DE FilNSTE PLANTENBOTER
9
TS PER-POND
GELD! GELD!
I
VOEDZAAM HEERLIJK VODRDEELIG
Eerste Blad.'
DE WIJZE WEEGT MET SCHERP GEZICHT
ZilN UITGAAF MET EEN GOUD GEWICHT
Nr. 5784
DINSDAG 30 OCTOBER 1923
81e JAARGANG
FEUILLETON.
(Wordt vervolgd).
COURANT
Licht op
voor auto's en fietsen:
Dinsdag 30 Oct.5.05 uar
Woensdag 31 5.03
BUITENLAND.
HET SOHADEVEBGOEDINGS.
VRAAGSTUK.
België en Italië.
Nadat Frankrijk onder beperkende bepa
lingen zijn instemming had betuigd met het
voorstel om de Duitsche betalingscapaqiteit
te onderzoeken, hebben België en Italië eveu-
eens gunstig geantwoord.
Duitschland's vermogen om te betalen zal
thans dus onderzocht worden door een com
missie, aangewezen door de commissie van
Herstel. Een volledige nieuwe conferentie
over het schadevergoedlngsvraagistuk zal dus
niet plaats hebben.
Te Parijs was men over de meegaande hou
ding van Poincaré zeer verrast. In rege»
ringskringen vergoelijkt men dlit zoo veel
mogelijk: voor Baidwin's redevoering had hij
de instructies al naar Londen gezonden. Dit
neemt niet weg, dat Engeland en Amerika
zich erop kunnen beroemen hem tot betere
gedachten te hebben gebracht, gelijk hij zelf
zoodoende een goeden wil toont en op deze
basis een geallieerde overeenkomst mogelijk
zou zijn. De schijn wordt gered, de Oommis
sie van Herstel, die blijkbaar de Duitsche
nota zal behandelen-, moet die deskundigen
aanwijzen. Aldus is de tekst van Versailles
gered. Daar toch schreef men in artikel 234,
dat af en toe de Duitsche betaalkracht kan
onderzocht worden als een onderteekenaar
het vraagt. Pat conPtó kan niet op eigen
houtje de Duitsche schuld verminderen.
Van uiterst rechtsche zijde valt men Poin
caré heftig aan.
Niet erg vleiend1 voor den Franschen pre
mier is de explicatie, die gegeven wordt door
enkele rechtsche bladen, welke tot zijn trouw
ste aanhangers behooren.
Het kan geen kwaad, schrijft bijvoorbeeld
Bidou in de „Figaro"; het geeft voldoening
aan Engeland en aan de wereldopinie, maar
het kan onmogelijk resultaten opleveren,
omdat het ondoenlijk. Is de aanstaande beta-
lingsmogeflijkheiden en ressources te schatten
van een staat, waar alles zoo aan het ver
anderen is als in Duitschland. Dit alles be
duidt niets, oordeelt P-ertinax. De mogend
heden, die in de O. v. H. zetelen, houden toch
de macht In handen, als we maar zorgep, dat
niet getornd wordt aan het verdrag van Ver
sailles. Het eenlge belang van het huidige de
bat is, dat het ons in staat stelt rekenschap
te geven van het diplomatieke offensief, dat
tegens' ons ondernomen wordt.
Links verwacht men ook niet veel van een
nieuwe conferentie, doch men stelt het hier
voor of Poincaré niet uit vrijen wü in de
toch onschadelijke bijeenkomst van deskun
digen heeft toegestemd, maar omdat hij bui
gen. moest voor den wensch der bondgenoo-
ten.
Parijs, 29 Oei Officieus wordt verzekerd,
dat de regeering geen enkel bezwaar ertegen
heeft, dat de commissie van herstel overeen
komstig het verdrag van Versailles Duitsche
gedelegeerden hoort nopens de Duitsche hulp
bronnen en de betaalkracht. Het verdrag geeft
de commissie volle bevoegdheid de betaaltermij
nen uit te breiden en de betaalmanieren te wij
zigen.
Een rede van Poincaré.
Poincaré heeft ^Zondagmiddag -te Sampigny
een redevoering gehouden, waarin hij het
Fransche standpunt aangaf nopens de voorge
stelde internationale conferentie inzake Duitsch
land's betalingsvermogen. Hij zeide de mede
werking van Amerika te begroeten, doch zette
uiteen, dat naar de meening van de Fransche
regeering de conferentie ondergeschikt moet
zijn aan de Oommissie van Herstel en- Zich bin
nen het raam van het vredesverdrag moet hou
den. Hij voegde erbij, dat Frankrijk met zijn
concessies tot het uiterste gaat en onmogelijk
nog verder kan gaan.
Poincaré merkte op, dat Duitschland inder-
1 1.
door
ELEANOR H. PORTER.
1)
HOOFDSTUK I.
Mijnheer Stanley G. Fulton.
Er lag een peinzende uitdrukking over
het gelaat van den man, die de bezitter van
veertig millloen dollar was. Het zou een
lange magere man met geheel kaal hoofd,
afgezet met een rand rossig haar. Uit zijn
blauwe oogen, op dit oogenblik met een sta
renden blik gericht op een rij lijvige wetboe
ken aan tot andere einde van de jcamor,
sprak vriendelijkheid en welwillendheid, in
onmiddellijke tegenstelling met de vastbera
den uitdrukking van zijn hoekig gelaat.
Oe tegenover hem zit/bende advocaat was
een man van omstreeks zestig jaar en niet
tegenstaande zijn reeds grijzende baren
maakte hij toch den indruk van iemand vol
jeugdig vuur.
Zwijgend nam hij hem aandachtig op mot
oogen, die zoo oplettend keken, alsof zij
sali enen te luisteren.
Eenigo minuten trokken de twee mannen
zonder iets te zeggen aan hun sigaren, toon
de millionair het zwijgen verbrak.
„Ned, wat moet Ik met mijn geld begin
nen?'*
Tn de luisterende oogen van den advocaat
kwam voor een oogenblik die scherpe on
derzoekende blik, waarmede hij gewoon was
tijd verklaarde de herstelkolen niet te kunnen
leveren. De uitkomsten van de bezetting leer
den echter anders.
Inzake de separatistische beweging wees
Poincaré de beschuldiging af, dat Frankrijk de
hand in het spel zou hebbenl
Met. nadruk wees hij- erop, dat Duitschland
zijn 'verplichtingen niet nakwam. Ook niet in
zake de bewapening. Zoo snel men het staal
maar kon doen smelten, werden weer nieuwe
kanonnen en ammunitie aangemaakt, terwijl
tevens een luchtvloot werd uitgerust, en onder
dit alles het Duitschland rustig toé, dat weer
wraakplannen werden gekoesterd. Wij moeten
dus op onze hoede zijn,"
Duitschland heeft er thans zelf belang bij
zoo spoedig mogelijk maatregelen te .treffen,
ten einde zijn crediteuren te kunnen betalen,
doch geen enkel pand zullen wij opgeven, voor
dat ons het totaal bedrag van onze schadever
goeding is uitbetaald.
Wat de geallieerden betreft, verlangt Frank
rijk van hen niets meer dan eerbiediging van
het vredesverdrag, dat zij met ons ondertee
kendon.
Poincaré herinnerde eraan, dat de Commis
sie van Herstel indertijd het bedrag vastgesteld
beeft, dat Duitschland kon en moest betalen.
Dit bedTag is definitief en aangezien de vast
stelling geschiedde ter uitvoering van de be
palingen van het vredesverdrag, kan diit niet
zonder onze toestemming worden gewijzigd.
Inderdaad geeft het vredesverdrag nadrukkelijk
te kennen, dat geen vermindering van betaling
aan Duitschland kan worden toegestaan zonder
eenparige instemming van de crediteur-regee
ringen, en Frankrijk heeft te veel geleden om
aan een- dergelijke vermindering zijn goedkeu
ring te kunnen hechten.
Indien het doei van het nieuwe onderzoek
is het schadevergoedingsbedrag te verminde
ren, dan .zal Frankrijk daar niet mee instem
men. Ligt het echter in de bedoeling uit te vin
don, wat Duitschlandi morgen1 en in de naaste
toekomst zal kunneni betalen, dan is zoo'n on
derzoek 'beslist noodzakelijk.
Aangaande de samenstelling der commissie
merkte Poincaré op: Als de Engelsche premier
er niet aan denkt, Duitschland uit te noodigen
in de conferentie een plaats in te nemen, maar
als hij evenals wij slechts samenwerking van
Amerika wenscht te krijgen, dan zullen wij
het daarover gemakkelijk eens worden. Want
die zaak werd reeds te Parijs, Washington,
Brussel en Rome besproken.
De Commissie van Herstel bestaat evenwel.
Zij houdt zich iederen dag bezig met onderzoe
kingen en schattingen. Het zou gemakkelijk
zijn, den officieuzen vertegenwoordiger van
Amerika te verzoeken, een Amerikaanse!) en
expert aan te wijzen om met de Fransche, En-
de getuigen van zijn tegenpartij aan te kijken
Daarna antwoordde hij bedaard:
„Zelf uitgeven, ik hoop nog menig jaar,
Stanley".
De heer Stanley G. Fulton haalde zijn
schouders op en fronste het voorhoofd.
„Dank je weL Schitterend I Natuurlijk waar
deer ik het geld. Ik kan echter maar één pak
kleeren tegelijk dragen, slechts één diner
tegelijk eten, dat tusschen twee haakjes op
het oogenblik bestaat uit gezondheids!)0-
schuit en water. Veertig millloen dollar smel
ten heusch nleit zoo gauw weg."
De advocaat keek oenlgszlns ontstemd.
„Gekheid, Pultan!" wierp hij met een onge
duldig handgebaar In het midden. ,,Ik bid
andere verwachtingen van Je. Dat verhaal
van een armen rijken man, die één stel klee
ren tegelijk kan dragen, één diner tegelijk
kan gebruiken en maar één bed beslapen,
waarmede je medelijden wilt opwekken,
past niet bij een man van jouw karakter. Je
deed beter daar over te zwijgen."
„Goed! Ik zal er ever zwijgen." De man
glimlachte goedmoedig. „Maar zie je, Je ant
woord prikkelde 'mij. Je hebt mljtn bedoeling
niet begrepen; lk wil weten wat or van mijn
geld moot worden wanneer ik klaar ben
met het zelf uit te geven natuurlijk het
woinigje, wat er dan nog over Is."
Weder kook de advocaat met dien onder
zookonden blik naar den tegenover hem zit-
tonden man.
/Wat heb Je teoh, Fulton? Wat ben Je
vandaag zwaar op do hand. God beware mij,
man, je 'bent pas even1 over do vijftig. Kom,
kom, je zult last van' indigestie hebben. El?
zullen nog vele goede diagen voor je komen,
waarin je heel wat lekkere maaltijden zul
kunnen gebruiken.1'
gelsche, Italiaansche en Belgische experts na
te gaan wat Duitschland in werkelijkheid kan
betalen.
Wfj kunnen er echter niet in toestemmen,
dat de Commissie van Herstel uit haar functie
ontheven zal worden, of dat ziji zal worden ven
vangen door een ander lichaam, waarin onze
invloed, die reeds zeer gering is, naar verhou
ding van onze belangen, verder zal worden in
gekrompen.
Washington, 29 Oct. Men is hier de op
vatting toegedaan, dat de beperking in het on
derzoek inzake de schadevergoeding, zooals die
is aangegeven in de door Poincaré te Sampigny.
gehouden redevoering, alsmede in de nota van
het Britsche ministerie van buitenlandsche za
ken, Amerika niet behoeft te beletten aan dat
onderzoek deel te nemen, daar de besluiten van
zulk een commissie van orylerzoek in geen op
zicht bindend behoeven te zijn voor de in die
commissie vertegenwoordigde naties.
De indruk tn Engeland.
Uit Londen wordt aan de „N. Rott. Crt."
gemeld:
Wat zal de Britsche regeering nu doen? Aan
vankelijk verblijdde de Londensche pers zich
over de belangrijke concessie, die Poincaré ge
daan zou hebben. Die blijdschap was karakte
ristiek. Men kan hier van een man als Poincaré
zoomin als van een zoo logisch voortgezette
politiek maar niet goed de hoogte krijgen.
Erg ontnuchterend werkt nu, dat de Fran
sche pers zich klaarblijkelijk ten doel stelt dui
delijk te doen uitkomen, dat die concessie maar
een schijnconcessie.is. In de eerste plaats houdt
Poincaré vast aan het bedrag van 1921, een
bedrag waarvan Curzon in zijn laatste rede
zeide, dat geen man, die hij zijn positieven was,
daar ooit sereus rekening mee gehouden heeft.
In de tweede plaats mag alleen de capaciteit
van dit oogenblik, dat beteekent een betaal
methode, besproken worden. Zelfs die kan be
sproken worden zonder bespreking van poli
tieke factoren als de bezetting van het Roer
gebied. Aanvaardt Engeland deze voorwaarden,
dan leent bet zich tot een politiek, die Poincaré
ten volle in staat stelt, de eigen doeleinden
rustig te blijven nastreven. Daar een zoodanige
commissie langzaam arbeidt, wordt de beele op
lossing, die volgens haar geen tijdverlies ver
draagt, op de lange baan geschoven^
DUITSCHLAND.
Saksen en het Rfjk.
Zaterdag heeft de Rijkskanselier Dr. Stro-
semann door bemiddeling van den Saksi
schen gezant te Berlijn tot den minister-
presidenit van Saksen, dr. Zeigner, de uit
De millionair trok een zuur gezicht.
„Zeer waarschijnlijk, als ik tenminste de
beschuitperiode te boven kom. Maar werke
lijk, Ned, ik spreek in ernst. Ik ben niet
bang, dat ik gauw dood zal gaan. Gisteren
avond echter liep ik Bixley teg§n het lijf of
liever gezegd ik heb hem thuis gebracht hij
zijn „angstig klein vrouwtje". Hij was als ge
woonlijk half dronken".
„Ja, ik heb ook gehoord, dat hij aan den
drank is. Het is jammer van heml"
„Hm .ml Nu dat heeft een erfenis van
een millloen gedaan. Door dit toeval hen lk
gaan denken aan mijn eigen millioenen,
d.w.z. wat er na mijn dood van terecht zal
komen".
„Dat kan ik mij voorstellen." De advocaat
keek strak voor zich uit. „Je hebt, geloof ik,
nog geen testament gemaakt?"
„Neen. Ik hen ér min of meer van terug
geschrikt. Gek, dat een man zoo tegen een
dergelijk onbeduidend iets opziet, niet waar?
En daarbij dan nog, voor dat men dood gaat,
te willen weten waar zijn geld zal blijven."
„Och, dat vind lk niet zoo dwaas. Je bent
trouwens niet d'e eenlge, die er zoo over
denkt. Heb je misschien ergens familie?"
,,Niet anders dan een paar neven en nich
ten ln den derden en vierden graad, die ln
het oostelijk gedeelte van het land wonen.
Wanneer lk geen testament maak veronder
stel ik dat hot aan hen zal komen."
„Miar, waarom trouw je eigenlijk niletP"
Wederom trok de millionair een zuur ge
zicht
„Ik ben geen man voor het huwelijk. Ik
heb nooit veel met vrouwen op gehad, en lk
ben niet zoo'n dwaas om te gelooven, dat
een vrouw ln staat zou zijn om op mijn kaal
hoofd verliefd te worden. Ook ben ik niet zoo
noodiging gericht om met de gansche Sak
sische landsregeering af te treden, daar de
communistische leden van het kabinet de
bevolking in manifesten hebben opgeruid
tot het plegen van gewelddaden en tot ver
zet tegen het gezag des Rijks, belichaamd
in de Rijksweer. De Rljksregeering kan
derhalve de huidige Saksische regeering
niet meer als landsregeering in den zin der
rijksgrondWet erkennen. Stresemanm ver
klaart, dat hij het antwoord van Saksischen
ministerpresident morgen verwacht. Zou
het afwijzend zijn, dan zal de Rijksregeering
een rijkscommissaris belasten met het af
doen der regeeringaangelegenheden in Sak
sen.
De Saksische regeering, die na ontvangst
van dit verzoek bijeenkwam, besloot na lang
durige beraadslaging aan den eisch van den
Rijkskanselier geen gevolg te geven. Zij
stelde zich daarbij op het standpunt dat al
leen de Saksische Landdag de regieering tot
aftreden kan noodzaken. Heden komt de
Landdag bijeen en zal de kwestie aan zijn
oordeel worden onderworpen.
Naar verluidt zou de Rijkskanselier thans
de regeering afzetten en een Rljks-Oom-
missaris voor den vrijstaat Saksen aanstel
len.
De soc. rijksministers hebben het
ultimdtum goedgekeurd.
Naar het „Hbl." uit Berlijn verneemt, is het
besluit van het Rijkskabinet, de regeering-
Zeigner te verzoeken om af te treden, met al-
eemeene stemmen genomen. Ook de sociaal
democratische leden van het Kabinet hebben
het optreden tegen de Saksische regeering dus
goedgekeurd.
De leden der Saksische regeering
uit de departementsgebouwen ver
wijderd.
Berlijn, 29 Oct. De verklaring van den
Saksischen minister-president Zeigner, dat hii
slechts voor geweld zal wijken, werd door den
pas benoemden rijkscommissaris voor Saksen,
Heinze, beantwoord met het gebruik maken
van de rijksweer. Alle ministers werden met
geweld uit de regeeringsgebouwen verwijderd.
De ministeries en- het parlementsgebouw zün
door de troepen bezet.
De sociaal-democraten en de communisten
te Dresden overwegen de afkondiging van de
algemeene staking.
De militaire bevelhebber van Saksen, gene
raal Müller, heeft de zitting van den Saksischen
ianddag, waarin heden over het ultimatum der
Rijksregeering zou worden beraadslaagd, ver
boden. De e.k. zitting zal door dr. Heinze wor-
w el willend om er prijs op te stellen mijn
millioenen te geven aan een vrouw, die daar
op verliefd raakt en mij als een noodzakelijk
kwaad op den koop toe neemt Als het daar
naar toe moet, dan geef lk de voorkeur aan
de neven en richten. Zij zijn tenminste mijn
bloedverwanten en hebben niet naar het
geld gevlucht."
„Ken Je ze?"
„Ik heb ze nooit ln mijn leven gezien."
„Waarom 'begiftig Je niet de een of andere
Universiteit?"
De millionair schudde zijn hoofd.
„Daar voel ik heel weinig voor. Oh! Na
tuurlijk moest het wel zoo zijn, maar het ls
nu juist niet zoo. Dat ls het Juist. Misschien
zou het anders wezen, wanneer ik aan een
universiteit gestudeerd had, maar het beetje,
wat ik weet, heb ik mijzelf moeten loeren."
„Goed, maar wat denk Je van liefdadig
heidsinstellingen. Er zijn talrijke vereenlgln-
gen, die.Hier hield hij plotseling op,
toen de andere zijn hand opstak.
„Vereenigingen. Goede Hemel, er rijn er
meer dan je wel denkt. Ik ben er één keer
mede in aanraking geweest. Een dergelijke
phllantroplsche bevlieging heb lk gehad en
ik heb hun duizenden, tienduizenden gege
ven. Toen iben ik mijzelf gaan afvragen, waar
het geld bleef."
Onverwacht begon.de advooaat te grinni
ken.
„Je voelde er nooit veel voor je geld te 'be
leggen, zonder te weten, waarin Je hel beleg
de, Fulton," merkte hij op.
Met een schouderophalen beantwoordde
de andere deze vraag, terwijl hij voorging:
.Je moet mij'goed begrijpen. Ik zeg niet,
dat georganiseerde liefdadigheid niet de
juiste ls en geen goed doet, integendeel.
den vastgesteld.
Tevens heeft generaal Müller op verzoek van
dr. Heinze tot nader order het verschijnen van
alle communistische bladen in Saksen verboden
en de drukkerijen door de politie doen bezetten.
Het standpunt der Rijksregeering.
In Berljjnsche regeeringskringen staat men
op het standpunt, dat de Rijkspresident onmis
kenbaar het recht heeft ook tegen de regeerin
gen der landen maatregelen te nemen, wanneer
deze door haar optreden de openbare veiligheid
in gevaar brengen.
■Ook Stresemann's orgaan, de „Zeit", recht
vaardigt in een hoofdartikel het optreden van
Stresemann. Naar het blad meldt, zijn de schrif
telijke bewijzen gevonden, dat de Saksische
communistische regeeringsleden een bloedigen
opstand tegen de constitutionneele toestanden
voorbereidden. Er bestaat geen twijfel, of het
oproer te Hamburg stond in nauw verband met
deze propaganda en was slechts een voorspel
van den grooten opstand.
Ook de bloedige botsingen te Freiberg schij
nen door de communisten veroorzaakt, want
de verboden proletarische Hundertschaften al
daar zijn met zware wapens en volgens een
goed voorbereid plan tegen de Rijksweer opge
treden. De regeering-Zeigner liet dit alles rus
tig geschieden en deed niets om de grondwet
te beschermen. Deswege moest in haar plaats
de Rijksregeering ingrijpen en dit- moest met
spoed geschieden, daar een dag uitstel den
communisten een geweldigen voorsprong'had
kunnen geven.
Een verzoek aan Beleren.
Gelijk met het optreden tegen Saksen
heeft de Rijkskanselier aan de Beiersche
regeering het verzoek gericht de constitu-
tioneele „Befehlsgewalt" in het Beiersche
gedeelte der Rijksweer ten spoedigste te
herstellen, d.w.z. de benoeming van generaal
v. Lossof als Beiersch landsoommandant
ongedaan te maken en generaal Kress van
Kressenstein als zijn opvolger te erkennen.
Opmerkelijk is, dat tot Saksen een „Auf-
fordering" en tot Beieren een „Ersuchen'1
Ingezonden Mededeeflng.
Het zekerste en eenvoudigste geneesmid
del tegen galzucht, slechte spijsvertering en
verstopping vindt gij in Foetert Maagpil-
len. Zij zijn het zacht werkende laxeermid
del, waaraan Iedereen nu en dan behoefte
heeft. Zij staan de natuur bij, en het gebruik
er van wordt geen gewoonte. Prijs per fla
con van vijftig versuikerde pillen 0.65; in
apotheken en drogistzaken. (11)
Evenmin ben ik in staat iets anders voor te
stellen, wat beter zou kunnen werken. Het
is onmogelijk, dat die twee of drie waarmede
ik in aanraking hen geweest, zich juist met
hart en ziel overgaven aan dat soort van
liefdadigheid, waar ik niet op gesteld ben.
Maar in ernst, Ned, stel je eens voor, dat je
ten einde raad was en alles verloren had.
Vrienden geld, in één woord, dat je niet
meer weet wat te beginnen. Hoe zou je het
dan vinden om een „geval" te worden, laten
wij zeggen No. 28741, netjes opgeborgen en
ingeschreven op de kaarten. Stel dan voor,
dat men je verleden van A tot Z zou gaan
uitpluizen; al je daden wikken en op een
goudschaaltje wegen en dat je heele levens
geschiedenis dan bestudeerd werd door een
half dozijn gebrilde en gewichtig doende
menschen. Hoe zou je dat vinden?"
De advocaat glimlachte.
,,Ik weet het, maar mijn (beste kerel, hoe
zou jij (het dan willen? Je zult toch moeten
toegeven, dat ongeorganiseerde liefdadigheid
en klakkeloos weggeven van geld erger is?"
„Ja, schei maar uit, ook dat heb ik gepro
beerd", zeide de andere onverschillig. „Er
was oen tijd, dat iedere Jan, Plet or Klaas
met stekkende schoenen en afgetrapte broek
er zeker van kon rijn van mij iets te ontvan
gen, wanneer hij maar rijn hand op hield.
Nadere inlichtingen werden niet gevraagd.
Toon kwam een ernstig klein vrouwtje en
berispte mij op een goeden dag over deze
soort van liefdadigheid. Zij beweerde, dat het
tot verdorvenheid van dé geheele stad zou
lelden. Ik geloof zelfs, dat rij zoo vriendelijk
was om het uit te brielden tot het geheele
land! En Ik dacht notabene, dat ik goed
deed!"
B 172
Ingezonden mededeeltng.
JUR6ENS
PLANTA
