E
Derde Blad.
VAN ZATERDAG |8 SEPTEMBER 1923.
AMSTERDAMSCHE BRIEVEN.
ROND DEN DAM.
Woensdag, de eerste dag van „de feestien";
de dag van den offioieelen intocht! Vroeg in den
ochtend begint de stad' zich reeds „te vullen".
I )e laatste hand wordt1 hier en daar nog aan
versieringen gelegd; steeds nog meer vlaggen
worden ontrold. De Oranje-zon is er! Maar ook
woonkernen dichter en dichter, hoe later het
wordt, boven het toenemend verkeer aandrij
ven. Zal U jweer „t' houden"
fcolj zeer voel oranje wordt er gedrageru
meer dan ooit nog in de hoofdstad het geval
was. Althans de laatste jaren. De stemming
zit er, ook vroeg al» in. De typisch Hollaodsche
stemming, die zonder uitbundig te zijn of tot
fel enthousiasme op te laaien» voor één feest
dag tenminste, in wereld en menschen een
uiterst gemoedelijk „welbehagen" vindt. Er
heerscht, zou men zeggen, een „solide" ver-
heuging; een stevig gefundeerde overtuiging,
in den grond, dat er, na deze 25-jarige regeer-
periode, waarin wij 'tusschen verschillende
klippen en ondiepten veilig en betrekkelijk ge
lukkig zjjn heengeloodst, reden tot dank
baarheid' is. Zelfs zij» die anders felle smalers
van het koningsschap zijn, blijken dit te ge
voelen, al dragen zij dan misschien geen oranje,
spelbrekers willen zij» niettegenstaande aan
sporingen in die richting, óók niet zijn. Zelfs
doen zij, op hun wat terughoudende wijze,
mee. Spottend en cynisch mogen zij» en
misschien, hier en daar terecht, op! „onechte"
dingen wijzen, ook zij ontkomen diep in
hun hart niet aan den, zooals gezegd' echten,
wei-gefundeerden onderstroom, die de stern-
Djing dezer dagen draagt.
En dan.de vreemdelingen en de •pro-
vinei alen, met stampvolle treinen tnet ontelbare
auto's, met motorbussen en schepen aange
voerd» brengen een speciale kleur. De dag ne.ir
de stad» eena helemaal er uit, ia op zich'
zelf al een feest. Straks, vanaf de 'achter het
raam bemachtigde plaats, het gezicht op den
intocht.en dan 's avonds nog de tocht lang»
de verlichtingen.. i
Dan, eindelijk, 's middags, terwijl de wolken
meer en meer dreigen» maar 't toch' nog, won
der boven wonder, net'droog blijft» de witte
calèche, met de Koninklijke Familie, met die
keurige, in sobere uniform gestoken «erewacht;
met den edndeloozen stoet vaandels en vereeni-
gingsroenschen, die langzamerhand, naarmate
de stoet den Dam nadert, aangroeit en aan'
groeit.... Eet gewuif en gejuich van de duf
zende en duizenda toeschouwers.... Het op.
zwenken, van den Dam en het vaandel-saluut,
tenslotte, terwijl de Koninklijke familie zich op
het Paleis-balcon vertoont, van de kleurige,
wapperende banieren» waardoor het midden
terrein, daar waar eens Naatje troonde, één
zich neigende en dan weer oprichtende praal
wordt.... Vooral dit "laatste was, ln zijn een
voud, een indrukwekkend' moment.... Daar
na, door de met rozen-slingers en bloemman-
den als tot een toruiloftstuin herschapen Kal-
verstraat, door de Leldschestraat met haar
oranje-vaandeldak, dooi; de Utrechtschestraa
met haar volle versiering en de décoratief me
oranje hek-werk betimmerde bruggen» door
de feesteljjk-sobere Vijzelstraat eon drukke
doening, huls-toe, of op zoek van een plaatsje
ln restaurant of café.Een korte rust; want,
tegen acht, beginnen hier en daar J de lichtjes
langs de grachtranden» langs de gevels te glo
ren, worden lampions ontstoken en illuminee-
ren ook de ontelbare kraampjes en rijdende
winkeltjes, die haring, zuur, vruchten» bier,
ederen, toeters, mutsen en wat niet al, étalee-
ren. Drommen aan drommen trekken van de
buitenwijken naar het centrum, langs Hirseh,
dat met zijn indirect licht, vanuit verborgen
lampen tegen den gevel aan geworpen, met
zijn Perzische tapijten vanuit de venkers een
buitengewoon artlstleken» voornamen indruk
maakt, langs de gekleurde fonteinen op het
Frederiks-plein, langs het Damrak, waar aan
den einder de Jichtpalelzem van de Bijenkorf en
Peek en Cloppenburg reeds wenken.
Een enorme menigte concentreert zich rond'
Rembrandltplein en de verEchte graohten tus
schen Vijzel- en Utrechtschestraat. Maar op-
vallend is het wegblijven van èl te handeloos
gehos, anders aan dergelijke avonden verhon
den. Misschien» naast den maatregel der po
litie om de, tot baldadigheid noodende wandel
rietjes in beslag te nemen,' óók gevolg van het
feit, dat er iets te zien is-wat de menigte inder
daad vasthoudt en boeit. Voor een werkelijke
èchoonheid houdt zelfs de bandeloosheid stil....
NEDERLAND IN 25 JAREN.
1898—1923.
(Slot).
VI.
Wenden wil thans ons oog naar helt go-
bied van de kunst, naar dat van taal en
letteren, van het tooneel, van |de muziek
en van de schilderkunst. Op alle deze gebie
den opgewekt leven, op 'het een meer dan
op het andere. Op alle deze vier vrijwel ge
lijke klacht, dat de Nederlander van heden
ten dage niet meer de 'belangstelling voor
kunst gevoelt als zijne voorouders; dat de
dagen van een Roemer Visscher verre zijn.
Maar in het algemeen mag deze kwarteeuw
ook hierop trotsch zijn, dat de belangstel
ling 'in deze verschillende takken van kunst
is toegenomen.
Wat de letterkunde aangaat, by het be
gin van de regeering van onze Koningin had
de strooming der Nieuwe Gids-crs, de dus
genaamde beweging van 1880, zich vrijwel
baangebroken» zag haar bestaansrecht er
kend. Willem Bloos in deze beweging de
grootste figuur geweest en tot op heden
gebleven. Naast hem dienen Van Deyssol
en Albert Verwey te worden genoemd. On
der de romanciers treedt Louis Couperus
ongetwijfeld naar voren» zijne achtereen
volgende romans zijn van eene geheel eigen1
woord- en scheppingskunst, die evenwel
alle deze jaren op de hoogte van zijn kun
nen is gebleven. Naast hem dienen genoemd
een Cyriel Buysse, een' Dr. J. H. Boeken,
Natuurlijk lang met alles is van zulk een echt
schoon.Maai' voor wie den rondgang maak
te, zullen deze drie dingen zeker in de her
innering blijven hangen: de Westerkerk, de
Reguliersgracht en het IJ.
De Westerkerk: een droom van prachtige
architeotuur, in goudgloed lichtend tegen den
donkeren avondhemel. De Reguliersgracht:
een heel intiem sprookje» een avondsprookje,
onder de boomen, met de kraal-snoeren lichtjes
langs den wallekant, onder de boog-bruggetjes
en de enkele fijne, rood- en green-schemerende
fonteintjes vanuit het stille, alles zacht-reflec-
teerende gracht-water op-spuitendHet IJ,
donker, groot en wtjjd» <mèt aan den eenen ein
der de martiale, lichtende vormen van twee
oorlogsbodems en een groote mailboot, en aan
den anderen einder, tegen den kop van de
Handelskade, het illuminatie-stuk (een schip)
van de HoHandsche .Stoombootmaatschappij.
Daaroverheen: de spelende stralenbundels van
uit de zoeklichten, die dan eens de menschen-
massa op den oever te pakken namen, dan
weer hoog in de lucht wegschietenVf een ver
ren toren of koepel verlichten.
In de straten: honderden potsen-maker§
oranje-clowns, harmonica's, pierementen, acro
baten.... Serpentines slieren in steeds dich
tere netwerken om, op en door de massa-; zij
hangen vanaf de versieringen in een chaos-
varwkleur neer en loopen doet men op een pa
pieren tapijt.... Vol, vol blijft 't tot drie,
vier uur in den nacht..-.
Mogelijk zegt de een of ander: och neen,
maar we kénnen 't toch niet: dat feestvieren
Ziet de Belgen; ziet de Franschen! Wij blijven
lomp, rauw, zonder lichtheid.Wel waar,
gedeeltelijk. Maarals 't „echt" blijft, zoo-
als op dezen avond en niet tot baldadigheid
voert, dan tóch nog maar liever zulk een feest
vieren naar eigen trant, dan een geïmporteerd-
bpitenLandsch.
Wat vérder van den eigenlijken „publie-
ken. -weg" óf, in wat stillere hoekjes van
ons openbaar leven, zijn nu ook de diverse
tentoonstellingen geopend die ter gelegen
heid van het jubileum gehouden worden.
Noemen we eerst die in het Rijksmuseum,
waar een oollectie schilderkunst van 17-
eeuwsche meesters bijeen word gebracht,
zooala in lang niet het geval was. Prachtige
Rembrandten, gloeien met hun mystiek
licht, met hun groot-raenschelijke vonn-oon-
oeptie'fl tegen. De Frans Halsen wekken met
hun geniale, vrije, onbekommerde eohildore-
streek ten leven.
Een overzicht van, het schilder»- en 'beeld
houwwerk der laatste 25 jaar 'geeft de es-
positie in het Stedelijk Museum. De merk
waardigste werken der kunstenaars van
een vorige generatie, van Thijs Maria en
,zijn broers, van Israöls, van Mauve» vindt
men er; zooals óok doorslaande bewijzen
voor het 'kunnen der jongeren: do Wiegman
nen, Jan Sluijtera, Colnot.
In (het nieuwe gebouw der Gemeentetram
is do verder een bijzonder belangrijke ar-
óhiteotuiirtentcKmstellïng aan den gang, die,
smaakvol en overzichtelijk gearrangeerd,
ook, evenzeer als de aderen, noodt tot eon
nadere bespreking. En 'tenslotte herbergt
het enorme nieuwe gebouw van het (thans
„Koninklijk") Koloniaal Instituut een repre
sentatieve oollectie op het gebied van han
del en industrie ln Oost en West
Het is alles niet ln een vloek en een
zucht te zien, piaar, waar deze verschillende
tentoonstellingen nog de geheel© verdere
maand geopend blijven»bestaat er mis
schien nog wel eens gelegenheid op het
gebodene terug te komen.
OM© gelegenheid, tot „terugkomen" h.ï,
bestaat zéker ten opzichte van den nieu
wen Raad» die onlangs slec hts even bi;
eqkaar is geweest teneinde een zqsden wet
houder te kit in en do nleuwgekozen leden
te installeer©*
-Eigenlijk „.s 't niet veel meer dan oen dag
tot onderlinge kennismaking en tot begroeting.
De verkiezing van E. Polak, den vroegeren
„Volk"-rodacteur, stond toch reeds vast en be
hoefde slechts de offldeele sanctie,
Door de benoeming van- dezen laatste, die
Wethouder v. Onderwijs en van den Burgerlijk
ken Stand wordt, wordt Wethouder Wlhaut,
die de laatste, maanden- als een duivelskunste
naar. vier Afdeelingen onder zijn beheer had,
ontlast. Of dit aan die vlotheid van werken
merkbaar wordt, zal moeten blijken. Waar
schijnlijk is het wèl. Maar of de nieuwe wet
houder evenveel steun en vertrouwen zal ge
nieten als „de Machtige", wiens positie eigen
lijk nog steeds met den dag sterker wordit, staat
te bezien.
Een reclame-plakplaat
De Albers' A.C.L. margarinef abri eken ge
ven, naar uit de advertentie in dit nummer
blijkt, als reclame deze week een kimder-
plakprent cadeau; aan de inzending hiervan
zijn fraaie prijzen verbonden, zooala aan den
achterkant dezer platen is vermeld.
een Top Naeff, en tal van anderen, die het
gebied der letteren hebben verrijkt. Querido
is een afzonderlijke verschijning; evenzeer
Frederik van Eeden die niet alleen als
schrijver invloed uitoefende. Onder de dich
ters dienen genoemd Boutens, Jac. Van
Looy, Hei-man Gorter, Helene Lapidoth
Swarth, 'benevens enkelen die reeds werden
vermeld. Onder de Vlamingen steekt Guido
Gezelle naast Herman Teirlinck uit. De
taal- en letterkundige congressen, die elk
jaar gehouden worden» droegen er niet al
leen toe hij, dat de beoefening der taalken
nis werd uitgebreid, maar ook, dat wij na
der in verbinding tot onze Vlaamsohe na
buren traden. Op tooneel'gebied speelde Her
man Heyermans zeker de aller-overheer-
schende rol; enkele anderen dienen naast
ïem genoemd, van wie Herman Roelvink
iets beloofde, en Mr. Van Rossom tot de
geestigste behoort. Marcellus Emants, reeds
onder de ouderen te rekenen, bleef op 'het
tooneel een figuur van beteekenis, terwijl
vooral Mevr. Siimons'Mees met hare psy
chologisch goedgeslaagde tooneelstukken
dient genoemd, Op het gebied der littera
tuur, gelijk op veel ander kunstgebied, vele
stroomingen, veel strijden en worstelen en
veel bereiken.
Gaan wij thans over tot het tooneel. In
1898 bestonden feitelijk drie gezelschappen:
hpt Nederlandsch Tooneel te Amsterdam, de
Tooneelvereeniging daarnevens en de Rot
terdammers. Hoe is dit aantal gezelschap
pen niet toegenomen» in de eerste plaats
toen Bouwmeester uit het Nedèrlandsoh
Tooneel trad en een eigen -• gezelschap
Radioielegrafie en
Radiotelefonie.
door H. JANSEN.
Dir. Radio-school HelderAlkmaar.
X.
In de vorige artikelen is zooveel mogelijk
gestreefd den amateur en den „outsider" een
kijkje te geven hoe en uit welke deelen een
ontvangtoestel is opgebouwd. In het bijzon
der bespraken wij toen de ontvangst op kris
tal Behalve deze soort van ontvangeu be
staan ook vele andere systemen, geschikt
tot ontvangst Van radioseinen, enz. Allicht
rijst de- vraag: Wat heeft men nu aan zoo'n
ontvangtoestel, de z.gJi. kristalontvanger?
W at kan men al-zoo uit den aether opvangen?
Met een eenvoudigen kristal-ontvanger, aan
gesloten op een luchtnet van pl.m 20 meter
lengte en pl.m. 10 meter hoogte, kan men in
een behoorlijke radiotelefoon (1000 2000
Ohm weerstand) allereerst waarnemend de
gewone marse-teékens, n,l. de letters van het
alphabet, opgeboywd uit eene bijzondere sa
menstelling van punten en streRen. Het op
nemen van de teekens, waarmede de woor
den van het radio-telegram worden samenge
steld, is niet gemakkelijk. Bij middelmatigen
aanleg is hiervoor vereischt een oefentijd van
plm. 2 maanden. Na dezen oefentijd is men
reeds 'in staat om het HoHandsche weerbe
richt van het Fort Vossegat (Utrecht) te
12.80 rum. en 8 uur n.m. Aïnsterdamsche zo
mertijd te kunnen opvangen en neerschrij
ven. De seinsnelheLd van dit weerbericht is
ongeveer 6 woorden per min. (elke 6 letter
of elke 5 cijfers gerekend' voor één woord).
Is men deze snelheid meester, dan kan men
probeeren het Duitsche weerbericht van het
radiostation Norddeich bij Wilhelmshavem te
11.86 van. en 11.86 n.m. Arnst. zomertijd on to
vangen. De seinsnelheid- hiervan is pl.m. 10
woorden pér min. Het volgen der correspon-
tie van het overige radioverkeer ter zee door
do sohepen onderling of door de schepen met
de kuststations eür omgekeerd zal den ama
teur niet gemakkelijk vallen, daar de snel
heid ven seinen dezer stations gemiddeld ge
houden wordt op 17 wdn., soms 20 wdn. per
min. Wie hiertoe wel in staat 13 kan dage
lijks, zoowel des daags als des nadhts op zijn
ontvangtoestel voortdurend correspondentie
volgen van de radiostations: Amsterdam
PGA; Schovoningen Haven PCH; Soeeter
berg STB; Vllssinpen POD; Helder POB
Vliegkamp „de Mok"1 FGE; Ostendo OST
North Foreland GNF; Oüller ooats GOO;
Nordd'eich KAV; Vossegat BE; Parijs FL
enz. (de lettergroep achter de stationsnaam
geeft de wijze van oproepen van het station
aan). Voor den oningewijde zijn deze gelui
den in de telefoon een onaangenaam ge-
krijsoh en gekras, veroorzaakt door de bo
vengenoemde vonkenzonders, die hunne
electrifiche energie omzetten ln aethergol-
ven, welke daarna weer als electri&che
stroompjes in het ontvangapparaat worden
opgenomen en door de telefoon hoorbaar ge
maakt.
Als het alleen dit was. dat men kon hooren
op een- ontvangtoestel, dien was het amateuris
me onder de draadloozo lang niet zoo groot,
In de laatste jaren is de radio echter bij
zonder populair gewórden, doordat het zelf:
mogelijk is telefonische gesprekken langs
draadloozon weg te kunnen opvangen, en
last' not least de radioconcerten.
Dadelijk dien ik er op te wijzen, dat men
nu niet te veel moet verwachten van de
radiooonoerten wanneer men deze wil hooren
op een eenvoudigen kristalontvanger. De
werkingsfeer, beter nog de kring, waarin
men radiooonoerten en radiotelefonische ge
sprekken kan. opvangen op dit toestel is ge
ring, nj. 80 i) 40 KM. straal.
De bekende radio-conoerten, welke gere
geld gegeven worden door de onderstaande
radiostations zijn in één woord schitterend.
Een groot deel van het publiek la hiervan on
wetend. Een ander deel is van gedachte dat
het gelijkt op het afdraaien van een gramo-
foonplaat. Niets van dit alles.
De radiotechniek heeft geweldige vorde
ringen gemaakt. De inrichting van de heden-
daagsche radioconoertzalen o.a. te Londen,
Parijs en dien Haag, vanwaar uit do radio
oonoerten via een in dié zaal opgestelde mi
crofoon en via een buiten opgehangen lucht
net de aether ingezonden worden is smaakvol
aangekleed. In verschillende, vrij ver van
elkander verwijderde vertrekken' vindt men
in het eene de zendtoestellen, ln het andere
de plaats vanwaar de medewerkers zingen
en spreken in de microfoon. Een groote ka
mer, met zeer dikke tapijten en zware be-
kleedselen langs de wanden, dient als con
certzaal. De bekleeding dient om den hollen
klank weg te nemen, die zonder deze voor-
2x>r,g zoo licht optroodt. Als hot concort bo-
giint, komt ook de „censor" in actie, die met
een hoofdtelefoon in de concertzaal mede-
luistert. Daartoe is een vrij ongevoelig ont
vang toestel in een ander deel van het ge
bouw geplaatst en de „censor" hoort nu'hét
effect van het uitgezondene, evenals zat hij
op honderden kilometers afstand. Hij wenkt
de zanger of zangeres dichter naar de micro
foon of verder er van af, al naar gelang het
noodi g is.
Onder zijn bereik is ook een schakelaar,
waarmede hij den geheelen zendinrichting
kan stoppen. Men riet uit deze korte beschrij
ving hoe keurig alles in orde is voor het uit
zenden van een radioconcert. Tenslotte zij
nog opgemerkt, dat, wegens de gevoeligheid
van den zender, al het door de autisten ge
sprokene, tusschen de bedrijven door, mede
zou worden uitgezonden. Voor de aardigheid
is dit wel eens gedaan. Men denkt dan een
heele vergadering van menschen te hooren.
Maar als regel waarschuwt een rood lampje
do aanwezigen in de concertzaal, zoodra hun
microfoon wordt ingeschakeld en bij het licht
van dit lampje leest men deze wandspreuk:
Brand het Écht, dan koppen dicht."
(Wordt vervolgd).
Zondag 3—6 n.m. den Haag; Zondag
8.3010.30 n.m. Hilversum; Maandag 9—10
n.m. den Haag; Dinsdag 810 n.m. den
Haag; Woensdag 8.30—9.30 n.m. Amsterdam;
Donderdag 9—11 n.m. den Haag; Zaterdag
8.3010 n.m. IJmuiden,
De gestolen baby.
landsche stukken zonder inhoud en zonder
beteekenis zijn gespeeld, alleen omdat zij
van Nederlandschen bodem warenl De be
langstelling van het publiek in 'het tooneel
nam zeker niet af; verschillende 'bewijzen
zijn ervoor aanwezig. Wel is de bioscoop, in
de latere jaren1 tot groote hoogte gekomen,
een ernstig concurrent .gebleken, maar het
zijn vooral factoren van de malaise, die
thans het tooneel tot een moeilijk plan
terugdringen. En daarbij komt ongetwijfeld
het gebrek aan eenheid, het 'bestaan van
een te .groot aantal gezelschappen voor een
klein land als het onze.
Op muziekgebied 'handhaafde Nederland
zijne oude reputatie van uitvoereh.de kun
stenaars. Het Concertgebouw te Amsterdam,
in 1896 onder leiding van Willem Mengel
berg gebracht, is door dezen tot een#onge-
kende hoogte opgevoerd; staat aan do spits
der orkesten. Mengelberg zelf staat aan de
spits der dirigenten. Niet zonder moeite is
men er in geslaagd hem voor Nederland te
jehouden, ondanks de schitterende aanbie
dingen uit andere landon, gelijk zijn tijde
lijk diri'geeren te Frankfort, zijn periodiek
terugkeeren naar New York bewijzen. Een
merkwaardigheid van groote beteekenis
vormden zeker de Wagner-uitvoeringen te
Amsterdam, tot standgekomen dank zij de
energie van Henri Viotta, model-voorstel
lingen die volgens het oordeel der kenners
met Bayreuth wedijverden. Den Haag
wenschte zijn eigen orkest te bezitten en
verkréeg het in het Residentie-Orkest, dat
onder Viotta's leiding kwam; van Zuylen
van Nyevelt was de dirigent der populaire'
SPORT.
VOETBAL.
Helder IZeemacht I 81.
concerten. Utrecht, Arnhem en Groningen
behielden hun eigen, goed verzorgde orkes
ten; Van Anrooy van de laatste plaats naar
voren gekomen, is een uitnemend orkest
leider gebleken. Op het gebied Vah uitvoe
rende kunstenaars zoowel wat zang als wat
piano, viool en cel aangaat rijn wij rijk
in.beroemde namen; van de zangers staan
zeker Messchaert, Van Rooy en TTrlus bo
venaan, van de zangeressen denken wjj on
middellijk aan Julia Oulp, aan Mevr. Noor
derwier en aan Mevr. de Haan; van de
pianisten is het Dirk Schater, die onze aan
dacht trekt; van de cellisten een Hekking.
Deze kwarteeuw is voorts rijk aan pogin
gen om ons een eigen Nederlandsche opera
te verschaffen; die, wel'ke in 1894 en volgen
de jaren waren aangewend, mislukten,
schoon Orelio en Pauwels tot de sterren
daarvan behoorden. Later zijn zij her
nieuwd; Henri Koopman heeft zich op dit
gebied zekere verdiensten verworven. Nog
bestaat de Nederlandsche Opera, al is haar
grondslag financieel niet zoo stevig als men
dit wel zou wenschen. Aan belangstelling
voor muziek ontbreekt het hier te lande niet;
de concerten te Amsterdam en te 's-Graven-
hage bewijzen het; de gastvoorstellingen
van vreemdelingen, die hier immer in groot
aantal plaats hébben, eveneens. Eene ltali-
aansohe opera heeft hier altyd succes gevon
den,'' een© Fransche opera te 's-Gravenhage
scheen jaren achtereen de eenig bestaan
bare.
(Z. O. V
Feest. De stadjbi] avond.
tentoonstellingen.
De
3>-i
stichtte; later toen Brondgeest na rijn suc
cesvol tournee-in Indië bij voorkeur direc
teur bleef; nog later toen Royaards „Het
Tooneel" oprichtte. In het algemeen kan
gezegd worden, da Royaards en Verkade
in deze kwarteeuw de belangrijkste rol heb
ben 'gespeeld. Rooyaards heeft groote ver
diensten voor het tooneel gehad, heeft met
belangrijke huitenlandsche werken ons m
aanraking gebracht. Maar de oude en nieu
we dichters van eigen bodem niet vergeten,
zijn doctoraat honoris causa strekt hem cn
de Universiteit, die het hem verleende, tot
eere. Eduard Verkade bracht met de Haghe-
spelers het voor ons land geheel nieuwe
salonstuk tot groote hoogte; Enny \reede
was hem daarbij, een grooten steun. Van de
acteurs en actrices van Nederland s ixtdem
dient in de eerste plaats Louis Bouwmeester
te worden genoemd; men zal Nederland niet
kunnen verwijten, dat het dozen grooten
acteur niet voldoende eert, 'gelijk trouwens
het buitenland voorgaat met hem te doen.
Naast hem zijn zuster, evenals hij de last
der jaren niet voelend! Voorts donken wij
onder de 'generatie van deze kwarteeuw aan
Henri Brondgeest, aan een Poolman, aan
een Hubert Laroche, aan een Rika Hopper,
een Elsa Mauhs, aan eene zoo gebeelq reeks
van anderen, die, al behooren zij met tot
de heel grooten, veel kunst ons hebben ge
schonken, Ondanks de Machten van het
tegendeel kan worden gezegd, dat in deze
'kwarteeuw het spelen van oorspronkelijke
Nederlandscho stukken er niet op achteruit
ging. Integendeel de vraag mag wel eens
worden .gesteld, of Somwijlen niet Neder-
0
De New-Yorksche correspondent van de
Nieuwe Rotterd. Courant hekelt in de hier
onder volgende schets op vermakelijke wijze
de zucht naar sensatie bij de Amerikaansche
bladen. HQ schrijft dd, 24 Aug. aan zijn blad
New-York is weer eens in rep en roer. Het
schreit, het weent, het klaagt: eriseenbaby-
tje gestolen
Lezer, het klinkt naief. En behalve dat het
na,ïf klinkt is het hoogst onzinnig. Natuurlijk
bet is 'allernaarst, dat er babytjes gestolen
worden., maar neen, d&t ls het niet waarom
een ieder ziah zoo opwindt. BabyQes worden
natuurlijk wel eens gestolen, en lederen dag
sterven honderden babytjes en even zoovelen
verongelukken, maar nu in dit speciale geval
Welaan, luistert en oordeelt"zelve:
Verleden Zaterdag ging oen moeder uit met
een kinderwagentje. In het wagentje lag een
kindje, een meisje van drie maanden, een
•armzalig, ziekelijk Bchaapje. Dat het armzalig
en ziekelijk was heeft het hem per slot ge
daan. De Amerikaan met zijn groote sentimen
taliteit heeft daarbij zijn hart voelen open
gaan Het kindje was onder doktèrs behan
deling, de moedor moeBt voor een streng dieet
zorgen, want bij de minste onachtzaamheid
zou het zwakke leventje op het spol staan.
Daarom lag ln het wagentje, behalve het zieke
of ziekelijke kindje ook een flescbje met een
mengseltje van melk en gortewater. De'moe-
der schoof het wiohtje over de hobbelende
straatkeien van.de achttiende straat to{ vootj
de deur van een groot warenhuis. Daar moest
ze het wagentje laten staan, want ze moest,
boodschappen doen, Ze" wierp een laatsten
blik op het in een roseNdekentje gewikkeld,
rustig slapend schepseltje en spoedde zich
naar binnen. Toen ze zich tien, misschien
waren het ook twintig (wolke boodschappen-
doende vrouw weet dat nu zoo precies?) mi
nuten later weer naar buiten spoedde, en het
wagentje genaderd was, gaf zij een gil en
viel flauw haar kindje was verdwenen.
Niet waar, het is een droevig geval Het
spreekt tot do harten van vaders, moeders,
broeders, zusters. Het heeft alle qualiteiten
die een journalist zich wenschen kan, voor
hetfabriceeren vaneen „sob-stery". Dienzelfden
avond, stond het in alle bladen, waren detec-
tleven en politieagenten aan het werk gezet, vallende moeder, en gortewater, en een roze-
nacht door de straten dwalend. De moeder
met tranen op hare wangen, de vader met
zijn kin in de hand, in gepeins verzonken ena.
Intusschen loopen de meest uiteenloopende
berichten binnen. Bedelaarsters, oud en vies
met in hare armen een schoon roze dekentje
waarin een kindje lag, dat voor het oog der
nieuwsgierige wereld verborgen gehouden
wordt, worden gerapporteerd uit alle wind
streken en uit de meest obscure buurten. Tot
nu toe echter is nog niemand aangehouden
of opgebracht. Dreigbrieven komen er aan
het adres van de verslagen ouders, die op het
eerste gezicht al te herkennen zyn als pro
ducten van menschen die behoefte hadden
aan ongepaste grapjes, of wiens begeerte door
de algemeene beroering opgewekt was, om
ook een rol te spelen in het drama.
Intusschen, lezer, beteekent het ongeluk
werkelyk voor New-York niets meer„danwat
het stelen van een fiets voor het HoHandsche
publiek beteekent. Het aantal ongelukken op
alle mogeljjke gebied en in verschillende gra
den is hier zoo groot, dat het stelen van een
klein meisje haast niet opgemerkt zou behoe-
te worden. Sinds Zaterdag b.v. bedraagt de
lyst van vermiste personen in de Times, die
daarin dagelyks wordt gepubliceerd, nooit min
der dan zes namen. De leeftyd van de ver
misten loopt van drie tot vyfenzestig jaren.
Van alle' vermisten zyn er tot nu toe pas yier
weergevonden. Behalve deze vermisten komen
ongelukken van het meest uiteenloopend ka
rakter: In Detroit dringen zeven met revol
vers beladen roovers een restaurant binnen,
schieten twee vrouwen en vier mannen dood.
berooVen de 150 andere gasten, en vermoor
den een politieagent.
Een hotel raakt in brand, 9 gasten dood en
28 worden .gemist.
Een watervliegtuig verongelukt, vier man
nen en een vrouw komen om.
Een bootje in de Long Island Sound slaat
om, drie menschen verdrinken.
Een hotel in de Catskills raakt in brand,
800 gasten verliezen alles wat ze bj zich
hadden.
Drie menschen door auto's overreden.
(Dit alles ongelukken die het Maandagochtend
blad van de Times gesft, die dan toch altyd
nog het soberste op het gebied van ongeluk
ken is.)
Dinsdagmorgen, naast een lang verhaal hoe
honderd detectieven er nog steeds niet in ge
slaagd zjjn, Mbt babytje "aan de van. angst
haast bezwijkende moeder weertegeven, hot
bericht dat vjjftig brandweerlieden onder het
puin van een ingestort gebouw begraven
werden 17 Amerikanen op een autotocht in
Frankrijk omkwamen, 7 menschen door auto's
werden overreden, in Georgië tientallen men
schel met zweepen afgeranseld werden,
(waarschijnlijk door leden van tde Ku-Klux-
Klan.) Dan daartusschen door verhalen van
zelfmoorden, door schieten, vergiftiging of
het springen uit een negentiende verdieping.
Ach, thans heb ik toch bewijzen genoeg
geleverd, het is toch niet noodig dat ik nog
verder ga met het opnoemen van alle ge
beurde ongelukken om U te overtuigen dat
er logica ontbreekt in de algemeene Opwin
ding en de overgroote belangstelling, geopen
baard door een bevolking ten getale van
ongeveer zes millioen door het feit dat een
eerbaar arbeidspaar een dochtertje van drie
maanden verloren heeft. Maar het is als met
allesde manier waarop is de hoofdzaak.
Vijftig brandweerlieden worden in het puin
begraven— stikken in asch en stofsuch
is life. Drie, vijf, zeven, menschen door auto's
overreden.... verder gaat het leven. Bootjes
die omslaan, menschen dif verdrinken men
schen die vermoord worden.... ach, het is alles
overbekende kost.... het trekt ons niet. Maar
hiereen zwak schaapje, en een flauw
verspreidde de radio door het heele land het
speciale dieet, dat de dokter het kindje voor
geschreven had, en zondsr hetwelk het zeker
ten. doode gedoemd ware geweest. Zondag
vulde het gestolen babytje de heele eerste
bladzijde van de meeste, op zjjn minst twee
kolommen op de eerste pagina van alle ove
rige bladen. Maandag hetzelfde Dinsdag,
Woensdag, Donderdag, hetzelfde. Vandaag
voor het eerst is het een beetje op den achter
grond geschoven in de Times eo de World,
de andere houden het nog voortdurend op
het eereplaatsje eerBte klas politici cn pre'
miers zouden er van watertanden. Eenhon-
derdvijfenzestig detectieven werken uit alle
macht. Belooningen van duizend, en drie
duizend dollars, misschien nog wel mear,
maar die zijn daü mijn oog ontgaan, zijn dopr
de Evening World en door de Hearst-bladem
uitgeloofdDe commissaris van politie, die
met dit speciale geval belast is, heeft een op
roep gedaan tot alle móeders in de Vereenigde
Staten om mede te werken. Ter illustratie
van het geval staan de kranten vol met por
tretten van den vader en de moeder van het
betrokken wichtje', in de meest verschillende
houdingen en-poses: de moeder biddend, de
vader de moeder ondersteunend. De moeder
een brief schrijvend a>m dief of dievegge, de
vader met een zaklapiaarnlje in den kelder
zoekend. De moeder in bed, de vader, in den
dekentje met |konyntjes er op geborduurd»..,
daar is iets van te maken.- Die mise-en-soene
is goeddie spreekt, die pakt.
Onmiddellijk na afloop van den igeoo»-
tumearden voetbalwedstrijd kiwamen de eerste
elftallen van Helder en Zeemacht in het veld.
.Besloten was 1 uur te spelen, terwijl voor de
I winnende plee? door de Marine-Sportvareenlginc
een medaille .beschikbaar was aeeteld.
Om circa half wier laat de heer Geurts berin
nen.
Zeemacht heeft windl en zon tegen, wat niet
wegeeint, dat De Koster reeds spoedig hande
lend inoet optreden. Dan neanen de withemden
het spel ln handen en ihouden het spel gedurende
©enigen tijd op de Z.-helft. Daar de veugelspelers
inzonderheid de linksbuiten zeer el echt
voorzetten, "behoort een goed schot tot de zeld
zaamheden. En krijgt een dier binnenspelers den
bal, dan is het resultaat ver naast of over. De
linksbinnen had een slechte dag en wachtte
steeds te lang,'.waardoor als gevolg daarvan een
paar zekere kansen verloren gingen. N N. lost
dan eindelijk een fraai schot, wat de Z.-doelman
correct stopt. Z.'s rechtervleugel breekt dan mooi
