HELDEISCHE COURANT
Vierde Blad.
GEMENGD NIEUWS
AMSTERDAMSCHE BRIEVEN.
VAN ZATERDAG 14 JUNI 1924.
EEN JUBILEUM IN DE KRANK
ZINNIGENVERPLEGING.
Op 26 Juni a.s. zal het 75 jaar geleden
zijn, dat in het geneeskundig gesticht voor
krankzinnigen „Meerenberg" de eerste pa
tiënten werden opgenomen, Dit gesticht, ge
legen te Bloemendaal, nabij' de halte Sant
poort, werd door de provincie indertijd zelve
opgericht, is voor eenige jaren omgedoopt
tot Provinciaal Ziekenhuis en is tot nu toe
de grootste inrichting op clit gebied in ons
land.
Dit jubileum is echter ook hierom van be-
teekenis, omdat Noordholland tot nu toe de
eenige provincie was, die haar taak in artikel
11 der Krankzinnigenwet zoo opvatte, dat zij
zelve tot den bouw en exploitatie van ge
stichten over moet gaan. Dit artikel legt n.1.
de zorg voor plaatsruimte op de Gewesten,
terwijl de Gemeenten, eventueel het Rijk, de
financieele verplichtingen voor de armlastige
patiënten dragen.
Meerenberg was na de Wet van 29 Mei
1841 S. 20 een der eerste nieuwe inrichtin
gen en wij zeggen niet te veel, dat het ook
steeds een der beste was. Haar naam is niet
alleen in het buitenland, doch ook buiten
onze grenzen gunstig bekend.
Niet alleen is het een goede verpleegin
richting, doch ook als wetenschappelijk cen
trum heeft het gesticht een goede klank. Een
en ander, omdat de provincie in staat was de
outillage altijd' op onbekrompen wjjze te ver
beteren en te vervolmaken.
De opleiding van het verplegend personeel
in het gesticht zelve werd in 1892 in Meeren
berg. het eerst ingevoerd.
De z.g.n. vrije verpleging, de badbehande-
ling, etc., om aan de inrichtingen elk karakter
van gevangenis' of bewaarplaats te ontnemen
en dwangmiddelen tot het uiterste te beper
ken, voor dit alles kan Meerenberg de baan
breker worden genoemd.
En zij ,die zoo over de dure provinciale
ziekenhuizen praten, mogen wel bedenken,
van welken enormen invloed' deze stichtingen
zijn geweest op de geheele krankzinnigenver
pleging hier te lande.
De provincie heeft dan ook in 1908 een
nieuw gesticht „Duinenbosch" te Castricum
geopend en ging in 1922 over tot overname
van het Rijksgesticht te Medemblik, zoodat
binnen de provinoie thans plaats is voor
ongeveer 2300 patiënten.
Dit is nog niet het volle aantal, dat in
Noordholland gestichtsverpleging behoeft. In
totaal is dit wel 3700, zoodat nog een veer
tienhonderd van deze ongelukkigen in par
ticuliere gestichten buiten Noordholland1 ver
pleegd worden. Voorzoover er behoefte aan
religieuse verpleging Is, kan het moeilijk
anders (in het „Apeldoornsche Bosch" voor
Israëlieten, in de Christelijke en in de Ka
tholieke gestichten zijn nog een groot aantal
lijders ondergebracht), doch ook in neutrale
inrichtingen worden er nog wel eenige hon
derden verpleegd, zooals in het „Oude en
Nieuwe Gasthuis" te Zutfen, „Groot Graf-
fel" te Warnsveid bij Zutfen en de „Utrecht-
sche gestichten".
Ook in de Belgische kolonie voor gezins
verpleging te Gheet zijn een belangrijk aantal
Hoïïandsdhe krankzinnigen opgenomen.
De kosten der krankzinnigenverpleging
zijn èn voor de Noordhollandsche gemeenten
èn voor de provincie zeer groot en uitermate
bezwarend en het Rijk, dat nooit zijn sub
sidie in de verpleging heeft verhoogd en
nooit meer dan 40 per jaar en per patiënt
gaf, trots de prijzen wel vijfmaal hooger zijn
dan vroeger, heeft zelfs deze kleinigheid nog
ingetrokken en op de gemeenten gelegd.
Wie nu zonder meer beweert, de provin
ciale gestichten zijn duur, dus liefst geen
inrichtingen van dien aard, maakt zich er wel
zeer gemakkelijk af.
De gestichten zijn er, ze zijn goed en de
vraag is alleen, of zij: duurder zijn dan noo-
digis.
Hiertoe is het niet voldoende, de rekening
van deze ziekenhuizen naast die van een par
ticuliere inrichting te leggen; doch men dient
zich allereerst qf te vragen, waarin de meer-
dere kosten worden veroorzaakt en Welke
elementen, die het eene type wel, het andere
niet heeft, daarop van invloed' zijn.
Het is genoegzaam bekend, dat de provin
ciale ziekenhuizen de ©enige zijn, waarin het
personeel de 45-urige werkweek heeft.
Als regel bestaat die In particuliere ge
stichten in een 60-urige en langer.
Het door de Staten in 1920 aangenomen
en door de Kroon goedgekeurde, salarisregle-
ment heeft het personeel in een uitzonde
ringstoestand1 geplaatst, daar nergens aan de
laagste categorieën zulke hooge salarissen
worden betaald.
De Staten alleen kunnen deze twee ele
menten weder op een normaal niveau bron
gen en pas, wanneer daarna vergelijking
mogelijk Is, mag gevraagd', of de duurdere
exploitatie niet ruimschoots wordt opgewo-
gen döor de betere verpleging der patiënten.
Wij zullen een eenvoudig voorbeeld met
globale cijfers geven, omdat het doei van deze
artikelen niet is over de kosten van provin
ciale ziekenhuizen te spreken, maar over de
inrichting, die eerstdaags jubileert. Men be-
schouwe dit dus als een inleiding.
De kostprijs der verpleging in Santpoort
verschilt met die in een neutrale particulier^
inrichting ongeveer 500 per patiënt en per
jaar. Met religieuse gestichten is vergelijking
natuurlijk onmogelijk, omdat deze een groot
deel van het personeel ongeveer gratis
hebben.
Bij' een aantal van 1200 patiënten is dat
provinciale ziekenhuis dus volgens de critici
6 ton te duur. De bijdrage der provincie in
het tekort op de exploitatie was voor 1923
vtjjf ton. Een kostprijs van 1000 in 1923 is
dus nog te hoog gerekend.
Thans zullen wij echter nagaan, welke
sommen de provincie meer uitgeeft dan par-*
ticu lieren door verbeterde arbeidsvoor
waarden.
We beginnen met bijna 360.000 aan kos
ten voor pensionneering. Dit is dus 300
per patiënt. Stel, dat dit met de helft toe kon,
dan is dit nog 160, een bedrag, dat particu
liere inrichtingen zeker niet opbrengen.
Aan salaris werd in 1923 uitgegeven rond
één millioen gulden. Met 20 verlaging zijn
we nog niet aan de ioonen, die in particuliere
gestichten worden bepaald; doch het zou 2
ton besparing geven, of ook 150 per patiën^.
Maar de hesparing zou nog grooter wor-
djen, zjj het niet direct, door verlenging van
den arbeidsdag, b.v. van 8 op 10 uur, waar
door een vijfde gedeelte van het .personeel
gemist kon worden. Bij het tegenwoordige
salaris zou dit dus ook twee ton kunnen op
brengen op den duur, of weer 150 per
patiënt.
Ruw gerekend is bet verschil in kostprijs
dus reeds'gevonden in de hoogere lasten aan
personeel.
Men begrijpe dus goed, we bepleiten hier
niet, dat men daartoe tot dien omvang moet
overgaan, maar schetsen alleen, waar de hoo
gere kostprijs door veroorzaakt wordt. Want
indien men, dit uitschakelende, even duur
zou zijn als een neutrale particuliere inrich
ting en men ziet dan nog de groote verschil
len in verpleging, behandeling en inrichting,
die dus feitelijk zonder extra kosten worden
verkregen, dan mag dit ongetwijfeld voor een
deel op rekening van het personeel worden
gesteld, iets dat men hij slechte arbeidsvoor
waarden niet zou bereiken of zou hebben
bereikt.
Ieder dënke zich maar eens in den. toe
stand van iemand1, die een zijner bloedver
wanten in een gesticht heeft moeten achter
laten. Zou ieder niet de beste verpleging ver
langen, die te verkrijgen ware? Dit beden
kende moet dus niet alleen worden gekeken
naar wat het kost, maar ook, wat wij Noord-
hoilanders voor het geld hebben, dan zal men
de ongetwijfeld hooge kosten der krankzin
nigenverpleging wat billijker loeren beoor-
deelen.
Trouwens het is den Staten (zeker niet te
vroeg) niet ontgaan, dat het veel geld kost en
een in de jongste Winterritting gewenschte
bezuinigingsoommissie is reeds maanden
bezig, zich in de oorzaken daarvan te ver
diepen.
Lang daarvoor waren de besturen der ge
stichten eveneens bezig om alle pogingen
aan te wenden, de kosten tot een redelijk
peil te brengen. Wat op het gebied van
reorganisatie en personeelsinkrimping was
te doen, is vrijwel geschied en indien de Pen
sioenwet 1922 niet zulke ontzaglijke lasten
had opgelegd, zou de exploitatierekening
zeker 3 ton lager zijn.
En tenslotte vergete men niet, dat de Zie
kenhuizen der provincie evenals wij allen
den -tijd' hebben meegemaakt, toen er niet op
geld werd gekeken. Rekeningen-en begroo
tingen met bijna een millioen tekort gingen
in de Staten in de jaren 1920/22 zonder één
kik onder den hamer door.
Men legt uit de Staten zelve den Zieken
huizen lasten op, die zij hebben te accep-
teeren. De 8 urendag werd in 1919 feitelijk
zonder behoorlijk onderzoek ingevoerd en
men had' het in de provinciale gestichten
maar te aanvaarden.
Juist daarom dienen wij ook hier wat ge
duld' te hebben. Een hollend paard' komt niet
plotseling tot stilstand. Dat er met energie
en beleid aan redelijke bezuinigingsmaatre
gelen wordt gewerkt, staat evenwel vast.
Maar daarbij wordt getracht, om, voorzoover
de arbeidsvoorwaarden niet kunnen worden
overgeslagen, die veranderingen zoo weinig
mogelijk te doen drukken op het oudere en
gehuwde "personeel, terwijl óók steeds in het
oog moet worden gehouden, dat de verple
ging, waaraan we In Noordholland1 een goe
den naam ontleenen, niet wordt geschaad.
Een volgend' keer over Meerenberg zelve.
M.
De strijd tegen de beroovingen.
Donderdagavond is de Amsterdaimsohe
politie begonnen met krasse maatregelen
tegen de in aantal sterk toenemende be
roovingen. Te zes uur werden voor 14
roofholen politieposten geplaatst. Dat ge
schiedde in de Nieuwe Nieuwstraat, op
den Zeedijk, in de Warmoesstraat, op de
O. Z. Achterburgwal en de Kuipersgradht,
in de St. Olofs-, Suikerbakkers- en Kors-
jespoortstegen, op de Gelderscbekade en
in do Engekapelsteeg. De politie-agenten,
die met revolvers gewapend hun posten
betrokken, hadden opdracht de rnen-
schen, die do verdachte buizen' wilden
binnengaan, voor de bun daar dreigende
gevaren1 te waarschuwen.
Zooals ew reeds zeiden, werd daarmee
te zes uur begonnen, doch een half uur
vroeger werd aangifte gedaan van 'een be-
rooving in bet perceel Warmoesstraat D.
Het ligt in de bedoeling den strijd
;egen de roofholen zoo krachtig mogelijk
:e foeginn&i.
Zijn vader en moeder vergiftigd.
Den SOsteni Mei kwamen de heer en
mevrouw James (Roe King te Edinburg
uit den Schouwburg thuis en gebruikten
toen nog een boterhammetje met kaas en
een kop koffie. Beiden werden 's nachts
ernstig ongesteld. De man bracht er het
leven van af, maar da vrouw stierf
's nachts om twee uur.
Thtfns is hun zoon, een jongen' van
twee-en-twinitig jaar, In hechtenis geno
men, omdat hij; verdacht wordt zijn ouders
vergeven te hebben.
De heer King is vice-moderator van de
Hooge Konstabels van Edinburg (een
oude en zeer exclusieve corporatie die bij
plechtige gelegenheden gemeentelijke
funetes uitoefent) eni een gezien accoun
tant.
Een brutale aanranding.
Dinsdagavond, toen te Parijs een twee-
en-twintigjarig meisje, dat de laatste me
tro had gemist, een taxi aanriep om zich
naar huis te laten brengen, «piong een
man bij het wegrijden in de auto. Het
meisje tikte met alle macht tegen de rui-
len om den chauffeur te waarschuwen,
die echter doorreed. Bij de woning van
het meisje hield de taxi stil. Het meisje
vluchtte haar huis binnen en bemerkte
dat haar taschje met 180 frs. was geroofd.
De dief en zijn medeplichtige chauffeur
waren verdwenen.
Malversaties bf} den bouw van het
academisch ziekenhuis te Lelden.
Onder groote belangstelling zijn Don
derdag voor de rechtbank te VO-raven-
bagö behandeld' 8 zaken, welke in verband
staan met de malversaties, die gepleegd
zijn bij den bouw van het academisch zie
kenhuis te Leiden. Achtereenvolgens
moesten terecht staan D. H. E., J. M. dö
G.j gedetineerd, en O. G., gedetineerd, alle
drie beschuldigd van verduistering.
Aan D. H. E., 47 jaar, bouwkundige te
Leiden, is ten laste gelegd, dlat bij; in den
loop van 1017, terwijl hij in dienst was van
het Rijk, als opzichter bij' den bouw van
het academisch ziekenhuis, hopt heeft ver
duisterd, subs. dat hij door misbruik van
gezag heeft uitgelokt, diat een arbeider
hout heeft weggenomen; meer subs. dat
hij eenige van misdrijf afkomstige meu
belen ten geschenke heeft aangenomen.
Ten slotte was hem nog ten laste gelegd,
dat hij- van een aannemer, die zand en
grind leverde voor het bouwwerk, een be
drag van 600, althans verschillende gel
delijke bedragen en voorts vleesch en
groenten, hefcft aangenomen, wetende, dat
deze geschenken gedaan werden om hem
te bewegen, in strijd met zijn plicht min
der nauwkeurig te zijn in zijn toezicht op
de leveranties.
Bekl. gaf toe aan oen arbeider opdracht
te hebben gegeven, voor hem een ledi
kant, een tafel en een nachtkastje te ma
ken, wetend, dat dit in 's Rijks tijd en van
's rijks hout zou geschieden. Hij; had hier
voor aan de G. toestemming gevraagd.
Bekl. komt terug op een vroegere verkla
ring, door hem afgelegd; waarin hij; had
toegegeven, dat hij van den aannemer van
Tienhoven geschenken had ontvangen
met de bedoeling daarvoor dingen te doen,
in strijd met zijn plicht Deze verklaring
was hem destijds min of meer afgedwon
gen, naar hij thans zegt. Een1 van die ver
dedigers, mx. Tid'eman uit Haarlem, krijgt
het eenige malen met den president der
rechtbank aan den stok.
Vrijdag stond terecht een aannemer en
expediteur te Ledden, gedetineerd, ter
zake van:
ten eerste dat hij te Leiden op verschil
lende tijdstippen in de jaren 1917, 1918,
1919,1920 telkens opzettelijk aan het Rijk
toebehoorende scheepsladingen zand zich
heeft toegeëigend;
ten tweede dat hij te Leiden onder voren
gemelde omstandigheden, en in die hoe
danigheid steenen toebehoorende aan den
Staat heeft weggenomen;
ten derde, dat hij te Leidien in 1922 met
het oogmerk van wederrechtelijke toe-
eigening door onder zijn bevelen staande
arbeiders een hoeveelheid steigerdleelen
toebehoorende aan den Staat, heeft doen
wegnemen;
ten vierde, dat hij te Leiden in 1918 met
het oogmerk van wederrechtelijke toeëige-
ning door een onder zijn bevelen staan-
den arbeider heeft doen wegnemen een
hoeveelheid verf, toebehoorende aan den
Staat.
Bekl. verklaarde te hebben gehandeld
in opdracht van anderen
De eerste getuige, de gedetineerde aan
nemer, bij wlen bekL had gewerkt, ont
kende ooit aan den bekL opdracht oL-joe-
stemming gegeven te hebben om zand' of
steenen naar 'n andere plaats te brengen
dan op het terrein van den bouw.
Later erkende deze getuige belang bij
deze ontvreemding te hebben gehad.
De derde beklaagde, die gisteren terecht
stond is in vrijheid gesteld.
Uitspraak 26 Juni a.a.
inbraak kantoor agentschap NederL
Bank te Kampen.
Donderdag hebben voor de rechtbank
te Zwolle terechtgestaan B. H. W., 88
jaar, koopman te Amsterdam, G. P., zich
noemende M. M., 82 jaar, monteur te
Amsterdam en H. B„ 88 jaar, koopman te
Kampen; thans alle drie In voorloopige
hechtenis in het huis van bewaring te
Zwolle, aan wie is ten laste gelegd, dat zij
in den nacht van Zondag 25 op Maandag
26 November te Kampen te zamen en in
vereeniging diefstal hebben gepleegd in
het kantoor van de Nederlandsche Bank,
dat zij hebben weggenomen een hoeveel
heid papiergeld, bankbiljetten en zilver-
bons tot een bedrag van 74,000, en een
linnen zak inet 500 daarin geborgen zil
veren guldens, na zich toegang tot dat
kantoor te hebben verschaft door een
buitendeur van het perceel met göweld
open te breken.
Niet minder dan 45 getuigen waren
door het Openbaar Ministerie gedag
vaard; door beklaagden zelf 9 getuigen
décharge.
In beslag zijn genomen (sigaretten
eindjes, merk Turmac, een binnenband
van een' auto, de auto van M., geld, drie
gouden ringen, een gouden beursje, een
gouden horloge, ten huize van B. eni W.
0 biljetten van 10 en andere geldswaar
den. W. heeft aan de politie verklaard^
dat hij' met zijn auto alleen des Zondags
naar Duitschland was geweest en 's Maan
dags was teruggekomen vla Zutphen en
Amersfoort. Hij ontkent pertinent. M.
ontkent eveneens. Hij zegt thuis geslapen
te hebben dien nacht Ook H. ontkent
De heer W. van der Drift, inspecteur
van politie te Kampen, heeft op 26 No
vember een onderzoek ingesteld. Hij vond
den hoofdagent Visser bij het correspon
dentschap. De deur was geforceerd, het
slot hing er bij; het was een zeer primitlof
slot Papieren lagen overhoop, eeni boek
was uitgescheurd. De brandkast stond
aan. Verschillende personen hebben 's
nachts een auto zien staan bij de Jules
van Haaseitweg en bij het Bpeykerboors-
wegje. De eerste weg is 4 KJd. van Kam
pen het laatste nog l1/, K.M. verder. Op
beide plaatsen heeft getuige een onder
zoek ingesteld. Men kon zien, waar de
auto aan den kant van den Weg had ge
staan, en op verschillende plaatsen vond
rnien sigaretteneindjes, merk Turmac.
Toen hij B. fouilleerde, had deze een
cigarettendoosje imet 10 stuks van het
zelfde merk bij1 zich.
Verschillende andere getuigen ver
klaren eveneens een auto te hebben ge
zien of geboord.
De officier van justitie eischte tegen
alle drie beklaagden vijf jaar gevangenis
straf. De beide verdedigers vroegen voor
de drie beklaagden vrijspraak en onmid
dellijke invrij'heidsstelling, wat door de
rechtbank, zonder in de raadkamer te
gaan, onmiddellijk werd afgewezen.
Autobus omgeslagen.
Donderdagmorgen is bij het spoorweg
station te Lichtenvoorde een autobus van
de Geldersche Westfaalsche Stoomtram
bij het te scherp nemen van een bocht
omgeslagen. De chauffeur had in strijd
met zijn instructies 34 passagiers in
plaats van het maximum van 16 vervoerd;
eenige reizigers hadden 'boven op de bus
plaats genomen. Eenige ruiteh werden
vernield, waardoor een meisje lichte ver
wondingen opliep. Overigens kwamen
allen met den schrik vrij.
Draadlooze telegrafie.
Een groot draadloos telegrafisch station
is te Bammako, aan den Niger, geopend,
dlat Fransch West-Afrika in rechtstreek-
sche gemeenschap brengt met Frankrijk.
Dit is eon van de vier groote stations
in de Fransche koloniën ontworpen, de
anderen komen te Brazzaville aan den
Stanley Pool en te Antananarivo (Mada
gaskar) dlat te Saigon is reeds gereed en
in exploitatie.
De tradilioneele uittocht der Pinksterblom-
inen, destijds zoo sappig door Justus van
Maurik in een zijner Amsterdamsche schet
sen beschreven, had ook dit keer weer in
uitgebreide mate plaats. Het zijn nu niet als
in Van Maurik's dagen, voornamelijk de Jan
Pleiziers met den oubolligen hoogbehoeden
koetsier op den bok, die fuivende opgedofte
8 tellen Jordaners en andere volksbuurters,
benevens hun omslachtig verpakte aanzien
lijke boeveelheid spijzen en vooral dranken
naar buiten dragen, het zijn thans in
hoofdzaak de motoren-met-zijspan, de voor
de gelegenheid tijdelijk tot personen-vervoer
omgevormde vracht-auto's en voor alles: de
fietsen, die deze taak vervullen. In de plaats
van de manden, kisten en doozen met etens
waren en flesschen, kwamen de kleine boter
ham-trommeltjes, de veldflesch en de spor
tieve „rugzak". Ja, sportiever wordt de massa
zeker en 't was b.v. eigenaardig te bemerken
in hoe grooton getale den Zaterdag vóór Pink
steren op verschillende punten der stadi de
clubjes kamp-beluste fietsters en fietsers
aantraden om den tocht te beginnen allen
droegen het compacte kampeer-materiaal op
het rijwiel mee. Trouwens reeds den vorigen
avond al had hij, die het nog niet wist, een
doorslaand bewijs gekregen van den opge-
wekten sportieven zin van den modernen
Amsterdammer. Dien avond toch werd vlak
na den sluitings-tijd der winkels door de
goede zorgen van de „draadlooze" en van de
Cetem, die voor verdere plaatselijke distri
butie van het nieuws per telefoon zorgde, den
uitslag van den Olymp. NederlandUru
guay wedstrijd' bekend. En de meeste winke
liers, die telefonisch op de hoogte waren ge
bracht, bleken toch niet zoo angstvallig slui-
tings-gezind of zij vonden nog tijd het groote
sportieve nieuws eigenhandig voor hun ra
men aan te plakken. Voor die aangeplakte
berichten verzamelden zich weldra overal in
de stad groepjes enthousiasten, die het resul
taat ijverig bespraken.En telkens schoot
er een weg, zijn buurt in, waar hij door de
open geworpen ramen der hunkerende wach
tenden het „feit van den dag" naar binnen
schreeuwde.
Zaterdag dan zag men den uittocht en den
len Pinksterdag verrezen aan Zandvoort's
strand, op de Gooische hei en in de con-
toreien van de Loosdrecbtsche plassen al-
lentwege de tentjes en de kampen van de
hoofdstedelijke Pinkster-nomaden. Onge
stoord was de vreugde niet: regen en wind
werkten tegen en in Zandvoort zorgden de
autoriteiten er door middel van een aange
kondigde kampeer-belasting voor, dat gezegde
nomaden niet al te zeer uit het dagelijksche
doen van deze tijden raakten. Onder deze
strand-kampeerders circuleerde n.1. een pro
test-adres tegen; dezen aanslag op de beur
zen enbelfeort het teekenen van der
gelijke adressen loms niet tot de dagelijksche
bezigheden van het huidig menschdom? Vele
nieuwigheden, anders dan die van de elk jaar
weer nieuwe en verjongde natuur troffen
onze tweedaagsche vacantiegangers niet aan.
In Muiderberg was er als van ouds de „echo"
(reeds door Hooft in zijn Gerard van Veizen
ten tooneele gevoerd), in Valkenveen was
er, als vanouds het pannenkoekenhuis,
in het Gooische Laren was er de nu ook
langzamerhand! al weer traditioneel e zomer-
ten toonstelling van schilderijen bij „Ham-
dorff'. 't Eenigste nieuwe was hier, dat bet
door den beeldhouwer Hoppe vervaardigde
en aan de Gemeente aangeboden borstbeeld
van dezen Larenschen „Koning" thans op
het voorplein van het expositiezaaltje prijkt.
Zij echter, die den kant van de Vecht uit
togen, hebben daarentegen een echte, hyper
moderne nieuwigheid' kunnen bewonderen:
een volgens de allerlaatste gegevens der mo
derne tandtechnlek ingerichte, in een woonr
schuit rondtrekkende dentist....
iOp en neer de Vecht vaart deze moderne
folterkamer en doet de diverse plaatsjes langs
den oever op vaste dagen van de week aan,
plaatsjes, die als vaste standplaats geen be
staan voor een tandarts zouden opleveren.
't Is waarlijk een vondst, waarmee men
den origineelen ondernemer, die op deze
wijze het oude beroep van den rondtrekken-
den kiezentrekker in nieuw gewaad deed op
staan, geluk mag wenschenl
Ternauwernood waren de Pinksterblom
men in het begin van deze week terug in de
stad; of het opstellen en teekenen van pro
test-nota's en manifesten, waar zelfs aan het
zeestrand nog een staartje van merkbaar was,
ving met nieuwen moed aan. Zoo stuurde de
Centrale Ambtenaarsbond' een manifest
tegen de voorgenomen verlaging der Ge-
meente-loonen in zee, dat in lang niet mal-
sche termen de houding van ons Gemeente
bestuur in dezen te lijf gaat en waarin de
ambtenaren worden aangespoord „het ge
vraagde offer niet te brengen". „Het is
niet, waar", zegt dit manifest, „dat de wijzi
ging der economische verhoudingen tot deze
loonsverlaging dwingt". En het valt dan ver
der B. en W. aan, die zich achter die h. L
houdingen, verschuilen. „Want als er iets
op dit oogenblik tot verheugenis stemt", heet
het, „dan is het juist het feit, dat allerwege
herleving en opbloei valt waar te nemen. Dat
bewijst de enorme vermindering der werk
loosheid en de groote daling van het bedrag
der uitkeeringen van Burgerlijk Armbestuur
en Crisis-Commissie, die tonnen gouds be
spaart, dat toont aan de snelle en groote toe
neming van handel 'en scheepvaart, van het
verkeer te land en te water.
Nu is zeker het optimistische van dezen
kijk op de toestanden, terwille van het mani-.
festeerend doel, hierin dik opgeblazen en kan
men b.v. die snelheid en die grootte van de
toeneming van handel en scheepvaart ernstig
betwijfelen, een zekere opleving is er en
dat is verheugend.
Door het overzicht der arbeidsmarkt in het
eerste kwartaal van, 1924, gepubliceerd' door
het Centraal Bureau voor de Statistiek, kwam
o. a. vast te staan, dat de werkloosheid aan
het verminderen is. Het duidelijkst vermin
derde zij in de metaalindustrie, de schoeners
industrie en' de leerlooierijen, terwijl ook in
de bouwvakken verbetering te oonstateeren
viel. Barometer van de arbeidsmarkt is in
de hoofdstad in zekeren zin altijd t diamant
vak, en ook deze barometer staat niet
meer heelemaal op „ongunstig". In dit kwar
taal waren er gemiddeld' per week 6147 wer
kende aangeslotenen tegen 4585 in het vorig
kwartaal en 4217 in het eerste kwartaal van
1923.
ÏVan de overige verzonden adressen, enz.
kan dan nog vermeld worden dat, verzonden
door den R.-K. Bond van Handels-, Kantoor-
en Winkelbedienden c.s. aan den Minister
van Arbeid. Het gaat hier om de toepassing
van de volgens de aangenomen motie-Scha
per in te voeren arbeidswet voor kantoren!
en winkels. Het voorhanden personeel der
arbeids-inspectie zal n.1. niet groot genoeg
blijken om de naleving der wet naar behoo-
ren te kunnen controleeren en daarom zou
den adressanten wenschen, dat een gedeelte
dier oontroleerende taak werd overgedragen
aan de vakorganisaties. De Minister heeft
hierop geantwoord, dat hij voor zulk een re
geling geen medewerking van zijn ambtge
noot, den Minister van Justitie, zou kunnen
krijgen, maar dat hij wel bereid was te over
wegen aan andere personen dan welke thans
in de wet genoemd worden, controleerende
bevoegdheden te verieenen.
Nog een protest-bewegrngl Ditmaal wel
minder zich bewegend op het terrein der
arbeids-verhoudingen dan wel op dat der
kunst. Ai valt nilet te ontkennen, dat in dit
protest toch ook het verband tusschen kunst
en kunstenaars-portemonnaie liohtelijk om
den hoek komt gluren!
Wat is 't geval? In het Stedelijk Mu
seum bevindt zich de eenige jaren geleden
in bruikleen afgestane ooliectie-Boenderma-
ker, waarover ik U een vorig maal ook al
eens schreef. Deze collectie nu bevat uitslui
tend „modern" werk en dan nog wel alleen
van hen, die zich rond Jan Sluijters en de
„Bergensche" schilders: Oolnot, Gestel en de
beide Wiegmans schaarden. In plaats van de
kern dezer uitgebreide collectie een plaats
in ons Stedelijk Museum in te ruimen, werd
haar vrijwel in haar geheel een groot stuk
der zalen afgestaan. En dat terwijl andere
bruikleen-aanbiedingen, zooals in het geval
van de colieotie-Beffie en ln die van de col-
lectie-Conrad Klckert, en bloc werden afge
slagen.
Daarbij komt nog, dat de beer Boender
maker zijn collectie steeds aanvult en voor
zijn nieuwe aanwinsten ook steeds weer
plaats gemaakt wordt. Het valt niet te ont
kennen, dat door een en ander een ongerecht
vaardigd groot accent gelegd wordt op een
bepaalde groep van kunstenaars, hoe be
langrijk zij dan ook op zichzelf mogen zijn.
Een neutrale instelling als ons Gemeentelijk
Museum deed beter inplaats van zulk een
accent te dulden, met het aanvaarden van
bescheiden kem-oollectiën van verschillende
groepen. Een dergelijke gerechtvaardigde
kritiek op de gestie van ons Museum-beheer
heeft de Maatschappij „Arti et Amicitia" o. a.
waarschijnlijk met haar dezer dagen gepu
bliceerde „protest-motie" willen geven. Zij
spreekt In die motie o. m. uit, dat zij „het
betreurt, dat niet- eene zoodanige schifting
heeft plaats gehad, dat deze verzameling (van
Boendermaker) tot eene met hare belangrijk
heid overeenstemmende proportie is terug
gebracht".
Maartot de Maatschappij' „Arti et
Amicitia" behoort zoo goed als geen enkele
schilder, die zich rond Sluijters en de andere
bovengenoemde schaart.En in de oogen
van die maatschappij zou die „met haar be
langrijkheid overeenstemmende proportie"
wel eens uiterst miniem kunnen zijn.
Schilders moeten nu eenmaal ook leven en
onder artiste'n dekt het woord' collega wel
eens iets anders dan 'broederlijke gevoelens.
Maar enfin: honit soit qui mal y pense,
en in elk geval zit er in deze motie toch ook
(ongunstige) wijziging der eoonoomisohe ver- een inderdaad gerechtvaardigd' protest!
Pinksterbloemen. Kampeeren. Een rondtrekkende kiezen
trekker. De loonsverlaging. De collectie-Boender maker.