Wonden
NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
DE MISDAAD VAN
SYLVESTRE BONNARD
Eerste Blad.
J. HEI JLOOj v/h.FILBRI,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
- Nr. 6859
DINSDAG 22 APRIL 1924
52e JAARGANG
Verschuilt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
Redacteur-Uitgever: O. DE BOER Jr., HELDER
Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 50 en 412
Lloht op
voor auto's en fietsen:
8.39 uur
8.41
Doltschlamd en de uitnood!ging van
de Commissie van Herstel
De candidatuur-Hëlz.
FEUILLETON.
Een politieke moord?
Esperanto in de scholen.
ENGELAND.
Marie Corelli. f
De staking te Sonthampton geëindigd.
Paaschdrukte.
RUSLAND.
De pest ln het WolgagebiedL
Ingezonden Mededeellng.
VEREENIGDE STATEN.
De Immigratie-wetgeving.
10.804 auto's per dag.
Een schenking van Edward Bok.
Het grootste hotel ter wereld.
KORTE BERICHTEN.
LUCHTVAART.
De Poohlucht van Amundsen.
Ingezonden Mededeellng.
Opticien - Hoofdgracht 73.
SPECIAAL ADRES
voor het spoedig vervaardigen van
alle Glas
Mr. F. van Ketwlch Verschuur, t
Nederland en Rusland.
Het conflict der Twentsche textiel
nijverheid.
Ingezonden Mededeellng.
(Wordt vervolgd.)
HELDERSCHE CO RANT
ABONNEMENT PER 8 MAANDEN BIJ VOORUITBETALING:
Heldersche Courant flAO; fr. p. p.binnenland f2.—, Ned. O. en W.
Iiidiö p. zeepost i 2.60; id. p. maal en overige laaiden f 4.20. Zondagsblad
reep. f 0.60, f 0.70, f 0.70, f 1.20, Modeblad reep. f 0.95, f 1.25, f 1.26, i 1.60
Losse nummer» dei* Courant 4 ct.; fr. p. p. 6 ct.
Poet-Girorekening No. 16066.
ADVERTENTIEN:
20 ct p. regel (g&ljard)Ingoz. meded. (kolombreedte als redaction.
teket) 60 ct. Kleine advertentie» (gevraagd, te koop, te huur) v. 14
regels 40 ct, elke regel meer 10 ct bij vooruitbetaling (adres: Bureau
v.d.blad1 en met br. onder no. 10 ct. p. adv. extra). Berwijsno. 4 ct.
Dingdag 22 April
Woensdag 28
De commissie van herstel heeft, naar
men weet, de Duitsche rijksregeering
uitgenoodigd haar zoo spoedig mogelijk
de wetsontwerpen voor te leggen, die zij
in verband met het uitvoeren van de
conclusie der deskundigen bij den rijks
dag denkt in te dienen. Men ziet hier in
deze uitnoodiging het bewijs, dat de
commissie van herstel van plan in vlug
te werken en bovendien veronderstelt
men, dat alle ententeregeeringen zich
met het rapport der deskundigen zullen
vereenigen. De Duitsche regeering heeft
reeds eenigen tjjd geleden een begin
gemaakt met de voorbereiding van deze
wetsontwerpen, welke zij zoo spoedig
mogelijk aan de commissie van herstel
wil voorleggen. Men wijst er in Duitsche
politieke kringen op, dat de commissie
van herstel zich alleen met de financieele
en oeconomische deelen van het rapport
der deskundigen zal bezighouden, zonder
zich te bekommeren om de politieke
vraagstukken, die eveneens door de des
kundigen in hun rapport worden behan
deld. De oplossing van de oeconomische
en financieele problemen staat echter in
nauw verband met de oplossing van de
politieke vraagstukken. Daarom zal de
Duitsche regeering niet bereid worden
gevonden de financieele en oeconomische
lasten, die de deskundigen voorstellen
op zich te nemen, indien niet tevens
D.uitschland weer in het bezit komt van
zijn souvereine rechten in het bezette
gebied. Trouwens houdt de inleiding van
het rapport der deskundigen rekening
met de mogelijkheid, dat de Duitsche
betalingen, tot een voorwaarde voor het
herstel van de Duitsche souvereiniteit in
het gansche Duitsche rijksgebied worden
gemaakt. Van een splitsing van de dis
cussie, gelijk door Frankrijk wordt aan
bevolen, wil de Duitsche regeering niet
weten. Zij wil over het rapport der des
kundigen in zijn geheel met de vertegen
woordigers der ententeregeeringen be
raadslagen. Engeland wil dit eveneens
en men hoopt te Berlijn, dat Frankrijk
zich ten slotte bij dit standpunt zal aan
sluiten. Het is mede in het belang van
Frankrijk dat op 15 Juni, den dag waarop
de Micum-verdragen ten einde loopen,
een definitieve regeling de voorloopige
zal vervangen.
DUITSCHLAND.
De communistische partij: heeft een de
putatie naar dein rijkspresident gezonden
met het verzoek om Max Hölz, den roo-
verhoofdman, die zij bovenaan op haar
lijst van candidaten voor de a.a rijksdag-
verkiezingen heeft .geplaatst, gratie te
verleenen en hem daarmede zijn burger
lijke rechten terug te geven.
De rijkspresident heeft dit verzoek, zoo
door
ANATOLE FRANC®.
8)
Mijn huishoudster wilde naar de keu
ken gaan, toen ik haar nog juist bijtijds
toeriep:
„Thérèse, riep vóór /alles je vriend den
kruier, en laat hem uit onzen voorraad
een goede vracht hout naar den zolder
van Cocooz brengen. Hij moet vooral een
heel groot houtblok medenamen, een echt
Kerstblok. En wat nu het imannetje be
treft, wijs hem en al zijn gele boeken de
deur."
Na met het geraffineerd© egoïsme van
een ouden vrijgezel deze klein© schikkin
gen getroffen te hebben, ging ik verder
in mijn catalogus lezen.
Met welk een verwondering, welk een
ontroering, welk een ontsteltenis zag ik
daarin deze vermelding, die ik niet kan
overschrijven, zonder dat mijn hand beeft:
„De 'gouden legende van Jaoob van
Genua (Jacques de Voragine), Fransche
vertaling, klein 4° formaat.
l) De gouden legende (légende dorée)
is een uitgebreide verzameling van hei
ligenlevens, in het Latijn door Jacques
de Voragine geschreven en o/mstreeks
1260 gepubliceerd
als te verwachten was, van den hand ge
wezen.
In- een bosch tusschen Pritzier en Klau-
senheim, nabij Schwerin, is dezer dagen
het lijk gevonden van een arbeider, Jonas
genaamd, die door 4 revolverschoten was
gedood Verleden week Maandagavond
was Jonas in gezelschap van een onbe
kenden man naar Pritzier gefietst. Waar
schijnlijk heeft deze onbekende Jonas, die
vader van 0 minderjarige 'kinderen was.
vermoord Algemeen wordt vermoed, dat
men hier met een politieke moord tè doen
heeft. Jonas is een tijdlang een voorman
van de communistische partij geweest,
doch had onlangs ontslag genomen als
lid van zijin afdeelinig. In verband met de
zen moord zijn reeds drie communis
ten gearresteerd Een hunner zou reeds
bekentenissen hebben afgelegd
Zooals tevoren reeds giedaan is in Sak-,
sen, Brunswijk en Hessen pijn ook de
hoogere onderwij s-autoriteiten in Ppulsen
door den betrokken minister aangeschre
ven om het onderwijs in esp er anto op al
lerlei wijze te bevorderen, o.a. door daar
voor de .beschikking te geven van ge
schikte schoollokalen, als onderwijzers
zich bereid en bekwaam toonm in deze
taal onderwijs te geven, de ouders der
leerlingen daarvoor te interesseeren en
hun de kracht en beteekenis van deze taal
te verklaren, waarbij er vooral op worde
gewezen, dat door het onderwijs daarin
geenszins de studie der levende talen is
uitgesloten, veeleer wordt bevorderd, ter
wijl de minister uiterlijk 1 Februari 1925
rapport inwacht over de ondervinding in
deze tot dan opgedaan, vooral betreffende
de deelneming aan dit onderwijs.
Londen, 21 April De Engelsche schrijf
ster Marie Corelli is heden alhier over
leden. (Tel.)
Een algemeen vergadering van werf-
arbeiders en machinisten te Soutbampton
heeft met nagenoeg algemeene stemmen
besloten het werk Woensdag te hervatten.
De uittocht naar Parijs uit Engeland
ter gelegenheid van de Paaschvacantie.
die de laatste jaren steeds geweldig is,
heeft dit jaar de verwachtingen van de
reisbureaux nog overtroffen. Over Bou-
logne alleen kwamen Donderdag 5000 En-
gelschen Frankrijk binnen, terwijl Calais,
Havre en Dieppe ook hun deel hadden
Doch ook voor Noordelijke havens waren
er vele reizigers. De Londén and North-
Eastern Railway moest zelfs een extra
boot naar den Hoek van Holland laten
varen om alle reizigers over te zetten.
De gezondheidscommissie der sovjet
heeft 250.000 goudroebel toegestaan' en de
mobilisatie van alle Russische artsen ge
last ter bestrijding van de pest, welke
geheel Kaukasdë bedreigt en in het Wol-
gagebied zich sterk uitbreidt.
Dit manuscript uit de veertiende eeuw
bevat, behalve de vrij volledige vertaling
van het beroemde werk van Jacques de
Voragine: 1°. de legenden van den heili
gen Ferréol, Ferrution, Germain, Vin
cent en Droctovée; 2°. een gedicht over
de Wonderbare grafaflegging van mijn
heer Saint Germaan d' Auxerre. Die
vertaling, die legende en dat gedicht zijn
het werk van den geestelijke Jean Tout-
mouillé.
„Het manuscript is op velijnpapièr. Het
bevat een groot aantal sierletters en twee
prachtig uitgevoerde, maar slecht gecon
serveerde miniaturen; de eene stelt Ma-
ria-Lichtmis, de andere de kroning van
Proserpina voor."
Wat een ontdekking I Het zweet kwam
op mijn .voorhoofd' en voor mijn oogen
'kwam een waas. Ik beefde, het bloed
stroomde mij naar het hoofd, en daar ik
niet meer kon spreken, voelde ik behoefte
een luiden gil uit' te stooten.
Welk een schatI Sedert veertig jaar
bestudeer ik het Christelijk Ballië en spe
ciaal die roemrijke abdij Saint-Germain-
des-Prés waaruit die kloosteroversten
stamden, welke onze nationale dynastie
gestioht hebben. Nu werd het mij, niet
tegenstaande de schandelijke onvolledig
heid "van de beschrijving duidelijk, dat dit
manuscript uit de groot© abdij afkomstig
was. Alles bewees mij dit: de door den
vertaler er aan toegevoegde legenden
hadd'en alle betrekking op dé vrome stich
ting van koning Childebert. De legende
veroorzaakt door branden, snijden of stooten,
moeten dadelijk /net Akker's Kloosterbalsem
behandeld worden. Deze voortreffelijke bal
sem is niet alleen bloedstelpend en pijnstil
lend, maar zijn zuiverende en antiseptische
werking voorkomt zweren, terwjj'1 zijn ge
neeskracht verrassend is. Zorg steeds
Akker's Kloosterbalsem in huis te hebben,
het kan U dagelijks te pas komen.
KloosterUsem
Een' groot deel van de Amerikaamsche
pers blijft in afkeurenden zin schrijven
over de houding van den Amerikaanschen
Senaat inzake het wetsontwerp ter beper
king van' den immigratie.
De New York-Evening Post vergelijkt
den Senaat bij kleine jongens, die zich
op hun teentjes getrapt voelen en die op
hun waardigheid staan".
„De Ver. Staten" zoo merkt het blad
nog op „zijn een reus in kracht; en
het is dus thans tijd dat zij ook eens, ver
standelijk en zedelijk volwassen worden.
Noch de stemming van -den Senaat, noch
de houding der senatoren komt overeen
met de gevoelens van het Amerikaansche
volk".
De Evening World is van opinie dat de
Senaat „gentleman's agreement" heeft be
handeld „ais een vodje papier". Het blad
vindt het optreden van de senatoren
„stom" en karakteristiek".
President Coolidge en hooggeplaatste
regeeringspersoneai in Washington laten
zich voorloopig niet uit over het gebeurde
in den Senaat
0
De Ford Motor Compagny te Detroit
meldt, dat de maand' Maart een record-
maand voor de firma geworden is. In die
maand' werden door de fabriek afgeleverd
205,735 auto's. In doorsnee werden de
laatste tien dagen der maand per dag
10.804 auto's afgeleverd': voorwaar de
lente is in het landll
De heer Edward W. Bok heeft na een
winterverblijf in Florida een schenking
gedaan aan Florida; hij gaf deze staat een
landstreek ter grootte van 2500 acres
welke geheel gereserveerd zal worden ten
bate van het publiek.
Te Chicago zal een nieuwe hotel wor
den gebouwd, dat het grootste ter wereld
moet worden. De aankondiging, op zijn
Amerikaansch, luidt als volgt:
Het hotel zal kosten zeventien miljoen
dollars, de inrichting «Me miljoen. Het
land waarop het hotel gebouwd: zal wor
den, kost twintig miljoen. Het hotel zal
2268 kamers tellen, wat 68 kamers meer
is dan het hotel dat op het oogenblik de
x) Een abdij in de zesde eeuw te Parijs
gesticht door Childebert L
De dynastie der Capetingen.
van den heiligen Droctovée was in het
bijzonder van 'beteekenis, want het was
die van den eersten abt van mijn dierbare
abdij. Het op de graflegging van St. Ger
main betrekking hebbende gedicht in
Fransche verzen, bracht mij in de 'beuk
zelf der eerwaardige basilica, welke het
middelpunt van het Christelijk Gallië
was.
De Légende dorée is op zichzelf een
uitgebreid en vriendelijk werk. Jaques
de Voragine, definitor van de Dominica
nen en aartsbisschop van Genua, verza
melde in de dertiende eeuw de op de
heiligen der Katholieke wereld betrek
king hébbende overleveringen en stelde
daaruit een zoo rijke bloemlezing samen,
dat men in 'kloosters en kasteelen uitriep:
„Dat is de -gouden legende!" De Légende
dorée bevat vooral veel levensbeschrijvin
gen van Italiaansche heiligen. Gallië,
Duitschland en Engeland zijn er .slechts
zeer spaarzaam in vertegenwoordigd. Vo
ragine ziet de grootste heiligen van het
Westen slechts door een kouden nevel.
Deibalve waren de Aquitanische Ger-
maansche en Saksische vertalers er pp
bedacht aan zijn verhaal de levens van
hun nationale heiligen toe te voegen.
Ik heb zeer vele manuscripten van de
Légende dorée gelezen en vergeleken. Ik
ken die, welke mijn geleerde collega, Pau-
lin Paris, beschrijft in zijn mooien cata
logus van de handschriften in de biblio-
teek des konings. Er zijn er twee, die
voornamelijk mijn aandacht getrokken
hebben. Het eene is uit de veertiende
eeuw en bevat een vertaling van Jean
Belet, het andere, een eeuw jonger, geeft
een 'bewerking van Jacques Vignay. Ik
eer geniet heli grootste te heeten (het ho
tel Pennsylvanië te New York). Wanneer
het een: gast behagen zou, lederen nacht
in een andere kamer te slapen, zou hij
zes jaar ouder zijn, voor hij: van alle ka
mers had gebruik gemaakt. De gezamen
lijke lengte van de gangen bedraagt vier
mijlen (6 kilometer), en voor het gebouw
zal een oppervlakte van 81/» acre aan ven
sterglas noodig zijn,
De betoogingen, die de Italiaansche
sociaal-democraten en communisten op
1 Mei wilden houden, zijn door de regee
ring verboden, aangezien deze bepaald
heeft, dat het feest van den arbeid op
21 April zal worden gevierd.
Bij legeroefeningen in de buurt van
Derwenitsa zijn twee kruitwagens met
elkaar in botsing gekomen. Er volgde
een hevige ontploffing; de koetsiers van
de wagens waren op slag dood; een aan
tal soldaten werd! gewond.
De staking van de Engelsche vliegers
te Croydon duurt nog steeds voort. Er is
Vrijdag w-eer geen enkel Engelsch vlieg
tuig vertrokken. De Fransche luchtvaart
maatschappij en de K. L. M. maakten hun
gewone vluchten naar Parijs en Neder
land, alle met volle kajuiten.
Maclarene, de Briitsche vlieger, die een
vlucht om de wereld maakte, is uit Athene
te Kairo aangekomen zonder tusscberilan-
ding. Hij heeft vanochtend zijn reis
voortgezet en hoopt in één vlucht Bag
dad- te bereiken.
Amundsen is in Italië geweest om daar
de vliegtuigen in oogenschouw te nemen,
die te Pisa voor hem worden gebouwd.
Op dé terugreis was 9j in gezelschap van
den Deen Hammer, die ook bij de a.s.
expeditie betrokken was, te Berlijn, en zij
hebben daar medegedeeld, dat Mussolini,
die zijn gnoote belangstelling toonde voor
de onderneming den onderzoeker een der
de vliegmachine tem geschenke heeft ge
geven. Amundsen was buitengewoon in
genomen met dé vliegtuigen, die te Pisa
worden vervaardigd. Bij. eeni proefvlucht
werd' een der beidé motoren uitgeschakeld
en het vliegtuig bleef daarna «ven vast
en gemakkelijk bestuurbaar zijn weg ver
volgen.
Begin Juni zullen de vliegtuigen in
vier etappen van Italië naar Spitsbergen
worden gebracht
De Koninklijke Luchtvaart-Maatschappij
Volgens het jaarverslag van de Konink
lijke Luchtvaartmaatschappij over 1923 heeft
die onderneming in het vorige jaar voor het
eerst met eigen materieel gedurende 12 maan
den (zomer- en winterdienst) geëxploiteerd.
De vervoercijfers zijn dan ook in vergelijking
-met 1922 aanmerkelijk verbeterd' en bedroe
gen 3937 passagiers, 166.288 K.G. goederen,
1708 K.G. post. en 7294 K.G. pakketpost.
Over 1922 waren de cijfers respectievelijk
1414, 90.531, 1035 en 2737. De toeneming
van het vervoer wordt ten deele toegeschre
ven aan de belangrijke vermindering van de
jarji0V(0n#
In het jaar 1023 werden de volgende lijnen
geëxploiteerd: Amsterdam—Londen v. v. (1
ken een zeer merkwaardigen codex uit de
collectie-Bigot; ik ken vier-en-zeventig
gedrukte uitgaven; in dé eerste plaats de
alleroudste van alle, de Gotische van
Straateburg, die begonnen werd in 1471
en afgedrukt was in 1475. Maar geen van
die manuscripten, geen van die uitgaven
bevat de legenden van den heiligen Fer
réol Ferrution, Germain, Vincent en
Droctovée, geen enkele draagt den naam
van Jean Toutmouillé, geen enkele is af
komstig uit de abdij vam Saint-Germain-
des-Prés. Zij verhouden zich tot het door
Thompson beschreven; manuscript als
stroo tot goud. Met eigen oogen zag ik,
met eigen vingers tastte in een onwrik
baar getuigenis van het bestaan van het
document. Maar wat was er van het do
cument zelf geworden? Sir Thomas Ra-
leigh had zijn laatste levensdagen aan de
oevers van het Comomeer doorgebracht,
wiaarheen hij; een deel van zijni schatten
medegenomen had. Waarheen waren zij
na den dood van dien liefhebber uit de
groote wereld gegaan? Waar was het ma
nuscript van Jean Toutmouillé gebleven?
„Waarom," zoo zeide ik tot mijzelf,
„waarom heb ik vernomen, dat dit kost
bare boek bestaat, als ik het nooit in
mijn bezit hebben, nooit zieri kan? Ik zou
het gaan halen onder de brandende zon
in het hartje van Afrika of op de ijsber
gen van de Noordpool, als ik wist, dat
het daar was. Maar ik weet niet, waar
het is. Ik weet het niet, of het door een
ijverzuchtige boekenliefhebber achter een
driedubbel slot in een ijzeren kast wordt
'bewaard; ik weet niet, of het ligt te
schimmelen op den zolder van een onwe
tende. Ik ril 'bij de gedachte, dat imls-
X daags)Amsterdam—Rotterdam—Brus
sel v. v. (1 X daags, tot 8 Ootober); Amster
damRotterdamBrusselParijs v. v (1
X daags, van 4 Juni af). In 1923 is de K.L.M.
erin geslaagd1 een eigen dienst op Parijs te
openen.
Op 23 dezer zal als nieuwe verbinding een
lijm Rotterdam1AmsterdamHamburg
Kopenhagen worden geopend. Deze dienst
wordt zooals in het jaarverslag reeds is aan
gekondigd; door de KX.M. uitgevoerd: in- sa
menwerking met de Deutsche Aero Lloyd en
de Damske Luftfait Selskab; de K.L.M. vliegt
het traject Hamburg^—Kopenhagen.
De geheele afstand; wordt ln ca. 6 uur tijds
afgelegd;
De burgemeester van Groningen, mr. E.
van Ketwich Verschuur, is Zaterdagmorgen
op het stadhuis ongesteld geworden. Hij is
per ziekenauto naar zijn huis vervoerd, waar
hij enkele uren later aan een hartaandoening
is overleden.
Gemeld is reeds, dat de onderhandelingen
tot regeling van de betrekkingen tusschen
Nederland en Rusland binnenkort zullen
worden voortgezet. De eerste samenkomst
van de gedelegeerden, die wederom in Berlijn
za! plaats hebben, is thans bepaald op 24
dezer.
De onderhandelingen zullen, in verband
met een eventueel herstel van de diploma
tieke betrekkingen in geval van de totstand
koming van een bevredigende regeling, loo
pen over het geheel der tusschen bedde lan
den hangende kwesties.
Het centrale comité van georganiseerde
textielarbeiders in Twente heeft een spoed-
oonferentie aangevraagd' met de commissie
ad hoe uit de Twentsche fabrikantenvereeni-
gingen, om door gemeenschappelijk overleg
tot een minnelijke schikking te komen.
Foster's Maagpdllen regelen de lever en
wekken de maag op. Zij genezen verstop
ping, slechte spijsvertering, maagpijn en
galzucht. Houdt uw gestel in orde uw
geest helder en uw lichaam flink door nu
en dan een dosis Foster's Maagpillen te ge
bruiken. Prijs per flacon van vijftig versui-
kerde pillen 0.65; in apotheken en drogist
zaken.
schien eeni huisvrouw zijn uitgescheurde
bladen gebruikt, om er potten met inge
maakte augurken mede af te sluiten.
80 Augustus 1860.
Een drukkende warmte deed mij' lang
zamer wandelen. Ik liep vlak langs de
borstwringen van d'e kaden en in de koele
schaduwen hielden de winkels met oude
boeken, prenten en meubelen mijn oog
aangenaam bezig en' spraken tot mijn
geest. In de boeken snuffelend en slen
terend genoot ik in het voorbijgaan eenige
schitterende verzen van een dichter der
Pleiade, x) wierp ik een blik op een ele
gant gemaskerd feest van Wattau en be
keek ik een tweehandig zwaard, een sta
len halsstuk en een stormhoed. Wat een
dikke helm en wat een zwaar pantser!
De uitrusting van een reus? Neen, het
schild van een insect De menschem van
toen warén gepantserd als meikevers; in
wendig waren zij zwak; wij daarentegen
•zij innerlijk sterk, en onze 'gewapende ziel
woont in een zwak lichaam.
Hier is de pastelteekening van een
dame uit den ouden! tijd; het' gezicht,
nauwelijks te onderscheiden, alsof het een
schim wal, glimlacht. De Mnet openge
werkte halve handschoenen bedekte han
den höuden een met lintjes opgeschikt
hondje, dat op haar schoot ligt, vast. De
teekening vervult mij met een zoeten
weemoed. Laten zij, die in hun hart niet
zoo'n half verbleekt beeld hebben, mij
maar uitlachen!
x) Dichterschool van Ronsard <l6e
eeuw).
