Aan onze geabonneerden, Bij zijden sloffen hel weder uiÜcnijpen; nood wringen Eerste Blad. per postwissel DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1923 51e JAARGANG welke gewend zijn de abonnements gelden per post-cheque of post-glro toe te zenden, geven wij In over- weging - met het oog op de enorme vertraging bij dien dienst - ditmaal de abonnementsgelden voor het vierde kwartaal toe te zenden. Onzen adverteerders buiten de stad doen wij hetzelfde verzoek. DE UITGEVERS. Zij, die zich van heden af, voor minstens drie maanden, op dit blad abonneeren, ontvan gen het tot 1 October gratis. HET FEUILLETON is op pag. 4 van het Eerste Blad) opgenomen. Donderdag 27 iept. 7.18 uur. Vrijdag 28 7.16 BUITENLAND. HET SCHADEVERGOEDINGS- VRAAGSTUK. Opheffing van het lijdelijk verzet Zooals reeds werd gemeld, hebben de Maan dag gehouden besprekingen van den Rijks kanselier met de vertegenwoordigers ui't het Het Roergebied er toe geleid, dat men het erover eens werd, dat het lijdelijk verzet niet kan worden voortgezet, omdat het rijk niet langer de enorme middelen voor dezen strijd ter beschikking kan stellen. De laatste week alleen heeft 8000 billioen papieren mark ge kost; voor deze week werd het bemoodigde bedrag geraamd op 8000 billioen. Dinsdagmiddag had een bijeenkomst plaats van den Rijkskanselier met de partijleiders, waarin eerstgenoemde uiteenzette, op welke gronden, de Rijksregeering het lijdelijk ver zet zou opgeven. Alle partijleiders waren het met deze uiteenzetting eens, behalve de lei der der Duitsch-nationalen, die in plaats van het lijdelijk verzet scherpe tegenmaatregelen wilde nemen. Dinsdag had voorts een bespreking plaats tusschen de leden van het Rijkskabinet en de minister-presidenten der Duitsche landen. Er bleek volkomen overeenstemming over te bestaan, dat het lijdelijk verzet wegens binnenlandsche politieke en in de eerste plaats wegens finandieele redenen moet wor den afgebroken. Eveneens was men het er over eens, dat doel en taak der rijksregee ring is het beëindigen van het verzet te doen plaats hebben op' een wijze, welke overeen komt met de waardigheid en de eer van het Duitsche volk. Tegenover eventueele pogingen om de eenheid van het rijk aan te tasten, verzeker den alle verantwoordelijke leiders der Duit sche landen vastbesloten te zijn de eenheid van het rijk ais een onaantastbaar goed van het volk te waarborgen en te verdedigen. Heden, zou de Rijkskanselier de definitieve beslissing in een voltallige zitting van den Rijksdag in den vorm ven eene verklaring mededeelen. Een uitlating van den Rijkskanselier. Naar uit Berlijn aan het Hbl. gemeld wordt, bevatte het orgaan van Dr. Strese- manin, de „Zeit" Dinsdagavond een niet on derteekend hoofdartikel, in welks stijl men zonder moeite die van den rijkskanselier meent te herkennen. Het artikel eindigt met de volgende zinnen, die Interessant zijn we gens de toespeling op de mogelijkheid, dat dit kabinet een onvoorwaardelijke capitula tie niet zal onderteekenen. .Het spreekt vanzelf {aldus wordt in het ar tikel gezegd) dat de vraag: capitulatie of niet, op een dag en een niet al te ver ver wijderden dag voor ons kan oprijzen. De mo gelijkheid bestaat, dat het tot'onderhande lingen komt en het spreekt vanzelf, dat het niet uitgesloten is, dat ons bij deze onderhan delingen voorwaarden gesteld' worden, on- vereeuigbaar miet onze nationale eer. Het Is niet uitgesloten, dat men het Rijn- en Ruhr- gebied en den terugkeer tot de vrijheid wil afsluiten voor de vele duizenden en nog- eens duizenden, die onderde Fransche wille keur moeten lijden. Het la niet uitgesloten, dat mem de souvereinltelt van het Rijn- en Ruhrgebied aantast en ons Duitechen gro^ ontrooft en het is verder niet uitgesloten, dat men ons de nakoming van eisten wil op dringen en onder bedreiging roet geweld on mogelijke ondcrteekenJngen van ons elscbt, hetzij met betrekking tot de Rl^en Ruhr- quaestle, hetzij met betrekking tot do s h - devergoiïdingen. Ais hot daartoe komt, dan is de quaestie van capitulatie daarvan aan d'e orde en wij hebben het volle vertrouwen, dat de regeering in zink een oogenblik de Duitsche eer en waardigheid zal weten te beschermen. Thans echter moe ten allen zich vaderlandslievend naast de re- geering scharen, opdat wij tot te genstand in staat blijven nu het lijdelijk ver zet onder den dwang der omstandigheden moet worden opgeheven. De tekst van de regeerlngsproclamatle. Berlijn, 26 Sept. De rijksregeering heeft zooeven de volgende proclamatie gepubliceerd: „Op 11 Januari hebben de Fransche en Bel gische troepen, in strijd met recht en verdra- en, het Duitsche Ruhrgebied bezet. Sedert ien tijd hebben Rijnland en Ruhrgebied de' zwaarste onderdrukking moeten verduren. Meer dan 180.000 Duitsche mannen* vrouwen, grijsaards en kinderen zijn van huis en hof verdreven. Voor vier milüoen Duitschers be staat bet begrip persoonlijke vrijheid niet meer. De bezetting is gepaard gegaan met geweld daden zonder taL Meer dan honderd landgenoo- ten hebben bun leven moeten geven, honder dien smachten nog in de gevangenissen. Tegen de onrechtmatigheid van dezen inval kwamen rechtsgevoel en vaderlandsliefde in opstand. De bevolking weigerde onder vreemde bajonetten te werken. Voor deze, aan het Duit sche rijk in de moeilijkste tijden bewezen trouw en standvastigheid ik bet geheele Duit sche volk dankbaar. De rijksregeering had op zich genomen, naar haar beste krachten de lijdende volksge- nooten te verzorgen. In steeds stijgende mate werd daartoe een beroep gedaan op de geld middelen. In de afgeloopen week bereikte de steun Voor Rijn- en Ruhrgebied 'een bedrag van 8500 billioen mark; in de loopende week is minstens het dubbele, van deze som te ver wachten. De vroegere productie van Rijn- en Ruhrgebied heeft opgehouden. Het economisch leven in het bezette en onbezette gebied' van Duitschland is vernietigd. Met vraeselijken ernst dreigt het gevaar, wanneer wij aan de tot dusver gevolgde ge dragslijn vasthouden, dat het scheppen van een vaste valuta, het instandhouden van het economisch leven en de verzekering van het enkele bestaan van ons volk onmogelijk worden. i Dit gevaar moet in het belang van de toe komst van Duitschland en evenzeer ih het be lang van Rijn- en Ruhrgebied worden afge wend. Teneinde het leven van volk en staat te houden, staan wij thans voor de bittere noodzakelijkheid, den strijd af te breken. Wij weten, dat wij daarmede van de bewoners der bezette gebieden een nog zwaarder moreel offer vragen dan tot dusver. Vol vertrouwen was bun strijd, voorbeeldeloos hun zelfbeheer- sching. Wiji zullen nooit vergeten wat zij ge leden hebben, die in het bezette gebied zooveel verdragen hebben. Wijl zullen nooit degenen vergeten, die liever bun geboorteplaats verlie ten dan de trouw aan het vaderland' te breken.. Het zal de eerste en voornaamste taak der rijksregeering blijven, er voor te zorgen, dat de gevangenen worden vrijgelaten en dat de uitgewezenen terugkeeren. Vóór alle econo mische en materieele zorgen gaat de strijd voor deze elementaire menschenrechlen. Duitschland heeft zich bereid verklaard, de grootste materieele offers voor de vrijheid der Duitsche volksgenooten en Duitsche burgers te brengen. Deze vrijheid vormt voor ons echter geen object voor onderhandelingen of ruil-affaires. Rijkspresident en rijksregeering verzekeren hierdoor plechtig voor het Duitsche volk en voor de wereld, dat zij zich niet zullen leenen tot overeenkomsten, waardoor ook maar bet kleinste stukje Duitsche grond van bet Duit sche rijk zou worden gescheiden. Het ligt in de hand van Frankrijk en België en bun bond- genooten, of zij door de erkenning van deze opvatting Duitschland den vrede willen terug geven of dat zij door de weigering van dezen vrede alle gevolgen willen doen ontstaan, die daaruit voor de betrekkingen tusschen de vol ken moeten geboren worden. Het Duitsche volk sporen wij aan, in de komende tijden van de ernstigste moreel© be proeving en materieelen nood, de grootste eensgezindheid te bewaren. Slechts zóó zullen wij alle voornemens om het rijk te doen uiteenvallen te niet kunnen doem Slechts zóó zullen wij de eer en het le ven van de natie kunnen behouden. Slechts zóó zullen wiji de vrijheid kunnen herkregen, die ons onschendbaar recht is." De proclamatie is onderteekend door den rijkspresident en alle leden van het rijks kabinet. Een Reuter-bericht meldt, dat d'e beëindiging van het lijdelijk verzet in het Ruhrgebied te Londen weinig indfuk maakt, daar men niet gelooft, dat het Invloed beeft op de vooruit zichten tot het verkrijgen van schadevergoe dingen. De meeningen over het einde van het lijdelijk verzet zijn zeer uiteenloopend. De „Daily Mail" spreekt van'een capitulatie, welke indrukwekkend getuigt van foinoaré's inzicht en moed. De „Daily Chronicle" verklaart, dat het einde van het verzet het toppunt van zwakheid der Britsche politiek aangeeft en. tot gevolg heeft, dat Engeland uit Europa ls ge werkt. Daarentegen wordt uit Londen aan de „N. Rott. Ort." gemeld, dat men te Londen zijn voldoening ©rover uit, dat de tegenwoordige Duitsche regeering voldoende kordaatheid heeft getoond om de koe bij de horens te vat ten. Men kan echter niet zeggen, dat de Engel- sche meening over de Roerbezetting door Frankrijk een verandering beeft ondergaan. Algemeen is men van oordeel, dat indien het in elkander vallen van het lijdelijk verzet door Frankrijk als een overwinning wordt begroet, dit in alle gevallen niet tot de roemrijkste over winningen behoort om het Fransche aanzien te verhoogen. Men hoopt, dat de geheele Roer episode binnenkort als een ding uit het ver leden zal worden beschouwd, zoodat thans de weg vrij zal komen voor verdere en meer vruchtbare behandeling van het groote vraag-, stuk der vergoedingen. Rome, 25 Sept De Itallaansohe bladen vol gen de ontwikkeling der gebeurtenissen in Duitschland met groote belangstelling. Van verschillende zijden dringt men er op aan„ dat de Italiaansche regeering een waakzaam Ingezonden MttiaOeeffinft Dit is een van de groote ge heimen om zijde met succes te wasschen. Zij is niet tegen ruwe behandeling bestand en moet daarom steeds in een LUX-sop gewasschen worden, Met LUX in tegenstelling met scherpe zeep, komt het vuil vanzelf uit het goed en het blijft zacht en glanzend. DE LEVERS ZEEP MAATSCHAPPIJ - VLAAREHNGEN. Fabrikanten) van/TWINK. en. RINSCX oog zal houden, opdat de belangen van Italië niet 'benadeeld1 zullen worden. Een afzonder lijke overeenkomst tusschen de Duitsche en Fransche grootindustrie acht men niet ge- wenscHt, daar ook Italië zijn deel van de Duitsche productie moet hebben. Frankrijk en het einde van het Igdelttk verzet Uit Parijs wordt aam de N. R. Ot gemeld: De eerste indruk van Ebert's proclamatie in gezaghebbende kringen is zeer ongunstig. Als inleiding voor besprekingen schijnt ze onaannemelijk. Wel laat men gelden, dat Ber lijn iets dergelijks behoefde om den terug tocht te dekken, maar het stuk schijnt bij de ontwikkeling der dingen ten achter in zoo verre het zich tot bepaalde Engelsche krin gen richt en op tweedracht tusschen Londen en Parijs speculeert. Dit slaat op de zinsnede, die het doet voorkomen of Frankrijk tem op zichte van de Roerbezetting annexatie-bedoe lingen heeft De Fransche regeering wil zich ten opzichte van de terugroeping der uitge zette ambtenaren geen voorwaarden laten op leggen. In elk geval zal ze elk geval afzon derlijk onderzoeken. Dit schijnt in te sluiten, dat ze op dit punt met zich laat praten. De gevolgen dezer afkondiging moeten eobter afgewacht. Noch over een communistische!!, noch over een nationalistisch en staatsgreep maakt men zich ongerust. Voor den laatste zou het tijdstip slecht gekozen zijn. De Echo de Paris meent, dat de Fransche troepen, als in het bezette gebied oproer mocht uitbreken, dit moeten dempen, daar de Duitsche er niet worden toegelaten. DUITSCHLAND. De opmerkingen, thans en vroeger door den Rijkskanselier gemaakt, dat d'e Rijksregeering niet geneigd' ls tot een onvoorwaardelijke capi tulatie, wettigen bet vermoeden, dat het kabi net Stresemann zijn langsten tijd gehad heeft. Polncaré toch heeft nu reeds zoo vaak ver kondigd, dat alleen een onvoorwaardelijke overgave door Frankrijk aanvaard zou worden, dat het nauwelijks mogelijk schijnt, dat van die zijde een ©enigszins tegemoetkomender houding is te wachten. Dan blijft er voor Stre- semann oiöte andors over dian aftreden. In dat geval zal het zeer moeilijk zijn ©en opvolger te vinden, die het besluit wil uitvoeren. Van rechtsch- zoowel als van linksch-radi- cale zijde dreigen moeilijkheden. Volgens den Berlijmschen correspondent van de „Daily Mail" hebben de .Duitsch-nationalen een staats greep in den zin en zullen van de verwarring der a.s. kanselierskrisis een dankbaar gebruik maken. Als zij er in slagen, zich van de regee ring meester te maken, zullen zij dadelijk een manifest tot het volk richten en een overvloed van voedsel naar de steden sturen, waar het tegen de helft van de thans geldende prijzen zal worden verkocht. Als zij' het volk op die manier voor zich' hebben gewonnen zulten zij een aanbod' van schadevergoeding tot Frank rijk en Belgiö richten, echter gepaard' gaande met de kennisgeving, dat zij weigeren het ver drag van Versailles te erkennen, Treden Frankrijk en België niet in het aan bod, dan verwachten de nationalisten, dat de twee staten tot geweld' zullen overgaan en re kenen er op, dat het Duitsche volk zich dan eensgezind achter hen zal scharen voor actie ven tegenstand'. In de „Roto Fahrne" wekt de centrale der communistische partij' In Duitschland de leden op zich elk oogenblik gereed te houden, daar een aanval van de contra-revolutie dreigt. De taak i§ de mobilisatie van het geheele arbei dende volk tegen den dreigenden overval van de contra-revolutie. De eerste plicht van de commissie van actie is de voorbereiding van de algemeen© staking als tegenzet tegen het op treden der reactie." In een hoofdartikel wordt dan verder o. a. gezegd, dat zoo spoedig mogelijk de arbeiders strijdvaardig gemaakt moeten worden, waartoe de staat hun d'e wapens in handen moet geven. Verder wordt verlangd' beëindiging van den Ruhrstrijd onder behoud van de souvereini- teit en de ongeschondenheid- van Duitschland, een proletarisch schadevergoedingsprogram en „Sachwerterfassung", productie-contröle, inbe slagneming van buiteniandsch geld, het in be drijf nemen der stopgezette fabrieken door de bedrijfsraden, ontbinding van den Rijksdag, een arbeiders- en boerenregeering, verbonden met Sowjet-Rusland, en als voorwaarde voor arbeidersorgatnisaties^krachtige strijd tegen de al het overige, volte bewegingsvrijheid der oontra-revolutionnaire bonden, hun ontbinding en ontwapening. Uit het Ruhrgebied wordt aan het „Berliner Tageblatt" gemeld, dat zoodra bekend werd, dat de rijksregeering besloten bad tot het sta ken van het lijdelijk verzet, overal in| de fa brieken het werk dadelijk neergelegd werd. Het besluit der regeering heeft bij de over wegende meerderheid der arbeiders in het Ruhrgebied gToote terneergeslagenheid en ook veelal opwinding veroorzaakt. In een reeks be drijven werd' besloten ook voortaan niet te werken, zoodra de Franschen zich met de be drijven bemoeien. De christelijke vakvereni gingen, die onder de arbeiders in het Ruhrge bied een sterken aanhang hebben, hebben nog voor Dinsdagavond ©en protest tegen de on voorwaardelijke overgave naar Berlijn gezon den. Zeer levendig wordt de eisch geuit alles op het spel te zettehi tegen het sluiten van een verdrag, waarbij de huidige toestand tot een rechtstoestand zou worden gemaakt. Het denkbeeld om den Franschen de volle verantwoordelijkheid te laten voor den toe stand, dien zij door hun binnenrukken en door de wijze van bezetting in het leven heb ben geroepen, heeft in vete kringen vertegen woordigers zelfs ten koste van een tijdelijke, vooriooplge schelding tusschen het Ruhrge bied en het overige Duitschland, Veelvuldig wordt de meening verkondigd, dat er geen mogelijkheid- bestaat de vaststaan de plannen van Frankrijk te dwarsboomen, of zelfs staatsrechtelijke afscheiding _van Ri welke naar het algemeene oordeel de feitelijke het Ruhrgebied' van het Rijk behelzen. Een vol ledige hervatting van den arbeid geldt algemeen voor een reeks weken, zelfs maanden, als uit gesloten. Naar de correspondent te MOnohen van' het „Acht-Uhr Abenidblatt" uit betrouwbare bron verneemt, heeft de Belersche minister-presi dent in de conferentie der minister-presidenten verlangd, dat_ duidelijk en onomwonden gezegd ■ankrijk het Verdrag van Ver sailles heeft verbroken, dat dit niet meer gel- wordt, da t Fran dlg ls en dat de leveringen op grond van- dit verdrag ook niet hervat zullen worden. Dat de beslissing over het lijdelijk verzet ook aan Hitier en zijn menschen de ge- wenschte gelegenheid zou geven het een of ander te ondernemen, was vooruit te zeggen. Woensdag werden te München reusachtige plakkaten aangeplakt, waarin werd aangespoord tot deelneming aan veertien massa-vergaaerto- en der nationaal-socialisten. In deze verga- ieringem, zullen Hitier èn de and-ere leiders der nationalisten over de thans ,yeen feit gewor den ineenstorting" spreken. De „Münchener Post" beweert te weten, dat de nationaal-socialistische stormafdeeiingen en de bood „Oberland" tegen Vrijdagmorgen vier uur een alarmbevel hebben ontvangen. Voor de organisatie Rossbacb zou dit reeds op Donderdagavond' zijn bepaald en ook de an dere Beiersche strijdbonden moeten tegen Donderdag resp. Vrijdag mobilisatiebeveten ontvangen hebben. 1 Berlijn, 26 September. De Beiersche staats- regeering heeft hedenmamiddag den uitzon deringstoestand voor gansoh Beieren- gepro clameerd en den gewezen minister-president von Kahr tot algemeen staatsoommissaris voor de openbare orde benoemd. (Voo Kahr beeft recbts-radicale sympa thieën). Verborgen wapens. De Voorwfirta deelde Dinsdagochtend mede, dat de Berlijnsche politie twee wapen depots heeft ontdekt, welke door officieele organen van het Berlijnsche sowj et-gezant- schap zouden worden ingericht. Het eerste depot werd in een schuur bij bet Goerlitzer Bahnbof gevonden. Een zeker Otto Ga-edek-e, die deze schuur onlangs bad gebuurd, werd gearresteerd. Hij beweert, niet te hebben geweten welke 'goederen in zijn schuur wa ren ondergebracht. Kort daarop ontdekte de politie te Neu Koeln in een remise een twee de voorraad wapens, alsook een geheime drukkerij van de communistische partij. Uit het onderzoek bleek, dat de voerman, die de wapens naar Neu Koeln had gebracht, in opdracht bad gehandeld van een zekeren Frlcke, een bekend BerUjnsch communist, die in dienst van de Russische handelsdele gatie staat De in beslag genomen wapens waren door Petroff te Berlijn voor een bedrag van lEöfl doEar gekocht. In het gehe.el werden in beslag genomen 18 lichte machinegeweren* 7 zware machine geweren, een mijnwerper en verschillende kisten onderdeelen van machinegeweren. Het Russische gezantschap ontkent in een communiqué, dat het iets heeft uit te staan met de ontdekte wapens en verklaart dat zij zich met de Duitsche regeering in verbin ding heeft gesteld om de zaak-zoo spoedig mogelijk op te helderen. Beroovlng ln een hotel te Berlijn. Naar d!e avondbladen melden, werd in een groot BerUjnsch hotel nabij' bet station Frie- drtchsstrasse aan een Amerikaansch echt paar voor een waarde van rond drie billioen mark aan juweelen en sieraden ontstolen. De bestolenen hebben een belooning van tach tig milliard mark, waardevast in dollars,-uit geloofd. ITALIË EN GRIEKENLAND. Parijs, 26 Sept. De Gezantenconfeientie, van oordeel dat d'e vijfde voorwaarde der nota van 8 September met vervuld1 is tengevolge van bet niet arresteeren van de schuldigen en verschillende tekortschietingen en verzuimen van Griekenland nopens het leiden van het onderzoek en het opsporen van de schuldigen, besloot dat Griekenland aan Italië de 50.000.000 bij een Zwitsersche bank gestorte lire moet uitkeeren. Het Hof van Justitie te Den Haag za' de overdracht van deze som door de Zwit sersche bank aan de Italiaansche*bank te Rome op de rekening van de Italiaansche regeering gelasten. i ENGELAND. Een Schotsch1 syndicaat heeft aan de admi raliteit voorgesteld, de Duitsche vloot te Scapa Flow te bergen. Eenigen tijd geleden waren al faciliteiten toegestaan voor de ber ging van torpedojagers nabij de kust, maar de nieuwe voorstellen betreffen de berging der groote schepen. De mijnramp te Falkirk. De mijnramp te Falkirk is de ernstigste sedert 1918 in Groot-Brittannië voorgekomen. Het ongeluk is ontstaan door bet doorbreken van de afsluiting tusschen de oude mijnen, welke vol water staan, en een mijn, waarin 71 man werkten toen de doorbraak plaats had. Negen slaagden erin te ontsnappen. Twaalf anderen werden op wonderbaarlijke wijze ge red na het heldhaftig werk van een reddings brigade, die haar werk deed in weerwil van de aanwézigheid van giftige gassen, die zich had den opgehoopt doordat de ventilatie was af gesneden. Totnogtoe werden twintig lijken boven gebracht. Er bestaat flauwe hoop, dat twintig arbeiders nog gered kunnen worden. Een dramatisch incident was een tetephonisch gesprek met de, levend begravenen, die mede deelden, dat het water reeds tot hun middel stond en snel wies. Londen, 26 Sept. Er bevinden zich nog 42 mannen in de mijn te Falkirk. Er werden drie lijken bovengebracht Er bestaat weinig hoop, det er nog meer mannen zullen wor den gered, daar het water snel wast. BULGARIJE. De particuliere berichten uit Bulgarij# over de communistische onlusten toonen aan, dat deze van ernstlgeren aard zijn dan de korte officieel© en officieuze berKiten wil leb laten blijken. Op tal van1 plaateen heb ben de opstandelingen de telegraaflijnen vernield en de spoorwegen! opengebroken en telkens breekt weer op andere plaatsen een opstand uit De regeering heeft ver gunning gekrerpn tot het vormen van vrjj- willigerékorpseu van ten hoogste 8000 man in de streken, waar zij zulks noodlg zal ach ten. De corpsen staan onder toezicht van de geallieerde militaire oommissie van toezicht Uit Belgrado meldt men dat verschillende COURANT DE ADMINISTRATIE. Licht op voor auto's en fietsen: Eerste en voornaamste taak der regeering blijft te zorgen voor den terugkeer van gevangenen en uitgewezenen, i De indruk in Engeland. Italiaansche bezorgdheid „er niet bfT te zullen zijn. UX Het kabinet Stresemann. Binnenlandsche moeilijkheden te wachtenf De stemming in het Ruhrgebied. De houding van Beieren. De ernstigste ramp sedert 1913. i

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1923 | | pagina 1