garagewT prins,
Beschikbaar
Luxe Automobielen.
Herman Nypels'
Opvallend
Dat komt:
KANAALWEG 89 - HELDER.
Kilometertarief 25, 35, 40 et-,
TELEFOON 179.
bij grootere afstanden
aanmerkelijke korting.
Stadstarief f 1.50 en f 2.00 per rit.
Visite-rijden f 4.00 per uur.
Trouwrfjden f 7.50 per auto
(wachten Inbegrepen)
Uitsluitend eerste klas wagens.
Kledingmagazijnen,
SCHAGEN, HELDER.
■-
MJTf.M
lageaaidcn mefotttoaflaa
(B 80)
OP EN OM HE* BDTWEU'HÖF.
Den Haag, 18 October.
Het „voorspél". Als een nacht
kaarsMager antwoordt
Vlootwet-débat. In het katho
lieke kamp.
Wij zfln nu in den vijfden dag van de Vloot-
wet-discussiën, met al den aankleve van dien,
als men, dan meerekent het „voorspel" van
de interpellatie-Troelstra „betreffende de oor
zaak en de oplossing der crisis, mede in ver
band met den financieelen toestand van Neder
land en Ned.-Indië" —op den llen en 12en
Octobör
Over het verloop en het slot van die vrijwel
mislukte interpellatie zal ik niet zeer veel meer
memoreeren. Op de Binnenhof-vlakte was' het
tamelijk woelig, 't Meest trokken de aandacht
de zwerm „kiekers", die met hun toestellen
heen en weer draafden, telkens pogend een
van de ministers of der thans 't meest „op den
voorgrond komende" Kamer-leden op de ge
voelige plaat te krijgen. Verder: het grimmig-
dreigend schouwspel van bereden politie. Po-
litie-rechercheurs op de tribunes, present
Je künt niet weten! Een lange file nieuwsgieri
gen voor de gereserveerde en publieke tribu
nes, die een paar minuten na de opening der
zjitting tjok- en eivol liepen. Zóó is 't nu gedu
rende de vijf doorleefde dagen in de Tweede
Kamer geweest. Alles bleef binnen de perken
van kalme betoogerij, pralerij, behoudens
nu en- dan een paar momenten van ietwat-
stormige stemmipg in de zaal en een incidentje
in den middag van 16 October, waarover
straks eeni enkel woord1.
Nogmaals: de interpellatie-Troelstra is ten
slotte „als een nachtkaars uitgegaan", zou
Laurillard zeggen. Zelfs de onvermijdelijke
motie werd niet ingediend!De heer Troel
stra, die1 tegenwoordig een bril draagt en er
daardoor nog oudeljjker uitziet, sprak op zeer
matten, duffig-doodschen toon, woordje voor
woordje, met pauzetjes tusschen de zinnen,
't Was zeer langdradig, haast slaapwekkend.
Een zonderling contrast voelde men tusschen
dat in spanning groote gebeurtenissen verbei
den van de opeengepakte menschen op de tri
bunes, en het saaie, vervelende, soporifieke
van de „atmosfeer" in de zaal der Kamer!..
Men weet, mr. Troelstra had niet minder
dan negen vragen tot- de Regeering gericht.
En het antwoord, dat hij van de groene tafel
kreeg, was uiterst schraaltjes. Behalve de mi
nisters De Visser en Aalberse waren den llen
October alle Excellentiën tegenwoordig. De
heer Ruys de Beerenbrouck zat broederlijk-
collegiaal naast den heer H. (Mijn, de hee-
ren babbelden vaak genoegelijk len met vroo-
lijk-opgewekte gezichten met elkaar, 't Leek
heelemaal niet op een door jaloezie verteerden
premier, die zich verdrongen, in een hoek ge
duwd acht door „den sterken man Colijn", zoo
als de heer Troelstra 't noemde. In dingen van
politiekerij en parlementarij is de uiterlijke
schijn vaak zeer bedriegelijk. Of dit ook hier
het geval is, moet de toekomst leeren
Minister Ruys heeft een soort van niet-on-
verdienstelijke toast gehouden, waarin hij o. a.
betoogde, dat de Regeering volstrekt niet ge
houden is tot publicatie van het advies van den
Oouv.-Generaal over de Vlootwet. Maar Z.
Exe, liet gevoelen, dat mr. Fock geen tegen
stander van die wet is. Althans, men kon
't uit zijn woorden opmaken. Over de oorzaak
van mr. De Geer's aftreden als minister van
Financiën vernam men voor de zooveelste maal,
dat de heer De Geer zich niet kon vereenigen
met het doorvoeren van de Vlootwet in den
huidigen financieelen toestand. De-andere mi
nisters deelden dat gevoelen niet. Dus trok
mr. De Geer zich terug. Et voilé!Zoo
lang de wereld nog niet tot ontwapening is ge
komen, kunnen wij ons niet onttrekken aan
den plicht om ter handhaving van onze
soevereiniteit, een maritieme kracht te heb
ben. En de Vlootwet geeft het minimum daar
van.
Minister Oolijn ging aan het cijferen. En hij
kwam tot het resultaat, dat de Vlootwet, op
1 Januari 1924 ingevoerd, Nederland een
voordeeltje zal verschaffen van 83.009. Men
kan dus ook zeggen: met de Vlootwet zijn wij
nagenoeg geen cent rijker of armer geworden
dan zonder die wet.
Met Indië is 't anders gesteld. Insulinde zal
twaalf millioen per jaar hebben te fourneeren.
Edoch, de Indische financiën zijn volgens
den heer Oolijn „elastisch" gonoeg óók met
het pas-gemelde tekort van 25 millioen!?,
dat ze tegen zulk een stootje bestand zijn.
Die becijfering noemde mr. Troelstra in zijn
repliek „het opstapelen van schuld door een
waard'elooze vloot", wat „tot inflatie moet lei
den". De rede-Oolijn toekende mr. T. als „treu
rig en onbenullig".
Een inderdaad meesterlijke rede zooals
de heer Hugenholtz haar roemde, heeft mr.
Dresselhuys, de Vrijheidsbondër, op 12 Octo
ber gehouden. Hij overtrof toen werkelijk zich
zelf!De heer D. plaatste twee H. Ooljjn's
naast elkander, den O. „qui rit" en den
O. „qui pleure". Jantje lacht en Jantje huilt....
Den man van de millioenen-nota-September j.1.
en dien van het zonnige optimisme, verzeke
rend dat 't er eigenlijk met onze financiën puik
uitziet. De heer Dresselhuys behoort niet tot
de menschen, die weigeren voor 's lands ver
dediging iets te offeren. Maar dit 512- of 400-
millioen-plan is hem te kras. De Regeering
zegt: het ontwerp betreft slechts de uitgaven
voor een periode van zes jaren. Jawel! roept
mr. Dresselhuys uit maar aan die halve
vloot hebben wij niets, 't Ie dus van de Regee
ring, slechts ,halve waarheid" om niet ruiter
lijk +oe te geven, dat wij aan dé twaalf jaar
vastzitten.
En het logische van deze redeneering kan
door geen duizend' Colijns worden wegge-
praat....
Uit mr. Dresselhuys' cijfers teeken ik nog
aan, dat zij' voorrekenen, hoe wanneer men
bij de 400 millioen (op z'n allerkrapst geno
men!) telt wat voor de basis onvermijdelijk
wordt geacht, plus dé exploitatie-kosten,
men tot het bedragje van 730 millioen komt
Met de (voor de vlootbasis onvermijdelijke) re
organisatie van het Indische leger tot 800 mil
lioen gulden, dóór Patria en Insulinde in twaalf
jaar -tijds bijeen te brengen.
Kan Indië dat alles dragen?, vroeg de
heer D. minister De Graaff zoo pertinent mo
gelijk. Maar Z. Exc. van Koloniën bleef zwij
gen. De heer H. Colijn fungeerde bij deze ge
legenheid zooals schertsend is gezegd
ook als minister van Marine en van Koloniën-
ad interim.
Over het op 12 October betoogde en ontboe
zemde valt eigenlijk weinig meer te „overzich
ten". De communist dr. Van Ravesteyn ging
aan 't uitpakken. En 't was, als steeds, vaak
dol-overdreven, maar nu en dan toch wel raak"
ep geestig. Hij noemde den heer H. Colijn niet
Blechts „dien werkeljjken chef van t Kabinet",
maar sprak ook van een koning Colijn,
met „een niet-erfelijk, maar verderfelijk Ko
ningschap....
Terwijl dit alles gezegd1 werd, zaten de minis
ters Ruys en Colijn te schateren, met luid-
geopenden mond, van pret.
De premier stond1 op en verklaarde, Exc.
Colijn allervriendelijkst aanziend, dat hem niets
gebleken was van dé Mussolini- of dictators-
neigingen, welke dr. Van Ravesteyn in den
heer Oolijn veronderstelt. Alsook: dat hij1 nog
zeer lang met den collega van Financiën hoopt
samen ite werken.
Een oogenblikje van wat opschudding be
rokkende het „dat is niet eerlijk!" van den heer
Hugenholtz, toen minister Colijn volhield, dat
de Kamer, na de „halve vloot", die over twaalf
jaar annuïteit van 8.650.0000 „aan niets meer
gebonden zal zijn".
t Werd tenslotte een Babylonische spraak
verwarring in dé Kamer.
En de interpellatie-Troelstra ging, gelijk
reeds gezegd, als een stervend nachtkaarsje
uit
r
Den 16en October kwam men dan eindelijk
aan de Vlootwet zelve.
Een sprekerslijst van achttien leden. Zonder
rantsoeneering van spreek-tijd!Hoe moest
vroeg men zich af, de Kamer door dezen
rijstebrij-berg komen?
Indiening van het petitionnement tegen de
wet, voorzien van 1.130.000 handteekeningen.
Van „meerderjarige burgers en burgeressen"?
De heer Van der Voort van Zijp .heeft het ge
waagd, in zijn rede van Woensdag jJ. te twij
felen aan de juistheid der bewering, dat al die
signaturen inderdaad van 21-jarigen en ouderen
zijn. Tot felle verontwaardiging van de soc.-
democraten. De heer Schaper riep uit, dat de
zaak zou worden onderzocht. Om te weten, of
ds. Van der Voort „hier al dan niet lastert"
Gemakkelijk zal dat contróleeren der 1.130.000
handteekeningen niet zijn. Is het inderdaad mo
gelijk, dan zal den heer Schaper valt te duch
ten een teleurstelling wachten!
Bepaald werd alvorens de Vlootwet-deli-
beratiën aanvingen, dat mr. Boon, de Vrij-
heidsbonder na aflcop daarvan over de mi
sère- bij den Postchèque- en Girodienst zal in-
terpelleeren. 't Wordt inderdaad tijd, dat men
ten leste te hooren krijgt, op welke wijze mi
nister Van Swaay hier eindelijk denkt in te
grijpen.
Óp 16 October redevoerden slechts twee
leden over de Vlootwet: de marine-specialiteit
van de S.DA.P., de heer Hugenholtz, en de
vrijz.-democratische hetman mr. Marchant.
Twee-en-een-half uur besloeg de rede-Hu-
genholtz, en 't is een niet juist genoegelijke
taak om 180 minuten lang te luisteren naar het
loeiende, telkens aan misthoorn of roerdomp
herinnerende geluid van dien afgevaardigde,
't Was overigens een knappe, doorwrochte
rede. Nieuwe argumenten tegen de Vlootwet
bracht zij niet. Telkens sprak de heer H. sma
lend over het miniatuur- of prutsvlootje, dat
geenerlei wezenlijke gevechtswaarde zal bezit
ten. En 't is in flagranten strijd met wat in
1912, ook o. a. door de heeren Heemskerk,
Oolijn, De Graaff en Westerveld, thans allen
aan de Regeeringstafel gezeten! onmisbaar
werd geacht. Hebben wij, na zes jaar, de „halve
vloot", dan zal die nog gedurende vier jaar
zonder eenige waarde zijn, omdat dan eerst de
versterkte basis te .Tandjong-Priok gereed1 is.
Over een duikbooten-vloot sprak de Commissie
van 1912 een vernietigend oordeel uit.
Toch handhaafde de Regeering haar.
De rede-Marchant was geestig, onderhou
dend, vlijmscherp.
De „Colijn qui rit" had plotseling de 127 mil
lioen voor de Vlootwet, uit het Leeningfonds,
gevonden. Waarom vroeg de heer Marchant
dat niet in uwe millioenen-nota vermeld?
Ook verweet hij den heer Colijn ondankbaar
heid tegenover Indië, de arme Oost, dat hem
lief behoorde te zijd
Toen mr. M. dit zei, barstte het incident uit,
-waarop ik hierboven zinspeelde.
Een paar gepensionneerdeq der Marine,
mannen met medailles op de borst gespeld,
klommen op de bank ter publieke tribune.
SchreeuwdenEen van hen riep: „Ik heb
Indië zes-en-dertig jaar gediend!Hij
balde de vuist tegen de groene tafel.'
De heer Marchant moest even ophouden. De
rumoermakers werden verwijderd. „Ze hebben
gelijk!" riep de heer Duys meer dan eens,
„straf ze nu maar!' Gelijk hebben ze!
Het incident was voorbij.
Niet zonder op sommigen indruk te hebben
gemaakt. i
Vader Staat heeft nu zeer zeker een harde,
zware taak. Maar ondanks alles moest er toch
iets gedaan voor die menschen, die het land
trouw en lang hebben gediend, en nu in
bitteren nood verkeeren. Het optreden van de
rumoermakers op de tribune is niet goed, niet
verstandig. Onbegrijpelijk is het evenmin
Natuurlijk heeft de heer Marchant gewezen,
bjj zijn felle bestrijding van de Vlootwet,
op het pas-gepubliceerde tekort- van 25 mil
lioen op de Indische middelen. Hij noemde het
ontwerp een staaltje van zelf-bedrog. Hadden
wij een referendum Mej. mr. Van Dorp
verklaarde Woensdag, dat voor deze wet een
speciaal referendum had moeten zijn uitge
schreven de Vlootwet zou „als een baksteen
gezakt zijn". Hij gaf het Kabinet den raad:
maak de drie groote fouten, door U begaan,
het verwijzen der werkloozen naar armenzorg,
de historie van art. 40 en de Vlootwet, goed,
Ingezonden
is het, dat men, indien prima klee
ding gezocht wordt, steeds in onze
magazijnen inkoopen doei
omdat wij, ondanks alle geknoei op
het gebied van Heeren- en Kinder-
kleeding, vasthouden*aan het be
ginsel, gedurende bijna 20 jaren in
onze zaken foegepast:
goede qualltelt.
Denkt daaraan bij Uw inkoopen.
ongedaan. Dan zullen de vrjjz.-democraten U
steunen.
Dat de heer Ruys en zijne ambtgenooten dit
advies zullen volgen, valt lichtelijk te be
twijfelen!....
(Woensdag trad de eerste verdediger der wet
in het krjjt: de chr.-historische heer Snoeck
Henkemans. Hij hield eene gemoedelijke, wei
nig indrukwekkende réde, waarin betoogd werd,
dat de Vlootwet getuigt van voorzichtig finan
cieel beleid, technisch juist-voldoende en blijk
gevend van moed en vaderlandsliefde. Verwer
ping beduidt z.L, dat Nederland afziet van
daadwerkelijke handhaving zijner zelfstandig
heid en onzijdigheid.
Mej. mr. Van Dorp, die men voorstandster
van het ontwerp had gedacht, bleek vierkant
tegen de Vlootwet te zijn. In tijd van voort
schrijden naar de ontwapening acht zij: haar
ganschelijk misplaatst.
De beide Plattelanders hebben niet „ge-
tuigd" nog. Men mag echter aannemen, dat zij
tot de tegenstanders behooren. Links is dus
„en bloc" de Vlootwet vijandig gestemd1.
In de vergadering van Woensdag ontboe
zemde nog Mej. Groeneweg, de soc.-democrate,
„namens een breede schare van vrouwen van
allerlei soort" haar afschuw tegen deze wet.
En profeteerde, tot verontwaardiging van
kolonel Duymaer van Twist, dat de vrou
wen in de Rechtsehe gelederen weldra ook het
wachtwoord „Ontwapening!" zullen doen eer
biedigen. Mej. Groeneweg, de* gemoedelijk-
brave, verstaat de kunst om nu en dan niet
gansch-onverdienstelijk voor eene Louise
Michel te spelen
De anti-revolutionnair Van der Voort van
Zijp vertolkte zijne bewondering voor den moed
der Regeering om de Vlootwet te handhaven.
En prees het ontwerp met warmte aan. Slechts
enkele vragen om nadere inlichting tot minis
ter Westerveld richtend.
Maar op dien 17en October heeft ook het
woord gevoerd de katholiek mr. Bomans. En
hij verklaarde.tegen de wet te zullen stem
men! De heer Bomans plaatst zich op het
standpunt van het katholieke defensie-program.
De Marine moet z. i. slechts onderdeel zijn van
de kustverdediging. De vloot heeft dan een
ondergeschikte rol te vervullen. Oorlog en Ma
rine moeten tot één departement worden^ ver-
eenigd! Van zin tot bezuinigen vindt hij in de
Vlootwet geen spoor. Tegen de vaste steun
punten heeft mr. Bomans onoverkomelijke be-
zwaren.
Het ongeluk is, zegt hij dat Nederland
de groote mogendheden wil naëpen. Terwijl
wij voor Indië noch een groote vloot, noch een
groote troepenmacht behoeven. Eerst moet de
Begrooting van Marine op duchtige wijze wor
den besnoeid. Daarna kunnen we zien, wat voor
Indië's verdediging aan klein materieel kan
bekostigd. Van „het dure apparaat zonder
waarde", dat de Vlootwet wil geven, moet de
heer Bomans niets hebben. Hij zal er dus tegen
stemmen.
Men kan zich voorstellen, dat de rede-Bo-
mans <jöor de aanwezige ministers met „ver
rassing" van weinig-genoegelijke soort werd
aangehoord1. Deze stem uit de katholieke gele
deren is in de lijn der voorspellingen over te
wachten „surprises" in de katholieke sfeer. De
wijze, waarop de heer Bomans zijne bezwaren
tegen de Vlootwet toelichtte, laat- natuurlijk
geen ruimte voor de mogelijkheid van eenig
vergelijk .tusschen het Kabinet enhem. De
groote vraag is nu, of het getal zijner partij
genoot-en, die zijn gevoelen deelen, aanzienlijk
genoeg is om de Vlootwet, en daarmeê het
Kabinet-Ruys, te doen duikelen
Vooral ook hierom werd op heden,Don
derdag, nadat- dr. Van Ravesteyn zijn niet
geheel-onbekende gevoelens over de wet. zou
hebben ontboezemd, de rede van den daarna
aan de spreekbeurt komenden, zoo invloedrij
ken katholiek mr. Van Schaik metmeer dan
gewone belangstelling tegemoet gezièn.
Mr. ANTONIO.
onwillekeurig de gedachte opkam^^?"^
dige reclamecampagnes en vernuftig in
elkaar gezette premiesystemen.
In de verschillende kamers op de ^e lioo-
gere cvrdiepingen ligt linnengoed "'t-gestald,
zilverwerk, porselein enz Er stak een km-
derledikan met blauwzijden hemel. Hijr
heeft het kind van de cj^ous in geslapen
onder een blauw zijden hemel, het kina,
waarvan ergens anders een hobbelpaard
ander speelgoed te koop staat
In een slaapkamer hangt een groote ioxo
van Louis Bouwmeester, in vergulde dijsi
gevat. Ze schijnt een bevestiging te zijn van
Broekhuijs' bewering indertijd, dat van al de
kunstenaars, wien hij een landhuis cadeau
gaf, hij het alleen Bouwmeester uit sympa
thie en voreering deed, terwijl de anderen
slechts reclame-objecten waren.
Als het stapeltje boeken aan Broekhuijs
heeft behoord, dan stemt hun strekking ver
rassend overeen met het karakter van don
eigenaar. Er ligt een complete serie van de
avontuurlijke Tarzan-verhalen, waarin ie
mand! als hij behagen móést vinden. Verder
wat romannetjes van den eroticus Guy de
Maupassant enkele werkjes van Rider Hag-
gard, óók avontuurlijk, en dan een werk van
Rupert Hughes, dat in zijn titel veelzeggend
is: „We can 't have anything",We kun
nen mietalles hebben". En dan nog een En-
gelsch prachtwerk over BotticelM.
De inboedel maakt echter duidelijk dén
indruk te zijn van1 een nouveau-riche, er
was geen enkel lief oud ding, dat vaak in
oude inboedels zoo treft, van die „thin-gs of
beauthy", geslachten lang verzorgd door
lieflhebbepd handen.
De nieuwsgierigen gaan door de verschil
lende kamers, betasten en becritiseeren de
kostbaarheden en rekenen wat ze zullen uit
geven voor al die dure zaken, die eens wer
den! gekocht in het besef van overmacht en
alles-kunnen, op dezelfde onverschillige
wijze, waarop ze nu verkocht worden.
Verduistering.
Donderdag is ter beschikking van de ju
stitie gesteld de kassier W. D. van N., die
verdacht wordt van medeplichtigheid aan
verduistering van ruim 27,000, ten nadeele
van de Standaard Transport-Maatschappij,
gevestigd op het Koningin Emmaplein te
Rotterdam. Enkele weken geleden, toen het
geld vermist werd, meende men aanvanke
lijk, dat er op heit kantoor ingebroken was;
sporen daarvan schenen aanwezig. Het on
derzoek van de politie deed echter vermoe
den, dat de daders onder het personeel moes
ten schuilen, hetgeen voorloopig tot de arres
tatie heeft geleid. Hij had onder zijn beheer
een reservesleutel van de brandkast, waaruit
een bedrag van ruim 27,000 aan bankpapier
verdwenen ia
GEMENGD NIEUWS.
Sic transit.
Het mag zijn, dat de uitvinder der „Rotter-
darnmertjes", de gewiekste organisator der
bekende prcmieleeningen, ondanks zijn fail
lissement nog over belangrijke sommen be
schikt; maar het moet toch een hard' gelag
voor Broekhuijs wezen, te zien, hoe zonder
dat hij daaraan ook maar ieits kan doen, zijn
hebben en houden, voor zoover het te Rotter
dam in de panden van1 „Het Gouden Kalf"
aan den Oostzeedijfc was ondergebracht, te
kijk wordt gezet voor alles en iedereen,
schrijft de „Méb.".
Alles waarin 'hij toch behagen heeft ge
schept, te midden waarvan hij misschien een
gelukkigen tijd heeft doorgemaakt, het staat
thns tentoongesteld voor Jan Publiek, open
en Moot voor alle nieuwsgierigen.
De inboedel van Broekhuijs wordt publiek
verkocht en gisteren verdrongen zich op
koopjes-belusben op de vier verdiepingen van
het dubbele pand.
Beneden vergaapte men zich aan het CM
neesche en Japansche porselein in-de Japan-
sche kamer, waar vele prachtige en kostbare
stukken getuigden van een gouden tijd. Mooie
kasten staan er tusschen schilderijen van 'be
hoorlijke kunstenaars Fraaie tapijten liggen
er. Op de eerste verdieping staan baden,
wasohtafels enz. en er zijn nog verschillende
huiskamers, alsmede een werkkamertje, waar
UIT DEN OMTREK
Tnywmifrm medftdoöllnS.
voor de besmetting toe, aan het geregeld toe-
dienen van zout, ongeveer een lepel vol pen
week. Dit zou dan een voorbehoedmiddel
zijn doch geen geneesmiddel. Men kan het
probeeren; baat het niet, het schaadt ook
niet Zout is in alle gevallen uitstekend voor
de spijsvertering.
Het veer Schagen—Alkmaar van mej. wei
O. Bakker is verkocht aan den heer H. Krap
per Sz„ te Kolhorn voor B00Q.
Het bijzonder reglement van de banne
Harencarspel is ocnigszins gewijzigd. Art 8
is thans vastgesteld als volgt:
Het grondbezit, voor de verkiesbaarheid
tot lid van het Bestuur veredscht, wordt be-
paald op 1 heohitara
De jacht op patrijzen in Noord-holland zal
worden gesloten op Woensdag 81 October
1923 met zonsondergang-
De Raad van Behagen werd Donderdag,
avond geleid door den loco-burgemeester,
den heer P. Trapman, wegens verlof van den
burgemeest. Na een serie ingekomen stukken
werd mededeeldng gedaan van de kasopname.
Aanwezig was en moest zijn f 46318.40*.
Het verzoek van de gymnastiek vereeni ging
„Lyourgus", om medewerking der gemeente
voor een eigent lokaal, naar die eischen des
tijds, werd verwezen naar B. en W. tot nader
onderzoek. Tot onderwijzer aan do U.Lom
school werd met algemeene stemmen be
noemd de heer L. F. Kleyterp te WinkeL
Omtrent kosten der uitbreiding van het
electrisch net naar een viertal buitenwijken,
werd medegedeeld dat deze 23025 zouden
bedragen. Besloten werd die uitbreiding
tot een tweetal wijken to bepalen. Daarvoor
zal 11600 noodig zijn. Dit bedrag kan be
taald worden uit de winst der lidhtbedrijven.
Omitrent de uitvoering werd nog al lang ge
sproken. De heer van Erp wilde eene open
bare aambesteding. Eenige andere leden, wil
den eene uitvoering, waarbij werklooze
plaatsgenootem productieven arbeid zouden
■vinden. Tenslotte werd de gunning aan B.
en W. overgelaten onder nadrukkelijke voor
waarde dat in het contract de verplichting
van plaatselijke arbeiders werd opgenomen.
Schagen.
Wat is er in vroeger eeuwen al niet ge
zocht naar de kunst om goud te maken.. Het
was voor vele monniken in hunne geheim
zinnige cellen een dagtaak geworden, waarbij
zij, geene menging onbeproefd lieten, oin den
steen dér wijzen te vinden. Bij een. dezer be
werkingen, die bestond uit een samenstelling
van zwavel, salpeter en houtskool, had een
monnik uit Baden, Barthold Zwars, bij toeval
het buskruit uitgevonden.
Zooals het toen om het goud ging, gaat het
nu om het serum tegen mond en1 klauwzeer.
Heele reeksen van meer of minder geleerden
zijn sedert jaren bezig, de voorbehoedende,
heil-aanbrengende bacil te vinden, die bjj in
enting de tongblaar kan voorkomen.
Dat zij bestaat, en eenmaal ontdekt zal
worden is ook onze meening. Een bacil is
eene microscopische splijtzwam, die eerst bij
duizendvoudige vergrooting eenigszins waar
neembaar is en zich voortplant door deeling
of splijting tot in het oneindige voort. Zij is
de oorzaak van ontleding en vernietiging der
organische stof. Zij kan van het eene dier
lijke of plantaardige lichaam overgaan, in
een ander, wat wij1 besmetten noemen. Het
aantal soorten van deze bacteriën is onbe
kend. Men kan de eene soort met een ander
bestrijden, inenten. Het is nu professor
Pfeiler te Jena, die de entbacil tegen de be
smettelijke veeziekte, die wij mond en klauw
zeer noemen, meent gevonden te hebben.
Wijj zullen in een volgend overzicht iets
meer over het werk van dezen hooggeleerden
heer mededeelen. Tegenwoordig staat weer
zoowat den geheelen handel in het teeken
van de blaar. Wij zijn al zoover gekomen, dat
België ons land verdeeld heeft in gezonde
en besmettelijke provinciën. De gezonde zijn
Mesland, Groningen, Drente en OverijseL
Uit deze provinciën wordt nog alleen vee op
certificaat in België toegelaten. Wat dit voor
onze groote najaarsmarkten beteekent, on
dervindt nu reeds den handel. De handel in
pinken, graskalveren en verder bedrijfsvee
is zeer flauw. Daarbij1 komt dat de toene
mende tongblaar, tot verkoopen drijft Zoo
krijgt men overvoerde markten, die natuur
lijk stug moeten zijn. Overvoerd was ook de
markt van 18 October te Schagen. Vet vee
gold krap aan 1.20 per. K.G. en dan waren
er nog maar weinige koeien, waar die prijs
voor betaald werd. Gelde stalkoeien waren
stug duur. De prijs liep van 250 tot 400-
de pondprijs werd geschat op 85 h 50 cent.
Graskalveren en pinken, heel stug met iets
lfligor prijis. Vette schapen' met grootenj aan-
voer waren goed. Besteed' werd tot 52 Ex-
h 42 voor de weide
o0 k 36. Varkens met viuggo afzet, om
9 uur was reeds alles verkocht, van 88 tot 42
cent. Londónsche biggen 84 86 cent
De polder Waard cn Groet heeft hiet sloot-
werk van drie perceelen, ongeveer 800 M
aanbesteed;
Het werk is gegund: aan den Iaagsten in
schrijver P van Teulingen c.s., te Winkel
Daar de vele mschnjviuge» nog al idteen
liepen is het moeilijk ze gedetailleerd op te
geven. p
De kerkraad van de Doopsgezftide Kerk te
Barerngerhom o.a„ besloot in z£ veK
dering van 6 Oct. het kerkje aan de Kreil
btf inschrijving voor afbraak te verkoopen.
Een veehouder te Schagen, die reeds 23
nimmer mond- en fclauwzeef bij rijn
wnie2? Reha1" °0k nint voor itigï
jaren zijn vee in eene weide liep, die tus
schen twee stukken weiland lag waïl
ziek v ee liep. Hij schreef deze ongevoeligheid
DAMRUBRIEK
Alles betreffende deze rubriek te adres-
seeren aan:
Den iDamredacteur der Heldersche
Courant,
Valeriusstraat 64huis,
Amsterdam.
Uit de Damwereld.
A. K. W. Bamme heeft to Brussel oen par
tij gespeeld met De Haas en deze partij ge
wonnen. Van Brussel gaat hij naar Marseille
om er zes partijen te spelen met D. Ricon.
Het volgende fraaie probleem van den be
roemden Hollandsche problemist, Joh. de
Bree, verkreeg den eersten prijs in een inter
nationalen problemistenwedstrijd;
'/m.
É^i.
m
ii
Stand la cijfera:
Zwart: f, 8, 9,13,17, 21, 26, 27 en 38.
Wit: 23, 24. 28, 36, 87 ,40, 47, 48 en 50.
Als volgt wint Wit:
1. 8781
2. 47—41
8. 48-43
4. 36—81
6. 23:12
0. 81: 2!
26:37
37:46
68:49
49:19
4G: 7
In den nu ontsbanen eindstand (rie volgen-
do diagram) ia do winatgang nog uiterst IööT'-
zaam.
Stand in cijfers:
Zwart: schijven- op 1,18 en 21.
Wit: oen schijf op 50 en een dam op 2.
1. -- -
2. 2—161
8. 16271
4. 27—32!
6. 82—37!!
6. 87—42!
7. 60-44
8. 4237! gewonnen.
Zeer interessant.
13—18 gedw.
21—27
18—23
23—29
1— 7 de beste
29—34
7—12