KWINKSLAGEN
Populair Bijvoegsel'van de
HELDERSCHE COURANT,
van Zaterdag 17 Nov. 1923.
OUD-HOLLANDSCHE OPSCHRIFTEN.
HET JUFFERTJE IN 'T GROEN I
No. 97. (auteursrechten voorbehouden)
Rijmpjes op Luifels, Wagens, Glazen en Uithangborden
Overgeschreven door carel brensa.
1)
Het raakt in zijn hier bedoelden vorm
althans zoo goed als geheel uit de mode,
dat schrijven van rijmpjes op de uithangbor
den en de luifels van huizen. In dp zestiende
en zeventiende eeuw was het meer gebruike
lijk zeer gebruikelijk zelfs. Verschillende
schrijvers van naam hebben er hun aandacht
en hun tijd aan besteed om de meest karakte
ristieke dezer rijmpjes aan de vergetelheid te
ontrukken.
Voor de lezers van den .Jutter" zal ik hier
onder dit voorbeeld volgen en verschillende
rijmpjes en kortschriften afschrijven.
Te beginnen met een kleine bloemlezing uit
een verzameling, welke in het jaar 1830 is uit
gegeven tot stichting en vermaak van het ge-
meeue Best door een boekdrukker te Amster
dam, genaamd H. Moolenijzer.
Looft God' boven al,
Hier verkoopt men kolf en bah
Rachel beschreide lang haar kindje,
Hier verkoopt men melk bij 't pintje.
verkoopenl
Hier verkoopt men schoenen vóór rond
en achter plat!
Passen ze Davldi niet, dan passen ze wel
Goliath 1
Wie komt op dit kantoor doorzie vrij alle
hoeken,
Maar handen uit de kas en oogen uit de
boeken1
Ik en mijn wijf» en kind en de meid
da's vier.
Leert zwijgen op uw tijd.
De tonge maakt u vast,
Eer gij gevangen zijt....
Weldoen en vroolijk zijn
Is 't beste ding op aarde.
Hier verkoopt men bier en wijn
En haver voor de paarden I
01 Wereld boos en heel verkeerd 1
Wat heb je 'n geld, dat mij ontbeert....
Maar moeten de Vromen hier beneden gebrek
lijden!
Hiernamaals1 zulen we de kaas ééns zoo dik
snijden!
Hier ligt begraven in een kist
Het lichaam van een Alchimist!
Een die zijn jaren heeft versleten.
Om heime wetenschap te wéten..,.
Hij ging dn Paracelsus' boeken
Den steen der Fllozofen zoeken....
HJj kreeg op 't lest den steen gewis,
Daar h]j eraan gestorven is!
dansend
Wij lonken met Iden Brit en lachen met de
Eranzen!
Hier woont een koddig draaier,
In de wereld geen fraaier
En ls er te vinden....
Want hij draalt met alle winden....
Komt hier in huis totdat het vol is,
Men scheert de schapen nadat er wol is!
Een reizend man gaat over 't veld*
Hier houdt men slapers en eters om geld!
(Wordt voortgezet).
VAN BEZUINIGING GESPROKEN....
De proef op de som.
Er wordt op het oogenblik allerwege ge-
dlscusseerd over de „Bezuiniging". Het is
schering en inslag. Zelfs de ministeries ma
ken er hun politiek program van.
- Er zijn ook allerwego menschen, die van
de bezuiniging veel heil verwachten ten
hunnen gunste. Zoo bijvoorbeeld de amb
tenaren van tegenwoordig, die van een scha
mel pensioen moeten rondkomen en verlam
gend uitkien naar Staatg-bezulniging.
Mogelijk dat het voor hen ©enige verhooging
van pensioen mede brengen kan.
Er zijn ten slotte ook allerlei lichamen en
instituten en handels-ondernemingen, die
zeer begaan' zijn met het lot van de men
schenDier reeds van te voren willen
meewerken om te bezuinigen en daardoor
de last des levens lichter maken voor die be
trokkenen. Dies hebben zij Zich tot denken
gezet en zijn langzamerhand tot de overtui
ging gekomen, dat er al vast veel gewonnen
Een Novelle uit het Duitsch door R. A.
Eindelijk was het dan zoo ver! Vier dagen
en vier nachten achter elkaar had het ste
vig gevroren en dientengevolge was de
spiegel van het Meer in een gladde ijsvlakte
veranderd.
En de gevolgen bleven met uit. in oen
loop van den vierden dag reeds vertoonden
zich de menschen met schaatsen onder den
arm om 't eens te probeeren. Het was
nog niet den burgerman, die den dag aan
zijn werk moet besteden. Het was ook nog
niet de oudere schooljeugd, die^nog geen
ijsvacantie had kunnen krijgen. Het waren
voorloopig nog alleen die dames en heeren,
die over veel vrijen tijd beschikten of hun
werktijd naar hun eigen inzicht konden ïn-
deelen en dus nü de gelegenheid zoo
gunstig was een uurtje konden1 snoepen.
'En ze kwamen de gelukkigen.
Onder de eersten bevond zioh een ouden'
grijzen heer, kennelijk een oud-officier, in
gezelschap van een allerliefst jong meisje
in een nauw Sluitend oostuum van Russisch
groen laken en een dito bontmutsje op de
zou zijn, wanneer verschillende gebruike
lijkheden van ons dagelijksche leven werden
afgeschaft en vervangen door meer practi-
sche gebruikelijkheden.En doorgaande
op dit thema zijn onderscheidene fabrikan
ten ertoe gekomen om de lijdende mensoh-
held te dienen door het uitvinden en in den
handel brengen van diverse instrumenten,
die het vroegere omslachtige werk veel be
ter, veel goedkooper en veel vlugger doen.
Zoo b.v. een stofzuiger ln huls in de plaats
van een dienstbode.Een Centrale ver
warming in de plaats van een stoffige ka
chel.Een ooöperatleve keuken in de
plaats van het omslachtige en vuile zelf-
sehoonmaken en bereiden van het middags
maal.Een gemeentelijke waschinrichting
'n de plaats van de al-oude waschtobbe en
net wasohbord..-Zoodat je nu niet anders
meer hoeft te doen, dan de in de machine af
geknapte knoopjes opnieuw aan te zetten en
ue ih het goed gehaalde scheuren te naaien.
En zoo vervolgens.
En zoo was er dan kort geleden een man
,een ambtenaar en sinds jaren gepensio
neerd Hij was zeer ontvankelijk voor de
goede bedoelingen van al de redders der
Maatschappij.
Hij las want hij had vanwege zijn ge
pensioneerden staat niet al te veel geld en
een niet al te ruim bestaan, maar buitenge
woon veel vrijen tijd' een tamelijke serie
kranten en tijdschriften.
Zelfs de advertenties las hij en als hij
's morgens een wandeling maakte ook de be
schilderde schuttingen in de stad züner in
woning.
Dientengevolge had' hjj zoo langzamerhand
dank zij de kranten', de tijdschriften, de
advertenties en de beschilderde schuttingen,
een buitengewonen indruk gekregen van al
do middelen, welke er tegenwoordig beston-
denom zuiniger te leven en te huishouden.
En weshalve hij over veel vrijen tijd be
schikte, legde hij eens aan: een lijst van alle
voorwerpen en verbeteringen en installaties,
die uitsluitend met het dankbare doel om
op de gewone levenswijze te.bezuinigen
werden aangeprezen ente koop gebo-
den.
Hij noteerde de diverse prijzen er bij.
En toen hij naar zijn meening voldoende
genoteerd had om bij eventueelen aankoop
en inrichting van zijn woning volgens de
geadverteerde voorschriften, zijn huis te
kunnen regeeren door middel van een paar
electrische knoppen en zonder iemands hulp
toen telde hij de bedragen samen, die hem
deze grap zou kosten
Hij kwam tot een totaal van.60.000
En toen begon hij te rekenen.
En hdji rekende aldus:
Wanneer ik alle dingen, die ter bezuini
ging van het dagelijksch léven worden aan-
aangeboden, aankoop(Ja want aan-
koopen schijnt er onvermijdelijk bij te we-
i zen!) dan heb ik een bedrag noodig ineens
van zestig mille.
Die zestig mille heb ik niet. Maar stel,
dat iemand mij die som zou willen voorschie
ten, laten we zeggen tegen een rente van
i 5
Dat zou mij 3600 gulden per jaar kosten.
Voor slijtage van de aangeschafte machi
nes zou ik evenals iedere maatschapp:
dat doet 10 moeten afschrijven.
Dat zou zijn: 6000.
Dus tesamen met de rente van het kapi
taal: 0.600.
Stel nu, dat de te bereiken besparing op
een en andier 60 bedraagt.
Dam zou ik eigenlijk tevoren in het geheel
19.200 hebben moeten uitgeven om door
een jaarlijksche uitgaven van 0.600 de
eigenlijke 50 te hebben bespaard.
Maar aangezien mijn pensioen in het ge
heel maar f 1200 per jaar bedraagt bedraag
zie ik geen kans daar 0600 op te bezuini-
gen.
En aan den anderen kant: Wanneer ik
werkelijk por Jaar zoo om en de bij een be
drag van 10.200 of nog meer te verte
ren had.Nou, dan zou ik me missohien
of zelfs hoogstwaarschijnlijk heelemaal he
hoofd niet breken met het onderwerp be
zuinigen1!.
Want dan had lk genoeg om uit te geven
en hoefde dus niet met alle 'geweld vijftig
prooent te bezuinigen!.
Zoodat mijn conclusie is:.... Bezuinigen
iö voor den armen, man niet mogelijk.
En voor den rijke is het eigenlijk niet noo
dig!.... Brensa.
Goede raad.
Sara, zei de verstandige man tot zijn
vrouw, die al meer da® een uur haar kind
op de knieën heen en weer schommelde
ik weet niet of zooveel boter wel goed voor
het kind la
Boter? sprak Sara Ik geef den
kleinen Bertus in het geheel geen boter.
Dat is te zeggen antwoordde hRar
manJe hebt hem voor een uur geleden
behoorlijk de flesoh geloven, zoodat hij de
noodig© hoeveelheid melk binnen heeft. En
nu zit je al een uur lang te karnen.
Het moeilijk het soms is.
De oude boekhouder zou nu eimdelük eens
irobeeren wat meer salaris te gaan vragen
Tji den patroon.
Meneer.zoo begon hijIk ben in
uw dienst langzamerhand grijs geworden.
Verder kwam hij niet.
Is 't werkelijk, Jacobs? viel de pa
troon hem ln de rede.Ja nu zie ik 't
je hebt gelijk.Jonge waar blijft de tijd.!
En spijt het je nou, dat je al grijs wordt, ter
wijl je er nog zoo kranig uitziet.Nou
dan kan ik je net van dienst wezen. Want
'n fcwager van me weet je, die had daar
ook zoo'n last van en die heeft nu ©en mid
del gekregen, dat hem buitengewoon goed
geholpen heeft.Hij is weer zoo donker
als ikl Nou, Jaoobs, ik beloof je dat ik het
recept voor je vragen zalMorgen den
dag hoor, zal ik m'n zwager aanspreken en
ik breng voor jou het middel meeEn
vertel me nou eens van die post van Lan-
genhuisen.1 Heb je die geboekt?.
pro
biji
Sinte Maarten.
„Hier woont een rijk man,
Die ons wel wat geven kan,
Veel kan- niet schelen,
Eerlijk zullen we deelen".
Dit refreintje, en wat er meer bjjhoort,
kon men in de afgeloopen weken weer huis
aan huis hooren afdreunen door de kinde
ren, die, elk op hun manier, een lantaarn of
lampion hadden geïmproviseerd, waarmede
zij de huizen afliepen, Of het veel ople
vert?. Wij zagen een troepje van die kin
deren, 'diie een handvol pinda's hadden ge
kregen, en die stonden te deelen. Precies als
bij de musschen, kwamen er steeds meer bij.
Maar getrouw aan htm belofte deelden ze
eerlijk op; een ander maal immers kregen
ze zelf weer wat van anderen.
Over de St. Maarten-viering, die helaas,
althans wat hier ter stede betreft, tot een
bedelpartij is ontaard', zou ongetwijfeld
nog veel interessants zijn te vertellen. De
heer van dier Ven roerde haar in de boeiende
causerie, welke hij voor A.G.O. Maandag
avond hield, nog even aan. Onze teekenaar
heeft de beide vertegenwoordigers van St.
Maarten raak getypeerd.
Die leuke Greta.
Wel wat hoor ik, Greta? zei mevrouw
tot de nieuwe dienstbodeBen je ver
loofd, ook?
Dat ben ik, mevrouw zei Greta.
Nu als 't 'n brave jongen is, dan ben
ik daar blij' meeIk feliciteer je, Greta.
Dank u, mevrouw.
En vertel me 's.Ziet hij er nog al
blonde lokken. Ze waren bijna de eersten,
wan het groene dametje, moest het schaat
senrijden nog leeren.
Na een kwartier stond ze eindelijk „ge
schaatst" op het gladde ijs. Aan den oever
stond de oude heer.
Zou ik niet vallen, oom? riep het meisje
Voorzichtig maar, kindje.Alle 'be
gin is moeilijk, riep de oom terug.
En voetje voor voetjezich schamend
voor haar onhandigheid krabbelde de kleine
dame in 't 'groen voort.
Inmiddels kwamen er al meer rijders op
de baan, waaronder nu ook de goede. Zoo
zelfs werd de aandacht van den ouden oom
in beslag genomen door het sierlijke rijden
van een eveneens militair uitzienden 'heer,
dat 'hij zijn nichtje voor een oogenblik ver
gat.
Hij oogde den kunstdgen rijder na tot hij
in de verte vervaagd was.
Ook het nichtje was in de verte vervaagd.
De oom 'zag ze nu geen van beiden meer. 1
En dat was maar goed' ook. Want op een
onzalig oogenblik had de kleine vrouw in
iet 'groen© kleed een korte kreet geslaakt
„Oo.Au!"
En ze zat met baar sierlijke figuurtje
plat op het ijs.
Niemand heeft me gezien.... geluk-
dg.mompelde ze gerustgesteld en pro
beerde onhandig overeind te komen.
Voor ze het wist zat ze weer plat
Op dit moment zwierde er ineens een
rijzige mannenfiguur in een duizelingwek
kende zwaai om haar heen, liet de schaatsen
door het ijs krassen en cirkelde tot vlak
voor haar. TT
Veroorloof me, mejuffrouw. U .zit daar
zoo hulpeloos.
En de rijzige officier reikte onderdanig
zijn hand aan de groene juffrouw en richtte
haar als een veertje overeind. Zij stond daar
als een schuchter schoolkind beschaamd!
en met hooge kleuren van opwinding op de
wangen.
Mijn naam is SohartzeVeroorloof
me dat ik mij aan' u voorstel, mejuffrouw.
Aangenaam zei bet meisje schuchter
terug juffrouw Birkenbusch. Eu dank u
nog wel vriendelijk, mijnheer.
En toen ze wilde weg rijden, maakte ze
zulke vreemde grimassen met haar armen
in de luoht als een toovenaar, die slangen
bezweert. De officier greep haar nog tijdig.
Zoo gaat het niet, juffrouw Birken
busch. Wilt u mij veroorlooven u een wei
nig behulpzaam te zijn?
En er ontspon zioh een gesprek over de
moeilijkheid van het schaatsenrijden over
die zonderlinge aantrekkingskracht van de
aarde en overal het andere. Het jeugdige
meisje in het oostuum van Russisch groen
vertelde dat zij uit een stadje kwam waar
bijna geen water was, maar dat ze nu bij
haar oom, generaal Birkenbusch, logeerde
en van de gelegenheid wilde profiteeren.
En de officier leerde onderwijl hoe men
moet uitslaan hoe men het lichaam bui
gen moet.
En beider verlegenheid was dra overwon
nen. Plotseling slaakte het meisje opnieuw
een kort gilletje, maar nu niet omdat ze
viel, want de sterke armen van den officier
hielden haar stevig vast Maar omdat ze in
eens aan haar oom dacht. v
Hemel! riep ze ontstelt uit Ik
moet terug gaan. Mijn oom staat ergens aan
den oever. Zoudt u me willen terug bren
gen?
Met genoegen, juffrouw. En hierbij
'iK)og de jonge officier zich meer naar voren:
dan voor het schaatsenrijden noodig was
zou ik morgen mogen hopen? Hij vroeg
haar half schuchter, half hopend, half
smeekend.
Morgen heb ik huishoudelijke plichten,
mijnheer antwoordde het meisje in 't
groen.
Dan misschien overmorgen? vroeg hij
zacht.
Nu goed overmorgen zei ze terug.
Overmorgen voortzetting der lessen.
Prachtig riep dé officier en geleidde
haar correct naar den1 oever.
Kort daarna verliet zij het ijs.
En toen zijn collega, luitenant Von Lauer-
bach, den volgenden dag vroeg of Schwartze
"n uurtje mee ging schaatsenrijden, zei deze
neen onder voorwendsel dat hij ,geen tijd
had.
Dan ga ik alleen besloot Von Lauer-
bach, die eenzelfde kranige rijder, was als
Schwartze nam zijn schaatsen en zwierde
na een half uur reeds in sierlijke pogen
over de oppervlakte -van het meer.
Plotseling hield hij in kraste in het ijs
om te stoppen, zwenkte een halve slag en
stond voor oen tenger meisjesfiguurtje, dat
languit op het gladde ijs lag.
tVergiffenis, mejuffrouw, stamelde de
luitenant en strekte beide handen uit naar
goed uit je Kloris?
Hij heet geen Kloris, mevrouw Hij
heet Piet.
Nou goed: Piet! En is hij knap?
Dat weet ik niet, mevrouw.
Weet je dat niet?
Nee want ik heb hem eigenlijk nog
nooit met een gewasschen gezicht gezien,
mevrouw hij is schoorsteenveger.
een jong en bekoorlijk meisje in een nauw
sluitend oostuum van groen Russisoh laken
en een dito 'bontmutsje. Hij beurde haar
overeind. De ontsteltenis was een oogenblik
wederzijdsch, maar spoedig klaterde een
helder lachje uit den mond van bet meisje.
Zij dankte en wilde weg rijden, maar het
bleek, dat ze nog slechts-een beginnelinge
was en als Von Lauerbach haar niet onge
vraagd met zijn armen omvat had, was zij
stellig voor de tweede maal op het ijs te
land gekomen.
En Von Lauerbach was er de man niet
naar om zich dit fortuintje te laten ont
glippen.
Mijn naam is Von Lauerbach, mejuf
frouw zeide hij correctZou ïk u mis
schien 'n weinig behulpzaam mogen zijn?
Het meisje in het groen aarzelde eigen-
'ijk leek het of ze wel weg. wilde vluchten,
maar aangezien ze zelf ook wel begreep, dat
het voor haar hier moeilijk was om haar
voetjes in overeenstemming te brengen met
haar wil, zei ze niet „ja" en niet „neen"
de jeugdige officier wist wel wat hij hier
van denken kon.
Na een kwarter reden' ze samen hand aan
hand over het verraderlijke ijs, alsof ze
elkaar jaren gekend hadden.
Totdat eindelijk het uurtje van vertrek
geslagén 'had.
Von Lauerbach geleidde het meisje
vriendschappelijk naar den oever, stelde
zioh hoffelijk voor aan den ouden grijzen
oom, die trouw te wachten stond en infor
meerde zaoht aan zijn lieve sportgenoote of
hij misschien' morgen.
Morgen kan lk niet bekende heit
t Juttertje
Lulfélschrift.
Lulfélschrift.
Voor een wafelkraam te Amsterdam.
Alle menschen hebben niet denzelfden zlru;
De een gaat voorbij en de ander komt in.
Als er zooveel Inkwamen als er voorbij loopen,
Dan zou Ik nog meer wafels en oliekoeken
Voor een schoenmakerswinkel
te Leeuwarden.
Op het kantoor van een koop
man te Amsterdam.
Voor een Kroegje.
Hier verkoopt men wijn en bier.
Olasschrift te Groningen.
Leert spreken daar het past,
Voor een Herberg te Rotterdam.
Klacht op het raam van een
Kaaskooper.
Grafschrift op een Alchimist!
Glasschrift.
Groote heeren, en schoon© jonkvrouwen
Zal men vlijtig dienen en weinig vertrouwen.
Op het krat van een Wagen.
Holland is de bruid, daar Koningen om
Uithangbord van een Draaier.
Herbergs-lulfelschrlft.
Glasschrift.
Daarom is 't goud zoo hoog in prijs,
't Maakt schelmen groot en buffels wjjs!
Op een Logements-ulthangbord.
M
