e;
v. d. Brand» 11e, 15e; J. Nebbeling 13e, 16e prijs.
Laatstgenoemde liefhebber had beslist een
len prijs verdiend maar door stilvallen van zijn
klok kreeg bij er maar 21 minuten bij, zoodat
hij 12 plaatsen opschoof, voor hem niet pleizierig
maar de volgende (keer beter opgelet, misschien
haalt hij dan zijn schade wel in.
A.s. Zondag wedvlucht van Pont St. Maxence,
afstand 435 K.M., de laatste voor de jonge vogels
en dan is ook dit weer afgeloopen, daarna tot
slot nog 4 afdeel ingsconooursen, waaronder de
veel 'besproken Pleynesvlucht van Quivrain.
P. P. O.
Aan de Redactie
van de Heldersche Courant.
Geachte Redactie.
Verzoeke beleefd eenige ruimte in Uw blad
te willen afstaan voor 't navolgende, waarvoor
bij voorbaat mijn hartelijken dank.
Waar telkens weer van zekere zijde een val-
sche voorstelling wordt gegeven inzake de
vlootwet, zij het mij vergund de aandacht te
vestigen op 't geen de heer De Geer, Minister
van Financiën, dienaangaande zeide in de zit
ting van 21 Maart 1922, in antwoord op een
interruptie van een der Tweede Kamerleden.
„Ik wil op die opmerking, aldus de Minister,
die alle rede mist, nu wel eens ingfan. Het is
uit meetingtechnisch oogpunt, wellicht juist
om die 300 millioen, die ik hier hoor noemen,
telkens aan te voeren, maar concrete betee-
kenis heeft dit niet. De Minister van Finan
ciën beeft er niets aan, al wordt morgen de
Vlodtwet ingetrokken. Dat geeft geen cent
meer in de schatkist. Die 300 millioen is een
kapitaalsuitgave voor Nederland en Indië,
waarvan 99 millioen komt voor rekening van
Nederland en dit bedrag is eenvoudig ge
kapitaliseerd wat men ook nu jaarlijks voor dit
doel uitgeeft. De jaarlyksche annuïteit zal nog
iets minder zijn dan het tegenwoordig bedrag.
Voor Indië beteekent de Vlootwet hoogere
kosten, vooral in verband met de daar in te
richten steunpunten, maar voor ons land be
teekent zij niets anders dan regel stellen op
de tegenwoordige uitgaven, het daarheen lei
den, dat men niet lukraak uitgeeft voor nieuw
materieel, terwijl men ten slotte niets dan oud
roest heeft. Veie malen is vroeger van zeer
onderscheiden zijden gezegd: er moet meer
continuïteif komen in de aanschaffing, er moet
een vast plan gemaakt worden, waaraan een.
opvolgend Minister gebonden is: eerst dan krij
gen wjj voor ons geld iets, dat waarde heeft.
Tot dusverre ging de aanbouw stelselloos en
telkens hadden wij oud roest. Nu is de be
doeling van de Vlootwet om te maken, dat wij
dioale ooncentratie, die thans de extremis
tische elementen vereenigt, schijnt meer
kwaad dan goed te doen; Boedi Cetomo, de
vereeniging van Javaanschen adel, schijnt
eene onverwachte zwenking naar links te ma
ken. Dat eene zekere opleving van de na
tionale ged achte zich in. Indië doet gevoelen,
valt niet te weerspreken. In dlit verband dient
herinnerd, dat gedurende 'deze kwarteeuw
meermalen de wensch el jjkheid is betoogd,
laatste door Gouverneur-Generaal Van Lim
burg Stirum zelf, dat de Koningin Hare Ko
loniën zou bezoeken; de verwezenlijking van
dezen wensch is tofr dusver o$ financieele
bezwaren afgestuit.
Het economisch beeld, dat Indië vertoont,
is een geheel ander dan aan het begin dezer
25-jarige periode. Wel hadi men toen de
eereschuld-theorie van Van Deventer vrijwel
aanvaard; men erkende dat Indië niet meer
mocht dienen als middel om aan het moeder
land groote batige saldi te bezorgen. Maar
er was nog geen eigen Indische financieele
politiek; deze is eerst later gekomen. En zelfs
heeft het geduurd tot tijdens den oorlog,
voordat de eerste eigen Indische leening
overigens met succes, werd geëmitteerd. De
ontvangsten en uitgaven voor Indië, die in
1900 resp. bijna 125 en ruim 146 millioen
bedroegen, waren reeds in 1912 tot resp.
270 en 269 millioen gestegen, maar We
ven dus in evenwicht. Dit evenwicht van in
komsten en uitgaven is in de periode dat
Gouverneur-Generaal aan het bewind was,
sterk verbroken; de begrooting b.v. over
1920 liet een nadeelig saldo van ruim 150
millioèn, die over 1921 van ruim 130 mil
lioen. De schuld, ten name van Tndie, is dan
ook tot 1200 millioen gestegen. De finan
cieele toestand werd bij het aanvaarden van
het Gouverneur-generaalschap door mr.
voor het geld, dat wij voor de Marine uitgeven,
iets van waarde krijgen. Het kost geen cent
meer op de begrooting.
Ik zeg dit niet om de Vlootwet te verdedi
gen. De Heeren mogen er tegen aanvoeren
wat zij willen, en hoe meer er op besnoeid
wordt, hoe liever het mij als Minister van
ïjinanciën zal zijn."
Ziehier breedvoerig toegelicht, dat de Vloot
wet in onze financiën geen verandering
brengt.
De heer De Geer merkte dan ook verder op,
dat als de Minister van Financiën overweegt,
hoe het budget sluitend is te maken, de in
trekking van de Vlootwet hem geen cent op
brengt. Intrekking van de Vlootwet zou, wat
Nederland aangaat, beteekenen voortgaan op
den ouden voet, d.w.z. veel verspilling van
geld.
W. Ttf. Kramer.
Koningdwntr. 10.
Ajs. Woensdagavond geeft het harmonie-
korps „Kunstzin" een concert in het plant*
soen te Julianadorp.
Wielingen, 20 Augustus 1923.
Een opgeschoten knaapje van den heer Alb.
de Wit van Vatrop werd j.1. Zondag in de hoofd
straat te Hipp. bevangen door een duizeling en
viel vlak voor een passeerende paard en karvan
den heer D., zoodat het wiel over zyn hoofd
ging. Met behulp van den aldaar surveilleer
de ryksveldwaahter werd de knaap met de
bewuste kar direct naar de woning van Dr.
Piccardt vervoerd, welke een kaakbreuk con
stateerde. Nadat de breuk door den dokter
behandeld was, werd .de knaap per auto naar
zijn ouders gebracht. De bestuurder der kar
bleek in dezen geen schuld te hebben.
Major von Mtlldner, de adjudant van de
voormalige Duitsche Kroonprins, welke om ge
zondheidsredenen voor 2 maanden naar Duitsch-
land ia geweest, is thans alhier teruggekeerd.
Naar wij vernemen, is de bouwplaats De
Drinkbeker in polder Waarde Nienwland en
groot ongeveer 14 H.A., by inschrijving voor
den t\jd van 5 jaar verhuurd aan den heer
Adr. van der Welle alhier. De plaats behoort
aan de fam. Maats te Nieuwe Niedorp en was
in huur by den heer. H. C. Kooy.
De vereeniging „De Luchtpost", te Schagen,
hield Zondag een oefeningsvlncht met 29
jonge duiven van Weesp. Om 8 uur te Weesp
losgelaten, waren na 1 uur 5 minuten en 1 uur
15 minuten 25 duiven op de til terugenkele
minuten vóór 4 uur was de laatste duif binnen.
Op 26 Augustus wordt een wedstrijd gehouden
met jonge duiven van Utrecht om verschil
lende prjjzen. De vereeniging is van plan één
of meer stamboeken van de begte vliegsters
aan te leggen, om dan daarvoor broedeieren
beschikbaar te stellen.
De 1ste prijs, een motorrijwiel, merk „Indian",
in de verloting te Julianadorp, viel in de
collectie van den heer A. Jongejan, te Schagen.
De gelukkige winnaar was de heer J. Bas,
te Schagerbrug.
Tegen Zondag 19 Aug. was door Sparta I,
te Schagen, een seriewedstrijd om een zilveren
beker uitgeschreven, waaraan, behalve door
Sparta, deel werd genomen door Ulysses I,
van Haarlem, Holl&ndia IH, van Hoorn en
V. A. F. C. II, van Alkmaar. Eerst speelde Hol-
landia tegen V. A. F. C., met afwisselend gevolg,
zoodat de partijen na een uur stonden op 1-1;
toen werd een tijdverlenging van 2 maal 7J
minuut rust toegestaan, waarna de stand 2—2
was. Ten slotte besliste het lot in het voordeel
van- V. A. F. C. De partij yan Sparta en Ulysses
was zeer spannend. Na een uur stonden de
spelers pp 22. Toen werd eene verlenging
van 2 maal 7+ minuut rust gegeven, in welken
tijd de stand kwam op 3—2, in het voordeel
van Sparta. De tyd voor den eindstrijd ontbrak,
Op 26 Augustus zullen Sparta en V. A. F. C.
dien spelen. Eene aardige verrassing was
Sparta door de Haarlemsche vereeniging be
reid. Als een bewijs van vriendschap en
tevens voor de aangename herinneringen, die
Schagen en het Spartaterrein by Ulysses had
den achtergelaten, werd aan Sparta een bloe
menhulde gebracht.
tusschen heeft zich. ook in Indië hot parool
der bezuiniging doen hooren en schijnt men
op den goeden weg om in 1925 een sluitend
budget te krijgen. De vraag of al don niet
onder het Gouverneur-generaalschap van
Limburg Stirum te royaal is geleefd; te veel
is voldaan aan wenschen, op zichzelf hoogst
nuttig, zeer te verdedigen, maar alleen dan,
wanneer de daarvoor noodige middelen be
schikbaar zijn, is nog steeds eene strijdvraag.
Di't dient erkend, dat deze 26-jarige periode'
aanleiding heeft gegeven tot een drital zeer
merkwaardige Gouverneur-Generaalschap
pen :die achtereenvolgens van Heutsz, van
Idenburg en van Van Limburg Stirum, ieder
op zichzelf, wel geheele verschillend als die
der consalideering bekend staan.
/De beteekenis van de Koloniën voor Ne
derland is eene geheel andere geworden dan
die in de zeventiende eeuw. Toen hadden
wij scheepvaart op alle landen en het in de
scheepvaart op Indië geïnvesteerde kapitaal
was slechts een gering gedeelte van ons al
dus totaal geïnvesteerde kapitaaL Maar in
de negentiende eeuw zijn wjj begonnen met
cultures en nijverheid in Indië, en in deze
kwarteeuw is de uitbreiding daarvan krach
tig voortgezet. De suikercultuur, die in 1884
hare algemeene crisis doormaakte, kwam,
mede tengevolge van de in 1902 te Brussel
gesloten Suikereoncentie (die een einde
maakt aan de bevoorrechting van de beet
wortelsuiker) tot financieele bloei; 1920 was
haar topjaar, waarnaar men de baten dezer
industrie niet altijd mag beoordeel en. De ta
bakindustrie in Dell breidde zich uit; thee,
koffie, kina en nieuwe cultures namen toe.
De petroleumindustrie kwam onder leiding
van de in 1890 opgerichte Koninklijke; aan
deze maatschappij gelukte het onder de led-
ding van Detering' zich tot een concern van
wereldbeteekenis te verheffen. Om een be
Afe. AQl-Alte-AIA -tig „Ito „Ito
Den 2en Sept. hopen onze
geliefde Ouders,
J. F- J. VISSER
en
C. VISSER-LOOVENSTIJN,
hun 12'/2-Jarige Echtvereni
ging te herdenken. Dat zy
nog lang gespaard mogen
blijven, is de wensch van
hun liefhebbende Kinderen
SIENTJE en JANTJE.
Helder, 21 Augustus 1923.
Kuiperdwarsstraat 11.
Geboren
FRANCISCUS HENDRIKUS,
de Keuuing.
Helder, 20 Augustus 1923.
Spoorstraat 1. (S Io)
Geboren
ADRIAAN PIETER,
loon van
A. P. DE WIT en
C. DE WIT—de. Boer.
Van Hogendorpstraat 15.
Myn hoogsten dank voor de
bloemenhulde en het vele bezoek
ontvangen by het openen van
myn- zaak Café en Lunchroom
,,'t Centrum" Keizerstraat 23.
Steeds aanbevelend,
O 8) ALEX. SCHENKELS.
Voor de zeer vele blyken vsin
deelneming, betoond by het
overlijden van onzen geliefden
Eehtgenoot, Vader, Behuwd-,
Groot- en Overgrootvader, den
Heer JAC0B VAN BREDER0DE.be-
tuigen wy onzen hartelijken dank.
Familie v. BREDERODE.
Molengracht 10.
L'
o rAlrittTOCOOMg
ÏRES VIEILLE
Morgen (Woensdagavond)weder
aanvang der ropetitie's.
Aller opkomst verzocht.
HET BESTUUR.
3038. 1. Hoofdprijs Indian Scout.
897. 2. Heerenrijwiel.
2581. 3. Damesrijwiel.
3693. 4. Naaimachine.
1313. 5. Heerenrijwiel.
6788. 6.
5428. 7. (B 26)
6479. 8. Naaimachine.
5843. 9.
7269.10. Regulateur met Gongslag.
5611. 11. Massief Qouden Collier
met hanger.
DANKBETUIGING.
Ondergeteekende betuigt hier
mede zyn hartelijken dank voor
het cadeau hem door de fam.
Ringelbeeg aangeboden, voor
het redden van haar dochtertje
uit het Werfkanaal.
JOH. BAIS.
DANKBETUIGING.
Langs dezen weg betuigen wjj
onzen hartelijken dank aan de
Heeren Bakker, Nebbeling en
Mastenmaker, voor het redden
van ons Dochtertje JANE.
N. PRINS en Echtgeneote.
Zuidstraat 48.
I!
van de STAFMUZIEK,
van 8 uur tot 9.30 uur.
BIJ gunstig weer In den tuin.
De Cantine-Commissie.
uitsluitend voor
Huid- en Geslachtsziekten,
Burgemeester en Wethouders
der gemeente Helder brengen,
voor zooveel üoodig, den inge
zetenen in herinnering:
A. dat zy, die zich in deze
gemeente komen vestigen, hier
van binnen veertien dagen ter Se
cretarie der gemeente moeten
doen blijken, door overlegging
van een getuigschrift van woon
plaats-verandering (verhuisbil-
iet), of andere dooi; de politie
deugdelijk verklaarde papieren.
B. dat zij, die de gemeente
verlaten, een getuigschrift, als
bovenbenoeld, behooren op tc
vragen.
Overtreding der bepalingen
wordt gestraft met hechtenis
van ten hoogste veertien
dagen of geldboete van
ten hoogste honderd gulden.
C. dat v£m de verhuizing
binnen de gemeente binnen
veertien dagen moet worden
kennis gegeven ter Secretarie,
met aanduiding van het per
ceel, dat men verlaten en het
welk men; betrokken heeft.
Het niet naleven der bepaling
wordt gestraft met geldboete
van ten hoogste eengulden.
Helder, Aug 1928.
Nette Juffrouw vraagt
WASSCHEN aan huls.
Adres: Bureau van dit blad.
Een juffr.ouw vraagt een net
te KOSTGANGER.
Brieven onder Nr. 618, Burean
van dit blad.
Kost en Inwoning aange
boden met vrije KAMER voor
Juffrouw. Billyken prys.
Brieven onder Nr. 619, Bureau
van dit blad.
Dame.nietonbemiddeld, wenscht
kennismaking met Heer liefst
Loods, te Helder, om na weder
zijde goedvinden een huwelyk
aan te gaan.
Brieven onder Nr. 617, Bureau
van dit blad.
Aangeboden een net KOST
HUIS, voor 2 of 3 personen of
SLAAPKAMER vóór idem.
Omtrek Hoofdgracht
Adres: Burean van dit blad.
2 nette COMMENSAALS
gevraagd, huiselijk verkeer,
rii.- per week.
Adres: Wed. PETERS,
2de Vroonstraat 18.
Pension WELLENS heeft half
September 2 chlquo gemeu
bileerde KAMERS disponibel.
Zeer geschikt voor een getrouwd
paar.
Adres: Weststraat 45.
Te huur aen gemeubileerde Voor
kamer en een Slalpkamer,meteen
mooi uitzicht, voor echtpaar of
dame alleen. Billijke prys.
Adres: Bureau van dit blad.
Gem. SLAAPKAMERS en
een ZIT-SLAAPKAMER te
te huur, m. o. z. PENSION.
Adres: Nieuwstraat 27.
Welke Huisheer heeft WONING
voor gezin zonder kinderen,
(Ryksambt.). Huurprijs f250 tot
f400. Brieven te adresseeren:
De Wetstraat Nr. 11.
Flink HUIS te huur gevraagd
niet recht van koop.
Brieven onder Nr. 615, Bureau
van dit blad.
Inlichtingen en prospectie
omtrent brandassurantie gevraagd.
Brieven onder Nr. 614, aan
het Bureau „van dit blad.
WEGGELOOPEN san wit met
muiskleurlge KATER. Tegen be
looning terug te bezorgen:
Langestraat 100.
Ter leen gevraagd
f 250.terug betaling f 275.—
voor den tijd van zes maanden,
door solied persoon, met gedeelte
eigen huis op lsten stand.
Brieven onder No. 620, aan
het Bureau van dit blad.
Liefst Duinjacht op Texel of
In Noord-Holland.
Brieven met volledige inlich
tingen v. d. KUIJP's Adverten
tie-Bureau,' Kepplerstraat 149,
Den Haag.
PIANO- en ORGELLES.
Nog eenige LESUREN tey
beschikking.
Adres: Loodsgracht 42.
H^^ANGEBODENJH
Ter overname aangeboden
mooie PATHÉFOON, met 24
nummers. Haastnog niet bespeeld
voor halven prys f 45.—.
Adres: Boekh. EGNER,
Keizerstraat 37.
Gevraagd een net DAG
MEISJE, niet beneden 16 jaar.
Adres: Spoorstraat 106.
gevraagd, welke eenigszins met
het vak is bekend.
Adres: „De Rookende Ame
rikaan", Spoorstraat 37.
Mevrouw AVENARIUS-Duys,
Stationstraat 9, vraagt een flinke
Dag-Dienstbode.
u
g
Te huur een Bovenhuis en
3 nette Kostgangers gevraagd.
AdresSpoorgracht 39, Café.
Zit-Slaapkamer of Slaap
kamertje te huur in stil gezin,
vóór Juffrouw of net Persoon,
met of zonder kost.
Adres: Bureau van dit blad.
Te huur ZIT-SLAAPKAMËR, k f 4
per week. Gevraagd groote ZfE-
SCHELPEN, liefst puntig model.
Adres: 2de Vroonstraat 22.
Te koop een geëmailleerd
FORNUIS en een GASLAMP.
Adres: Gasstraat 1.
Te koop een MEISJESFIETl
Spotkoopje.
Adres: Weezenstraat 56a.
Te koop 2 gekleurde VLAQQE-
ST0KKEN met LIJN, 2 groote IN-
MAAKP0TTEN en een HEERENRIJ
WIEL.
Adres: C. J. REIJERS,
Paril Krugerstraat 12.
Te kopp een partij PAK
KISTEN, tegen billyken prys.
Adres: Kanaalweg 63.
Te koop een zoo goed als nieuwe
KINDERAUTO, met electrische ver
lichting en een beste FIETS.
Adres: Smidstraat 5a.
Te koop een Smederij, met
Bovenwoning en Inventaris,
annex Koper-, Lood- en Blik
slagerij.
Brieven onder Nr. 616, Bureau
van dit blad.
Te koop 4 Kippen met Haan,
zilverlakens. Prys f10.—
Adres: Schagenstraat 44.
Te koop een eenmaal gebruikte
Velo WASCHMACHINE met WRINGER
en bijpassend WASCHF0RNUIS voor
de helft van de waarde.
Adres: Electrische Wassch^ry
Breewaterstraat 4a.
Te koop wegens vertrek een
flink BURGERWOONHUIS,
2 jaar oud, NIEUWSTRAAT 66
Te bevragen aldaar.
Te koop
SLACHTKIPPEN.
Adres: A. F ISAKSSON,
Vischmarkt Tel 377
Te koop, omtrek Station, een
net HUIS, beneden suite, keu
ken, bergplaats en tuintje, boven
8 kamers en 2 zolderkamertjes.
Aanvaarding naar verkiezing.
Te bevragenBureau van dit
blad.
Te koop van particulier: een
6 cylinder 5-persoons Torpedo
„Scrips Booth", met 6 dr&adwielen,
nieuwe banden, electrisch licht,
starter enz in zeer goeden staat
Te bevragen:
Garage SCHULMAYER.
ASBEST- en TERNIETPLATENJ
kleur rood of grijs, op de
opgegeven maat te verkrygen.
AdresT. DRIJVER, Diaconiestr.
wijs te geven van die toeneming van de imdua-
trieel-oommerciefle beteekenis van Indiè,
diene, dat de totaal-uitvoer van Ned-Lodie
van bijna 273 millioen in 1903 reeds in
1912 tot ruiin f 588 millioen was toegeno
men; de invoer van 147 tot 400 millioen.
De cijfers na den oorlog Vijzen op eene aan
merkelijk grootere stijging nog van de be
teekenis van de Indische handelsbalans; deze
cijfers zijn echter uiteraard minder verge
lijkbaar. Daartegenover staat, dat van de
zijde der Eegeering niets onbeproefd werd
gelaten om den Inlandschen landbouw te
steunen door voorlichting; de Inlamdsche
nijverheid te verheffen. In dit laatste is men
langzaam en geleideliik reeds geslaagd en
op dien ingeslagen weg wordt voortdurend
voortgegaan. De bewering dan ook, dat In
dië slechts kapitaal-object voor Nederland
zou zijn, is zeker onjuist; de door Nederland
in deze kwarteeuw gevoerde koloniale poli
tiek is er eene, die de vergelijking met elke
andere koloniale politiek ten volle kan door
staan, ook in dit opzicht, dat al het mogelijke
wordt gedahn om do Inlamdsche bevolking
to steunen-
Een minder voorspoedig beeld leveren de
West-Indische bezittingen op. Ondanks alle
daarvoor in het werk gestelde pogingen; on
danks credieten, daartoe verleend, is Suri
name nog geenszins een troetelkind te reke
nen; Ourngao maakt ook veelal moeilijke tij
den door, al wijzen daar de laatste jaren in
betere richting. Intusschen mag wel dit ge
constateerd worden, dat, hoorde men in den
aanvang der negentiende eeuw het denkbeeld
opperen van verkoop van onze West-Indische
bezittingen aan Amerika, zoodanige stem
men thans niet meer en zeker niet met in
stemming worden gehoord.
handel en nijverheid en de cultures en de
nijverheid in indië. Immers, groot is het aan
tal bankinstellingen, rechtstreeks geïnteres
seerd in Indische cultures; groot is het aan
tal industrieele ondernemingen, dat omhoog
is gegaan tengevolge van bestellingen uit
den Indischen hoek. Toch is niet deze ver
houding van do koloniën, tot het moederland
het meest .keninerkende verschijnsel in de
ontwikkeling van onzen handel én speciaal
van onze industrie in deze kwarteeuw. Men
kan daarbij voorop stellen, dat in 1898, Ne
derland zoowel als geheel de overige we
reld een tijdperk van welvaart en voorspoed
doormaakte, nu en dan onderbroken door
eene economische crisis, door eene tijdelijke
malaise, die in het voortbrengingsproces niet
ders is te verwachten, maar toch in het al
gemeen een tijd, die tot economische gerust
heid alle aanleiding gaf. De bloei van den
Nederlandschen handel valt uit de cijfers
van de tot 1917 overigenè vrij gebrekkige
handelsstatistiek wel eenigszins op te ma
ken; was toch in, de periode 1897 tot 1901 het
jaarlyksch gemiddelde van den algemeenen
invoer 24.847.000.000 KG. dit blijkt in 1913
toegenomen tot 60-489.000.000 K.G.; de uit
voer op gelijke wijze van 4.488.000.000 tot
13.135.000.000 K.G. De. handel in hout en gra
nen, in gerst en in oliezaden maakte uitne
mende tijden door, terwijl allerwegen het
handelsgebied zich verruimde zoowel wat de
landen, waarmede handel gedreven werd als
de producten, waarin deze handel gedreven
werd, aangaat. Deze toenemende handel gaf
aanleiding tot eene steeds vermeerderende
industrie; het moge waar zijn, dat Nederland
in zijn oorsprong meer een oommercieele dan
een industrieel land is, en dat de aanwezig
heid van een sterk ontwikkelden landbouw
daartoe mede leidt, niet ontkend kan worden,
dat sedert 1880 de nbverheid in Nederland
zich krachtig-heeft ontwikkeld. Dit in de
allereerste plaats op het gebied van den
scheepsbouw, zulks tengevolge van de aan
merkelijke toeneming van het scheepvaart
verkeer. Nederland bood eenzelfde'beeld als
het in de zeventiende eeuw reeds te zien gaf.
De machine-industrie ontwikkelde zich ver
volgens op krachtige wijze; werken vair wa
terstaatkundigen aard maakten1 de oprich
ting van tal van fabrieken noodig; de uit
breiding der electro-techniek insgelijks.
Twente, het land der katoenindustrie, aan
vankelijk door Koninklijk voorbeeld op een
zwak schijnend en bodem geplant ontwikkel
de zich tot-eene zeer bloeiende en zeer krach
tige industrie; de woinijverheid bleef hare
beteekenis voor het grootste gedeelte behou
den; de mijnindustrie in het Zuiden van Lim
burg kwam op. De stroocartonnage in Gro
ningen leidde tot de oprichting van tal van
fabrieken; margarine werd in ons eigen land
geproduceerd; de oacao-nijverheid ontwik
kelde zich; de beetwortelsuikerindustrie werd
ook hier te lande aangevangen. De chemi
sche industrie is nog in een beginpunt van
hare ontwikkeling. Nevens allo industrieën
bloeide het oude bedrijf der vlsscherij, ge
durende dén oorlog zelfs met ongekend»
kracht. Te Eindhoven richtten de heeren
Philips hunne gloeilampenfabriek, thans
door geheele de wereld vermaard, op. Namen
als die van Stork, Van Kempen, Jurgens,
Van den Bergh, Scholten, Van Heek, behoo
ren tot de leidende namen in ons land. Een
concern van Kröller in Rotterdam is wellicht
eenig voor een klein land als het onze; op
allerlei nieuw gebied ontwikkelden zich de
groote en kleine inrichtingen, die al spoedig
vermaardheid verkregen tot ver buiten de
grenzen.
