BH COURANT
HERMAN NYPELS,
OP DE KLEINTJES PASSEN
Derde Blad.
Fa. J. v. WILLIGEN,
PLAATSELIJK NIEUWS
deugdelijks grondstoffen en solide afwerking.
AXMINSTER-, TAPIS BELGE-
en KOEHAARKARPETTEN.
VAN ZATERDAG 3 MEI 1924.
40-jarlg Jubileum van den heer
Schlamilch.
Wederom was In die school aan den Pa
rallelweg een feste te verslaan, ditmaal
ter eere van dten heer Schlamilch, die
Donderdag zijn 40-jarig jubileum als on
derwijzer vierde. De Burgemeester sprak
den jubilaris, die met zijn familie aanwe
zig was, in hartelijke bewoordingen toe,
en de oud-schoolopziener, de heer Kor-
ver, voegde zijn gelukwenschen er bij. Hij
sprak op hartelijke wijze de jongens en
meisjes, die hun onderwijzer zulke aar
dige liedjes hadden toegezongen, toe, en
hoopte, dat ze, ouder geworden, zich hun
onderwijzer zouden herinneren, en zou
den beseffen, wat hij eigenlijk voor hen
had gedaan.
Als oudste der onderwijzers Sprak de
heer Jellema zijn collega toe, en de heer
van der Ploeg, dlie de,feestelijkheid leid
de, wees er op, dat zijn eigen jubileum
nog kort achter hem lag, en hij met den
heer Schlamilch samen op de Normaal
school was gegaan. Vele jaren lang had
hun loopbaan samen geloopen; nadat spr.
een tijdlang te Julianadorp was geweest,
was bij zijn komst als hoofd hier hun amb
telijke verhouding veranderd, maar zeker
niet hun vriendischappelijka
Namens het gemeentebestuur werd! den
jubilaris een rustbank met kleed aange
boden, de collega's gaven een rookstel en
de schoolkinderen een pracht van een
bloempot Wat zullen daar de bloemen in
bloeien!
De jubilaris zelf zette uiteen, hoe hij
eigenlijk als een soort kweekeliiug al een
jaar of acht langer werkzaam was dan
veertig jaar, en verdiepte zich in den
ouden tijd van den heer van Varik. Op
het heden komend!, vertelde hij hoe hij deoa
laatsten tijd in een gedrukte stemming
rondliep, gevolg van de plannen, die de
regeering ten opzichte van het onderwijs
koesterde. Gelukkig is er eenige kente
ring in de voornemens gekomen.
Nu kwamen de bakken met taartjes,
waarnaar de jongens en meisjes al hadden
zitten likkebaarden; het was ongelooflijk
hoe gauw ze zoo'n ding op hadden. En
voor de aanwezigen schonken de dames
der school een pittig kopje koffia Zoo
dat een dag als deze voor de hinderen der
klasse en den onderwijzer zelf aardige
herinneringen achterlaat. Het meestal
vrij ongezellige schoollokaal was voor
deze gelegenheid smaakvol met groen en
vlaggedoek versierd. Van een der leer
lingen was een bloemenhulde ingekomen.
Wij moeten nog vermelden, dat de waar
nemend! Inspecteur, de heer Rahder, die
persoonlijk verhinderd w&s te komen, een
harteüjken gelukwensch had ingezonden.
Verkeer gestremd.
Blijkens een in dit nummer voorkomen
de advertentie zal hdfc verkeer over de
draaibrug over de zeedoksluis alhier, we
gens aan die brug uit te voeren herstel
lingen, met ingang van 12 Mei a.s., ge
durende pLm. 10 dagen gestremd zijn.
HET ZIEKENTHJT«VRAAGSTU K.
Door het Raadslid Sdhoeffelenberger
zijn de volgende vragen bij den voorzitter
van den Raad ingediend:
le. Is de Commissie van Toezicht ge
hoord en zoo ja, is haar advies dan op
gevolgd?
2e. Achten B. en W. het niet verplich
tend de kosten van annuïteit der verbou
wing mede te doen dragen door het Rijk?
3e. Vinden B. en W. het niet wensche-
lijk, nu het van algemeene bekendheid is,
dat wij weldra nog èen burgerziekenhuis
er bij krijgen, voorloopig het plan op te
schorten?
4e. Is het aan het College van B. en W.
wel voldoende bekend, dat de verpleeg
sters, die thans intern -zijn, straks bij den
overgang naar bet Marinebospitaal extern
worden en dus imet bun salaris niet vol
doende in bun onderhoud zullen kunnen
voorzien en daardoor in eventueel© meer
dere kosten op de Gemeente komen?
6e. Waarvoor moet de Gemeente voor
besmettelijke ziekten in de barak voor
mannelijke verpleging f 6.50 en ivoor
idem vrouwelijke 4.60 betalen?
6e. Waarom kunnen burgers niet als
zaalpatiënt worden opgenomen tegen
2 per dag, zoodat deze verplicht zijn
opgenomen te worden tegen 5.50 per
dag?
7 e. Wie vervangt den Directeur bij diens
afwezigheid?
8e. Wat is de bedoeling van art. 19
waarin gesproken wordt dat de kosten
van dit contract enz. komen ten laste van
den contractant ter andere zijde, dus de
Gemeente.
9e. Vinden B. en W. de, in hetzelfde ar
tikel voorkomende clausule, n.m. dat de
overeenkomstaangegaan wordt voor „on-
bepaalden tijd" niet al te lichtzinnig?
10e. Achten B. en W. het verantwoor
delijk, zoo noodig over te gaan tot tarief-
verhooging om daaruit te kunnen dek
ken het schadeloosstellen van het niet
over te nemen Gemeentepersoneel?
11e. Vindt het College van B. en W.
niet, dat de beschikking van den Minis
ter van Marine vaag is te noemen, waar
deze spreekt van „voorloopig toe te staan"
om aan klassepatiënten een particulier
specialist toe te laten?
12e. Hebben B. en W. al de zekerheid,
dat het bestaande verplegingspersoneel
over wensóht te gaan op hun thans vigee-
rend salaris en is er over die aangelegen
heid al met hen overleg gepleegd?
EEN NIEUW BEDRIJF.
W aaraan we wel eens gedacht hadden,
is thans hier werkelijkheid geworden.
V e hadden wel eens gelezen, dat er op
de rivieren vaak visch werd gevangen
met het haast uitsluitend doel om daar
van de schubben te halen, die dan later
dienden voor de valsche parelindustrie.
Dat bedlrijf zette zich zóó uit, dat men- zich
nu en dian niet ontzag om ondermaatsche
visch] van de schubben te ontdoen en dan,
om een bekeuring te ontkomen, de ont
schuilde vlschjes in het water te smijten,
zoodat deze toch tot sterven gedoemd
waren.
Toen1 is bij ons de vraag wel eens gere
zen, waarom in den haringtijd, ook hier
de schubben niet zouden kunnen worden
verzameld, die dan later zouden kunnen
dienen om aan de dames tegemoet te ko
men tegen een zacht prijsje.
Misschien, zoo dachten we, dat de ri-
viervischschubben zich daartoe beter lee-
nen, dan de zeevischschubben, want an
ders zou toch ook hier, waar het rivier-
schubbedrijf toch wel békend was, tot ver
zamelen dier schubben zijn overgegaan.
Nu echter schijnt men hier en daar die
haringschubben te verzamelen en hoewel
het ons niet bekend is welken prijs men
daarvoor maakt, beweert men nu reeds,
dat er kaoitalen ftan haringschubben in
den loop der jaren moeten zijn verloren
geraakt
Zoolang de ijdelheid der dames dus zal
voortduren, openen zich voor Helder wijde
verschieten en kan hei schubbenbedrijf in
den haringtijd grootscher worden opge
bouwd.
Waarom ook geen surrogaat voor pare
len? Hebben wq al geen- surrogaten voor
diamant, voor goud, voor zilver 1 Wat is
dan tegen ook een parelsurrogaat als ver
siersel rond te torsen?
Want indérdaad, als een maagdelijk
halsje wordt getooid met een baringschub-
ben-iparel, zal er geen haringgeur .meer
zijn waar te nemen en zal men dus dien
neus niet meer behoeven dicht te knijpen.
Een practische weg tot meer geldelijk
voordeel voor de gemeente is geopend
döor het verzamelen' der haringschubben.
Kan in dat verband' ook bet fabriceeren
van valsche parelen niet worden aange
pakt?
Loodsboot Na 1<L
De op 's Rijkswerf alhier gebouwde
nieuw loodsboot 16 Is beden naar zijn
station te Hoek van Holland vertrokken.
Het Mei-feest der S. D. A. P.
Och, wij weten de laatste maanden helaas
niet goed meer wat zon is. Wij' kennen de
lage luchten, die zwaarmoedig en somber aan
den hemel hangen, de scherpe winden, de
kale boomen, het nog dunne en spichtige
gras der weiden. En wij duiken nog weg,
huiverend in onze overjassen en mantels
zoo is het voorjaar van 1924.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Onze strijd tegen min
derwaardige kleeding
hoeft ean groot ouccos, nu wQ voortgaan
onze bekende solide kleeding voor
lagen prijs te verkoopsn.
Zoowel op het gebied van Militaire- als
Burgerkleeding, Indische uitrustingen en
Heeren-modeartikelon, blijven wij het
aangewezen adres, omdat wij onzo
leverantiën houden op het psli van
De allerlaagste prijzen, In hoofdzaak
verkregen door minderwaardige
grondstof en geringe loonen, roeke
men bij ons NIET.
KLEEDINGMAGAZIJNEN
HELDER-SCHAGEN.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Is tegenwoordig een gebiedende eiseh
voor iedereen.
Wq hebben met 'dezen eisch rekening
gehouden, door onze voorraden op te slaan
vóór de verhoogingen der laatste maanden.
WIJ brengen-slechts datgene wat goed,
mooi en goedkoop Is.
Onze
Koopt U bij ons nog voor den goed
koopsten prijs, dessins^, nieuw en
bekende prima kwaliteit.
Vraagt zlohtzendlng.
33 ZUIDSTRAAT.
Witte Bioscoop.
Maar de thans aangevangen Meimaand
heeft, van oudsher, de traditie van de zomer-
brengster. Het jonge, ontluikende groen
kleurt dan de landen, de knoppen der boo
men zijn opengesprongen, de jonge vogel
huishouding heeft zich ingericht. Boomen
en bloemen, planten, dieren, alles ontwaakt
tot nieuw leven, en waarlijk, wij zouden de
Meimaand wel eens willen zien, die der tra
ditie ontrouw bleef en ons haar zonneschijn
onthield. Of liever: wij zouden haar niet wil
len zien!
En het was aardig, dat op dezen eersten
dag al dadelijk de Meimaand zich van gun
stige zijde liet zien. Gunstig althans als men
den toestand in aanmerking neemt, nu de na
tuur ons eenmaal schijnt te willen onthouden,
waarop we 'toch recht hebben. En de S.D.
A.P., voor wie dé eerste Mei de groote jaar-
lijksche feestdag is, de vacanticdag, waarop
ieder rechtgeaard S.D.A.P.-er zich in de beste
kleeren steekt, zijn roode tulp draagt-, en
in de feestelijke, blijde stemming verkeert,
die nu eenmaal bij zoo'n dag behoort, die
S.D.A.P. trof het bijzonder. Want voor bet
eerst werd ditmaal langs de straat ged'emon
streerd met vaandels en banieren, en deze
eerste Meistoet was, mogen wij de berichten
gelooven, uitstekend geslaagd.
Het programma voor dezen Meidag luidde:
's morgens half zeven reveille, rondgang déor
de stad döor het Helder's Fanfarecorps, 10
uur samenkomst in het Heldersche Marine
gebouw, met muziek en zang. Doordat de lei
der hiervan, de heer Peetera, helaas door
dienst verhinderd1 was, is deze bijeenkomst
min of meer in het water gevallen. Des mid
dags 2 uur gaf het Arbeiders-Strijkorkest
een matinóe, terwijl dé etraatdemonstratie te
5 uur n.m. plaats had.
De avondbijeenkomst, die deze Meiviering
besluiten zou, ving te half negen aan in een
overvolle Oasino-zaal, voor de gelegenheid
smaakvol en vroolijk versierd. Een viertal
vaandels stonden op bet podium, tal van doe
ken, sommige met de bekende Meileuzen
„ontwapening", „medezeggenschap"', „be
drijfsorganisatie", andere voorzien van de
namen der bij de afdeeling der S.D-A.P. aan
gesloten bonden, waren aan de vier wanden
der zaal opgehangen. Boven den Casino-
vleugel hing het zeer smaakvolle vaandel der
Jeugdorganisatie met het witte doek „Plaats
voor de Jeugd". Want voor dé eerste maal
zou dé Jeugd aan deze Meiviering meedoen.
Wjj komen daar straks op terug.
Op de tafeltjes bloemen: vuurroode tulpen
en witte anjers, in kwistigen overvloed aan
gebracht. Want 1 Meidag is bovenal een bloe-
menfeest, een feest van ontluiking en Wak-
ker wordén, van weder met nieuwen moed
den strijd beginnen. Zoo dan hadden dé
kleine meisjes in de zaal kransjes gewonden
rond haar hoofden, margrietjes en vergeet-
mij-nietjes hadden ze verzameld, en roode
tulpen verkochten zevoor Twente na
tuurlijk. De grooteren, voor zoover ze dat be
zaten, hadden zich in het sportpak uitge-
doscht; straks, na de pauze, zouden ze op-
marebeeren, dé leider voorop, den rugzak op
den rug, de mandolinespeelsters volgendé.
AJWeer loopen wij de zaak vooruit, want zoo
ver was het nog lang niet.
Toen dén te half negen het Fanfarecorps
zijn nummers .door de zaal' liet schallen;, en
had' laten hooren wat het reeds presteerde,
betrad de Voorzitter der afdeeling, de heer
Verategen, het podium om dé bijeenkomst
te openen. Maar, zoo zeide hij, zij was reeds
geopend door de muziek van het Fanfare
corps. Hij wees erop, dat velen der hier aan
wezigen reeds een zwaren werkdag achter
den rug hadden, zoo de zangvereeniging, die
zich den geheelen dag al' had doen hooren,
de muzfekvereeniging, de personen, die zich
bezig hadden gehouden met de opstelling en
leiding der demonstratie. Deze allen, aldus
de heer Verstegen; weten, dat onze Meidag
een schitterende bladzijde vormt in de ge
schiedenis der Heldersche arbeiderebewe
ging. Voor bet eerst hebben wjj heden een
dagdemonstratie meegemaakt, en spr. noodligt
hen, die deze niet meegemaakt hebben, uit,
dit een volgend jaar wel te déen. Weliswaar
zijn wij hier in het Noorden geïsoleerd, zoo
zeide spr., maar ons isolement ,is volstrekt
niet onaangenaam. Voor het overgroote deel
der bevolking vormen wij arbeiders onder el
kander, wij kennen elkaar, weten wat wij aan
elkaar, hebben. Er zijn enkele zeer enge
geestverwanten, wien een zekere valsche
schaamte weerhoudt aan onzen optocht deel
■te nemen. Dit is verkeerde Schaamt zich een
goed katholiek om deel te nemen aan een pro
cessie? Neen immers.
Hoe het zij, onze demonstratie is schit
terend' geweest, en thans reeds staat vast, dat
zij een volgend jaar nog beter zal worden.
Spr. eindigt biermede en hoopt, dat deze
avond het succes van onzen 1 Meidag zal vol
tooien.
Nadat Kunst aan 't Volk" twee mooie
nummers van Otto de Nobel had gezongen
(diens „Draagt" was in de plaats gekomen
van een op Het programma vermeld „Mei
lied" van Mendelssohn, en déze eerste uitvoe
ring werd algemeen geprezen), trad als spre
ker van den avond op de heer Dr. Ir. Th.
van der Waerden.
Op een feestvergadering, aldus de spr.,
wordt de spreker dikwijls beschouwd als dé
vetvlek op het programma. Het blijkt spr.
evenwel, dat dat hier geenszins het geval is.
Toen in het jaar 1889 op een internationaal
congres der S.D.A.P. een arbeider het voor
stel deed jaarlijks op 1 Mei een lentefeest
te vieren, is dat voorstel aangenomen. Maar
niemand heeft toen kunnen denken, dat deze
uiting meer zou worden dan een leeg gebaar.
Inderdaad heeft zich het verschijnsel voor
gedaan, dat het Meifeest der S.D.A.P. zich
meer en meer ontwikkelde tot een groote be
tooging. Vijf-en-twintig jaar geleden deed
spr. als Delftsch student voor het eerst mee
aan een vergadering. Het was een klein
clubje, op dé toen gebruikelijke manier met
gekrijsch ontvangen. Men wierp met vuile
eieren; een arbeider naast spr. kreeg er een
in zijn nek, afkomstig van 's mans eigen
zoon! Een paar jaar geleden maakte spr.
weder in Delft eene betooging mee, die er
wel ©enigszins andérs uitzag.
Op een dag als vandaag werpen wij een
blik in de toekomst. Wij willen den tredmo
len van allen dag voot een wijle verlaten en
spreken over onze plannen; onze perspec
tieven.
De Ontwapeningsleuze is een daarvan. Is
er wel iets waarnaar de menschheid meer
snakt dan naar den vrede? Gelukkig, er
komt thans, na de ellendige tijden, die achter
ons liggen, wat meer licht. Althans de con
clusies der Oommissie van Herstel geven
thans wel het vooruitzicht, dat de man, die
al deze jaren den vrede van Europa tegen
hield, Poincaré, niet langer bij zijn houding
kan blijven volbardén, en dat het tijdperk
van den werkelijken vrede aanstaande is.
Eerst als inderdaad de Ruhr geheel ontruimd
is, zal voor de Ontwapening het groote werk
beginnen.
Het moet in de harten van allen staan ge
grift, dét de vrede en de ontwapening er nief
zullen komen, als wij er ons niet op toeleg
gen. De wedijver tusschen de kapitalisten
maakt ook de bewapening noodig, en als wij
dit den arbeiders niet weten bij' te brengen,
is de toekomst inderdaad donkerder dan ooit.
Want de nieuwe oorlog met zijn stikgassen
zal verschrikkelijk zijn, en alle verschil tus
schen combattanten en non-combattanten zal
er door wegvallen.
Er is een stap gezet te Washington,
een stap in de goede richting. Het is slechts
weinig, een 'bepaald type van oorlogsvaartui
gen zal niet meer worden gebouwd. Maar ais
onze wil er niet achter zit, als de heerechend©
klasse niet voelt, dat zij onze macht tegen
zich heeft, bereiken wij niets. Gelukkig zijn
er in dit opzicht gunstige teek enen: de
groeiende behoefte van de arbeidende klas
sen ten opzichte van de ontwapeningsidee.
De verkiezingen in Engeland hebben een
prachtig verloop gehad, het lot van een gróót
deel der menschheid is thans afhankelijk van
een sociaal-democraat: Ramsay MacDonald
In Denemarken is juist vandaag een socia
listische regeering gevormd,; Minister Ras
mussen 'heeft geizegd in de herfstzitting van
het park ment een voorstel tot ontwapening
te zullen indienen.
Wij gevoelen sterk de behoefte aan een
nieuwen 'tijd-; de berichten in de bladen wa
ren ons een dagelijksohe pijniging. Veel
meer nog dan voor ons zelf gevoelen wij die
behoefte voor onze kinderen. Behoefte aan
goed onderwijs. Wij hebben gezien de bedrei
ging, die boven het hoofd hing. Ook hier
kunnen wjj wijzen op een lichtpunt: het ze
vende leerjaar blijft. Hoe slecht het nieuwe
ontwerp is, de ergste giftangel is er uit,
dank zij ons verzet. Door ons verzet is ook
de Vlootwet gekelderd.
Ondanks alles zijn wfl nochtans in dagen
van groote reactie. De naam Oolljn heeft
bijna de klank van een vloek gekregen. Het
is goed op een dag als vandaag een tijdperk
uit onze geschiedenis eens te overzien. De
weg omboog is helaas geen rechte, maar een
golf, die op en neer gaat. Telkens; als wij
een duw benedenwaarts hebben gekregen,
gaan wij weer ©en stukje veTder omhoog.
De 8-urendag. Welke verschrikkelijke toe
standen heersebten er niet vroegerl Spr.
deelt daarvan een aantal voorbeelden mee, en
de aarte-reactionoair mr. Van Houten beeft
zelfs moeten erkennen; dat de kinderen niet
werden gebruikt, maar verbruikt. En toen
deze wet-Van Houten tot bescherming der
kindéren in de Kamer kwam, was het nie
mand minder dan de van God gegeven leddei'
dr. Abraham Kuyper, die haar op dé meest
krasse wijze bestreed', die het socialisme
noemde, en meende, dat dé keik er was om
dergelijke misbruiken te koeren! Door onze
eigen actie zijn wij uit den poel dézer ellende
omhoog gehaald. De schijnbare dwaas van
het congres van 1889 was is waarheid' een
ver in de toekomst ziende wijze.
Wij' beleven thans dé reactie en, al heeft
men van de 8-urenwet afgeknabbeld; bet be
ginsel' is gebleven, en het zal slechts van ons
zelf afhangen den 8-urendag weder in te
voeren. En wij weten allen; dat dé maker van
den 8-urendag 'n socialist was, onze Schaper.
Nieuwe problemen doen zich thans op:
medezeggenschap, en andere, en op het
oogenblik zijn die nog voor ons hetzelfde als
wat destijds het probleem van den 8-uren
dag was: een holle leuze. Misschien zegt gij
ook nu: wanneer komt die medezeggen
schap? De oorlog heef t velen onzer dé oogen
geopend', en wjj willen niet meer naar de
oude tijden terug. Maar hij1 heeft ook pers
pectieven geopend aan dé arbeidersklasse, en
haar bijgebracht, dat zij inderdaad onmisbaar
is in de maatschappij'. 'Zij' heeft ingezien, dat
zij slechts een beperkt terrein heeft, want als
een automaat omsluit haar het kapitalisme.
Dat 'kapitalisme is als een cel, die doorbro
ken moet worden. De taak van de arbeiders
klasse is dus opbouwend, scholend te wer
ken; als de arbeiders medezeggenschap krij
gen in de bedrijven, krijgen zij vanzelf in
zicht. De boeken open: wij moeten kunnen
beoordeelen hoe dé toestanden zijn, opdat wij
inzicht krijgen in het productieproces. Dit is
niet alleen een eisch, maar een maatschap
pelijk© noodzakelijkheid. Als wij ons stelsel
niet kunnen plaatsen In het kapitalistische,
zal dat kapitalistische nog meer uitgroeien.
Men zie maar naar Duitschland, hoe daar een
ontzaglijke concentratie van kapitaal heeft
plaats gevonden. Wijt behoeven slechts den
naam Stinnes te noemen, in wiens handen
ongeveer alles was wat tot het kapitalistische
proces behoorde. Als wij het niet weten te
voorkomen, zal in de toekomst dien concen
tratie van kapitaal voorgaan. Het zal een felle
strijd worden, wij zien het in ons eigen land.
De heeren Simon Maas e. d. begrijpen zeer
goed' wat medezeggenschap beteekent. Men
moet hooren met welke intense minachting
zij over den arbeider spreken.
Waarom willen wij dezen strijd voeren?
Omdat wij het socialisme willen brengen, het
eenige geneesmiddel voor een betere samen
leving. Omdat wij voelen meer te kunnen
maken van ons leven, omdat wti weten, dat
een edeler en beter leven mogelijk is. _Wij
voelen, dat er eenmaal een tijd van bloei zal
aanbreken, wij verwachten dien tijd' en bren
gen hem nader voor onze kindleren. Aan dé
kimmen zien wij het gloren van den dage
raad; wij voelen den adem van dén nieuwen
tijd, en' dat is hst, wat ons staande houdt in
dit verschrikkeliiKe heden. Een dag als deze
laat ons zien, dat, hoe donker de horizont ook
is, het baken niet is gebluscht, en dat wij de
kust, d'ie wjj zien, zullen bereiken.
Toen het applaus, dat op deze rede volgde,
geluwd was, nam spr. opnieuw het woord
Mijn Meirede is ten einde, zoo zeide hij, maar
nu moet ik nog wat zeggen. Het moet maar
dadelijk gebeuren, in de pauze. Wij hebben
gezien welke perspectieven zich openen, en
nu mogen wij onze strijdend© makkers niet
vergeten. In Twente is een arbeidersgroep,
die nooit haast nog eene overwinning gekend
heeft. In 1888 begon hun strp; zij hadden
toen loonen- van 4 tot 6 per week voor d'e
mannen, van 2.50 tot 3.— de vrouwen.
De strjjd ging erom, dat de patroons daarvan
i wilden afhalen. Vele jaren lang heb
ben zij gevochten tegen een overmachtigen
vijand, en wil men weten over welke inko
mens de Van Heek's kondien beschikken? In
1876 reeds hadden drie Van Heeks inkomens
van ƒ31.000, ƒ27.000 en ƒ11.000, in 1909
bedroegen diezelfde inkomens 263.000,
91.000 en 18.000. In 1919/20 waren er 55
personen met meer dan f 100.000 inkomen;
hun gezamenlijk inkomen1 bedroeg 29 mil-
lioen gulden. In 1903 verdienden de arbei
ders 8 tot 14, ook nog in 1910, toen reeds
tonnen gouds waren verdiend. Na den oorlog
is het loon gestegen tot 25, in 1922 werd' er
2.50 afgenomen, thans wil men er weer
2.50 afnemen. Deze loonsverlaging is een
schande. Voor de concurrentie is zn niet
nood'ig, zooals „Insider" in. „Het Volk" dui
delijk heeft uiteengezet. De bedoeling van de
heeren is alleen den 8-urendag kapot te ma
ken; zij willen dé Dhalanx zijn voor een alge
meene loonsverlaging. Kameraden, het is
thans een feestdag, maar wij moeten voor
hen offeren; wij. moeten hen1 steunen in bun
strijd!
Het. resultaat van een onmiddellijk daarna
gehouden collecte was een bedrag van
95.801/».
Inmiddels was de pauze ingetreden, en na
de pauze trad de Jeugdgroep voor het voet
licht. Haar optreden was een openbaring;
een *gr°eP» van een vijftig jongens en meis
jes, de oudsten een jaar of zeventien, mar
cheerde over het tooneel. Voorop de vaandel
drager, stevige jongen, die het sierlijke vaan
del omhooggeheven hield. Daarachter de
mandolineclub, op wier muziek gemarcheerd
werd. Heelemaal achteraan de hekkesluiter
met den rugzak. Zoo liep daar, door het roode
licht der eleotrisch© lampjes beschenen, de
Jonge Garde en zong haai^liederen: Vooruit,
gij Jonge Garde! Straks vleiden ze zich in
het rond en trad Henk Krabbendam naar
voren om een paar Meiverzen te declameeren
met zijn zware, mooie stem. Dan weder
sprongen ze overeind', en een reeks van dan
sen begon. Geen gewone, traditioneel© dan
sen, maar op de wijze dér oude volksdansen
werden alleraardigste, vaak zeer geestige
dansen uitgevoerd. Zoo'n beetje la Dalcroze,
maar aardiger; Deze dansen zijn ontworpen
naar oude volksdansen, en er zijn toepasse
lijke, echt kinderlijke liedjes op gemaakt Het
was een alleraardigst gezicht, en jhet is te
hopen, dat de jongelui deze demonstratie
van den zomer nog een® dn de open lucht
geven, zooals zij dlit reeds gedaan 'hebben, en
waarvoor zij feitelijk bestemd zijn.
Na dezen dans kwam bet Arbeiders-Strijk
orkest, dat niet minder dan een gedeelte uit
Scbuberfs onvoltooide symphoni© vertolkte,
een poging, die lof verdient, maar naar
onze meening toch nog wel wat hoog reikte.
En het was middernacht, toen wij huiswaarts
gingen, terwijl het programma nog niet af
gewerkt was; dé zangvereeniging moest nog
optreden en de sluitingsred© nog gehouden
worden. Want dat was wel de fout van dit
programma, dat het te overladen was. Wij
kregen van alles en nog wat dé volle maat,
en daardéor werd' het te laat doe hard er ook
werd gewerkt.
In ieder geval is deze avond' prachtig ge
weest, dat zal ieder onbevooroordeelde toe
schouwer moeten toegeven.
Gisterenavond' woonden wij in het theater
in de Koningstraat de openingsvoorstelling
bij van een nieuw en afwisselend pro
gramma. Bij een bizondere film behoort ook
een bijprogramma, dat boveni dé gemidideMé
uitsteekt en zoo kunnen wij dan ook deze
week een gang naar de Witte ten zeerste aan
bevelen.
Het hoofdnummer is een grootsch opge
zet, zevenbedrijvig filmwerk, „In den draai
molen des levens", in Amerika opgenomen,
spelend' nochtans in de oud© keizerstad' Wee-
nen. Wij wagen het niet de zorgen en den
arbeid' dier regie, die voor een dergelijke ver
filming noodig zijin, te taxeeren, In Amerika
wordt dit alles per dollar gewaardeerd, en als
het programma dan' ook spreekt van een
kostprijs van 21/s millioen, gelooven wij dat
zonder eenig voorbehoud, boewei zoo'n cijfer
ons niet' veel zegt. Maar die waarde aan denk
arbeid', aan oombineerend vermogen, aan fan
tasie en vindingskracht is niet te taxeeren.
Eén groote, principieel© fout is er in de regie:
bet verhaal speelt, blijkens d'e oostuums d'er
dames, in de 80er jaren der 19e eeuw, maar
men heeft er den Europeeschen oorlog van
1914 als slot-episode ingehaald. Maar overi
gens is zeer veel zorg aan de samenstelling
besteed, en het spel dér artisten, Mary Phil-
bin als de orgeldraaister Agnes; Norman
Kerry als Graaf von Hohenegg, bezat schit
terend© hoedanigheden. Het verhaal is een
zeer genietbare romen, over U algemeen vrij
van overdreven sentimenitaliteiten en (jacht
naar sensatie. Een enkel© maal zijin een paar
van zulke tooneelew ingelascht, als de bruut
Huber op zeer indringende wijze het hof
maakt aan de mooie Agnes en de griezelige
scène met dén orang oetan. Maar ieder kan
gerust dé film gaan zien.
Het verhaal heeft een ernstigen onder
grond, gezochte aardigheden, zooals men ze
vaak ontmoet, zijn zorgvuldig vermeden.
Men krijgt een goeden kijk op het' leven in
de Weenscbe hofkringen, en dé acteur, dlie
den ouciien kqizer Franz Joséph vertolkt, had
zich diens sprekend evenbeeld gegrimeerd.
Zooals wij zeiden, is het hijprogramma
buitengemeen aantrekkelijk. De kléinere ver-
tooninkjes, d'ie als Journaal e.' d., die den
avond openen; zijn interessant en leerzaam.
Merkwaardig is het artistiek ijzerwerk, dat
geheel met de hand geslagen wordt' en tot
allerlei fraaie en kunstzinnige voorwerpen
verwerkt; men krijgt een inzicht in de ver
vaardiging daarvan en bewondert de be
kwaamheid 'van den werkman, Mooie ge
kleurde opnamen zijn er uit Provence in
Frankrijk, interessant zijn de schaatsenrij
ders, d'ie bij fakkellicht 'hun rondedans ma
ken) 'aantrekkelijk de vliegtocht boven' de
sneeuwbergen van Amerika, opgenomen uit
een tweede vliegtuig.
Hét- komische nummer vormt ditmaal
Brownie, de hond; die uit hui® gejaagd wordt
en ©en onderdak zoekt, zich aansluit bij een
'in gelijke economische omstandigheden ver-
keerend' exemplaar van het menscbenge-
slacht en verbluffendle staaltjes vertoont van
dressuur. Maar de koffer, die de hospita be
houden wil als pand' voor dé niet betaalde
kamer, weet hij na vele wederwaardigheden,
te redden, en het goedé mensch zelf onscha
delijk te maken. Kindteren zullen hier zeer
van genieten.
Van meer ernstigen aard is het verhaal van
dten politiedienaar korporaal Jack, een twee-
bedrijvige, boeiende geschiedenis van een