GEMENGD NIEUWS.
NEDERLAND IN 25 JAREN.
1898—1923.
Een motorrijder gedood.
Moord.
De Bella Donna-verg! ftlglng.
Geheimzinnige verdwijning te Goor.
Ontploffing te Rotterdam.
Diefstal van steungeld.
Iloodelijk ongeval
Garage uitgebrand.
Auto-ongeluk ln Oostenrijk, twee
Nederlanders gewond.
De dlamantendiefstal te Antwerpen.
INGEZONDEN.
De krankzinnigenverpleging ln
Noord-Holland.
SPORT.
Voetbal.
-zwarters, een donker voorwerp, te onderschei
den. De „Java" stopte. Ze dreef aan stuur
boordzij af en juist naar „het donkere voor
werp" toe. Er bleek een man op wrakhout in
zee.een lijn kon hem worden toegeworpen
en ze werd gelukkig gegrepen ongehouden kon
de drenkeling binnenboord worden getrokken.
Het was kapitein Gardin van de „Klöpfel",
die zes uren achtereen op een paar stukken
wrakhout op zee had gedobberd, nadat zijn
schip in een vliegenden storm vergaan was.
Den geheelen nacht bleef de „Java" in den
omtrek kruisen op zoek naar de 41 man, die
tot de bemanning van het s.s. „Klöpfel" be
hoorden. Niets en niemand werd meer gezien.
Toen de dag doorbrak werd geen beter re
sultaat bereikt. De „Java" bevond zich toen op
43 55 gr. N.B., 5.3 gr. O.L., haar kruistocht
zette ze voort, vruchteloos, 31/» uur achtereen.
Wel kwam rüen wat wrakhout, ongetwijfeld van
de „Klöpfel", tegen, wat planken en zoo, maar
van schipbreukelingen geen spoor.
Tegen vijven in den -ochtend besloot de
schipper naar IJmuiden terug te keeren om
kapitein Gardin, die vrijwel uitgeput aan boord
was gehaald, aan wal te zetten.^
Kapitein Gardin, die reeds van de ergste ver
moeienis was bekomen, vertelde ons, dat hij
Woensdagochtend om 9 uur met een lading
kolen van Huil met bestemming naar Bremer-
hafen vertrokken was. Op de Noordzee stond
een zware storm uit het Westen. Doch zijn
schip, de Duitsche vrachtstoomer „Klöpfel"
van 6000 ton, van de reederij Friedr. Krupp te
Rotterdam, onderdeel van Krupp in Essen, liep
goed. Ter hoogte van het eiland Borkum, doch
niet in het zicht van land, sloegen geweldige en
ontstellend zware stortzeeën de achterluiken
stuk. Om halfvjjf Donderdagmiddag waren de
ruimen volgeloopen. S.O^.-radioseinen werden
rondgezonden, o. a. naar Rotterdam (dit sein
werd, naar wij vernemen, ook hier ontvangen,
kort na hetzelfde sein van de „Koeffa". Red.
Held. Ort.), maar niets werd gehoord in ant
woord op die hulpkreten. -
De twee sloepen aan bakboord werden on
middellijk, zonder dat nog iemand gelegenheid
had er in af te dalen» weggeslagen.
Het schip maakte zwaar slagzij.
Kapitein Gardin bleef op de brug. -
Aan stuurboord gelukte het een boot te wa
ter te krijgen, 22 man van de 42 gingen er in,
doch de boot trof het lot van te kapseizen, maar
de mannen kregen haar weer in den juisten
stand, hoewel ze vol water stond. En opnieuw
de 22 man in die boot.de sloep dreef af
Meer en meer helde de „Klöpfel" naar bak
boord over.
De kapitein zag, dat ze niet meer te behou
den was. Hij gaf de rest der bemanning last,
daar het onmogelijk bleek nog een boot te vie
ren, in het water te springen, de eenige, zij
het,geringe kans nog op redding. Hout, plan
ken, zwemvesten en boeien werden hen toe
gegooid om zich drijvende te houden.
Om 5 uur bevond alléén de kapitein zich nog
op zijn schip.
Snel ging het onder.
Toen sprong de kapitein van boord, een
zwemvest om, onder beide armen een plank
om drijvende te blijven.
De zuiging van het zinkende schip trok den
kapitein mee naar onderen, maar gelukkig had
hij goed ingeademd, en hij kwam weer boven;
niets viel' er van zijn schip meer te zien, gansch
en al ondergegaan was het in de golven.
Kapitein Gardin bleef drijven, hij sprak -nog
met lotgenooten, maar die dreven snel weg,
verre uit het gezicht.
De kapitein bleef drijven, enkele meters
plank waren hem tot steun.
Om 6 uur voer een stoomschip voorbij.
Een glimpje van hoop, dat ras doofde, want
het schip ging voorbij, merkte niets.
Van de uitgezette reddingsboot zag kapitein
Gardin niets meer. De avond viel en hij wor
stelde nog uren achtereen -tegen den dood, die
trok en trök. Huizenhooge zeeën namen hem
op, in ravijnen, diepe waterdalen verzonk hij.
Telkens wierpen monsterachtige golven hem
omhoog, hij beschreef dan salvo's; telkens weer
opnieuw greep het water met zijn geheime for-
sche kracht hem in den rug en smeet hem om
tot weer meer salto's. Hij zag de maan opko
men. Nu en dan verdween ze achter lugubere
wolken. Gardin bleef drijven. Lichaamskracht
en geestkracht hielden hem helder van geest en
plots tegen half elf: een wit licht vooruit.
.Zou het een trawler zijn?
Gardin zwom wat naar rechts, hield vol,
zwom verder naar het schip toe en> tegen twaal
ven was hij niet meer te ver af om te kunnen
roepen. Schreeuwen tegen den bulderenden
storm op. Na uren en uren in zee te hebben
gelegd'. Hij geloofde 't nog hoogstens een uur
te kunnen uithouden. En ja, zijn stem was ge
hoord, want de stoomfluit weerklonk en Gardin
begreep. De treiler voer rond en kwam -Gardin
langszij, en hij was gered. Gered door de dap
peren van de „Java".
De „Java" stond ook reeds flink vol water,
dat bemerkte kapitein Gardin reeds spoedig,
was zelve slachtoffer van het zware stormweer.
Over zijn redding en de behandeling aan
boord- van de „Java" bleek kapitein Gardin vol
lof te zijn. Terecht!
Gezagvoerder Theodor Gardin is 42 jaar oud
en afkomstig uit Essen a. d. Roer. Voor hem
staat het vast, dat de overige 41 koppen van
zijn bemanning, allen Duitschers op één Zwit
ser na, allen verdronken zijn. Diep greep het
geval hem aan. En zijn eigen redding kwam
hem onbegrijpelijk voor.
V.
Viel er iin deze 25 jaren algemeen opge
wekt leven te constateeren, onderbroken voor
een deel, vernietigd zelfs door den oorlog
en nog geenszins overal hersteld» al doet
men er pogingen toe, niet minder is dat op
geestelijk, op wetenschappelijk en op arti
stiek terrein het geval. Én daar kan men
zelfs nu reeds getuigen, dat de kracht van
voor den oorlog is teruggewonnen, beter ge
zegd. nog, dat die kracht door den oorlog ge
heel niet werd vernietigd.
Zien wij allereerst naar wat wij kunnen
noemen de geestelijke stroomingen. Zoowel
in de kerkelijke milieus als meer in het al
gemeen op geestelijk gebied is er ontwakend,
opgewekt leven. Het valt niet te ontkennen,
dat daaruit is gevolgd, dat in deze kwart
eeuw verschillende richtingen scherper te
genover elkander stonden, tegen elkander
aanbotsten, maar dat is het noodzakelijke,
niet te betreuren1 gevolg. Op kerkelijk ge
bied kan men in bijna elke der vele kerke
lijke gemeenten, die ons land telt, zoowei aan
katholieke als aan protestamtsche zijde, prin-
ciuicole herleving constateeren; men kan te
vens zien, dat er in al deze kringen- eigen
richtingen zich ontwikkelen. Op wijsgeerig
gebied behoeven wij slechts den naam van
een Bolland te noemen om te herinneren aan
een rijk .geestelijk leven, dat werd ontsloten,
ongeacht of men tot zijne aanhangers
hóórde of niet. Van Bolland zal wel niemand
kunnen tegenspreken, dat hij ongeacht de
tekortkomingen, die zelfs zijne vrienden
hem willen erkennen, een figuur van groote
en blijvende beteekenis was. Dat kan van
andere wijsgeren, die zich in t Nederland-
sche leven ontplooiden in deze kwarteeuw,
ook worden gezegd; alle deze hebben ons
geestelijk leven, tevoren toch reeds met arm,
'Zondagmiddag kwam de heer D. uit Amster
dam per motor met een- passagier op de duo
zitting naar Amersfoort. Nabij: Birkhoven
sprong de achterband en doordat D. den motor
niet meer kon sturen, botste de machine tegen
een boom aan. De heer D. kreeg ernstige ver
wondingen en werd naar het ziekenhuis ge
bracht, waar hij eenigeni tijd daarop overleed.
De passagier 'bekwam slechts lichte kwetsuren.
De motor had een snelhejd van ongeveer 80
K.M. volgens verklaring van deni passagier.
Op de kennis te Zaandam ontstond' Zaterdag
avond om een kleinigheid ruzie tusscheni Zaan
dammers en Noordbrabantsche polderjongens.
Daarbij trok de 20-jarige polderjongen A. v.
d. W. zijn mes en stak daarmede de 20-jarige
Zaandammer M. in de hartstreek, die kort
daarna overleed.
Ook aan Neelfje D., die eenigen tijd geleden
tot 9 maanden gevangenisstraf werd veroor
deeld in verband met de beruchte belladonna-
vergiftigingszaak, is -thans, op een daartoe door
haar juridischen raadsman, mr. J. de Vrieze,
gedaan verzoek, door de Koningin gratie ver
leend.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag om
streeks kwart over twaalf hoorden' twee bij de
boterfabriek „Weddehoen" op wacht liggende
marechaussées gekraak in het grint. Toen zij
het gebouw sluipend naderden, zagen- zij twee
mannen, die bezig waren het slot van de kan
toordeur te fprceeren. Op hetzelfde ogenblik,
dat zij opsprongen, keerden de inbrekers zich
om, waarhij een dezer onmiddellijk uit een ge
neer een schot loste. Beide inbrekers gingen
toen op de vlucht. Hoewel de marechaussees
direct vuurden, schijnen zij de vluchtelingen
niet te hebben) geraakt, al meent men, dat een
der beide inbrekers gewond moet zijn. Daar
een der beide marechaussees zelf een been
wonde had opgeloopen, konden zij de vluchte
lingen niet vlug genoeg achtervolgen. De mare
chaussees zonden de vluchtelingen een zestien
tal schoten na. De vluchtelingen wisten even
wel per rijwiel weg te komen,
In verband met de jubileumfeesten, waarvoor
de versieringen nog aangebracht worden, was
er veel publiek op straat in Goor. De behalve
beide genoemde marechaussees in Goor nog
dienstdoende marechaussees waren in het dorp,
toen zij hoorden schieten. Met een juist pas-
seerende auto gingen zij naar de fabriek Wed
dehoen, doch kwamen te laat. Daar de fabriek
aan den zoom van het bosch van Weldam is ge
legen, terwijl in de buurt een kruispunt van
wegen ligt, leverde achtervolging niets op.
IHet is eigenaardig, «dat deze inbraak in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag is gepleegd, in
denzelfden nacht dus als veertien dagen gele
den) de bewaker van de fabriek H. van Ommen
op spoorlooze wijze is verdwenen. Ook nu
dachten de dieven waarschijnlijk veel geld in
de fabriek te vinden, daar op Zaterdag de loo-
nen worden uitbetaald. Juist deze week waren
de loonen evenwel reeds Vrijdag betaald. D.oor
deze mislukte inbraak is de politie in het bezit
gekomen van eeni aantal gegevens, waarmede
zij ook hoopt de spoorlooze verdwijning van
Van Ommen op te helderen.
Kapitein T. Flower van het aan de Wester
kade te Rotterdam liggende stoomschip „Wen
ning", zou Vrijdagavond aan boord een nood
signaal afschieten, dat op zee gebruikt wordt
en bekend staat onder den naam van socket
distress signa!» bestaande uit een cylindervor-
mige 'huls, en afgeschoten wordt uit een pot
of 'bus, die in schuine richting op de reeling
of op bet dek wordt geplaatst. Daarbij is een
verrijkt. De belangstelling voor wijsgeerige
problemen is in alle milieus toegenomen; de
stichting van de School voor Wijsbegeerte te
Amersfoort getuigd ervan, de in deze kwart
eeuw verschenen! boeken) spreken ervan,
maar een teeken in die richting geven ook de
Volksuniversiteiten evenals de openbare
leeszalen merkwaardig in aantal toegenomen
die over slechte opkomst op cursussen,
aan deze omderwerpe gewijd, nimmer te kla
gen hadden.
Eene geestelijke strooming van ietwat bij
zondere beteekenis, die in deze kwarteeuw
zich duidelijk deed gelden, is ongetwijfeld
de dusgenaamde vredesbeweging geweest.
Zij werd sedert 1901 vertegenwoordigd door
den Bond „Vrede door Recht", die op elke
denkbare wijze, ook in de school en met me
dewerking van de kerk, hare beginselen
predikte. Het is veelal verkeerd verstaan,
men zag daarin het prediken van de moge
lijkheid om reeds nu vrede onderw de volke
ren te bereiken, terwijl juist werd aange
stuurd op aller krachtige samenwerking, ten
einde ditideaal te benaderen. In 1910 versche
nen Prof. Van Vollenh-oven's merkwaardige
artikelen over de mogelijkheid eener inter
nationale politievloot en- leger, waarin hij
voor Nederland eene taak zag opgesloten.
De oorlog heeft aan de Nederlandsche vre
desbeweging eene geheel bijzondere rol te
vervullen gegeven, geconcentreerd in den
N. A. O. R. onder leiding van Mr. H. O.
Dresselhuys. De N. A. O. R. is erin geslaagd
reeds spoedig de O. voor een Duurzamen
Vrede, een internationaal lichaam met 41
nationale secties, te grondvesten. Zoowel de
N. A. O. R. als deze O. O. ontwikkelden
groote bedrijvigheid; wisten relaties te ver
krijgen tot in de oorlogvoerende landen toe,
trachtten druk uit te oefenen op de open
bare meening, niet voor een vrede tot eiken
prijs, maar voor een vrede met zoodanige
voorwaarden, dat deze duurzaam zou zijn.
Schoon het uitsluitend aan Wilson en ze
ker niet aan het altijd zwakke streven eener
met ontploffingsiniddelen gevulde bus ontijdig
ontploft De scherven en de inhoud er van
kwamen terecht op de reeling te midden van
een groot aantal |daar staande personen» die zich
op het stoomschip bevonden om naar de gondel-
varat en de verlichting van de rivier te kijken
en van wie velen gewond werdeni
Van een post op den wal aan de Westerkade
verleenden manschappen van de eerste hulp
bij ongelukken dadelijk hulp.
Dertien menschen werden) daar geholpen;
sommigen waren vrij ernstig gewond.
Een zestal van de verwonden zijn met auto's
van den geneeskundigen dienst naar het zie
kenhuis gebracht
Kapitein Flower werd in het gelaat en aan
een heen verwond.
Volgens aangifte van het bestuur van de
Federatie van Metaalbewerkers is er op het
kantoor der Federatie in de Jozefstraat te Rot
terdam ingebroken en wordt vermoed, dat men
zich van de achterzijde, gebruik makende van
een gebroken ruit, den toegang heeft ver
schaft. Er zijn twee gesloten ijzeren geldkistjes
gestolen met een gezamenlijken inhoud van
ongeveer ƒ4200, onder meer bestaande uit
1900 aan bankbiljetten van 10, 1000 aan
zilverbons van een rijksdaalder, 500 aan nieu
we zilveren guldens met het jaartal 1923, f 100
aan kwartjes, 250 postzegels van 2 cent, 40 van
7*/s en- 40 van 21/» cent. Éen groot gedeelte van
de bankbiljetten is van de serie E F no. 27191
en daarboven, een1 groot gedeelte van dé zilver
bons van de serie O Y no. 015603 en daarboven.
Het gestolene is vermoedelijk in een raamgor
dijn medegenomen.
Het geld was bestemd om als steun te wor
den uitgekeerd- aan werkeloozen.
Bij de jubileumfeesten te Kampeni werd
Vrijdagavond op den IJsel vuurwerk afgesto
ken). Op de rivier bevond zich een groot aantal
booten en schuiten. Op een der schuiten zat
een moeder met haar dochter, toen de boot met
een ander vaartuig in aanvaring kwam. De
vrouwen vielen over boord. De moeder werd
gered, doch de dochter werd tusschen heide
booten .platgedrukt, waardoor de dood onmid
dellijk intrad
Omstreeks half elf ontstond Vrijdagavond
te Bergen- (N.-H.) een felle uitslaande brand in
de autogarage van den heer J. Wyers» aan de
Breelaan, vlak tegenover Hotel „Kreb". De
huurder van de garage, de heer Postma, was
op dat uur nog bezig met werkzaamheden aan
een a-uto, toen plotseling de -motor ontplofte en
brand veroorzaakte. Het vuur greep snel om
zich heen) en werd gretig gevoed door de vaten
benzine» die in de garage lagen. Verschillende
auto's en fietsen van badgasten» die er gestald
waren, werden mede een prooi der vlammen.
De garage brandde tot den grond toe af.
Verzekering dekt de schade.
Naar het „Neue Wienér Tagebiatt" bericht»
is op de Tauernstrasse bij de Gnadenfall een
Amerikaansche auto met een Nederlander en
zijn echtgenoote, benevens verschillende an
dere personen, na het breken van de leuning,
omlaag gestort. De chauffeur is gedood, de an
dere personen werden meer of minder zwaar
gewond. De namen der betrokken Nederlanders
konden totdusver nog niet vastgesteld worden.
De door den diamantendiefstal te Ant
werpen benadeelde firma's hebben 50.000
francs uitgeloofd voor aanwijzingen die de
verdwenen diamanten doen terugvinden.
Slechts groote firma's zijn door den diefstal
benadeeld.
Een kleine nette heer, die een bril met
écaillérand en bolhoed droef is verdacht de
dader te zijn. Hij ging uit den trein en ver
hinderde het intreden van den makelaar.
Het onderzoek wordt nog steeds met 'groo
te nauwkeurigheid voortgezet.
Vele personen hebben verklaringen aan
den recherchedienst gedaan, doch niets be
langrijks kon medegedeeld worden.
De heer Slier verklaarde zich vergewist te
hebben, de tasch nog in het station in zijn be
zit te hebben.
Op bevel van den rechter werd de justi-
tieele politie gelast een huiszoeking te doen
in een slijperij te Antwerpen, hetgeen ech
ter geen resultaten opleverde.
Volgens schatting van den heer Slier zou
het gestolene toch een bedrag van drie hon
derd duizend gulden vertegenwoordigen. De
vaststelling wordt evenwel bemoeilijkt, daar
eenige firma's haar, boeken nog niet bijge
werkt hadden...
particuliere beweging te danken is geweest,
dat de Volkenbond uit dezen oorlog is te
voorschijn gekomen zal niemand ontkennen,
dat de NA..O.R. hier te lande, tot zelfs in het
Parlement, de beginselen van den Volken
hond heeft naar voren gebracht. Zijne actie
is menigmaal gecritiseerd, niet goed geacht
in een tijd, dat Nederland zich vooral weer
baar moest toonen, gevaarlijk geacht tegen
over het buitenland zij is geen van beide
gebleken, en de Regeering heeft zich tegen
over haar nooit ó-p een negatief standpunt
gesteld. Sedert het einde van d-en oorlog be
staat ais centrale vredesorganisatie de „Ver-
eeniging voor Volkenbond en Vrede", die
met bescheiden middelen tracht de denk
beelden van den Volkenbond hier te lande
ingang te doen vinden. Het mag eigenlijk
verwondering wekken, dat gezien de inter
nationale positie, die Nederland) tegenwoor
dig inneemt, niet eene krachtiger vredesbe
weging in Nederland aanwezig is.
Komen wij op het wetenschappelijk ter
rein, dan valt in het bijzonder in deze kwart
eeuw van veel goeds te gewagen. Immers,
onze dusgenaamde technische wetenschap
pen hebben zich ontwikkeld en erkenning
van hare verdiensten gevonden. Het aantal
winnaars toch van do Nobelprijzen voor na
tuurkunde bedraagt alleen wat de schei
kunde aangaat vier, terwijl daarnevens ook
aan natuurkundigen Nobelprijzen zij» toege
kend. Wie denkt aan de figuren van een Lo-
rentz, een Zeeman, een van der Waals, een
Kamerlingh Onnes, die het helium vloeibaar
wist te maken, ziet direct het riike natuur
kundige gebied voor zich. Wie denkt aan
Kapteyn, herinnert zich, dat deze beschei
den geleerde, te Groningen langen tijd wer
kend met eene geenszins voldoende sterre-
wacht, tot de grootsten" op ziin gebied in ge
heel de wereld werd gereikend. Tot de groot
sten dier scheikundigen mag Nederland nog
altijd rekenen Van der Hoff, schoon deze
in 1896 ons land verliet en te Berlijn den
Nederlandschen naam hoog hield. Nevens
Geachte Redactie.
Het is mij geen genoegen, herhaaldelijk op
het steeds weer bestreden denkbeeld van den
heer Zits in te gaan, die onze armlastige krank
zinnigen, Roomsch of niet, allemaal in katho
lieke gestichten wil opbergen, omdat die nu
eenmaal goedkooper kunnen zijn door hun reli-
gieuse verplegenden.
Of hiermede aan tal van menschen geweld
wordt aangedaan, kan iemand als de heer Zits
niets schelen, maar wij "zouden het toch wel
zeer (afkeurenswaardig achten, indien open
bare besturen even weinig ruimte van blik
toonden te bezitten als deze paladijn van de be
zuiniging ten koste van alles.
Ter geruststelling van de enkelen, die mis
schien door het herhaald gezanik onder den
indruk mochten komen, diene, dat de provin
cie Noord-Holland buiten de eigen neutrale
ziekenhuizen contracten ook met Christelijke
en Katholieke gestichten en ook met een Israë
litische inrichting heeft.
Zoo kan elke geestes-zieke de verpleging
krijgen, die het beste voor een spoedige gene
zing of althans voor een behoorlijke verpleging
en verzachting van het lijden is.
Dat Noord-Holland met deze verpleging
duurder uit is, dan wanneer alle krankzinnigen
naar Bavo of Gheel werden gezonden, behoe
ven we van mijnheer Zits niet te weten te
komen. Maar het is nu eenmaal levende have,
waarover het hier gaat en de onvergankelijke
eer voor Noord-Holland zal blijven, dat ze de
eer van deze -ongelukkige medemenschen sinds
1848 hooger heeft gesteld dan de materialisti
sche geldkwestie, die steeds door christenen
als Zits met voorliefde naar voren wordit ge
schoven.
Wat zijn geweeklaag over 85 provinciale op
centen -betreft (waarschijnlijk 34 op de grond
belasting, 34 op personeel en 17 op de Rijks-
inkomstenbelasting), hij -trooste zich, dat er
meer zoo zijn en dat de minsten, (die nog niet
eens grondeigenaar zijn als hij), er toch nog
51 betalen. Het hangt -echter van de hoofde
sommen af, welk bedrag die 85 opcenten ver
tegenwoordigen, zoodat dit getal zelf ze-er wei
nig zegt
Bovendien gold dit voor 1922; zooals he
k-end» is de provinciale belasting in Noord-Hol
land voor 1923 beduidend lager en zal- mijnheer
Zits slechts 50 -opcentjes hebben te betalen,
om o. m. een uitstekende krankzinnigenver
pleging mee te helpen bekostigen.
En ten_ slotte, geachte Redactie, nog een
tweetal cijfers, die zullen doen zien, da-t onze
provincie niet eens zoo duur uit is, als de heer
Zits ons maar steeds wil doen gelooven.
Voor 1923 heeft Noord-Holland in totaal
(met inbegrip dus der tekorten van 3 eigen ge
stichten) voor de krankzinnigenverpleging ge
raamd 1.476.826 netto. Doch Zuid-Holland,
dat vooral door katholieken van het slag van
den heer Zits altijd zoo goedkoop wordt ge-
.noemd, omdat dit geen eigen gestichten exploi
teert, raamt voor datzelfde jaar ƒ1.186.400.
Niet veel minder dus. Als overigens alles ge
lijk was, zou de kleine 3 tón verschil best te
verantwoorden zijn door de veel betere ver
pleging in Noord-Holland.
Maar onze provincie is veel duurder uit, om
dat zij een veel en veel grooter aantal krankzin
nigen verpleegt, ook relatief, dan al de andere
provinciën.
Zoo is dit aantal b.v. 1 op elke 400 inwoners,
tegen 1 op elke 500 in Zuid-Holland.
Wie nu nog durft beweren, dat Noord-Hol
land voor dezen tak van dienst, die nu eenmaal
bij de Wet aan de provinciën is opgelegd', met
geld smijt, pleegt bewust misleiding.
En dat nog wel na de verkiezingen....!
U dankend, geachte redactie, verblijve
Hoogachtend»
A. W. MICHELS.
Uitslagen van de wedstrijden van Zondag 2 Sept.
Vriendschappelijk.
HelderA.D.W. 42; Helder 2H.R.C. 2 21;
O.V.V.-S.V.S. 8-2; J.V.C.—SD.O. 4—1.
G o no eg-1 i jkh c idscompeti ti e.
Geel WitHit.C. 22.
Nederlaagwedstrijden „Texel".
Texel 2Batavier 03; Texel 3—Heldier 5
i-a.
hem zijn de namen van Bakhuis Roozeboom,
van Cohen, van Holleman, van Böseken en
tal van -anderen met eere te noemen als -zeer
suocesvolle, ook ver in het buitenland be
kende beoefenaars van de vooral thans zoo
belangrijke en nuttige chemische weten
schap. Op het gebied der plantkunde staat
onmiddellijk de naam van Hugo die Vries,
wiens mutatie-theorie geheel de wetenschap
pelijke wereld in beweging gracht, vooraan.
Op ditzelfde gebied denken wij aan een
Went die te Utrecht zijne wetenschappelijke
werkzaamheden uitoefende; aan een Prof.
Ritzema Bos, die het eerste het Phytopatho-
logisch Instituut beheerde en opgevolgd
welijke professor. Op het gebied der micro
biologie denken wij aan een Boyerinck, die
zich te Delft groote verdiensten verwierf. Op
het gebied der geologie dient de naam van
mijn-ingenieur Waterschoot van der Gracht
te worden genoemd, aan wiens zorgen het te
danken is, dait wy in korten tijd een vrij vol
ledig inzicht hebben gekregen in den onder-
gro-ndschen bouw van geheel Nederland. In
iindië was het Verbeek, die groote verdien
sten' had, terwijl juist in Indië onze groote
wetenschappelijke expeditie wie denkt
niet aan den naam van Weber? dienen
te worden genoemd. Zijn in Nederland de
Poolreizigers zeldzaam of liever zijn zij er
niet, dat Nederlanders op het punt van ont
dekking van nieuwe landstreken nog niet
geheel van activiteit zijn afgesloten, heeft
de expeditie naar het Sneeuwgebergte iji
Nieuw Guinea wel bewezen.
Maar vooral is in deze jaren steeds weer
gebleken, dat Nederland over uitnemende in
genieurs beschikt. Dat staat wel vast in alle
deelen der wereld, waarheen zij geroepen
worden, in Zuid-Amerika, waar Kraus ha
vens aanlegde.
Maar ook in eigen land zijn groote wer
ken op verschillend gebied tot stand ge
bracht. In deze kwarteeuw kwam de Tech
nische Hoogeschool als Universiteit naar vo
ren; sedert dien zijn, het viel ook moeilijk
Uitslag van Zaterdag.
Held-er-S.VJ3.-comb.G,W.-Zeem.-oomb. 50.
Helder—A.D.W. 4—2.
Daar er een misverstand scheen to heerschen
onder de spelers van Helder omtrent 't aanvang s-
uur de courant van Zaterdag vermeldde 4.30
en 2.30 waren er op het officieele uur slechts
een 6 k 6-tal le elftalspelers aanwezig, en ook
het publiek was in geringe mate aanwezig. In
derhaast werden daarop door het -bestuur maat
regelen genomen om de ontbrekende spelers te
doen vervangen. Zoo werden o.a. spelers aange
wezen, die roods een wedstrijd gespoeld hadden
en werden een paar andoren van huis gehaald.
Een en ander was oorzaak dat eerst een paar
minuten voor half vier scheidsrechter G-ode da
elftallen in het veld kon roopen, terwijl inmid
dels het getal toeschouwers wat grooter wafl
geworden. Alvorens over den wedstrijd te
schrijven willen- we aan het adres der betrokken
spelers alleen dit zeggen: dat het oanvangsuur,
wat Op de hun toegezonden kaart- voorkomt, het
juiste is, terwijl de mededeeling ln de courant
voor het publiek -bestemd is.
Ais gevo-lg van een en ander -ktwami Heldor
lang niet op zijn sterkst uit: Philippo, Visser,
v. Kesteren en Zomer -ontbraken» terwijl v. d.
Wal door een blessuur verhinderd' was. De op
stelling was nu aldus: de Leij; Ouwerkark en
Z-eegers; Smit, Wit en Kemna; N. N., J. Bak,
Boogaard), Schol en D. Bak.
AT.W. heeft den schuin over 'het veld staan-
den wind in het voordeel, maar weot hiervan
voorloopig niet te profiteeren. Helder valt in
deze eerste oogen-blikken hard mee en als N. N.
een hoekschop op fraaie wijze neemt, zorgt Boo
gaard' met een pracht-kQpbai voor de leiding en
is 'het spel nog geen 5 min. oud. Dat geeft mo-edi
en hoewel de H.-voorhoede allerminst uuitmunt
door mooi samenspel staan zij direct daarop weer
voor den Amsterdamechen doelman, dio maar net,
op het kantje af, den bal voor den- toestormenden
Boogaard weet weg te halen. Dan komen die Am
sterdammers aan het woordi; hun voo-rhoede
die beter is dan die verdediging blinkt uit in
zuiver samenspel en' vooral het 'binnentrio -be
staat uit spelers, die eikaars bedoelingen won
derwel -begrijpen. Spoedig krijgt De Leij dan- ook
werk, doch hij redt mooi. Een voorzet van den
rechtsbuiten, waarna |[e -bal schuin over de lat
zweeft. De linksbinnen van1 A. laat een goed'ö
kans voor den gelijkmaker verloren gaan door
ta lang te treuzelen, waarna Ouwerkork corner
werkt. A.D.W. werkt hard» doch- Helder's rechts
back belet door formidabele verre trappen ten
eenenimale succes. Zijn partner demonstreert
-geen aanwinst te zijn, ten eerste is hij verre
van trapvast, ten tweede dringt hij steeds te
ver op. Dan komt Helder weer in het offensief.
De handige N. N. gaat er vandoor en geeft op
het juiste moment over aan den rechtsbinnen,
die hard en laag inschiet, doch de keeper weet
te stoppen. Dan- probeert N. N. het zelf, maar nu
is het resultaat een hoekschop. Het verdere ver
loop tot de rust kenmerkt zich door een gelijk-
opgaandem strijd» met dit verschil echter, dat
A.D.W. voor doel heslist gevaarlijker is en hun
voorhoede het publiek meer te genieten geeft
dan die van Helder (wat trouwens ook niet te
verwonderen is). Eerst een paar minuten voor
den interval krijgen de bezoekers loon naar wer
ken. Rust 11.
Nauwelijks is hervat of A. weet, na prachtig
samenspel, de leiding te nemen na een baad schot
(2—1). Direct daarop redt de Leij verdienstelijk
op hoekschop. Helder, die haar opstelling gewij
zigd heeft, laat het er niet bij zitten, doch werkt
hard. D. Bak schiet over. N. N., thans midvoor,
jaagt door alles heen, doch zijn schot 'gaat via
een hack corner. Boogaard zoekt het doel naast
de paal. Een mooie voorzet- van Smit gaat verlo
ren door overschieten. Wit presteert niet veel aJs
spil en' wordt bijna steed-s gepasseerd. Een- uitval
van A. wordt -besloten met een hard schot tegen
de lat. Zoo gaat het langen tijd' over en weer.
De withem-den leggen veel enthousiasme ln hun
spel. Een goed kwartier moet er nog gespeeld
worden, terwijl de stand nog steed's 21 voor
A. is. Dan eèn opbrengen van H.'s linksbuiten,
de midvoor vangt op en zorgt met een kalm schot
voor den gelijkmaker. Direct daarop is de bal
voor het H.-doel, zonder resultaat echter, Helder
speelt -steeds geestdriftiger, hoewel -bij sommige
spelers de vermoeidheid een hartig woordje gaat
meespreken. De Amsterd-amsche keeper krijgt het
zeer druk. Uit een voorzet van Smit .brengt D.
B-ak de stand op 3—2. Nauwelijks is afgetrapt
of N. N. maakt er 4—2 van. A.D.W. is dan een
geslagen elftal en da heeren mopperen geweldig.
H. is zeker van de overwinning spant zich niet
meer in en daarom zijn d-e laatste minuten voor
de bezoekers. We memoreeren nog een schot in
het zijnet en een corner en dan is het einde daar
brengende een 4—2 zege voor Helder.
Bij Helder waren- Ouwerkerk en' N. N. zeer
goed op dreef; Wit- was er geheel uit, terwijl
Boogaard veel beter werk in de verdediging kan
AT) W. beschikt over een geode voorhoede, de
verdediging maar matig. De 'heeren moeten niet
zoo mopperen, als het niet naar wen-sch gaat.
t»
In de morgenuren speelde het 2o elftal tegen
o 2- ^et einde bracht een- zeer verdiende
f—} overwinning voor de withemd-en. Het ge
heel gereorganiseerde Racers-elftal viel hard
tegen. Aldus onze zegsman.
Nu eerstdaags de competitiewedstrijden van den
anders te verwachten, de technische weten
schappen opnieuw opgebloeid. Mijn- en wa
terbouwkunde, werktuigkunde, scheepsbouw-
kunde, maar bovenal electrotechniek staan in
booge eere. Wat is er op het gebied van ri-
vierenverbetering en dijkversterking in de
ze kwanteeuw niet verricht, hoe is Nederland
er moge hier ook aan herinnerd worden
te dien aanzien niet bezocht door rampen als
de overstroomingen in Zeeland in- 1906 en
die in 1916, bij welke beide de Koningin
van sroote persoonlijke deelneming
gaf. Hoezeer zijn de havens te Amsterdam
en Rotterdam met hare groote toegangswe
gen naar zee niet verbeterd en op peil ge
houden; hoe is niet de binnenscheepvaart
toegenomen tengevolge van de verbeteringen
juist in de riviervaart Wat al niet kunst
werken zijn er in deze kwarteeuw tot stand
gekomen, wat is er niet veel en fraai ge
bouwd, hoe kan niet -geheel een ommekeer
in de bouwkunst, zoowel in de steden als op
het platteland» worden geconstateerd. De
naam van Beriage staat hier waarschijnlijk
wel bovenaan. Maar dat Nederland' nog iets
in zich heeft van de oude energie van zijne
voorouders, het blijkt vooral uit de plannen
tot drooglegging van de Zuiderzee. Het is
zeker eèno voldoening geweest voor Minis
ter Lely, dat hij» ten derde male als bewinds
man opgetreden, erin mocht slagen de plan
nen tot drooglegging, door hem als jong in
genieur reeds verdedigd, tot een begin van
uitvoering te zien komen. Wel hoort men
nog tal van malen stemmen opgaan om in
den ben-arden financieelen toestand, waarin
Nederland verkeerd, deze werken voorloopig
stop te zetten het is niet waarschijnlijk,
dart men tot iets anders dan tot eene verlang
zaming van het tempo zal komen. Over en
kele tientallen jaren zal Nederland onge
twijfeld zijne twaalfde, naar het heet niet
minst vruchtbare provincie bezitten.
(Wordt vervolgd).
