E
EBLS'
ZUIDSTRAAT 18.
G0EDK00PE AANBIEDING
OVERJASSEN
Vierde Blad.
VAN ZATERDAG 24 NOVEMBER 1923.
PLAATSELIJK NIEUWS.
(Vervolg van het 2e blad).
Centraal Drankw,eercomité.
Gisterenavond had het Centraal Drankweer-
comité, dat, zooals men misschien weet, ge
vormd is uit nagenoeg alle plaatselijke drank-
weer-organisaties, eene openbare- vergadering
belegd in „Musis Sacrum", welke, ondanks het
feit, dat het Arbeiders Strijkorkest medewer
king verleende, dat een buitenlander hier aan
het woord zou komen, en mooie lichtbeelden
van Zwitserland zouden worden vertoond,
slecht bezet was. Natuurlijk! Wie voelt nu iets
voor den drankstrijd?Het is misschien
wel goed hier al dadelijk in te lasschen, dat de
Voorzitter van dit Comité, de heer P. Tuk, aan
het slot vertelde omtrent het drankverbruik
hier ter plaatse. Uit de beschikbare gegevens
betreffende de inklaringen, die, zooals men
weet, noodig zijn voor sterken drank, blijkt,
dat in 1921 een hoeveelheid van 20000 Liter
sterken drank is opgedronken. Gerekend te
gen 4.— den L., wordt dit voor een bedrag
van ƒ80.000 per jaar. Rekent men 6000 ge
zinnen hier ter plaatse, dan wordt dit ruim
13— per gezin. En nu is hier het bier niet
in begrepen.
Dagelijks wordt in ons geheele land voor
1 millioen gulden opgedronken.
Dit en passant. Nadat de heer Tul^ de bij
eenkomst had geopend en de samenstelling
van dit Drankweercomité had uiteengezet (men
vindt daarin alle schakeeringen ih den drank-
strijd vertegenwoordigd), kreeg allereerst
„het woord" het Arbeiders Strijkorkest.
Wat is het Arbeiders Strijkorkest? Ja, nu
wordt u nieuwsgierig, nietwaar? Het „Arbei
ders Strijkorkest staat onder leiding van den
heer Peeters, die zelf een te goed musicus is
om niet zeer hooge eischen aan zijn menschen
te stellen. Als wij dan ook zeggen, dat de
„Kleine Nachtmusik" van Mozart geheel in
Mozartiaanschen geest werd uitgevoerd: fijn
en subtiel, met zeer mooie nuanceering, dan
is dat niet overdreven. Het eenige bezwaar,
dat wij willen opperen, was de lengteu Men
wilde de volle maat geven en we kregen alzoo
het heele vierdeelige concert. Maar aan den
anderen kant: het was het eerste ontreden in
het publiek, en het was begrijpelijk, dat men
eens wilde toonen wat men kon. Welnu, wij
waren over de prestatie meer dan tevreden,
en de heer Ernst Meier .van Ztlrich dacht er
'juist zoo over.
Wie is dat nou weer? vraagt de leze*. De
heer Ernst Meier was de spreker van den
avond; hij was nu wel niet speciaal voor Hel
der uit zijn prachtige woonplaats overgeko
men, maar hij was dan toch op tournée in
Holland, en Europa. Hij houdt hier lezingen,
heeft (al in verschillende andere landen gereisd
en heeft het alcoholvraagstuk t-ot zijn levens
studie gekozen. Toen hij voor een Jialf jaar
hier kwam, sprak hij natuurlijk geen woord
Hollandsch. De geheelonthoudersvereenigingen
zelden: geen tolk alsjeblieft, leer maar Hol
landsch. Dan maar Holtandsch, zei de heer
Meier, en hij maakte zich in korten tijd de
taal zoo eigen, dat hij ze niet alleen verstond,
maar ook zijn lezingen in 't Hollandsch kon
houden, zij het met wat vreemd accent en af
en toe een zonderlinge betoning.
Hij begon ons den groet te brengen uit zijn
land, zusterland van Holland, immers, even
als het onze buiten den wereldkrijg gebleven,
.evenals het onze aangewezen om met el
kander te trachten de wereldwonden te ge
nezen.
Ich bin ein freier Schweitzer
Und Heb' mein Vaterland.
In zijn grappig Zwitsersch-Duitsch decla
meerde hij dit vaderlandsch lied als begroeting.
Op spr. reizen door Europa is hem geble
ken, dat alcoholisme, onzedelijkheid en dege
neratie samengaan. Voor ieder, die dat zien
wil, is dat duidelijk. Een voedingsmiddel is
aloohol geenszins; Nansen en andere poolrei
zigers hebben bewezen, dat hij niet verwarmt.
Alcohol verkort het leven: de levensverzeke
ringsmaatschappijen zijn daar om te bewijzen.
Meer dan 1500 statistieken toonen dit aan.
Alcohol maakt onvoorzichtig. Dronkenschap
is de laatste jaren zeer toegenomen, vooral in
die landen, welke door den oorlog geteisterd
zijn. Alcohol maakt misdadigers: 70 80
der misdaden zijn het gevolg van dronken
schap. Duizenden, ja tienduizenden werken
dag en nacht in de groote drankindustrieën,
en daaruit wordt niets dan ellende gekweekt.
De Duitsch^ huisvrouw kan niet meer aan
eieren korfien, maar duizenden worden gebruikt
voor advocaat.
Op nachtelijke tochten door verschillende
steden van Europa heeft spr. ervaren, hoe alco
holisme en onzedelijkheid hand in hand gaan.
Met blindheid geslagen gaat de menscbheid
voort. Op het oogenblik worden in Duitschland
60 van de kinderen onvoldoende gevoed, ter
wijl op hetzelfde oogenblik de café's vol zitten.
Zien wij de statistieken van epileptici en
tuberculosen, dan blijkt, dat een groot deel aan
den aloohol te wijten is.
„De jeugd heeft de toekomst", maar men
wordt béng tegenwoordig voor de toekomst. De
Opvoedingsgestichten zijn vol, en als men de
slachtoffers ondervraagt, zeggen ze bijna altijd:
mijn vader zat in de gevangenis.
Spr. deelt staaltjes mee van degeneratie door
'alcohol. Helaas wordt alcohol ook te veel onder
de arbeiders gedronken.. Zij offeren daaraan
van hun te geringe weekloon, dat zij beter kon
den besteden.
Spr. zal enkele voorbeelden geven van de
schrikkelijke werking van het alcoholisme. De
meer dan 30.000 menschen in Duitschland,
70.000 in Frankrijk, die jaarlijks gestraft wor
den wegens drinken, spreken voor zichzelf.
Een Engelsch predikant stelde aan 16000 vrou
wen en meisjes (prostituées) de vraag hoe ze
toch bij een dergelijk leven konden blijven vol
harden. Steeds was het antwoord: als we geen
drank gebruikten, ging het 'ook niet. Verschil
lende cijfers en statistieken deelt spr. mede.
Meer dan ooit floreert de geheime prostitutie:
Donden telt 70.000, Parijs 50.000, Berlijn 50.000,
Hamburg 25.000 prostituées. Mijn hart krimpt
meen als ik aan deze schande van Europa
a*nk! En van de 100 gevallen meisjes zijn er
in doorsnee 70 tusschen 16 eri 23 jaar; ook
veel jongere zijn er, van 13 en 14 jaar.
Het gaat bergaf: als ik aan de onzedelijkheid
denk, doen zich niets dan afgronden aan mij
voor, trots alle wettelijke bepalingen. Het is
noodig, dat men in het gezin en op de scholen
wordt voorgelicht. En de prostituées zeiven
^ïoeten wij trachten op te heffen uit den poel-
van ellende, wij moeten ze opnemen in de zie
kenhuizen. Slechts arbeid'kan ze er bovenop
helpen.
„De zonden der vaderen tot ln het derde en
vierde geslacht"; Vele zijn de slachtoffers van
degeneratie tengevolge van alcoholisme. Alleen
in Duitschland sterven jaarlijks 400.000 kin
deren! Prof. Demme toont aan, dat slechts 18
procent van de geboorten normaal zijn, alle
andére hadden gebreken. 70 der epileptici
zijn erfelijk belasten. Ook de blindeninstituten
geven een verschrikkelijk beeld. Een bekend
Duitsch geneesheer toonde aan, dat van 37.000
blinden 70 gedegenereerd zijn. Onechte kin
deren, krankzinnigen, tuberculosen, achtereen
volgens behandelt spn deze groepen om te ein
digen met een oproep tot organisatie van den
drankweerstrijd. Het doet -er niet toe in welke
organisatie gij zijt, mits men niet alleen
strijde tegen het drankmisbruik, maar ook de
kraan dichtdraaie.
Na de pauze werden een groot aantal licht
beelden vertoond, alle photos uit het prach
tige geboorteland van spr. Bijna alle waren ge
kleurd, verscheidene bijzonder mooie. De pure,
hooge berglucht in Zwitserland is oorzaak, dat
men daar meestal zeer fraaie en scherpe photo's
krijgt. Wij maakten een tournée door dit door
de goden begunstigde land: met de Jungfrau
en haar „verloofde", de Mönch, werden wij be
kend, beklommen een gletscher, reden in tand-
?adsporen omhoog, en bewonderden de ontzag
lijke, onbeschrijflijk schoone Zwitsersche pano
rama's. Wij zagen Zürich, Luzern, Basel, Lu-
gano, Lausanne, Genève en -nog zoo heel veel
meer, kwamen op de Turka, den St.,Gothard,
den Scheidegg; wij bewonderden den Stauh-
bachfall in het Lauterbrunnendal, de Aareseh-
lucht bij Meiringen. En namen met sehnsucht
afscheid.
Rika Hopper ln „Zegepraal".
De directie van Casino" verzoekt ons te
willen mededeelen, dat wegens het groote
succes van de opvoering van „Zegepraal" op
j.1. Dinsdagavond, de Casino-directie beslo
ten heeft eene herhaling van deze voorstel
ling te geven, welke begin Januari zal plaats
hebben.
Liedertafel „Helder's Mannenkoor".
Dir.: A J. Leewens.
Bovengenoemd koor geeft haar eerste con
cert voor zijn kunstlievende leden, en genoo-
digden in dit seizoen op Maandag 3 Dec. a.s. in
„Casino". Der traditie getrouw is ook aan dit
concert veel zorg besteed en belooft het aan
billijke eischen te zullen beantwoorden.
Het programma vermeldt eenige nieuwe wer
ken voor koor, waarvan wij*vooral memoreeren:
Adama van Scheltema's „De Gravers", muziek
van Isr. J. Olman, een machtig werk, benevens
het door Olivier Koop gecomponeerde „Zeilen-
processie" van Bené de Clerq. Van dit werk
zal alhier de eerste uitvoering plaats hebben. De
componist zal persoonlijk aanwezig zijn.
Als solisten zullen medewerken de dames
Annie Hoogenbosch (Helder), sopraan, en Jo
Tmmink (Amsterdam), alt. Deze dames zullen
in duo en beurtzang o. a. de „Maria-Antipho-
nen" van 01. Koop uitvoeren, welk werk door
den componist zelf zal worden begeleid. Hier
voor wordt een Harmonium welwillend ter be
schikking gesteld uit het magazijn van den heer
L. Polak, Intern. Muziekhandel, Kanaalweg.
Den donateurs en genoodigden van „H. M."
wacht dus een kunstvolle avond. Het pro
gramma zal hen dezer dagen worden bezorgd,
terwijl dan tevens de diploma's worden afge
stempeld; men houde deze dus'gereed. Het be
stuur verzoekt ons te melden, dat het adres van
den secretaris thans is le Vroonstraat 41a, al
waar men zich nog als donateur kan opgeven.
Zang- en Reciteervereenlging „Harmonie".
Dir.: P. Brizée.
Naar wij vernemen zal bovengenoemde ver-
eeniging voor donateurs en genoodigden op
Donderdag 29 November ,a.s. in de concertzaal
/Casino" haar eerste, uitvoering in dit seizoen
geven. Opvoering van de Operette in drie be
drijven „Nelly" (koor van 70 personen met
orkestbegeleiding).
Zie voor verdere bijzonderheden de adver
tentie in d i t b lad.
Verloting.
Voor de oude redders van schipbreukelingen.
De prijs Is gevallen op No. 222.
Verbetering Spoorbrug.
In ons verslag over de serenade aan „Hel-
dria" maakten we melding van het wijzigen
van de route, omdat de leuning van de
Spoorbrug aan het Nieuwe Kerkplein onbe
trouwbaar was.
Wij kunnen thans niet genoegen melden,
dat Gemeentewerken door de politie hier
op -gewezen onmiddellijk begonnen is met
het herstellen van het houtwerk en de leu
ning, zoodat hij een volgende gelegenheid
met een gerust hart weer over die Spoorbrug
kan worden getrokken.
Gevaarlijk snoepgoed.
In de bladen' stond dezer dagen het vol
gend bericht:
„Aan het bureau Kattenburg" vervoegde
zich gistermiddag een vrouw, die een sui
kerspeentje toonde, dat zij in een winkeltje
in de buurt gekocht had1. Haar kindje had
van dit speentje genoten en het was bijna
gesmolten, toen de moeder bemerkte, dat er
een spijker in zat. Het scheelde niet veel,
of het wicht had den spijker ingeslikt.
De politie kocht eenige speentjes en on-
derzoobt deze. In alle exemplaren bleek een
spijker te zitten die diende om het ringetje
in de suiker vast te houden. Toen werden
alle suikerspeentjes in den omtrek in beslag
genomen. Zij zijn opgezonden naar den Keu
ringsdienst."
Door deze mededeeling werd de aandacht
ook hier ter stede op deze zaak gevestigd
en bij onderzoek bleek, dat dit gevaarlijke
snoepgoed ook hier in voorraad was; een
grossier had reeds een partij ervan afgele
verd. Laatstgenoemde was blijkbaar niet op
de hoogte met het verborgen gevaar en toen
het hem bleek, toonde hij zich bereid ten
volle medé te werken om in samenwerking
met de politie aan den kleinhandel te doen
kennisgeven, dat men voorloopig niet tot
verkoop over moest gaan, in afwachting van
nader onderzoek.
Ingezonden Mededeeling.
U koopt bij ons voor f 10.80
een goede korte jekker.
Verder In prijzen van
f 14.50, 17.50, 20, 22.50, 25, 27, 30, 35.
Ratiné-paletot f 29,32,37.50,40,45,50,55
Onze donkergrijze Paletot, ll-rlj, munt
uit door goeden pasvorm en prima stof.
Ratiné-Kinderjekkers,
f5, 6, 8, 9, 10, 12, 15.
Wl| brengen Kleeding voor
eiken stand In alle prijzen,
kwaliteit en afwerking.
Vraagt Uw kennissen, die
eenmaal bij ons kochten, of
het naar genoegen was.
grootst gesorteerd Kleeding-Magazijn
hier ter plaatse.
Daartoe zijn reeds t een tweetal suiker-
speentjes d-oor de politie ingenomen en met
spoed naar deni Keuringsdienst van Waren
te Alkmaar opgezonden, teneinde aldaar te
worden onderzocht.
Zoodra de resultaten van dit onderzoek bei-
kend zijn, zal worden overwogen, welke ver
dere maatregelen dienen te worden geno
men.
In elk geval wordt het publiek aangera
den bedoelde speentjes (die van marsepein
zijn vervaardigd en waarvan de ring wit,
het einde chocolade-kleurig is), niet te koo-
pen en niet aan kinderen in handen te ge
ven.
Er is alle reden om aan te nemen, dat de
snoeperij in Amsterdam en alhier aangetrof
fen, uit de zelfde fabriek die bekend is
afkomstig zijn.
BINNENLAND.
(Vervolg van het 2e blad).
Oud-Minister ROelL
De toestand van dén oud-Minister van Ma
rine jhr. Röell "blijkt redelijk wel, maar met
het oog op den hoogen leeftijd van den pa
tiënt, zal een. volledig herstel zeer geruimen
tijd vorderen, zoodat zijn verpleging in de
Roode Kruis-kliniek wel eenige maanden
zal kunnen duren.
De nieuwe Vlootvoogd voor ïndlë.
Een dagorder.
Schout-Sij-nadht Gooszen heeft den 22sten
October j.1. het bevel over de Indische vloot
aanvaard met de uitvaardiging van den vol
genden dagorder:
Bij koninklijk besluit van 26 Mei 1923
No. 59 aangewezen voor de betrekking van
commandant der zeemacht en hoofd van het
departement der marine in Nederlandsch-
Indië, heb ik ingevolge de bevelen van
Z.Exc. dén gouverneur-generaal op heden
(22 October) het bevel over de zeemacht in
deze gewesten overgenomen van den kapi-
ter zee J. Tissot van Patot
Met spanning wachten wij de beslissing
omtrent de vlootwet, welke den wederop
bouw van de marine moet brengen.
Het zal mijn ernstig streven zijn, de zee
macht voor te bereiden voor de taak, waar
toe zij kan worden geroepen.
Handhaving eener krachtige discipline is
daarbij een der voornaamste eischen.
Ik reken op uw aller medewerking.
Leve de Koningin!
De rijwielbelasting.
Binnenkort is de indiening te verwach
ten van de reeds in uitzicht gestelde rijwiel-
belasting. Per rijwiel zal drie gulden per
jaar moeten worden betaald, waarvoor men,
ten bewijze, dat de betaling geschied is, een
plaatje aan de fiets bevestigd krijgt. Ambte
naren van de 'belasting zullen gerechtigd
zijn, wielrijders, wier fiets niet van zulk een
plaatje voorzien is, aan te houden en het ver
schuldigde direct bij den ontvanger te laten
voldoen.
Rijwielen ln gebruik bij openbare diensten
als posterijen, politie, enz. zijn van belasting
vrijgesteld. Ook zal geen belasting worden
geheven van kinderfietsen, welke als speel
goed kunnen worden aangemerkt.
Minister Colijn berekent, dat ongeveer een
millioen rijwielen onder deze belasting zul
len vallen, zoodat een opbrengst vani drie
millioen gulden verwacht wordt.
Moderne Bestuurdersbonden.
Onder leiding van het bestuur van het Ned.
Verbond van Vakvereenigingen werd dezer
dagen te Amsterdam de tweede Algemeene Ver
gadering van bestuurdersbonden gehouden.
Besloten w rd, dat zoodra 't gunstige oogen
blik daartoe gekomen is, het bestuur van het
N. V. V. pogingen zal aanwenden, om den
huurprijs van met rijkssteun gebouwde wonin
gen verlaagd te krijgen.
Voorts werd een voorstel aangenomen, dat
het bestuur van het N. V. V. zal. onderzoeken,
op welke wijze voor de in de moderne vakbewe
ging georganiseerde arbeiders betere rechtskun
dige hulp kan worden verkregen door het op
richten van meer bureaux voor Arbeidersrecht.
Over den strijd in de textielindustrie werden
uitvoerige besprekingen gehouden. Besloten
werd, de door het N. V. V. georganiseerde
steunbeweging met kracht ter hand te nemen.
Herijk van maten en gewichten.
Bij Kon. Besl. is bepaald, dat de maten en
gewichten in het jaar 1924 of 1925 moeten wor
den onderworpen aan den herijk binnen het
tijdvak van 1 Januari 1924 tot en met 30 Sep
tember 1925. De data, waarop deze herijk voor
elke gemeente zal moeten geschieden, worden
door Gedep. Staten der provinciën vastgesteld.
Het merk der goedkeuring, dat in 1922 en 1923
bij l den ijk en den herijk van maten en gewich
ten is gebezigd, is geldig tot en met 30 Sep
tember 1925.
De Jublleumzegels.
Het eenige nog niet uitgegeven zegel van
de serie jubileumzegels (2, 5, 7'/„ 10, 20, 25,
35 en 50 cent en 1, 2.60 en 5, dat van
71/, cent, zal reeds in den loop van de vol
gende week aan de kantoren der posterijen
verkrijgbaar zijn.
Spionnage en landverraad.
De „N. Rott. Ort." meldt nog:
De dezer dagen tot een ontknooping gekomen
spionnagezaak was reeds een maand of vijf
hangende. Indertijd had de koopman J. R., die
nu in Den Bosch gearresteerd is, in verbinding
weten te komen met een onderofficier in Maas
tricht. Deze onderofficier zorgde op zijn beurt
voor connecties onder zijn collega's in andere
plaatsen en bracht ook een onderofficier in
Den Bosch aan, welke onderofficier overge
plaatst werd naar Arnhem en in zijn laatste
standplaats een opperwachtmeester van de ma-
rechaussée met de omkoopingspogingen op de
hoogte stelde. Van dien tijd af dateert het on
derzoek. Be Arnhemsche onderofficier kreeg
last door te gaan met aan J. R. gegevens be
treffende onze verdediging te verschaffen, wel
ke gegevens met opzet werden vervalscht. Zoo
'goed was men echter over de grens reeds op
de hoogte, dat J. R„ nadat hij van zijn reis tot
overbrenging van het spionnagemateriaal terug
keerde, onmiddellijk de gemaakte fouten wist
aan te wijz«i.
J. R. was een hier welbekende figuur, hij
was vertegenwoordiger van verschillende ma-
nufacturenfabrieken in België en stond bij de
politie al jaren bekend als spion. In den oorlogs
tijd spionneerde hij voor België, dat hij, Hoewel
hij door zijn geboorte Nederlander moet zijn,
als zijn vaderland beschouwt; in de laatste oor
logsjaren stond hij in Engelschen dienst.
De in beslag genomen brief is uit 's mans
postbox gehaald door de justitie; men onder
zoekt thans.nog, in hoeverre aan dezen brief
waarde moet worden toegekend.
Dat ook officieren in deze zaak gemoeid zou
den zijn, moet nog op geenerlei wijze vaststaan.
Beweerd wordt, dat de slechte geest, door de af
vloeiing en andere maatregelen uit den laatsten
tijd in het leger ontstaan, praktijken als die
van dezen Belgischen ronselaar wel zeer ver
gemakkelijkt.
De in Den Bosch aangehouden koopman J.
R„ uit Rotterdam, en de sergeant-majoor L.,
uit Den Bosch, zijn Donderdag naar Maastricht
overgebracht, waar ze in verhoor zijn geweest
met de drie aldaar aangehouden sergeant-ma
joors S„ O. en T.
Het „Huisgezin" meldt omtrent de aanhou
ding in Den Bosch:
De Belg had reeds vroeger te Maastricht ge
tracht drie Hollandsche militairen om te koo-
pen, wat gelukte. De Belg had zich nu gewend
tot een sergeant-majoor in het garnizoen te
Den Bosch, met de bedoeling geheime militaire
stukken machtig te worden. De sergeant veins
de, of hij inging op het plan en Donderdag had
een ontmoeting plaats tusschen den sergeant en
den Belg in een café.
De recherche was gewaarschuwd en lag op
de loer. De sergeant ontving 10 van den Belg
waarop de eerste hem een z.g.n. geheim militair
stuk overhandigde.
Toen werd de Belg gearresteerd en overge
bracht naar de kazerne der marechaussée.
Het bewuste stuk werd echter bij visitatie
niet meer op den vreemdeling gevonden.
De recherche doet verdere nasporingen.
Een B.T.A.-telegram uit Brussel meldt, dat
het bericht betreffende het arresteeren van on
der-officieren van het Ned. leger wegens spion-
neeren, ten gerieve van een vreemde mogend
heid, in de militaire kringen der Belgische
hoofdstad werd ontvangen met een „sourire
amusé", daar België geen spionnage-dienst
heeft.
Uit Maastricht wordt nog aan „De Telegr."
gemeld:
Iemand, die een groot aandeel heeft gehad in
het onderzoek der „landverraad"-zaak en die het
opsporingswerk heeft geleid zonder dat er ook
maar iets uitlekte,, is de le luitenant Kaasjager,
districtscommandant der marechaussée in Den
Bosch.
Reeds dezen zomer hadden de militaire auto
riteiten er de lucht van gekregen, n.1. toen een
detachement- wielrijders uit Den Bosch naar
Maastricht was gekomen. Bij dit detachement
was ook de reeds meer genoemde sergeant-ma
joor Lethers. Door een drietal collega's uit het
'garnizoen Maastricht werd hem gevraagd of hij
er ook niet iets bij wilde verdieneji, door stuk
ken van geheimen aard aan een bepaald per
soon uit België te verkoopen, die op gezette
tijden «over de grens kwam en ook wel bij hem
in Den Bosch wilde komen.
Lethers hield het voorstel een dag in beraad
en berichtte het nog dienzelfden avond aan-zijn
compagnies-commandant. Deze adviseerde hem,
op het voorstel in te gaan en verder alles aan
hem over te laten. Hij ma dan zijn maatregelen
wel nemen. De compagnies-commandant trad ln
overleg met luitenant Kaasjager en deze verze
kerde zich de hulp van den opperwachtmeester
Zuurveld, brigade-commandant te Gilze-Rilen.
Daarop werden aan Lethers quasi-echte stuk
ken en letters ter hand gesteld, welke dan door
hem in een herberg te Den Bosch aan Rijken
moesten worden verkocht. De herbergier was
ln het vertrouwen genomen en in een naastge
legen kamer waren de officieren door een voor
af in den muur gemaakt gat ooggetuige van
den verkoop. Deze scène werd meermalen her
haald om voldoende bewijsmateriaal tegen Jan
Rijken in handen te krijgen.
Luitenant Kaasjager heeft op deze wijze
meermalen geconstateerd, dat stukken werden
verkocht. Door voortdurende onderzoekingen
kreeg men, zoodoende steeds meer en meer be
wijsmateriaal in handen, waardoor ook in andere
plaatsen arrestaties konden plaats hebben. Ook
enkele officieren worden van dezelfde feiten
verdacht, doch voorloopig mogen nog geen na
men worden genoemd.
De le luitenant Graafland te Maastricht heeft
evenals de heer Kaasjager een zeer werkzaam
aandeel in het onderzoek van deze zaak gehad.
Dat er, nu de zaak eenmaal aan het rollen is,
nog heel wat te voorschijn zal komen, schijnt
vrij zeker. Ook is het zeker, dat de stukken n-
derdaad voor België waren bestemd.
Het Leldsche ziekenhuis.
Het Hdibl. verneemt, dat de minister van
financiën, de heer Colijin, aan den chef der
afdeelmg rijksgebouwen van zijn departe
ment, J. O. E. baron van Lyndén, opdracht
heeft gegeven, hem binnen dertig dagen van
advies te dienen over de mogelijkheid, het
nieuwe Leidsche ziekenhuis althans gedu
rende eenige jaren niet af te bouwen. De
heer van Lyndeca is, naar hei blad meent te
Ingezonden mededeeilng.
Het genootschap voor Heilgymnastiek en
Massage In Nederland heeft gediplomeerd:
leeraar o.a. aan da Hoogere Handelsschool
sn Zeevaartschool.
Inrichting voor Heilgymnastiek en Masaage,
Adem- en Zweedscha gymnastiek:
weten, sinds 1 November met de uitwerking
van die opdracht bezig. Zijn rapport zal, in
dien de gestelde mogelijkheid ontkennend
moet worden 'beantwoord, tevens aangeven
de wijze, waarop afbouw, ook wat indeeling
en gebruik van do bestaande ruimten aan
gaat, wel zal moeten plaats hebben. Aange
zien niet alleen het departement van finan
ciën bij1 het ziekenhuisvraagstuk te Leiden
betrokken Is, maar ook het departement van
onderwijs, kunsten en wetenschappen zich
moet kunnen vereenigen met de te vinden
oplossing, is een hoofdambtenaar van laatst
genoemd departement aan den heer van
Lynden toegevoegd.
Is het Hbl. wel ingelicht, dan mag wor
den verwacht, dat deze regeering nog een
beslissing zal nemen, wanneer de heer van
Lynden op tijd gereed komt met de hem ver
strekte opdracht.
Hanze Bank en Hanze Spaarbank.
De Utrechtsche rechtbank heeft gisteren
de Hanze Bank en de Hanze Spaarbank fail
liet verklaard. De rechtbank overwoog in
h'aar beslissing, dat geen der verschenen
schuldeischers in haar vergadering van j.1.
Donderdag heeft toegestemd tot het verlee-
nen van definitieve surséance, en dat der
halve niet het bij' de wet voorgeschreven aan
tal stemmen voor het verleenen van defini
tieve surséance is uitgebracht. Voorts dat is
komen vast te staan, dat de schuldenares
verkeert in den toestand, dat zij heeft opge
houden te betalen, en dat de rechtbank geen
termen aanwezig acht, om een faillietver
klaring niet uit te spreken. In haar beslis
sing hield zij de bepaling van het loon van
de deskundigen en de bewindvoerders aan.
Het 031. concludeerde tot faillietverklaring
van requestrante.
N.V. Hanzebank ln het bisdom Haarlem.
Donderdag vond' te Haarlem de buiten
gewone vergadering van aandeelhouders
plaas. Blijkens een toegeizonden commu
niqué waren aanwezig 363 aandeelhouders,
•tezamen bezitters of gemachtigden van 2246
aandeelen.'
Na een inleidend woord van den voorzit
ter, den1 heer H.G.A Jansen, gaf de heer
Lap, de door commissarissen .benoemde rap
porteur eene uiteenzetting der ingevoerde
bezuinigingen en inkrimpingen ln den cri
sistijd. Door ontslag en salarisverlaging van
personeel en directie is eene mindere uit
gave aan jaarsalaris verkregen van ƒ141,000.
In dezelfde richting is bezuinigd op de
exploitatie. De onkostenibegrooting voor het
volgend jaar zal ook door het uitschaker
len van alle subsidies ongeveer met 60
pet. verminderd zijn. Voorts zal elk kantoor,
dat geen winsten biedt te zijner tijd moeten,
verdwijnen. Een aantal gebouwen, die daar
voor in aanmerking kwamen, zijn reeds ge
realiseerd, alle boven de aankoopwaarde, de
verkochte gebouwen met een gezamenlijke
balanswaarde van ruim 282,000 hebben ter
nauwernood 10 pet. minder dan de waarde
opgebracht. Voor de overblijvende gebou
wen. becijfert de rapporteur een loonende
exploitatie.
Spr. geeft daarna een vergelijking tus
schen de beleggingen op 1 Januari, 1 Juni
en 1 November 1923, iwaaruit blijkt, dat in
den crisistijd aan opvragingen, die een be
drag van 8 millioen vertegenwoordigden,
vlot is voldaan. Het spreekt vanzelf, dat
daartegenover een aantal credlefcen moesten
worden teruggevraagd. De thans afgewik
kelde credieten ten bedrage van ruim 6 mil
lioen, zijn tot 987» 99 pet. teruggekomen,
terwijl tegenover het risico ln het ongedekt
restant van 1 l1/» pet. een bedrijfswinst
staat van ruim 90,000 in het eerste halfjaar
1923.
Van de effecten is. een gedeelte, op de
laatste jaarbalans voorkomend van circa
860,000, gerealiseerd. Het koersverlies
werd 84,000 mlndër dian in het jaarver
slag was geschat.
Van de 8800 aandeelhouders moeten er
thans nog ongeveer 1000 volstorten tot een
gezamenlijk bedrag van 700,000, waarna
het gestort kapitaal 2,159,400 bedraagt. Se
dert 1 Januari j.1. is 603,600 op het aandee
lenkapitaal bijgestort.
Spr. behandelt nu de verdere reorgani
satie en doet daarbij1 voorlezing van een ac-
cou ntantsr apport.
Spr. wijst er op, mede in verband met dit
rapport, dat de Hanzebank in wezen een
coöperatie is, die slechts volledig tot haar
recht kan komen, indien algemeene spoedige
en blijvende medewerking van Hanzeleden
en aandeelhouders verzekerd is.
Spr. memoreert de technische reorganisa
tie en vereenvoudiging, welke thans reeds
door het zevendistricten-stelsel verkregen
is, en animeert de aanwezigen na deze ver
strekking der verantwoordelijke gegevens
tot het collectief brengen van het herstel,
dat deze Hanzebank in staat zal stellen
krachtig voort te werken in het belang van
den middenstand en zeker niet in de laatste
plaats in het belang van de aandeelhouders
zelf. 1
De vergadering stelde ten slotte als haar
conclusies vast, dat dé noodzakelijkheid van
deze bankinstelling ten volle wordt erkend
en dat haar werkzaamheden met alle moge
lijke^ middelen moeten worden voortgezet,
terwijl naast medewerking aan de volstor
ting aan het aandeelenkapitaal ook door elk
persoonlijk in voorbeeld en propaganda ge
ijverd zal worden om het herstel ten spoe
digste te verwezenlijken.
Hierna werd1 de vergadering gesloten.
8 uur gesloten.
Zaterdags 11 uur.
P.Brinkman
