HELDEISCHE COURANT Vierde Blad. GEMENGD NIEUWS AMSTERDAMSCHE BRIEVEN. VAN ZATERDAG 14 JUNI 1924. EEN JUBILEUM IN DE KRANK ZINNIGENVERPLEGING. Op 26 Juni a.s. zal het 75 jaar geleden zijn, dat in het geneeskundig gesticht voor krankzinnigen „Meerenberg" de eerste pa tiënten werden opgenomen, Dit gesticht, ge legen te Bloemendaal, nabij' de halte Sant poort, werd door de provincie indertijd zelve opgericht, is voor eenige jaren omgedoopt tot Provinciaal Ziekenhuis en is tot nu toe de grootste inrichting op clit gebied in ons land. Dit jubileum is echter ook hierom van be- teekenis, omdat Noordholland tot nu toe de eenige provincie was, die haar taak in artikel 11 der Krankzinnigenwet zoo opvatte, dat zij zelve tot den bouw en exploitatie van ge stichten over moet gaan. Dit artikel legt n.1. de zorg voor plaatsruimte op de Gewesten, terwijl de Gemeenten, eventueel het Rijk, de financieele verplichtingen voor de armlastige patiënten dragen. Meerenberg was na de Wet van 29 Mei 1841 S. 20 een der eerste nieuwe inrichtin gen en wij zeggen niet te veel, dat het ook steeds een der beste was. Haar naam is niet alleen in het buitenland, doch ook buiten onze grenzen gunstig bekend. Niet alleen is het een goede verpleegin richting, doch ook als wetenschappelijk cen trum heeft het gesticht een goede klank. Een en ander, omdat de provincie in staat was de outillage altijd' op onbekrompen wjjze te ver beteren en te vervolmaken. De opleiding van het verplegend personeel in het gesticht zelve werd in 1892 in Meeren berg. het eerst ingevoerd. De z.g.n. vrije verpleging, de badbehande- ling, etc., om aan de inrichtingen elk karakter van gevangenis' of bewaarplaats te ontnemen en dwangmiddelen tot het uiterste te beper ken, voor dit alles kan Meerenberg de baan breker worden genoemd. En zij ,die zoo over de dure provinciale ziekenhuizen praten, mogen wel bedenken, van welken enormen invloed' deze stichtingen zijn geweest op de geheele krankzinnigenver pleging hier te lande. De provincie heeft dan ook in 1908 een nieuw gesticht „Duinenbosch" te Castricum geopend en ging in 1922 over tot overname van het Rijksgesticht te Medemblik, zoodat binnen de provinoie thans plaats is voor ongeveer 2300 patiënten. Dit is nog niet het volle aantal, dat in Noordholland gestichtsverpleging behoeft. In totaal is dit wel 3700, zoodat nog een veer tienhonderd van deze ongelukkigen in par ticuliere gestichten buiten Noordholland1 ver pleegd worden. Voorzoover er behoefte aan religieuse verpleging Is, kan het moeilijk anders (in het „Apeldoornsche Bosch" voor Israëlieten, in de Christelijke en in de Ka tholieke gestichten zijn nog een groot aantal lijders ondergebracht), doch ook in neutrale inrichtingen worden er nog wel eenige hon derden verpleegd, zooals in het „Oude en Nieuwe Gasthuis" te Zutfen, „Groot Graf- fel" te Warnsveid bij Zutfen en de „Utrecht- sche gestichten". Ook in de Belgische kolonie voor gezins verpleging te Gheet zijn een belangrijk aantal Hoïïandsdhe krankzinnigen opgenomen. De kosten der krankzinnigenverpleging zijn èn voor de Noordhollandsche gemeenten èn voor de provincie zeer groot en uitermate bezwarend en het Rijk, dat nooit zijn sub sidie in de verpleging heeft verhoogd en nooit meer dan 40 per jaar en per patiënt gaf, trots de prijzen wel vijfmaal hooger zijn dan vroeger, heeft zelfs deze kleinigheid nog ingetrokken en op de gemeenten gelegd. Wie nu zonder meer beweert, de provin ciale gestichten zijn duur, dus liefst geen inrichtingen van dien aard, maakt zich er wel zeer gemakkelijk af. De gestichten zijn er, ze zijn goed en de vraag is alleen, of zij: duurder zijn dan noo- digis. Hiertoe is het niet voldoende, de rekening van deze ziekenhuizen naast die van een par ticuliere inrichting te leggen; doch men dient zich allereerst qf te vragen, waarin de meer- dere kosten worden veroorzaakt en Welke elementen, die het eene type wel, het andere niet heeft, daarop van invloed' zijn. Het is genoegzaam bekend, dat de provin ciale ziekenhuizen de ©enige zijn, waarin het personeel de 45-urige werkweek heeft. Als regel bestaat die In particuliere ge stichten in een 60-urige en langer. Het door de Staten in 1920 aangenomen en door de Kroon goedgekeurde, salarisregle- ment heeft het personeel in een uitzonde ringstoestand1 geplaatst, daar nergens aan de laagste categorieën zulke hooge salarissen worden betaald. De Staten alleen kunnen deze twee ele menten weder op een normaal niveau bron gen en pas, wanneer daarna vergelijking mogelijk Is, mag gevraagd', of de duurdere exploitatie niet ruimschoots wordt opgewo- gen döor de betere verpleging der patiënten. Wij zullen een eenvoudig voorbeeld met globale cijfers geven, omdat het doei van deze artikelen niet is over de kosten van provin ciale ziekenhuizen te spreken, maar over de inrichting, die eerstdaags jubileert. Men be- schouwe dit dus als een inleiding. De kostprijs der verpleging in Santpoort verschilt met die in een neutrale particulier^ inrichting ongeveer 500 per patiënt en per jaar. Met religieuse gestichten is vergelijking natuurlijk onmogelijk, omdat deze een groot deel van het personeel ongeveer gratis hebben. Bij' een aantal van 1200 patiënten is dat provinciale ziekenhuis dus volgens de critici 6 ton te duur. De bijdrage der provincie in het tekort op de exploitatie was voor 1923 vtjjf ton. Een kostprijs van 1000 in 1923 is dus nog te hoog gerekend. Thans zullen wij echter nagaan, welke sommen de provincie meer uitgeeft dan par-* ticu lieren door verbeterde arbeidsvoor waarden. We beginnen met bijna 360.000 aan kos ten voor pensionneering. Dit is dus 300 per patiënt. Stel, dat dit met de helft toe kon, dan is dit nog 160, een bedrag, dat particu liere inrichtingen zeker niet opbrengen. Aan salaris werd in 1923 uitgegeven rond één millioen gulden. Met 20 verlaging zijn we nog niet aan de ioonen, die in particuliere gestichten worden bepaald; doch het zou 2 ton besparing geven, of ook 150 per patiën^. Maar de hesparing zou nog grooter wor- djen, zjj het niet direct, door verlenging van den arbeidsdag, b.v. van 8 op 10 uur, waar door een vijfde gedeelte van het .personeel gemist kon worden. Bij het tegenwoordige salaris zou dit dus ook twee ton kunnen op brengen op den duur, of weer 150 per patiënt. Ruw gerekend is bet verschil in kostprijs dus reeds'gevonden in de hoogere lasten aan personeel. Men begrijpe dus goed, we bepleiten hier niet, dat men daartoe tot dien omvang moet overgaan, maar schetsen alleen, waar de hoo gere kostprijs door veroorzaakt wordt. Want indien men, dit uitschakelende, even duur zou zijn als een neutrale particuliere inrich ting en men ziet dan nog de groote verschil len in verpleging, behandeling en inrichting, die dus feitelijk zonder extra kosten worden verkregen, dan mag dit ongetwijfeld voor een deel op rekening van het personeel worden gesteld, iets dat men hij slechte arbeidsvoor waarden niet zou bereiken of zou hebben bereikt. Ieder dënke zich maar eens in den. toe stand van iemand1, die een zijner bloedver wanten in een gesticht heeft moeten achter laten. Zou ieder niet de beste verpleging ver langen, die te verkrijgen ware? Dit beden kende moet dus niet alleen worden gekeken naar wat het kost, maar ook, wat wij Noord- hoilanders voor het geld hebben, dan zal men de ongetwijfeld hooge kosten der krankzin nigenverpleging wat billijker loeren beoor- deelen. Trouwens het is den Staten (zeker niet te vroeg) niet ontgaan, dat het veel geld kost en een in de jongste Winterritting gewenschte bezuinigingsoommissie is reeds maanden bezig, zich in de oorzaken daarvan te ver diepen. Lang daarvoor waren de besturen der ge stichten eveneens bezig om alle pogingen aan te wenden, de kosten tot een redelijk peil te brengen. Wat op het gebied van reorganisatie en personeelsinkrimping was te doen, is vrijwel geschied en indien de Pen sioenwet 1922 niet zulke ontzaglijke lasten had opgelegd, zou de exploitatierekening zeker 3 ton lager zijn. En tenslotte vergete men niet, dat de Zie kenhuizen der provincie evenals wij allen den -tijd' hebben meegemaakt, toen er niet op geld werd gekeken. Rekeningen-en begroo tingen met bijna een millioen tekort gingen in de Staten in de jaren 1920/22 zonder één kik onder den hamer door. Men legt uit de Staten zelve den Zieken huizen lasten op, die zij hebben te accep- teeren. De 8 urendag werd in 1919 feitelijk zonder behoorlijk onderzoek ingevoerd en men had' het in de provinciale gestichten maar te aanvaarden. Juist daarom dienen wij ook hier wat ge duld' te hebben. Een hollend paard' komt niet plotseling tot stilstand. Dat er met energie en beleid aan redelijke bezuinigingsmaatre gelen wordt gewerkt, staat evenwel vast. Maar daarbij wordt getracht, om, voorzoover de arbeidsvoorwaarden niet kunnen worden overgeslagen, die veranderingen zoo weinig mogelijk te doen drukken op het oudere en gehuwde "personeel, terwijl óók steeds in het oog moet worden gehouden, dat de verple ging, waaraan we In Noordholland1 een goe den naam ontleenen, niet wordt geschaad. Een volgend' keer over Meerenberg zelve. M. De strijd tegen de beroovingen. Donderdagavond is de Amsterdaimsohe politie begonnen met krasse maatregelen tegen de in aantal sterk toenemende be roovingen. Te zes uur werden voor 14 roofholen politieposten geplaatst. Dat ge schiedde in de Nieuwe Nieuwstraat, op den Zeedijk, in de Warmoesstraat, op de O. Z. Achterburgwal en de Kuipersgradht, in de St. Olofs-, Suikerbakkers- en Kors- jespoortstegen, op de Gelderscbekade en in do Engekapelsteeg. De politie-agenten, die met revolvers gewapend hun posten betrokken, hadden opdracht de rnen- schen, die do verdachte buizen' wilden binnengaan, voor de bun daar dreigende gevaren1 te waarschuwen. Zooals ew reeds zeiden, werd daarmee te zes uur begonnen, doch een half uur vroeger werd aangifte gedaan van 'een be- rooving in bet perceel Warmoesstraat D. Het ligt in de bedoeling den strijd ;egen de roofholen zoo krachtig mogelijk :e foeginn&i. Zijn vader en moeder vergiftigd. Den SOsteni Mei kwamen de heer en mevrouw James (Roe King te Edinburg uit den Schouwburg thuis en gebruikten toen nog een boterhammetje met kaas en een kop koffie. Beiden werden 's nachts ernstig ongesteld. De man bracht er het leven van af, maar da vrouw stierf 's nachts om twee uur. Thtfns is hun zoon, een jongen' van twee-en-twinitig jaar, In hechtenis geno men, omdat hij; verdacht wordt zijn ouders vergeven te hebben. De heer King is vice-moderator van de Hooge Konstabels van Edinburg (een oude en zeer exclusieve corporatie die bij plechtige gelegenheden gemeentelijke funetes uitoefent) eni een gezien accoun tant. Een brutale aanranding. Dinsdagavond, toen te Parijs een twee- en-twintigjarig meisje, dat de laatste me tro had gemist, een taxi aanriep om zich naar huis te laten brengen, «piong een man bij het wegrijden in de auto. Het meisje tikte met alle macht tegen de rui- len om den chauffeur te waarschuwen, die echter doorreed. Bij de woning van het meisje hield de taxi stil. Het meisje vluchtte haar huis binnen en bemerkte dat haar taschje met 180 frs. was geroofd. De dief en zijn medeplichtige chauffeur waren verdwenen. Malversaties bf} den bouw van het academisch ziekenhuis te Lelden. Onder groote belangstelling zijn Don derdag voor de rechtbank te VO-raven- bagö behandeld' 8 zaken, welke in verband staan met de malversaties, die gepleegd zijn bij den bouw van het academisch zie kenhuis te Leiden. Achtereenvolgens moesten terecht staan D. H. E., J. M. dö G.j gedetineerd, en O. G., gedetineerd, alle drie beschuldigd van verduistering. Aan D. H. E., 47 jaar, bouwkundige te Leiden, is ten laste gelegd, dlat bij; in den loop van 1017, terwijl hij in dienst was van het Rijk, als opzichter bij' den bouw van het academisch ziekenhuis, hopt heeft ver duisterd, subs. dat hij door misbruik van gezag heeft uitgelokt, diat een arbeider hout heeft weggenomen; meer subs. dat hij eenige van misdrijf afkomstige meu belen ten geschenke heeft aangenomen. Ten slotte was hem nog ten laste gelegd, dat hij- van een aannemer, die zand en grind leverde voor het bouwwerk, een be drag van 600, althans verschillende gel delijke bedragen en voorts vleesch en groenten, hefcft aangenomen, wetende, dat deze geschenken gedaan werden om hem te bewegen, in strijd met zijn plicht min der nauwkeurig te zijn in zijn toezicht op de leveranties. Bekl. gaf toe aan oen arbeider opdracht te hebben gegeven, voor hem een ledi kant, een tafel en een nachtkastje te ma ken, wetend, dat dit in 's Rijks tijd en van 's rijks hout zou geschieden. Hij; had hier voor aan de G. toestemming gevraagd. Bekl. komt terug op een vroegere verkla ring, door hem afgelegd; waarin hij; had toegegeven, dat hij van den aannemer van Tienhoven geschenken had ontvangen met de bedoeling daarvoor dingen te doen, in strijd met zijn plicht Deze verklaring was hem destijds min of meer afgedwon gen, naar hij thans zegt. Een1 van die ver dedigers, mx. Tid'eman uit Haarlem, krijgt het eenige malen met den president der rechtbank aan den stok. Vrijdag stond terecht een aannemer en expediteur te Ledden, gedetineerd, ter zake van: ten eerste dat hij te Leiden op verschil lende tijdstippen in de jaren 1917, 1918, 1919,1920 telkens opzettelijk aan het Rijk toebehoorende scheepsladingen zand zich heeft toegeëigend; ten tweede dat hij te Leiden onder voren gemelde omstandigheden, en in die hoe danigheid steenen toebehoorende aan den Staat heeft weggenomen; ten derde, dat hij te Leidien in 1922 met het oogmerk van wederrechtelijke toe- eigening door onder zijn bevelen staande arbeiders een hoeveelheid steigerdleelen toebehoorende aan den Staat, heeft doen wegnemen; ten vierde, dat hij te Leiden in 1918 met het oogmerk van wederrechtelijke toeëige- ning door een onder zijn bevelen staan- den arbeider heeft doen wegnemen een hoeveelheid verf, toebehoorende aan den Staat. Bekl. verklaarde te hebben gehandeld in opdracht van anderen De eerste getuige, de gedetineerde aan nemer, bij wlen bekL had gewerkt, ont kende ooit aan den bekL opdracht oL-joe- stemming gegeven te hebben om zand' of steenen naar 'n andere plaats te brengen dan op het terrein van den bouw. Later erkende deze getuige belang bij deze ontvreemding te hebben gehad. De derde beklaagde, die gisteren terecht stond is in vrijheid gesteld. Uitspraak 26 Juni a.a. inbraak kantoor agentschap NederL Bank te Kampen. Donderdag hebben voor de rechtbank te Zwolle terechtgestaan B. H. W., 88 jaar, koopman te Amsterdam, G. P., zich noemende M. M., 82 jaar, monteur te Amsterdam en H. B„ 88 jaar, koopman te Kampen; thans alle drie In voorloopige hechtenis in het huis van bewaring te Zwolle, aan wie is ten laste gelegd, dat zij in den nacht van Zondag 25 op Maandag 26 November te Kampen te zamen en in vereeniging diefstal hebben gepleegd in het kantoor van de Nederlandsche Bank, dat zij hebben weggenomen een hoeveel heid papiergeld, bankbiljetten en zilver- bons tot een bedrag van 74,000, en een linnen zak inet 500 daarin geborgen zil veren guldens, na zich toegang tot dat kantoor te hebben verschaft door een buitendeur van het perceel met göweld open te breken. Niet minder dan 45 getuigen waren door het Openbaar Ministerie gedag vaard; door beklaagden zelf 9 getuigen décharge. In beslag zijn genomen (sigaretten eindjes, merk Turmac, een binnenband van een' auto, de auto van M., geld, drie gouden ringen, een gouden beursje, een gouden horloge, ten huize van B. eni W. 0 biljetten van 10 en andere geldswaar den. W. heeft aan de politie verklaard^ dat hij' met zijn auto alleen des Zondags naar Duitschland was geweest en 's Maan dags was teruggekomen vla Zutphen en Amersfoort. Hij ontkent pertinent. M. ontkent eveneens. Hij zegt thuis geslapen te hebben dien nacht Ook H. ontkent De heer W. van der Drift, inspecteur van politie te Kampen, heeft op 26 No vember een onderzoek ingesteld. Hij vond den hoofdagent Visser bij het correspon dentschap. De deur was geforceerd, het slot hing er bij; het was een zeer primitlof slot Papieren lagen overhoop, eeni boek was uitgescheurd. De brandkast stond aan. Verschillende personen hebben 's nachts een auto zien staan bij de Jules van Haaseitweg en bij het Bpeykerboors- wegje. De eerste weg is 4 KJd. van Kam pen het laatste nog l1/, K.M. verder. Op beide plaatsen heeft getuige een onder zoek ingesteld. Men kon zien, waar de auto aan den kant van den Weg had ge staan, en op verschillende plaatsen vond rnien sigaretteneindjes, merk Turmac. Toen hij B. fouilleerde, had deze een cigarettendoosje imet 10 stuks van het zelfde merk bij1 zich. Verschillende andere getuigen ver klaren eveneens een auto te hebben ge zien of geboord. De officier van justitie eischte tegen alle drie beklaagden vijf jaar gevangenis straf. De beide verdedigers vroegen voor de drie beklaagden vrijspraak en onmid dellijke invrij'heidsstelling, wat door de rechtbank, zonder in de raadkamer te gaan, onmiddellijk werd afgewezen. Autobus omgeslagen. Donderdagmorgen is bij het spoorweg station te Lichtenvoorde een autobus van de Geldersche Westfaalsche Stoomtram bij het te scherp nemen van een bocht omgeslagen. De chauffeur had in strijd met zijn instructies 34 passagiers in plaats van het maximum van 16 vervoerd; eenige reizigers hadden 'boven op de bus plaats genomen. Eenige ruiteh werden vernield, waardoor een meisje lichte ver wondingen opliep. Overigens kwamen allen met den schrik vrij. Draadlooze telegrafie. Een groot draadloos telegrafisch station is te Bammako, aan den Niger, geopend, dlat Fransch West-Afrika in rechtstreek- sche gemeenschap brengt met Frankrijk. Dit is eon van de vier groote stations in de Fransche koloniën ontworpen, de anderen komen te Brazzaville aan den Stanley Pool en te Antananarivo (Mada gaskar) dlat te Saigon is reeds gereed en in exploitatie. De tradilioneele uittocht der Pinksterblom- inen, destijds zoo sappig door Justus van Maurik in een zijner Amsterdamsche schet sen beschreven, had ook dit keer weer in uitgebreide mate plaats. Het zijn nu niet als in Van Maurik's dagen, voornamelijk de Jan Pleiziers met den oubolligen hoogbehoeden koetsier op den bok, die fuivende opgedofte 8 tellen Jordaners en andere volksbuurters, benevens hun omslachtig verpakte aanzien lijke boeveelheid spijzen en vooral dranken naar buiten dragen, het zijn thans in hoofdzaak de motoren-met-zijspan, de voor de gelegenheid tijdelijk tot personen-vervoer omgevormde vracht-auto's en voor alles: de fietsen, die deze taak vervullen. In de plaats van de manden, kisten en doozen met etens waren en flesschen, kwamen de kleine boter ham-trommeltjes, de veldflesch en de spor tieve „rugzak". Ja, sportiever wordt de massa zeker en 't was b.v. eigenaardig te bemerken in hoe grooton getale den Zaterdag vóór Pink steren op verschillende punten der stadi de clubjes kamp-beluste fietsters en fietsers aantraden om den tocht te beginnen allen droegen het compacte kampeer-materiaal op het rijwiel mee. Trouwens reeds den vorigen avond al had hij, die het nog niet wist, een doorslaand bewijs gekregen van den opge- wekten sportieven zin van den modernen Amsterdammer. Dien avond toch werd vlak na den sluitings-tijd der winkels door de goede zorgen van de „draadlooze" en van de Cetem, die voor verdere plaatselijke distri butie van het nieuws per telefoon zorgde, den uitslag van den Olymp. NederlandUru guay wedstrijd' bekend. En de meeste winke liers, die telefonisch op de hoogte waren ge bracht, bleken toch niet zoo angstvallig slui- tings-gezind of zij vonden nog tijd het groote sportieve nieuws eigenhandig voor hun ra men aan te plakken. Voor die aangeplakte berichten verzamelden zich weldra overal in de stad groepjes enthousiasten, die het resul taat ijverig bespraken.En telkens schoot er een weg, zijn buurt in, waar hij door de open geworpen ramen der hunkerende wach tenden het „feit van den dag" naar binnen schreeuwde. Zaterdag dan zag men den uittocht en den len Pinksterdag verrezen aan Zandvoort's strand, op de Gooische hei en in de con- toreien van de Loosdrecbtsche plassen al- lentwege de tentjes en de kampen van de hoofdstedelijke Pinkster-nomaden. Onge stoord was de vreugde niet: regen en wind werkten tegen en in Zandvoort zorgden de autoriteiten er door middel van een aange kondigde kampeer-belasting voor, dat gezegde nomaden niet al te zeer uit het dagelijksche doen van deze tijden raakten. Onder deze strand-kampeerders circuleerde n.1. een pro test-adres tegen; dezen aanslag op de beur zen enbelfeort het teekenen van der gelijke adressen loms niet tot de dagelijksche bezigheden van het huidig menschdom? Vele nieuwigheden, anders dan die van de elk jaar weer nieuwe en verjongde natuur troffen onze tweedaagsche vacantiegangers niet aan. In Muiderberg was er als van ouds de „echo" (reeds door Hooft in zijn Gerard van Veizen ten tooneele gevoerd), in Valkenveen was er, als vanouds het pannenkoekenhuis, in het Gooische Laren was er de nu ook langzamerhand! al weer traditioneel e zomer- ten toonstelling van schilderijen bij „Ham- dorff'. 't Eenigste nieuwe was hier, dat bet door den beeldhouwer Hoppe vervaardigde en aan de Gemeente aangeboden borstbeeld van dezen Larenschen „Koning" thans op het voorplein van het expositiezaaltje prijkt. Zij echter, die den kant van de Vecht uit togen, hebben daarentegen een echte, hyper moderne nieuwigheid' kunnen bewonderen: een volgens de allerlaatste gegevens der mo derne tandtechnlek ingerichte, in een woonr schuit rondtrekkende dentist.... iOp en neer de Vecht vaart deze moderne folterkamer en doet de diverse plaatsjes langs den oever op vaste dagen van de week aan, plaatsjes, die als vaste standplaats geen be staan voor een tandarts zouden opleveren. 't Is waarlijk een vondst, waarmee men den origineelen ondernemer, die op deze wijze het oude beroep van den rondtrekken- den kiezentrekker in nieuw gewaad deed op staan, geluk mag wenschenl Ternauwernood waren de Pinksterblom men in het begin van deze week terug in de stad; of het opstellen en teekenen van pro test-nota's en manifesten, waar zelfs aan het zeestrand nog een staartje van merkbaar was, ving met nieuwen moed aan. Zoo stuurde de Centrale Ambtenaarsbond' een manifest tegen de voorgenomen verlaging der Ge- meente-loonen in zee, dat in lang niet mal- sche termen de houding van ons Gemeente bestuur in dezen te lijf gaat en waarin de ambtenaren worden aangespoord „het ge vraagde offer niet te brengen". „Het is niet, waar", zegt dit manifest, „dat de wijzi ging der economische verhoudingen tot deze loonsverlaging dwingt". En het valt dan ver der B. en W. aan, die zich achter die h. L houdingen, verschuilen. „Want als er iets op dit oogenblik tot verheugenis stemt", heet het, „dan is het juist het feit, dat allerwege herleving en opbloei valt waar te nemen. Dat bewijst de enorme vermindering der werk loosheid en de groote daling van het bedrag der uitkeeringen van Burgerlijk Armbestuur en Crisis-Commissie, die tonnen gouds be spaart, dat toont aan de snelle en groote toe neming van handel 'en scheepvaart, van het verkeer te land en te water. Nu is zeker het optimistische van dezen kijk op de toestanden, terwille van het mani-. festeerend doel, hierin dik opgeblazen en kan men b.v. die snelheid en die grootte van de toeneming van handel en scheepvaart ernstig betwijfelen, een zekere opleving is er en dat is verheugend. Door het overzicht der arbeidsmarkt in het eerste kwartaal van, 1924, gepubliceerd' door het Centraal Bureau voor de Statistiek, kwam o. a. vast te staan, dat de werkloosheid aan het verminderen is. Het duidelijkst vermin derde zij in de metaalindustrie, de schoeners industrie en' de leerlooierijen, terwijl ook in de bouwvakken verbetering te oonstateeren viel. Barometer van de arbeidsmarkt is in de hoofdstad in zekeren zin altijd t diamant vak, en ook deze barometer staat niet meer heelemaal op „ongunstig". In dit kwar taal waren er gemiddeld' per week 6147 wer kende aangeslotenen tegen 4585 in het vorig kwartaal en 4217 in het eerste kwartaal van 1923. ÏVan de overige verzonden adressen, enz. kan dan nog vermeld worden dat, verzonden door den R.-K. Bond van Handels-, Kantoor- en Winkelbedienden c.s. aan den Minister van Arbeid. Het gaat hier om de toepassing van de volgens de aangenomen motie-Scha per in te voeren arbeidswet voor kantoren! en winkels. Het voorhanden personeel der arbeids-inspectie zal n.1. niet groot genoeg blijken om de naleving der wet naar behoo- ren te kunnen controleeren en daarom zou den adressanten wenschen, dat een gedeelte dier oontroleerende taak werd overgedragen aan de vakorganisaties. De Minister heeft hierop geantwoord, dat hij voor zulk een re geling geen medewerking van zijn ambtge noot, den Minister van Justitie, zou kunnen krijgen, maar dat hij wel bereid was te over wegen aan andere personen dan welke thans in de wet genoemd worden, controleerende bevoegdheden te verieenen. Nog een protest-bewegrngl Ditmaal wel minder zich bewegend op het terrein der arbeids-verhoudingen dan wel op dat der kunst. Ai valt nilet te ontkennen, dat in dit protest toch ook het verband tusschen kunst en kunstenaars-portemonnaie liohtelijk om den hoek komt gluren! Wat is 't geval? In het Stedelijk Mu seum bevindt zich de eenige jaren geleden in bruikleen afgestane ooliectie-Boenderma- ker, waarover ik U een vorig maal ook al eens schreef. Deze collectie nu bevat uitslui tend „modern" werk en dan nog wel alleen van hen, die zich rond Jan Sluijters en de „Bergensche" schilders: Oolnot, Gestel en de beide Wiegmans schaarden. In plaats van de kern dezer uitgebreide collectie een plaats in ons Stedelijk Museum in te ruimen, werd haar vrijwel in haar geheel een groot stuk der zalen afgestaan. En dat terwijl andere bruikleen-aanbiedingen, zooals in het geval van de colieotie-Beffie en ln die van de col- lectie-Conrad Klckert, en bloc werden afge slagen. Daarbij komt nog, dat de beer Boender maker zijn collectie steeds aanvult en voor zijn nieuwe aanwinsten ook steeds weer plaats gemaakt wordt. Het valt niet te ont kennen, dat door een en ander een ongerecht vaardigd groot accent gelegd wordt op een bepaalde groep van kunstenaars, hoe be langrijk zij dan ook op zichzelf mogen zijn. Een neutrale instelling als ons Gemeentelijk Museum deed beter inplaats van zulk een accent te dulden, met het aanvaarden van bescheiden kem-oollectiën van verschillende groepen. Een dergelijke gerechtvaardigde kritiek op de gestie van ons Museum-beheer heeft de Maatschappij „Arti et Amicitia" o. a. waarschijnlijk met haar dezer dagen gepu bliceerde „protest-motie" willen geven. Zij spreekt In die motie o. m. uit, dat zij „het betreurt, dat niet- eene zoodanige schifting heeft plaats gehad, dat deze verzameling (van Boendermaker) tot eene met hare belangrijk heid overeenstemmende proportie is terug gebracht". Maartot de Maatschappij' „Arti et Amicitia" behoort zoo goed als geen enkele schilder, die zich rond Sluijters en de andere bovengenoemde schaart.En in de oogen van die maatschappij zou die „met haar be langrijkheid overeenstemmende proportie" wel eens uiterst miniem kunnen zijn. Schilders moeten nu eenmaal ook leven en onder artiste'n dekt het woord' collega wel eens iets anders dan 'broederlijke gevoelens. Maar enfin: honit soit qui mal y pense, en in elk geval zit er in deze motie toch ook (ongunstige) wijziging der eoonoomisohe ver- een inderdaad gerechtvaardigd' protest! Pinksterbloemen. Kampeeren. Een rondtrekkende kiezen trekker. De loonsverlaging. De collectie-Boender maker.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1924 | | pagina 19