Populair Bijvoegsel van de
HELDERSCHE COURANT,
OUD-HOLLANDSCHE GEESTIGHEID.
wan ZATERDAG 2 MEI 1925
Nr. 173 (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN)
UITDEOUDEDOOS.
P u n «li Sneldichten uit d
e 17e Eeuw.
Schetsen uit IJmulden,
CAREL J. BRENSA.
DE HARINGTREKKERS V.
'4 Juffertje
Door CAREL J. BRENSA.
nam
Geen soldaat.
'n glas en zei:
Prins Maurits
Prosit Soldaat 1
Juist tot 'n hopman, die dien eernaam
nam voor smaad.
Die zei terwijl hfl dacht dat men
zijn roem verkleinen HeerI Ik ben
geen soldaat, maar een van uw kap'teinenl
k Versprak me zei de Vorst
k heb u niet goed gekend. Prosit, dan
Kapitein... die geen soldaat en bent.
Geen maag.....
'k Was laatst met Maarten in den Haag
Die zei HJj had daar vrind nog maag...
Van 't eerste is me ook daar niet veel
Maar toen k met hem kwam in 't gelag
Toen dacht ikHeelt dien bloed geen
[maag waar mag
Hjj al die spijs en drank dan steken
De care oorzaak.l)
Men vroeg wat d'oorzaak van Old-
Barneveld z'n dood was.
Niets anders zei er een dan dat
hij wat te groot was.
En 't daarom noodig was, dat hij wat
[werd... gekort-
Zoo 't zeggen waarheid wasDan kwam
[die raad van „Dordt".
Oldebarneveld werd onthoofd.
Openhartigheid.
k Hou van die „maren" niet zegt
[Juffrouw van der Stroom,
k Smoor nooit iets op de tong op
rechtheid voedt geen schroom.
Slecht uitgedrukt
De kapitein rijdt te paard voor den
troep. Plotseling wordt zijn paard schich
tig en onrustig. Hij draait en slaat
achteruit. Er heeft zich 'n groote bij
aan hem vast gezogen.
Wat scheelt die knol roept de
kapitein uit.
Kapitein, er zit 'n groot beest op...
antwoordt oorrect de luitenant.
Dus geeft zij 't harte lucht op thee's
[en middagmalen,
Door ieder uit het dorp er lustig door
[te halen.
De reden.
Zeg, waarom zwerft die hond eens
[liefling van zijn heer?
Die hond is oud en kaal en doet
[geen kunstjes meer.
Twistgesprek tusschen de
Eau de Cologne en de ut.
De Efen de Cologne:
Ik riep O l zoo fljn en zoo frisch I
'k Weet aiets dat zoo kostelijk is,
Dan mij op Foulard of op kleedje gegoten
Of op het gelaat of op voorhoofd gespoten.
De Ül:
Ik ben maar eenvoudig 'n... Ui,
En geef van jouw frischheid de brui!
Och mocht ik voor velen onaange
naam rieken,
Ik ben da's wat anders zeer
[heilzaam voor zieken!
De Eau de Colonne:
Mij noodt men bij ieder te gast,
Maar gij zijt de menschen tot last 1
Want durft ge al eens in gezelschap
[verschijnen,
Dan moet ik u dra door mijn geest
[doen verdwijnen 1
De Üi:
Ik ben voor geen duivel bevreesd
Noch voor jouw kunstmatigen goo^I
Want is hij vervlogen dan blijfTk
[nog kruilg!
Wat wezenlijk geest is is wezenlijk
[uiig!
Veelbelovend!
Vader, wat is toch eigenlijk 'n satire?
'n Satire, dat is iets dat 'n bijtend
karakter heeft. Iets dat bijt.
Als er 'n uur later prettige stemming
heerscht aan de visite-tafel, zegt de vader
Toe jongen zit toch 's 'n oogen
blik stil.
Vader antwoordt de zoon... Ik
geloof... dat ik 'n satire heb
DOOK DEN KIJKER
Bal gebouw JDe Cycloop".
HL
.Betel
Met geen mogelijkheid zou ik kunnen
zeggen of het taaltechnisch, of naar de
etechen van den Burgerlijken stand zou
moeten zijn b.v.: Bete of Bete of
Beda of Beteah of Betej of nog
anders.
Het doet er niet toe- Voor ons, bezoe
kers, habitué's en oud-gasten van de „Cy
cloop" is het eenvoudig: Bete!
Zonder meer. Als je Bete zegt, dan ver
staat niemand je verkeerd. We zeggen het
zooals het ons volgens de regelen der
fometiek geleerd is. Iedereen ^preekt van
Rete". Dus wij ook.
Wie of wat ia „Bete"1?
Als u zou rneenen, flat het misschien
een aardig meisje is in het buffet of in
vestiaire, van de „Cycloop", dan hebt u 't
tii j« Want er is maar 'heel zelden een
meisje In het buffet van de „Cycloop"
en ala ze er is, dan heet ze heel anders.
Ook Is Bete niet het aardige nichtje
van den eigenaar of de lieve verloofde
van een van de zonen of 'n kennisgo of n
juffrouw, die er vaak komt dansen of
welke andere juffrouw dan ook.
Want deze Bets Is heelemaal geen juf
frouw. Het is een rasechte meneer. Boven
dien *11 echte „Meneer"!
Bete dat is een hoogst moderne jonge
man, slank en gedistingeerd, clean shaven
en hoffelijk. Hij draagt donkerbruine ha
ren, *n lieotje lang achterover en met die
mooie lange golf erin, waarmee zulke kun
stenaars door den hemel altijd gezien
worden en waarvan de meisjee zooveel
houden. Hij draagt (natuurlek) ook n
grooten bril en (natuurlek) ook «n mo
derne tabakspijp met anderhalve ded-
netee steel sn (natuurlijk) ook zoo nu sn
door
dan *n moderne geruite sportpet.
Maar niettegenstaande dien pij|p en die
pet Is en blijft Bets 'n meneer. Als u en ik
(ik in ieder geval) ons petje opzetten, dan
zien we er altijd zoo'n beetje la-Ia uit
Bete niet
Op-en-top gentleman.
En open-top artist bovendien.
Bets, dat is een steunpilaar van de,,Oy-
doop". (Hij te de violist van „The famous
Jazzband-troupe". Hij is wat de Duitscher
noemt de Stehgeiger [(leider van een
strijkje) van het ensemble. Uit dien
hoofde is hij ook theoretisch g
sproken de muzikale aanvoerder van het
„Cycloop-strijkje".
Practlsoh gesproken is hij dat evenwel
niet, om de doodeenvoudige reden, dat het
Cycloop-ensemble geen aanvoerder noo
dig 'heeft. Dat is 'n ensemble tout oourt.
Die vier menschen verstaan elkaar, al
staan ze met de ruggen naar elkaar toe!
Vandaar dan ook dat het ensemble van
de Cycloop op 'n zeer bijzondere manier
uitmunt. Er wordt door deze heeren niet,
zooals overal elders, zoo nu en dan een
stukje dansmuziek gespeeld volgens t
recept "om 't uur 'n paplepel!"
Neen. Het Cycloop-strijkje maakt
muziek brengt atmosfeer in de zaal,
houdt er den moed gezellig in doet de
menschen zich op hun gemak voelen en
voor *n oogenblik niet aan de visch en de
zee en de haven of aan het werk denken.
Het doet 'n zonnetje van vroolijkheid
schijnen en verschaft zoodoende aan hon-
derde eenvoudige Umuidenaren een ge
zond en onschuldig genoegen.
Daarom ook heeft de „Cycloop" renom
mee is geliefd en gezocht. Niemand
geeft er zich wellicht rekenschap van dat
het vooral het strijkje is en de gezellige,
eerlijke, betrouwbare jonge kerels, die
daar in zitten, waardoor het in de boven
zaal van de „Cycloop" zoo aanlokkelijk is.
De meeste ondergaan het maar en denken
•r verder niet over na.
Maar 'n fait te het Zoo'n fiait, dat «c
OP TREK
Ai zijn ze wat laat in den tijd, ze komen
dan toch.
Jaar op jaar neuzen ze even om het
hoekje of de Zuiderzee nog niet gedempt is.
Die dat komen afneuzen, zijn de voortrek
kers, de padvinders.
Van het jaar hebben ze gemerkt, dat het
Amsteldiep was dichtgeplempt en dat er
dus geen kans was om daar doorheen naar
de Zuiderzee te trekken, doch ze hebben
gezocht langs de Wieringer kust en hebben
eindelijk, bij Den Oever, toch de poort nog
open gevonden en met een extra vaartje
want de stroom is daar ontzettend sterk ge
worden zijn ze door die openstaande
poort gesneld
N'en déplaise de ijveraars voor steunver-
leening aan de Zuiderzeevissch era, die door
de Zuiderzeedemping hun broodwinning zul
len gaan verliezen en daarvoor ook als een
argument, meen ik, gebruikten^ dat de dem
ping van het Amsteldiep eigenlijk al was
te beschouwen als een vischontvolking der
Zuiderzee, heeft de ansjovis zich koppig
getoond en ze hebben elkaar in het oor ge
fluisterd: zoolang er nog een gaatje open is,
zullen we ons snoepreisje blijven ma km.
naar de Zuiderzee.
b.v. ook in andere gelegenheden in en
rond LTmuiden en Vsteen kan worden'
gedanst
Maar deze gelegenheden sterven hun
eigen dood in den loop van het seizoen.
De trek gaat er af zoo definitief, dat
daarvoor niet eens *n verzoek om ophef
fing van de muziek- en dansvergunning
door den kerkeraad behoeft te worden
gedaan.
Ik bedoel hiermee dat In andere soort
gelijke gelegenheden nog maar alleen
wordt gedanst bij voorkomende feesten of
uitvoeringen dus z.g. in 'besloten club
bij wijze van bal na.
In de „Cycloop" is dat heel anders.
In de „Cycloop" wordt tegenwoordig
lederen avond dansmuziek gemaakt en "h
uurtje gedanst Er slaat geen dag over.
En er is geen inrichting in of rond
Umuiden en Velsen, die dat gedaan zou
krijgen. Na een week zou er geen sterve
ling meer komen om ik weet niet welke
reden. Maar ze zouden niet komen.
In de „Cycloop" daarentegen komen de
menschen lederen avond of om de twee
avonden terug. Ze zijn hun uurtje muziek
hooren trouw geworden. Ze zouden er niet
meer buiten kunnen. Ze vinden allemaal
het strand en de haven en de zee en de
vteohhal machtig aardig.als er wat te
verdienen is.
En ze blijven er in de hoop er wat
te verdienen.
Maar als de „Cycloop" er niet was, dan
geloof ik stellig, dat er tientallen jonge
kerels en tientallen jonge melden een
hartgrondigen hekel aan IJmulden zou
den krijgen en de plaats stuk voor stuk
verlaten- zouden en werk zoeken in andere
steden. In Amsterdam of waar dan ook.
Zelfs al was er dan evengoed wat in
IJmulden te verdienen ze zouden heen
gaan op den duur en IJmuiden zou een
te kort aan vtechknechts en trawlergasten
en allerlei bruikbare burgers krijgen.
Om van de burgeressen niet te spreken!
En ze zouden gelijk hebben.
Want Umuiden 'biedt aan goedkoop en
eenvoudig en toch degelijk amusement
niets! Men moet naar Amsterdam of naar
Haarlem gaan om wat te zien en wat te
hooren. Of men moet afwachten dat zoo
nu en dan een ander gezelschap uit de
hoofdstad komt.
En dat heeft z'n zeer bedenkelijke zijde.
Want als een goed gezelschap komt met
'n werkelijk goed programma dan grijpt
het meerCndeel van de Umuidenaren er
naast, omdat zoo'n gezelschap meestal
komt onder de auspiciën van een van de
vereenigingen, die voor dit doel jaar-con
tributie vragen.
En komt er in het plaatselijke theater
een vrije troep met *n publieke voorstel
ling, dan zou je de meeste Umuidenaren
graag afraden er heen te gaan. Want'de
troep te voor ingewijden sntms van 'n ■*-
Nu de regeering slecht bij kas te en dus
niet erg happig om de ZuiÜerzeevisschers te
steunen, wil de ansjovis zich opofferen om
den visschers nog wat geld in het laadjje te
brengen.
Het is nu maar de vraag in hoeverre ze
dé groote heirscharen hebben kunnen be
reiken, om hun het wachtwoord: „Naar Zui
derzee" in 'het oor te fluisteren.
Lukt het hun een groot leger te bereiken,
dan is de kans groot, dat voorloopig de vis
schers geen steun van rijkswege behoeven,
want de voorraad ansjovis is nagenoeg op
gebruikt en de vraag bij onze Oostelijke
buren, die hier ons de marken in de maag
hebben gestopt, is groot.
Zij- eten dan de ansjovis en wij behangen
onze kamers met marken.
Ziedaar het kleine verschil.
En nu Hindenburg tot rijkspresident is
gekozen en men misschien er van droomt
over eenigen tijd over wat ausdauer te be
schikken, kan de ansjovis het zijne daartoe
bijdragen.
In verband met den geringen voorraad
zjjn de prijzen hoog en men besteedde reeds
70 cent per kilo, hetgeen, omgezet in de
vroegere prijsbepaling per 1000 stuks, be-
teekent een prijs van ongeveer 16 17
gulden.
menstelling waar je je hart bij- vast houdt
en het gebodene is qua kunst of amuse
ment vaak.ertwensoepl
Blijft over de bioscoop.
En dat is ook moeilijk.
Het bezoek laat te wenschen over. Wer
kelijk artistiek goede films worden dus al
minder en minder gegeven. De bioscoop
directies moeten het trachten te vinden
in meer sensationeele schlagers uit de
hoofdstad. Dit heeft ten gevolge, dat de
gemeenteraad van Velsen soms dagen de
libereert over gebod en verbod intrek
ken of uittrekken van de filmvergunnin
gen etc.
Heele kluchten worden er daar nu en
dan afgespeeld.
Zelfs is kort geleden ten opzichte van
bioscoop-toegang het in ons land en
misschien in heel de wereld unieke be
sluit genomen door Velsen's Overheid om
den leeftijdsgrens te stellen op.20 jaar!
Dit heeft ten gevolge, dat soms *n man
man en 'n vrouw, die b.v. twee jaar ge
trouwd zijn (dat kan toch?) en 'n kleine
kleuter van 'n jaar op den arm dragen
aan de deur van een bioscoop worden ge
weigerd als zijnde.onder de jaren.
We zijn afgedwaald.
We zullen gauw terugkeeren naar Bets.
Dat ls gezonder.
U hebt nu natuurlijk wel begrepen
wie Bets is. Bete is een van de muzikanten
van de „Cycloop".
En het ls alweer zoo jammer, dat we
hier ons 'bevinden op den bodem van
Umuiden, alwaar zooals ik nog de vo
rige week zei de menschen zoo bitter
weinig zin voor humor of voor geest of
voor romantiek hebben.
Romantiek bestaat in Umuiden niet.
Sensationeel-romantisdhe verhalen in den
trant van „Van krantenjongen tot millio-
nair", zooals dat b.v. in Amerika bestaat,
dat vindt geen voedingsbodem in Umui
den.
Daarom wil ik u van Bete niet heel veel
bijzonderheden meer vertellen. Maar als
hij in Amerika geboren was inplaats van
In ons lieve 'Holland, dan lieten de repor
ters en de redacteuren en misschien de
filmkoningen hem niet los. Dan werd hij
achtervolgt zoodra ze maar de lucht ge
kregen hadden van zijn romantisch en
avontuurlijk leven.
In Umuiden let men daar niet op. Daar
let men op de 'besomming van een schip.
De rest is bijzaak.
Zoo komt het dus, dat nieomad er acht
op slaat, dat hier in de „Cycloop" 'n artist
staat te werken, die niét alleen van deze
markt, maar ook eventueel van andere
markten' thuis is op het muzikale terrein.
iBets is geen violist, die het eindelijk in
de vioolspeler!} zoover heeft gebracht met
kunst en vliegwerk, dat hij nu wel zoo in
'n café me muziek als eerste speler kan
Dat is zeker een belangrijke prijs.
Laat ons dus hopen, dat er groote drom
men door het Marsdiep zullen trekken, op
dat ook onze visschers van dien jaartrek
kunnen profiteeren en bij moeder de vrouw
iets extra's in het laadje kunnen leggen.
Wel is de ansjovis dit jaar niet vroeg,
doch de trektijd is nog lang niet voorbij.
Hopen dus maar. Hopen en vertrouwen,
dat ook dit weer reg zal kom, zooals er zoo
veel in het leven reg komt.
Roblnson.
In de dorpsraadzaal.
RaadslidHoe zit 't nou voorzitter
heb ik nou 't woord of heb ik 't niet...
hee voorzitter
Voorzitter: Ja goed... jij hebt
't woord... maar hou dan nou verder je
mond.
Het bewijs.
A. Onzin Ik geloof er niks van dat
dat voetballen zoo gezond is. Onze voor
ouders deden het in het geheel niet.
B. (Triumfantelijk). Nou en Waar
zijn die dan nou? Zijn ze allemaal dood
gegaan of niet
gaan staan.
O een kwestie van. Deze violist speelt
in de Cycloop op 'n uitstekende manier en
uit wel overwogen redenen. Het spelen
hier ligt geheel in zijn plan van arbeid.
Maar evengoed zou hij morgen den dag
hi z.g. Artisten-conoert kunnen geven in
de kleine zaal van het Conoertgebouw ta
Amsterdam in samenwerking met b.v. hl
pianist, die in de annalen van het muziek
leven van de hoofdstad: te boek stond als
'n.kunstenaar.
Dit is geien fantasie, maar werkelijkheid.
Bete kan meer als dat tenminste méér
te! dan foxtrotten, one-steps, two-steps
en walsen spelen.
Niemand, die er in IJmulden acht op
slaat. Men is niet gewoon daar iemand
voor dergelijke dingen over het paardje
tillen.
Dat Bets niettemin ook als speler ln de
„Cycloop" een zeer goeden naam heeft en
buitengewoon gezien is, bewijst dat hij
ook in dit werk prima te.
En dat te hij. Hij te niet alleen fle steun
pilaar van de zaal, maar hij te er ook *n
sieraad van.
Hij speelt goed rythmisch vooral
goed geen betere 'heb ik in Umuiden
ooit gehoord. Hij speelt muzikaal. Hij ver
laagt 't dansmuziek spelen niet tot iets
banaals en iets onverantwoordelijks zoo
met 'n air van.„'t te maar om op te
dansen".
Bete te oonsequent en oonsoentieus. Hij
maakt geen grimassen en hij stelt zich
niet aan. (Misschien moest hij zich voor
de smaken van het hedendaagsohe pu
bliek juist 'n beetje meer „aanstellen")
En het te altijd 'n genot om naar hem
te kijken. Of hij ernstig verdiept in de
syncopen1 van 'n spiksplinternieuwe rag
time te spelen staat of dat hij luchtig ,n
„ouwe" afstrijkt, zonder er haast meer
bij te denken of dat hij 's 'n toertje
door de zaal maakt en op 'n gegeven
oogenblik op vijftig meter afstand van zhi
kornuiten met 'n dansend paar mee loopt
te krassen.
's Ist ihm alles gleich!
Hij 'blijft zichzelf steeds gelijk. Hij blijft
oorrect en op z'n plaats vol plichtsbe
trachting en overgave aan zijn taak.
Zelfs de meer dan overmatige bewierroo-
king en de hartelijke vriendschappelijke
genegenheid, die Bets onafgebroken wor
den toegedragen door alle aardige meisjes
en vrouwen, die de Cycloop bezoeken,
hebben hem nimmer van de wijs gebracht.
Zelfs voor deze weelde heeft hij sterke
boenen!
En dat is de grootste hulde die lk voor
hem weet.
En dat is de grootste beteekenis naast
zijn muzikale die hij aan de ernstige
en eerlijke renomme van ds „Cycloop-zaal"
made helpt varleeaaa.
(Woedt vervolgd).
9
