HELBERSCHE C11URANÏ
Tweede Blad.
NEELS, Keizerstraat 62-63.
VAN ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1923.
BUITENLAND.
ITALIË EN GRIEKENLAND.
Een plotseling herstel van de mark.
UIT HET BELETTE GEBIED.
Ingezonden Mededeeling.
Wij zijn altijd 20% goedkooper.
HET SPOORWEGONGELUK BIJ
HANNOVER.
DE FEESTEN TE AMSTERDAM.
De Raad' van den Volkenbond gaat zeer
voorzichtig te werk bij de behandeling van het
Grieksch-Italiaansche conflict. Men zou kunnen
spreken van pogingen tot een gefractioneerde
oplossing, een oplossing bij stukjes en beetjes,
waarbij men eiken dag opnieuw een klein
stapje vordert., maar telkens stil hohdt, wan
neer de volgende stap te gevaarlijk zod zijn.
Zoo is hij er toe gekomen Donderdag op de
mededeeling van den Gezantenraad te Parijs te
antwoorden met ©en bevestiging van de ont
vangst ervan en de toevoeging, dat hij de studie
van de wijze van onderzoek naar den moord op
de Italiaansche missie voortzet en dat het den
Raad van den Volkenbond aangenaam zal zijn
verder op de hoogte te blijven van de beraad
slagingen van den Gezantenraad. Dit was bet
eerste gedeelte van een voorstel van het Spaan-
sche lid.Quinones de Leon. Het tweede gedeelte
van dit voorstel, bestaande uit een aantal pun
ten, die de Raadkan de gezanten wil voorleg
gen bij. wijze van handleiding om tot een defi
nitieve regeling van het conflict te komen, moest*
aangehouden worden, tegenover het nieuwe
uitdrukkelijke voorbehoud, dat Salandra voor
Italië ten aanzien van 's Raads bevoegdheid
maakte. In den loop van de beraadslaging is
voor het overige voldoende gebleken, dat er ©en
sterke meerderheid in den Raad is voor welken
de bevoegdheid geen kwestie uitmadkt en daar
door is Italië reeds zedelijk geïsoleerd. Mocht
er nochtans door het tusschen -de twee raden
ontstane contact een regeling van het conflict
tot stand komeni, dan kan die bevoegdheids
kwestie'blijven rusten. De Raad van den Vol
kenbond zou dan toch gehandeld hebben als
een in dezen bevoegd lichaam en de hoofdzaak
blijft dat een verzoening tot stand komt.
Zoo is men er dan in geslaagd, voorshands
een ongeluk te verhoeden, maar aan voorbarig
optimisme m$g men niet toegeven, omdat een
psychologisch oogenblik» waarop Italië niet
meer naar recht en rede wil luisteren, nog in
de toekomst kan liggen, vooral als de kwestie
van de ontruiming van het wederrechtelijk' be
zette gebied» te berde komt, welke ontruiming,
gelijk Branting Donderdag jn den Raad moedig
betoogde, het einddoel van de beraadslagingen
moet zijn. Indien de Volkenbond die niet be
reikt, zet hij zijne levensbelangen op het spel.
In dit verband is het dan zeker niet bemoe
digend, dat de Romeinsche correspondent van
de „Times" Donderdag meldde, dat de bezet
ting van de twee eilanden Paxos en Antipaxos
(welke van Italiaansche zijde gelogenstraft was)
Woensdag „voltooid" is en nog een paar andere
eilanden door de Italianen in bezit zijn» geno
men, zoodat nu de geheele groep om Korfoe
heen aan den ingang van de Straat van Otranto
in de macht van 'Italië is. Tot dusver gaat de
evolutie naar een ontruiming nog in de ave-
rechtsche richting.
De Gezantenraad en het Grieksch-
Itallaansch geschil
Parijs,' 7 Sept. De Gezantenraad heeft
vanmiddag' den tekst vastgesteld van een nota,
die onmiddellijk geseind is aan de diplomatieke
vertegenwoordigers te Athene, om aan de
Grieksche regeering te worden overhandigd.
Deze nota is eveneens aan den Raad van den
Volkenbond medegedeeld. De tekst zal morgen
worden openbaar gemaakt.
Londen, 7 Sept De gezantenraad te Parijs
is heden in een moedgevende stemming be
gonnen met de bespreking van de Grieksch-
Italiaansche crisis. Zijn besluit wordt met ver
trouwen tegemoet gezien. De behandeling van
de verder gevolgde gebeurtenissen wordt be
schouwd van minder dringend belang te zijn
nu de misdaad, die de crisis in de wereld' geroe
pen heeft, ter hand! wordt genoipen door een
groep ervaren staatslieden, wier gezag om het
vraagstuk te behandelen, gisteren nadrukkelijk
uit de beraadslagingen van den Volkenbonds
raad is gebleken. Met het oog op den» huldigen
stand van zaken levert men natuurlijk in offi-
cieele kringen geenerled. commentaar op den
toestand.
België en het Italiaansch-Grieksche
geschil.
Brussel, 7 Sept. In de kringen waar de
Volkenbondsidee steedis vele vrienden heeft
geteld, is men zeer ingenomen met de houding
van Hijmans, den Belgischen gedelegeerde, die
zich in d'en Raad van dten Volkenbond inzake
het Italiaansch-Grieksche conflict bij de op
vatting van Engeland en de kleine staten heeft
aangesloten. Nationalistische bladen als de „Na-
tion Beige", de „Soir" en de „Vingtième Siècle"
houden qr natuurlijk n' andere meening op na.
Heel anders is de toon van de Vlaamschge-
zinde bladen. Het. liberale .Laatste Nieuws"
schrijft, na de verklaring van Hijmans te heb
ben aangehaald', het volgende: Door d'eze in
slaande woorden beeft Hijmans de Belgische
politiek in verband' met den Volkenbond: tot
een vlak verheven, waar zij niet alleen d© in
stemming van de Belgisch© openbare meening
zelve, maar ook van alle kleine staten en' van
wie de ontwikkeling van het volkenrecht be
hartigen wil, genieten zal.
DUITSCHLAND.
De strijd te Neurenberg tusschen rechts
en links.
Dusseldorf, 7 Sept. Naar de „Fr. Ztg." uit
Neurenberg verneemt, bevindt dieze stad zich
sedert Maandag in ee»n strijd van links tegen
rechts. Voorloopig wordt de strijd nog al
leen in de fabrieken uitgevochten, doch het
staat te vreezen, dat hij zich verder zal uit
breiden en ook op de straat zal worden voort
gezet. De sociaal-democratische arbeiders
eischten in. een groot aantal fabrieken het
ontslag der nationaal-socialistische arbei
ders, en voor een deel zijn deze met geweld
uit de fabrieken verdreven. By de machine
fabriek Augsburg-Ntlrnberg ziin bloedige
botsingen voorgekomen. De beweging is gis
teren en heden nog verscherpt. By Siemcjis-
Schuckert is het ontslag van alle nationaal-
socialistische arbeiders afgedwongen. Op
verschillende fabrieken wordt gestaakt. Ook
van het filiaal van de Dresdner Bank te Neu
renberg heeft zich de strijd meester gemaakt;
waarschijnlijk zal het ook hier tot een sta
king komèn. Verschillende fabrieken hebben
de eischen der socialistische arbeiders beant
woord met een uitsluiting, zoodat die bedrij
ven stilliggen.
De Berlynsche oorrespondent van' de N.
R. Ot. seint:
De dollar, die gisteren officieel 53 millioen
mark noteerde, steeg gistermiddag tot 65
millioen mark. In den loop van den avond
veranderde de toestand echter geheel en al.
De dollar zakte geweldig en werd in'het vrije
verkeer tegen 25 millioen mark aangeboden.
Vermoedelijk heeft men te doen met een
steunacti© van de Duitsche regeering op de
beurs te New-York. In politieke kringen is
men zeer tevreden met deze verbetering, om
dat zij zonder de nieuwe aangekondigde
maatregelen van de ryksregeering is tot
stand gekomen .Men vermoedt, dat de mark
nog meer zal stijgen.
Essen, 7 Sept. De Franschen hebben het
verkeer op het 'baanvak Dortmund-Zuid naar
Welver, 't welk van groot belang was voor dien
levensmdd'delentoevoer naar het Roergebied,
stopgezet, door het opbreken van de rails.
Krefeld, 7 Sept. De filiale van de Rijks
bank is opnieuw door de Belgen bezet, die 306
miiliarden wegnamen. De geheele buurt, waar
in de bank staat, wordt door Belgische politie
bewaakt
Essen, *7 Sept Van stedelijke beaipbten,
die op weg waren naar het; stadhuis, hebben do
Franschen 23.000.000.000 Mark afgenomen.
Voorts bezetten de 'Franschen een drukkerij'
en namen er 160.000,000.000 M. weg. Te Ham-
born werd 30.000.000 M„ te Mülheim a. d'. Roer
500 millioen afgenomen.
DE RAMP IN JAPAN.
Londen, 7 September. Uit Sjanghai wordt
gemeld: De toestand in de verwoeste ge
bieden van Japan wordt thans duidelijker.
Uit vandaag ontvangen telegrammen blijkt
dat, hoe vreeselyk ook het aantal slachtoffers
van de aardbeving, den brand en de vloed
golf is, het zeer is overdreven. Een vandaag
onderschept draadloos telegram schat het
aantal slachtoffers te Jokohama op 50,000.
Alle banken in de getroffen streken worden
weer geopend.
Het aantal slachtoffers niet zoo
groot.
Londen, 7 Sept. De Japansche regeering
heeft Donderdag bekend' gemaakt, dat het aan
tal dooden in Tokio ongeveer dertigduizend be
draagt, het aantal gewonden honderdduizend
en het aantal dakloozen ongeveer driehonderd-
vijftigduizend.
Het aantal vreemdelingen, dat is omgeko
men, schijnt eveneens kleiner te zijn, dan eerst
werd gevreesd.
Parijs, 7 September. Volgens de jongste
officieele schatting verstrekt door het dept.
van binneniandsche zaken te Tokio zijn er
in Yokohama 30.000 lieden omgekomen en_
100.000 gewond.
In geheel Japan beloopt het aantal dooden
zoowat 200.000.
monis d° priis van ®en
OU prima Jekker
met bukskin gevoerd (fietsjekkermodel).
Verder In prJIJzen van:
f 15.-, f17.50, f20.-, f 25.- en f30.-.
Enorme keuze Winterjassen
in alle modellen en prijzen.
Grootst gesorteerd
Kleedlngmagazljn hier ter plaatse.
Tot de dooden onder de door de spoor
wegramp bij Hamnover gemaakte Nederlan
ders behooren de heeren J.'G. P. van Kem
pen, bouwkundige, 38 jaar oud, te Leiden, en
F. A. Löbel, werkmeester in Gebroeders Van
Leeuwen's Wolindustrie te Arnhem.
Uit Leiden vernemen wij, dat de heer Van
Kempen met zijn vrouw en met het echtpaar
Rlbot in Duitschland was en met den veron
gelukten trein werd thuis verwacht.
Onder de zwaargewonden, wordt ons op
gegeven de heer Ribot. De twee vrouwen
zijn nog niet herkend, evenmin de derde Hol
lander.
Onder de zwaargewonden wordt ook ge
noemd d'e heer Gerhard Knappert» uit Rot
terdam. i
Men meldt uit Leiden:
By de familie Noordeloos, te Leiden, de
schoonouders van den heer Van Kempen, die
by het spoorwegongeluk in Duitschland is
omgekomen, is bericht ontvangen uit Olden-
zaal, dat ook zijn 28-jarige echtgenoot© aan
de gevolgen van de treinbotsing is overleden.
Een ooggetuige deelt nog het volgende
mee:
Met een zakenvriend reisde ik samen in
een tweede klas coupé in den D-trein uit
Leipzig. Wij sliepen elk rustig op een bank;
plotseling werd ik door een geweldigen schok
wakker, onze koffers vielen op ons neer, ik
sprong op ein gooide de deur naar de gang
open. Daarna wekte ik mijn vriend, die kalm
was blijven slapen; we sprongen direct op,
deden onze schoenen vliegensvlug aan, gre
pen onze bagage en sprongen door de deur
op de lijn. Het was toen nog volslagen don
ker. Op onze vraag aan een beambte: wat is
er gebeurd!? kregen we tep antwoord: „ik
weet hét niet", en daarna riep men: de laatste
wagon brandt. Wij snelden er heen en za
gen dat de twèede wagon achter den onzen
in volle vlam stond; toen hoorden wij ook
kreten van de slachtoffers. Van den wagon,
waarin wit zaten, de tweede, was een gedeelte
vernield, van een wagon verder naar voren
waren alle ruiten vernield en was de achter
wand van boven tot beneden gespleten; ook
de buffers waren afgebroken. Toen ik la
ter naar onzen wagon terugkeerde, kon ik
niet nièer in mijn coupé komen, daar door
een lateren schok de schuifdeur van de gang
dichtgevallen en in' vloer en coupé-wandi ge-
drongen was.
Een van ons liep alle wagons Hoor, om een
dokter te zoeken, maar er was onder die pas
sagiers geen dokter aanwezig; ook ontbra
ken verbandmiddelen, waardoor wij betrek
kelijk machteloos stonden. Intusschen tracht
ten het treinpersoneel en verschillende reizi
gers met minimaxen den brand te blusschen
en hielden de ahdere wagons nat. Dames ga
ven ha&r sjaals en onderrokken, om de wond
den te verbinden.
In den aanvang dacht men, dat alle men-
schen in den tweeden wagon, die geheel plat
gedrukt was, omgekomen waren, maar later
hoorde men een geschrei van een mam Dat
heeft wel l1/. uur geduurd vóór met hom
kon helpen, daar er absoluut geen behoorlilk
materiaal aanwezig was, als bijlen en, zagen,
waarvoor wel hokjes in de wagons gemaakt
zyn. Eerst toen ongeveer 2 uur na het ge
beurde de hosmtaaltrein kwam, kon er flink
worden aangepakt. Daarvóór' hadden we de
gewonden zooveel mogelijk in de ooupé's van
de andere wagons gelegd, waar zij door da-
mos zoo goed als mogelijk was, werden ver
pleegd.
Intusschen was het dag geworden en kon
comotóef stond te stoomen vlak voor 't blok
huis, waarvan 't signaal onveilig stond. De
machinist van den anderen trein deelde onè
chinist van den anderen» trein deelde ons
mede, dat hij door den rook van onze loco
motief het bloksignaal te laat gezien' heeft.
Indien hij niet nog op het laatste oogenblik
'geremd! had, zouden» ongetwijfeld ook de
voorste wagons verpletterd zijn.
Om ca. 8 uur vertrokken wij, heel lang
zaam, met het overschot naar Wunstorf. Daar
werd een nieuwe. D-trein gemaakt, waarna
we naar Bentheim doorreden.
Overleden Nederlanders.
's-Gravenhage, 7 Sept. Het Departement
van Buitenlandsche Zaken deelt mede, dat
blijkens een telegram van het consulaat der
Nederlanden» te Kobe, de oud,-gezantsohaps-
raad L. van de Polder en mevrouw Van de
Polder het slachoffer zijn geworden van de
ramp» te Yokohama.
Godsdienstoefening in de Nieuwe
Kerk.
De dag van Donderdag 6 September ving
met koraalmuziek, door vele muziekcorpsen
in verschillende deelen der stad ten beste ge
geven, aan. Zooals wij reeds in ons vorig
nummer mededeelden, werd in de Nieuwe
Kerk een godsdienstoefening gehouden,
waarbij »dr. de Visser, minister van onderwijs,
een gedachtenisrede uitsprak. Hare Majes
teit begaf zich daartoe te voet van het Pa
leis naar de kerk; reeds lang vóór negenen
stonden duizenden en tienduizenden op en
om den Dam geschaard om getuige te zijn
van dit schouwspel. De regeling, in de kerk
was uitstekend; alle ministers zijn in ambts
gewaad tegenwoordig, verder de commissaris
der Koningin in Noord-Holland, de burge
meester van Amsterdam, leden der Tweede
Kamer, en vele andere autoriteiten. Toen de
vorstelijke familie binnenkwam, verhieven
de aanwezigen zich van hun zitplaatsen.
Uit de gedachtenisrede van dr. de Visser
memoreeren wij het volgende: Na allereerst
zijn dankbaarheid te hebben uitgesproken
over het feit, dat zulk een rijke zegen van
het oranjehuis is uitgegaan, dat de konin
gin tijdens de afgeloopen periode eerbied en
aanhankelijkheid onder het volk heeft ver
worven, herdacht spr. de tijd vóór den oor
log, die in memig opzicht zoo veelbelovend
was voor ons land. Er had zelfs een opleving
plaóts, als zelden was aanschouwd en die
de schoonste beloften voor de toekomst be
vatte. Vóór 1914 kwam ons letterlijk van alle
zijden een lentelucht tegen.
Het was een veelszins mooie tijd, ook wat
het geestelijk leven betreft. Die eerste zes
tien jaren van de regeering onzer vorstin
waren een bloeitijdperk voor ons land.
En in het middelpunt van dezen schoonen
tyd stond onze geëerbiedigde Koningin.
Want zobwel in Haar hoedanigheid van
Staatshoofd als door spontane, geheel per
soonlijke bemoeienis had H. M. het voor-
•naamste aandeel in dien bloei.
Met ijzeren hand werd al die jaren mede
vastgehouden aan de eenige voorwaarde,
waaronder een volk zichzelf kan zijn, dat is
zijne vrijheid. Vrij ris geen natie ter wereld,
bleef de onze, dank ziji Oranje's schild.
De spreker schetst, hoe schril tegenover
die bloeiperiode het tijdvak der laatste ne
gen' jaren afsteekt. Zelfs in die moeilijke ja
ren werden hooge cultuurbelangen niet ver
waarloosd.
Ook van dit alles was onze Koningin het
middelpunt. Haar hof gaf aan het Nederland-
sche volk het voorbeeld van dien eenvoud,
die zelfs nu bij de feestviering moest wor
den in acht genomen.
Haar initiatief riep het Koninklijk Steun
comité in het leven. Haar verschijning in het
leger hield er bij onze mannen grootendeels
de courage in. Haar nauwgezette staatkunde
tegenover het buitenland predikte hel best
onze absolute neutraliteit. Haar medeleven
met de natie bewaardein die bange dagen
de hoogere volkseenheid. En wanneer dan
ook ondanks de ongunst der tijden, overal in
deh lande zich de brandende behoefte doet ge
voelen om het 25-jarig koningschap blyde te
gedenken, dan uit zich hierin niet het minst
de innige dankbaarheid van het Nederland-
sche volk aan de hooge Landsvrouw.
Ditzelfde geldt van de zóó geVaarlyke na-oor
logsperiode. De geweldige vraagstukken van
den na-oorlogstijd riip gebleven. Het volks
lichaam bloedt nog uit vele wonden. Het
maatschappelijk raderwerk hapert nog. Er
wil maar gocn schot in komen. Allerwegen
heerscht nog onzekerheid, spanning, angst.
Maar toch ook hier mag de toon dér hope
klinken: „De morgenstond komt"
'Nooit was en is onder het Nederlandsche
volk het gevoel van saamhoorigheid zoo sterk
als wanneer men zich schaarde of schaart om
den Oranjetroon.
Dan staat het Nederlandsche volk sterk
van binnen en naar buiten.
's Lands historie heeft de waarheid daar
van bewezen.
Na de rede van minister de Visser zong
mevrouw Noordewier—Reddingius een door
d'en organist der Nieuwe Kerk, den heer de
Rijp, gedichte en getoonzette jubileumcan
tate, en de aanwezigen een tweetal coupletten
van'het Wilhelmus. In de kerk is een ge
denksteen aangebracht.
Aubade op den Dam.
Na den kerkdienst werd de Dam ontruimd
om plaats te maken voor 13000 zangers, die
der vorstin zouden huldigen. Ook thans we
der was de regeling, door de politie getrof
fen, uitstekend; het tramverkeer op Dam
rak en Rokin was stopgezet De zangeres
sen, zangers en kinderen waren in het Beurs
gebouw en op het plein vóór de Beurs opge
steld; de geheele weg langs Beurspassage en
Nieuwendyk tot aan den Dam was voor hen
vrijgehouden.
Om elf uur kwamen de eerste groepen van
den Nieuwendyk af den» Dam op.
De kinderen schaarden zich vlak vóór de
stoep langs de „kleine steentjes", daarachter
stonden links en rechts de belde harmonie
orkesten, elk van 85 man, uit de afdeeling
Amsterdam van den Ned. Toonkunstbond in
overleg met den aubade-dirigent Den Hertog
samengesteld. Dan aan den Damrakkant de
zangeressen en aan de RokinziJde de zan
gers. Een fleurig en kleurig geheel en om
halftwaalf stond de Dam heedemaal vol.
Precies te twaalf uur verschenen de Ko
ningin, de Koningin-Moeder, Prins Hendrik
met Prinses Juliana op het balkon van het
Paleis, met een daverend „leve de Konin
gin 1" begroet. Nadat het Wilhelmus gespeeld
is vang de cantate aan, na afloop nogmaals
met het Wilhelmus besloten.
Aanbieding nationaal huldeblijk.
Te 2 uur had» dienzelfden middag de aan
bieding van het aationaal huldeblijk plaats.
Daarbij hield de neer dr. O. J. K. van Aalst
een redevoering, waaruit wij bet volgende
aanhalen: spr. wees er op, dat de koningin
de by haar kroning afgelegde belofte om de
onafhankelijkheid van ons land te zullen
handhaven en het grondgebied des rijks te
zullen verdedigen, alsmede alle middelen zou
.aanwenden tot instandhouding én bevorde
ring der algemeene welvaart, tienvoudig
heeft ingelost. Spr. herdacht hetgeen Prins
Willem voor ons land gedaan heeft, het
geen de stadhouder Willem Hl deed. In 1914
was dé koningin bereid zich op het eerste sein
van onraad naar den zetel van 's lands regeo-
ring te spoeden om deel te nemen aan het
moeilijke werk tot handhaving onzer onaf
hankelijkheid. In voorspoedige en slechte tij
den hebt gij, aldus spr., met ons volk mee
geleefd, overal en altijd blijkgevend van uw
koninklijke belangstelling. Terwijl andere
volken ontzaglijk werden geteisterd en on
dergang telkens dreigde, bleven de eer en
onafhankelijkheid van het vaderland ond >r
Uw bestuur ongerept, ja, zonder grootspraak
mag worden gezegd, dat het aanzien d©s
lands in de waardeering dér wereld gerezen
is. Spr. wees vervolgens op het ruime vloeden
der bijdragen voor het nationaal huldeblijk,
dat, zooals men weet, zal bestaan in het res-
taureeren van het koor der Nieuwe Kerk te
Delft.
Daarnaast overhandigt spr. een album m
aquarellen van 200 Nederlandsche meesters,
voorstellend mooie en karakteristieke plekj
in ons land.
De koningin dankte met eènige hartelijke
woorden voor deze huldeblijken.
Ik acht het een groot voorrecht, zoo zeide
zij, dat het Mij gegeven is geweest, Mijn
krachten aan het vaderland te wijden en on
der lief en leed daarvoor te arbeiden. Mocht
Ik daarmede iets bereikt hebben, dan is dat
dank zij den steun Mij door geheel Mijn
volk zoo overvloedig, geschonken, dank zij
het beleid Mijner opvolgende raadslieden,
maar bovenal dank zy God, waarop zoowel
dat volk als ik bouwen en die het vertrouwen
in Hem gesteld nimmer beschaamt.
Het persoonlijk geschenk aan de Koningin
bestaat uit een in 8 deelen gebonden album,
bevattend 217 speciaal voor het doel ver
vaardigde bijdragen van Nederlandsche
kunstenaars. De 8 deelen zijn vervat in een
speciaal daarvoor vervaardigd kastje. De
prachtigste en kostbaarste grondstoffen zijn
voor een en ander verwerkt, waardoor een
buitengewoon fraai en kunstzinnig geschenk
is verkregen, dat groote historische en
kunstwaarde bezit. Aan de totstandkoming
ervan Is een bedrag van 80- 40.000.—
ten koste gelegd. Een koninklijk geschenk in
den volsten zin des woordsl
Nationale huldebeiooglng.
Inmiddels hadden Zich op den Dam reeds
weder opgesteld de vertegenwoordigers uit
alle deelen des lands, die naar de hoofdstad
waren gekomen om der vorstin hulde te bren
gen. Aan deze huldiging namen deel 1500
vereenigingen met ruim 11000 personen, met
extra-treinen aangevoerd. De talloos vele
aardige en merkwaardige oosfeuums, die ons
land bevat, trokken zeer de aandacht. De ver
schillende groepen' werden provinciesgewijs
gerangschikt. De optocht verliep in de beste
orde, verwarringen kwamen niet voor. De
ordecommissarissen wisten precies wat ze
doen moesten. Tegen 3 uur had, onder leiding
van den dirigent-componist Kor Kuiler, de
uitvoering plaats van d'e speciaal voor deze
gelegenheid gecomponeerde aubade. Na het
zingen van dit lied had het défilé plaats van
de duizendkoppige menigte.
Ontelbaar was het aantal vaandels, vlag
gen, banieren en doeken. Het is ondoenlijk
iets op te noemen van wat in den stoet pas
seerde; telkens komen weer nieuwe muziek
corpsen en trekken voort, den stoet achter
na.
Een groep oude vrouwen, die eert der af-
deelingen sloten, blijven verrukt voor het
balcon staan en wuiven de vorstelijke familie
geestdriftig toe. Even buigt Koningin Wil-
helmina zich over de balustrade om met een
vriendelijk lachje de vrouwtjes extra te be
danken. Maar daarna is het voor de oudjes
haast-j© rep je en hun stramme beenen schik
ken zich met groote moeite naar het vlugge
rythme van d'e muziek.
Ten tenslotte de zon doorbrak, kwam er
gloed en leven in den stoet. Tegen vieren was
het afgeloopen.
Na het défilé werd aan de Konihgin een
oorkonde aangeboden, die het feit van de hul
diging boekstaaft. In den laten namiddag
ontving de Koiningin nog verschillende de
putaties ten paleize, die geschenken kwamen
aanbieden; prof Six bood namens de Am
sterdamsche oommissie het officieel Gedenk
boek met gedenkpenning aan. Namens de
Amsterdamsche Kamer van Koophandel deed
de voorzitter, de heer Heldring, mededee
ling aan Hare Majesteit van de stichting van
een fonds ter bevordering van de belangen
van handel, scheepvaart en industrie. Ver
volgens kwamen de Amsterdamsche vrouwen
met een scherm met schilderijen, „Arbeid
Adelt" en „Tesselschade" me' toiletten ex.
borduurwerk, de commissie voor .het Gedenk
boek van kapitein d'e Bas, bloemen, adressen,
enz., enz., Uit Zeeland kwam een album met
foto's uit alle gemeenten. Ook van al deze
geschenken kunnen wij onmogelijk melding
maken.
De galavoorstelling in den
Stadsschouwburg.
Des avonds zijn de vorstinnen in de „gou
den koets" het uit de kroningsdagen be
kende staatsaeriJtuig naar den stads
schouwburg gereden- Er waren evenwel, in
afwijking van vroeger, in plaats van zes,
slechts twee paarden voor gesponnen. Op het
Leidsche plein waren de politiemaatregelen
tot afzetting blijkbaar niet zoo goed als des
daags op den Dam. Men was te laat begon-
nerL Steeds kwamen meer menschen opzet
ten Een oude vrouw kwam te vallen, spoedig
gevolgd door een tweede, een dierde. De di
recteur van den gemeentelijken geneeskun
digen <lienst, dr. Heijermans, oordeelde het
noodlg een auto-brancard met verplegend
personeel te requireeren. Klokke half acht
waren, tengevloge van het hevige gedrang, al
vijf personen, die onwel waren geworden, in
de peristyle van dén stadsschouwburg gelegd.
Steeds won de menigte meer terrein, zoodat
degenen, die kaarten voor den schouwburg
hadden, moesten worstelen om er door te ko
men.
Van alle kanten kwamen politie agenten aan
zetten, die trachtten de menigte terug te
dringen. Vergeefs evenwel.
Het was een treurig gezicht de schouw
burgbezoekers te zien, die in het gedrang
waren geweest. Een dame in décolleté was de
boveakleeding letterlijk van» het lijf gerukt.
Een heer miste zijn hoed, een ander zijn jas.
Boorden waren gescheurd, japonnen afge
trapt.
Kwartier voor acht bedroeg het aantal
slachtoffers tien. Dr. Heijermans had order
gegeven tot het aanrukken van vijf auto
brancards. Een vrouw krijgt een zenuwtoe
val en wordt, hevig gillend en schreeuwend,
in een der autobrancards gedragen met geha
vende kleeren en loshangend haar; een an
der, die er nog slechter aan toe was, werd
terstond naar een der gasthuizen vervoerd.
Tegen acht uur er was geen denken aan,
dat men het publiek terug kon dringen
was het aantal ongevallen tot 90 gestegen; er
zijn moeders bij, dip baar kinderen zyn kwijt
geraakt. Te ruim acht uur is de koninklijke
stoet in aantocht, en zoodra de vorstelijke
familie is uitgestegen en de volgrij'tuigen zyn
opgereden, wordt de afsluiting losgelaten, én
alles host en dringt door elkaar.
Prinses Juliana was hu voor de eerste
maal in den schouwburg, Enkele tafreelen
uit de Gijsbrecht werden door het gezelschap
van Dr. Rooyaards gespeeld en na de pauze
werd een sjuk opgevoerd door de samenstel
lers Charivarius en Cannegieier, getiteld:
„Rondom de Kroningslinde".
De voorstellin]g was eerst om kwart over
elf geëindigd:. Door de Wethouders werd 4e
Koninklijke familie uitgeleide gedaan.
De terugtocht in de gouden koets was
werkelijk imposant. Tienduizenden en nog
maals tienduizenden stonden langs den weg
geschaard en spontaan werd herhaaldelijk, bij
het voorbijtrekken van de prachtkoets het
„Wilhelmus" gezongen.
Zelden zagen wij zoo'n geestdriftig pu
bliek, dat zich niet alleen uren had opge
offerd: om ook iets van het sprookje te kun
nen zien, maar onvermoeid en met een niet
te beschrijven, enthusiasme de Koninklijke
personen toejuichte.
Om half twaalf was de Koninklijke familie
weer in het Paleis teruggekeerd.
De gala-voorstelling.
Omtrent het in den Amsterdamschen Stads
schouwburg vertoonde stuk van de heeren
Oharivarius en Oannegieter laat zich een me
dewerker van dé „Telegraaf" als volgt u»it:
„En dan kwam een stok. Nee, maar. Flora is
er een, beestje bij, en» men schaamt zich» dat
kunstenaars, die wat prestoeren, in zulk knut
selwerk moeten optreden. Henri .ter Hall had
het 'heusch artistieker, geestrijker en deoenter
voor dit Hof, dilt publiek van Excellenties; in
welk geval van 'n zekere beschavings- en ont-
wikkelings-standing, in elkaar kunnen zetten.
Hoe heeft de Koningin zich moeten voelen!
Misschien beeft JuMaantj© gelachen en het
•kind ziet niet te veel, geniet niet te vaak van
theater.... künst. Maar ik, zou opgestaan
wezen."
1 Op de Beurs.
Vrijdag was er „beurs", officieel .tenminste.
Doch de jubileumsoommissi© uit de beursbe
dienden had anders besloten. Feest was bet;
feest zou het ook op de Beurs zijn. Er werd
muziek gebaald), vuurwerk en serpentines
werden gekocht, en uitnoodigingen tot de
Toot© festiviteit werden rondgezonden.
Toen om half twee de gong ging, bood de
Toote hall een eigenaard!"' schouwspel. Ten
eerste de bezoekers. Die bestonden voor een
groot deel uit dames, jonge vooraL Er zou
immers gedanst worden I Donderbussen knal-
dén; .serpentines bedekten den vloer, in een
laag, even dik ris die in de Kalverstraat. En
de stemming, die is immers op de Beurs
hoofdzaak 1 Die was wel buitengewoon willig.
Misschien dat enkele beursbezoekers de
zaak minder aangenaam vonden, op sommige
gezichtenstond tenminste wrevel te lezen,
doch de jeugd en de vrouw overwonnen ten
slotte.
De middag bleef gewijd aan het jubileum,
bleef in het kader van deze week, die toch
een feestweek is.
De verkeersoptocht.
De verkeersoptocht, die voor Vrijdag op het
programma stond:, is vrijwel 'totaal verregend,
't Geen natuurlijk, gezien den wekienlangen
arbeid, dien men »er zich voor getroost heeft
om de verschillende gevaarten, in elkander te
timmeren, jammer was. Er waren bijna hon
derd wagens, die nu, onder druipenden' regen,
in snel tempo' langs het Paleis reden.
Te half drie schallen drie herauten te paard
driemalen den defileermarseh. De Dam geleek
een groot veld van paddestoelen. De versiering
der verschillende wagens was vaak heel 'origi
neel en smaakvol
De vlootrevue.
Ook deze dreigde aanvankelijk door regen te
mislukken. Er woei een tamelijk sterke Wes
tenwind1, die den regen in het gelaat joeg van
de duizenden belangstellenden, die op de ge-
pavoiseerde jachten», op salonbooten, op kleine
scheepjes en allerlei andere vaartuigen bet
schouwspel wilden gadeslaan».
•Overal, zoover het oog reikte, nie1 - Ito sche
pen en scheepjes, van allerlei sla»g. Ver, ver
weg, in den omtrek van de Houthaven lagen ze
in een nevelig waas.
Ondanks regen en triestige lucht, leeft het
Y. De jachti en» andere vaartuigen liggen zóó
ten opzichte van elkaar, dat een breede geul
wordt overgehouden, waarin straks de „Zaan
dam F', die de Koninklijke familie aan boord
heeft, zal varen.
Ais tegen 3 uur de „Zaandam I" zich in bet
weging zet om langs de gepavoiseerde jachten
