WETENSWAARDIGHEDEN VAN „OUD-AMSTERDAM"
Populair Bijvoegsel van de
HELDERSCHE COURANT,
van Zaterdag 10 Nov. 1923.
751
No. 96. (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN)
«JUBILEUM-DIALOOG!
<ïe beert» Edammers kan maken. Met specu
leren of met aandoelen nemen in de plan
tages waar de Javaan dan wel voor je werkt,
zal geen cent (meer te verdienen wezen. Zelfs
als lid van de Tweede Kamer niet
Dat wordt 'n nieuwe toekomst.
Dank zij de eigenwijze katholieken.
Ik ga Edammer kaas maken leeren.
En ik boerenkool pooten.Addio.
Saluut!
De nieuwe toekomst.
En wat nou?
Ja. Wat nou?
Nou is 't uit.
Nou is 't afgeloopen,
Holland is voor de haaien.
Ja. Nou gaat Indië in de broekzak van
Japan.
En van Amerika.
En wij worden een Duitscihe kolonie.
Alle elf provinciën.
Dan moeten we in 't vervolg jawohl
zeggen inplaats van ja.
En bier drinken.
En dan zijn alle Duitscihe dienstmeis
jes landgenooten van ons.
Precies en alle Franschen onze vij
anden.
En we hoeven niet meer voor drie jaar
op detachement naar de Oost
D'r is geen Oost meer. 't Zal misschien
nog 's veertien dagen duren, maar dan is t
afgeloopen. De Vlootwet is afgestemd en
nou wordt er op de schepen van de Japan-
sche vloot al kolen geladen om regelrecht
naar Straat Soenda te stoomen.
't Is zonde van de „Pelikaan" en die
onderzeebooten. Die zie je nooit meer terug.
Geen denken aan. Daar maken ze nou
Japansche overhaalschuiten van in de He
ilikken.
't Is eigen schuld. Beslist eigen schuld.
Monseigneur Notens en Riuya en Colijn heb
ben genoeg gewaarschuwd. Maar die tien
eigenwijze katholieken.
Geen begrip van discipline, die men-
Bchen.
Maar hoe komen die Sociaal Democra
ten er toch bij om zoo te handenwrijven?
Weet ik 't? 't Handelsblad zegt zelf, de
boel is aan scherven gladweg aan scher
ven.
Ent Volk schrijft: de verwerping van
de Vlootwet is een overwinning van het
volk op de duistere machten van de reactie.
Begrijp jij 't?
Neen jij?
Ik niet! 't Vaderland zegt dat 't heete
Coalitiegebouw nou voorgoed is ingestort.
En de Nieuwe Rotterdammer noemt 't 'n
schipbreuk.
En 't Volk schrijft: De dageraad gloort
weer aan de kim.
De Tijd zegt, dat de tien tegenstem
mers van de katholieken halfgare elementen
zijn, die nog lang niet rijp waren voor de
eerlijke politiek.
En de Javabode schrijft, dat mijnheer
van Schaik geluisterd heeft naar de stem
van zijn gezond verstand en dat dit de goed
keuring zal wegdragen van het Nederland-
sche volk.
En de Nederlander zegt: Het is
een ervaring zóó pijnlijk en een .beslissing
zóó noodlottig als in vele jaren het Neder-
landsche volk niet heeft getroffen.
Heb jij er van terug?
Ik niet jij?
Nee. Want Het Nieuws van den Dag
van Ned. Indië schrijft, dat de verwerping
van de Vlootwet een gevoel van rust her
geeft.
En de Rotterdammer van de anti-revo-
lutlonnalren zegt weer, dat nu gebleken is
dat Nationaal leven van Nederland ziek is
doodziek.en dat zich voor de toekomst
van Ned. Indië en voor de volkswelvaart van
Nederland een somber perspectief opent. Ra
ra.wat is dat?
En Het Volk schrijft: .De reactie
heeft een verpletterende slag ontvangen en
het is een 'gunstige keer in heel de Neder-
landsche politiek.
En snap jij nou wat er gaat gebeuren?
0 ja, best Die tien katholieken zijn
beslist omgekocht door bet Japansche con
sulaat In den Haag. Met het oog op de ver
woesting van Yokohama en dat andere Ja
pansche dorp. D'r loopen nou in Japan dui
zend© menschen zonder woning. En nou
gaat Japan natuurlijk regelrecht op Batavia
af. Dat heet dan voor 't vervolg „Nieuw-
Yokohama" of zoo.
Zouden ze dan den 'gouverneur-gene
raal.
Natuurlijk. Die gaat naar huis. Die
krijgt 'n maand salaris en 'n burgerpak voor
het Hollandsche klimaat en van z'n paleis
maken ze een bioscoop.
En de kolonialen dan?
Die komen allemaal op Bronbeek.
En de Maatschappij Nederland wordt
opgeheven.
Beslist Van de schepen maken ze hier
in Holland noodwoningen net als van die
afgekeurde Indische oorlogsschepen.
En alle Hollanders uit Indië kommen
dan weer hier naar toe.
Natuurlijk. Die krijgen gedaan. Ze ver-
koopen hun witte pakken of ze laten ze
zwart verven en ze komen hier. 't Indische
gouvernement en *t binnenlandsch 'bestuur
en al 't verdere wordt nu Japansch.
't Zal hier druk worden dan.
En of. D'r zullen 'n paar steden i]
bouwd moeten worden. Ergens op de Drent-
sche hei of zoo. Nieuw Batavia.
Dat (geeft werk. Maar niet voor minis-
'ter Colijn. Die wordt failliet verklaard, want
in de olie is dan niet® meer te verdienen.
En moeten wij' dan koffie en rijst koo-
pen van Japan?
Juist Maar we geven er boerekool en
Edammer kaas voor in de plaats.
Maar hebben we zooveel boerekool?
Neen maar dat gaan we dan maken,
Alle werkloozen en alle ambtenaren van de
Postchèque- en Girodienst gaan een cursus
bijwonen in de landbouwwinterschooL De
kantoorbedienden van de banken en van de
verzekeringsinstituten: ook. Politiek en ko
loniaal en militair en financieel hebben we
nou niks meer in te brengen. We worden
van de lijst van mogendheden geschrapt.
Nederland wordt nou 'n soort Nederlandsche
Polder, waar geen fatsoenlijke Staat meer
naar omkijkt, 't Departement van Koloniën
wordt dan 't hoofdkantoor. Nederland is
weg, geregeld weg uit de rij der staten.
Dus dan kunnen we ook wel alle allu
res afleggen.
Best. De soldaten kunnen nu meehel
pen- om de Zuiderzee te dempenvoor
boerekooHamd en voor Edammerkaas-boer
derijen.
Dus geen beurs meer.
En geen politiek met kamerleden, die
zich bezorgd hoeven te maken over onze
internationale veiligheid. We hebben geen
veiligheid meer noodig en' we hoeven voor
onveiligheid niet bang te wezen want we
zijn d'r eenvoudig niet meer.
Dus geen belastingen voor
Niks. Geen cent belasting, behalve op
de publieke vermakelijkheden en de sterke
drank. Enkel boerekool pooten en Edam
merkaas maken. We doen niet meer mee,
dus we hoeven ons niet meer op te blazen
en igrooter te maken dan we zijn.
Maar dat zal 'n uitkomst wezen.
Volgens de moderne opvattingen niet.
Volgens de moderne opvattingen moet je je
leven lang krom liggen om mooie kleeren te
koopen en zwiet te slaan om je buren de
oogen uit te steken. Al heb je geen oent in
je zak, dan moet je nog doen alsof je pas
de honderd1 duizend uit de loterij getrokken
hebt.
En raakt dat nou over?
Als we geen groote mogendheid (meer
zijn, natuurlijk. Nou zal *t er op an kommen
wie de meeste boerenkool kan oogsten en
FEUILLETON.
door
CAREL BRENSA.
t Herstel van Amsterdam.
Als Willem, Graaf van Henegouwen,
En Holland, de verwoeste Stad)
Van Amsterdam weer op dee bouwen,
En haar veel vrijïgheden had
Geschonken Haar vervallen krachten
Herstelt, Haar ommekreits voltooit,
En haar met sterkten, poorten, grachten,
Veel meer verzien, verciert, als ooit.
Heeft Hij drie Kruissen ^Amsterdammers
Geschonken op haar Wapenveld:
Een teeken, dat Hy van veel jammers
En Kruis haar badde Vrijgesteld!!
Toen zag d"herstelde Stad,
Wiens glory was aan 't sinkeni....
Haar Vrijheid1 als de Zon
Met gouden stralen blinken....!
Bovenstaand vers is een gedicht, door zeke
ren P. Dubbeis in de Veertiende Eeuw gemaakt
op de toen algemeen aangenomen veronder
stelling, dat omstreeks dezen tijd Amsterdam
in het bezit gekomen is van de welbekende
„Drie Roode Kruizen op een Zwart Veld" in
het stadis-wapen.
Tot op dtezen dag is dit nog het embleem van
het Amsterdamsche gemeente-wapen.
Men nam aan, dat dit bjj wijze van privelegie
was geschonken door Graaf Willem van Hene
gouwen en Holland, die toenmaals na den
tragischen val van Amstels Veste het be
wind over de Heerlijkheid in handen had. En
er ook naar de overgebleven schrifturen te oor-
deelen veel werk van -gemaakt heeft Amster
dam tot nieuwen bloei en -grootheid te voeren.
Echter is niet ieder het altijd met deze lezing
van het geval eens geweest. Nadat er jaren wa
ren overheen gegaan en Amsterdam nu wel de
„drie Kruisjes voerde in 't schild", maar er
schijnbaar geen voldoende aanteekening was
HET RAADSEL DER TIJDREKENING.
"Waar begint de dag?
In welken dag leven we?
Dat is nleit zoo'n gemakkelijk vraagstuk,
lezer.
Waar begint eigenlijk de „dag" en in wel
ken dag teven we op het ©ogenblik?
De nuchtere lezer zal zeggen: Nou dat
is ook wat! We leven in „vandaag". Giste
ren! was het gisteren en morgen is 't morgen.
Gisteren was 't Vrijdag 9 November en van
daag is het Zaterdag 10 November en mor
gen zal het Zondag 11 November wezen. Om
twaalf uur middernacht begint er een nieu
we dag en die eindigt oan twaalf uur 's
nacht® vier en twintig uur later.
Zoo lijkt het. Maar zoo is het niet precies.
Laten we een voorbeeld nemen:
Vannacht om twaalf uur precies (begint
bij ons de Zondag.
Maar als we nu op datzelfde oogenlblik in
b.v. Berlijn zouden zijn dan zou het daar nog
geen twaalf uur wezen, maar al sedert
veertig minuten twaalf uur geweest En
als we tegelijkertijd in Landen kondien zijn.
dan zou ons blijken, dat het op datzelfde
moment daar nog geen twaalf uur midder
nacht was, maar nog twintig minuten er
voor.
Op een en hetzelfde oogenblik kan het
dus zijn veertig minuten over twaalf, precies
twaalf en twintig minuten voor twaalf.
Of: nog geen Zondag, precies Zondag of
allang Zondag.
Hoe zit dat?
Er blijkt in de eerste plaats uit, dat de
tijd, waaraan wij vasthouden, vroeger wordt
naarmate we naar het Oosten gaan en later
naarmate we Westelijk komen. Op gelijken
afstand Oostelijk van Berlijn als van Am.
sterdam naar Berlijn is het weer veertig mi
nuten vroeger. En omgekeerd naar he,
Westen van ons af wordt het steeds later.
Wanneer we hierop doorbouwen en b.v.
eens zoover Oostelijk gaan dat we juist de
helft van den aardbol rond zijn, dan hehben
we dus twaalf uren vroeger tijd, dan het in
Amsterdam is. Deze plek aan den anderen
kant van de aarde is ongeveer op de 180e
graad en daar bevinden voorbij Japan de
Aleoeten-eilanden aan den voet van de Be-
ringzee. Als het bij ons twaalf uur 's nachts
is zal het daar dus nog maar twaalf uur 's
middags wezen van dehzelfden dag.
Gaan we omgekeerd in Westelijke rich
ting den halven aardbol oan, dan komen we
op de 180e graad op dezelfde plek uit en
dan hebben we 'twaalf uur verloren. Dus
dan zal het op deze eilanden pas twaalf uur
's middags wezenvan den vorigen dag"
Dat lijkt onmogelijk. Want het kan nim
mer op een en dezelfde plaats twaalf uur
Zaterdags en tegelijk twaalf uur Zondags
wezen.
Toch is het zuiver wetenschappelijk zoo
tenminste: wanneer we zouden blijven vast
houden dat Zaterdag Zaterdag en Zondag
Zondag is. D.w.z. dat de door ons hier in
Holland aangenomen dag- en uurindeeling
de algemeen juiste en vaststaande waa
Daar steekt het misverstand.
We moeten in de eerste plaats aannemen,
dat onze vaststelling van dag en nacht een
zeer willekeurige is en dat onze vaststelling
volstrekt niet -geldt voor overige doelen van
de wereld. Wij moeten ons indenken dat wari
wij dag en naoht noemen als de tijd, die
tusschen twaalf uur donker en twaalf uur
licht voorbij gaat, niet de eigenlijke dag en
nacht ia
Het is in den loop der tijden ©en lichte
verwarring geworden en wij hebben die ver
warring als <je waarheid leeren aanzien.
Maar de waarheid is aldus: De wezenlijke
dag dat is de korte en -telkens terugkee-
rende llchtperlode op dat gedeelte van den
aardbol waar zich de zon bevindt.
En de naoht is daartegenover dat gedeelte,
de periode van verduistering op het gelijk
tijdige gedeelte van den aardbol waar zich
de zon niet «bevindt Dus dat gedeelte van de
aarde, dat ten opzichte van de zon- op dat
oogenblik de „achterzijde" Is.
Daar waar op een oogenblik de zon is
daar is de dag en waar ze niet is daar is de
nacht
De zon maakt de dag en de dag gaat met
de zon mee, daar waar de zon heengaat
Daarom omdat de zon vanuit het oosten
gehouden van den juisten oorsprong toen
doken* van alle kanten de twijfelingen op. Men
sprak de eenmaal aangenomen oorsprong
tegen.
Toen er verschillende penningen' werdlen ge
slagen -en door middel van het 'boven aange
haalde gedicht openbaarheid en hulde wilde
worden gebracht aan de daad van Willem van
Holland toen kwamen de tegensprekers.
Men zocht de oorkonden na en pluisdle in de
schrifturen van de Historie-schrijvers dier
dagen.
M)en vond niets!
Men vond alleen, dat Graaf Willem aan de
Amsterdammers het eerst openlijk Burger
recht geschonken had.... En men begon nu
het een met het andere -te verwarren. Men
meende zich te herinneren, dat alreeds Gys-
brecht van Aeimstel in zijn familie-blazoen over
'n paar soortgelijke kruisjes beschikt had.
Men meende ook te weten, dat er in de on
derscheidene blazoenen en schilden van de
Hollandsche Ridderschappen), die aan de Kruis
tochten naar het Heilige Land 'hadden deelge
nomen), een merkwaardig gelijkend wapen ge
weest was....
Dus het was heetemaal niet nieuw. Het was
heelemaal geen bijzonderheid1, zeiden de prutte
laars. En Willem van Holland had1 het hee
temaal niet aan Amsterdam gegeven! Enne.
dus
tot naar het Westen gaat, begint de dag
vroeger in het Oosten en komt later in het
Westen.
Daarom ook heeft de dag nooit een be
paalde tijdduur. Waar de zon tengevolge
van haar stand ten opzichte van de aarde
het langst is, daar ia ook de langste dag.
Daarom hebben wij in een jaarperiode korte
en lange dagen. Daarom kan het bij ons een
korten dag zijn, terwijl het op hetzelfde
moment op andere plekken van den bol
lange dagen zijn. Daarom komen er op den
aaixtbol dagen van veel korter en ook dagen
van veel langer dan vier en twintig uur
voor, enz.
Deize wonderlijkheid in ons planetaire
stelsel heeft tot aardige situaties aanleiding
gegeven. In vroeger jaren wist men van
deze bijzonderheid nog niet af, ofschoon ze
natuurlijk bestond.
Het wereldberoemde boek van Jules
Verne „De Reis om de Wereld ln 80 dagen"
is heelemaal op deze eigenaardigheid geba
seerd. Want Phileas Fogg voer om de we
reld en -toekende de dagen aan, welke hij
op grond van de aangegane weddenschap
mocht verbruiken. Hij wist niet van deze
wetin het Heelal en volgens zijn kalender
was -hij dan «ook 'n dag te laat terug om de
weddenschap te winnen. Maar hij had on
gemerkt een dag gewonnen door naar *t
Oosten te reizen, Zoodoende was hij precies
op tijd en won.
In een werk van Dr. Pannekoek: .,De
Wonderbouw der Wereld" komt het volgen
de voor:
„Toen de reisgenooten van Magelhaens
aan het eind van hun eerste reis om de we
reld op den 9en Juli 1622 weer in de buurt
van Europa 'bij de Kaap Verdische Eilanden
aan kwamen, toen -vernamen zij, dat de be
woners dien dag Donderdag noemden, ter
wijl zij meenden dat het pas Woensdag 8
Juli waa
De zeelieden waren zeer onthutst. Hun
dagboek schreef Woensdag en het was Don
derdag? Dus ze hadden op den Goeden Vrij
dag niet gerust en ze hadden Paaschfeest
op Maandag ln plaats van op Zondag ge
vierd?
Het leek onbegrijpelijk.
Een van de zeeva-arders,.die er een verhaal
van schreef, zed: Mijn verbazing was des te
grooter, omdat ik gedurende de heele reis
nooit ziek was geweest en zonder onder
breking alle dagen opgeteekend had. Maar
wij bemerkten later, dat er onzerzijds geen
vergissing in het spél was, maar dat we
door naar het Westen en dus met de zon
mee te varen op die plek van uitvaart 24 uur
gewonnen hadden!
- Nu het eenmaal algemeen bekend en vast
gesteld geworden is; hebben de zeevaarders,
die reizen om de wereld ondernemen:, de
gewoonte aangenomen om ergens onderweg
in hun dagboek eenvoudig een dag weg te
smokkelen of er zonder dat de zon is op en
onder gegaan eentje bij te tellen.
Om dit te doen1 is een denkbeeldige lijn
getrokken midden door de stilste gedeelten
van den eindeloozen- Stillen Oceaan.
Passeert een schip nu in westelijke rich
ting deze plek, dan schrijft het volk Zater
dag 10 November en den volgenden dag di
rect Maandag 12 November.
Passeeren ze evenwel de plaats ln ooste
lijke richting, dan schrijven ze twee dagen
achter elkaar Zaterdag 10 November en den
derden dag Zondag 11 November.
Dit heeft theoretisch tengevolge, dat er
op die plek links 'en rechts van de lijn twee
verschillende dagen naast elkaar bestaan.
Zooals op het land b.v. iemand met z'n eene
been op Hollandsch en met z'n andere been
op Duitsch -grondgebied kan staan. Links
is het Zaterdag en 'n meter verder is het
Zondag.
Aangezien echter de plek gekozen is over
een lengte op deze onmetelijke zee, waar
zoo goed als igeen menschen en zoo goec
als geen verkeer bestaat, wordt deze eigen
aardigheid practisch niet gevoeld.
Maar het bewijst te meer de betrekkelijk
heid van dag en uur.
t Is maar zooals je het noemt.
Zondagochtend hoor ik een auto stilhou
den en even later komt mijn vriend Johan
nes de kamer binnen met de vraag of ik een
tochtje met hem ga doen in zijn nieuwen
wagen. Hij' noemt het merk en ik versta
,,Rolte Royce".
Buiten gekomen zie ik een
Fordjje, geen „Rolls Royce" en maak een
opmerking daarover. Johannes antwoordt,
dat ik hem verkeerd verstaan moet hebben,
daar hij van een „Rolling Noise'1 (rollend! la
waai) gjesproken- had.
Terwijl wij door het prachtige herfstland
schap tuffen, worden wij door een Fordje
ingehaald, dat, naar het geraaste oordeeten,
reeds veel dienst gedaan heeft. Johannes
zegt met een effen gezicht: ,.Oest plus Ford
CiqH) etib
Bedelaar vraagt mevrouwtje een aalmoes,
met tranen in de oogen.
hi Kleinigheid, mevrouw, ik wil zoo
graag naar mijn vrouw en' kinderen!
Waar zijn die dan, arme man?
.In de bioscoop, mevrouw!.
Zoo ging het -precies als nu nog. Men
kibbelde over de bijzaak en stak inmiddels de
hoofdzaak zonder plichtpleging in den zak
Want ééni ding stond wel vast: Men had het!
En men hield het
Amsterdam was weer op de been en het had
nu een eigen- wapen.
Dat beteekende volstrekt niet weinig.
Want het was in de dagen, dat een' eigen
wapen den doorslag gaf voor het „al of niet
zijn"! Het was het stempel van algemeen© en
wereldsche erkenning. Als een- stad een wapen
had (en men kon da-t zoo maar niet krijgen of
koopen, maar er moest een liefst zeer roemrijke
aanleiding voor wezen) dan was men publiek
erkend. Zooals tegenwoordig een vereeniging
niet publiek erkend, niet rechtsgeldig en niet
-tot juridische handelingen 'bevoegd is, die niet
op hare stipt correcte Statuten de Koninklijke
goedkeuring heeft.
Een vereeniging, die dat niet heeft, is een
onmondig kind, een vreemdeling zonder burger
rechten.
Zoo ook een stad' zonder Wapen.
En Amsterdam had nu een wapen. Het was
een over de wereld erkende stad en mocht als
zoodanig handelen. Het mocht een bestuur heb
ben en handel drijven en wetten en verorde
ningen maken, die van algemeen© kracht
waren!
Eieren van den Dinosaurus.
De dinosaurus was een voorwereldlijk dier,
dat ln de z.g. triasformatie der aarde (secun
daire tijdvak) leefde. De zonderlinge, op vo
gels en zoogdieren gedijkenide schepselen,
hadden een verbazend' grooten romp, vier
sterke, tot loopen bestemde ledenmatein, met
niet meer dan vijf teenen en met ln tand
kassen geplaatste tanden in beide kaken en
behoorden tot de orde der kruipende dieren.
Overblijfselen van deze dieren heeft men op
verschillende plaatsen gevonden.
De Chineesche correspondent van de Ti
mes zendt zijn blad een uitvoerig verslag
van buitengewone vondsten in de zandwoes'
tijnien van Mongolië, in den laatsten tijd ge
daan. Reeds in 1900, zoo vertelt hij, was prof.
Osbron, een paleontoloog van wereldreputa-
tie, tot de overtuiging gekomen dat van Cen-
traal-Azië uit het dierlijk leven zich over da
aarde moest verspreid hebben, tengevolge
van de gunstige onitwikkelinigs-mogelijkhe-
den die daar aangetroffen waren.
Na een voorloopig onderzoek, dat gunstige
resultaten opleverde, wist men Amerikaan-
sche millionairs voor de plannen te winnen
en verleden jaar werd een, volledig uitge
ruste, expeditie naar China gezonden.
Het doel lag op ongeveer 800 mijlen in vo
gelvlucht afstand van Peking noordweste
lijke richting.
Vele moeilijkheden moesten worden over
wonnen eer men het doel -bereikte.
In het geheel werden versteeningen tot
een totaal gewicht van 0 ton opgegraven;
hierbij waren talrijke aderen van den dino
saurus in fossieelen toestand.
Iedere gevonden versteening werd aller
eerst bestrooid met nat fijn meel en in grof
linnen gewikkeld; daarna werd ze verpakt ia
kameelhaar.
Het voornaamste d!oel der expeditie was
wetenschappelijk vast te stellen, door middel
van tot opgraven van oeroude dierlijke
overblijfselen, dat Mongolië en de onmidde-
lijk daaraan grenzende gebieden de haard
geweest waren, vanwaar alle dierlijk leven
zich over de wereld- had verspreid. Er waren
nu, om die theorie te bevestigen, door de ex
peditie niet minder dan 70 schedels en twaalf
complete geraamten van verschillende typen
van diinosauri gevonden, die van vijf tot tien
millioen jaren geleden moesten geleefd heb
ben en die zonder eenigen twijfel de voor
vaderen geweest waren van de monsterach
tige vleesch- en plantetende dinosauri, wier
overblijfselen in Montana (Ver. btaten) ge
vonden waren.
Het tweede doel der expeditie was het zoe
ken geweest naar den stamvader van het
vierhoevig paard, waarvan men, zoowel in
Amerika als elders, overblijfselen gevonden
had. Waarschijnlijk was die nog onbekende
stamvader vijfhoevig en natuurlijk zouden
er nu in Mongolië eveneens de beste kansen
bestaan, om van dat voorwereldlijke dier
ook sporen te ontdekken.
Ten slotte hoopte men in de nu gedane
vondsten aanwijzingen te vinden, die meer
licht zouden verspreiden omtrent de plaats
van oorsprong van het menschelijk geslacht
Ook in dit opzicht verwachtte die leider de
volgende jaren belangrijke wetenschappe
lijke resultaten.
De correspondent heeft een dozijn ver
steende eieren van den dinosaurus gezien,
ze in de hand genomen, gewogen en geme
ten1 en gestaard op de teekening der scha
len, die nog even duidelijk te zien was als
die op het ei van een hedendaagschen vo-gel,
Eén dier eieren is in het midden' doorgebro
ken en duidelijk kan men nog het zuiver wit
te embryo-skelet zien van een ongeboren di
nosaurus, in zijn bed van (thans) rotsachtige
substantie, waarmee de natuur het omgeven
heeft. Deze buitengewone eieren zijn 8 10
c.M. lang en vertooneu al' den vorm van twee
gepunte uiteinden, die de eieren van alle rep
tielen kenmerkt. Sommige zijn een weinig
afgeplat, één ervan is echter nog volmaakt
in den oorsprorikelijken vorm en zijn lengte
is driemaal zijn diameter. Vijf zijn er in één
piest" gevonden' en negen in een ander, pre^
cies zooals ze door het moederdier gelegd
zijn in het zand, om door de zonnewarmte
uitgebroed te worden. 'Dicht bij het nest met
vijf eieren is een compleet geraamte van een
dinosaurus gevonden, in een houding, die er
op wijst, dat het moederdier de eieren juist
gelegd had, toen de zandstorm kwam opste
ken, die de moeder met haar eieren heeft be
dolven en die ze op zoo wonderbaarlijke
wijze heeft bewaard tot de ontdekking van
nu, millioenien jaren later.
Het is leerrijk na te gaan, hoe deze eieren
met hun breekbare schalen zoo lang bewaard
konden blijven in fossielen toestand. Ze wer
den gelegd op een beschutte plek, om daar
in de zon te braden en de wind' heeft ze, tot
een. diepte van' slechts een paar voet, met
stuifzand bedekt. In dón loop der eeuwen la
het droog geworden éi gebarsten en het zach
te zand is naar binnen gedrongen en heeft
de ruimte ingenomen, waar de inmiddels ver-
En Amsterdam was pienter genoeg om van
dit voorrecht gebruik te maken. Het liet zich
als persoonlijkheid van nu aan gelden. Het was
een kracht en -een (macht. De bezittingen en
het aantal inwoners nam gestaag -toe, dank zij
verschillende gunstige omstandigheden. Waar
onder de vroeger vertelde Mirakelen van het
Heilig Sacrpment! Het nam openlijk partij in
den beroemden Heekschen en Kabel'jauwschen
oorlog. Eerst aan den kant van de Hoekschen,
later aan die van de tegenpartij, alnaar het gun
stigst leek. Het vermeerderde zijn handel. Het
zond zijn waren uit -over het geheele land en
nadamaal dit in dien loop van een halve eeuw
een zoodanigen omvang 'begon aan te nemen,
zag men al heel gauw de Stad Amsterdam naar
de oogen.
Om een voorbeeld te noemen:
Men zocht in die diagen al even hard naar
het invorderen van belastingen en accijnzen
uit bet volk als in onze dagen. En een andere
minister Oolijn had "het -talstelsel in Holland
dermate uitgebreid, dat voor koopwaar, ver
voerd langs een bepaalden weg, een bedrag aan
tolheffing moest worden betaald.
Maar toen men begon te zien hoeveel Am
sterdam maakte en te vervoeren had; draaide
men de zaak om. Allereerst b.v. was het -Dirk
van Wassenaar, Burggraaf van Leyden, die
bij privelegie van 22 April 1860 met Amster
dam een verdrag maakte, waarbij alle burgers
't Jutte rt je
Corel Brensa.
„De Drie Kruisjes".
Dr. Brensa.
